RAPPORT ONAANGEKONDIGD KWALITEITSONDERZOEK VELDZIJDE. BRIN-nummer : 06IY Onderzoeksnummer : 82323

Transcriptie

1 RAPPORT ONAANGEKONDIGD KWALITEITSONDERZOEK VELDZIJDE School : Veldzijde Plaats : Losser BRIN-nummer : 06IY Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 29 juni 2006 Datum vaststelling : 17 janauri 2007

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL...7 Het kwaliteitsprofiel van Veldzijde BESCHOUWING VERVOLG VAN HET TOEZICHT...17 Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

4

5 1 INLEIDING Het onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Op 29 juni 2006 bezocht de Inspectie van het Onderwijs Veldzijde in het kader van een onaangekondigd kwaliteitsonderzoek. De inspectie voert deze onaangekondigde kwaliteitsonderzoeken uit als een pilot in het kader van de toezichtvisie van het kabinet, zoals uiteengezet in de nota "Minder last, meer effect". Het doel daarvan is de administratieve belasting voor de school tot een minimum te beperken. Tevens wil de inspectie haar werkwijze valideren door na te gaan of onaangekondigde kwaliteitsonderzoeken voldoende gegevens opleveren om tot vergelijkbare oordelen te komen als door middel van haar reguliere kwaliteitsonderzoeken (periodiek kwaliteitsonderzoek en jaarlijks onderzoek). Om dit te bewerkstelligen is geen vooraankondiging gedaan en zijn geen vragenlijsten toegestuurd of andere verzoeken aan de school gedaan, die met de organisatie van het onderzoek verband houden. Het onderzoek zelf is op school op zodanige wijze ingericht dat kwaliteitsgegevens zijn verzameld zonder verstoring van de dagelijkse werkprocessen en met een minimale last voor de schoolorganisatie. Bij dit onaangekondigd kwaliteitsonderzoek beoordeelt de inspectie de kern van het onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. Waar nodig of gewenst maakt ook de kwaliteitszorg deel uit van dit onderzoek. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie: Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld, kan de inspectie besluiten om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. De gegevens die hierover bij de inspectie al aanwezig waren en uit de op school beschikbare documenten naar voren kwamen, zijn voor de inspectie aanleiding geweest om de door u verkregen oordelen op de volgende kernindicatoren alleen te verifiëren: indicator 9.3 is beoordeeld op basis van de rapportage van het oudertevredenheidsonderzoek. Dit onderzoek is in maart/april 2006 met het kwaliteitsinstrument KMPO afgenomen en leverde een respons op van 78 procent. Bij dit onaangekondigd kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie tevens onderzoek gedaan naar de naleving van wettelijke bepalingen door de school. Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

6 De opzet van het onderzoek Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van documenten die betrekking hebben op de schoolontwikkeling en de zorg en begeleiding. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Lesobservaties in de volgende groepen: 0-1; 1b; 3, 5, 6 en 7. Gesprekken met de directie, de coördinatie leerlingenzorg, leraren en leerlingen over de onderzochte indicatoren en de ontwikkeling en voornemens van de school met name op onderwijsinhoudelijk terrein. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Tevens wordt vermeld welke indicatoren die normaal genomen wel deel uitmaken van het toezicht niet beoordeeld konden worden tijdens dit onaangekondigd bezoek. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien van toepassing, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

7 2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren die beoordeeld konden worden bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen. Deze waardering wordt gegeven wanneer de school voor haar resultaten geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van Veldzijde Kwaliteitsaspect: Kwaliteitszorg 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. Kwaliteitsaspect: Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Kwaliteitsaspect: Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

8 Kwaliteitsaspect: Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Kwaliteitsaspect: Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. Kwaliteitsaspect: Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect: Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Kwaliteitsaspect: Sfeer op school 9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich aantoonbaar veilig op school. Kwaliteitsaspect: Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect: Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na. Kwaliteitsaspect: Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

9 Kwaliteitsaspect: Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 5 Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

10

11 3 BESCHOUWING In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de school. Eerst wordt een algemeen beeld van de school geschetst waarna een toelichting volgt op een aantal indicatoren. Uitgangssituatie De katholieke basisschool Veldzijde bestaat 10 jaar. Zij is ontstaan uit een fusie tussen de voormalige Aloysiusschool en de Mariaschool. Samen met 5 andere katholieke scholen in de gemeente Losser valt zij onder het bevoegd gezag van de Stichting Katholiek Onderwijs Losser en Overdinkel. Op het moment van het inspectiebezoek (juni 2006) was de school druk bezig met de voorbereidingen van het jubileum. Op de laatste teldatum (1 oktober 2005) zaten er 178 leerlingen op school. Het leerlingenaantal is hiermee weer licht gestegen ten opzichte van de vorige schooljaren. De school verwacht dat het leerlingenaantal zich zal stabiliseren rond de 170 leerlingen. Het percentage leerlingen met een gewicht voor de formatie is beperkt en bedraagt 9 procent (7 procent: 1.25 en 2 procent: 1.90). Daarnaast ontvangt de school voor één leerling leerling gebonden financiering, het zogenaamde rugzakje. Het team van de school bestaat uit 15 leraren. Zij werken overwegend in deeltijd en zijn al geruime tijd aan school verbonden. Het toenemende aantal parttimers ervaart de school als een knelpunt voor de schoolontwikkeling. Basale zaken als gezamenlijke vergaderingen en overdrachtsmomenten zijn steeds lastiger te organiseren. Ook wisselingen binnen het team vormen voor de school een aandachtspunt.temeer omdat de school bezig is haar visie op het onderwijs en de daarbij behorende schoolontwikkeling te herformuleren. Algemeen beeld In het onderzoek van de inspectie stond de vraag centraal of het onderwijs van de Veldzijde van voldoende kwaliteit is. De inspectie concludeert dat het onderwijs op de Veldzijde overwegend van voldoende kwaliteit is. Dit oordeel baseert de inspectie in de eerste plaats op de opbrengsten (zowel de eind- als de tussentijdse resultaten) en tevens op andere belangrijke indicatoren van het aanbod, het onderwijsleerproces en de zorg en begeleiding. Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

12 Het beeld van de kwaliteit sluit voor een belangrijk deel aan bij de bevindingen van de inspectie tijdens het periodiek kwaliteitsonderzoek in Bij dat onderzoek werden vrijwel alle onderzochte indicatoren als voldoende beoordeeld en de zorg en begeleiding zelfs als goed. De inspectie constateert in 2006 dat de kwaliteit voor een belangrijk deel behouden is, maar dat de school dit niet op alle gebieden heeft kunnen vasthouden. Doordat de school bezig is haar onderwijs te transformeren van leerkrachtgestuurd en leerstofgestuurd onderwijs naar meer leerlinggestuurd onderwijs, loopt de school tegen een aantal problemen op in dit proces. Hoewel het pedagogisch en didactisch handelen van het team van voldoende kwaliteit is, vergt het loslaten van vaste structuren en het inbedden van vormen van het nieuwe leren, waaronder het samenwerkend leren, andere didactische vaardigheden van de leraren. De school staat voor de opgave dit proces de komende jaren verder vorm te geven. Hierbij staan het maken van goede afspraken ten aanzien van doorgaande leerlijnen, het zelfstandig werken, de afstemming binnen de groepen en het aanbieden van activerende werkvormen centraal. Verder is de school bezig een taalbeleidsplan op te stellen, waarmee zij niet alleen zicht krijgt op het gevoerde en gewenste taalbeleid, maar tevens een verdiepingsslag wil maken om de kwaliteit van het taalleesonderwijs verder te verbeteren. De school wil hiermee nadrukkelijk het onderwijs op maat verder vormgeven. Toelichting De inspectie wil hier volstaan met het geven van een toelichting op het geschetste kwaliteitsprofiel. Kwaliteitszorg Aangezien de kwaliteitszorg tijdens het periodiek kwaliteitsonderzoek van november op de cyclische aanpak van de zorg voor kwaliteit na - als voldoende werd beoordeeld, zal de inspectie volstaan met het weergeven van de ontwikkelingen in de kwaliteitszorg sinds In het kader van zelfevaluatie heeft de school een instrument aangeschaft waarmee zij systematisch de kwaliteit van haar onderwijs kan bepalen, bewaken, verbeteren en borgen. Als eerste onderdeel heeft zij met dit instrument (Kwaliteitsmeter Primair Onderwijs) een enquête onder leraren en een oudertevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Een enquête onder leerlingen staat voor het volgende schooljaar gepland. De kwaliteitsmeter wordt volgens een cyclisch proces uitgevoerd. De verbeterpunten die uit de enquêtes naar voren komen, worden opgenomen bij de beleidsvoornemens voor het volgende schooljaar. Uit de documenten blijkt dat de school planmatig werkt aan haar verbeteractiviteiten. Dit proces wordt bovendien systematisch geëvalueerd, waarna de gerealiseerde verbeteringen worden geborgd. De school heeft aangegeven zich in het komende schooljaar te willen beperken in de hoeveelheid verbeteractiviteiten. Het motto hierbij is: liever minder maar goed! Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

13 Een ander aandachtspunt is het vastleggen van doelen voor de opbrengsten. Hierover is in 2003 ook een opmerking gemaakt. De school evalueert met behulp van methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen en de Eindtoets Basisonderwijs periodiek wat de kwaliteit is van haar opbrengsten en bespreekt dit tijdens de leerlingbesprekingen. Zij kan het systematische karakter hiervan versterken door vooraf doelen te formuleren, vervolgens de opbrengsten te analyseren, hieraan conclusies te verbinden en verbeterpunten in een plan van aanpak op te nemen. Die verbeterpunten kunnen zich bijvoorbeeld richten op aanpassingen binnen het onderwijsleerproces. Sinds dit jaar beoordeelt de inspectie ook de mate waarin de school de sociale veiligheid van leerlingen en personeel waarborgt. Van scholen wordt verwacht dat zij niet alleen hun beleid ter preventie, maar ook ter afhandeling van incidenten vastleggen en daarbij een incidentenregistratie en een regelmatige peiling van de veiligheidsbeleving van leraren en leerlingen, als basis gebruiken. De betrokkenen in de school ervaren dat wanneer er sprake is van sociale onveiligheid deze tot dusverre goed beheersbaar is geweest. Basisschool Veldzijde bewaakt de sociale veiligheid en is alert op signalen. Het systematisch registreren van de weinige incidenten die zich voordoen, vormt nog een aandachtspunt. De school hanteert een veiligheidsprotocol, waarin ook het voorkomen en bestrijden van pestgedrag is opgenomen. Pestgedrag wordt bestreden waarbij het beleid niet gericht is op het straffen, maar volgens het "herstelrecht" - een methode van de KPC-groep - wordt aangepakt. Daarnaast is de school bezig een andere methodiek te implementeren, de zogenaamde "steungroepaanpak pesten". Een peiling van de veiligheidsbeleving onder leerlingen (en personeel) staat voor het schooljaar gepland. Hoewel het (integrale) veiligheidsbeleid nog nadrukkelijker kan worden vermeld in de schoolgids en het nieuwe schoolplan en enkele onderdelen hiervan nog uitgevoerd gaan worden of meer aandacht behoeven, is de inspectie van oordeel dat de school haar beleid voor de sociale veiligheid van leerlingen en personeel voldoende heeft gewaarborgd. Onderwijs en leren De indicatoren die behoren bij het onderwijzen en leren (leerstofaanbod, onderwijstijd, pedagogisch en didactisch handelen, afstemming en de actieve/zelfstandige rol van de leerlingen) worden als voldoende beoordeeld. Het aanbod in de groepen 1 en 2 bestaat uit diverse bronnenmaterialen. De inhouden die de school hierbij aanbiedt, zijn afgestemd op de leerlijnen voor taalontwikkeling en wiskundige oriëntatie. De bewaking van dit aanbod en de aansluiting op het meer methodische aanbod in groep 3 heeft de nodige aandacht van de school. Dit is mede van belang vanwege de keuze van de school om methodes meer los te laten en meer leerlinggericht te willen werken, waarbij aangesloten wordt op de belevingswereld van het kind. De inspectie spreekt haar waardering uit voor de wijze waarop de school het samenwerkend leren vorm geeft. Hierbij wordt onder meer gewerkt aan de hand van projecten en onderzoeksgroepen. Leerlingen worden hierbij aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid en moeten samenwerken bij het uitvoeren van de projectopdrachten. Leerlingen geven aan dat zij deze werkwijze leuk en stimulerend vinden. Schoolklimaat Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

14 De school biedt een veilige leeromgeving aan voor de leerlingen en een prettig werkklimaat voor het personeel. Leerlingen zijn zeer te spreken over de sfeer op school. Pestgedrag komt wel eens voor, maar is volgens de leerlingen geen groot probleem. Ouders tonen zich voldoende betrokken bij de school. Ook de leraren geven in het gesprek met de inspectie aan dat zij zich veilig voelen op school en dat er zich weinig tot geen incidenten voordoen. Dit wordt ook bevestigd door de indrukken die de inspectie heeft opgedaan tijdens het schoolbezoek. Zorg en begeleiding De inspectie constateert dat de kwaliteit van de signalering, het analyseren van de toetsgegevens en het in beeld brengen van zorg- of risicoleerlingen van voldoende kwaliteit is. Aan de hand van vastgestelde criteria voor uitval komen leerlingen in aanmerking voor een individueel- of groepshandelingsplan. De zorg wordt planmatig uitgevoerd en tijdens de leerlingbesprekingen worden risicoleerlingen ingebracht en besproken. De inspectie beoordeelt indicator 11.4 als onvoldoende. Bij te veel hulpplannen wordt niet systematisch bijgehouden wat de effecten zijn geweest van de uitgevoerde zorgactiviteiten. Hoewel de school aangeeft dat de voortgang en het resultaat van de uitgevoerde zorgactiviteiten wel worden besproken, wordt dit onvoldoende zorgvuldig geregistreerd. Daarnaast merkt de inspectie op dat het belangrijk is - met het oog op eventuele vervanging - dat de organisatie van de zorg duidelijker in de groepsmappen wordt aangegeven. Het is niet altijd even helder welke leerlingen een (groeps)handelingsplan hebben en wanneer en op welke momenten hiermee wordt gewerkt. Dit zijn aandachtspunten voor de school. De school is bezig om met alle intern begeleiders van de scholen van de stichting een zorgdocument op te stellen, bestaande uit een algemeen deel en een schoolspecifiek gedeelte. Hierin worden alle procedures, criteria en afspraken opgenomen die bij de leerlingenzorg worden gehanteerd. Het jaarlijks evalueren en bijstellen van dit zorgdocument kan vervolgens deel uit maken van de kwaliteitszorg. Opbrengsten De school maakt voor het bepalen van haar eindopbrengsten gebruik van de Eindtoets Basisonderwijs van het Cito. De resultaten zijn, gemeten over de laatste drie jaar, van voldoende niveau. In 2004 en 2005 lagen de eindopbrengsten rond het gemiddelde niveau van scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie, in 2006 boven het gemiddelde niveau. De resultaten tijdens de schoolperiode waardeert de inspectie aan de hand van een vijftal toetsmomenten. Het gaat om technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen en wiskunde in groep 4 en 6, en begrijpend lezen in groep 6. Op basis van deze resultaten stelt de inspectie vast dat de scores op alle vijf toetsmomenten op een voldoende niveau liggen. De school gebruikt aan het einde van het basisonderwijs geen genormeerde vragenlijst of instrument om de sociale vaardigheden van de leerlingen te bepalen. Om deze reden is van een beoordeling van indicator 12.2 afgezien. Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

15 De inspectie waardeert thans nog niet de ontwikkeling van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Zij heeft kennis genomen van het aantal leerlingen met een versnelde of vertraagde schoolloopbaan en van het aantal leerlingen dat verwezen is naar het speciaal basisonderwijs. Het percentage zittenblijvers en verwijzingen naar het speciaal basisonderwijs is beperkt en komt overeen met het landelijke beeld. Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,

16

17 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit onaangekondigd kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over onder andere de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. De bevindingen van dit onaangekondigd kwaliteitsonderzoek leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. Onaangekondigd kwaliteitsonderzoek Veldzijde,