Gebruikte termen voor voorbijgaande bewusteloosheid op de Eerste Hulp; een inventarisatie
|
|
- Ferdinand Kuipersё
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 oorspronkelijke stukken Gebruikte termen voor voorbijgaande bewusteloosheid op de Eerste Hulp; een inventarisatie R.D.Thijs, E.Granneman, W.Wieling en J.G.van Dijk Doel. Onderzoek naar de terminologie voor voorbijgaande bewusteloosheid en vergelijking met Europese afspraken. Opzet. Descriptief. Methode. Bij statusonderzoek gedurende 8 weken op het Centrum Eerste Hulp van het Leids Universitair Medisch Centrum werden statussen geïncludeerd waarin sprake was van een kortdurend, niet-traumatisch bewustzijnsverlies en die herkend konden worden aan de hand van de termen collaps,, flauwvallen, wegraking en insult. De termen werden aan de hand van de statusvoering getoetst aan het begrippenkader van de Europese Cardiologenvereniging (ESC). Resultaten. De prevalentie van diagnosen die pasten bij een kortdurend, niet-traumatisch bewustzijnsverlies op de Eerste Hulp was 2,9% (123/4300). De meest gebruikte termen waren collaps (53%), insult (31%), wegraking (11%), flauwvallen (3%) en (2%). Het gebruik van collaps kwam overeen met de ESC-categorie (n = 47), transient loss of consciousness (TLOC) (n = 5), geen TLOC (n = 9) of was niet-classificeerbaar (n = 4). De term insult werd uitsluitend gebruikt in de context van epilepsie, en uitsluitend voor de ESC-categorie. Het gebruik van de term wegraking kwam overeen met de ESC-categorie TLOC (n = 11), epilepsie (n = 1) of was niet-classificeerbaar (n = 1). Flauwvallen werd toegepast in de ESC-categorie (n = 3) of geen TLOC (n = 1). Conclusie. Het verdient aanbeveling de genoemde termen een specifieke betekenis te geven: reserveer collaps voor een val zonder evidente externe oorzaak, wegraking voor voorbijgaande bewusteloosheid zonder duidelijke oorzaak en voor een wegraking die berust op tijdelijke cerebrale hypoperfusie. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149: Leids Universitair Medisch Centrum, afd. Neurologie en Klinische Neurofysiologie, Postbus 9600, 2300 RC Leiden. Hr.R.D.Thijs, assistent-geneeskundige; mw.e.granneman, medisch student; hr.prof.dr.j.g.van Dijk, neuroloog-klinisch neurofysioloog. Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam, afd. Interne Geneeskunde, Amsterdam. Hr.dr.W.Wieling, internist. Correspondentieadres: hr.r.d.thijs (r.d.thijs@lumc.nl). Een kortdurend bewustzijnsverlies is een veelvoorkomend klinisch probleem met een uitgebreide differentiële diagnose waarbij verscheidene specialismen betrokken zijn. Het klinisch spectrum van een voorbijgaande bewusteloosheid omvat circulatoire, metabole en neurologische stoornissen en externe oorzaken zoals trauma of medicatie. 1 2 Een recent onderzoek naar de definiëring van in de internationale literatuur toonde het belang aan van zorgvuldig gebruik van begrippen. 3 Syncope bleek op twee manieren gebruikt te worden: enerzijds in enge zin, waarbij het duidde op flauwvallen, dit is een kortdurend bewustzijnsverlies ten gevolge van verminderde cerebrale perfusie. Anderzijds werd gebruikt als overkoepelende term voor allerlei vormen van voorbijgaande bewusteloosheid, zoals epilepsie, maar ook flauwvallen. Een dergelijke brede definitie van leidde in de Framingham Study tot de inclusie van patiënten met epileptische insulten en zelfs met een beroerte of een hersenschudding onder de naam, met als gevolg dat de prognose van de resultante was van die van beroerten, epilepsie en andere fenomenen. 4 5 Onzes inziens schaadt deze verwarring het begrip. Adviezen ten aanzien van differentiële diagnose en aanvullende diagnostiek wijken in internationale leerboeken van elkaar af, doordat soms in brede zin, 6-9 en soms in de engere zin van flauwvallen gebruikt wordt De begripsverwarring rond kan hiermee heel wel bijdragen aan de gerapporteerde overmaat aan diagnostiek bij patiënten met vasovagale. 13 De Europese Cardiologenvereniging (ESC) heeft om deze reden in multidisciplinair verband gedefinieerd als een tijdelijke, spontaan overgaande bewusteloosheid van korte duur veroorzaakt door algehele cerebrale hypoperfusie ( Management_of_Syncope_Guidelines.htm). 14 De term transient loss of consciousness (TLOC) werd aanbevolen als verzamelterm voor alle aandoeningen met een tijdelijke, Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(29) 1625
2 spontaan overgaande bewusteloosheid zonder externe oorzaak (zodat een hersenschudding, die meestal niet voor diagnostische verwarring zorgt, buiten die definitie valt). Alvorens deze termen vertaald kunnen worden, is het van belang te weten welke termen er in de Nederlandse praktijk voor voorbijgaande bewusteloosheid gebruikt worden, en hoe deze termen worden toegepast. Om inzicht te krijgen in de gehanteerde terminologie en de toepassing hiervan verrichtten wij een statusonderzoek op de afdeling Eerste Hulp. Aan de hand van de resultaten doen wij een voorstel voor een Nederlands begrippenkader dat geënt is op de internationale terminologie. patiënten en methoden Gedurende 8 weken vond een statusonderzoek plaats op het Centrum Eerste Hulp van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Iedere patiënt op de Spoedeisende Hulp (SEH) in het LUMC wordt door een verpleegkundige gezien die beoordeelt door welk specialisme de patiënt behandeld dient te worden. De behandelend artsen op de SEH waren niet op de hoogte van het lopende onderzoek en er werden geen instructies gegeven op het gebied van de terminologie van voorbijgaande bewusteloosheid. Dagelijks werden alle SEH-statussen van de voorgaande dag beoordeeld. Wij trachtten alle patiënten op te sporen die een kortdurend, niet-traumatisch bewustzijnsverlies hadden. Als relevante zoektermen in de status golden de ontslagdiagnosen collaps,, flauwvallen, wegraking of insult. Indien een patiënt de voorgaande dag was opgenomen, was de status niet meer op de SEH aanwezig en werd geselecteerd op de termen collaps,, flauwvallen, wegraking of insult in het registratiesysteem op de SEH. Vervolgens werden de betreffende statussen opgevraagd en beoordeeld. Bij inclusie werden leeftijd, geslacht, anamnese zoals deze was genoteerd in de status, aangevraagde consulten, aanwezigheid van een trauma, differentiële diagnose en het beleid vastgelegd. Patiënten met een diagnose (complex of elementair) partieel insult, pre, bijna collaps, near collaps of psychogene collaps werden niet betrokken in dit onderzoek, aangezien deze diagnosen veronderstellen dat er geen bewustzijnsverlies was. Interpretatie van de termen in de status. De toetsing van de statusvoering aan de hand van het begrippenkader van de ESC is weergegeven in figuur 1. Indien de differentiële diagnose uitsluitend vormen van bevatte waartoe gerekend werden structurele hartziekten, hartritmestoornissen, hypovolemie, autonoom falen, orthostatische hypotensie, vasovagale of andere vormen van reflex of indien het verdere beleid uitsluitend bestond uit aanvullende cardiale diagnostiek, werd het aannemelijk geacht dat de in de status gebezigde term gebruikt werd in overeenstemming met de ESC-definitie van : een tijdelijke, spontaan overgaande bewusteloosheid van korte duur veroorzaakt door algehele cerebrale hypoperfusie. 14 inclusie op grond van ontslagdiagnose met als woorden: collaps, insult, flauwvallen,, wegraking was er tijdens de statusvoering sprake van bewusteloosheid? kortdurende aanval? spontaan herstel? geen externe oorzaak? alle items, voorzover vermeld, van toepassing één van de items niet van toepassing voorbijgaande bewusteloosheid (TLOC) geen TLOC beleid of differentiële diagnose alleen gericht op beleid of differentiële diagnose alleen gericht op epilepsie beleid of differentiële diagnose gericht op meerdere diagnostische categorieën (, epilepsie en metabole stoornissen) epileptische aanval TLOC figuur 1. Toetsing van de terminologie inzake voorbijgaande bewusteloosheid in de statussen van patiënten op een afdeling Eerste Hulp aan de hand van het begrippenkader van de Europese Cardiologenvereniging, waarin voorkomen:, epileptische aanval en transient loss of consciousness (TLOC) Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(29)
3 tabel 1. Indeling van de termen in de statussen van 123 patiënten op een afdeling Eerste Hulp afgezet tegen het begrippenkader van de Europese Cardiologenvereniging statustermen begrippen van de Europese Cardiologenvereniging 14 onzeker totaal epileptische TLOC geen TLOC aanval collaps insult 38 _ 38 wegraking flauwvallen 3 1 _ 4 3 _ 3 totaal TLOC = transient loss of consciousness. Indien de patiënt reeds bekend was wegens epilepsie, anti-epileptica gebruikte of werd opgenomen op de afdeling Neurologie in verband met een epileptische aanval, werd het aannemelijk geacht dat de term insult sloeg op een epileptische aanval. Indien het beleid of de differentiële diagnose gericht was op meer dan één groep van de mogelijke oorzaken van tijdelijke bewusteloosheid (, epilepsie en metabole stoornissen), werd het aannemelijk geacht dat de betreffende term gebruikt werd in overeenstemming met de ESCcategorie transient loss of consciousness, zoals gezegd een tijdelijke, spontaan overgaande bewusteloosheid van korte duur die niet wordt veroorzaakt door een externe oorzaak. 14 resultaten Epidemiologie. Van de 4300 patiënten die zich tijdens de onderzoeksperiode presenteerden op de SEH kregen 123 (2,9%) een ontslagdiagnose die paste bij een kortdurend, niet-traumatisch bewustzijnsverlies. Van deze 123 patiënten waren er 77 man (63%) en 46 vrouw (37%). De mediane leeftijd was 51 jaar (25e-74e percentiel: jaar). Van de patiënten kwamen 23 (19%) via de huisarts op de SEH en 85 patiënten (69%) werden door de ambulance gebracht; 40 patiënten (33%) werden opgenomen; 28 (23%) patiënten hadden een trauma ten gevolge van de episode van bewustzijnsverlies: 14 een snijwond, 6 een hematoom, 5 een kneuzing en 3 een fractuur. Bij 42 patiënten (34%) was meer dan één specialisme betrokken bij de behandeling. De volgende specialismen werden geconsulteerd: neurologie (42%), interne geneeskunde (40%), cardiologie (27%), chirurgie (18%), kindergeneeskunde (3%) en gynaecologie, thoraxchirurgie of het reanimatieteam (1%) (het totale percentage is groter dan 100, aangezien soms meerdere specialismen geconsulteerd werden). Terminologie. De meest gehanteerde term om een kortdurend, niet-traumatisch bewustzijnsverlies te beschrijven was collaps (n = 65/123; 53%), gevolgd door insult (n = 38; 31%), wegraking (n = 13; 11%), flauwvallen (n = 4; 3%) en (n = 3; 2%). De indeling van de terminologie in de statusvoering volgens het begrippenkader van het ESC is weergegeven in tabel 1. De term collaps werd gebruikt voor 3 van de 4 ESCcategorieën. Redenen om de ESC-diagnose TLOC bij de term collaps te verwerpen waren melding in de status van een intact bewustzijn (misselijkheid en duizeligheid zonder bewustzijnsverlies (n = 7), een val zonder bewustzijnsverlies (n = 1)) en een coma ten gevolge van een hartritmestoornis, waaraan de patiënt overleed (n = 1). Reden om de diagnose TLOC bij de term flauwvallen te verwerpen was de toepassing van de term bij een val zonder bewustzijnverlies (n = 1). beschouwing Een voorbijgaande bewusteloosheid is een veelvoorkomend probleem op de SEH. In vergelijking met eerdere onderzoeken naar de prevalentie van voorbijgaande bewusteloosheid op de Eerste Hulp, was onze prevalentie hoger (2,9 versus 1,2% gemiddeld) en het aandeel van epileptische aanvallen groter (31 versus 9% gemiddeld) De verschillen kunnen verklaard worden door de exclusie van patiënten met bekende epilepsie in voorgaand onderzoek. Aan deze verschillen dient geen overmatige waarde te worden toegekend, aangezien ons onderzoek niet primair epidemiologisch van aard was. Terminologie. Met dit onderzoek poogden wij inzicht te krijgen in het gebruik van de gebezigde termen in de statussen. Uiteraard geeft de statusvoering geen volledig inzicht in hoe bepaalde termen werden bedoeld. Desalniettemin was het uiteenlopende gebruik van de term collaps opval- Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(29) 1627
4 primair bewusteloos? ja nee collaps val voorgewende bewusteloosheid bij 1 patiënt om een coma, waaraan deze overleed. De term blijkt dus nadrukkelijk ruimer te worden uitgelegd dan als voorbijgaande bewusteloosheid. Tegelijkertijd wordt collaps ook gebruikt voor een specifieke oorzaak van voorbijgaande bewusteloosheid, namelijk (vasovagale collaps). De toepassing van deze term in zowel brede als engere zin hindert het inzicht. kortdurend? spontaan herstel? ja ja algehele cerebrale hypoperfusie (flauwvallen) nee nee coma reanimatie, medicatie et cetera wegraking (TLOC) abnormale neuronale excitatie gegeneraliseerd insult anders zeldzame oorzaak (zie tabel 2) adviezen voor de praktijk Collaps. Gezien de vele uiteenlopende condities die blijkens dit onderzoek in de praktijk werden aangeduid met de term collaps, lijkt het ons wenselijk deze term niet aan een specifiek pathofysiologisch mechanisme te koppelen, maar de betekenis zeer ruim te houden. Een collaps staat dan voor een val zonder evidente externe oorzaak (struikelen), waarmee nog niet wordt vastgelegd of er al dan niet sprake is van bewusteloosheid. Een specifiek gebruik van collaps om aan te geven raden wij krachtig af om verwarring tussen een algemene en een specifieke betekenis te voor komen. figuur 2. Indeling van voorbijgaande bewusteloosheid: een collaps verwijst naar een val zonder externe oorzaak. Schedeltraumata zijn buiten deze indeling gehouden, omdat deze in de praktijk nauwelijks problemen veroorzaken in de differentiële diagnostiek. Deze classificatie is hiërarchisch van aard: hoe meer informatie beschikbaar is, des te preciezer de conditie aangeduid kan worden en des te korter de lijst wordt van mogelijk onderliggende aandoeningen. De verschillende oorzaken van een wegraking worden naar pathofysiologisch mechanisme ingedeeld. Informatie van patiënt en ooggetuigen over de situatie vóór, tijdens en na de wegraking is cruciaal voor het onderkennen van het juiste pathofysiologische mechanisme. 1 Indien er hiervoor onvoldoende informatie beschikbaar is, volstaat men met een beschrijving op een zo specifiek mogelijk symptoomniveau, dat wil zeggen collaps of wegraking ; TLOC = transient loss of consciousness. lend. Collaps (afgeleid van het Latijnse woord collapsus, dat ineenstorting betekent) komt opvallend weinig voor in de Nederlandstalige vakliteratuur. In de databank van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde voor de periode komt de term collaps als titelwoord slechts 36 maal voor, met slechts 4 artikelen in de periode De uitdrukking collaps wordt in de literatuur vóór de Tweede Wereldoorlog voor namelijk gebruikt om een hemodynamische shock aan te duiden. Collaps werd blijkens de door ons bestudeerde statussen ook gebruikt voor condities waarvan expliciet vermeld werd dat er geen sprake was van bewustzijnsverlies. De context leert dat het dan vaak om vallen of duizeligheid ging of tabel 2. Indeling van wegrakingen naar onderliggend pathofysiologisch mechanisme; 1 2 tussen haakjes voorbeelden tijdelijke stoornis in de autonome regulatie van de circulatie: reflex (vasovagale, mictie) structurele stoornis in het autonome zenuwstelsel: autonoom falen primair (multipele systeematrofie, ziekte van Parkinson) secundair (diabetes mellitus, amyloïdose) medicatie (psychofarmaca, α-adrenerge blokkeerders) verminderd circulerend volume (diuretica, bijnierschorsinsufficiëntie) verminderde pompfunctie van het hart ritmestoornissen (paroxismale (supra)ventriculaire tachycardie) structurele hartziekten (obstructieve cardiomyopathie) gegeneraliseerd tonisch en/of klonisch insult idiopathisch structureel hersenletsel (hersentumor, beroerte) intoxicatie (psychofarmaca, alcoholonttrekking) metabole stoornissen (hyponatriëmie, leverfalen) zeldzame oorzaak bijzondere vorm van epilepsie myoklonieën; meestal met intact bewustzijn atonieaanvallen; voornamelijk bij jonge kinderen metabole stoornis* hypoglykemie hyponatriëmie stoornis van de regionale cerebrale doorbloeding vertebrobasilaire TIA subclaviculair steal -syndroom TIA = transient ischaemic attack. * Zelden kortdurend of spontaan herstellend. Wegraking met neurologische uitvalsverschijnselen waaronder vertigo, diplopie, dysartrie, hemiparese of ataxie Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(29)
5 Wegraking. Indien zeker is dat de patiënt niet alleen gevallen is, maar ook bewusteloos is geweest, bevelen wij de term wegraking aan als Nederlandse vertaling van het ESC-begrip TLOC. In aansluiting op de richtlijnen van de ESC definiëren wij wegraking als een kortdurend bewustzijnsverlies met spontaan herstel en zonder externe oorzaak (geen schedeltrauma). 14 Syncope. Indien het aannemelijk is dat de wegraking berust op tijdelijke cerebrale hypoperfusie, kan de wegraking nader gespecificeerd worden als. 14 Flauwvallen kan als Nederlandstalig synoniem van gebruikt worden. Wij hebben enige voorkeur voor boven flauwvallen, omdat aansluit bij de internationale literatuur. conclusie Een indeling van voorbijgaande bewusteloosheid wordt weergegeven in figuur 2. Specifieke oorzaken van de verschillende klinische categorieën worden weergegeven in tabel 2. Bij een eerste aanval van bewustzijnsverlies kan vaak geen diagnose gesteld worden en is de clinicus genoodzaakt om terug te vallen op symptoombeschrijving zonder verwijzing naar een specifiek pathofysiologisch mechanisme. 1 2 De schattingen van de diagnostische opbrengst van anamnese, lichamelijk onderzoek en ECG bij een wegraking lopen uiteen van 32 tot 74%. 1 De door ons voorgestelde indeling helpt om de veelvoorkomende situatie e causa ignota zoveel mogelijk te specificeren en zo begripsverwarring en onnodige diagnostiek te voorkomen. Een goede afstemming van de begrippenkaders en een heldere terminologie zijn des temeer van belang gezien de betrokkenheid van verscheidene specialisten en paramedici bij de opvang van de patiënt met een wegraking. P.J.Bode bood algemene ondersteuning voor dit onderzoek op het Centrum Eerste Hulp. Belangenconflict: dr.w.wieling en prof.dr.j.g.van Dijk maakten beiden deel uit van de Task Force on Syncope van de European Society of Cardiology. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Literatuur 1 Wieling W, Ganzeboom KS, Krediet CT, Grundmeijer HG, Wilde AA, Dijk JG van. Initiële diagnostische strategie bij wegrakingen: het belang van de anamnese. Ned Tijdschr Geneeskd 2003;147: Thijs RD, Wieling W, Kaufmann H, Dijk JG van. Defining and classifying. Clin Auton Res 2004;14 Suppl 1: Thijs RD, Benditt DG, Mathias CJ, Schondorf R, Sutton R, Wieling W, Dijk JG van. Unconscious confusion a literature search for definitions of and related disorders. Clin Auton Res 2005;15: Soteriades ES, Evans JC, Larson MG, Chen MH, Chen L, Benjamin EJ, et al. Incidence and prognosis of. N Engl J Med 2002; 347: Brignole M, Thijs RD, Wieling W, Benditt D, Dijk JG van. Is a a? Ital Heart J 2003;4: Adams SL, Martin GJ. Syncope. Evaluation and general considerations. In: Schwartz GR, editor. Principles and practice of emergency medicine. 4th ed. Baltimore: Williams & Wilkins; p Benditt DG. Syncope. In: Topol EJ, editor. Textbook of cardiovascular medicine. Philadelphia: Lippincott-Raven; p Boudoulas H, Nelson SD, Schaal SF, Lewis RP. Diagnosis and management of. In: Fuster V, Alexander RW, O Rourke RA, editors. Hurst s the heart. 10th ed. New York: McGraw-Hill; p Calkins H, Zipes DP. Hypotension and. In: Braunwald E, Zipes DP, Libby P, editors. Heart disease: a textbook of cardiovascular medicine. 6th ed. Philadelphia: W.B.Saunders; p Daroff RB, Carlson MD. Faintness,, dizziness, and vertigo. In: Braunwald E, Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL, Longo DL, Jameson JL. Harrison s principles of internal medicine. 15th ed. New York: McGraw-Hill; p Bruni J. Episodic impairment of consciousness. In: Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Marsden CD, editors. Neurology in clinical practice. 3rd ed. Woburn: Butterworth-Heinemann; p Ellison KE, O Gara PT. Approach to the patient with. In: Humes HD, editor. Kelley s textbook of internal medicine. 4th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; p Calkins H, Byrne M, el Atassi R, Kalbfleisch S, Langberg JJ, Morady F. The economic burden of unrecognized vasodepressor. Am J Med 1993;95: Brignole M, Alboni P, Benditt D, Bergfeldt L, Blanc JJ, Bloch Thomsen PE, et al. Guidelines on management (diagnosis and treatment) of update Europace 2004;6: Day SC, Cook EF, Funkenstein H, Goldman L. Evaluation and outcome of emergency room patiënts with transient loss of consciousness. Am J Med 1982;73: Blanc JJ, L Her C, Touiza A, Garo B, L Her E, Mansourati J. Prospective evaluation and outcome of patiënts admitted for over a 1 year period. Eur Heart J 2002;23: Sarasin FP, Louis-Simonet M, Carballo D, Slama S, Rajeswaran A, Metzger JT, et al. Prospective evaluation of patients with : a population-based study. Am J Med 2001;111: Crane SD. Risk stratification of patients with in an accident and emergency department. Emerg Med J 2002;19:23-7. Aanvaard op 12 januari 2005 Abstract Terms in use for transient loss of consciousness in the Emergency Ward; an inventory Objective. To investigate the terminology for transient loss of consciousness in use in a Dutch emergency ward and to compare it with European definitions. Design. Descriptive. Method. The records of all consecutive patients seen during an eightweek period in the Emergency Clinic of Leiden University Medical Centre, the Netherlands, were reviewed. Patients were enrolled if one of the following Dutch terms was encountered, expressing either a specific form Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(29) 1629
6 or a general description of non-traumatic transient loss of consciousness (TLOC): collaps (collapse), (), flauwvallen (fainting), wegraking (TLOC) and insult (seizure). The use of these terms was compared with the definitions of the European Society of Cardiology (ESC). Results. The prevalence of a non-traumatic TLOC diagnosis in the Emergency Clinic was 2.9% (123/4300). Collaps was the most frequently used term (53%), followed by insult (31%), wegraking (11%), flauwvallen (3%) and (2%). The term collaps was found to have been used in the context of the ESC category (n = 47), TLOC (n = 5), no TLOC (n = 9) or for situations that could not be classified (n = 4). The term insult was used exclusively in the context of epilepsy and the term exclusively in the context of the ESC category. The term wegraking proved to have been used in the context of the ESC category TLOC (n = 11), epilepsy (n = 1) or for situations that could not be classified (n = 1). Flauwvallen was used in the context of the ESC category (n = 3) or the category no TLOC (n = 1). Conclusion. It would be advisable to give the terms mentioned above a specific meaning: reserve collaps for a fall without an obvious external cause, wegraking for transient loss of consciousness without a clear cause, and for loss of consciousness due to temporary low cerebral blood flow. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149: Ned Tijdschr Geneeskd juli;149(29)
Gebruikte termen voor voorbijgaande bewusteloosheid op de Eerste Hulp; een inventarisatie. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2005;149:1625-30
Gebruikte termen voor voorbijgaande bewusteloosheid op de Eerste Hulp; een inventarisatie Roland D.Thijs, 1 Eveliene Granneman, 1 Wouter Wieling, 2 J.Gert van Dijk 1 Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Nadere informatieIs het wel een wegraking?
Is het wel een wegraking? Criteria Voorbeelden Kennelijk bewusteloos? - Valneiging + abnormale motoriek - Niet responsief - Amnesie Ja Nee Val+ intact bewustzijn Veranderd bewustzijn zonder val TIA, beroerte
Nadere informatieSamenvatting en conclusies
Samenvatting en conclusies Een wegraking (in de angelsaksische literatuur bekend als transient loss of consciousness) is een kortdurend, voorbijgaand bewustzijnsverlies met spontaan herstel en zonder externe
Nadere informatieSyncope met betrekking tot cardiologie
Syncope met betrekking tot cardiologie 20 maart 2018 Frank Brouwers AIOS cardiologie Gepubliceerd op 19 maart 2018! Inhoud Definitie Epidemiologie Classificatie Risico-stratificatie Kliniek en aanvullend
Nadere informatieReflexsyncope. Wat is het en hoe stel je de diagnose? Dr. Joost H.W. Rutten internist-vasculair geneeskundige Radboudumc. NVHVV Dinsdag 20 maart 2018
Reflexsyncope Wat is het en hoe stel je de diagnose? Dr. Joost H.W. Rutten internist-vasculair geneeskundige Radboudumc NVHVV Dinsdag 20 maart 2018 Spraakverwarring Collaps Insult Wegraking Flauwvallen
Nadere informatieAanvallen bij kinderen
Aanvallen bij kinderen Nicolien Brandenbarg ANIOS Kindergeneeskunde Freek van den Heuvel Kindercardioloog Inhoud Wegrakingen bij kinderen & oorzaken Benadering en anamnestische clues Differentiatie tussen
Nadere informatieDE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt
DE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt Bea Martens en Inge Frumau Verpleegkundig specialisten Epilepsiecentrum Kempenhaeghe Heeze en Stichting Epilepsie Instellingen Nederland Juni 2013 Inhoud Wederzijds
Nadere informatieDE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt
Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION DE WEGRAKING en alles wat daar op lijkt Bea Martens en Ruby Soekhoe Verpleegkundig specialisten Epilepsiecentrum Kempenhaeghe Juni 2014 Inhoud Wederzijds
Nadere informatieWegraking. Diagnostiek. TOH de Jongh, JG van Dijk
Diagnostiek Wegraking TOH de Jongh, JG van Dijk Van klacht naar probleem Een wegraking is een kortdurend bewustzijnverlies dat niet veroorzaakt wordt door een uitwendige oorzaak zoals een trauma en snel
Nadere informatieOnverklaarde wegrakingen
Klinische les Onverklaarde wegrakingen De diagnose berust nooit op één symptoom M.J. (Jolein) Overdijk, Dirk P. Saal, Roland D. Thijs en J.G. (Gert) van Dijk Dames en Heren, Huisartsen, neurologen, cardiologen,
Nadere informatievertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp
vertigo beoordeling op de SEH Bart van der Worp disclaimer geen duizeligheidsexpert geen belangenverstrengeling oorzaken duizeligheid vestibulair centraal cardiovasculair intoxicatie metabool BPPD neuritis
Nadere informatieSyncope. Het domein van de vasculair geneeskundige. Dr. Joost H.W. Rutten internist-vasculair geneeskundige. IVG symposium vrijdag 9 september 2016
Syncope Het domein van de vasculair geneeskundige Dr. Joost H.W. Rutten internist-vasculair geneeskundige IVG symposium vrijdag 9 september 2016 Overzicht presentatie Definities Huidige analyse wegraking
Nadere informatieHARTFALEN BEHANDELRICHTLIJNEN
HRTFLEN BEHNDELRCHTLJNEN Voor meer informatie zie hartfalen.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 Wat is de definitie van hartfalen? De richtlijn van de European Society of Cardiology (ESC)
Nadere informatieWanneer is het epilepsie?
Wanneer is het epilepsie? Vascular rounds 2018 Syncope: een multidisciplinaire aanpak Mariëlle Vlooswijk Disclosure potential conflicts of interest Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieWegraking: epileptische aanval of syncope? Een prospectief onderzoek*
Oorspronkelijke stukken Wegraking: epileptische aanval of syncope? Een prospectief onderzoek* W.A.J.HOEFNAGELS EN G.W.PADBERG De afgelopen tijd hebben wij onderzoek gedaan naar de lotgevallen van patiënten
Nadere informatieHARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS
HARTFALEN PATHOFYSIOLOGIE HIGHLIGHTS Voor meer informatie zie.nl 2015 Novartis Pharma, oktober 2015, 1015HF466074 De onderliggende neurohormonale disbalans leidt tot verdere progressie van Bij patiënten
Nadere informatieHartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?
Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA
Nadere informatieInitiële diagnostische strategie bij wegrakingen: het belang van de anamnese
Capita selecta Initiële diagnostische strategie bij wegrakingen: het belang van de anamnese w.wieling, k.s.ganzeboom, c.t.p.krediet, h.g.l.m.grundmeijer, a.a.m.wilde en j.g.van dijk Een wegraking, een
Nadere informatieHoe hartfalen te herkennen. Mark Valk, huisarts onderzoeker
Hoe hartfalen te herkennen Mark Valk, huisarts onderzoeker vroegdiagnostiek hartfalen Leusden 24 april 2012 2 Disclosure Geen belangenverstengeling Komt het vaak voor? 0,8% tussen de 55 en 64 jaar 3% tussen
Nadere informatieCitation for published version (APA): Romme, J. J. C. M. (2010). Neurally-mediated reflex syncope: diagnosis and treatment
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Neurally-mediated reflex syncope: diagnosis and treatment Romme, J.J.C.M. Link to publication Citation for published version (APA): Romme, J. J. C. M. (2010). Neurally-mediated
Nadere informatieWegrakingen en de rol van de neuroloog
Neurologie Wegrakingen en de rol van de neuroloog Transient loss of consiousness and the role of the neurologist R.D. Thijs, W. Wieling, J.G. van Dijk Samenvatting Een wegraking is een veelvoorkomende
Nadere informatieGeautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc
Geautomatiseerde medicatiereviews bij polyfarmacie patiënten in de eerstelijn: een retrospectieve studie Eerstelijnsgeneeskunde (ELG) Radboudumc Jorrit Harms OSV: Dr. Kees van Boven Inhoud Achtergrond
Nadere informatieZes - Traps Raket. Epidemiologie. Classificatie van aanvallen en epilepsiesyndromen. Epidemiologie. Epilepsie ja/nee
Epidemiologie Classificatie van en epilepsiesyndromen Joost Nicolai Sepion 12 juni 2009 Incidentie epilepsie: 50 per 100.000 (NL 7.500 per jaar) Prevalentie epilepsie: 5-10 per 1.000 (NL: 75.000-150.000)
Nadere informatiegeen Openbaarmaking Omvallen of flauwvallen? Bloeddruk nodig voor perfusie Hersenen 20% van alle stroom Telefonische controle vrouw MSA-patiënt
Omvallen of flauwvallen? Openbaarmaking Mogelijke belangenverstrengeling: Orthostatische hypotensie bij de ziekte van Parkinson en MSA prof dr J.G. van Dijk, neuroloog Leids Universitair Medisch Centrum
Nadere informatieGezond heidsraad. Aan de minister van Infrastructuur en Milieu
Gezond heidsraad Health Council of the Netherlands Aan de minister van Infrastructuur en Milieu Onderwerp Uw kenmerk Ons kenmerk Datum Rijgeschiktheid bij bewustzijnsstoornissen BSK-2013/169358 d.d. 16
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Syncope.
Syncope Wat is een syncope? Een syncope is een aanval waarbij kinderen of volwassenen kortdurend bewusteloos zijn en slap worden in hun spieren als gevolg van een te lage bloeddruk en/of een te lage hartslag
Nadere informatieSamenwerken met patiënten, families en artsen om steun te bieden en informatie te verstrekken over syncope en Reflex Anoxic Seizures
Samenwerken met patiënten, families en artsen om steun te bieden en informatie te verstrekken over syncope en Reflex Anoxic Seizures Hebt u soms zonder aantoonbarereden last van De controlelijst voor onverklaarbaar
Nadere informatieLaboratoria Nieuwsbrief December 2015 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium
Laboratoria Nieuwsbrief December 2015 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium In dit nummer: - Laboratorium aanvraagformulier huisartsen - Mededeling referentiewaarden
Nadere informatieHet Neurologie Formularium
Het Neurologie Formularium Het Neurologie Formularium een praktische leidraad Onder redactie van Prof. Dr. P.J.E. Bindels Prof. Dr. M. Vermeulen Met medewerking van Dr. N. van Alfen, Dr. D. van de Beek,
Nadere informatieEen verkeerde diagnose met vreselijke gevolgen. Marc Engelen (Kinder)neuroloog AMC
Een verkeerde diagnose met vreselijke gevolgen Marc Engelen (Kinder)neuroloog AMC Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Opbouw van de presentatie 1. Feitelijke beschrijving
Nadere informatieDenken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten
Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking
Nadere informatieStaken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie
Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een
Nadere informatieBETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN
BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN ehealth bij hartrevalidatie: meer deelnemers, minder terugval, beter eindresultaat? KNMG ehealth congres Donderdag 28 juni 2018 Evoluon
Nadere informatieCardiologie Artsenlijn 011/871187 Patiëntenlijn 011/309890
Cardiologie Artsenlijn 011/871187 Patiëntenlijn 011/309890 Risicostratificatie van syncope door de huisarts Kosteneffectieve aanpak van cardiale problemen Indeling! Is het een syncope?! Levensgevaar?!
Nadere informatieNurse Specialist in Hartfalen: What s in a name
BWGCVN Nurse Specialist in Hartfalen: What s in a name Jan Vercammen Hartfalenverpleegkundige ZOL Genk Voorzitter Belgian Heart Failure Nurses Wat is hartfalen Definitie: The inability of the heart to
Nadere informatieEpilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1
Epilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1 Marleen Arends Epilepsieconsulent Martiniziekenhuis Groningen
Nadere informatieHartkloppingen plaatje Duodagen IJsselland Ziekenhuis 27-28/3/2014 J Wassing Cardioloog J Hordijk Huisarts Definitie van Hartkloppingen Is het gevoel van gewaarwording van je hartslag dat door patiënten
Nadere informatieCasusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd
Casusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd Lotte Sondag, AIOIS neurologie Ewoud van Dijk, neuroloog Inhoud Casusbeschrijving Cerebraal veneuze sinustrombose Anatomie Pathofysiologie Epidemiologie en
Nadere informatieGeriatrie. Patiënteninformatie. Flauwvallen (syncope) Slingeland Ziekenhuis
Geriatrie Flauwvallen (syncope) i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Syncope (uitgesproken: sin-co-péé) is de medische term voor flauwvallen: een aanval waarbij u kort het bewustzijn verliest.
Nadere informatieSyncope. Uitleg en adviezen
Syncope Uitleg en adviezen Syncope Syncope is het moeilijke woord voor aanvallen van kortdurend bewustzijnsverlies dat veroorzaakt wordt doordat de bloeddruk even weg valt. De meest voorkomende oorzaak
Nadere informatieLeidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine
Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Atomoxetine is geïndiceerd voor de behandeling van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieSyncope-polikliniek. Neurologie Catharina Ziekenhuis
Syncope-polikliniek Neurologie Catharina Ziekenhuis Waarom syncope-poli? Vergeten categorie patiënten Veel voorkomend probleem Rijgeschiktheid Landelijk, internationaal 2 Hoe is de syncope-poli georganiseerd
Nadere informatieAcknowledgement. Acknowledgement
Acknowledgement Acknowledgement This study is part of TREND (Trauma RElated Neuronal Dysfunction), a Dutch Consortium that integrates research on epidemiology, assessment technology, pharmacotherapeutics,
Nadere informatiePre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt).
Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). D. Ali, MJ. Fokkert, RJ. Slingerland, R. Tolsma, A. Mosterd, M. Ishak, F. Van Eenennaam, K. Bruheim, J.M. ten Berg, A.
Nadere informatieLeidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine
Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Dit materiaal beschrijft aanbevelingen om belangrijke risico s van atomoxetine te
Nadere informatieFleur. Fleur. Fleur. Fleur. Fleur. Is dit een normaal beloop? Is dit een normaal beloop? Wat doet u nu? Wat doet u nu?
Inhoud Post reanimatie onderzoek Wat was de oorzaak van het arrest? Hans Breur, kindercardioloog Potentiële belangenverstrengeling: geen Introductie Waar praten we eigenlijk over? Oorzaken arrest welke
Nadere informatieVoorlopige antwoordsleutel KNF-examen 2016 dec 2016
Voorlopige antwoordsleutel KNF-examen 2016 dec 2016 Casus A - Een patiënt met armklachten A1: A A2: B A3: B A4: C A5: D A6: B A7: D Casus B - Een patiënt met geheugenklachten B1: C B2: C Toelichting: C
Nadere informatieWat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis
Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig Start behandeling in het ziekenhuis Na 1 dag naar huis Na 2 dagen naar huis Na 5-7 dagen naar huis als de INR goed is Menno Huisman afdeling Interne
Nadere informatieDissectie van de A. carotis door een stomp trauma. Fanny Vuik Keuze Coassistent IC
Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma Fanny Vuik Keuze Coassistent IC 17-09-2014 Inhoud. Casus Epidemiologie Indeling Pathofysiologie Kliniek Diagnostiek Therapie Conclusie Casus Man, 32 jaar.
Nadere informatieLokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen
Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen DEFINITIE Epilepsie is een ziekte van de hersenen waarbij er sprake is van twee nietgeprovoceerde epileptische aanvallen
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatieDoel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen.
STAPPENPLAN DUIZELIGHEID IN DE EERSTE LIJN Doel Preventie van duizeligheid en complicaties bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op duizeligheid in de eerste lijn. Hebt u de afgelopen maand
Nadere informatieSYNCOPE bij ouderen. Mariëlle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht
SYNCOPE bij ouderen Mariëlle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht Wat is er zo bijzonder aan een syncope bij een geriatrische patient? Verwarrend begrip : flauwvallen, collaps, syncope, wegraking Onderscheid
Nadere informatieDisclosure belangen Dyllis van Dijk
Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Nadere informatieSyncope : nieuwe inzichten
Syncope : nieuwe inzichten Dieter De Cleen 2 februari 2019 TLOC Syncope Indeling Reflex syncope vasovagaal situationeel (niezen, mictie, defecatie, ) carotid sinus syndroom Orthostatische syncope medicatie
Nadere informatieTIA en CVA, clinic 2014. Eenvoudige diagnose, onderzoek, snel, goedkoop, doelmatig
TIA en CVA, clinic 2014 Eenvoudige diagnose, onderzoek, snel, goedkoop, doelmatig Casus mevr vd L. 45 jaar Wat zou u doen of waar denkt u aan? 27-4-13 HAP, nacht Plots doof gevoel li arm, hand en tong
Nadere informatieInternationaal nieuws
Internationaal nieuws Epikrant jg.34 nr.1 jan-feb-mrt 2017) Herwerkte CLASSIFICATIE VAN EPILEPSIE-AANVALSTYPES Versie 2017 ILAE, the International League Against Epilepsy (vertaling uit 2017 Reviced Classification
Nadere informatieCRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie. Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014
CRITICAL APPRAISED TOPIC Schouderluxatie Merel Trijzelaar Onderwijsdag 6 mei 2014 INLEIDING 50% van alle gewrichtsluxaties op de SEH 95-97% anterieure luxatie 65% van de ziekenhuizen hebben een protocol
Nadere informatieEvidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN
Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces
Nadere informatieSyncope an integrative physiological approach
Syncope an integrative physiological approach Roland D. Thijs Cover picture: Cerebri anatome, cui accessit Nervorum descriptio et usus. Willis, Thomas (1621-1675). Impressum: Amstelodami: apud Casparum
Nadere informatieVAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE
VAN KLINISCHE ONZEKERHEID NAAR EEN ZOEKSTRATEGIE Drs. Willemke Stilma Docent verpleegkunde HvA Mede met dank aan dr. Anne Eskes 1 INHOUD 5 stappen EBP Formuleren van een klinische vraagstelling PICO Zoekstrategie
Nadere informatieEpileptische aanvallen op de PICU
Epileptische aanvallen op de PICU Astrid van der Heide Neuroloog/kinderneuroloog Inhoud Wat is epilepsie Status epilepticus Video s Take home message Wat is epilepsie? Wat is een epileptische aanval? Plotselinge
Nadere informatieMijn patiënt doet een. Syncope: Aanpak door de huisarts. Dr. Jan Verwerft 0479/
Mijn patiënt doet een Syncope: Aanpak door de huisarts Dr. Jan Verwerft 0479/430278 jan.verwerft@jessazh.be Relevantie? 40 % populatie heeft ooit een syncope 1 Prognose goed tenzij cardiale oorzaak/aritmie
Nadere informatieRisicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners
Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Atomoxetine 2/6 RISICOMINIMALISATIE-MATERIAAL OVER DE RISICO S VAN ATOMOXETINE VOOR ZORGVERLENERS Dit materiaal beschrijft
Nadere informatieChapter Protocollen voor de behandeling van supraventriculaire tachycardieën bij de foetus
Chapter 8 Protocollen voor de behandeling van supraventriculaire tachycardieën bij de foetus Martijn A. Oudijk Barbara Ambachtsheer Philip Stoutenbeek Erik J. Meijboom 140 141 Chapter 8 Abstract Protocols
Nadere informatieEpilepsie op de SEH. P. van Vliet Fellow IC Lid werkgroep richtlijn Epilepsie. Source:
Epilepsie op de SEH P. van Vliet Fellow IC Lid werkgroep richtlijn Epilepsie Source: www.webmd.com Belangenconflict Geen belangenconflict te melden Indeling Introductie Definitie status epilepticus Epidemiologie
Nadere informatieValincidenten bij ouderen: Valt het mee?
Valincidenten bij ouderen: Valt het mee? Michiel Hijwegen, geriatrie fysiotherapeut TSz Huub Maas, geriater TSz Waarom zijn valincidenten relevant? Uiting van kwetsbaarheid/negatieve gezondheidsuitkomsten
Nadere informatieZijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*
Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike
Nadere informatieVersie juni
HARTFALEN Apeldoornse/Zutphen TWA Inleiding Hartfalen is een veel voorkomende aandoening. Tussen 20 en 30% van de bevolking krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan 70 jaar. Momenteel
Nadere informatieEBM II: Korte casus 1. Kaat De Groot Laurens Deprost
EBM II: Korte casus 1 Kaat De Groot Laurens Deprost EBM II: Inleiding tot klinisch denken Titularis: Prof. Dr. Nicole Pouliart Tutor: Chelsey Plas 05/12/2014 Inhoud Casus Differentiaaldiagnoses oesofageale
Nadere informatiePrognose en kwaliteit van leven na cardio-pulmonaire reanimatie
Prognose en kwaliteit van leven na cardio-pulmonaire reanimatie D. Benoit, MD, PhD Intensieve Zorgen 12K12IB Ghent University Hospital Medicine is learned by the bedside and not in the classroom. Let not
Nadere informatieLichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Nadere informatieAcuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom
Neurologie Kies rechts op de pagina het onderwerp. Acuut Lumbosacraal Radiculair Syndroom Uitgangspunt Huisarts Patiënt NHG standaard M55 De diagnose acuut lumbosacraal radiculair syndroom wordt gesteld
Nadere informatieLeefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel
Leefregels na opname kind met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Uw kind is in het ziekenhuis opgenomen geweest met een licht traumatisch hoofd- of hersenletsel en mag weer naar huis. In deze folder
Nadere informatieHeart and Soul. Cardiovasculair en Depressie
Heart and Soul Cardiovasculair en Depressie Ten leading causes of DALY s 2030 - high income countries (in %) - Unipolar depressive disorder 9.8 Ischaemic heart disease 5.9 Alzheimer and other dementias
Nadere informatieKennis toepassen, en beslissingen nemen. Hoe denkt de arts? 2. Wat doet de arts? Hoe wordt kennis toegepast? Wat is differentiaal diagnose?
Hoe denkt de arts? 2 Kennis toepassen, en beslissingen nemen Dr. Peter Moorman Medische Informatica ErasmusMC 1 Hoe weet je of een ziektebeeld waarschijnlijk is? de differentiaal diagnose Hoe wordt een
Nadere informatieleidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine
Atomoxetine HCl Aurobindo 10, 18, 25, 40, 60, 80 en 100 mg, harde capsules RVG 121282, 121287, 121290, 121293, 121294, 121295, 121297 Module 1.8 1.8.2 armm Rev.nr. 1905 Pag. 1 van leidraad voor artsen
Nadere informatieBloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten
Nadere informatieDuitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2. Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3. VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1
Functionele mitrale regurgitatie VS 5,1 miljoen patiënten met hartfalen 1 Duitsland 1,7 miljoen patiënten met hartfalen 2 Europa 6,5 miljoen patiënten met hartfalen 3 Hartfalen is een aandoening die wereldwijd
Nadere informatiePsychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten)
Psychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten) Eveline Kempenaar Algemene Leden Vergadering VDV november 2012 In het nieuws! 1 Definitie SOLK Lichamelijke
Nadere informatieCase-report: Een vrouw met een onbegrepen coma...
Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma... H.J.Jansen, E.S. Louwerse, C.P.C. de Jager Intensive Care, Jeroen Bosch Ziekenhuis, lokatie: Groot Ziekengasthuis Nieuwstraat 34, 5211 NL, s-hertogenbosch
Nadere informatieEen kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts
Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts (potentiële) belangenverstrengeling Geen Disclosure belangenverstrengeling van de sprekers van
Nadere informatie3.3 Delirium. herkend wordt. Onduidelijk is in hoeveel procent het delirium niet, of niet volgens de gangbare richtlijnen, behandeld wordt.
3.3 Delirium Delirium is waarschijnlijk de meest voorkomende neuropsychiatrische stoornis in het algemeen en academisch ziekenhuis, met een prevalentie van 15 tot 50 procent bij opgenomen oudere patiënten.
Nadere informatieQTc, Wat moet je ermee? J.A. Janson fellow IC, AIOS cardiologie
QTc, Wat moet je ermee? J.A. Janson fellow IC, AIOS cardiologie 01-11-2018 Waarom QT-tijd? - Verhoogd risico op levensbedreigende ritmestoornissen - Verlenging van QT-tijd bij veel medicijnen, derhalve
Nadere informatieHet ontwikkelen en valideren van een vragenlijst
Het ontwikkelen en valideren van een vragenlijst een praktijkvoorbeeld Dr. Marie Louise Luttik, Senior Onderzoeker Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek/Projectleider IWP Familiezorg, Hanzehogeschool Groningen
Nadere informatie1 Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, (NIVEL) ( )
1 Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, (NIVEL) (1978-2016) Inleiding In overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg wordt dit onderwerp sinds 1978 in de peilstations onderzocht. Ook
Nadere informatietransitiepoli: overgang van kind naar volwassene Daniëlle Robbers-Visser 22 juni 2019 Hartcentrum Afdeling Kindercardiologie
transitiepoli: overgang van kind naar volwassene Daniëlle Robbers-Visser 22 juni 2019 Hartcentrum Afdeling Kindercardiologie Van de kindercardioloog naar de volwassen cardioloog? congenitaal cardioloog?
Nadere informatieWisselend reageren, inadequaat Voorkeursstand ogen en hoofd naar rechts Verkramping linkerarm
Neurologische valkuilen 9 oktober 2014 Elly Pouwels Neuroloog Informatie bekend bij neuroloog via Man uit 1948, blanco huisarts Aanmelding als trombolyse Sinds 30 min ogen naar rechts, in de war/ afasie
Nadere informatieSuïcide(poging) Inleiding. Methode. Resultaten. Rubriekhouder: Mevrouw dr. G.A. Donker, (NIVEL)( )
Suïcide(poging) Rubriekhouder: Mevrouw dr. G.A. Donker, (NIVEL)(1978-2017) Inleiding In overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg wordt dit onderwerp sinds 1978 in de peilstations onderzocht. Ook
Nadere informatieHersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum
Hersentumoren en rijbewijs Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Gezondheidsproblemen kunnen de rijvaardigheid beïnvloeden. Hiervoor zijn twee redenen: 1. Het vermogen om
Nadere informatieOefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit. Mariëtte de Rooij
Oefentherapie bij patiënten met knieartrose en comorbiditeit Mariëtte de Rooij Inhoud Artrose en comorbiditeit Aangepaste oefentherapie bij comorbiditeit Resultaten pilot studie Voorbeeld Conclusie Randomized
Nadere informatieHemodynamische op/malisa/e op de IC. Jasper van Bommel Intensive Care - Erasmus MC Rotterdam
Hemodynamische op/malisa/e op de IC Jasper van Bommel Intensive Care - Erasmus MC Rotterdam Circulatoir falen Definitie SHOCK! Levensbedreigende toestand waarin te weinig bloed met zuurstof naar de organen
Nadere informatieWel of geen AOA in het JBZ?
Wel of geen AOA in het JBZ? Maartje van de Vrugt CHOIR seminar 13 november 2015 Facts and figures JBZ Topklinisch ziekenhuis 4000 medewerkers 240 medisch specialisten 730 bedden Incl. Intensive care: 26
Nadere informatieSyncope op de kinderleeftijd: niet altijd vasovagaal
Klinische les Syncope op de kinderleeftijd: niet altijd vasovagaal Bianca C.C. Heinerman, Ingrid M. van Beynum en Corinne M.P. Buysse Dames en Heren, Wegrakingen bij kinderen en adolescenten komen regelmatig
Nadere informatiePneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen
Pneumonie vaststellen bij onderzoek in verpleeghuizen dr.ir. Jenny T. van der Steen VU medisch centrum, EMGO+ Instituut Afdeling Verpleeghuisgeneeskunde Definitie pneumonie bij onderzoek Definitie bepaalt
Nadere informatieCoderingen in een HL7v3 RIM EPD. 7 Brachmanoth 2008, kwart over 3 lokale tijd Utrecht Ir. Yeb Havinga
Coderingen in een HL7v3 RIM EPD 7 Brachmanoth 2008, kwart over 3 lokale tijd Utrecht Ir. Yeb Havinga - 1 - Inhoud Waarom een standaard codering? Inleiding Portavita Multidisciplinair EPD HL7 Observation
Nadere informatieContent. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Nadere informatieCommon Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016
Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences
Nadere informatie