lp o INSPECTIE het ONDERWIJS DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ DE MONTESSORISCHOOL EMMEN

Transcriptie

1 lp o het ONDERWIJS DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ DE MONTESSORISCHOOL EMMEN School: Montessorischool Emmen Plaats: Emmen BRIN-nummer: 24ED Onderzoek uitgevoerd op: 16 september 2008 Conceptrapport verzonden op: 18 november 2008 Rapport vastgesteld te Groningen op: 5 januari 2009 Reproductie het rapport zonder toestemming de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 9 o het ONDERWIJS

3 9 o het ONDERWIJS 1. ONDERZOEK Onderzoek De inspectie heeft op 16 september 2008 een onderzoek uitgevoerd op de Montessorischool Emmen om na te gaan of er sprake is tekortkomingen in de naleving wet- en regelgeving en de kwaliteit het onderwijs. Aanleiding Op 24 juni 2008 heeft de inspectie dit met het bevoegd gezag besproken. Uit dit gesprek en uit de beschikbare informatie konden het bevoegd gezag en de inspectie niet eenduidig vaststellen of deze tekortkomingen al dan niet aanwezig zijn. De inspectie heeft daarom besloten een onderzoek uit te voeren. Bovendien bleek in een eerder onderzoek uitgevoerd op 14 en 16 maart 2006 sprake te zijn zwak onderwijs. In het kader het geïntensiveerde toezicht is dit een heronderzoek naar de verbetering de kwaliteit het onderwijs. Onderzoeksmethode Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek en analyse documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Onderzoek op locatie, waarbij o schooldocumenten zijn bestudeerd; o de onderwijspraktijk is geobserveerd; o gesprekken met de directie, met de zorgcoördinator en met leraren zijn gehouden. Toezichtkader Het onderzoek is uitgevoerd op basis het huidige toezichtkader en bijbehorende normeringen. Documentatie hierover is te vinden op Naast deze kwaliteitsaspecten heeft de inspectie tevens een aantal wettelijke aspecten onderzocht. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek. Bij vastgestelde tekortkomingen is tevens de onderbouwing deze beoordelingen opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie uit het onderzoek en het vervolg het toezicht, in de vorm het toezichtarrangement.

4 9 o hetonderwijs

5 hetonderwijs 2. BEVINDINGEN Naleving De inspectie heeft onderzocht of wordt voldaan aan de naleving wettelijke voorschriften over onderstaande onderwerpen 1. Schoolplan in art. 16, lid 1 en 3 WPO Schoolgids in art. 16, lid 2 en 3 WPO Onderwijstijd in art. 8, lid 7, onder b WPO Zorgplan in art. 19, lid 1 en 3 WPO Wel aanwezig Wel aanwezig Voldaan aan naleving Wel aanwezig Kwaliteit Legenda: In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen dit heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm een score. De score geeft aan in welke mate de indicator bijdraagt aan de kwaliteit het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Oordelen op indicatoren Resultaten 12.1 De resultaten de leerlingen aan het eind de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond de kenmerken de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Ontwikkeling leerlingen 13.1 De resultaten de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond de kenmerken de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode 8 jaar. 1 Deze onderwerpen gelden voor het school c.q. cursusjaar De inspectie stelt jaarlijks de onderwerpen vast.

6 hetonderwus Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de # gerealiseerde kwaliteit het onderwijs. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. 1.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit het onderwijs gericht op bevordering sociale integratie en actief burgerschap, met inbegrip het # overdragen kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Vnnrwiurdr n kwaliteit"?org 1 2 T 2.1 De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg aan. 2.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals _ geformuleerd in het schoolplan. 2.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 2.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur betrokken. Leerstofaanbod De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en ' wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op eikaar aan. 3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften individuele leerlingen. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de * onderwijsbehoeften leerlingen met een taalachterstand. n,d 1? De leraren maken efficiënt gebruik de geplande onderwijstijd. 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften leerlingen. P44d.icjiK im h rmiidrli-n I 7 T 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met _ elkaar omgaan. Didactisch handelen De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren.

7 0 o hetonderwüs Afstemming De leraren volgen de vorderingen hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ^ ontwikkeling tussen de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie hun 9 eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Boqpleicling 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem instrumenten en procedures voor het volgen de prestaties en de ontwikkeling de leerlingen Zorg 11.2 Op basis een analyse de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten de zorg na. Onderbouwing Algemeen beeld Na het vorige kwaliteitsonderzoek uit 2006, waarbij de inspectie een ongunstige ontwikkeling de leerresultaten en knelpunten in het onderwijsleerproces constateerde, heeft de school onvoldoende effectieve maatregelen genomen ter verbetering. Nu beoordeelt de inspectie de kwaliteit het onderwijs op de Montessorischool Emmen als zeer zwak. Die constatering vloeit voort uit het feit dat de eind- en tussenopbrengsten onvoldoende zijn. Daarnaast zijn in het onderwijsleerproces meer normindicatoren onvoldoende beoordeeld dan destijds. De gesignaleerde tekortkomingen in het onderwijsleerproces bieden een mogelijke verklaring voor de tegenvallende opbrengsten. In de eerste plaats is het aanbod, evenals in 2006, niet dekkend voor de kerndoelen en wordt leerstof aan te weinig leerlingen aangeboden tot en met het niveau groep 8. Ten tweede laat het kwaliteitsprofiel zien dat knelpunten in het didactisch handelen zijn toegenomen. Belangrijk daarin zijn de weinig taakgerichte werksfeer en onvoldoende effectieve uitleg. Ten derde zijn de hiaten in het bieden extra zorg onvoldoende verbeterd. Wezenlijk daarin is dat de analyse leerproblemen en de planmatige uitvoering hulp te kort schiet. Ook legt de inspectie een relatie tussen het minder gunstige kwaliteitsprofiel en de context de school. In april 2008 zijn de uitkomsten een onderzoek naar de werkdrukbeleving bekend geworden. Daarin is sprake een sterke ervaren werkdruk in combinatie met een matige professionele teamcultuur en een gebrekkige aansturing de school.

8 het ONDERWIJS De inspectie constateert in het verlengde hier dat de kwaliteitszorg zich niet naar verwachting heeft ontwikkeld. In het huidige schoolplan en het jaarplan komt de urgentie tot verbetering de leerresultaten voor de verschillende basisvaardigheden te weinig tot uitdrukking. Uit verslaggeving het afgelopen schooljaar blijkt dat maatregelen voor rekenen, lezen, spelling en leerlingenzorg slechts ten dele zijn uitgevoerd en het succes maatregelen onvoldoende scherp is geëvalueerd. Hieronder geeft de inspectie een verdere toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij is onderscheid aangebracht tussen de resultaten, de ontwikkeling de kwaliteitszorg en het onderwijsleerproces. Resultaten De eindresultaten blijven drie opeenvolgende jaren beneden de ondergrenzen die de inspectie hiervoor hanteert. De tussentijdse resultaten zijn eveneens als onvoldoende beoordeeld. Voor de leerjaren 3, 4 en 6 zijn de meest recente resultaten geanalyseerd voor rekenen en wiskunde, technisch - en begrijpend lezen. Met name het niveau technisch lezen blijkt zorgwekkend, maar ook bij rekenen en wiskunde is het niveau niet altijd voldoende. In overeenstemming met de kritische beoordeling de kwaliteit de leerlingenzorg stelt de inspectie vast dat de school onvoldoende kan aantonen dat zorgleerlingen met een aangepast programma zich naar verwachting ontwikkelen. Onderwijsproces De school heeft zich de afgelopen periode ingespannen om een dekkende leerlijn voor rekenen en wiskunde te realiseren, maar in de bovenbouw zijn nog te veel leerlingen die de leerstof niet op het passende niveau krijgen aangeboden. Binnen het taalgebied heeft de school aandacht geschonken aan het technisch lezen. Dit onderwerp kan echter (nog) niet als afgerond worden beschouwd. Voor verschillende andere domeinen taal, zoals stellen, begrijpend lezen en taalbeschouwing is de leerlijn onvoldoende uitgewerkt. De doorgaande lijn in het aanbod is alleen via de gebruikte Montessorimaterialen en het methodische aanbod voor rekenen zichtbaar. Er gaat weinig onderwijstijd verloren door slordig omgaan met schooltijden, maar de taakgerichtheid laat in meerdere groepen te wensen over. De lessen kenmerken zich door Montessoriprincipes, zoals het gelegenheid bieden tot zelfstandig werken en eigen verantwoordelijkheid voor het leerproces. De leraar heeft daarin vooral een begeleidende rol. Veel minder goed ontwikkeld is de instruerende rol de leraar, zowel bij individuele uitleg als bij groepslessen. Zo is de individuele uitleg vaak te kort en weinig gestructureerd, waarbij leraren onvoldoende nagaan of leerlingen de stof begrijpen. Als leerlingen instructie krijgen is dit te vaak beperkt tot het toelichten opdrachten en vragen stellen. Ook bij groepslessen komen lesdoelen, leerstrategieën en interactie daarover tijdens de uitleg te weinig aan bod. De matige kwaliteit uitleg heeft als gevolg dat de individuele lesjeslijst de leraren en de aanvullende hulpvragen leerlingen een groot beslag leggen op de leraren, waardoor het overzicht op de groep en taakgerichtheid andere leerlingen vermindert. Daarbij laten enkele leraren zich tijdens individuele uitleg regelmatig storen door andere leerlingen.

9 # o hetonderwljs De vorderingen worden meer dan in 2006 systematisch genoteerd, maar zijn voor taal beperkt tot enkele domeinen. Analyses de gegevens methodegebonden toetsen en de consequenties daar voor de inrichting het onderwijs leiden tot afstemming door middel de dagelijkse lesjeslijsten. Het op voorhand inplannen verlengde of extra instructie aan groepen leerlingen is echter geen gemeengoed. De leerlingen kunnen de verwerking de leerstof in eigen tempo uitvoeren. Van gerichte uitbreiding onderwijstijd voor leerlingen met achterstanden is te weinig sprake. De voorwaarden voor de uitvoering zorg aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zijn verbeterd door het ingevoerde leerlingvolgsysteem. De analysefase de beschikbare gegevens en verder diagnosticeren leerproblemen is echter nog te weinig specifiek en biedt daarom onvoldoende concrete aanknopingspunten voor het handelen in de groep. In de handelingsplanning is te weinig sprake een duidelijke intensivering het onderwijs op de gebieden waar de leerlingen achterstanden vertonen. Op schoolniveau is er onvoldoende zicht op de effectiviteit de planmatige hulp, die in een combinatie remedial teaching en hulp in de groep wordt verzorgd. Kwaliteitszorg In 2006 was de inspectie al kritisch op meerdere onderdelen dit aspect. De inspectie stelt nu vast dat dit onderdeel zich niet positief heeft ontwikkeld. In het schoolplan klinkt onvoldoende urgentie door noodzakelijke verbeteringen en duidelijke analyse leerresultaten ontbreekt. De gekozen verbeteractiviteiten hebben zich geconcentreerd op leerlijnen en organisatievormen, terwijl het didactisch handelen de leraren zelf grotendeels buiten beschouwing is gebleven. De verbeteractiviteiten zijn bovendien te weinig concreet uitgewerkt in jaarplannen. De schoolleiding heeft de kwaliteitszorg onvoldoende aangestuurd. Weinig efficiënte besluitvorming en onhelderheid over te behalen doelen versterken de ervaren werkdruk in het team.

10 hetonderwijs 10

11 o het ONDERWIJS 3. CONCLUSIE EN VERVOLG Oordelen de inspectie Het onderwijs is zeer zwakke kwaliteit wege onvoldoende eindopbrengsten en de als onvoldoende beoordeelde normindicatoren 3.1, 3.4, 6.1, 6.3 en Daarnaast zijn nog enkele andere tekortkomingen geconstateerd die een bijdrage leveren aan de onvoldoende kwaliteit het onderwijs. Toezichtarrangement Het onderwijs op de Montessorischool Emmen is beneden aanvaardbaar niveau. De inspectie heeft het arrangement zeer zwakke school vastgesteld. In beginsel vindt over maximaal 2 jaar een afsluitend kwaliteitsonderzoek plaats. Het bevoegd gezag dient binnen zes weken na vaststelling het rapport een bestuurlijke reactie op de geconstateerde noodzaak tot verbetering de kwaliteit aan de inspectie te sturen. De inspectie beziet de bestuurlijke reactie op de volgende punten: Zijn er activiteiten voorzien die aansluiten bij de geconstateerde kwaliteitsproblemen? Zijn de activiteiten voldoende concreet gepland, zodat de inspectie er in het toezicht op kan aansluiten? Is in redelijkheid aan te nemen dat het plan leidt tot een verbetering de vastgestelde tekortkomingen? De inspectie maakt op basis de bestuurlijke reactie afspraken met het bevoegd gezag wanneer welke tekortkoming is opgeheven. De minister wordt de geconstateerde tekortkomingen op de school op de hoogte gesteld. i i