RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. Basisschool Michiel de Ruyter

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Basisschool Michiel de Ruyter School/instelling: Basisschool Michiel de Ruyter Plaats: Nijmegen BRIN-nummer: 10CV Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 4 november 2008 Conceptrapport verzonden op: 15 december 2008 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 23 februari 2009 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 1. ONDERZOEK Onderzoek De inspectie heeft op 4 november 2008 een onderzoek uitgevoerd op basisschool Michiel de Ruyter om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de naleving van wet- en regelgeving en/of in de kwaliteit van het onderwijs. Aanleiding De aanleiding was het volgende. Uit analyses die de inspectie heeft uitgevoerd kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 14 mei 2008 heeft de inspectie dit met het bevoegd gezag besproken. Uit dit gesprek en uit de beschikbare informatie konden het bevoegd gezag en de inspectie niet eenduidig vaststellen of deze tekortkomingen al dan niet aanwezig zijn. De inspectie heeft daarom besloten een onderzoek uit te voeren om na te gaan of er daadwerkelijk sprake is van de genoemde tekortkoming. Met het bevoegd gezag werd afgesproken dat men vóór 1 augustus 2008 een rapportage zou aanleveren over de stand van zaken op Michiel de Ruyter, met name een analyse van de eind- en tussenopbrengsten, de activiteiten en maatregelen die zijn genomen om de onvoldoende opbrengsten te verbeteren en de effecten daarvan. Daarnaast werd afgesproken dat het bevoegd gezag feitelijke gegevens zou verstrekken over de scores op de Cito-Eindtoets 2008 en de tussentijdse leerresultaten, omdat deze nog niet bij de inspectie bekend waren. De inspectie heeft de gevraagde informatie per brief van 10 juli 2008 ontvangen. Deze informatie is betrokken bij de voorbereiding en uitvoering van het onderzoek. Onderzoeksmethode Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - De rapportage en documentatie over de school die door het bevoegd gezag op 9 juli 2008 is toegezonden en de informatie die tijdens het onderzoek door de school is aangeleverd. - Het schoolontwikkelingsplan en het jaarverslag Onderzoek op locatie, waarbij: o schooldocumenten en leerlingendossiers zijn bestudeerd; o de onderwijspraktijk is geobserveerd; o gesprekken met de directie, zorgcoördinatoren en met leraren zijn gehouden. Toezichtkader Het onderzoek is uitgevoerd op basis van het toezichtkader PO 2005, alsmede de aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de notitie analyse opbrengsten. Deze documenten zijn te vinden op Uit het toezichtkader zijn, naast de opbrengsten, de normindicatoren onderzocht uit de aspecten leerstofaanbod, didactisch handelen, actieve en zelfstandige rol van leerlingen en de zorg en begeleiding die mogelijk samenhangen met de onvoldoende opbrengsten. Daarnaast zijn enkele indicatoren onderzocht wegens een mogelijk verband met de eindopbrengsten. Verder is ook het aspect kwaliteitszorg (indicatoren 1.1 t/m 1.6) onderzocht. 2

3 Naast deze kwaliteitsaspecten heeft de inspectie een aantal wettelijke aspecten beoordeeld. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek. Bij vastgestelde tekortkomingen is tevens de onderbouwing van deze beoordelingen opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie uit het onderzoek en het vervolg van het toezicht, in de vorm van het toezichtarrangement. 3

4 2. BEVINDINGEN Naleving De inspectie heeft onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van wettelijke voorschriften over onderstaande onderwerpen 1. Schoolplan in art. 16, lid 1 en 3 WPO Schoolgids in art.16, lid 2 en 3 WPO Onderwijstijd in art. 8, lid 7, onder b WPO Zorgplan in art. 19, lid 1 en 3 WPO Wel aanwezig Wel aanwezig Wel voldaan aan naleving Wel aanwezig Kwaliteit Legenda: In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen dit heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de indicator bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Oordelen op indicatoren Opbrengsten Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden Deze onderwerpen gelden voor het school c.q. cursusjaar De inspectie stelt jaarlijks de onderwerpen vast. 4

5 OVERIGE INDICATOREN Kwaliteitszorg 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer 6.3 De leraren leggen duidelijk uit Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch 7.2 De leraren analyseren de vorderingen van de leerlingen om vast te stellen wat de aanpassingen van het aanbod en/of het onderwijsleerproces moeten zijn voor de groep 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen Activiteit leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten 5

6 Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Zorg 11.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen 11.3 De school voert de zorg planmatig uit 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na Onderbouwing Opbrengsten en leerlingenzorg Zoals uit bovenstaand kwaliteitsprofiel blijkt zijn de opbrengsten op basisschool Michiel de Ruyter onvoldoende. Dat geldt zowel voor de eindopbrengsten als voor de resultaten op tussenliggende momenten. De resultaten op de Cito eindtoets van 2006, 2007 en 2008 waren onvoldoende. Anders dan tijdens het periodiek kwaliteitsonderzoek in 2004 het geval was, heeft de inspectie bij dit onderzoek geen correctie uitgevoerd voor leerlingen die naar de leerweg ondersteunende (LWOO) variant van het voortgezet onderwijs zijn gegaan. Dit is op Michiel de Ruyter niet gebeurd omdat een dergelijke correctie voor de jaren 2006 en 2007 alleen wordt overwogen als de school kan aantonen dat leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zich naar behoren ontwikkelen (indicator 13.2). Uit de dossieranalyse die de inspectie heeft uitgevoerd blijkt echter dat dergelijke zorgleerlingen vaak te laat worden onderkend en dat op een ontwikkelingsprofiel gebaseerde - handelingsplannen ontbreken die extra zorg in eerdere schooljaren hadden moeten aansturen. Ook als er wél handelingsplannen aanwezig zijn, blijken deze niet altijd geëvalueerd te worden, zodat niet te achterhalen is of de aanvullende ondersteuning voldoende geholpen heeft. De inspectie heeft daarom ook de indicatoren 11.1 en 11.4 als onvoldoende beoordeeld. De school heeft haar systeem van zorg en begeleiding sinds kort weer aangescherpt. Met name in de onderbouw zijn instrumenten en procedures in gebruik om tijdig stagnatie in de ontwikkeling te signaleren. Verdere uitbouw naar de bovenbouw is echter gewenst. Kwaliteitszorg en leerstofaanbod De school heeft de onvoldoende opbrengsten en de overige tekortkomingen onderkend. In het afgelopen schooljaar heeft zij daarom lezen en rekenen benoemd tot speerpunten van de onderwijsverbeteringen. In dat kader heeft men een grondige analyse van reken- en leesresultaten gemaakt en verschillende maatregelen getroffen om de opbrengsten te verbeteren. De rekenresultaten in de groepen 3 t/m 8 zijn geanalyseerd samen met een medewerker van de schoolbegeleidingsdienst. Deze analyse is aangevuld met een aantal lesobservaties en op grond hiervan zijn enkele didactische aanbevelingen gedaan. Een nieuw element is ook de beschrijving aan het begin van het schooljaar van de beginsituatie van elke individuele leerling en zijn onderwijsbehoeften op het gebied van rekenen/wiskunde. Dat gebeurt nu structureel in de groepen 3 tot en met 8. Op basis van de inventarisatie stelt de leraar, waar nodig zeer gedetailleerd, de verschillende rekendoelen vast voor respectievelijk de basisgroep, de snellere leerlingen en de zwakke rekenaars. Om aan de verschillen in onderwijsbehoeften meer tegemoet te komen heeft de school het remediërend pakket Maatwerk rekenen aangeschaft en op dit moment beperkt ingevoerd en werkt men met groepsoverstijgende instructiegroepen. 6

7 Ook op het gebied van Taal/lezen heeft de school de nodige verbeteringen doorgevoerd. In de onderbouw groepen is er een structureel taalaanbod door de koppeling van het programma Ik en Ko aan activiteiten voortvloeiend uit het gedachtegoed uit het Dyslexieprotocol en de doelstellingen van het Expertise Centrum Nederlands rond beginnende geletterdheid. In het Actieplan Lezen voor het schooljaar heeft de school concrete doelen voor het technisch leesniveau geformuleerd voor alle jaargroepen. Om deze doelstellingen te realiseren is de nieuwste versie van Veilig Leren Lezen en een nieuwe methode voor voortgezet technisch lezen ingevoerd. Omdat de kwaliteit van de instructie eveneens een belangrijke voorwaarde voor succes is, heeft de school tevens het didactisch handelen schoolbreed geëvalueerd als onderdeel van de kwaliteitszorg met behulp van een kwaliteitszorginstrument. Om vernieuwingsprocessen goed mee aan te sturen en om de bewaking van voortgangsthema s mede veilig te stellen functioneren zogeheten borgteams. Anders dan de naam doet vermoeden hebben deze groepjes van leraren een ontwikkeltaak om een vernieuwingsthema voor te bereiden, te monitoren en te borgen. Pedagogisch- didactisch handelen Tijdens de acht lesbezoeken heeft de inspectie vastgesteld dat het pedagogisch/didactisch handelen van voldoende niveau is. Met name de wijze waarop de leraren het zelfvertrouwen van leerlingen stimuleren, zorgen voor een plezierige sfeer en stimuleren dat de leerlingen respectvol met elkaar omgaan is een sterk punt van de school. Op de betrokkenheid van de leerlingen bij de lessen is dan ook weinig aan te merken. Hoewel er de nodige bandbreedte bestaat tussen leraren onderling kan ook het algemene niveau van de instructie en daaruit voortvloeiende manier van afstemmen de toets der kritiek doorstaan. De inspectie beoordeelt deze onderdelen dus als voldoende. Samenvattend Het team van basisschool Michiel de Ruyter is voortvarend aan de slag gegaan om de tegenvallende resultaten te verbeteren. Naar de mening van de inspectie heeft men daarbij de juiste aangrijpingspunten gekozen: een verbetering van het leerstofaanbod, werken op basis van SMART geformuleerde doelstellingen, verruiming van de leertijd, zorgen voor een hoogwaardige instructie,variatie van de leertijd en verbetering van de zorg met behulp van groepsplannen. Hoewel het wellicht nog enige tijd zal duren voordat de inspanningen van de school ook in de eindopbrengsten merkbaar worden, lijken de eerste positieve ontwikkelingen zich in de tussenopbrengsten al aan te dienen. De resultaten van technisch lezen in groep 3 en 4 (schooljaar ) zijn positief en ook de meest recente toetsresultaten in de aanvangsgroepen zijn hoopvol. 7

8 3. CONCLUSIE EN VERVOLG Oordelen van de inspectie Het onderwijs is van zwakke kwaliteit vanwege de onvoldoende opbrengsten. Daarnaast heeft de inspectie tekortkomingen vastgesteld op enkele kernindicatoren van het onderwijsleerproces, niet zijnde de normindicatoren. De indicatoren hebben betrekking op de zorg en begeleiding. Er is geen tekortkoming in de naleving van wettelijke vereisten geconstateerd. Toezichtarrangement Op grond van het voorgaande, heeft de inspectie voor basisschool Michiel de Ruyter een aangepast arrangement vastgesteld. Dit betekent dat de inspectie het toezicht intensiveert. Het bevoegd gezag zorgt er voor dat de tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs worden opgeheven. Het bevoegd gezag draagt zorg voor een rapportage over de maatregelen die zijn genomen om de tekortkomingen weg te werken en de voortgang terzake aan het eind van het schooljaar Over twee jaar voert de inspectie een heronderzoek uit naar de geconstateerde tekortkomingen in het onderwijsleerproces en de opbrengsten. 8