Zelfredzaamheid bij een incident met gevaarlijke stoffen: Hoe gaat de burger om met preventieve maatregelen?

Transcriptie

1 Zefredzaaheid bi ee icidet et gevaarie stoffe: Hoe gaat de burger o et prevetieve aatregee? Oderzoesrapport extere veiigheid. Opdrachtgever: Coördiatiegroep Extere Veiigheid Zeead Uitgevoerd door Ja Pris Oderzoeer Hogeschoo Zeead Vissige Deceber 2011

2 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 Saevattig Dit rapport evaueert de risicocouicatie die hoort bi het risico va gevaarie stoffe. Er is steeds uitgegaa va ee sceario va ee gif- of roowo, de caaiteit bi Cheie Pac op 5 auari 2011 te Moerdi. Dit sceario is iput voor de wize waarop burgers tege ee va de risico s va gevaarie stoffe aaie. Daaraast wordt dit risico vergeee et risico s va adere gevare. Voor het oderzoe is ee equête uitgezet i de geeete Borsee, Middeburg, Tereuze e Vissige. De equêtevrage geve iforatie over hadeigsperspectieve die oete eide tot zefredzaaheid, eige over de risicocouicatie e i het bizoder feedbac op de Risicowizer Zeead (VRZ, 2010b). Ee gedragsode gebaseerd op de Protectio Motivatio Theorie (PMT) (Rogers, 1983) wordt toegepast o izicht te rige i de oorzae va zefredzaa gedrag. Door vrage te stee over verschiede raptype, zoas ee gif- of roowo, ee ustoverstroig e ee serie va verschiede gevare is het ogei o uitoste te vergeie e daaree ee reatieve waificatie te opzichte va adere gevare te geve. Gegeves zi i de aayses uitgespitst aar geeete, gesacht, eeftid, geoof e opeidig. Het oderzoe geeft ee seectieve respos wat betreft eeftidscategorieë. Vergeiig et de CBS gegeves va de betreffede geeete aat zie dat de eeftidscategorie <=45 aar odervertegewoordigd is e dat de categorie 46<=65 aar oververtegewoordigd is. De groep <= 45 aar profieert zich as ee groep et ider zorge, aar teves et ee hogere ischattig va gevoge. Dit gedt voor de hee oderzochte gevarerees stor, ercetrae, epideie, ustoverstroig, vereersogeu, gevaarie stoffe, brad e exposie. Factoraayse aat zie dat de hadeigsperspectieve twee eigeschappe bezitte: de eigeschap regee e/of uitzoee ofwe het ogaa et iforatie e de eigeschap pratische acties (driwater e voedse voorraad, oodpaet, ophage boee). Het oderzoe geeft idicaties dat de pratische acties de hadeigsperspectieve et de tweede eigeschap aeier uit te voere zi. Hadeigsperspectieve uit de eerste groep ogaa et iforatie / regee worde as astiger uit te voere opgevat. Bovedie aat het oderzoe zie dat het ut va hadeigsperspectieve ee beagrie drifveer is voor de 2

3 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 otivatie tot zefredzaaheid, het zef ee va acties. Voor de risico-couicatie beteee deze uitoste dat e extra oeite za oete doe o de groep <=45 aar te bereie. Evetuee ader oderzoe a aawizige geve hoe deze groep te iteressere. Verder za risicocouicatie aadacht ue geve aa hadeigsperspectieve die et regee of opzoee te ae hebbe. Overtuige va het ut va hadeigsperspectieve e begeeidig bi de uitvoerig va hadeigsperspectieve va het type iforatie/regee vrage de aadacht va de risicocouicatie. Daaraast is het beagri o de risico s goed e begripei uit te egge. De burger gaat zich aee voorbereide as hi ee risico opert of waareet. De aayse va eis va de respodete aat zie dat de risicowizer ee beagrie bro is. As e de risicowizer heeft waargeoe da scoort e sigificat beter. Door het eze va de risicowizer verwacht e eerder iforatie over idustrie e gevaarie stoffe op Het uist reeig houde et de widrichtig e ette op de veiigheid va adere i de ogevig score sigificat hoger as resutaat va het hebbe waargeoe va de risicowizer. Dit beteet dat de foder voor de risicocouicatie ee beagri aadee heeft i de verspreidig va eis over hadeigsperspectieve. Daaraast scoort eis over hadeigsperspectieve hoger bi de categorie hoger opgeeid. Bovedie zie we verschie i eis tusse ae e vrouwe. Met deze gegeves a eer doegerichte voorichtig worde gegeve. Er is ee aata aspecte va de risicocouicatie et betreig tot het risico va ee gevaarie gif- of roowo bevraagd. Dat eet iet weg dat soortgeie aabeveige oo toepasbaar ue zi op adere sceario s e adere risico s. Dit eidt tot de vogede aabeveige: - De foder Risicowizer Zeead heeft ee beweze bidrage aa eis geeverd. Echter sechts 35% va de respodete heeft de foder opgeert. Zorg voor extra aadacht bi ee toeostige fodercapage via adere edia zoas rat, Oroep Zeead e iteret. Evetuee de effecte va de edia-aadacht oitore. - Gebrui va diverse edia voor de risicocouicatie, i het bizoder Oroep Zeead, de rat, iteret e ee foder. - Naar aaeidig verhoogde aadacht va Moerdi, edia aadacht voor 3

4 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 (voorbeed)rape za oo de aadacht bi de burger scherp ue houde. - Extra aadacht voor de eeftidsgroep <=45 aar. Deze groep aat zich ider zorge over gevaar, oo gevare die hore bi risico s va extere veiigheid. - De oorzaa va de waargeoe idere zorge o gevaar bi de groep <=45 aar is iet duidei. Dit vraagt o ader oderzoe. - Overweeg de ogeiheid o iforatie over hadeigsperspectieve bi ee gifof roowo sceario e evetuee adere sceario s via de website te verstree. - Extra aadacht bestede aa hoe iforatie vooraf te geve over: o de couicatie tides ee rapsituatie, o hoe e i de rapsituatie aa de uiste e betrouwbare iforatie ot, o hoe e weet dat het weer veiig is e waeer e evetuee a evacuere. - Uitzoee of extra uiteg odig is aar de wize waarop e hierbi ieuwe edia izet. - Persooi aaschrive bi ee vogede fodercapage za de stiers a/ee e ee/ee op brievebusse ozeie. - Bi ee evetuee vervogoderzoe trachte de respos te verbetere door bisuite va de equête bi de uitodigig o te participere i het oderzoe. Naast de gegeves voor evauatie va de risicocouicatie bi extere veiigheid zi i dit oderzoe gegeves verzaed die worde gebruit o weteschappeie theorieë e odee voor zefredzaaheid te veree of te vaidere. Correaties tusse otivatie voor zefredzaaheid e verschiede ogeie oorzae va die otivatie is voor de raptype ustoverstroig e het sceario va ee gif- of roowo i aart gebracht. De resutate vaidere te dee voorgaad oderzoe (Pris, Gutteig, & Hesoot, auscript aagebode voor pubicatie). Meer cocreet geforueerde hadeigsperspectieve odersteue beter het PMT ode. Daardoor a e stee de otivatie tot zefredzaaheid va de burger afhaei is va zi waareig va cocrete hadeigsperspectieve. Dit geeft iforatie over de werig va het PMT ode e de toepassigsogeihede. 4

5 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 Ihoud Saevattig... 2 Ihoud Ieidig Literatuur Oderzoesopzet Voorbereidig vrageist Resutate waitatief vooroderzoe Nadere bepaig va de oderwerpe De vrageist Iteret equête Schrifteie vrageist Ihoud vrageist Vaststee va begrippe of variabee uit ee serie vrage Oderzochte cocepte Risicocouicatie Gedragsode Beschrivig resutate Respos Represetativiteit Risicoperceptie e hadeigsperspectieve Risicoperceptie Hadeigsperspectieve Risicocouicatie Keis va hadeigsperspectieve gevaarie stoffe Verwachtige va burgers Acties bi gif- of roowo sceario tides of abi ware fase Ogaa et de foder Risicowizer Zeead; couicatie verwachtige Adere aspecte va risicobeoordeig e zefredzaaheid Saehag variabee Cocusies e aabeveige Broeist

6 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 Biage 1, tabee e grafiee Biage 2, waitatief vooroderzoe Biage 3, vrageiste

7 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie Ieidig De Coördiatiegroep Extere Veiigheid, bestaade uit vertegewoordigers va ae Zeeuwse geeete, de provicie Zeead e de Veiigheidsregio Zeead, heeft het iitiatief geoe o de risicocouicatie i verbad et extere veiigheid te oderzoee. O te oe tot ee oderzoevoorste is i de eerste paats aadacht besteed aa vraagarticuatie; we oderzoesthea evert resutate waar geeete, provicie e de veiigheidsregio vauit extere veiigheid het eest aa hebbe. Het oderzoe wordt gecobieerd et ee oderzoe aar waterveiigheid o te profitere va ee oped prootieoderzoe aar de zefredzaaheid bi ustoverstroige va de Hogeschoo Zeead. Daarbi wordt hadig gebrui geaat va het gedragsode dat i dat prootieoderzoe cetraa staat. Verder za ee vergeiig va risicopercepties, hadeigsperspectieve e adere oderzoesvariabee izicht geve i de toepassig va risico- e crisiscouicatie. De uitoste va het oderzoe wat betreft extere veiigheid e ustoverstroig zi da reatief; deze raptype worde et eaar vergeee. Door daaraast specifie de risicocouicatie te evauere zue resutate ogei eide tot ee auweuriger afsteig va de (couicatie)activiteite va de overheid e de burger. Voor het oderzoe zi de vogede doee geforueerd: 1. Het rige va izicht i de beteeis va hadeigsperspectieve voor de burger. 2. Het vide va factore die bepaed zi voor het zefredzaa gedrag va de burger as hi bepaade hadeigsperspectieve toepast. 3. Hadvatte voor de uitwerig va protocoe, waarbi de factor zefredzaaheid va de burger i specifiee situaties i aart is gebracht. 4. Oderbouwe va ee goede couicatieaapa voor de risicocouicatie va extere veiigheidsrisico s bi ee icidet et gevaarie stoffe. 7

8 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 De bibehorede oderzoesvrage zi: 1. Hoe percipieert de burger de risico s va ee icidet et gevaarie stoffe e va ee ustoverstroig? 2. Hoe percipieert de burger de hadeigsperspectieve die hore bi ee icidet et gevaarie stoffe e ee ustoverstroig? 3. Oder wee ostadighede is de burger bereid o uitvoerig te geve aa diverse prevetieve hadeigsperspectieve i geva va ee icidet et gevaarie stoffe of i geva va ustoverstroig? 4. Wat is het effect va iforatie over hadeigsperspectieve? I het oderzoe wordt steeds uitgegaa va ee sceario zoas de brad va 5 auari 2011 bi Cheie Pac i Moerdi. Dit sceario is i overeg et de abordgroep, ee afvaardigig va de Coördiatiegroep Extere Veiigheid vastgested. Daaraast wordt het risico va ustoverstroig et ee sceario zoas de rap va 1953 oderzocht. Door gebrui va deze twee sceario s a de oderzoeer de beedvorig va de burger vergeie. Verder is besote o ee waitatief vooroderzoe te doe o ee eetistruet ee equête of vrageist te reaisere die goed aasuit op de beevigswered va de burger. De Risicowizer Zeead (VRZ, 2010b) is oderwerp va het oderzoe e za oo et behup va de resutate geëvaueerd worde. Daaraast worde i deze rapportage pratische hadreiige geforueerd voor de risicocouicatie, die voge uit de resutate va dit oderzoe. Voor de aasuitig op het prootieoderzoe (Pris, et a., auscript aagebode voor pubicatie), is er ee focus op hadeigsperspectieve. Dit ot door de bizodere uitoste da de variabee ogaa et risico s va zouist geoed prootieoderzoe. 2 Literatuur I het boe Zefredzaaheid va burgers bi rape e zware ogevae (Ruiteberg & Hesoot, 2004) wordt de risicocouicatie beschreve as beagri istruet va de overheid voor de bevorderig va zefredzaaheid va de burgers. Hierbi gaat die voorbereidede couicatie over prevetie aar oo wat over e oet doe tides de rap. De auteurs ee hier ee duidei stadput i voor het couicere va het bestaa va 8

9 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 risico s. Dit stadput is terug te vide i het drie spore beeid 1 zoas geforueerd i ee brief aa de Tweede Kaer (Ter Horst, 2009). Naast de aabeveige voor de opsteig va de overheid i de risicocouicatie is het va beag o eis te hebbe va het gedrag va de burger e de wize waarop hi u aait tege die overheidscouicatie. Voor dat gedrag wordt het Protectio Motivatio Theory (PMT) ode gebruit (Rogers, 1983). Dit ode wordt regeatig i de gezodheidszorg toegepast i verbad et euzes bi behadeige et verschiede risico ss of euzes voor gezodee eefstie.. Het is oo toegepast op het gevaar va de ustoverstroig (Pris, et a., auscript aagebode voor pubicatie; Terpstra, 2008). Figuur 1, coceptuee ode afgeeid va de PMT Figuur 1 is ee scheatische weergave va het ode zoas dat voor dit oderzoe wordt gebruit. Het PMT ode is hier uitgebreid et de variabee betroeheid. I het oderzoe wordt de otivatie tot zefredzaaheid geete. Vauit die otivatie a da het gedrag worde voorsped (Aze, 1975, 1991). Het wereie ete va ditt gedrag vat buite de 1 Beeid igezet door het iisterie va BZK. De drie spore zi: 1 het verstere va het risicobewustzi, 2 gebiedsgerichte piots, 3 oderzoe. 9

10 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 ogeihede va het oderzoe. Verder zi i het oderzoe og adere variabee eegeoe zoas vodoede iforatie iforatio sufficiecy vertaad uit het Eges (Ter Huure, 2009) oo we te duide as de ate va iforatie verzadigig. Ee ader aspect is de voorspeede waarde va gedrag i het verede (Aze, 1975, 1991). Geoe aatregee zi dus ee voorspeer va het ee va aatregee i de toeost. 3 Oderzoesopzet Achtereevoges wordt de voorbereidig, de vrageist e de uitvoerig va het oderzoe beschreve. 3.1 Voorbereidig vrageist Bi het opzette va de vrageist zi de vogede stappe gezet: 1. Jargo va het hadeigsperspectief of ogaa et risico aar aaeidig va ee waitatief vooroderzoe. 2. Saehag va vrage over ee begrip door toetsig i essituatie op de HZ. 3. Nadere wese va de opdrachtgever over het beschrive va: a. de eis va de respodet over gevaarie stoffe risico s; b. ogei gedrag bi het sceario gif- of roowo; c. de eig over risicocouicatie Resutate waitatief vooroderzoe O izicht te rige i het argo e ee beed va de eefwered va de respodet is ee geegeheidssteeproef geoe waarop 24 respodete hebbe gereageerd. (Zie biage 2, waitatief vooroderzoe). Odat het vooroderzoe is gebaseerd op ee seecte steeproef va eie ovag a gee statistische verwerig paatsvide va de gegeves e ue gee cocusies worde getroe te aazie va de oderzoesdoee. De atwoorde zi iput voor het otwerp va de vrageist. De vrage suite door het vooroderzoe beter aa bi de beevigswered va de respodet door gebrui va zi ideeë e argo Nadere bepaig va de oderwerpe Naar aaeidig va voorgaad oderzoe is vastgested dat er ee hiaat is i de eis 10

11 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 over risicocouicatie wat betreft wize waarop risico-iforatie door de otvager wordt verwert (Pris, et a., auscript aagebode voor pubicatie). De abordgroep Extere Veiigheid heeft iput gegeve bi het bepae va de hadeigsperspectieve e sae et dr. Ja Gutteig, expert risicocouicatie va de Uiversiteit Twete is de detaierig va hadeigsperspectieve i tere va ut, uitvoerbaarheid e uitgevoerd geaat. Oder het begrip uitgevoerd wordt hier verstaa: geoe aatregee. Ee parae oderzoe aar de aatrege odiuprofyaxe aat het ogei o ee aata aspecte af te stee e i ee grotere steeproef te ete. 3.2 De vrageist Via de Geeeteie Basis Adiistraties (GBA s) is per geeete ee steeproef va 750 persoe vastgested. Deze steeproef wa tot stad door ee treig va 1000 persoe vaaf 18 aar, waarbi door idde va otig respodete et eezefde adres zi uitgefiterd zodat er axiaa ee respodet per adres overbift. Hieree wordt oderige beïvoedig vooroe. Va de overgebeve set is ee rado verzaeig va 750 respodete voor het oderzoe extere veiigheid saegested. I de geeete Middeburg e Borsee zi et dubbee aatae gewert o aast dit oderzoe oo ee steeproef voor het oderzoe odiuprofyaxe te reaisere. De respodete rege ee brief et het verzoe o ofwe via ee itereti de equête i te vue ofwe via ee retoureveop ee schrifteie equête aa te vrage Iteret equête De iteret equête wordt rado toegeweze via ee script op de server waar e aar verweze wordt. Dit beteet dat 50% as bestaat dat ee respodet de vrageist et de vrage over de ustoverstroig rigt e 50% as dat hi de vrage rigt over het extere veiigheidsicidet (zie tabe 1). Bie deze twee groepe is per groep og ee spitsig aagebracht - ee aders opgestede fodertest voor iedere groep - waar ee aata vrage over is gested te behoeve va feedbac op de risicocouicatie Schrifteie vrageist Er zi dus vier verschiede equêtes, de vrageist et de ustoverstroig, die et het extere veiigheidsicidet e de spitsig va deze twee vrageiste aar de verschiede 11

12 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 foderteste. Voor ee rado toewizig va de equêtes aa de respodete is gewert aa ee voedige egig va de vier verschiede vrageiste. Dit is bereit door bi de uitgaade post aar de respodete die ee schrifteie equête hebbe aagevraagd de vogorde etc. voor het op de post doe va de vier verschiede vrageiste te gebruie. 3.3 Ihoud vrageist I biage 3, vrageiste, zi twee vrageiste opgeoe. Per vrageist zi da weer twee foderteste te zie zodat uit de opgeoe iste is af te eide wee ogeie uiteideie equêtes beatwoord zi. De vrageiste verschie i het feit dat voor ee groep respodete oderzoe is gedaa aar ee gedragsode betroe op extere veiigheidsrisico s waarbi ee caaiteit et ee gif- of roowo zoas die bi Moerdi is otstaa het sceario is. Het sceario voor de tweede vrageist is de ustoverstroig. Zowe het gedragsode as de risicocouicatie zi voor deze sceario s doorgereed. Bi de steige is steeds ee 7 puts Liert schaa gebruit (figuur 2) Vaststee va begrippe of variabee uit ee serie vrage De ites bi iedere vraag geve ee gezaeie score. Oderige saehag tusse de ites wordt statistisch getoetst et de Crobachs afa waarde. Bi de bespreig va de resutate ag er vauit worde gegaa, dat de Crobachs afa waarde vodoede is o de score va het begrip te veratwoorde. Zo is bivoorbeed de variabee waarschiiheid getoetst et het stue equête voges figuur 2. Figuur 2 Voorbeed Liert schaa 12

13 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 De ites rige ee cifer va 1 t/ 7, zodat daaree statistische aayse ogei is. Ite 1 e 3 zi tegeovergested geete e worde ogepood. Dat wi zegge dat de waarde heeaa ees e heeaa oees worde ogedraaid i score (rige cifer 7 t/ 1). Da wordt de waarde va Crobachs afa uitgereed: 0,769. Dit is ee goede waarde die egitieert dat de verschiede ites gebruit ue worde o de variabee waarschiiheid te costruere. Op deze aier zi verschiede variabee afgeeid va ee serie ites e getoetst op itere cosistetie. I het geva dat ee idicator oorzaa is va ee age Crobachs afa wordt deze iet eegeoe i de zo gecostrueerde variabee ofwe het costruct. De copete vrageiste zi i biage 3 opgeoe. 3.4 Oderzochte cocepte Risicocouicatie O de risicocouicatie te odersteue, zi de vogede zae oderzocht: - Wat e gaat doe as e hoort va ee gevaarie gif- of roowo. - Wat e doet as e is bootgested aa ee gevaarie gif- of roowo. - Wat e va de overheid of bedrifseve verwacht o zich beter te ue voorbereide. - Wat e weet va de hadeigsperspectieve bi ee gevaarie gif of roowo. - De iforatieaae die de overheid het beste zou ue gebruie. - Hoe e ogaat et de Risicowizer. - Aa wee iforatie e behoefte heeft. - Of het presetere va ee test die het ogaa et het risico haabaar voorstet, ivoed heeft op de otivatie tot zefredzaaheid. - Het effect va de rap bi Moerdi op aadacht e zorge. De ivoed va de factore gesacht, geoof, opeidig e eeftid zi oderzocht e daar waar sigificate verschie i uitoste gevode zi bi de doegroepe is dat i dit rapport ter sprae gebracht Gedragsode Het gedragsode (figuur 1) bevat ee aata variabee - risicoperceptie, ogaa et 13

14 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 risico, betroeheid e otivatie. Deze variabee worde geete et ee equête. Naast deze variabee worde de ate waari e det over vodoede iforatie te beschie e de reeds geoe aatregee geete. Deze begrippe zi zowe voor het extere veiigheid e voor ustoverstroig geete. Het ut va dit gedragsode is dat geete variabee zoas waarschiiheid, gevoge e het ue ogaa et risico i dit geva de hadeigsperspectieve zoas die i het PMT ode (Rogers, 1983) zi beschreve i het verede hebbe ate zie dat ze ee voorspeede waarde hebbe. Hieree wordt dus de gedigheid va het ode getoetst e vidt e idicaties voor het te verwachte gedrag. 4 Beschrivig resutate Voor het weergeve va de resutate worde tabee e grafiee gebruit. I staafdiagrae waar itervae bi de geiddede scores zi weergegeve gaat het o het 95% betrouwbaarheidsiterva va dat geiddede. Dit geeft ee idru va het oderscheided veroge va de data. 4.1 Respos Voor het oderzoe extere veiigheid zi 3000 respodete beaderd. Dit heeft geeid tot 416 bruibare reacties. Dit is ee respose va circa 14%. Neet e i overwegig dat ee aata geadresseerde iet bereit is of iet i staat is te reagere, da zou de respos zo 16% zi. Deze age respos hagt sae et het beschibare budget. Va de respodet worde hadeige verwacht zoas het op zoe gaa aar ee coputer et iteret of ee schrifteie equête aavrage e die weer opsture. De verwachtig is, dat as ae deeeers ee gedrute equête zoude toegestuurd rige de respos vee hoger zou zi. Deze cocusie wordt getroe aar aaeidig va de werwize va de GGD Zeead. Het budget voor dit oderzoe iet ee eer cofortabee aier va equêtere iet toe. Het aata deeeers per geeete is weergegeve i tabe 1. Niet ae deeeers hebbe ae vrage beatwoord. Per besproe oderwerp za het aata va de respos worde weergegeve et = xx. 14

15 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 geeete oderzoe extere veiigheid ustoverstroig totaa Vissige Tereuze Middeburg Borsee totaa Tabe 1, deeae aa oderzoe, aata respodete per geeete. 4.2 Represetativiteit De geiddede eeftid va de deeeers is 56,75 aar e verschit iet sigificat per geeete. Echter te opzichte va de eeftidsopbouw i de deeeede geeete is er ee seectieve respos waar te ee. Figuur 3 geeft de verwachte aatae per eeftidsasse i de deeeede geeete weergegeve, afgeeid va de CBS gegeves over die specifiee geeete. Hieruit bit dat de groep beede 46 aar odervertegewoordigd is e dat de oudere oververtegewoordigd zi. Va de deeeers is 47,37% vrouw i de steeproef, hetgee iet sigificat afwit va de 50,4 % i Zeead, voges gegeves va het CBS. I dit oderzoe wordt et de vogede eeftidsasse gewert: <=45; 46-<=65; >65. De ogere eeftidsasse (<=45) geeft ider respos. Ee ogeie verarig voor dit procetuee verschi is dat de ogere doegroep aders et de post ogaat. Weicht ue a/ee e ee/ee sticers ee idicatie zi voor ee bepaade houdig bi ee fodercapage as de risicowizer. De geeete oderig ate gee sigificate afwiig va de geiddede eeftid zie. De verdeig va de deeeers et ee equête ustoverstroig e die et ee equête gevaarie stoffe i de geeete Borsee, Middeburg, Tereuze e Vissige aat gee sigificate verschie i verhoudig zie. Dat wi zegge dat de equêtevrage voor ustoverstroig e voor gevaarie stoffe hoogee verdeed zi. 15

16 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie Leeftidsverdeig steeproef (=312) aata waareige cbs steeproef >=80 eeftidscategorie Figuur 3 eeftidsopbouw i uitsuited de deeeede geeete Borsee, Middeburg, Tereuze e Vissige voges het CBS (2010) i vergeiig et de waareige va de steeproef. Figuur 4 Steeproef saesteig aar geoof (=410) e opeidigsiveau (=409) 16

17 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 Figuur 4 geeft de saesteig va de steeproef aar geoof e aar opeidig weer. Dit geeft aa dat uitsprae die aar aaeidig va het oderzoe worde gedaa het christeie e oereie dee va de popuatie betreffe e dat opeidigsiveau breed vertegewoordigd is. Bi de bespreig va de resutate vertegewoordige de opeidigsiveaus t/ havo de categorie aag, vaaf vwo de categorie hoog. 4.3 Risicoperceptie e hadeigsperspectieve De hieravogede beschrivig gaat over de geete risicoperceptie e hadeigsperspectieve. De risicoperceptie va ee aata risico s wordt vergeee. Hierdoor is het ogei o de beteeis va het extere veiigheidsicidet te vergeie et de beteeis va adere risico s. Daaraast worde hadeigsperspectieve et eaar vergeee. De hadeigsperspectieve rige ee score op ee idetiee schaa e worde et eaar vergeee aa de had va die score voor het raptype ustoverstroig e het raptype extere veiigheidsicidet sceario gif- of roowo Risicoperceptie Va ee egeta gevare is de perceptie va het risico door de respodet gegeve over de copoete waarschiiheid, gevoge e zorge. De oderzoespopuatie is hier uitgebreid et de geeete Reierswaa, Woesdrecht e Hust. De geeete Borsee e Middeburg evere ieder ee tweeaa zo groot aadee i de steeproef. Dit is ogei odat parae risico-oderzoe aavig i de geeete Middeburg, Borsee, Hust, Reierswaa e Woesdrecht et ee serie idetiee vrage. Ee statistische aayse (ANOVA post hoc) va afwiede scores per geeete aat zie dat i Woesdrecht de perceptie va de gevoge va de ustoverstroig sigificat ager is da wat i de adere geeete is waargeoe. Dit is te verwachte vawege de geografisch hogere iggig va Woesdrecht. Echter de zorge over zo ustoverstroig zi iet sigificat verschied i Woesdrecht. 17

18 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 geiddede score 1 = aagst 7 = hoogst 6 5,5 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 stor Geiddede score percepties verschiede gevare (=772) ercetrae epideie ustoverstroig vereersogeu gevaarie stoffe brad exposie waarschiiheid gevoge zorge Figuur 5 Overzicht va de percepties va waarschiiheid, gevoge e zorge geete i Borsee, Hust, Middeburg, Reierswaa e Woesdrecht, Tereuze e Vissige. Figuur 5 aat resutate zie va ee grotere popuatie. We zie dat de gevoge va ee straigsicidet e de zorge daarover het hoogst score. Echter de gevoge va de gevaarie stoffe (sceario gif- e roowo) score as ee goede tweede e gecobieerd et de hogere waarschiiheid is dit risico hoog gepercipieerd. De factore eeftid, opeidigsiveau e geoof zi ader geaayseerd. Statistie (ANOVA post hoc) aat sigificate perceptieverschie bi de factor eeftid zie. I figuur 6 worde deze grafisch weergegeve voor de gevare va gevaarie stoffe i verbad et ee gevaarie gif- of roowo e ee exposie. Opvaed is ee toeeede perceptie va zorge et het toeee va de eeftidsasse e ee afeede perceptie va gevoge et ee toeeede eeftidsasse. Deze saehag tusse eeftid e zorge e eeftid e gevoge is herebaar i de eeste geete gevare va figuur 5. Ee totaabeed va deze waareige is 18

19 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 weergegeve i figuur 24 (biage tabee e grafiee) waarbi ee vergeiig wordt geaat et schattige va het risicodiagra uit het Risicoprofie va de Veiigheidsregio Zeead (VRZ, 2010a). Hierbi is op te ere dat de wize waarop risicoschattig va de expert op basis va ore i de extere veiigheid aders tot stad ot da hoe de doorsee burger afwegige aat e dat e vauit die cotext voorzichtig oet zi et cocusies. Het feit dat het raptype stor ee afwied patroo aat zie geeft aa dat de etig gevoeig is. Sovic (2000) oderscheidt a ade e atura disasters as verschiede type rap. Stor e ustoverstroig zi de atuurrape die geeert worde door ee grotere acceptatie. Deze etig bevestigt de acceptatie va de risico s va atuurrape as die acceptatie wordt vertaad aar ee ager zorgeiveau. Perceptie gevaarie stoffe (=613) Perceptie exposie (=613) 6 6 5,5 5,5 1 = age score 7 = hoge score 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 waarschiiheid gevoge zorge 1 = age score 7 = hoge score 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 <=45 46 <= 65 > 65 waarschiiheid gevoge zorge 1 <=45 46 <= 65 > 65 Figuur 6, waargeoe percepties va ee gevaarie stoffe icidet et ee gif- of roowo e percepties va ee exposie. Opvaed is de toeae va zorge bi oudere terwi de gevoge va ee gevaarie stoffeicidet bi de ogere hoger scoort (figuur 6). Oo de factore opeidigsiveau e geoof ate verschie zie. De categorie hoger opgeeid heeft sigificat (p<0.01) ider zorge over ee gevaarie stoffe icidet et ee gevaarie gif- of roowo. 19

20 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 I de vrageiste worde de percepties va waarschiiheid e gevoge betreffede ustoverstroig e extere veiigheidsicidet - afgeeid va steigeseries bi vraag 7 e 8 uitgebreider geete waardoor ee auweuriger geiddede a worde bereed. De perceptiewaarde worde weergegeve i tabe 2. waarschiiheid gevoge extere extere veiigheid ustoverstroig veiigheid ustoverstroig totaa 3,50 2,84 4,91 4,86 Vissige 3,24 2,65 5,10 4,76 Tereuze 3,94 2,83 5,02 4,73 Middeburg 3,41 2,86 4,73 5,00 Borsee 3,47 3,01 4,65 4,91 Tabe 2 Geiddede score op de variabee waarschiiheid e gevoge aar aaeidig va vraag 7 e 8 va de equête op ee schaa va 1 tot 7. Sigificate verschie va de score va ustoverstroig e ee gevaarie stoffe icidet et ee gif- of roowo worde weergegeve et grize arcerig (ier e rechter oo), p<0.01. Deze resutate ate zie dat voora de waarschiiheid va ee gevaarie-stoffe icidet groter wordt igeschat da die va ee ustoverstroig Hadeigsperspectieve Va ee serie verschiede cocrete hadeigsperspectieve is het ut, de uitvoerbaarheid e het geoe hebbe uitgevoerd zi va zo aatrege geete via steige op ee 7-puts schaa. Factoraayse is aaeidig tot ee typerig va hadeigsperspectieve et de eigeschappe uitzoee/iforatie verwere tegeover cocrete toepassige die we pratische acties oee. De ites bi deze eigeschappe va hadeigsperspectieve zi weergegeve i tabe 3, de typerig vogt uit de overeeoste va de factoraayse. 20

21 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 opzoee / regee pratische acties 1 risico's woogebied op risicoaart uitzoee 6 istructies beware 2 uitzoee wee istatie betrouwbare iforatie evert 7 voedsevoorraad 3 dage 3 obectieve edia uitzoee 8 driwatervoorraad 3 dage 4 bespree wat te doe et faiie 9 oodpaet 5 voorbereidig soiciae ogevig (hupbehoevede) 10 Evacuatieroutes 11 uitzoee waar aar toe te gaa 12 beste schuipe wete 13 wat te doe i eige huis aast schuie Tabe 3, ragschiig va hadeigsperspectieve aar aaeidig va factoraayse, uerig correspodeert et overzichtsgrafie, figuur 27 i de biage tabee e grafiee. De twee typerede eigeschappe worde dus aageduid et opzoee/regee e pratische acties. Opzoee regee a e voora i verbad brege et het ordee va iforatie, de pratische acties zi activiteite die ider uitzoewer vrage. Voor de geete aspecte ut, uitvoerbaarheid e uitgevoerd va deze twee soorte hadeigsperspectieve is de Crobachs afa waarde steeds 0,8 of hoger, hetgee goed is voor de itere cosistetie va de ites horede bi de variabee. Het igeschatte ut va ae geoede hadeigsperspectieve correeert positief (p<0.001 i ae 13 gevae) et de otivatie tot zefredzaaheid. Dit beteet dat het ut izie va het hadeigsperspectief ee beagrie ro speet i de otivatie. Vergeit we de eigeschappe opzoee/regee e pratische acties bi drie oderzochte aspecte va hadeigsperspectieve, ut, uitvoerbaarheid e uitgevoerd zi, da eidt dit tot de score weergegeve i figuur 7. 21

22 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie Type va hadeigsperspectieve Geiddede score 1=aag 7=hoog 5,5 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 opzoee/regee pratische acties 1 ut uitvoerbaarheid uitgevoerd Figuur 7, score va de twee type hadeigsperspectieve opzoee/regee e pratische acties (=144). Voor de aspecte uitvoerbaarheid e uitgevoerd scoort de eigeschap pratische acties sigificat hoger. De weergegeve verschie zi statistisch sigificat (t-toets voor gepaarde waareige; ut: p<0.05, uitvoerbaarheid e uitgevoerd: p<0.001). Detaiscores per hadeigsperspectief zi te vide i biage 1, tabee e grafiee figuur 22. Deze resutate ate zie dat e i het ageee het idee heeft dat e ider goed acties a uitvoere die hore bi hadeigsperspectieve et de eigeschap iforatie opzoee e regee. 4.4 Risicocouicatie Via de equête geeft de oderzochte popuatie ee eig over de risicocouicatie die i dit oderzoesrapport verder wordt beschreve. Naast ageee aspecte va de risicocouicatie verwachtige va burgers over overheid e bedrifseve, wat burgers a wete over gevaarie stoffe, over hadeigsperspectieve, eige over toeostig 22

23 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 gedrag is bizodere aadacht besteed aa de Risicowizer Zeead (VRZ, 2010b) Keis va hadeigsperspectieve gevaarie stoffe Keis gevaarie stoffe (=162) geiddede score; 1 = iet correct 1 = correct 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 0,2 *De website geeft uitgebreid iforatie over idustrie e gevaarie stoffe i uw buurt. Afhaei va het type gevaarie stof i de atosfeer oet de eetriciteit uitgeschaed worde. *Dat i op radio 4 oet afstee voor iforatie over e istructies bi ee gevaarie gif of roowo. Bi exposiegevaar doe i de gordie dicht e bif weg va het raa. Dat het idde va i huis de veiigste pe is. *De echaische vetiatie aaate voor frisse ucht. *Dat as i toevaig buite be, i het beste tege de wid i a ope. Dat i uit voorzorg het beste ae apparate op gas uitzet e de gasraa afsuit. Dat i gewaarschuwd a zi door ee suf gevoe e/of braderige oge. Dat i idie ogei e odig et op de veiigheid va bure e adere i de ogevig. Figuur 8, Steige over hadeigsperspectieve uit risicowizer e score va correct beoordee door respodet. *: steig is ouist. Score ouist wordt vertaad aar ee correcte atwoordscore. De steige vertegewoordige ee hadeigsperspectief, waarbi e bi de 10 steige aavit et ee va de atwoordogeihede a/ee/weet i iet. Het atwoord ouist bi bivoorbeed de steig De echaische vetiatie aaate voor frisse ucht rigt score 1, uist -1 e weet i iet 0. Opvaed is de egatieve score va de eis over de 23

24 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 website Ee eerderheid va de respodete det dat hier uitgebreide iforatie te vide is over het idustrie e gevaarie stoffe i de buurt. Score eis extere veiigheid afhaei va vide Risicowizer Zeead (=161) 1,1 0,9 0,7 score op ite 0,5 0,3 0,1 0,1 0,3 a ee 0,5 1 *De website geeft uitgebreid iforatie over idustrie e gevaarie stoffe i uw buurt. 2 Afhaei va het type gevaarie stof i de atosfeer oet de eetriciteit uitgeschaed worde. 3 *Dat i op radio 4 oet afstee voor iforatie over e istructies bi ee gevaarie gif of roowo. 4 Bi exposiegevaar doe i de gordie dicht e bif weg va het raa. 5 Dat het idde va i huis de veiigste pe is. 6 *De echaische vetiatie aaate voor frisse ucht. 7 *Dat as i toevaig buite be, i het beste tege de wid i a ope. 8 Dat i uit voorzorg het beste ae apparate op gas uitzet e de gasraa afsuit. 9 Dat i gewaarschuwd a zi door ee suf gevoe e/of braderige oge. 10 Dat i idie ogei e odig et op de veiigheid va bure e adere i de ogevig. weet i iet of iet va toepassig Figuur 9 Score op eisites uitgespitst aar atwoord categorieë va I heb de foder Risicowizer Zeead otvage et 95% betrouwbaarheidsitervae. Het correcte atwoord op de steige et * is ouist. Ee correcte score rigt de waarde +1, ee iet correcte score -1 e het atwoord weet i iet rigt de score 0. De grafie toot de geiddede atwoordscores. I figuur 9 ziet e de wizigig va de score i reatie et het atwoord op de vraag I heb de foder Risicowizer Zeead otvage. De verschie per ite zi sigificat bi de ites 1, 6 e 10 (oe way ANOVA, p<0.05). Dit is ee idicatie dat respodete die de 24

25 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 foder hebbe otvage geeigd zi ite 1 iet correct te beatwoorde. Mogei is het oee va de website bi adere risico-oderwerpe i de foder hier ee oorzaa va. Verschie i eis tusse a e vrouw e ogere e oudere worde weergegeve i tabe 4. De website geeft uitgebreid iforatie over idustrie e gevaarie stoffe i uw buurt. Bi exposiegevaar doe i de gordie dicht e bif weg va het raa. Dat i uit voorzorg het beste ae apparate op gas uitzet e de gasraa afsuit. Dat i idie ogei e odig et op de veiigheid va bure e adere i de ogevig. Dat i op radio 4 oet afstee voor iforatie over e istructies bi ee gevaarie gif of roowo. Ma Vrouw Jogere Oudere Tabe 4 Geete verschi i eis tusse a e vrouw. + of ++ wi zegge sigificat eer correcte score et respectievei p < 0.05 of p < 0.01 aa de had va ee Kedas tau toets. Met de besproe 10 eissteige is ee ieuwe variabee eis gecostrueerd. Deze variabee geeft ee idicatie va de eis bi doegroepe. De geiddede eisscore et betreig tot het otvage hebbe va de risicowizer e opeidigscategorie is weergegeve i figuur 10. De aayse aat zie dat er gee sigificat verschi i eisiveau per geeete is. Wat opeidig betreft is er we ee verschied iveau waargeoe, echter het we of iet hebbe opgeert va de risicowizer geeft de grootste verschie i eisiveau. Het is aa de couicatiedesudige o te ie of deze detaierig i eisiveaus bruibaar is bi de voorichtig. Wat betreft eeftidscategorie e zi gee sigificate verschie per eeftidscategorie i saegestede eisvariabee (oe way ANOVA). 25

26 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie risicowizer (=161) opeidig (=154) 6 geiddede eis score per groep geiddede eis score per categrorie a ee weet i iet of iet va toepassig I heb de foder Risicowizer Zeead otvage. 0 aag hoog Figuur 10 sigificate verschie i eisscore afhaei va: Lis: I heb de foder Risicowizer Zeead otvage Rechts: Opeidig, categorieë hoog/aag Verwachtige va burgers Figuur 11 geeft ee overzicht va verwachtige va burgers waarbi de resutate va het deeoderzoe ustoverstroig e het deeoderzoe extere veiigheidsicidet worde vergeee. 26

27 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie Verwachtige va burgers 1 = heeaa oees 7 = heeaa ees vooraf iforatie over dit risico verstree die beter toegaei is voor ee. 2 vooraf beter vertee i hoe e couiceert et de bevoig tides ee caaiteit. 3 eer oefee et burgers zodat die a doede ere hoe te hadee. 4 beter uitegge hoe e waar e ut schuie e waeer het veiig is o aar buite te gaa of o te 5 burgers i paatseie situaties (buurt/wi) eer betree bi de oefeige. 6 i paatseie situaties (buurt/wi) ie wee burgers op vriwiige basis ue eedoe et 7 EHBO cursusse geve. 8 zefredzaaheidscursusse geve. 9 iets extra's doe, de overheid e het bedrifseve doe a geoeg. De acties e iitiatieve igge bi de extere veiigheid (=168) ustoversrtroig (=179) Figuur 11 Wat de burger verwacht va de overheid e/of bedrifseve, geete i de geeete Borsee Middeburg, Tereuze e Vissige voor twee verschiede raptype. Voor de ustoverstroig begit de steig steeds et: O e as burger beter te ue voorbereide op ee ustoverstroig oet de overheid: e voor het extere veiigheid 27

28 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 et: O e as burger beter te ue voorbereide op ee gif- of roowo zou overheid of het bedrifseve:. De scores bi de eerste 8 ites geve de bepaade actie va de istaties weer e het 9 e ite gaat over iets doe, het aate va acties bi de overheid. Me ziet dat de score op vraag 1 t/ 8 steeds groter da 4 eutraa is. Dit beteet dat e geidded geoe de geforueerde actie va de overheid verwacht. Me is het eest ees et het ee va de acties 1, 2 e 4 (zie tabe 5). 1 vooraf iforatie over dit risico verstree die beter toegaei is voor ee. 2 vooraf beter vertee i hoe e couiceert et de bevoig tides ee caaiteit. 4 beter uitegge hoe e waar e ut schuie e waeer het veiig is o aar buite te gaa of o te evacuere. Tabe 5, vooreur acties die de burger Deze vooreure verschie iet va de verwachtige voor de ustoverstroig e zi ee idicatie voor ee eer ageee verwachtigspatroo over risicocouicatie bi rape Acties bi gif of roowo sceario tides of abi ware fase Figuur 12 aat zie wat burgers dee dat ze gaa doe. Dit is gee garatie voor de daadwereie actie. Het schetst verwachtige waarop de hupvereig zou ue afstee. De actie zo ver ogei wegride is tegestridig. Het is vaa ee risicovergrotede actie e wordt i het ageee iet geadviseerd as spotae actie. O eer izicht i de eig va de respodete te geve is va deze actie de detaiscore weergegeve i figuur 12 oder. Het bit dat circa 15% va de respodete aageeft deze optie waarschii te ieze. De geoze acties zi afgeeid va ee oderzoe i New Jersey (Bado et a., 2007) o ater vergeiig et ader oderzoe ogei te ae. 28

29 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie = iet waarschii 7 = waarschii Acties bi "hore va" gifof roowo (=158) Naar de radio uistere. TV ie. Luistere of de sirees gaa. Zo ver ogei wegride. Naar ee opvagpaats gaa. I huis ee veiige pe zoee. 112 bee. De GGD bee. 1 = iet waarschii 7 = waarschii Acties bi bootsteig aa gif of roowo (=162) Naar de rapezeder uistere. 112 bee. Driwater veiig stee. Voedsevoorraad veiig stee. De GGD bee. Naar de dichtstbizide huisartsepost gaa. Figuur 12 is e rechts bove: geiddede score op acties, oder: ee grafie et de detaiscore op zo ver ogei wegride. 29

30 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 Acties bi verschiede raptype 7 score 1 = waarschi iet 7 = zeer waarschii Naar de radio uistere. 2 TV ie. * 3 Luistere of de sirees gaa. * 4 Zo ver ogei wegride. *** 5 Naar de rapezeder uistere bee. ** 7 Driwater veiig stee. ** 8 Voedsevoorraad veiig stee. *** extere veiigheid (=158) ustoverstroig (=162) 1 t/ 4, actie bi "hore va"; 5 t/ 8 i rapsituatie Figuur 13 Vergeiig va acties aar aaeidig va ee op hade zide rap of as e daadwerei zich i de rapsituatie bevidt. Sigificat verschiede uitsag tusse actie bi gif- of roowo of actie bi ustoverstroig wordt aagegeve et *, ** of *** achter de actie; * p<0.05, ** p<0.01, *** p< Ogaa et de foder Risicowizer Zeead; couicatie verwachtige I de eerste paats is er geee of de foder is otvage. Per geeete is gee afwied patroo te zie. Circa 35% va de respodete heeft de risicowizer opgeert waarbi gee sigificate verschie per geeete zi waargeoe (figuur 14). Va de respodete die de risicowizer hebbe opgeert heeft circa 80 % de foder bewaard. De foder as couicatieediu (figuur 15) scoort sigificat hoger (ANOVA, p=0.05) bi de eeftidsasse >65. 30

31 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 Figuur 14 is: respodete die de foder otvage e opgeert hebbe (atwoord a, =204), rechts: de seectie oger da 46 aar die de foder heeft otvage (=58) 1 = heeaa oees 7 = heeaa ees Foder as couicatie ediu (=145) <=45 46 <= 65 eeftid > 65 Figuur 15 Foder as couicatieediu opgespitst aar eeftid. 31

32 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 De overheid oet iforatie over wat te doe bi ee gevaarie gif of roowo geve via (=155) 7 1 = heeaa oees 7 = heeaa ees ee foder. voorichtig op schoe, bedrive e isteige. vrage va idividuee burgers. paes i buurt of wi, vawege de specifiee risico's die saehage et de paats waar iead woot. geeeteie iitiatieve die aasuite bi het risicoprofie va de geeete. ee proviciaa patfor. Oroep Zeead. de rat. iteret. Figuur 16, geiddede score va 9 verschiede edia. De foder wordt het eest gewaardeerd as hupidde bi de risicocouicatie (figuur 16), daara oe: voorichtig op bedrive e schoe, Oroep Zeead, iteret e de rat. Aee de foder aat sigificate verschie zie aa de had va eeftidsasse; oudere waardere de foder eer (figuur 15) Adere aspecte va risicobeoordeig e zefredzaaheid Er is geëxperieteerd et ee test die gaat over de voorbereidig op ee gif- of roowo. Hieri worde bi de experieteergroep de oderstreepte woorde gebruit: 32

33 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 U ut zich eevoudig voorbereide door de risicoaart ( te beie. Op deze aart vidt u geaei de opsagpaatse va gevaarie stoffe i uw ogevig. Het is iet oeii o uw oodvoorraad i huis te hebbe voor het geva u bi het vrioe va gevaarie stoffe ag bie oet bive. Met de checist i deze risicowizer ut u geaei cotroere of uw oodvoorraad op orde is. Er zi aar aaeidig va de gebruite test gee idicaties gevode dat aaspoort tot eer otivatie voor actie tot zefredzaaheid (of bedoede actie). Wat betreft de rap i Moerdi, deze heeft effect gehad op de veraderig i risicoperceptie zoas die door de respodete is waargeoe. As e ee veraderde eig over ee gevaarie-stoffe-icidet vergeit et de veraderig va eig over ee ustoverstroig da geeft dit ee duidei eetbaar verschi (figuur 17). Door de recete rap i Moerdi... (=339) score 1 = heeaa oees 7 = heeaa ees 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 heb i eer aadacht voor ee ustoverstroig. heb i eer aadacht voor ee de risico's va ee gevaarie gif of roowo. aa i e eer zorge over ee ustoverstroig. aa i e eer zorge over de risico's va ee gevaarie gif of roowo. Figuur 17. Effect va rap i Moerdi (5 auari 2011) i vergeiig et de vrage over ustoverstroig e gevaarie stoffe icidet. 33

34 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 De iforatie die bi bescherig tege ee gevaarie gif of roowo hoort, oet te iste gaa over: 1 = heeaa oees 7 = heeaa ees Het type gevaar dat ee idustrie of odereig et zich eebregt. De as dat het is gaat. Het gevaar voor de bevoig as het isgaat. Wat de burger a doe o beter voorbereid te zi. Wat het bedrifseve doet aa de veiigheid. Wat de overheid doet aa de veiigheid. <=45 46 <= 65 > 65 Figuur 18 geiddede score va de iforatie waaraa e behoefte heeft, opgespitst aar eeftid, sigificate verschie zi ocired (=141) Figuur 18 aat zie dat de eeftidsasse <=45 aar i ae soorte iforatiebehoefte die getoetst zi steeds het aagste scoort. Bovedie zi de ocirede verschie sigificat. Ee va de odevariabee vodoede iforatie, vertaad va de Egestaige ter iforatio sufficiecy aat hetzefde beed zi i de eeftidsverdeig. De <=45 aar groep heeft ee sigificat hogere waarde voor vodoede iforatie of iforatie verzadigig. 4.5 Saehag variabee Variabee zi saegested uit de atwoorde op ites va verschiede vrage uit de equête (vraag 6 t/ 28) die of gaa over ee ustoverstroig óf over ee extere veiigheidsicidet et het sceario gif- of roowo. De score va de variabee is dus tot stad 34

35 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 geoe vauit ee bepaad gevaartype. I figuur 18 ziet e de resutate e (sigificate) verschie. Score variabee 6 5,5 5 4,5 4 geiddede score va 1 tot 7 3,5 3 2,5 2 1,5 1 otivatie tot zefredzaaheid betroeheid *** waarschiiheid gevoge *** vertrouwe i de autoriteite *** vodoede iforatie ** geoe aatregee vergeibare hadeigsperspectieve uitvoerbaarheid va vergeibare hadeigsperspectieve ut va vergeibare hadeigsperspectieve extere veiigheid (=132) ustoverstroig (=143) variabee Figuur 19 Geiddede score va variabee, ieder afgeeid va ee serie steige. Sigificatie va de verschie i resutaat tusse het ode bi extere veiigheid e bi ustoverstroig: ** p < 0.01; *** p < Het is iet ogei o de beteeis va de score va éé bepaade variabee te duide. Wat beteet ee uitsag hoog of aag e wat zi de stadaardwaarde? Daar is iets over beed. Wat echter we ogei is, is dat e it aar de reatieve beteeis va de score. Is bi ee gif- of roowo de waarde va ee variabee te opzichte de ustoverstroig aders? Waar de verschie sigificat zi worde deze hieroder besproe. 35

36 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 De variabee waarschiiheid is groter i het extere veiigheidsoderzoe. Dit resutaat ot overee et de positie va het extere veiigheidsprobee i het risicodiagra (VRZ, 2010a). Ee ogische verarig uidt: het ot vaer voor dat er ee gif- of roowo is da ee ustoverstroig. We is operei dat i de perceptie va de respodet de gevoge iet verschied zi. Mogei it ee respodet hoofdzaei aar de gevoge voor hezef. Maar da og, bi de rap i Moerdi zi auweis schades voor de burger geweest, terwi ee ustoverstroig i de eeste sceario s voor idividue buitegewoo grote gevoge et zich eebregt. De variabee vertrouwe i de autoriteite aat zie dat e hogere verwachtige heeft va het ustveiigheidsbeeid da va het extere veiigheidsbeeid. De variabee vodoede iforatie is groter bi de ustoverstroig. De iforatie verzadigig bi extere veiigheid is eier e dit is ee idicatie voor eer iforatie zoeed gedrag. Iforatie zoeed gedrag eidt i ee aata gevae tot het aapae va ee hadeigsperspectief, zoas het opzoee va risico s op de risicoaart of het vide va ee istatie die betrouwbare iforatie verstret (ter Huure, 2008). Recet oderzoe (Pris, et a., auscript aagebode voor pubicatie) aat oo zie dat otivatie voor zefredzaaheid i het geva va Ter Huure: iforatio seeig behaviour bi ustoverstroige het eest wordt veraard et deze vodoede iforatie (iforatio sufficiecy) variabee. Dit resutaat is ee idicatie dat de iforatiehoger voor extere veiigheid groter is da bi ustoverstroige hetgee doet veroede dat dit ee positieve ivoed heeft op zefredzaa gedrag. De variabee geoe aatregee scoort hoger bi het extere veiigheidsrisico da bi de ustoverstroig. Me heeft het idee dat e zich i het verede eer heeft voorbereid op de gif- of roowo da de ustoverstroig. Tot sot, hoe drage de odevariabee (zie oo figuur 1), bi tot de otivatie voor zefredzaaheid? Het ode et as afhaeie variabee de otivatie tot zefredzaaheid e ee serie oafhaeie variabee oorzae va die otivatie waarva de vogede worde besproe: waarschiiheid icidet, gevoge icidet, hadeigsperspectieve et de aspecte ut, uitvoerbaarheid e uitgevoerd zi, betroeheid, vodoede iforatie e vertrouwe i autoriteite. Het verbad va deze oafhaeie variabee et de otivatie tot zefredzaaheid is weergegeve i ee correatietabe, tabe 6. I deze tabe is teves ee 36

37 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie 2.2 vergeiig geaat tusse de raptype extere veiigheid et het sceario gif- of roowo e de ustoverstroig. De correatietabe (tabe 6) aat hier de reatie va de oafhaeie variabee et otivatie tot zefredzaaheid zie. Het aata sterretes geeft aa hoe sigificat de correatie is. Bivoorbeed bi drie sterre wete we voor 99.9% zeer dat de correatie bestaat. De correaties ate zie dat het ode toegepast op het raptype ustoverstroig i grote ie dezefde verbade weergeeft as het ode toegepast op het raptype extere veiigheid voor het sceario gif- of roowo. Motivatie tot zefredzaaheid Extere veiigheid Kustoverstroig waarschiiheid 0,301*** 0,353*** gevoge 0,306*** 0,231** ut va vergeibare hadeigsperspectieve 0,599*** 0,581*** uitvoerbaarheid va vergeibare 0,171* 0,257*** hadeigsperspectieve geoe aatregee vergeibare 0,289*** 0,365*** hadeigsperspectieve betroeheid 0,320*** 0,369*** vodoede iforatie -0,297*** -0,249*** vertrouwe i de autoriteite -0,073-0,150* Tabe 6, Correaties va vergeibare variabee et otivatie tot zefredzaaheid. * p < 0.001, ustoverstroig =171, extere veiigheid =156. As er gee * bi het geta staat is p>0.05. De getae ate op ee schaa va -1 tot 1 zie i hoeverre e geotiveerder is as de score va de variabee i de ier oo hoger is. Het door de respodet beeefde of waargeoe ut va hadeigsperspectieve, dus wat de respodet as uttig ziet, hagt het sterst e i positieve zi sae et de otivatie tot zefredzaaheid. De variabee getood i de tabe zi oderwerp voor evetuee odeaayse i het traect va het prootieoderzoe. 37

38 Oderzoesrapport risico s extere veiigheid defiitief, versie Cocusies e aabeveige Het oderzoe evert ee aata aawizige over de wize waarop burgers tege risico aaie, tege hadeigsperspectieve aaie, hu eis va die hadeigsperspectieve e de wize waarop de risicowizer effect heeft op eis va hadeigsperspectieve. Het geeft ee beed va de iforatiebehoefte va de burger e zi eig over de risicocouicatie. Ee gedragsode voor zefredzaaheid bi extere veiigheid sceario gif- of roowo is getoetst e vergeee et ee gedragsode voor zefredzaa gedrag bi ee ustoverstroig. Het risico va het gevaarie stoffe sceario gif- of roowo e de exposie score hoog as risico i de perceptie va de burger, hoger da eig ader risico dat door de experts op ee risicovoere paats i het risicodiagra wordt gezet. Te aazie va de risicoperceptie e hadeigsperspectieve geeft dit oderzoe de vogede resutate: - De burger heeft ee reatief te opzichte va adere gevare grote risicoperceptie va sceario s gif- of roowo e exposie. - As we het risico zie as saegested uit de copoete waarschiiheid e gevoge as * effect da is de waareig door de burger va de waarschiiheid va het sceario gif- of roowo groter da die va de waarschiiheid va de ustoverstroig. - Het aspect ut va hadeigsperspectieve vertoot ee stere positieve saehag et de otivatie tot zefredzaaheid. - Me a twee eigeschappe va hadeigsperspectieve oderscheide die verschiede eigeschappe va uitvoerbaarheid hebbe, uitzoee/regee tegeover pratische of cocrete acties. De zae die ider te ae hebbe et uitzoee e regee score hoger op uitvoerbaarheid. - Voor het sceario gif- of roowo aat het oderzoe zie dat er eer prevetieve acties zi oderoe va het type pratische acties e dat de hadeigsperspectieve uit de groep uitzoee/regee qua ut hoger score. - De groep respodete <=45 aar typeert zich door ider zorge over gevaar e ee hogere ischattig va de gevoge va ee gevaar. Deze tedes is i ae 9 oderzochte gevaartype terug te vide. 38