DE ONTWIKKELING VAN HET EUROPESE, BELGISCHE EN VLAAMSE MILIEURECHT IN EEN WIJZIGENDE INSTITUTIONELE CONTEXT

Transcriptie

1 DE ONTWIKKELING VAN HET EUROPESE, BELGISCHE EN VLAAMSE MILIEURECHT IN EEN WIJZIGENDE INSTITUTIONELE CONTEXT Onderzoek naar de ontwikkeling van het milieurecht vanuit een publiekrechtelijke invalshoek Luc LAVRYSEN KLUWER RECHTSWETENSCHAPPEN BELGIË

2 Inhoud Randnummers Voorwoord Dankwoord V IX Inleiding Het milieurecht Begrenzing van het onderwerp van de studie Invalshoeken van de studie Opbouw van de studie Titel 1. De ontwikkeling van het milieurecht in de periode die de gewestvorming voorafgaat Hoofdstuk 1. Het Europese kader Afdeling 1. Inleiding 12 Afdeling 2. De uit het Verdrag zelf voor het nationale milieubeleid voortvloeiende beperkingen Inleiding Het vrije verkeer van goederen a. Artikel 12 EEG en de milieuheffingen b. De artikelen EEG en milieuvoorschriften voor producten De steunmaatregelen Verbod van discriminerende belastingen Gevolgen voor het nationale milieubeleid 27 Afdeling 3. De beperkingen voor het nationale milieubeleid die voortvloeien uit het afgeleide recht Inleiding Rechtsgrondslagen van het gemeenschappelijk milieubeleid Voor het milieubeleid beschikbare rechtsinstrumenten Gevolgen voor het nationale milieubeleid 32 Ontwikkeling milieurecht XI

3 Hoofdstuk 2. Het Belgische institutionele kader Afdeling 1. De Belgische gedecentraliseerde eenheidsstaat Afdeling 2. De realisatie van de culturele autonomie De grondwetsherziening van 24 december De tenuitvoerlegging van de culturele autonomie door de Bijzondere Wet van 21 juli 1971: communautarisering van de monumenten- en landschapszorg 36 Hoofdstuk 3. De ontwikkeling van het milieurecht Afdeling 1. Inleiding 37 Afdeling 2. Het regime van de gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke inrichtingen Inleiding Doelstelling en toepassingsgebied a. Doelstelling 40 b. Toepassingsgebied 41 c. Relatie met andere vergunningsstelsels Procedurele aspecten a. Indeling in klassen en de vergunningsplicht 44 b. De aanvraag en de behandeling ervan c. Het vergunningenbeleid De handhaving 51 Afdeling 3. De Wet van 11 maart 1950 op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging Inleiding Reglementering van de lozingen De waterzuivering De handhaving 57 Afdeling 4. De Wet van 28 december 1964 op de bestrijding van de luchtverontreiniging Inleiding Toewijzing van bevoegdheden aan de uitvoerende macht De handhaving Uitvoering van de wet De bevoegdheid van de lokale besturen 65 Afdeling 5. De Wet van 18 juli 1973 betreffende de bestrijding van de geluidshinder Inleiding Toewijzing van bevoegdheden aan de uitvoerende macht De handhaving Uitvoering van de wet De bevoegdheid van de lokale besturen 72 XII Kluwcr Rechtswetenschappen België

4 Titel 2. Van de voorlopige gewestvorming tot de staatshervorming van Hoofdstuk 1. Het Europese kader Afdeling 1. Inleiding 73 Afdeling 2. De verdragsrechtelijke beperkingen 74 Afdeling 3. De beperkingen voor het nationale milieubeleid die voortvloeien uit het afgeleide recht Inleiding De Europese milieuwetgeving Gevolgen voor het nationale milieubeleid 78 Hoofdstuk 2. Het Belgische institutionele kader Afdeling 1. De voorlopige gewestvorming van Afdeling 2. De mislukte staatshervorming van Afdeling 3. De verdieping van de voorlopige gewestvorming in Afdeling 4. Gevolgen voor het milieubeleid Hoofdstuk 3. De ontwikkeling van het milieurecht Afdeling 1. Inleiding 86 Afdeling 2. De Wet van 26 maart 1971 op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging Inleiding Toepassingsgebied Verbodsbepaling Productbeleid De lozingsvergunning De lozingsvoorwaarden Het waterzuiveringsbeleid De handhaving Afdeling 3. De Wet van 26 maart 1971 op de bescherming van het grondwater Inleiding Inhoud en toepassing van de wet De handhaving 116 Afdeling 4. De Wet van 22 juli 1974 op het giftige afval Inleiding Toepassingsgebied De verplichtingen van de producent De verplichtingen van de tussenpersoon Verplichtingen van de verwerker van giftige afval De handhaving 123 Ontwikkeling milieurecht XIII

5 Afdeling 5. Evolutie van de wetgeving op de bestrijding van de luchtverontreiniging Inleiding Bestrijding van industriële luchtverontreiniging a. Industriële verbrandingsinstallaties b. Het loodprobleem in Hoboken De brandstoffen De motorvoertuigen Gebouwenverwarming 132 Afdeling 6. Evolutie van de wetgeving op de bestrijding van de geluidshinder Inleiding Wedstrijden, test- en oefenritten met motorvoertuigen Elektronisch versterkte muziek Geluidshinder door verkeersmiddelen 136 Titel 3. Van de staatshervorming van 1980 tot de staatshervorming van Hoofdstuk 1. Het Europese kader Afdeling 1. Inleiding 137 Afdeling 2. De uit het Verdrag zelf voor het nationale milieubeleid voortvloeiende beperkingen Inleiding Milieubescherming en de interne markt Het vrije verkeer van goederen en invoerbeperkende maatregelen voor afvalstoffen De steunmaatregelen Gevolgen voor het nationale milieubeleid Afdeling 3. De beperkingen voor het nationale milieubeleid die voortvloeien uit het afgeleide recht Inleiding De Milieutitel van het Verdrag De verdragsgrondslag en de beleidsvrijheid van de Lid-Staten De Europese milieuwetgeving Gevolgen voor het nationale milieubeleid Hoofdstuk 2. Het Belgische institutionele kader Afdeling 1. Inleiding De staatshervorming van De staatshervorming van X* * Kluwer Rechtswetenschappen België

6 Afdeling 2. De bevoegdheidsverdeling tussen het Vlaamse en Waalse Gewest enerzijds en de nationale overheid anderzijds in de periode 1 oktober december Basiskenmerken van de staatshervorming van Ruimtelijke ordening De bescherming van het leefmilieu "sensu stricto" Het afvalstoffenbeleid De politie van de gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke bedrijven Het waterbeleid De landinrichting en het natuurbehoud Voor het milieubeleid relevante bevoegdheden inzake economisch beleid en energiebeleid a. De natuurlijke rijkdommen 170 b. Kernenergie, nieuwe energiebronnen, rationeel energiegebruik De betrokkenheid van de gewesten bij het internationaal milieubeleid De territoriale bevoegdheid van de gewesten De bijkomende bevoegdheden van de gewesten a. Infrastructuur, instellingen en ondernemingen 176 b. Impliciete bevoegdheden versus door de Grondwet aan de wet voorbehouden aangelegenheden c. De strafrechtelijke bevoegdheid van de gewesten d. Regels betreffende toegang, bevoegdheid en werking van de rechtscolleges 183 e. Andere bijkomende bevoegdheden van de gewesten Gevolgen voor het milieubeleid Afdeling 3. De bevoegdheidsverdeling tussen de gewesten en de nationale overheid in de periode van 1 januari 1989 tot 30 juli Basiskenmerken van de staatshervorming van Ruimtelijke ordening, monumenten en landschapszorg De bescherming van het leefmilieu "sensu stricto" a. Bespreking b. Een discussiepunt: de productnormen en het productbeleid Het afvalstoffenbeleid De politie van de gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke bedrijven 197 Ontwikkeling milieurecht A. V

7 6. Het waterbeleid a. Waterproductie en watervoorziening 198 b. De zuivering van afvalwater 199 c. De riolering De landinrichting en het natuurbehoud Bevoegdheden op het vlak van het economisch beleid en energiebeleid met een directe weerslag op het milieu a. De natuurlijke rijkdommen 202 b. Kernenergie, nieuwe energiebronnen, rationeel energiegebruik De bevoegdheid van de gewesten over de lokale besturen a. De financiering van de lokale besturen 208 b. Het administratief toezicht op de lokale besturen Wetenschappelijk onderzoek De betrokkenheid van de gewesten bij het Europees en internationaal milieubeleid De bijkomende bevoegdheden van de gewesten a. Instellingen en ondernemingen 213 b. Impliciete bevoegdheden 214 c. Andere bijkomende bevoegdheden van de gewesten (en de gemeenschappen) De gewestelijke fiscaliteit a. Belang van het onderscheid tussen een belasting en een retributie b. De bij de uitoefening van de gewestelijk fiscaliteit in acht te nemen voorschriften c. De bestemming van de belasting d. De verschillende vormen van gewestelijke fiscaliteit en hun beperkingen e. De bevoegdheid van de gewesten inzake retributies De samenwerking tussen de Staat, de gemeenschappen en de gewesten a. De vrijwillige en verplichte samenwerkingsakkoorden b. De vertegenwoordiging van de gewesten (en de gemeenschappen) in nationale instellingen en de vertegenwoordiging van de Staat in gewest- en gemeenschapsinstellingen 235 c. Het Overlegcomité Regering - Executieven en de Interministeriële Conferenties Gevolgen voor het milieubeleid "YV1 ^ v l Kluwcr Rechtswetenschappen België

8 Hoofdstuk 3. De ontwikkeling van het milieurecht Afdeling 1. Inleiding De uitbouw van de gewestelijke milieu-administratie De ontwikkeling van het Vlaamse milieubeleid Algemene evolutie van de milieuwetgeving Afdeling 2. De afvalstoffenwetgeving Onderafdeling 1. Het Decreet van 2 juli 1981 betreffende het beheer van afvalstoffen Inleiding Doelstelling en toepassingsgebied a. Doelstelling 250 b. Onderworpen afvalstoffen 251 c. Het begrip "afvalstof' in het decreet Algemene verbodsbepalingen a. Verbod op het achterlaten en ongecontroleerd verwijderen 255 b. Het stortverbod van buitenlandse afvalstoffen Preventie van afvalstoffen Algemene voorschriften inzake de verwijdering van afvalstoffen Bijzondere voorschriften inzake de verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen Bijzondere voorschriften inzake het beheer van industriële afvalstoffen a. Bijzondere verplichtingen ten aanzien van de producenten van afvalstoffen 263 b. Bijzondere verplichtingen ten aanzien van de tussenpersoon 264 c. Verplichtingen bij overdacht van afvalstoffen Bijzondere categorieën van afvalstoffen a. Inleiding 266 b. Afvalolie c. Klein gevaarlijk afval Vergunning voor het verwijderen van afvalstoffen a. Vergunningsplicht 272 b. Vergunningsprocedure c. Vergunningsvoorwaarden 275 d. Relatie met andere wetgeving Heffingen a. Inleiding 277 b. De afvalstoffenheffing in de jaren c. De aanpassing van de heffingen in de daaropvolgende jaren 279 Ontwikkeling milieurecht A. V i l

9 11. Het Afvalstoffenplan a. Inleiding 280 b. Het Afvalstoffenplan c. Het Afvalstoffenplan De Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest Ambtshalve verwijdering en sanering Toezicht, sancties, veiligheidsmaatregelen a. Toezicht 287 b. Verwijdering van achtergelaten afvalstoffen 288 c. Strafbepalingen 289 Onderafdeling 2. De Wet van 9 juli 1984 betreffende invoer, de uitvoer en de doorvoer van afvalstoffen Inleiding Doelstelling en toepassingsgebied Bevoegdheid van de Koning Uitvoering van de wet Toezicht en sancties 294 Afdeling 3. Het Grondwaterdecreet van 24 januari Inleiding De bescherming van het grondwater tegen verontreiniging a. Bescherming tegen verontreiniging door gevaarlijke stoffen 296 b. Bijzondere beschermingsmaatregelen in waterwingebieden en beschermingszones c. Buitenlandse drijfmest Toezicht en sancties Afdeling 4. Het Decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning Inleiding Integratie en afstemming van vergunningen a. Inleiding 305 b. Integratie van milieuvergunningen 306 c. Coördinatie met de bouwvergunning Doelstelling en toepassingsgebied a. Doelstelling en werkingssfeer 309 b. Toepassingsgebied Indeling van de inrichtingen in klassen - vergunnings- of meldingsplicht a. Indeling in klassen b. Vergunningsplichtige handelingen Milieu-effectrapport en veiligheidsrapport 317 Kluwer Rechtswetenschappen België

10 6. De vergunningsprocedure in eerste aanleg a. De aanvraag b. De bevoegde overheid c. Onderzoek ontvankelijkheid en volledigheid 322 d. Het openbaar onderzoek 323 e. Advisering van de aanvragen waarvoor de bestendige deputatie bevoegd is f. Advisering van de aanvragen waarvoor het college bevoegd is De beslissing in eerste aanleg a. Termijn 327 b. Motiveringsplicht en minimum-inhoud 328 c. Geldigheidsduur 329 d. Kennisgeving en bekendmaking van de beslissing Beoordelingsvrijheid Het beroep a. Modaliteiten 332 b. Gevolgen van het instellen van het beroep 333 c. Behandeling van het beroep 334 d. De beslissing in beroep 335 e. Laattijdige beslissing - gevolgen Bijzondere procedures voor vergunningsplichtige inrichtingen a. Tijdelijke inrichtingen 337 b. Inrichtingen die vergunningsplichtig worden na hun inbedrijfstelling 338 c. Verplaatsbare inrichtingen 339 d. Wijziging van de vergunningsvoorwaarden 340 e. Overname van de inrichting 341 f. Ambtshalve herziening van sommige vergunningen De meldingsplicht voor inrichtingen van derde klasse a. Meldingsplichtige inrichtingen en veranderingen 343 b. Meldingsprocedure Verplichtingen van de exploitant a. Algemene verplichtingen 345 b. Algemene, per categorie geldende en bijzondere voorwaarden Verval, schorsing en opheffing van de vergunning Toezicht, sancties, veiligheidsmaatregelen a. Toezicht b. Dwangmaatregelen c. Strafbepalingen 352 Ontwikkeling milieurecht XIX

11 Afdeling 5. De Wet van 21 januari 1987 inzake de risico's van zware ongevallen bij bepaalde industriële activiteiten Inleiding Het K.B. van 1 februari 1985 (art. ITiquinquies van het A.R.A.B.) 354 a. Algemene zorgplicht 355 b. Meldingsplicht bij zwaar ongeval 356 c. Kennisgeving 357 d. Inwerkingtreding van de kennisgevingsverplichting e. Toezicht- en strafbepalingen De Wet van 21 januari 1987 inzake de risico's van zware ongevallen bij bepaalde industriële activiteiten a. Inleiding 360 b. Toepassingsgebied van de wet 361 c. Kennisgeving 362 d. Datum van inwerkingtreding 363 e. Bevoegde overheid 364 f. Afbakening van de risico-zones g. Externe rampenplanning en voorlichting van de bevolking 367 h. Financiering van de rampenplanning - Heffingen 368 i. Meldingsplicht bij zwaar ongeval j. Toezicht en strafbepalingen Het Decreet van 28 juni 1985 op de milieuvergunning en het VLAREM I en II a. Inleiding 372 b. Indeling van de inrichtingen - vergunningsplicht 373 c. Algemene maatregelen van preventie en beperking van ongevallen 374 d. Veiligheidsrapportering en de milieuvergunning e. Meldingsplicht bij zwaar ongeval 378 Afdeling 6. De besluiten van de Vlaamse Executieve van 23 maart 1989 inzake milieu-effectrapportage Inleiding Toepassingsgebied Inhoud van het milieu-effectrapport Procedure Toepassing 387 Afdeling 7. Evolutie van de wetgeving op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging Inleiding XX Kluwer Rechtswetenschappen België

12 2. Algemene en bijzondere kwaliteitsdoelstellingen voor de oppervlaktewateren a. Inleiding 392 b. Bijzondere milieukwaliteitsnormen c. Basismilieukwaliteitsnormen Integratie van de lozingsvergunning in de milieuvergunning a. Toestand tot 30 augustus b. Toestand van 1 september 1991 tot 31 juli De lozingsvoorwaarden a. Inleiding 404 b. Wijziging van het algemeen lozingsreglement c. Herziening van de sectoriële lozingsvoorwaarden 408 d. De lozing van gevaarlijke stoffen Productnormering Het waterzuiveringsbeleid a. Inleiding 413 b. De Vlaamse Waterzuiveringsmaatschappij 414 c. Vlaamse Maatschappij voor Waterzuivering 415 d. Vlaamse Milieumaatschappij, n.v. AQUAFIN en AMINAL e. Bijdragen en heffingen f. Resultaten Afdeling 8. Evolutie van de wetgeving op de bestrijding van de luchtverontreiniging Inleiding Milieukwaliteitsnormen Bestrijding van industriële luchtverontreiniging a. Inleiding 430 b. Grote stookinstallaties 431 c. Asbestindustrie 432 d. Exploitatie- of milieuvergunningen 433 e. Milieueffectrapportage De brandstoffen a. Het zwavelgehalte van gasolie en stookolie 435 b. Het loodgehalte van benzine De motorvoertuigen Stoffen die de ozonlaag aantasten Andere initiatieven Resultaten 440 Afdeling 9. Evolutie van de wetgeving op de bestrijding van de geluidshinder Inleiding 441 Ontwikkeling milieurecht XXI

13 2. Beperking van de geluidshinder afkomstig van bouwterreinmachines en bouwterreinmaterieel Geluidshinder door verkeersmiddelen a. Wegverkeer 443 b. Luchtverkeer Aanwijzing toezichthoudende ambtenaren 445 Titel 4. Vanaf de staatshervorming van Hoofdstuk 1. Het Europese kader Afdeling 1. Inleiding 446 Afdeling 2. De uit het Verdrag zelf voor het nationale milieubeleid voortvloeiende beperkingen Inleiding De steunmaatregelen Gevolgen voor het nationale milieubeleid 449 Afdeling 3. De beperkingen voor het nationale milieubeleid die voortvloeien uit het afgeleide recht Inleiding De doelstellingen van het Verdrag Het subsidiariteits- en proportionaliteitsbeginsel De Milieutitel van het Verdrag De Europese milieuwetgeving De gevolgen voor het nationale milieubeleid Hoofdstuk 2. Het Belgische institutionele kader Afdeling 1. Inleiding De aanloop tot de grondwetsherziening van 5 mei 1993 en de Wetten van 16 juli De krachtlijnen van de vierde staatshervorming 461 Afdeling 2. De bevoegdheidsverdeling tussen de Gewesten en de federale overheid vanaf de Bijzondere Wet van 16 juli De nieuwe staatsstructuur Ruimtelijke ordening, monumenten en landschapszorg De bescherming van het leefmilieu en het waterbeleid a. De bevoegdheden van de Gewesten b. Uitzonderingen op de bevoegdheden van de Gewesten Landinrichting en natuurbehoud Landbouw en milieu Bevoegdheden op het vlak van het economisch beleid en het energiebeleid met een directe weerslag op het milieu Kluwcr Rechtswetenschappen België

14 7. De bevoegdheden van de Gewesten over de lokale besturen 478 a. De financiering van de lokale besturen 479 b. Het administratief toezicht op de lokale besturen Het wetenschappelijk onderzoek De betrokkenheid van de Gewesten bij het internationaal milieubeleid a. Inleiding 482 b. De verdeling van de verdragsbevoegdheid tussen de federale staat en de gewesten en gemeenschappen c. De betrokkenheid bij het Europees en internationaal milieubeleid d. Substitutiebevoegdheid en rechtsgedingvoering voor internationale en supranationale rechtscolleges e. De Interministeriële Conferentie voor het buitenlands beleid De bijkomende bevoegdheden van de Gewesten 498 a. Verruiming van de toepassingssfeer van de impliciete bevoegdheden b. Verruiming van de strafrechtelijke bevoegdheden Gewestelijke en federale milieuheffingen 506 a. De aan de Gewesten voorbehouden heffingen op water en afval 507 b. De milieutaksen als "gewestelijke belastingen" Gevolgen voor het milieubeleid Hoofdstuk 3. De grondwettelijke erkenning van het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu Afdeling 1. Inleiding Afdeling 2. Artikel 23, derde lid, 4, van de Grondwet Hoofdstuk 4. De ontwikkeling van het milieurecht Afdeling 1. Inleiding 521 Afdeling 2. De milieutaksen: federale "gewestelijke belastingen" Inleiding Algemene doelstellingen en criteria Onderworpen producten en tarieven a. Drankverpakkingen b. Wegwerpartikelen 526 c. Batterijen 527 d. Verpakkingen van nijverheidsproducten 528 e. Bestrijdingsmiddelen 529 f. Papier 530 Ontwikkeling milieurecht AA.111

15 4. Gemeenschappelijke bepalingen De Opvolgingscommissie 532 Afdeling 3. Het Comité voor het toekennen van het Europese milieukeurmerk 533 Afdeling 4. Het Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid Inleiding Algemene bepalingen 535 a. Begrippen 536 b. Doelstellingen van het milieubeleid Beginselen van het milieubeleid Milieubeleidsplanning Milieukwaliteitsnormen a. Inleiding 548 b. Het begrip milieukwaliteitsnormen 549 c. De wijze van vaststelling van milieukwaliteitsnormen d. Soorten milieukwaliteitsnormen en hun juridische draagwijdte e. Het stand-still beginsel 557 f. Bewaking van de milieukwaliteit - Handhaving van de normen g. De smog-regeling 562 h. De milieukwaliteitsnormen van het VLAREM II Bedrijfsinterne milieuzorg a. Inleiding 565 b. Doelstelling 566 c. De milieucoördinator d. De EMAS-Verordening en de verplichte milieu-audit e. Meet- en registratieverplichtingen 573 f. Milieujaarverslag 574 g. Bedrijfsbeleid ter voorkoming van zware ongevallen en ter beperking van de gevolgen ervan voor mens en milieu. 575 h. Meldings- en waarschuwingsplicht bij accidentele emissies en storingen 576 i. Toezicht en sancties 577 Afdeling 5. Het Decreet van 15 juni 1994 betreffende de milieubeleidsovereenkomsten Inleiding Toepassingsgebied en draagwijdte Bijzondere geldigheidsvereisten a. De contracterende partijen 580 b. De procedure XXIV Kluwer Rechtswetenschappen België

16 4. Aard van de verbintenissen en de relatie met de regelgeving Looptijd, verlenging, wijziging en beëindiging Controle, sancties en verslaggeving 587 Afdeling 6. Het Decreet van 22 februari 1995 betreffende de bodemsanering Inleiding Toepassingsgebied Inventarisatie en identificatie van verontreinigde gronden a. Inleiding 590 b. Oriënterend bodemonderzoek bij risico-inrichtingen of activiteiten 591 c. Ambtshalve oriënterend onderzoek 592 d. Register van verontreinigde gronden 593 e. Het bodemattest Gebruiksbeperkingen en voorzorgsmaatregelen Nieuwe bodemverontreiniging en de sanering ervan a. De saneringsplicht b. Saneringsniveau 598 c. Saneringsplichtige en prefinanciering d. Verloop van de bodemsanering e. Dwangmaatregelen 603 f. Onteigening 604 g. Aansprakelijkheid Historische bodemverontreiniging en de sanering ervan Gemengde bodemverontreiniging Overdracht van gronden 609 a. Regels toepasselijk op overeenkomsten betreffende de overdracht van alle gronden 610 b. Regels toepasselijk op de overdracht van "risico-gronden" c. Sluiting en stopzetting van "risico-inrichtingen of activiteiten" Afstand van eigendomsrecht Ambtshalve tussenkomst van OVAM en bevoegdheid van Vlaamse Regering Strafsancties 617 Afdeling 7. Evolutie van de wetgeving op de hinderlijke inrichtingen Inleiding Wijzigingen aan de vergunnings- en meldingsprocedure Het nieuwe VLAREM II a. Inleiding b. Algemene voorwaarden voor ingedeelde inrichtingen Ontwikkeling milieurecht.a-a.v

17 c. Sectorale voorwaarden voor ingedeelde inrichtingen d Inwerkingtreding van de algemene en sectorale voorwaarden e. Afwijkingen van algemene en sectorale voorwaarden f. Bijzondere voorwaarden 630 Afdeling 8. Evolutie van de wetgeving op de bescherming van de oppervlaktewateren Inleiding Het VLAREM II en de wijziging van het VLAREM I a. Inleiding 632 b. Bijkomende afwijkingen op het principieel lozingsverbod 633 c. Vergunnings- en meldingsplichtige handelingen 634 d. Lozingsvoorwaarden voor ingedeelde inrichtingen e. Lozingsvoorwaarden voor niet-ingedeelde inrichtingen. 643 f. Milieukwaliteitsnormen Aanmoediging van de aanleg van gemeentelijke rioleringen en kleinschalige waterzuiveringsinfrastructuur Resultaten 648 Afdeling 9. Evolutie van de wetgeving op de bescherming van het grondwater Inleiding Milieukwaliteitsnormen voor het grondwater en de bodem Wijziging van de indelingslijst van het VLAREM I Algemene en sectorale voorwaarden voor ingedeelde inrichtingen Particuliere stookolietanks 653 Afdeling 10. Evolutie van de afvalstoffenwetgeving Onderafdeling 1. De vernieuwing van het Afvalstoffendecreet Inleiding Toepassingsgebied a. Opschrift 656 b. Onderworpen afvalstoffen 657 c. Basisbegrippen 658 d. Categorieën van afvalstoffen Doelstellingen en prioriteiten van het afvalstoffenbeleid a. Preventie, nuttige toepassing, verwijdering 661 b. Aanvaardings- en terugnameplicht 662 c. Aanwending van afvalstoffen als secundaire grondstoffen Beheer en verwijdering van afvalstoffen a. Algemene bepalingen 664 b. Verwijdering en nuttige toepassing van afvalstoffen c. Ophalen en vervoeren van afvalstoffen 667 XXVI Kluwcr Rechtswetenschappen België

18 d. Bijzondere regels voor huishoudelijke afvalstoffen e. Bijzondere regels voor bedrijfsafvalstoffen f. Bijzondere regels voor gevaarlijke afvalstoffen 671 g. Bijzondere regels voor bijzondere afvalstoffen Invoer en uitvoer van afvalstoffen Sectorale uitvoeringsplannen Rol van de Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest Heffingen Toezicht, sancties en veiligheidsmaatregelen a. Veiligheidsmaatregelen 678 b. Toezicht 679 c. Sancties 680 Onderafdeling 2. Wijziging van de Wet op het giftige afval Onderafdeling 3. Wijziging van de wetgeving op de in-, uit- en doorvoer van afvalstoffen 682 Afdeling 11. Evolutie van de wetgeving op de bestrijding van luchtverontreiniging Inleiding Milieukwaliteitsnormen voor de omgevingslucht a. Grens- en richtwaarden 684 b. Drempelwaarden voor de ozonconcentraties op leefhoogte Bestrijding van industriële luchtverontreiniging Gebouwenverwarming De motorvoertuigen De bescherming van de ozonlaag 690 Afdeling 12. Evolutie van de wetgeving ter bestrijding van geluidshinder Inleiding Milieukwaliteitsnonnen voor geluid Beperking van de geluidshinder afkomstig van ingedeelde inrichtingen Besluiten Geraadpleegde literatuur Trefwoordenregister Ontwikkeling milieurecht AA Vil