ONTEIGENINGEN EN EIGENDOMSBEPERKINGEN ONDER DE GROND EN IN DE LUCHT

Transcriptie

1 ONTEIGENINGEN EN EIGENDOMSBEPERKINGEN ONDER DE GROND EN IN DE LUCHT Editors J. GHYSELS V. SAGAERT R. PALMANS Auteurs JÜRGEN DE STAERCKE JAN GHYSELS VINCENT SAGAERT VALENTINA STAELENS TIM VERMEIR intersentia Antwerpen - Oxford CR@W

2 INHOUD VOORWOORD v VERTICALE EIGENDOMSGRENZEN EN VERTICAAL BEPERKTE ONTEIGENINGEN VINCENT SAGAERT 1 Afdeling 1. Verticale eigendomsgrenzen en onteigeningen 1 Afdeling 2. De verticale uitgestrektheid van het eigendomsrecht 2 1. Algemeen 2 2. De ruimte boven de grondoppervlakte 3 3. De ruimte onder de grondoppervlakte 6 Afdeling 3. Verticale beperkingen van het eigendomsrecht 9 1. Algemeen 9 2. Hoofdzakelijke opstalrechten Accessoire opstalrechten 13 Afdeling 4. Verticaal begrensde onteigeningen Inleiding: omvang van de onteigening Onteigening beperkt tot de bovengrond Problematiek indien de grond met een opstalrecht is bezwaard Een onteigening beperkt tot de ondergrond 22 A. Algemeen 22 B. Waardering van de ondergrondse inneming 23 Afdeling 5. Afbakening tussen onteigening en wettelijke erfdienstbaarheid van openbaar nut bij gedeeltelijke inname 25 Afdeling 6. Synthese: een gedeeltelijke onteigening versus een wettelijke erfdienstbaarheid van openbaar nut 31 Vll

3 BODEMSANERING, EIGENDOMSBEPERKENDE MAATREGELEN EN ONTEIGENING JAN GHYSELS 33 Afdeling 1. Inleiding De raakvlakken tussen bodemsanering en onteigening 33 A. De onteigening in de bodemsanering en de onteigening van de bodemsanering 33 B. Gebruiksbeperkingen, voorzorgsmaatregelen, bodemsaneringproject en veiligheidsmaatregelen 34 C. Onteigening of erfdienstbaarheid van openbaar nut? Het decreet van 20 Oktober 2006 betreffende de bodemsanering en de bodembescherming 38 Afdeling 2. Eigendomsbeperkende maatregelen Gebruiksbeperkingen 38 A. Het Bodemsaneringsdecreet De gebruiksbeperkingen van artikel 5, 1 BSD 39 a. De toepassingsvoorwaarden 39 (i) Definities 39 (ii) Een vaststaande verontreiniging 41 (iii) Het gebruik overeenkomstig de bestemming van de grond verhinderen 42 (iv) De gebruiksbeperking moet 'nodig' zijn 45 b. Kenmerken 46 (i) Bewarende maatregelen 46 (ii) Tijdelijke maatregelen 46 c. Karakter 47 d. Bevoegdheid en procedure 49 e. Bijstand 52 f. Voorbeelden 53 g. Duiding: onteigening of niet? De gebruiksbeperkingen van artikel 8, 3 BSD 55 a. Algemeen 55 b. Duiding: onteigening of niet? 55 (DBB) Twee rechtsgronden voor gebruiksbeperkingen De gebruiksbeperkingen van artikel 72 DBB Gebruiksbeperkingen van artikel 167 DBB 59 Vlll Tntprcentiii

4 Inhoud 2. Voorzorgsmaatregelen 60 A. Het Bodemsaneringsdecreet Veiligheidsmaatregelen 62 A. Het Bodemsaneringsdecreet Bodemsaneringsproject en nazorg 63 A. Het Bodemsaneringsdecreet Bestemmingsbeperkingen 64 Afdeling 3. Onteigening Onteigening in de bodemsanering 65 A. Het Bodemsaneringsdecreet Onteigening van de bodemsanering 66 A. Het Bodemsaneringsdecreet Onteigening voor bodembescherming 68 Afdeling 4. Algemeen besluit 69 VERTICALE EIGENDOMSBEGRENZINGEN DOOR NUTSVOOR- ZIENINGEN TIM VERMEIR 73 Afdeling 1. Inleiding 73 Afdeling 2. Historisch overzicht Algemeen Elektronische communicatie 76 A. Inleiding 76 B. Tot Telecommunicatie Kabeltelevisie 79 a. Viaanderen 80 b. Franse Gemeenschap 81 c. Brüssel 81 d. Duitstalige Gemeenschap 82

5 C. Convergentie 82 D. Besluit Elektriciteit 85 A. Voorgeschiedenis 85 B. Bevoegdheidsverdeling 86 C. Liberalisering Europees kader Federale regeling Viaanderen Wallonie Brüssel Aardgas 89 A. Voorgeschiedenis 89 B. Bevoegdheidsverdeling 90 C. Liberalisering Federale regeling Viaanderen Wallonie Brüssel Water 93 A. Algemeen 93 B. Drinkwater 93 C. Afvalwater Inleiding Bovengemeentelijk niveau Gemeentelijk niveau 98 Afdeling 3. Wettelijke erfdienstbaarheden van openbaar nut Inleiding Wettelijke of decretale grondslagen 101 A. Historisch overzicht 101 B. Algemeen overzicht 102 C. Sectoren zonder wettelijke erfdienstbaarheden 103 D. Sectoren met wettelijke erfdienstbaarheden Elektriciteit 105 a. Wie kan aanspraak maken op de wettelijke erfdienstbaarheden? 105 b. Draagwijdte van de wettelijke erfdienstbaarheden Aardgas 108 a. Wie kan aanspraak maken op de wettelijke erfdienstbaarheden? 108 b. Draagwijdte van de wettelijke erfdienstbaarheden? 109

6 3. Aquafin Elektronische communicatie 110 a. Kabeltelevisie HO b. Telecommunicatie 111 E. Schematisch overzicht Bebouwde gronden Vergoeding 114 A. Algemeen 114 B. Aardgas 116 C. Aquafin 117 D. Elektriciteit 117 E. Overige nutssectoren 119 F. Bedenkingen Snoeirecht of snoeiplicht 123 A. Verplichting tot snoeien Elektriciteit Telecommunicatie 124 B. Kosten voor snoeien Algemeen Aansprakelijkheid bij tekortkoming aan de snoeiplicht Veiligheidsmaatregelen 127 A. Aardgas 128 B. Elektriciteit 128 C. Telecommunicatie, kabeltelevisie, waterleidingen, rioleringen, 129 D. Oplossingen in rechtspraak en rechtsleer Verplaatsingen 130 A. Algemeen 130 B. Eigenaar of gebruiker 132 C. Kostenregeling 133 D. Termijnen 133 E. Verplaatsing van leidingen die niet gebaseerd zijn op een wettelijke erfdienstbaarheid Einde van de wettelijke erfdienstbaarheden 134 A. Inleiding 134 B. Sectoraal overzicht Aardgas 136 a. Overzicht 136 b. Commentaar Elektriciteit 137

7 3. Elektronische communicatie Aquafin 138 C. Gevolgen Wettelijke erfdienstbaarheden van openbaar nut voor andere gasachtige producten? 141 Afdeling 4. Onteigening 144 Afdeling 5. Privaatrechtelijke gebruiksmogelijkheden 145 Afdeling 6. Recht van uitweg voor ingesloten erven (art. 682 B.W.) 149 MIJNCONCESSIES EN ONTGINNING JÜRGEN DE STAERCKE 151 Afdeling 1. Inleiding 151 Afdeling 2. Bevoegdheidsverdeling in het federale Belgie 151 Afdeling 3. Winning van oppervlaktedelfstoffen Ontginning van oppervlaktedelfstoffen en het ruimtelijkeordeningsrecht Ontginning van oppervlaktedelfstoffen en het milieurecht Machtigingen, vergunningen, concessies Decreet tot oprichting van het Grindfonds en tot regeling van de grindwinning 156 A. Grindfonds 157 B. Maatregelen betreffende de grindwinning Afbouw grindwinning Grindheffing Waarborgsysteem Productiequotum Grindwinningsgebieden, vergunningen, trekkingsrechten C. Varia Beroepsmogelijkheden Inspectie Sancties Decreet betreffende de oppervlaktedelfstoffen 165 A. Algemene beleidsdoelstellingen inzake het beheer van de oppervlaktedelfstoffen 166 B. Oppervlaktedelfstoffenplanning 167 C. Primaire oppervlaktedelfstoffen Optimale ontginning Ontginningsmachtiging Onteigening 173 Xll

8 4. Pacht, vruchtgebruik, gebruik en huur van percelen, gelegen binnen een ontginningsgebied Financiele zekerheid 175 D. Natuurlijke samenstelling van oppervlaktedelfstoffen en certificaat van herkomst 176 E. Alternatieve materialen 177 F. Sancties 178 G. Onteigeningen in het kader van het Grind- en het Oppervlaktedelfstoffendecreet 178 Afdeling 4. Exploratie en exploitatie van niet-levende rijkdommen van de territoriale zee en het continentaal plat Territoriale zee en continentaal plat Concessies 180 A. Zand- en grindontginning 181 B. Koolwaterstoffen 182 C. Kabels en pijpleidingen 184 D. Kunstmatige eilanden, installaties en andere inrichtingen 184 E. Inbreuken 185 Afdeling 5. Opsporen en ontginnen van petroleum en brandbare gassen in het Vlaamse Gewest 185 VERTICALE EIGENDOMSINNEMING: ERFDIENSTBAARHEID OF ONTEIGENING - DE LUCHTVAART(ROUTES) VALENTINA STAELENS 187 Afdeling 1. Inleiding 187 Afdeling 2. Bevoegdheid en toepasselijke wetgeving in Belgie Bevoegdheidsverdeling inzake luchtvaart in het federale Belgie Voornaamste Belgische Luchtvaartwetgeving 190 A. Huidige regeling 190 B. Voorgestelde wijzigingen: wetsontwerp inzake het vastleggen van vliegprocedures (2006) Permanente vliegprocedures Tijdelijke vliegprocedures Uitzonderingen in het uitvoeren van de vliegprocedures Afdeling 3. Eigendom en (verticale) eigendomsbeperkingen Algemeen Soorten eigendomsbeperkingen 196 A. Erfdienstbaarheden 196 B. Onteigening 197 C. Burenhinder 198 xln

9 Afdeling 4. (Verticale) Eigendomsbeperkingen en luchtvaart Algemeen Recht van overvlucht voor vliegtuigen en geluidshinder Verbod om (boven een bepaalde hoogte) te bouwen 208 Afdeling 5. Verticale eigendomsinneming: het Amerikaanse luik Algemeen Bevoegdheid Eigendomsrecht en hinder door luchtvaartuigen 211 Afdeling 6. Besluit 214 XlV