MILIEUZAKBOEKJE 2011

Transcriptie

1 MILIEUZAKBOEKJE 2011 Leidraad voor de milieuwetgeving in Vlaanderen 25e, herwerkte editie E. DE PUE L. LAVRYSEN P. STRYCKERS Een realisatie van het Centrum Voor Natuur- en milieueducatie vzw.

2 De kopij werd afgesloten op 1 januari Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk # 2011, Wolters Kluwer Belgium NV Motstraat 30 B-2800 Mechelen Telefoon: (gratis nummer) Fax: info@kluwer.be Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. D ISBN BP/MILZ-PI11001

3 Inhoud INHOUD IX blz. Deel 1. Algemene begrippen (L. Lavrysen en P. Stryckers) 1 I. WAT IS MILIEURECHT? 3 II. INDELING VAN HET MILIEURECHT 5 III. WETGEVING EN UITVOERINGSBESLUITEN 5 IV. INTERNATIONAAL MILIEURECHT 8 V. DE FEDERALE BEVOEGDHEDEN 13 A. De bevoegdheden van de federale overheid 14 B. De federale overheidsdiensten en instellingen betrokken bij het milieubeleid 15 C. Federaal milieubeleid in het kader van duurzame ontwikkeling 17 VI. DE BEVOEGDHEDEN VAN HET VLAAMSE GEWEST 20 A. De bevoegdheden van het Vlaamse Gewest 20 B. De instellingen en diensten betrokken bij het milieubeleid 26 VII. DE BEVOEGDHEDEN VAN DE PROVINCIES 38 VIII. DE BEVOEGDHEDEN VAN DE GEMEENTEN 39 Deel 2. Beschrijving van de milieuwetgeving 41 HOOFDSTUK 1. ALGEMEEN MILIEUBELEID (L. Lavrysen) 43 INLEIDING 43 I. ALGEMENE BEPALINGEN MILIEUBELEID 44 A. Het Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid 44 Milieuzakboekje 2011

4 X INHOUD B. Wet van 13 februari 2006 betreffende de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma s en de inspraak van het publiek bij de uitwerking van de plannen en programma s in verband met het milieu 149 C. De Verordening inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheer- en milieuauditsysteem 153 D. Het Decreet van 15 juni 1994 op de milieubeleidsovereenkomsten 154 E. Het Besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygie ne (VLA- REM II) 155 F. Het Fonds voor Preventie en Sanering inzake Leefmilieu en Natuur (Minafonds) 156 II. TOEGANG TOT MILIEU-INFORMATIE 157 A. De Wet van 5 augustus 2006 betreffende de toegang van het publiek tot milieu-informatie 157 B. Het Decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur 166 HOOFDSTUK 2. RUIMTELIJK ORDENINGSRECHT (P. Stryckers) 174 INLEIDING 174 I. ALGEMENE BEPALINGEN 177 A. Wetgeving doelstelling 177 B. Administratie 177 C. Adviesorganen 178 D. Uitvoering Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen ondersteuning en evaluatie 179 E. Ruimtelijk kwetsbare gebieden 179 II. RUIMTELIJKE STRUCTUURPLANNEN 181 A. Ontstaan 181 B. Algemene bepalingen 181 C. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) 182 D. Het provinciaal ruimtelijk structuurplan 187 E. Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan 191 Kluwer

5 INHOUD XI III. RUIMTELIJKE UITVOERINGSPLANNEN 195 A. Ontstaan 195 B. Algemene bepalingen 196 C. Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen 201 D. Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen 222 E. Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen 223 F. Rooilijnplannen 228 IV. GROOTSCHALIGE STEDENBOUWKUNDIGE PROJECTEN 230 A. Algemeen 230 B. Ruimtelijke projecten van gewestelijk en strategisch belang 231 C. Ruimtelijke projecten van groot lokaal en strategisch belang 234 V. VERORDENINGEN EN VERGUNNINGEN 236 A. Stedenbouwkundige verordeningen 237 B. Stedenbouwkundige vergunning en melding 242 C. Verkavelingsvergunning 295 VI. AANVULLENDE INSTRUMENTEN INFORMATIEPLICHTEN 300 A. Aanvullende instrumenten 300 B. Informatieplichten 307 VII. HANDHAVINGSMAATREGELEN 310 A. Toezicht en opsporing 310 B. Strafsancties 312 C. Herstelmaatregelen 314 D. Uitvoering van de rechterlijke uitspraak 317 E. Minnelijke schikking 318 F. Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid 319 G. Inschrijving op het hypotheekkantoor en in het vergunningenregister 321 H. Vernietiging van een titel van eigendomsverkrijging of huur 322 Milieuzakboekje 2011

6 XII INHOUD VIII. GROND- EN PANDENBELEID 323 A. Inleiding wetgeving 323 B. Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening 324 C. Decreet gronden pandenbeleid 326 D. Voorkoming en bestrijding van leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten 335 E. Voorkoming en bestrijding van verkrotting van woningen en gebouwen (andere dan bedrijfsruimten) 336 F. Brownfieldconvenanten 337 IX. STADS- EN DORPSHERWAARDERING 340 A. Subsidie ring van nieuwbouw- en renovatieprojecten in de eigendomssector 340 B. Uitvoering van stadsvernieuwingsprojecten 341 C. Opeisingsrecht van verlaten gebouwen 341 HOOFDSTUK 3. INTEGRALE REGELINGEN (L. Lavrysen) 342 I. INTEGRAAL WATERBELEID 342 II. GRONDWATERBEHEER 368 A. Decreet van 24 januari 1984 houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer 368 B. Decreet van 24 mei 2002 betreffende water bestemd voor menselijke aanwending 374 III. BESCHERMING VAN HET MARIENE MILIEU 380 HOOFDSTUK 4. SECTORALE REGELINGEN: MILIEUHYGIËNE (L. Lavrysen) 395 I. CONTROLE OP DE INGEDEELDE INRICHTINGEN 395 A. Het Decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning 395 B. De Seveso-wet en het Seveso II-Samenwerkingsakkoord 419 II. LUCHTVERONTREINIGING 435 A. De Wet van 28 december 1964 op de bestrijding van de luchtverontreiniging 435 B. Andere bepalingen tot bestrijding van luchtverontreiniging 443 Kluwer

7 INHOUD XIII III. OPPERVLAKTEWATERVERONTREINIGING 460 A. De Wet van 26 maart 1971 op de bescherming van de oppervlaktewateren tegen verontreiniging 460 B. Andere bepalingen ter bestrijding van oppervlaktewaterverontreiniging 477 IV. BODEMSANERING EN -BESCHERMING 479 A. Het Decreet van 27 oktober 2006 betreffende de bodemsanering en de bodembescherming 479 B. Andere bepalingen inzake bodembescherming en grondwaterbeheer 526 V. VERMESTING 530 A. Het Decreet van 22 december 2006 houdende de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen 530 B. Het Decreet van 23 januari 1991 tot bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen 544 C. Het Decreet van 9 maart 2001 tot regeling van de vrijwillige, volledige en definitieve stopzetting van de productie van alle dierlijk mest, afkomstig van e e n of meerdere diersoorten 545 VI. AFVALSTOFFEN 546 A. Het Decreet van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen 546 B. Het Samenwerkingsakkoord van 4 november 2008 betreffende de preventie en het beheer van verpakkingsafval 565 C. De Wet van 22 juli 1974 op het giftig afval 568 D. Verordening (EG) nr. 1013/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 14 juni 2006 betreffende de overbrenging van afvalstoffen 569 E. Andere bepalingen inzake afvalverwijdering 574 VII. GELUIDSHINDER 577 A. De Wet van 18 juli 1973 op de geluidshinder 577 B. Andere bepalingen tot bestrijding van geluidshinder 583 Milieuzakboekje 2011

8 XIV INHOUD VIII. STRALING EN TRILLING 593 A. De Wet van 12 juli 1985 betreffende de bescherming van de mens en van het leefmilieu tegen de schadelijke effecten en de hinder van niet-ioniserende straling, infrasonen en ultrasonen 593 B. De Wet van 15 april 1994 betreffende de bescherming van de bevolking en van het leefmilieu tegen de uit ioniserende stralingen voortspruitende gevaren en betreffende het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle 594 C. Andere bepalingen in verband met de bescherming tegen radioactieve stralingen 602 IX. PRODUCTBELEID 606 A. De Wet van 21 december 1998 betreffende de productnormen ter bevordering van duurzame productie- en consumptiepatronen en ter bescherming van het leefmilieu en de volksgezondheid 606 B. De Verordening betreffende de EU-milieukeur en de Belgische milieukeur 620 C. Wet van 16 juli 1993 betreffende de milieutaksen 622 D. Milieureclame 627 E. Andere bepalingen betreffende gevaarlijke stoffen 628 X. GENETISCH GEWIJZIGDE ORGANISMEN 637 A. Artikel 132 van de Wet van 20 juli 1991 houdende sociale en diverse bepalingen, het Samenwerkingsakkoord van 25 april 1997 betreffende de administratieve en wetenschappelijke coo rdinatie inzake bioveiligheid en het K.B. van 18 december B. Het Milieuvergunningsdecreet, VLAREM I en II 641 C. Co-existentie van gewassen 646 HOOFDSTUK 5. SECTORALE REGELINGEN: MILIEUBEHEER (P. Stryckers) 647 A. Oppervlaktedelfstoffen 647 B. Uitbating van graverijen en groeven 651 C. Grindwinning 653 D. Diepe ondergrond 657 HOOFDSTUK 6. SECTORALE REGELINGEN: NATUURBEHOUD (P. Stryckers) 662 I. NATUURBEHOUD 662 Kluwer

9 INHOUD XV A. Algemene bepalingen 662 B. Gebiedsgericht natuurbeleid 684 C. Soortgericht natuurbeleid 752 II. BOSBEHEER EN PARKEN 767 III. BEHEER VAN DE OPEN RUIMTE, RUILVERKAVELING EN LANDINRICH- TING 814 A. Ruilverkaveling en landinrichting 814 B. Onbevaarbare waterlopen 825 C. Polders en wateringen 832 D. Dijken 833 E. Maatregelen in het kader van de ruimtelijke ordening 835 F. Landbouw en natuur 835 G. Veldwetboek 843 H. Vlaamse Grondenbank Voorkooprechten 846 IV. BESCHERMING VAN DE ZEEDUINEN 850 V. TOERISTISCH LOGIES 854 VI. JACHT EN RIVIERVISSERIJ 855 A. Jacht 855 B. Riviervisserij 872 VII. TE BESTRIJDEN DIEREN EN PLANTEN 878 A. Te bestrijden dieren en planten, o.a. in het raam van de landbouw (gewasbescherming) 878 B. Bestrijding van de hondsdolheid 887 C. Bestrijding van uitgezette uitheemse dieren 887 VIII. DIERENBESCHERMING 888 IX. INTERNATIONALE HANDEL IN BEDREIGDE DIER- EN PLANTENSOOR- TEN 894 Milieuzakboekje 2011

10 XVI INHOUD HOOFDSTUK 7. SECTORALE REGELINGEN: ONROEREND ERF- GOED (P. Stryckers) 900 A. Algemene bepalingen 900 B. Bescherming van landschappen 902 C. Bescherming van monumenten, stads- en dorpsgezichten 917 D. Bescherming van het cultureel en natuurlijk erfgoed van de wereld 928 E. Bescherming van het archeologisch patrimonium 930 HOOFDSTUK 8. PRIVAATRECHT (E. De Pue) 939 INLEIDING 939 I. AANSPRAKELIJKHEID VOOR FOUT 940 A. Inleiding 940 B. Schade 940 C. Fout 943 D. Causaal of oorzakelijk verband 949 E. Veroordeling 950 F. Besluit 953 II. WETTELIJKE OBJECTIEVE AANSPRAKELIJKHEIDSREGELINGEN OF RISI- COAANSPRAKELIJKHEID 954 A. Inleiding 954 B. Sectoren waar een objectieve aansprakelijkheidsregeling werd ingevoerd 955 C. Kenmerken 957 D. Besluit 959 III. AANSPRAKELIJKHEID VOOR ABNORMALE BURENHINDER 961 A. Inleiding 961 B. Nabuurschap tussen de eigendommen 961 C. Abnormale burenhinder of overlast 962 D. Causaal verband 964 E. Veroordeling 964 Kluwer

11 INHOUD XVII F. Besluit 965 IV. ANDERE PRIVAATRECHTELIJKE MOGELIJKHEDEN 967 A. Inleiding 967 B. Minnelijke schikking 967 C. Het contractenrecht 967 D. Erfdienstbaarheden 969 E. Besluit 971 Deel 3. Juridisch optreden van de burger tegen milieuverstoring (E. De Pue) 973 INLEIDING 975 HOOFDSTUK 1. TUSSENKOMSTEN IN HET BELEID 977 INLEIDING 977 I. ADMINISTRATIEF BEROEP 978 II. BEROEP BIJ DE RAAD VAN STATE 979 A. Inleiding 979 B. Wie kan beroep instellen? 979 C. Welke handelingen zijn vernietigbaar? 981 D. Op welke gronden kan de vernietiging gevorderd worden? 982 E. Binnen welke termijn? 984 F. Hoe verloopt de procedure? 985 G. Gevolgen van de nietigverklaring 985 H. Schorsing 986 III. BEROEP BIJ HET GRONDWETTELIJK HOF 991 HOOFDSTUK 2. OPTREDEN TEGEN MILIEUVERSTORING 993 INLEIDING 993 Milieuzakboekje 2011

12 XVIII INHOUD I. VIA DE ADMINISTRATIEVE OVERHEID 995 II. IN KORT GEDING 998 A. Inleiding 998 B. Hoogdringendheid 998 C. Voorlopige maatregelen 999 D. Geen nadeel toebrengen aan de grond van de zaak (beslissing bij voorraad) 1000 III. VORDERING TOT STAKEN 1002 A. Inleiding 1002 B. Procedure 1002 C. Veroordeling 1004 IV. VIA DE STRAFRECHTBANK 1006 A. Inleiding 1006 B. Hoe wordt een procedure voor de strafrechtbank ingeleid? 1007 C. Behandeling door het Openbaar ministerie 1009 D. Hoe stelt men zich burgerlijke partij? 1010 E. Welke strafrechtbank is bevoegd? 1013 F. Veroordeling 1014 V. VIA DE BURGERLIJKE RECHTBANK 1020 A. Inleiding 1020 B. Tot welke rechtbank moet men zich richten? 1021 C. De verzoeningsprocedure voor de vrederechter 1022 D. Hoe een procedure inleiden? 1022 E. De procedure zelf 1022 HOOFDSTUK 3. OPTREDEN DOOR VERENIGINGEN 1024 INLEIDING 1024 I. DE NODIGE BEKWAAMHEID: RECHTSPERSOONLIJKHEID 1025 II. DE HOEDANIGHEID 1026 Kluwer

13 INHOUD XIX III. HET BELANG 1027 A. Verdediging van het eigen belang 1028 B. Bescherming van de individuele belangen van de leden van de vereniging 1028 C. De verdediging van collectieve belangen 1029 D. Besluit 1033 TREFWOORDENREGISTER 1035 Milieuzakboekje 2011