Sociaal-cultureel en educatief werk

Transcriptie

1 Sociaal-cultureel en educatief werk Een wegwijzer door het beleid in Vlaanderen Davy DE LAETER Tom LEMAHIEU Lode VERMEERSCH Peter WOUTERS Met dank aan Jynse CREMERS Free DE BACKER Bart DE BOISERIE Hugo DE VOS Liesbeth DE WINTER Jeltsen PEETERS

2 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk # 2013 Wolters Kluwer Belgium NV Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Tel.: (gratis oproepnummer) info@kluwer.be Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. D/2013/2664/486 ISBN BP/SCEW-DO13002

3 INHOUD De auteurs V Inleiding 1 1. Praktijk en beleid: verwachtingsvolle blikken wisselen 1 2. Over deze publicatie 2 3. Gids voor sociaal-cultureel en educatief werk 3 4. Opbouw van deze publicatie 3 Hoofdstuk 1. Wat is sociaal-cultureel en educatief werk? 5 1. Situering en afbakening: boeien in de mist Het definitieprobleem Terugkerende karakteristieken Het brede spectrum opgedeeld 9 2. Kaderconcepten Middenveld Levenslang en levensbreed leren Van definitie naar beleid 16 Hoofdstuk 2. Wat is beleid? Wat is beleid voeren? Kenmerken van beleid Beleid, politiek, bestuur Basisprincipes van beleidsvoering Het primaat van de politiek Het subsidiariteitsbeginsel Het legaliteitsbeginsel Een mozaïek aan beleidsvoerders: van het Europese naar het lokale beleidsniveau Europees Federaal Vlaams Provinciaal Lokaal De spreiding van sociaal-cultureel en educatief werk over verschillende beleidsdomeinen 27 Hoofdstuk 3. Het Vlaamse beleid voor het sociaal-cultureel en educatief werk Een beknopte geschiedenis van het sociaal-cultureel en educatief werk in Vlaanderen Een blik bij de buren: een beknopte geschiedenis van het sociaal-cultureel en educatief werk in Nederland Actuele tendensen in beleidsvoering Politieke kleuren en visies op beleid Historische evolutie De politieke partijen zelf aan het woord 46 Kluwer Beleid sociaal-cultureel en educatief werk VII

4 Hoofdstuk 4. Wie maakt het beleid? Vlaams Parlement Commissies van het Vlaams Parlement Plenaire vergadering van het Vlaams Parlement Vlaamse Regering De Vlaamse administratie Taakverdeling tussen kabinetten, departementen en agentschappen De souffleurs van de overheden: formele en minder formele adviesinstanties en beoordelingscommissies Officiële adviesinstanties Draagvlak via bovenbouw 65 Hoofdstuk 5. Gereedschap voor het beleid: beleidsbegrippen en instrumenten Beleidscyclus Beleidsvoorbereidende documenten Regelgeving Begroting en financiën Financiële, personele, logistieke en infrastructurele middelen Afspraken en contracten met de overheid in de vorm van convenanten en beheersovereenkomsten 77 Hoofdstuk 6. De ruimere bestuurlijke context Het Vlaamse bestuurskader Gedecentraliseerde eenheidsstaat Zes opeenvolgende staatshervormingen Impact van staatkundige hervormingen op het beleid voor het sociaalcultureel en educatief werk Interne staatshervorming Beleids- en beheerscyclus (BBC) Planlastendecreet Vlaamse beleidsprioriteiten 88 Hoofdstuk 7. Van idee naar beleid: welke weg wordt afgelegd? De wijzigende samenleving, de wijzigende sociaal-culturele praktijk en de wijzigende beleidsintenties: oorzaak of gevolg? Beleid: een samenspel van factoren De link tussen samenleving, praktijk en beleid geïllustreerd (case: het sociaal-cultureel volwassenenwerk) Afwegingen bij het maken van sociaal-cultureel beleid Cultuuropvatting: smal of ruim Functie van cultuur: intrinsiek of instrumenteel Rol van de overheid: voorwaardenscheppend of sturend Algemene en specifieke doelstellingen De weg van idee naar beleid in concreto De vorming van een idee Inspraak en invloed Actieve beeldvorming en lobbyen Petities, acties en betogingen Onderzoek Hoorzittingen De meander van kabinet tot Staatsblad De proeftuin van de reglementen 104 VIII Beleid sociaal-cultureel en educatief werk Kluwer

5 Hoofdstuk 8. Ter illustratie: de geneze van drie decreten Decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs Decreet van 6 juli 2012 tot wijziging van het Decreet lokaal cultuurbeleid Via inventarisatie en consultatie naar een Groenboek interne staatshervorming Overleg en advies leiden tot een Witboek interne staatshervorming Planlastendecreet Aanpassing van het sectoraal Decreet lokaal cultuurbeleid Het Participatiedecreet van ontstaan tot aanloop naar wijzigingsdecreet Tijdlijn Participatiedecreet Evaluatie Participatiedecreet Vergelijkende tijdlijn van drie hierboven besproken decreten 125 Bibliografie 127 Afkortingen 131 Kluwer Beleid sociaal-cultureel en educatief werk IX