Het Onroerenderfgoeddecreet: instanties en actoren, inventarisatie en bescherming Anne Mie Draye...1

Transcriptie

1 Ten geleide...v Het Onroerenderfgoeddecreet: instanties en actoren, inventarisatie en bescherming Anne Mie Draye...1 I. Algemene inleiding...1 II. Instanties en actoren van het onroerend erfgoedbeleid...3 A. Het Agentschap Onroerend Erfgoed...3 B. De Vlaamse Commissie Onroerend Erfgoed Bevoegdheden Samenstelling, onverenigbaarheden, organisatie...5 C. Onroerenderfgoedgemeenten en intergemeentelijke erfgoeddiensten Erkenningen Bestaande intergemeentelijke erfgoeddiensten Definities Onroerenderfgoedgemeenten Intergemeentelijke onroerenderfgoeddiensten Gevolgen van erkenningen D. Erkende archeologen Een eenmalige erkenning Erkenningsvoorwaarden en van rechtswege aanduidingen III. Inventarissen en beschermingen als volwaardige beleidsinstrumenten.. 16 A. Inventariseren Huidige situatie Inventarisatie als beleidsinstrument Opname in een vastgestelde inventaris Procedure tot vaststelling van een inventaris Algemene en bijzondere rechtsgevolgen B. Beschermen Bescherming als beleidsinstrument Archeologische site Monument Cultuurhistorisch landschap Stads- en dorpsgezicht vii

2 6. Overgangszones Rechtsgevolgen van een bescherming IV. Besluit Beschermingsprocedures en informatieplicht in het nieuwe Decreet Onroerend Erfgoed Stijn Verbist en Joris Claes I. Inleiding II. Beschermingsprocedure voor onroerend erfgoed A. Algemeen B. Vooronderzoek C. Besluit tot voorlopige bescherming D. Openbaar onderzoek en advies VCOE E. Rechtsgevolgen na voorlopige bescherming F. Advies VCOE G. Definitief beschermingsbesluit H. Rechtsgevolgen na definitief beschermingsbesluit I. Wijziging of opheffing definitief beschermingsbesluit III. Wijzigen en opheffen van een besluit tot definitieve bescherming A. Algemeen B. Vooronderzoek C. Besluit tot voorlopige wijziging of opheffing D. Openbaar onderzoek E. Verkorte procedure F. Rechtsgevolgen na besluit tot voorlopige wijziging of opheffing G. Besluit tot definitieve wijziging of opheffing H. Rechtsgevolgen na besluit tot definitieve wijziging of opheffing IV. Informatieplichten A. Algemeen B. Databank van beschermde goederen C. Herkenningsteken D. Informatieplicht met betrekking tot publiciteit E. Informatieplicht onderhandse en authentieke akten V. Beschermingsprocedures en informatieplichten: oude versus nieuwe regeling A. Algemeen B. Definitie stads- of dorpsgezicht C. Overgangszone D. Adviezen E. Voorlopige bescherming F. Inhoud voorlopig en definitief beschermingsbesluit G. Zakelijkrechthouders viii

3 H. Wijze van kennisgeving I. Openbaar onderzoek J. Doorlooptijd K. Procedures voor opheffing en wijziging L. Informatieplichten VI. Besluit Interactie van het onroerend erfgoed met andere bestuursrechtelijke domeinen Stijn Aerts I. Inleiding: naar een geïntegreerd onroerenderfgoedrecht II. Integratie en het probleem van een sectoraal opgedeelde regering III. Onroerend erfgoed en het juk van een dominante ruimtelijke ordening 75 A. Historische ontwikkeling B. De meer recente lijn in de rechtspraak C. Voorstel voor een meer structurele oplossing IV. Een geïntegreerd onroerenderf goedrecht vereist het behoud van erfgoedwaarden V. De zorg voor het geïnventariseerde erfgoed in de belangenafweging A. Belang van de inventaris B. Gevolgen van de inventaris Een verregaande zorgplicht en motiveringsplicht voor de overheid? Een adviesplicht bij verwijdering (art Onroerenderfgoeddecreet) Wijzigingen ten aanzien van de vroegere onroerenderfgoedtoets en het onroerenderfgoedadvies? C. Een goede afstemming tussen de inventaris en de ruimtelijke ordening? VI. De zorg voor het beschermd onroerend erfgoed in de belangenafweging 97 A. De beschermingsprocedure B. Wijzigen en/of opheffen van beschermings besluiten C. Gevolgen van een bescherming Actiefbehoudsbeginsel Passiefbehoudsbeginsel Sloop Handelingen aan het erfgoed a. Handelingen waarvoor geen aparte toelating (sensu lato) vereist is b. Handelingen waarvoor wel een andere toelating (sensu lato) wordt vereist ix

4 c. Verhouding tussen procedure voor artikel 6.4.4, 1 en procedure voor artikel 6.4.4, 2-3 Onroerenderfgoeddecreet VII. Een geïntegreerd onroerenderf goed recht vereist een goede omgang met onroerenderfgoedrichtplannen en erfgoed landschappen A. Onroerenderfgoedrichtplannen en hun gevolgen B. Het actieprogramma C. Erfgoedlandschappen D. Gevolgen van de afbakening als erfgoed land schap VIII. Archeologie en stedenbouwkundige ingrepen A. Passiefbehoudsbeginsel B. Archeologisch onderzoek C. Archeologisch onderzoek bij vergunnings plichtige ingrepen (in de bodem) D. Toepassingsgebied bij aanvraag van stedenbouw kundige vergunning E. Toepassingsgebied bij aanvraag van verkavelings vergunning F. Verkrijgen van een bekrachtigde archeologienota G. Uitvoeren van de bekrachtigde archeologie nota H. Onmogelijkheid of onwenselijkheid om vóór de vergunningverlening een archeologisch vooronderzoek met ingreep in de bodem uit te voeren I. Archeologierapport J. Verplichte voorwaarde voor de vergunning K. Ongeacht de procedure: het eindverslag L. Inwerkingtreding IX. Het beheersplan onder het Onroerend erfgoeddecreet A. Voorwerp van het beheersplan B. Opmaak van het beheersplan C. Toelatingen D. Afstemming met andere domeinen voor de niet-geïntegreerde beheersplannen Adviesaanvragen Elementen die het beheersplan moet bevatten E. Afstemming met andere domeinen voor de geïntegreerde beheersplannen F. Hiërarchische positie van beheers plannen ten aanzien van de (oude) natuur richtplannen en de toekomstige managementplannen uit het vernieuwde natuurrecht X. Conclusie x

5 Het Erfgoeddecreet van 12 juli 2013: de regeling voor de handhaving Marc Boes I. Inleiding A. Het begrip handhaving B. De basisbepalingen: strafrechtelijke handhaving en bestuurlijke handhaving C. Het wettigheidsbeginsel D. Overtreding van artikel is geen misdrijf, geen inbreuk, geen fout en niet vatbaar voor bestuursdwang E. Misdrijven, inbreuken en herstel maatregelen F. Het onderscheid rechtsherstellende maatregelen bestraffende maatregelen G. Het onderscheid rechtsherstellende maatregelen bestraffende maatregelen in vraag gesteld: Het arrest Hamer H. De herstelmaatregel als straf: gevolgen voor de praktijk II. Misdrijven en inbreuken A. Misdrijven Uitgangspunt Het slopen van een in een vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed opgenomen onroerend goed zonder over de daartoe vereiste uitvoerbare stedenbouwkundige vergunning te beschikken (art , eerste lid, 1 ) Het niet naleven van de bijzondere voorschriften voor de instandhouding en het onderhoud van een voorlopige of definitieve bescherming of het niet naleven van de verplichtingen, vermeld in artikel 6.1.4, 2, eerste lid, 8 en 9, artikel , eerste lid, 8 en 9, en artikel 6.2.5, eerste lid, 7 en Het uitvoeren van overeenkomstig artikel 6.4.4, of aan een toelating, stedenbouwkundige vergunning of verkavelingsvergunning onderworpen handelingen zonder of in strijd met de toelating, de stedenbouwkundige vergunning of de verkavelingsvergunning Het uitvoeren van de handelingen, vermeld in artikel 5.1.3, zonder uitvoerbare toelating of melding, of in strijd met de voorwaarden of maatregelen van de toelating, de melding, de bekrachtigde archeologienota of de bekrachtigde nota Het niet aangeven van een toevalsvondst overeenkomstig de bepalingen van artikel of het niet naleven van de verplichtingen bepaald in dit artikel Het niet naleven van het actiefbehoudsbeginsel vermeld in de artikelen 5.2.1, en xi

6 8. Het niet naleven van het passiefbehoudsbeginsel vermeld in de artikelen en Het in stand houden van schade aan erfgoedwaarden, veroorzaakt door de misdrijven vermeld in artikel , eerste lid Het toestaan of aanvaarden door de zakelijkrechthouder dat een van de misdrijven vermeld in dit lid wordt gepleegd of in stand gehouden B. Inbreuken Begrip en toepassingsgebied Commentaar De procedure a. De decretale regeling b. De termijn voor het opstarten van de procedure c. Inzagerecht d. De termijnen om te beslissen en te betekenen Draagwijdte Het begrip betekening e. Motivering f. Vermelden beroepsmogelijkheden Sanctie Beroep bij de rechtbank van eerste aanleg III. Herstelmaatregelen A. Door de rechter bevolen herstel maatregelen Soorten rechterlijke herstelmaatregelen Wie kan vragen een herstelmaatregel op te leggen? Samenloop met vorderingen van derden Beoordeling door de rechter Waarborgen en verhaal van kosten B. Door het bestuur bevolen herstel maatregelen Inleiding Het stakingsbevel Bestuurlijke herstelmaatregelen: bestuursdwang Last onder dwangsom C. De verhouding tussen rechterlijke beslissingen en bestuurlijke handhaving IV. Conclusies xii