Erkenning terreinorganisatie De Sleutel Training leerkrachten sociale vaardigheden i.k.v. TAD

Transcriptie

1 Gent, 29 maart 2013 Erkenning terreinorganisatie De Sleutel Training leerkrachten sociale vaardigheden i.k.v. TAD Werkingsverslag 2012 De Sleutel Dienst preventie Jozef Guislainstraat 43 a 9000 Gent 1

2 Inleiding Dit werkingsverslag wordt u voorgelegd naar aanleiding van de beheersovereenkomst die de Vlaamse overheid heeft afgesloten met De Sleutel voor de subsidiëring en erkenning van De Sleutel als organisatie met terreinwerking. Van 2012 tot en met 2016 wordt De Sleutel door het Vlaams Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin binnen het preventiedecreet erkend als terreinorganisatie voor vaardigheidstraining rond preventie van middelengebruik in het onderwijs. De activiteit die binnen deze beheersovereenkomst wordt uitgevoerd is: het organiseren van interactieve trainingen voor schoolteams in het basis- en secundair onderwijs, in het aanleren van intra- en interpersoonlijke vaardigheden aan hun leerlingen, op het gebied van tabak, alcohol, drugs en medicatie. Na deze trainingen zijn schoolteams in staat om deze vaardigheden aan te leren bij hun leerlingen. Het Gat in de haag, Contactsleutels en Unplugged zijn lessen die leerkrachten in de kleuterklassen, de lagere school en de drie graden van de middelbare school kunnen geven. Ze verbeteren de sociale vaardigheden die kinderen en jongeren later nodig hebben om problemen met sigaretten, alcohol, medicijnen en andere drugs te voorkomen. De leerkracht leert op een interactieve en didactische manier sociale en persoonlijke vaardigheden aan. Tegelijk werkt de school aan een attitude en een sfeer van steun en veiligheid. De leerlingen en de leraar merken gaandeweg dat het klimaat in de klas iets is wat ze kunnen veranderen. Dat zijn ingrediënten van een preventieve strategie waarvan de effectiviteit wetenschappelijk aangetoond is. Maar behalve kwalitatief materiaal is er een solide en praktische vorming van de leerkrachten nodig. Als de leerkracht interactief met de programma s aan de slag moet, heeft hij of zij behoefte aan training en ondersteuning. Die training wordt al jarenlang door De Sleutel aangeboden. In dit werkingsverslag kan u vernemen wat er tijdens het werkingsjaar 2012 werd gerealiseerd. We belichten hierbij hoofdzakelijk de evaluatiecriteria die opgenomen werden in de beheersovereenkomst: Afdeling 4. Evaluatiecriteria Art. 9. Om de uitvoering van deze beheersovereenkomst te kunnen evalueren gelden voor het resultaatgebied vermeld in artikel 5 volgende evaluatiecriteria: 1 de mate waarin schoolteams gebruik maken van het aanbod; 2 de mate waarin schoolteams het aanbod ervaren als gebruiksvriendelijk; 3 de mate waarin schoolteams de vaardigheden aanleren aan hun leerlingen; 2

3 INHOUD 1. Realisaties in 2012: van voordrachten naar trainingen Geen voordrachten meer Een vereenvoudigd aanbod Zelden follow-up Lancering van Unplugged 3 e graad Studiedag De leerkracht is expert!? Gat in de haag en Contactsleutels Samenwerking partners VAD, VIGeZ, Logo s en CGG s Lokale preventiewerkers en serviceclubs Speciaal aanbod voor scholen met veel GOK-leerlingen Registratie Promotie: het medicijndoosje Financiële verantwoording Resultaten 2012 in algemene cijfers Een blik op De mate waarin schoolteams gebruik maken van het aanbod Aantal trainingen Aantal deelnemers Aantal bereikte scholen De mate waarin schoolteams het aanbod ervaren als gebruiksvriendelijk De mate waarin schoolteams de vaardigheden aanleren aan hun leerlingen Intentie om het materiaal te gebruiken Effectief gebruik van het materiaal Integratie in drugbeleid Wat ik nog kwijt wil over Unplugged is Bijlagen Bijlage 1: training Unplugged Bijlage 2: begeleiding projectdag Unplugged Bijlage 3: Wat ik nog kwijt wil over Unplugged is Bijlage 4: Overzicht trainingen

4 1. REALISATIES IN 2012: VAN VOORDRACHTEN NAAR TRAININGEN 1.1. Geen voordrachten meer Vanaf het nieuwe schooljaar worden er geen voordrachten meer gegeven aan leerlingen, gezien de beperkte effectiviteit hiervan. Ze maken ook geen onderdeel meer uit van onze overeenkomst met de overheid. Belangrijk om weten is wel dat in ons vorige werkingsverslag ( ) het aandeel trainingen voor leerkrachten slechts 31% van het totaal aantal vormingsactiviteiten was! Dit vraagt dus een hele heroriëntatie. Deze heroriëntatie verlangt van de scholen een mentaliteitswijziging. Veel scholen geven vandaag nog steeds de voorkeur aan een externe spreker in plaats van zelf met de leerlingen aan de slag te gaan. Daarom werd het aanbod begeleiding van projectdagen uitgewerkt (bijlage 2). Zo gaan we samen met de leerkrachten aan de slag en overwinnen we met hen deze drempel. Telkens een school ons in 2012 contacteerde voor het aanvragen van een voordracht, werd samen met hen de mogelijkheid van een training voor de leerkrachten of begeleiding van een projectdag besproken. We konden toch wel wat scholen overtuigen. Andere scholen haakten af en gingen elders op zoek naar voordrachtgevers. In 2012 werden wel nog 70 voordrachten, ouderavonden gegeven, waarvan 60 in het voorjaar en 10 in het najaar. Deze werden niet opgenomen in de verdere cijfers aangezien ze geen deel uitmaken van onze erkenning Een vereenvoudigd aanbod voor het secundair onderwijs Tijdens het voorjaar 2012 werd er hard gewerkt aan een vernieuwd trainingsaanbod. Dit aanbod moest eenvoudig zijn, meer gestandaardiseerd, maar tevens ook op maat aanpasbaar. Vanaf september 2012 worden aan het secundair onderwijs twee soorten training aangeboden : - Trainingen Unplugged: Dit zijn trainingen van de leerkracht. Deze kunnen georganiseerd worden door scholen, preventiewerkers van lokale besturen of door De Sleutel zelf. Ze kunnen opgesplitst zijn per graad of kunnen voor een gemengd publiek worden georganiseerd. Ze worden standaard gevolgd door een follow-up training 3 tot 6 maand na de training. Tijdens de follow-up koppelen de leerkrachten hun ervaringen terug en krijgen ze nog extra praktische tips. Meer hierover in bijlage 1. - Begeleiding projectdag: bestaat uit 3 dagdelen, waarvan eerst een halve dag vorming van de leerkracht en daarna een volledige dag begeleiding van de projectdag. Wat dit precies inhoudt kan je lezen in bijlage 2. Deze training werd vooral in ons aanbod opgenomen als alternatief voor de voordrachten die we vroeger gaven. Het maakt de stap voor de school en leerkracht minder groot en begeleidt hen naar het zelfstandig organiseren van projectdagen in de toekomst. Een projectdag wordt meestal gecombineerd met een film, toneel (Panda, Trip, Blackout) of getuigenissen (Sleutelspel genaamd). 4

5 1.3. Zelden follow-up Hoewel de follow-up standaard (en soms kosteloos) wordt aangeboden werd deze in 2012 maar in beperkte mate geïmplementeerd. Eens de training achter de rug is het nog moeilijk om leerkrachten te motiveren een extra halve dag te investeren in evaluatie en reflectie. We bekijken de mogelijkheid om in de toekomst de follow-up eerder als personeelsvergadering aan te bieden Lancering van Unplugged 3e graad In 2012 werd het materiaal Unplugged, (G)een vak apart gelanceerd. Dit is drugpreventiemateriaal voor de derde graad van het secundair onderwijs, dat in specifieke vakken kan worden geïmplementeerd. Naar aanleiding van de aanmaak en lancering van dit materiaal, werden workshops drugs en de hersenen aangeboden aan de leerkrachten (bijlage 3) Studiedag De leerkracht is expert!? Op 20 april organiseerden we een studiedag voor het secundair onderwijs. In de voormiddag werd aandacht besteed aan effectieve drugpreventie (Gregor Burkhart, EMCDDA), ondersteuning drugpreventie voor scholen (Luc Vuylsteke de laps, kabinet), een praktijkvoorbeeld (Yannick Scheyving, OLVO Oostende) en de vraag door wie laten jongeren zich beïnvloeden (Tom Palmaerts, trendwatcher Trendwolves). In de namiddag konden de aanwezigen deelnemen aan een workshop Unplugged. Hier was er keuze voor een meer praktische of een eerder beleidsmatige workshop. Doel van deze studiedag was de directies en leerkrachten te informeren over goede praktijkvoering omtrent drugpreventie en hen warm te maken voor ons trainingsaanbod. Er zijn na deze studiedag verschillende aanvragen voor training voor het schooljaar binnengekomen. Er waren 84 aanwezigen op deze studiedag Gat in de haag en Contactsleutels In 2012 werd er geen actieve promotie gemaakt voor training voor het basisonderwijs. Dit trainingsaanbod wordt momenteel herwerkt. In 2013 wordt nieuw trainingsaanbod voor het kleuteronderwijs gelanceerd en vermoedelijk in 2014 voor het lager onderwijs. De lancering van de nieuwe materialen en trainingen voor het kleuteronderwijs zal zeker een extra boost in trainingen in het najaar van 2013 tot het gevolg hebben Samenwerking partners VAD, VIGeZ, Logo s en CGG s VIGeZ Op 30 november 2012 was De Sleutel voor de eerste maal aanwezig op het sectoroverleg dat plaats vond in het VIGeZ. Een personeelslid van VIGeZ participeert aan de stuurgroep uitwerking van een nieuw preventieaanbod voor kleuters (opvolger van Gat in de Haag) VAD 5

6 Op 19 juni 2012 was er overleg met VAD over de mogelijke samenwerking rond bekendmaking van trainingen en advies over inhoud van trainingen. Een personeelslid van VAD participeert aan de stuurgroep uitwerking van een nieuw preventieaanbod voor kleuters (opvolger van Gat in de Haag) CGG-preventiewerkers Op 17 oktober 2012 was er een overleg met de CGG s. Moeilijkheid hier is het feit dat beide organisaties door de overheid de opdracht hebben gekregen om leerkrachten te trainen. De CGG s bieden trainingen en begeleidingen rond drugbeleid op school aan maar hebben ook een specifiek trainingsaanbod rond drugseducatie waarbij ook sociale vaardigheden aan bod komen. Er is dus gedeeltelijk een overlapping. Het volgende werd overeengekomen: De Sleutel verwijst alle vragen rond drugbeleid door naar de CGG s en geeft bij elke training een informatieve folder met informatie en de adressen van de CGG s. De CGG s vermelden Unplugged in het aanbod rond drugseducatie. Daarnaast werd ook afgesproken om jaarlijks met elkaar in overleg te gaan Logo s Op dinsdag 14 februari vond in VIGeZ een workshop voor Logo-medewerkers plaats. Tijdens deze workshop kregen de Logo-medewerkers inzicht in het aanbod van de Sleutel, zowel wat betreft materiaal als trainingen. Op dat moment vonden de Logo s dat hun taak in TAD nog onvoldoende duidelijk was. Ze vonden het ook zeer onduidelijk wat nu precies het verschil was tussen de trainingen van de CGG s en de Logo s. Er werd gevraagd dit eerst uit te klaren met de CGG s. Wat werd daarnaast wel in samenwerking met enkele Logo s gerealiseerd: - Op 25 jan 2012: beurs en studiedag voor secundaire scholen in Wervik georganiseerd door Logo Leieland en CGG - Op 31 jan 2012: open trainingsdag georganiseerd door de Sleutel, kosteloos in de lokalen van Logo Leieland. - Op 11 sept 2012: overleg met CLB s georganiseerd door Logo Gezond+. - Op 15 okt 2012: overleg met CLB s georganiseerd door Logo s West- Vlaanderen Andere partners - De Sleutel is aanwezig op de Vlaamse werkgroep TAD, een forum waar onder andere ook bovenstaande partners aanwezig zijn. Daarnaast brengt dit overleg ons in contact met VVSG, Domus Medica, VVP e.a. mogelijke partners. - De Sleutel nam in 2012 ook deel aan het ADAPTE-youth overleg. Doel van dit overleg was het aanpassen van internationale richtlijnen over de preventie, behandeling en diagnostiek van kinderen en jongeren met een alcoholprobleem aan de lokale Belgische context. De Sleutel zetelde in de werkgroep preventie en kwam op deze manier in contact met o.a. KU Leuven, Vlor, CLB s en HOGent 1.8. Lokale preventiewerkers en serviceclubs Er werden in trainingen georganiseerd waarbij een lokale serviceclub de nodige financiële stimulans gaf. Bij 2 trainingen was het lokale bestuur betrokken als praktische organisator. Alle andere trainingen werden rechtstreeks door de school bij ons aangevraagd Speciaal aanbod voor scholen met veel GOK-leerlingen 6

7 Vanaf 2012 werd een nieuw aanbod ingevoerd voor scholen die veel GOKleerlingen hebben. Scholen met veel GOK-leerlingen communiceren regelmatig hun nood aan goede drugpreventie maar vinden de kostprijs soms een drempel om een training te organiseren voor hun leerkrachten. Daarom werd er voor scholen met min 35% GOK-leerlingen een speciaal aanbod uitgewerkt. Zij betalen 1 euro per deelnemende leerling en 5 euro per deelnemende leerkracht. Er worden geen vervoersonkosten aangerekend. Het verlies dat dit betekent in de normale inkomsten wordt bijgepast vanuit het projectenfonds van De Sleutel (zie giften in resultatenrekening) Registratie SPOT, onze database waarin we alle informatie over de trainingen registreren, werd in 2012 aangepast. Dit om in de toekomst meer informatie te kunnen geven over bijvoorbeeld de graad waarin de leerkrachten lesgeven, de partners die betrokken zijn bij het organiseren van een training, Op deze manier kunnen we in de toekomst een meer volledig beeld geven van onze trainingen in het werkingsverslag. Hiervoor werden ook onze registratie- en evaluatieformulieren aangepast Promotie: het medicijndoosje Ons aanbod werd in 2012 gepromoot naar de scholen ahv medicijndoosjes. In deze doosjes zaten snoepjes in blister, net alsof het medicijnen waren. In de bijsluiter werd gecommuniceerd over ons aanbod. Deze communicatie had als doel op te vallen in de hoeveelheid van folders en brochures die scholen ontvangen. Een deel van de kosten van deze promotieactie werd door het projectenfonds van De Sleutel opgenomen (zie giften in resultatenrekening) Financiële verantwoording We eindigen 2012 met een negatief resultaat in plaats van het voorziene positieve resultaat in de begroting. De voornaamste reden hiervoor is dat er minder inkomsten werden gegenereerd door het lage aantal trainingen die in 2012 werden gerealiseerd ( ipv de verwachte euro) en dit terwijl de loonkost gelijk blijft. In 2013 verwachten we dan ook beter resultaat Resultaten 2012 in algemene cijfers In 2012 kunnen we maar een teleurstellende 92 dagdelen voorleggen ipv de vooropgestelde 200. De reden hiervoor werd reeds aangestipt in punt 1.1. Er was de stopzetting van het aanbod van voordrachten teneinde conform te zijn met de erkenning, de overgang naar een nieuw aanbod (projectdagen), de moeilijkheid om scholen te motiveren voor dit nieuwe aanbod en tot slot de herwerking van ons aanbod naar kleuterscholen. We hebben echter wel 786 leerkrachten getraind, wat in verhouding zeker positief is aangezien daar het streefcijfer 900 leerkrachten was Een blik op

8 We gaan er van uit dat we in 2013 wél 200 dagdelen training en 900 getrainde leerkrachten halen. Op 31 maart 2013 is ons aantal gerealiseerde en geboekte trainingen al 94 dagdelen, wetende dat de aanvragen voor het najaar nog moeten komen en er in 2013 een nieuwe training voor het kleuteronderwijs wordt gelanceerd. 8

9 2. MATE WAARIN SCHOOLTEAMS GEBRUIK MAKEN VAN HET AANBOD 2.1. Aantal trainingen Er werden in totaal 92 dagdelen training gegeven, van de vooropgestelde 200 dagdelen. Het streefcijfer werd niet gehaald. Voor de reden hiervoor verwijzen we naar We gaan er van uit dat we dit in 2013 wél halen. Op 31 maart 2013 is ons aantal geboekte trainingen al 94 dagdelen, wetende dat de aanvragen voor het najaar nog moeten komen en er een nieuwe training voor het kleuteronderwijs wordt gelanceerd. Trainingsactiviteiten uitgedrukt in dagdelen (streefwaarde 200 dagdelen) Unieke trainingen (1 training kan verschillende dagdelen in beslag nemen) Aantal trainingen Unplugged dagdelen Aantal begeleidingen van projectdagen dagdelen Aantal workshops Drugs en de hersenen 4 5 dagdelen Aantal trainingen Contactsleutels 4 4 dagdelen 8 dagdelen training werden met behulp van de serviceclubs gerealiseerd, waarvan 2 dagdelen training met behulp van de lokale besturen. Alle overige trainingen werden rechtstreeks door de scholen bij De Sleutel aangevraagd. 1 Exclusief 70 dagdelen voordrachten voor leerlingen, ouders, netwerk 9

10 2.2. Aantal deelnemers Er werden in totaal 786 leerkrachten getraind (vooropgesteld aantal : 900). Aantal bereikte leerkrachten Totaal aantal bereikte leerkrachten (streefwaarde 900 leerkrachten) Totaal aantal bereikte leerkrachten basisonderwijs Totaal aantal bereikte leerkrachten secundair onderwijs Gemiddeld aantal bereikte leerkrachten per training leerkrachten per provincie (a=476) Oost- Vlaanderen; 171; 36% Henegouwen; 2; 0% Antwerpen; 97; 20% Brussels Hoofdstedelij k Gewest; 84; 18% Gemiddeld aantal bereikte leerkrachten basisonderwijs per training Gemiddeld aantal bereikte leerkrachten per training secundair onderwijs Vlaams- Brabant; 17; 4% West- Vlaanderen; 82; 17% Limburg; 23; 5% Leerkracht kleuterond 11 Leerkracht lager ond 61 Leerkracht sec ond 1 e graad* 134 Leerkracht sec ond 2 e graad* 215 Leerkracht sec ond 3 e graad* 113 Ander 18 * gegevens van 303 lkr uit sec ond 10

11 2.3. Aantal bereikte scholen Van 506 (van de 786) leerkrachten weten we van welke school ze afkomstig zijn. We hebben bijvoorbeeld geen gegevens van de navormingscentra zoals Ipsoc, LeON, Minimum aantal bereikte scholen 70 Min aantal secundaire scholen 69 Min aantal basisscholen* 1 * Voor het basisonderwijs werd er in 2012 slechts 1 training (1 dagdeel) georganiseerd in een school zelf. De 3 andere dagdelen werden door navormingscentra georganiseerd. 11

12 3 MATE WAARIN SCHOOLTEAMS HET AANBOD ERVAREN ALS GEBRUIKSVRIENDELIJK Tevredenheidsmeting trainingen Op het einde ven elke training wordt een tevredenheidsmeting gedaan bij de deelnemende leerkrachten. Een random steekproef van 100 formulieren werd verwerkt. Hieronder kan u de resultaten terugvinden. Dit is 13% van alle getrainde leerkrachten. Op 1 september gingen we van start met een vernieuwd en meer gedetailleerd evaluatieformulier. Daarom kan u de evaluaties van het voorjaar en najaar apart terugvinden. Evaluaties trainingen voorjaar 2012 (steekproef 50 deelnemers) onvoldoende voldoende tevreden uitstekend Inhoud: nieuw, nuttig, motiverend, toepasbaar, mix theorie en toepassingen Methodiek: activerend, uitnodigend tot eigen inbreng, goed gebruik van materiaal Lesgever: boeiend, duidelijk, enthousiast, deskundig Documentatie/Syllabus: overzichtelijk, gestructureerd, bruikbaar Organisatie: lokalen, uitrusting, timing Globaal oordeel

13 Zoals u kan zien zijn nagenoeg alle deelnemers tevreden tot zeer tevreden van de verschillende facetten van de training. Slechts 1 persoon gaf een onvoldoende aan organisatie. In het najaar is het beeld grotendeels gelijklopend. Door meer gedetailleerd te evalueren kan je echter wel enkele nuances opmerken. Een voorbeeld hiervan is de vraag of de inhoud nieuw is. Hier antwoordt de helft van de deelnemers negatief op. Dit gaat vooral over wat er wordt verteld over drugskennis. In onze trainingen ligt het accent vooral op nieuwe methodieken aanleren om het onderwerp bespreekbaar te maken. We geven geen overzicht van de verschillende soorten drugs, Het is geen kennisoverdracht maar het gaat vooral over de wijze waarop leerkrachten in de klas aan de slag kunnen gaan rond drugpreventie, sociale vaardigheden, nieuwe werkvormen. Trouwens, ondanks het feit dat de helft van de deelnemers de inhoud niet nieuw vond, is slechts 1 persoon globaal eerder niet tevreden. Vooral de kwaliteit van de trainers scoort hoog. De organisatie kon soms beter. Wanneer de training door een school of andere partner wordt georganiseerd hebben we uiteraard niet steeds grip op het lokaal of de catering. Of de training eerder te lang of te kort duurt is niet duidelijk. Wij vermoeden eerder te kort, bijvoorbeeld in het kader van de begeleiding van een projectdag waarbij we een halve dag training geven aan de leerkrachten. Op elk evaluatieformulier is er ruimte om een spontane indruk te formuleren, evenals suggesties ter verbetering van de kwaliteit van de training. Alle reacties van de 100 leerkrachten zijn terug te vinden in bijlage 3 (deel 2). Evaluaties trainingen voorjaar 2012 (steekproef 50 deelnemers) Inhoud helemaal niet akkoord eerder niet akkoord eerder akkoord helemaal akkoord de inhoud was nieuw voor mij met wat ik vandaag heb geleerd kan ik aan de slag de training heeft me gemotiveerd om te starten Methodiek - de training was voldoende activerend uitnodigend tot eigen inbreng gestructureerd De trainer was goed verstaanbaar was deskundig sprak boeiend De PowerPoint was ondersteunend De documenten die ik heb meegekregen zijn nuttig zijn overzichtelijk Organisatie het lokaal en de catering was in orde

14 nieuw praktisch motivatie activerend eigen inbreng gestructureerd verstaanbaar deskundig boeiend ondersteunend nuttig overzichtelijk lokaal duur pauzes Globaal de duur van de training was goed er waren voldoende pauzes Globaal ik ga tevreden naar huis % 90% 80% 70% 60% Evaluaties trainingen najaar 2012 (steekproef n=50) 50% 40% 30% 20% 10% helemaal akkoord eerder akkoord eerder niet akkoord helemaal niet akkoord 0% Inhoud Methodiek Trainer PPP Doc Organ. 14

15 4 MATE WAARIN SCHOOLTEAMS DE VAARDIGHEDEN AANLEREN AAN HUN LEERLINGEN Op 15 februari 2013 verstuurden we naar alle leerkrachten van het secundair onderwijs, die in het jaar 2012 een training volgden en waarvan we het mailadres hadden, een e- mail met daaraan gekoppeld een enquête. De enquête werd verstuurd naar 374 personen. In totaal reageerden 85 personen. Dit is een reactiepercentage van 11% van alle getrainde personen en 23% van de g de personen, wat kan verklaard worden door de cinematickets die werden verloot onder de deelnemers. De personen die reageerden op de mail zijn vooral leerkrachten (83,5%). Daarnaast werd de enquête ook ingevuld door leerlingenbegeleiders en zorgcoördinatoren (8), enkele preventiewerkers (5) en anderen. 62% van de respondenten volgde een training in de school/organisatie zelf. De helft koppelde de training terug naar zijn/haar collega s. Bij de overige helft rapporteerde 2/3 van hen dat het hele team de training had gevolgd, waardoor terugkoppeling niet nodig was Intentie om het materiaal te gebruiken Op de vraag met welke intentie de respondenten de training volgden werd het volgende teruggekoppeld: Ik had de intentie om het materiaal te gebruiken in de 1ste graad 29.41% de 2de graad 47.06% de 3de graad 30.59% Ik had niet de intentie om het materiaal te gebruiken 15.29% Verschillende leerkrachten hadden de intentie om het materiaal in meerdere graden te gebruiken. Slechts 15% had bij aanvang niet de intentie het materiaal te gebruiken. Hiertoe behoren 5 leerkrachten maar vooral de preventiewerkers, een zorgcoördinator, een paramedicus. Met andere woorden: personen die zelf niet voor een klas staan Effectief gebruik van het materiaal Op de vraag in welke graad het materiaal effectief werd gebruikt was het antwoord als volgt: Ik gebruik(te) het Unplugged materiaal voornamelijk in de 1ste graad 22.35% 19 voornamelijk in de 2de graad 37.65% 32 voornamelijk in de 3de graad 16.47% 14 Niet 23.53% 20 15

16 11 van de 20 personen die rapporteerden het materiaal niet te gebruiken, waren leerkrachten. De leerkrachten gaven volgende redenen op waarom ze het (nog) niet hebben geïmplementeerd: We plannen om dit volgend schooljaar te implementeren 5 nog geen tijd gehad 2 niet bruikbaar voor mijn leerlingen 1 te moeilijk voor BUSO 1 wijziging lesopdracht 1 als lkr pas gestart dus nog geen vaste school Eerste graad De 19 leerkrachten die het materiaal voornamelijk in de eerste graad hebben gebruikt rapporteren als volgt: Op welke manier heeft u het materiaal gebruikt? (16) Ik heb een/enkele uit een/enkele lessen gegeven 37.50% 6 Ik heb 1 of meerdere lessen (eventueel aangepast)gegeven 43.75% 7 Samen met mijn collega s hebben we alle lessen gegeven 18.75% 3 Ik heb zelf alle lessen gegeven 0.00% 0 Andere antwoorden (3): - Ik ben volop bezig met de intentie om de hele reeks te geven. - Zal de lessen nog dit jaar gebruiken - Mijn collega's geven alle lessen in het tweede jaar, ikzelf enkele uit enkele lessen Tweede graad De 32 leerkrachten die het materiaal voornamelijk in de tweede graad hebben gebruikt rapporteren als volgt: Op welke manier heeft u het materiaal gebruikt? (27) Ik heb een oefening in mijn les geïntegreerd 3.70% 1 Ik heb enkele gegeven 7.41% 2 Samen met mijn collega s hebben we enkele gegeven 7.41% 2 We organiseerden een projectdag (met of zonder begeleiding vanuit De Sleutel) % We organiseerden een sleutelspel (met getuigen i.s.m. De Sleutel) 14.81% 4 We organiseerden een projectweek 0.00% 0 Andere antwoorden (5): - Nav het toneelstuk TRIP, werkte ik een bundeltje voor mijn lessen PAV uit waarin ik materiaal en integreerde. In maart 2013 herhaal ik dit. - leefsleutelles - zowel sleutelspel (4e jaar) als projectdag onder begeleiding van De Sleutel (3es) - Vnl. Minigroepsessies en in ind.begeleiding 18

17 - bezinning in workshop Derde graad De 14 leerkrachten die het materiaal voornamelijk in de derde graad hebben gebruikt rapporteren als volgt: Op welke manier heeft u het materiaal gebruikt? (7) Ik heb een oefening in mijn les geïntegreerd 71.43% 5 Ik heb enkele gegeven 14.29% 1 Samen met mijn collega s hebben we enkele gegeven 14.29% 1 Andere antwoorden (7): - Materiaal bekendgemaakt op onze intervisies naar leerkrachten secundair onderwijs - projectdag met de sleutel in vijfde jaar - Leefdag Drugs voor 3de graad - We hebben een projectdag rond drugs opgezet in onze school. - Leefdag thema drugs. Start toneelstuk 'Trip' - op school werden projectdagen drugs georganiseerd voor alle leerlingen - sessie georganiseerd voor leerkrachten derde graad 4.3. Integratie in drugbeleid 95% van de respondenten (61 van de 65) bevestigden dat de implementatie van Unplugged onderdeel uitmaakt van het drugbeleid op school. Toelichtingen - Na (pos.) directiewissel is de bereidheid er wel... Maar niet alles kan tegelijk... - Misschien nog meer informatie zou kunnen gewenst zijn om dit in de algemene lessen in te brengen. - We houden er niet van lessen te geven rond onderwerpen die leerlingen kunnen "triggeren", assertiviteit vinden we wel zeer belangrijk en deze methode paste perfect binnen onze visie. - Onderdeel van het 'gezondheidsbeleid'. - Dat hangt af van school tot school 4.4. Wat ik nog kwijt wil over Unplugged is In bijlage 3 kan u nog de antwoorden terugvinden op de vraag: Wat ik nog kwijt wil over Unplugged is 17

18 5 Bijlagen Bijlage 1: training Unplugged Bijlage 2: begeleiding projectdag Unplugged Bijlage 3: Wat ik nog kwijt wil over Unplugged is Bijlage 4: Overzicht trainingen

19 TRAINING UNPLUGGED De Sleutel Preventie Jozef Guislainstraat 43 a 9000 Gent tel: fax: de.sleutel.preventie@ fracarita.org (doorklikken via professionals naar Onderwijs en Preventie) Leerkrachten voelen zich vaak te weinig deskundig om aan drugpreventie te doen in de klas. Dat is onterecht. Je hoeft helemaal geen expert te zijn om goede drugpreventieprogramma s te implementeren. Tijdens een training van De Sleutel laten we de leerkrachten ervaren hoe leuk en interactief drugpreventie wel kan zijn. De evaluaties van onze trainingen zijn dan ook nagenoeg altijd positief tot lovend. Naast ons open trainingsaanbod bieden wij lokale en regionale preventiewerkers (Logo s, CGG, lokale besturen) de mogelijkheid een training op maat te organiseren voor de scholen in hun regio. Op deze manier ondersteunen ze op een kwalitatieve manier drugpreventie in hun scholen en kunnen ze, door het aanbieden van follow-up zelf de vinger aan de pols houden van de implementatie ervan. Doelgroep Leerkrachten die les geven in het secundair onderwijs. Directies, graadcoördinatoren, zorgleerkrachten. Preventiewerkers en CLBmedewerkers die het drugbeleid in school ondersteunen. Max 25 deelnemers per training. Opbouw Een training wordt gegeven door een ervaren trainer en bestaat uit 1 dag training en een halve dag follow-up binnen de 6 maanden na de training. De follow-up heeft tot doel de implementatie van het pakket te verhogen door uitwisseling met collega s over opgedane ervaring, tips, een nieuwe oefening 1 dag training (6 uur): - Wat is Unplugged? - Kaderen van Unplugged in een drugbeleid op school - Kennismaking met de materialen en lessen - Trainen van enkele 1 follow-up (3 uur): - Bespreking van drempels, succeservaringen en knelpunten - Uitwisseling van ervaringen, ideeën en tips - Een nieuwe oefening Onderwerp: - training Unplugged 1 e graad - training Unplugged 2 e graad - training Unplugged 3 e graad - training Unplugged gemengde groep (1 e, 2 e en 3 e graad) - training Unplugged voor BSO of BuSO - training Drugs & the brain (voor alle geïnteresseerde lkr, lkr biologie of chemie in het bijzonder, over de invloed van drugs op het brein en hoe je dit op een didactische, interactieve manier kan overbrengen naar jongeren) 19

20 De Sleutel Preventie Jozef Guislainstraat 43 a 9000 Gent tel: fax: de.sleutel.preventie@ fracarita.org (doorklikken via professionals naar Onderwijs en Preventie) Materiaal Elke deelnemer krijgt één exemplaar van het Unplugged materiaal van de graad van zijn/haar voorkeur mee. Eerste graad: 1 handboek en 1 werkboek Tweede graad: 1 handboek en 1 werkboek Derde graad: 1 USB-kaart Daarnaast ontvangt elke deelnemer 1 set quizkaarten en 1 set kaartjes met productinformatie. Kostprijs Training en follow-up 540 euro + vervoersonkosten trainer (vanuit Gent): 0,35 euro/km + materiaal voor elke deelnemer gratis Voor vragen en reserveringen, neem contact op met Yannick Weyts, yannick.weyts@fracarita.org of We kijken er naar uit om samen een geslaagde training in de school of regio uit te werken. Team preventie Johan Van de Walle Joke De Kimpe Yannick Weyts 20

21 BEGELEIDING PROJECTDAG UNPLUGGED De Sleutel Preventie Jozef Guislainstraat 43 a 9000 Gent tel: fax: de.sleutel.preventie@ fracarita.org (doorklikken via professionals naar Onderwijs en Preventie) Wil je iets doen rond drugpreventie in de klas? Of wil je je huidige inspanningen hieromtrent herbekijken? Denk je in de richting van een projectdag, maar is de drempel te groot? Misschien is dit aanbod dan wel iets voor jouw school: we bieden je school ter plaatse begeleiding op maat aan, waardoor een eerste of vernieuwde projectdag drugs een succes wordt. Doelgroep Leerkrachten en leerlingen van de tweede graad secundair onderwijs. 2 Aantal leerkrachten is max 25 en het aantal leerlingen is max 120. Bij meer leerlingen kies je beter voor meerdere projectdagen. Opbouw 1. Training van de leerkrachten - Duur: 3 lesuren - Plaats: in de school - Tijdstip: enkele weken voor de projectdag van de leerlingen - Inhoud: o Kaderen van de projectdag in het drugsbeleid van de school. o De opbouw van de projectdag bespreken. o Trainen van de die de leerkrachten tijdens de projectdag doen. o Tips voor het praten over drugs met leerlingen. 2. Projectdag voor de leerlingen - Duur: 6 à 8 lesuren - Plaats: in de school - Inhoud: 1. interactieve voordracht door de trainer (max 40 lln per keer, 50 tot 100 ) 2. een getuigenis door middel van Film: Afblijven, Thirteen, Trainspotting, Requiem for a dream (afhankelijk van de doelgroep) Toneel: Panda (2 e en 3 e sec), Trip (vanaf 4 e sec), Blackout (alcohol - vanaf 2 e sec) 3 Getuigen uit de therapeutische gemeenschap van De Sleutel die hun levensverhaal vertellen (aanbod beperkt per schooljaar tijdig aanvragen) 3. door de leerkracht. De hele dag is gebaseerd op het didactisch materiaal Unplugged voor de 2 de graad Een afwijkende doelgroep kan besproken worden 3 Toneelvoorstelling niet inbegrepen in de prijs van de projectdag. Apart te boeken via

22 Voorbeeld opbouw projectdag met film of toneel voor 120 lln indien 8 lesuren beschikbaar zijn: De Sleutel Preventie Jozef Guislainstraat 43 a 9000 Gent tel: fax: de.sleutel.preventie@ fracarita.org (doorklikken via professionals naar Onderwijs en Preventie) 10' Inleiding van de dag voor alle leerlingen door de trainer van De Sleutel 90' Film of toneel 100' 100' 80' interactieve voordracht door trainer (40 lln) pauze middagpauze interactieve voordracht door trainer (40 lln) pauze 20' Afronding van de dag door de trainer van De Sleutel interactieve voordracht door trainer (40 lln) Voorbeeld opbouw projectdag met getuigenissen voor 120 lln indien 6 lesuren beschikbaar zijn: 10' Inleiding van de dag voor alle leerlingen door de trainer van De Sleutel 90' 100' 100' interactieve voordracht door trainer (40 lln) Getuigenis * Getuigenis * Getuigenis pauze Getuigenis interactieve voordracht door trainer (40 lln) * middagpauze * Getuigenis * Getuigenis * interactieve voordracht door trainer (40 lln) 20' Afronding van de dag door de trainer van De Sleutel * worden bijgewoond en ondersteund door getuige Let op: dit zijn suggesties. De school kan een eigen dagschema opstellen volgens het aantal leerlingen, lesuren 3. Follow-up en evaluatie door de leerkrachten - Duur: ongeveer 2 uur - Plaats: in de school - Tijdstip: de eerstvolgende teamvergadering - Inhoud: o Evaluatie van de projectdag als geheel o Hoe verliepen de? Wat liep goed? Wat doen we de volgende keer anders? Wat behouden? o Feedback en tips van de trainer Materiaal (aankoop aanbevolen) 1. Handleiding voor de leerkracht: 10 euro. De school ontvangt twee handleidingen gratis. 2. Werkboekje voor de leerling: 3 euro. De school ontvangt twee werkboeken gratis. 22

23 3. Set quizkaarten: 8 euro. De school ontvangt twee gratis sets. De Sleutel Preventie Jozef Guislainstraat 43 a 9000 Gent tel: fax: de.sleutel.preventie@ fracarita.org (doorklikken via professionals naar Onderwijs en Preventie) 4. Set met productinformatie: 1 euro. Elke leerkracht ontvangt één set gratis. Kostprijs 1. Training van de leerkrachten 180 euro 2. Projectdag voor de leerlingen 360 euro 3. Follow-up en evaluatie met de leerkrachten gratis + Vervoersonkosten van de trainer (vanuit Gent): 0,35 euro/km + 2 handleidingen, 2 werkboekjes quizkaarten en productinformatie gratis + extra materiaal volgens noden Bij een projectdag met getuigenissen is de aankoop van werkboeken verplicht voor elke leerling die deelneemt aan het sleutelspel de kostprijs voor getuigen bedraagt 40 euro per getuige max 4. Prijsreductie Scholen met min 35% GOK-leerlingen betalen 1 euro per deelnemende leerling en 5 euro per deelnemende leerkracht. Er worden geen vervoersonkosten aangerekend. Dit aanbod is beperkt tot 15 per schooljaar. Voor vragen en reserveringen, neem contact op met Yannick Weyts, yannick.weyts@fracarita.org of We kijken er naar uit om samen een geslaagde projectdag uit te werken. Team preventie Johan Van de Walle Joke De Kimpe Yannick Weyts 23

24 Bijlage 3: Wat ik nog kwijt wil over Unplugged is Dit zijn spontaan geformuleerde indrukken op bovenstaande vraag. Deze vraag werd via gesteld in de enquête die op 15 februari 2013 werd verstuurd en door 85 getrainde deelnemers werd teruggestuurd: - Het was een leerrijke ervaring. Ik heb veel respect voor de treffende getuigenissen. Ik verwijs af en toe nog eens terug naar deze dag als "drugs" in de lessen aan bod komt of in gesprekken met lln als graadcoördinator - Een beter kader bij pakket 3de graad zou handig zijn, nu zijn het precies wat 'losse' lessen. Of ik heb bepaald materiaal nog niet ontvangen, dat kan ook, het is onduidelijk wat er nu juist al bestaat rond 3de graad vanuit jullie organisatie. - Een van de betere sessies die ik al gevolgd en gegeven heb! - Eindelijk handig en concreet materiaal om aan de slag te gaan in de klas. Bedankt! - Vond het leuk dit te kunnen doen met de leerlingen al vond ik het lesmateriaal niet steeds geschikt voor bijvoorbeeld de eerste graad B. Ik gebruik voor hen vaak audio- en visueler materiaal. Dit werkt, naar mijn mening, bij hen iets gemakkelijker. Ik stel bijvoorbeeld een kortfilm over drugs voor, of een interview met een ex-drugsverslaafde, wat grijpbaarder. Ik heb de indruk dat zo'n methodes bij hen langer blijven hangen. - Concreet en bruikbaar materiaal, aangepast aan niveau van de leerlingen. - Ik vind het toneelstuk TRIP een enorm goede insteek om het thema bij jongeren bespreekbaar en aanschouwelijk te maken. Hopelijk blijft het nog een aantal jaar mogelijk dit stuk te gaan bekijken, zodat we steeds nieuwe leerlingen kunnen betrekken in het project. - Het zou een grote indruk maken op lln. als ze een getuigenis konden krijgen van exverslaafde. - In mijn klas, een Latijnse klas, lukte het behoorlijk. Maar ik kan me wel indenken dat de materie zwaar is voor heel wat van hun leeftijdsgenoten. Ook voor ons, leerkrachten, is het niet zo evident om onze weg daarin gemakkelijk te vinden. - Heel mooi en aantrekkelijk materiaal om mee aan de slag te gaan! - zeer bruikbaar materiaal! - Materiaal biedt veel info, er is veel afwisseling in werkvormen en leerlingen worden erdoor geprikkeld om meer te weten. - Doe zo verder! - Proficiat!!! Het is zeer nuttig om met de gekregen info te werken. - Zeer goed uitgewerkt materiaal met een duidelijke visie. - Beter inzicht gekregen - In buitengewoon onderwijs nog veel vertaling en eigen creativiteit om zowel team als LLN te bereiken. - Unplugged is op maat van onze leerlingen gemaakt en interessant om samen uit te leren. - mooi, bruikbaar, maar gemakkelijk aan te passen materiaal! dank u - heel positieve ervaring - Prachtige, vernieuwende methode om met jongeren te werken rond dit thema. Dit schooljaar werkte ik voor MAVO nog met een handboek dat ik vanaf volgend schooljaar geleidelijk zal afbouwen. In de plaats daarvan zocht ik vernieuwende methodes, Unplugged krijgt hier zeker een plaats in! Geen enkel ander handboek voor MAVO benaderde het thema rond drugs en verslavingen zo doortastend als Unplugged. - Vaak te weinig toegespitst op bso-leerlingen, toch een belangrijke doelgroep. - Heel nuttige opleiding, enthousiaste lesgevers, veel direct bruikbaar materiaal, passend bij mijn leerlingen, bruikbare een aantrekkelijke werkvormen, schat aan extra 24

25 informatie - Graag nog een beter voorstel om een film ivm drugs te bekijken met de lln! trainspotting is echt te ver van hun leefwereld! Wij bekijken nu "afblijven" met de klassen. - Goed materiaal. Leerkrachten gingen ervoor. leerlingen vonden toneelstuk goed; de werkwinkels te theoretisch. Aandacht moesten we opeisen!! Hun voorstel: getuigen. - Boeiend en praktijkgericht. - TOF DAT DIT BESTAAT. LEERRIJK EN NUTTIG - Zeer bruikbaar materiaal. - Wij kregen boeiend materiaal, dat meteen bruikbaar was. - de leerlingen werden heel actief betrokken bij de sessies - Goed en duidelijk materiaal, voldoende afwisseling in werkvormen. Brengt de intentie bij de leerlingen over zonder het verwijtende vingertje. - Het is interessant, bruikbaar materiaal aangepast aan de doelgroep. Toch kan je zelf nog bepalen voor welke leeftijd je bepaalde materialen gebruikt, aangepast aan de achtergrond van de doelgroep. - heel bruikbaar materiaal, sluit aan bij de interesses en leefwereld door veelvuldig gebruik te maken van internet, filmmateriaal - Het materiaal vind ik heel degelijk. Jullie bereidden dit na expertise wellicht, schitterend voor. Ikzelf ging er graag mee aan de slag, ik liet wel hier en daar iets weg. Wat mij opviel: 1) lln eerste graad vinden deze materie moeilijk 2) daarmee zijn ze, aldus hun reactie, niet bezig op dit moment, dus voor hen niet interessant! Ik vroeg dan wat wel 'een interessant onderwerp' is op dit levensmoment... zij antwoordden: RELATIES. Dus ik...weerwerk geven... Mijn reactie: "Dan ga je je toch ook informeren over bv... contraceptie??? Dat is toch ook preventief werken en heel belangrijk trouwens..." Dat konden ze dan wel weer volgen..., vandaar dat ik 'Unplugged' ook als heel belangrijk en als preventie probeerde te 'propageren', toch nog moeilijke materie voor die leeftijd. Veel gehoorde reacties... - ik ken daar niets van, weet daar niets van... - hoe ziet dat er allemaal uit? Van tweedejaars dan. - Handig en goed uitgewerkt pakket om de lessen rond allerhande soorten drugs aan te pakken. Ook klasbinding komt aan bod waardoor het eigenlijk nog een heel stuk ruimer wordt. De lessen duren bij mij wel wat langer dan het vooropgestelde tijdschema door vele vragen en opmerkingen van de leerlingen. Flexibiliteit is hier dus een noodzaak. - aanpak op maat van de jongere, zeer bruikbaar en toegankelijk - Wij waren enthousiast! - aangename manier van werken - Een heel goed uitgewerkt project, dat onze leerlingen heel erg aanspreekt. - Goede, bruikbare info! - O - Het is erg duidelijk en bruikbaar materiaal! - Unplugged derde graad is zeer mooi samengesteld. Het maakt het mogelijk dat verschillende leerkrachten eenzelfde pakket gebruiken en telkens een les uitpikken die aansluit bij hun les. - Een dikke proficiat voor het mooie lesmateriaal zowel voor 1e, 2e als 3e graad! - Dat wij al school graag samenwerken met de Sleutel en dat de jeugd van vandaag nood heeft aan informatie over deze onderwerpen. - Doe zo verder. We zijn heel tevreden te kunnen samenwerken met de Sleutel en Johan. - We zouden graag nog een paar posters bestellen rond drugs om tijdens de workshop uit te hangen, is dit mogelijk? 25

26 Op het evaluatieformulier dat elke deelnemer invult, is er ruimte om een spontane indruk te formuleren, evenals suggesties ter verbetering van de kwaliteit van de training. U kan hier alle reacties van de 100 leerkrachten uit de steekproef terugvinden: - Interessant. - Praktisch, zeer bruikbaar. - Leuke, creatieve werkvormen die lln. zeker zullen aanspreken. - Zeer bruikbaar en gevarieerd. - Bruikbaar, efficiënt gebracht! - Was zeer leerrijk op gebied van activerende middelen over drugs en de preventie ervan. Suggestie: de bijscholing over een ganse dag organiseren. - Bondig maar wel goed, nodigt uit om eens naar de uitgebreide training te komen. Voldoende ondersteunend materiaal, veel nuttige wenken op didactisch vlak. (om eventueel meer nieuwe inhoud te leren kennen. - Suggestie: reportage tonen zou ik achterwege laten (samenvatten is voldoende). - Bruikbare klastips die activerend werken. Goed om ze onszelf te laten ervaren. Bondige informatie duidelijk gekoppeld aan de. - Prima, graag had ik nog meer info gehad over verschillende soorten, gebruik en werking. - Voor herhaling en uitbreiding vatbaar. - Leuke didactische werkvormen ð handelend leren ð heel bruikbaar in CDO. - Leuk om ook samen met andere leerkrachten te praten over drugsbeleid op school. Suggestie: timing, misschien eerst starten met 3de graad? - Heel erg interessant, interactief en bruikbaar. Dit smaakt naar meer. - De training werkt verslavend! Suggestie: Prima ontvangst! Kan niet onmiddellijk tips geven. - Vooral goed dat er veel waren! - Zeer vriendelijke en motiverende spreker. Suggestie: iets meer weten over de wettelijke reglementen i.v.m. drugs en wat een lkr. mag of moet ondernemen. - Zeker aan te raden voor iedereen die met jongeren omgaat. - Zeer afwisselende methodieken die er voor zorgen dat de aandacht scherp blijft. Aangename manier van overbrengen en van zeer leerrijke inhouden. - Aangename, leerrijke dag. - Zet aan om er meer over te leren en om te gebruiken in de les. Suggestie: jammer dat het zo snel moest gaan. - De materialen lijken zeker te vertrouwen (1ste graad = bewezen), maar de andere lijken ook dik in orde te zijn. - Er is nog veel werk te doen, alles eens rustig thuis te herbekijken! - Dankzij het kleine aantal deelnemers kan ingegaan worden op meer concrete situaties en vragen. Ik vond het een zeer interessante nascholing. - Blij de training gevolgd te hebben! - Sluit goed aan bij de leefwereld van de jongeren. Lln. hebben de ideale leeftijd om eens met de gevolgen van drugs en alcohol geconfronteerd te worden. Prima! - Mr. Van de Walle brengt steeds zeer boeiende lezingen. - Wetenschappelijke uitleg is zeer leuk/boeiend; 26

27 - Veel bijgeleerd, duidelijke uitleg. Bedankt! - Heel grondig, interessant. Goed ondersteunend. Soms te snel en te abstract. - Ik vond het een interessant en zinvolle bijscholing. Ik voel mij nu beter gewapend om de drugspreventie in mijn klas te begeleiden. Suggestie: opwarmers om het project te starten en meer info over games online. - Aangename stem, super manier van aanbrengen. De voormiddag vloog voorbij. Enthousiaste lesgever. - Heel goed, niet langdradig. - Boeiend en zeer bruikbaar! - Suggestie: enkele uren vond ik persoonlijk te kort ð mag dag zijn ð meer leerstof extra zien. - We kregen nieuwe tips en hoorden ook hoe anderen met Unplugged werken. - Goed om de implementatie op andere scholen te horen. Zo doen we nieuwe ideeën op. - Correct en bruikbaar! Misschien beetje actiever? - Het was nuttig en bruikbaar, to the point. - Documentatie die direct bruikbaar is, heel concreet & interactief. - Een goed & duidelijk overzicht met veel interessante denkpistes naar het werkveld toe. - Verzorgd en gestructureerd gebracht. Praktisch en niet te theoretiserend. - Super enthousiaste dame! Ze weet waar ze over praat. - Vond uitwerken van die lessen minder interessant, weinig leerrijk. - Goed en overzichtelijk! Hartelijk dank - Inhoudelijk goed onderbouwd en aangebracht. Leuke werkvormen. - Zeer leerrijk en boeiend. - Leuke actieve! - Boeiende dag, degelijk materiaal, gedreven mensen! - Veel goede achtergrondinfo, soms nog te weinig uitgewerkt, pasklaar materiaal om aan de slag te gaan. - Prima trainer - Ik vond het boeiend, maar had graag nog wat info over de nieuwe drugs. - Boeiende vorming. Graag nog actiever. - Zeer goede bijscholing, aangename spreker, bruikbare zaken - Zeer professioneel - Ik zou nog meer info geven over de soorten drugs en de gevolgen ervan. Voorbeelden van hoe je ze kan herkennen. - Vooral theoretisch en cijfers. Wel een goede en duidelijke uitleg. Ik had meer visuele beelden verwacht. Meer visueel materiaal? - Interessante workshop, nuttige invulling van de tijd. Suggestie: iemand - Leerrijk en activerend! - Boeiend - Fris, leuk, goed en competent gebracht! - Zeer bruikbaar, kant en klaar materiaal. - OK! Suggestie: Beeldmateriaal zoals foto's of stukjes film die we kunnen implementeren in de les zou welkom zijn. Dit spreekt lln. meer aan dan vb. een tekst + 'games' en 'gokken' mogen meer belicht worden. 27

28 Bijlage 4: overzicht trainingen 2012 De Bron 18/01/12 18/01/12 projectdag TRIP Tielt O.L.V. Visitatie - Mariakerke 18/01/12 19/01/12 projectdag GOK Mariakerke Koninklijk Atheneum campus De Reynaert 26/01/12 26/01/12 projectdag TRIP Tielt Open training Unplugged (De Sleutel) 31/01/12 31/01/12 training Unplugged Gent Vrij Instituut voor Lichamelijke Opvoeding Ter Borcht 7/02/12 7/02/12 projectdag TRIP Meulebeke Open training Unplugged (De Sleutel) 7/02/12 7/02/12 training Unplugged Gent P.D.C.L. 9/02/12 workshop Unplugged 9/02/12 Drugs en de hersenen Heverlee Open training Unplugged (De Sleutel) 9/02/12 9/02/12 training Unplugged Gent VIA-3 16/02/12 16/02/12 projectdag TRIP Tienen Sint-Claracollege 12/12/11 27/02/12 projectdag TRIP Arendonk Sint-Jozefcollege 28/02/12 28/02/12 projectdag Sleutelspel Turnhout Maria Assumptalyceum 10/11/11 1/03/12 projectdag Brussel IPSOC Bijscholing 2/03/12 2/03/12 algemeen Kortrijk LeON Kenniscentrum van Lessius 8/03/12 workshop Contactsleutels 8/03/12 Omgaan met regels Mechelen LeON Kenniscentrum van Lessius 8/03/12 workshop Contactsleutels 8/03/12 Omgaan met regels Mechelen Koninklijk Technisch Atheneum 13/02/12 9/03/12 projectdag GOK Lier Vrije Universiteit Brussel, Interdisciplinaire workshop Unplugged - Vakgroep Lerarenopleiding (IDLO) 10/03/12 10/03/12 Drugs en de hersenen Elsene Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding AMi2 12/03/12 12/03/12 Unplugged Kontich Onze-Lieve-Vrouwecollege 12/10/11 13/03/12 projectdag Sleutelspel Oostende vzw Scholengemeenschap Sint-Michiel workshop Unplugged 15/03/12 15/03/12 Drugs en de hersenen Bree Groepscentrum Permanente Vorming - HUBrussel workshop Contactsleutels 16/03/12 16/03/12 - Omgaan met regels Brussel KATHO - RENO workshop Unplugged 16/03/12 16/03/12 Drugs en de hersenen Torhout Katholiek Scholencentrum Joma 22/03/12 22/03/12 projectdag PANDA Merksem Open training Unplugged (De Sleutel) 20/04/12 20/04/12 training Unplugged Gent Provinciaal Instituut voor Technisch Onderwijs 1/03/12 26/04/12 projectdag Stabroek Secundair Onderwijs 10/05/12 10/05/12 training Unplugged Gent Vrije Technische Scholen 14/05/12 14/05/12 training Unplugged Sint-Niklaas Open training Unplugged (De Sleutel) 22/05/12 22/05/12 training Unplugged Gent Open training Unplugged (De Sleutel) 24/05/12 24/05/12 training Unplugged Gent De Voorstad - MSLW 12/09/12 25/09/12 projectdag Sleutelspel Aalst Immaculata-instituut 5/10/12 5/10/12 projectdag Sleutelspel De Panne Commissie Drugpreventie district /10/12 8/10/12 training Unplugged Damme Sint-Jan Berchmanscollege 21/09/12 11/10/12 projectdag Sleutelspel Avelgem GITHO Nijlen 9/10/12 23/10/12 projectdag Sleutelspel Nijlen ZAVO 15/10/12 23/10/12 projectdag GOK Zaventem Regina Mundi Centrum 26/10/12 26/10/12 projectdag Sleutelspel Genk 28

29 Sint Jozefinstituut BuSO 24/09/12 8/11/12 projectdag GOK Gent Sint-Pieterscollege 26/09/12 8/11/12 projectdag Jette Handelsonderwijs Burgerschool 10/11/12 10/11/12 training Unplugged Roeselare BenedictusPoort campus Ledeberg 12/11/12 12/11/12 projectdag GOK Ledeberg Sint Jozefinstituut BuSO 8/10/12 15/11/12 projectdag GOK Gent P.D.C.L. workshop Contactsleutels 20/11/12 20/11/12 Omgaan met regels Heverlee Sint Jozefinstituut BuSO 10/10/12 22/11/12 projectdag GOK Gent Sint Jozefinstituut BuSO 15/10/12 27/11/12 projectdag Sleutelspel Gent Arteveldehogeschool, campus Kattenberg 27/11/12 27/11/12 training Unplugged Gent De Sleutel - PREVENTIE 3/12/12 3/12/12 training Unplugged Gent Sint-Lambertusinstituut 12/12/12 12/12/12 projectdag Sleutelspel Heist-op-den-Berg Sint Jozefinstituut BuSO 22/10/12 13/12/12 projectdag GOK Gent Commissie Drugpreventie district /12/12 14/12/12 training Unplugged Maldegem 29