Nieuwsbrief. Wat houdt onderwijssegregatie juist in?
|
|
- Stefan de Koning
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De discussie over etnische segregatie in het onderwijs, zeg maar over zwarte en witte scholen, is onlangs weer opgeflakkerd in de media. Stemmen gaan op dat het inschrijvingsbeleid in het kader van het GOK-beleid totaal is mislukt. Immers, concentratiescholen zijn niet uit het stedelijke landschap verdwenen. Wel integendeel. Een goede aanleiding om eens stil te staan bij het fenomeen van segregatie in het onderwijs. Wat leert ons het wetenschappelijk onderzoek? Wat is segregatie eigenlijk? Wat zijn de oorzaken en gevolgen ervan? Zijn zwarte scholen per definitie slechte scholen? Welk beleid moeten we voeren? We spraken hierover met Orhan Agirdag, doctorandus onderzoeksgroep CUDOS UGent en Sven Sierens, onderzoeksmedewerker Steunpunt Diversiteit & Leren, UGent. Orhan Agirdag verricht, in het kader van een grootschalig en interuniversitair onderzoeksproject rondom etnische segregatie in het basisonderwijs, onderzoek naar de gevolgen van segregatie, zowel cognitief als niet-cognitief. Sven Sierens schreef samen met Paul Mahieu en Ward Nouwen van de Universiteit Antwerpen een bijdrage voor het boek International perspectives on countering school segregation (Internationale perspectieven op het tegengaan van schoolsegregatie). De bijdrage (in het Engels) geeft een stand van zaken over het Vlaamse desegregatiebeleid in het basisonderwijs. Het boek is onlangs verschenen bij uitgeverij Garant (ISBN ). Wat houdt onderwijssegregatie juist in? Orhan: Als je het woord segregatie opzoekt in het woordenboek, ga je het woord apartheid terugvinden. Onderwijssegregatie betekent dan zoveel als het gescheiden schoollopen van leerlingen volgens bepaalde kenmerken. Dat kan etnisch, maar ook gender of sociale klasse zijn. Sven: We hebben dat altijd gehad. Ik denk dat dat eigen is aan ons onderwijssysteem. Vroeger hadden we bijvoorbeeld meisjes- en jongensscholen. Of segregatie naar sociale klasse toe: arbeiderskinderen en kinderen uit de hogere sociale klasse gingen niet samen naar school. En eigenlijk heb je dat nog altijd, vooral in de grote steden. Je hebt ook segregatie naar levensbeschouwing toe, bijvoorbeeld via de netten, hoewel een duidelijke keuze omwille van het geloof of de godsdienst vandaag niet zo sterk meer aanwezig is. En dan heb je natuurlijk die segregatie naar etnische herkomst. Etnische achtergrond en sociale klasse hangen overigens voor een groot deel samen. In zekere zin zijn de arbeidersscholen van vroeger in de stad nu de scholen waar men vooral allochtone leerlingen vindt. O: Segregatie heeft verschillende dimensies. Als we over concentratie spreken, spreken we puur over het percentage etniciteit. Maar daarbinnen heb je nog verschillen. Je kan een school hebben met extreem gesteld alleen leerlingen van Turkse origine. Je kan ook een
2 school hebben waar iedereen een andere etnische achtergrond heeft bij wijze van spreken, bijvoorbeeld één leerling van Poolse herkomst, één van Turkse herkomst, één van Marokkaanse herkomst Beide kunnen 100% concentratiescholen zijn. Er wordt geen verschil gemaakt tussen de twee, maar ze zijn wel degelijk verschillend. Ook hoe leerkrachten of ouders het beleven. Hoe komt segregatie juist tot stand? S: Dat is natuurlijk een lange geschiedenis maar ik zie zelf drie oorzaken: ruimtelijke segregatie in de omgeving van de school, de keuzes die ouders maken en de keuzes die scholen maken. Er is duidelijk een band tussen de buurt en de school, zeker in het basisonderwijs. Waar mensen wonen, sturen ze meestal ook hun kinderen naar school. Hier zien we wel een verschil tussen sociale klassen. De meeste ouders uit lagere sociale klassen, sturen hun kind naar een buurtschool, zonder verder de vraag te stellen of dit wel de beste school is. Middenklassenouders, ook allochtone gezinnen, die maken een veel bewustere keuze. Die school kan evengoed ver uit de buurt zijn van waar ze wonen. Dat hangt samen met de tweede oorzaak, de vrije schoolkeuze. In België hebben we een zeer grote vrijheid om zowel onderwijs te organiseren als om zelf een school te kiezen voor onze kinderen. Als je vrije schoolkeuze hebt, dan mogen ouders vrij kiezen en gaan ze op zoek naar een school met kwaliteit, dé geschikte school voor hun kind. Bij het beeld van wat een goede school is, zie je dat heel veel ouders, zowel autochtoon als allochtoon, denken dat een concentratieschool per definitie een slechte school is. Vooral de schrik voor kwaliteitsdaling zit er diep in. Ze vinden ook dat het niet goed is voor de sociale omgang, dus voor de relaties tussen de leerlingen. O: Beelden die overigens niet noodzakelijk overeenstemmen met de realiteit, want we hebben geen vaste indicatoren om te meten of een school een goede of slechte school is. S: Als je zelf de school mag kiezen, kan je ook bepaalde scholen ontvluchten. In de loop van de jaren 70 en 80, bij een grote instroom van allochtone leerlingen, zag men dat als het aandeel van allochtone leerlingen begon te stijgen, je een zogenaamde witte vlucht kreeg. Witte ouders trokken hun kind weg uit de school en gingen naar een andere school. Waar dat kantelpunt ligt, is niet zo duidelijk. Je hoort allerlei percentages: 30%-50%. In de praktijk zie je toch vaak dat vanaf 30% allochtone leerlingenpopulatie autochtone leerlingen plotseling uit de school weg blijven. Tegenwoordig zie je ook meer en meer de zogenaamde zwarte vlucht van de beter gestelde allochtone ouder die vindt dat zo n school ook niet geschikt is voor zijn/haar kind. Ouders hebben recht om zelf vrij hun school te kiezen voor een kind. Omgekeerd betekent dit dat scholen tot op zekere hoogte een inschrijvingsplicht hebben. Van ouders die zich aandienen in een school om hun kind in te schrijven, moeten scholen het kind inschrijven. Ze hebben wel een aantal gegronde redenen om dat te weigeren, bijvoorbeeld als het maximum
3 aantal leerlingen bereikt is of als de ouders weigeren om het pedagogisch project van de school te ondertekenen, maar anders mogen ze dat niet. In de praktijk zie je wel dat bepaalde scholen systematisch leerlingen weigeren, dat is dan de derde oorzaak. Het mag wettelijk gezien niet, maar het gebeurt wel, vaak vanuit buikgevoel, vanuit de angst om een concentratieschool te worden. Waarom is segregatie een probleem? Heeft segregatie per definitie negatieve gevolgen? S: Men geeft altijd twee grote redenen aan. De eerste reden is dat het slecht zou zijn voor de kwaliteit van het onderwijs, dus dat leerlingen minder presteren in zogenaamde zwarte of concentratiescholen. Vandaar dat men heel veel verwacht van spreiding van -in de eerste plaats allochtone- leerlingen. De tweede grote reden is eigenlijk een bijna ethische reden, namelijk het ideaal van diversiteit in de samenleving. In een multi-etnische samenleving verwachten we ook dat kinderen van verschillende etnische groepen in dezelfde klas of in dezelfde school zitten. Dat zijn ook de twee grote redenen waarom men een desegregatiebeleid voert in Vlaanderen, maar ook in andere landen. O: Dat zijn de uitgangspunten die men heeft bij een desegregatiebeleid, maar de vraag is of dat wel klopt. S: We voeren al twintig jaar een zogenaamd desegregatie- en spreidingsbeleid, maar eigenlijk is dat nooit grondig wetenschappelijk onderbouwd. De tot nu toe verzamelde gegevens zijn tot nog toe beperkt en vaak fragmentarisch. O: De vraag is voor welke leerling het nefast is. Als we naar de objectieve gevolgen kijken, wat we nu met ons onderzoek gedaan hebben, merken we dat voor de middenklasse, autochtone leerling de schoolsoort bitter weinig uitmaakt. Deze leerling presteert overal goed. Een kind met een sterke sociaaleconomische achtergrond leert thuis in principe het meeste. Hij bezoekt musea, heeft thuis veel boeken Deze leerling komt er sowieso als een goede leerling uit. Voor de lagere sociale klasse, kan de school sterker het verschil maken. Er kan een uplifting komen als het kansarme kind in een school zit met minder kansarme leerlingen, maar ook weer niet zo veel als we denken. De effecten zijn reëel maar de effecten zijn klein. Je eigen sociale afkomst is belangrijker dan de sociale afkomst van de leerling die naast je zit bij wijze van spreken. Dat leerlingen in een zwarte concentratieschool gemiddeld lager presteren in vergelijking met een witte concentratieschool heeft vooral te maken met de individuele achtergrond van de leerlingen. Deze leerlingen hebben doorgaans een lage sociale achtergrond, wat maakt dat deze leerlingen het minder goed doen. Niet alleen naar objectieve prestaties, maar ook naar het welbevinden toe, zien we eigenlijk dat de concentratie niet slecht is, eventueel geen verschil uitmaakt of zelfs beter uitkomt. Autochtone kinderen worden niet meer of minder gepest én hun zelfwaardering en welbevinden ligt ook hoger in een concentratieschool. Een eerste reden is het door sociologen genoemde frog pond effect. Of je 70% haalt in een context waar andere leerlingen maar 50% halen dan wel 90%, maakt een groot verschil. Daarnaast zijn
4 autochtone leerlingen vaak die leerlingen die gekoesterd worden in een school. Ze krijgen aandacht, worden gesteund Er is een soort sociale hypochondrie aanwezig in het denken rond concentratiescholen. We denken dat concentratie een school ziek maakt en streven naar een gezonde mix qua leerlingenpopulatie. Concentratie van armoede kan inderdaad de situatie verzieken, maar de kleur van de school zelf, wat vaak de focus is van ons beleid, doet er eigenlijk bitter weinig toe. Waar liggen de uitdagingen? Kan desegregatie tegemoet komen aan segregatie? S: Segregatie kan je ook op verschillende manieren in kaart brengen. Aan de ene kant kan je kijken in hoeverre er inderdaad apartheid is, dus of allochtone en autochtone kinderen naar dezelfde scholen gaan of niet. Een andere manier om segregatie in kaart te brengen is nagaan in hoeverre de school een afspiegeling is van de samenstelling van de bevolking in de schoolomgeving. In een basisschool zou het bijvoorbeeld kunnen zijn dat in de buurt 50% van de populatie allochtone herkomst heeft. Je zou kunnen verwachten dat dit zich vertaalt in 50% allochtone populatie in de school. Wil je een desegregatiebeleid voeren, dan moet je aangeven wat je precies wil. Wil je dat de school een afspiegeling is van de omgeving of wil je dat er zich in een school zo weinig mogelijk allochtone leerlingen bevinden omdat dat nadelig zou zijn? Dat is een belangrijke vraag. Momenteel is daar nog geen duidelijk antwoord op. Het beleid hinkt wat op twee benen. Doordat het concentratie-effect zo klein is, denk ik dat het veel beter is om te gaan investeren in concentratiescholen, eerder dan louter leerlingen te spreiden. Internationaal zien we dat overal waar men geconfronteerd wordt met onderwijssegregatie en waar men een desegregatiebeleid voert in het onderwijs, dit niet de verhoopte resultaten heeft meegebracht. Het toegroeien naar een gemengde populatie gaat heel langzaam. Het feit dat het aandeel allochtonen in de steden toeneemt, vormt een extra uitdaging. Maar een desegregatiebeleid zelf is wel belangrijk, vooral om die sociale reden. Ik vind dat een belangrijk uitgangspunt in de samenleving, dat kinderen van verschillende groepen, achtergronden en klassen samen naar school gaan en waar we dus ook naar moeten streven. Maar dat is een lange-termijnstreven, ondertussen blijven die concentratiescholen in onze grote steden wel bestaan. Ze gaan niet direct verdwijnen. Er zijn stemmen voor een meer dwingender beleid, bijvoorbeeld door het afschaffen van vrije schoolkeuze, maar we weten uit ervaring dat een dwingend beleid eigenlijk ook contraproductieve effecten heeft. In de VS bijvoorbeeld heeft men geleerd dat als men ouders gaat dwingen om hun kind naar een bepaalde school te sturen, ze simpelweg verhuizen. Zolang we ouders niet kunnen overtuigen om kinderen samen naar school te sturen en we vrije schoolkeuze hebben, dan is desegregatie eigenlijk zeer moeilijk omdat er allerlei ontsnappingswegen zijn. O: We moeten niet op kleur spreiden, maar vooral kijken naar de sociaaleconomische achtergrond, door middenklasse-ouders te overtuigen om hun kinderen in te schrijven in een
5 buurtschool die een concentratieschool is. Als we toch willen spreiden, bijvoorbeeld omdat het goed is voor interetnische vriendschappen, zijn projecten als School in Zicht de meest werkzame. Uit ons verhaal dat de effecten klein zijn, mag niet besloten worden dat de middelen een maat voor niets zijn. Die kleine verschillen kunnen ook weggewerkt worden als we er meer in investeren. Dat scholen er weinig toe doen, is misschien het succes van het GOK-verhaal. Misschien is het zo dat als de GOK-middelen er niet waren, de situatie veel erger was. Een school met veel kansarme leerlingen is een zwaardere opdracht voor leerkrachten. Het betekent harder werken. Zo n school kan alleen in haar opdracht slagen als ze ook veel ondersteuning krijgt: extra leerkrachten, extra middelen, extra pedagogische begeleiding, gewoon omdat de opdracht zwaarder is. Dus geef ze de extra steun die ze nodig hebben. Dat is ook een manier om de leerprestaties van leerlingen op te krikken. S: Een ander belangrijk punt dat we willen maken is dat we niet alleen de scholen mogen belasten met de opdracht gemengd te zijn. Onderwijssegregatie weerspiegelt een bredere segregatie in de samenleving. Als je gaat kijken waar mensen wonen, waar ze werken, vrijetijdsbesteding, waar ze kinderen naar school sturen dan leven maatschappelijke groepen voor een groot deel naast elkaar. Wat in scholen gebeurt, zie je ook in andere sectoren van de samenleving. Het moet overal tegelijk gebeuren, bijvoorbeeld ook jongerenverenigingen, sportverenigingen... Ook dat is iets dat wel beter zou kunnen in Vlaanderen. O: Als we de kloof helemaal willen dichten, moeten we nog meer investeren. Dan hebben we mogelijks een primeur in de wereld door te kunnen stellen dat onze schoolcompositie er bijna niet meer toe doet omdat wij er zo goed in hebben geïnvesteerd.
Wie is er bang voor de zwarte school? STUDIEKEUZE
coverstory STUDIEKEUZE Wie is er bang voor de zwarte school?» Angst van witte ouders voor zwarte school is onterecht» Vooral kansarmoede bepaalt schoolprestaties, niet de kleur van de klasgroep» leraren
Nadere informatieDe uitdagingen van etnische diversiteit in het onderwijs. Prof. dr. Orhan Agirdag
De uitdagingen van etnische diversiteit in het onderwijs Prof. dr. Orhan Agirdag Uitdagingen Ongelijkheid Schoolsegregatie Multicultureel onderwijs Meertaligheid Uitdagingen Ongelijkheid Schoolsegregatie
Nadere informatieOrhan Agirdag, Mieke Van Houtte, Piet Van Avermaet & Paul Mahieu
VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN HERINNERINGSEDUCATIE 1 1 De impact van sociaaleconomische en etnische afkomst van de leerlingen en de impact van samenstelling van het leerlingenpubliek van scholen op de
Nadere informatieSamen staan we sterk: (de)- segregatie in het onderwijs
Samen staan we sterk: (de)- segregatie in het onderwijs Orhan Agirdag, Patrick Loobuyck en Mieke Van Houtte Midden februari 2011 gaf de Nederlandse minister van onderwijs te kennen dat ze de strijd tegen
Nadere informatieCONVENANT KLEURRIJKE BASISSCHOLEN. Convenant tussen schoolbesturen, stadsdelen en Centrale stad om segregatie in het primair onderwijs tegen te gaan
CONVENANT KLEURRIJKE BASISSCHOLEN Convenant tussen schoolbesturen, stadsdelen en Centrale stad om segregatie in het primair onderwijs tegen te gaan Préambule De stad Amsterdam kent een grote diversiteit.
Nadere informatieSamen staan we sterk. Over de wenselijkheid van een desegregatie- en ondersteuningsbeleid in het Vlaamse onderwijs
Samen staan we sterk. Over de wenselijkheid van een desegregatie- en ondersteuningsbeleid in het Vlaamse onderwijs Orhan Agirdag, Patrick Loobuyck & Mieke Van Houtte Midden februari 2011 gaf de Nederlandse
Nadere informatieSegregatie in het onderwijs
Segregatie in het onderwijs Wat maakt middelbare scholen aantrekkelijk voor verschillende groepen leerlingen? Lotje Cohen 25 november 2010 25 november 2010 Segregatie in het onderwijs 2 In dit onderzoek
Nadere informatievolledige kaart voor Wat zijn voor verschillende belanghebbenden voor en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs?
Wat zijn verschillende belanghebbenden argumenten en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs? Mengen vergroot de ontwikkelingskansen van leerlingen Zwakkere leerlingen kunnen zich optrekken
Nadere informatieVraag nr. 351 van 26 februari 2013 van PAUL DELVA
VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 351 van 26 februari 2013 van PAUL DELVA Nederlandstalig onderwijs Brussel Capaciteit
Nadere informatieScholen in de Randstad sterk gekleurd
Scholen in de Randstad sterk gekleurd Marijke Hartgers Autochtone en niet-westers allochtone leerlingen zijn niet gelijk over de Nederlandse schoolvestigingen verdeeld. Dat komt vooral doordat niet-westerse
Nadere informatieInleiding op Divers jong. Diversiteit. What s in a name? Stefaan Pleysier. Leuvens Instituut voor Criminologie, KU Leuven
Inleiding op Divers jong Diversiteit What s in a name? Stefaan Pleysier Leuvens Instituut voor Criminologie, KU Leuven Studiedag Divers jong, 11 april 2016, BIP Brussel Inhoud Aanleiding tot het boek Wat
Nadere informatieVisie en profilering van scholen
Visie en profilering van scholen Dirk JACOBS dirk.jacobs@ulb.ac.be Twitter: @DirkJacobs71 Studiedag VIRBO directeurs basisonderwijs GO! Brussel, 11 februari 2014 The research leading to these results has
Nadere informatieBevorderen van integratie op de politieke agenda
Bevorderen van integratie op de politieke agenda Door Hans Teegelbeckers, VOS/ABB Sinds de jaren 80 wordt een maatschappelijke discussie gevoerd over etnische segregatie in het Nederlands onderwijs, de
Nadere informatieOuderinitiatieven in de strijd tegen onderwijssegregatie
Ouderinitiatieven in de strijd tegen onderwijssegregatie Een verkenning van de ontwikkeling van ouderinitiatieven J. P. Lucassen Studentnummer 0342998 Begeleiders: R. Penninx, M. Crul Juni 2010 Masterscriptie
Nadere informatie5. Onderwijs en schoolkleur
5. Onderwijs en schoolkleur Niet-westerse allochtonen verlaten het Nederlandse onderwijssysteem gemiddeld met een lager onderwijsniveau dan autochtone leerlingen. Al in het basisonderwijs lopen allochtone
Nadere informatieVan segregatie naar diversiteit Overzicht van het SSL onderzoek
Van segregatie naar diversiteit Overzicht van het SSL onderzoek Thomas Wouters College De Valk, Leuven 23 september 2016 www.steunpuntssl.be Overzicht: segregatie en groepscompositie Meting en evolutie
Nadere informatieBasisscholen in Oud-West
Basisscholen in Oud-West Van 21 februari tot en met 27 februari 2008 kon het bewonerspanel van Oud-West vragen beantwoorden over de samenstelling van de basisscholen in Oud-West. In totaal 346 van de 875
Nadere informatieHuiswerk, thuismilieu en het Gelijke Onderwijskansenbeleid. Emilie Franck
Huiswerk, thuismilieu en het Gelijke Onderwijskansenbeleid Emilie Franck Ongelijkheid in Vlaanderen (1) Ongelijkheid in Vlaanderen is groot Zowel in basisonderwijs (SIBO, TIMSS) als secundair onderwijs
Nadere informatieInformatie over de deelnemers
Tot eind mei 2015 hebben in totaal 45558 mensen deelgenomen aan de twee Impliciete Associatie Testen (IATs) op Onderhuids.nl. Een enorm aantal dat nog steeds groeit. Ook via deze weg willen we jullie nogmaals
Nadere informatieFact sheet. dat de segregatie in het voortgezet onderwijs
Fact sheet nummer 4 juni 2010 Segregatie in het voortgezet onderwijs In Amsterdam worden de zwarte middelbare scholen steeds zwarter en de witte steeds witter. Hoe komt dat? Niet alleen doordat allochtone
Nadere informatieWerkgroep kleuterparticipatie. - Sint-Niklaas 7 mei 2013
Werkgroep kleuterparticipatie - Sint-Niklaas 7 mei 2013 Inhoud 1. Inleidend 2. Aantal indicatorleerlingen 3.. als uitgesproken buurtschool 4. Resultaten van het onderzoek Wie is er bang van de zwarte school?
Nadere informatieDoelgroepenbeleid als basis voor solidariteit? Conferen'e Solidariteit in Diversiteit Berchem, 01/04/2014
Doelgroepenbeleid als basis voor solidariteit? Conferen'e Solidariteit in Diversiteit Berchem, 01/04/2014 Doelgroepenbeleid Solidariteit? ~ Focus op doelgroepen of op mainstreaming diversiteit? ~ Inclusief
Nadere informatieJacobs, D., Rea, A., Teney, C., Callier, L. & Lothaire, S. (2009) De sociale lift blijft steken. De
Jacobs, D., Rea, A., Teney, C., Callier, L. & Lothaire, S. (2009) De sociale lift blijft steken. De prestaties van allochtone leerlingen in de Vlaamse Gemeenschap en de Franse Gemeenschap, Brussel: Koning
Nadere informatieOpvoeden in andere culturen
Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552
Nadere informatieZijn autochtonen en allochtonen tevreden met hun buurtbewoners?
Zijn autochtonen en allochtonen tevreden met hun? Martijn Souren en Harry Bierings Autochtonen voelen zich veel meer thuis bij de mensen in een autochtone buurt dan in een buurt met 5 procent of meer niet-westerse
Nadere informatieBelevingen en opvattingen van schoolteams. Gerlinde Snoeck Expertisecentrum ErvaringsGericht Onderwijs
Belevingen en opvattingen van schoolteams Gerlinde Snoeck Expertisecentrum ErvaringsGericht Onderwijs Fundamenteel diepte-onderzoek naar krachtige GOK-leeromgevingen Centrum Taal & Onderwijs, KULeuven
Nadere informatie1 Ben of word jij weleens gepest?
Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6
Nadere informatieInterculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen
Interculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen Studiedag Kleurrijke Maatzorg Gaby Jennes, 14 oktober 2011 Iets over de opleiding gw Opleiding voor volwassenen (sinds 1960), geaccrediteerd
Nadere informatiePercepties van jongeren over politieoptreden: ethnic profiling in België?
Percepties van jongeren over politieoptreden: ethnic profiling in België? dr. Antoinette Verhage Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal Recht Universiteit Gent VANASSCHE, N., VERHAGE, A., (2015),
Nadere informatieVoorbeeldig onderwijs
m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen
Nadere informatieSegregatie in het basisonderwijs: Geen zwart-witverhaal
Segregatie in het basisonderwijs: Geen zwart-witverhaal Al het mogelijke werd gedaan om de informatie in dit boek zo juist en actueel te maken als kan. Auteurs of uitgever kunnen niet verantwoordelijk
Nadere informatieSCHOOLFEEDBACKRAPPORT ONDERZOEK WELBEVINDEN Bevraging van de leerlingen van het lager onderwijs
SCHOOLFEEDBACKRAPPORT ONDERZOEK WELBEVINDEN Bevraging van de leerlingen van het lager onderwijs Aan de directeur, de leerkrachten en de leerlingen van het vierde, vijfde en zesde leerjaar van school 1
Nadere informatieInterculturaliteit binnen welzijn en gezondheid
Interculturaliteit binnen welzijn en gezondheid Algemene vergadering RWO -Oudenaarde 11 juni 2012 Inhoud Terminologie: ECM Enkele vragen Overzicht van de immigratie Aanwezigheid in regio Oudenaarde Enkele
Nadere informatieproject OP ZOEK NAAR DE ONTBREKENDE KLEUR
Van de concentratiescholen in twee Antwerpse buurten, Oud- Borgerhout en Antwerpen-Noord, weer scholen maken waarvan de gemengde populatie de gemengde buurtbevolking weerspiegelt: dat is het doel van het
Nadere informatieFacts & Figures: Ervaren discriminatie
Facts & Figures: Ervaren discriminatie 1. Inleiding De Vlaamse samenleving wordt steeds meer divers. Naast opportuniteiten brengt die evolutie ook grote uitdagingen met zich mee. Eén daarvan is dat ondanks
Nadere informatieValue added of primary schools with high proportions of minority students: A longitudinal study. J.P. Verhaeghe, J. Van Damme & H.
Value added of primary schools with high proportions of minority students: A longitudinal study J.P. Verhaeghe, J. Van Damme & H. Knipprath T Value added of primary schools with high proportions of minority
Nadere informatie05-12-2005. Artikel zonder titel
05-12-2005 Artikel zonder titel Jongeren hebben vaak weinig vertrouwen in de objectiviteit van leraren en schooldirecteuren. En dat wantrouwen wordt alleen maar sterker, als ze daarin keer op keer worden
Nadere informatieZwarte en witte scholen in Amersfoort 2010
Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010 Segregatie in het Amersfoorts basisonderwijs Gemeente Amersfoort Sector Dienstverlening, Informatie en Advies (DIA) Afdeling Onderzoek en Statistiek Marc van
Nadere informatieMaatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk.
Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk. Paraprofessionele functies Voor allochtone vrouwen zonder formele kwalificaties worden komende jaren paraprofessionele functies gecreëerd. Deze
Nadere informatieEen onderwijssociologische kijk. Paul Mahieu (UAntwerpen)
Een onderwijssociologische kijk Paul Mahieu (UAntwerpen) Menu 3 functies van onderwijs 3 spanningsvelden 5 middelen (oriëntering, toelating, heroriëntering, evaluatie & valorisatie) 3 functies van onderwijs
Nadere informatieAdviseer het Van Lodenstein College als ouders van harte achter de identiteit van deze school staan.
Advies voortgezet onderwijs Wegwijzer bij het opstellen van het advies van de groepsleerkracht bij de overgang van leerlingen van de basisschool naar voortgezet onderwijs Doel van de wegwijzer Ouders en
Nadere informatieFiguur 1. Intelligentiescores (numerieke, spatiale, verbale en algemene) per geslacht
Tweede luik "Het verschil in schools presteren tussen jongens en meisjes" (literatuurstudie en emprirsche studie) (Jan Van Damme & Agnes De Munter- K.U.Leuven) 1. Welke sekseverschillen in prestaties?
Nadere informatieLisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!
2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst
Nadere informatieCulturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen. Zohra Chbaral 1
Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling in de ziekenhuizen Zohra Chbaral 1 Vooreerst bedanken we de interculturele bemiddelaars, de coördinatoren interculturele bemiddeling die ons de gegevens
Nadere informatiePositief omgaan met meertaligheid in het basisonderwijs en in de buitenschoolse opvang
Ronde 4 Ayse Isçi Onderwijscentrum, Gent Contact: ayse.isci@gent.be Positief omgaan met meertaligheid in het basisonderwijs en in de buitenschoolse opvang Meertaligheid in het onderwijs en in de opvang
Nadere informatieMeertaligheid in een monoculturele schoolcontext Oprit 14 naar een schooltraject zonder snelheidsbeperkingen
Meertaligheid in een monoculturele schoolcontext Oprit 14 naar een schooltraject zonder snelheidsbeperkingen Loes Vandenbroucke & Noël Clycq Oprit 14 onderzoek Doel: Verklaren van (problematische) schoolloopbanen
Nadere informatieAls je te weinig van een kind verwacht, komt er niet uit wat er in zit. Onderwijsminister Marja van Bijsterveldt INTERVIEW
INTERVIEW Auteur: René Leverink Fotografie: Rijksoverheid Onlangs hebben minister Van Bijsterveldt en staatssecretaris Zijlstra van OCW drie actieplannen gelanceerd, gericht op een ambitieuze leercultuur
Nadere informatieDiversiteit en stedelijkheid. Bram Spruyt Onderzoeksgroep TOR, VUB
Diversiteit en stedelijkheid Bram Spruyt Onderzoeksgroep TOR, VUB Diversiteit en stedelijkheid Hfdst. 11 Verenigde steden. Verschillen in participatie aan het verenigingsleven naar verstedelijking bij
Nadere informatieBasisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007
Afdeling Onderwijs Team Monitoring & Bedrijfsvoering Basisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007 Verwijderd: Bassischooladv iezen Vraagstelling Dit onderzoek is uitgevoerd om antwoord
Nadere informatieKinderen met een handicap op de schoolbanken
Kinderen met een handicap op de schoolbanken Ouders van een kind met een handicap moeten vaak een moeilijke weg bewandelen met veel hindernissen en omwegen om voor hun kind de geschikte onderwijsvorm of
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2005 - II
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING tekst 1 Het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) werd opgeheven op 26 juli 1950. In maart en
Nadere informatieSegregatie in het onderwijs Factsheet
Segregatie in het onderwijs Factsheet Al in de jaren 80 werd een maatschappelijke discussie gevoerd over etnische segregatie in het Nederlands onderwijs, de zogenaamde zwarte-scholenproblematiek. Sindsdien
Nadere informatie2013-2017. Actief burgerschap en sociale integratie
201-2017 Actief burgerschap en sociale integratie Inhoudsopgave: Kwaliteitszorg actief burgerschap en sociale integratie Visie en planmatigheid Visie Doelen Invulling Verantwoording Resultaten Risico s
Nadere informatieONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES. Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M.
ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. ONDERWIJSVORMEN EN SCHOOLSE PRESTATIES Dockx J., De Fraine B. & Vandecandelaere M. Promotor: B. De Fraine Research paper
Nadere informatieNEEN JOS WOUTERS, directeur basisschool De Horizon in Beringen-Mijn.
HollandseHoogte DE STANDAARD 14 BINNENLAND DONDERDAG 17 JUNI 2010 Kan De overste van de Broeders van Liefde, broeder René Stockman, pleit in Tertio voor lessen islamitische godsdienst in katholieke scholen
Nadere informatie8 Desegregatie in de praktijk: de Feniks
145 8 Desegregatie in de praktijk: de Feniks Sofie Strobbe & Orhan Agirdag Basisschool De Feniks aan de Brugse Poort in Gent, begon als een zwarte concentratieschool (genaamd Acacia), werd omgevormd tot
Nadere informatieLeren op een prachtige school
Meerwerf basisschool Tuindorpschool www.meerwerf.nl Leren op een prachtige school midden in Den Helder R Rust en ruimte In het oude centrum van Den Helder ligt onze prachtige Tuindorpschool. Al generaties
Nadere informatieProf. dr. Jaap Dronkers Onderwijssocioloog
Prof. dr. Jaap Dronkers Onderwijssocioloog Etnische diversiteit van scholen is een gevoelig onderwerp in Nederland. De overheid, maar ook tal van maatschappelijke organisaties en actiegroepen, zeggen zich
Nadere informatieOpgave 2 Religie en integratie
Opgave 2 Religie en integratie Bij deze opgave horen tekst 3 en figuur 1 en 2 uit het bronnenboekje. Inleiding Zijn Islamieten die geïntegreerd zijn minder religieus? Is integreren moeilijker als iemand
Nadere informatieSpreiding van allochtone leerlingen in het basisonderwijs te Maassluis April 2003
Spreiding van allochtone leerlingen in het basisonderwijs te Maassluis April 2003 Aanleiding In november 2001 nam de gemeenteraad van Maassluis een motie aan om draagvlak te bevorderen voor het realiseren
Nadere informatieUniversiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar
Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit
Nadere informatieAdviseer het Van Lodenstein College als ouders van harte achter de identiteit van deze school staan.
Advies voortgezet onderwijs Wegwijzer bij het opstellen van het advies van de groepsleerkracht bij de overgang van leerlingen van de basisschool naar voortgezet onderwijs Doel van de wegwijzer Ouders en
Nadere informatieKatrijn D hamers Gent, 20/12/2016
Katrijn D hamers Gent, 20/12/2016 Hoe maken we van de superdiverse samenleving een succes? En welke middelen hebben we daartoe tot de beschikking? Over superdiversiteit, empathie en multiperspectiviteit
Nadere informatieVraag 4: Draagt u uw overtuiging actief over aan uw kinderen?
Enquête identiteit. Vraag 1: Ik vul deze vragenlijst in: Alleen 30 (85) Samen, ouder/verzorger/kind 55 Vraag 2: Hoeveel kinderen heeft u op Het klinket: totaal 112 kinderen Vraag 3: Wat is uw religie of
Nadere informatieWorkshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus
Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning aan ouders met tieners in Amsterdam Pauline Naber, Hogeschool INHolland Marjan de Gruijter, Verwey-Jonker Instituut http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl/
Nadere informatieMENSEN STERKER MAKEN. in veranderende tijden
MENSEN STERKER MAKEN in veranderende tijden MENSEN STERKER MAKEN in veranderende tijden De wereld verandert Hoe maken we van verandering verbetering? Het antwoord : mensen sterker maken Jij bent een held!
Nadere informatieHOE DE COLLECTIEVE DOELMATIGHEIDSBELEVING VAN LERARENTEAMS WORDT BEÏNVLOED DOOR SOCIAALECONOMISCHE SCHOOLCOMPOSITIE
HOE DE COLLECTIEVE DOELMATIGHEIDSBELEVING VAN LERARENTEAMS WORDT BEÏNVLOED DOOR SOCIAALECONOMISCHE SCHOOLCOMPOSITIE Een onderzoek naar de rol van organisatieproceskenmerken Barbara Belfi, Sarah Gielen,
Nadere informatieDodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015
Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2015 Voor het eerst in mijn leven bezocht ik twee weken geleden Auschwitz en Birkenau. Twee plekken in het zuiden van Polen waar de inktzwarte geschiedenis van Europa je
Nadere informatieScholen die fuseren, moeten wel bij elkaar passen
Scholen die fuseren, moeten wel bij elkaar passen Vierde gesprek over de toekomst van de basisscholen in de gemeente Wijchen, 25 februari in de kern Wijchen Het aantal basisschoolleerlingen in de gemeente
Nadere informatieMAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES IN BELGIË EERSTE RESULTATEN
MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES IN BELGIË EERSTE RESULTATEN Frederik Heylen Jan Beyers Te gebruiken referentie: HEYLEN F. & BEYERS J. (2016). MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES IN BELGIË: EERSTE RESULTATEN. UNIVERSITEIT
Nadere informatieToespraak tijdens afsluitende bijeenkomst over 400 jaar handelsbetrekkingen Turkije-Nederland, 19 april in Arnhem
Toespraak tijdens afsluitende bijeenkomst over 400 jaar handelsbetrekkingen Turkije-Nederland, 19 april in Arnhem Dames en heren, Er wordt tegenwoordig veel gefeest in Nederland. We vieren 100 jaar Vredespaleis,
Nadere informatieSAMENVATTING VAN IEDERWIJS.INFO
SAMENVATTING VAN IEDERWIJS.INFO Iederwijs is begonnen als school in Schoonhoven in 2002, na vier jaar voorbereiding. Het groeide uit tot een landelijke beweging. Iederwijs verhuisde naar Lopik in 2005.
Nadere informatieVerschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels
Huiselijk geweld: achtergronden Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels 29 mei 2008 Congres Huiselijk Geweld: Families onder Druk Amsterdam, De Meervaart Meeste plegers zijn mannen,
Nadere informatieDe evolutie van schoolse segregatie in Vlaanderen. Overzicht. Segregatie gedefinieerd Belangrijkste bevindingen
De evolutie van schoolse segregatie in Vlaanderen Een analyse voor de schooljaren 2001-2002 tot 2011-2012 Thomas Wouters & Steven Groenez Studiedag SSL Een sterk secundair onderwijs 13 maart 2014 www.steunpuntssl.be
Nadere informatieSteunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting
Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Feiten en cijfers Hebben laaggeschoolden een hoger risico om in armoede te belanden? Ja. Laagopgeleiden hebben het vaak
Nadere informatiePedagogisch ondersteuningsaanbod op maat voor 20 kleuterscholen in 2012-2013
PROJECTOPROEP Hoe omgaan met kinderarmoede op school? Toerusten van leerkrachten in het kleuteronderwijs om beter steun te verlenen aan kansarme kinderen Diego Cervo Pedagogisch ondersteuningsaanbod op
Nadere informatieJongeren, voorbij het wij-zij denken (?) Jessy Siongers
Jongeren, voorbij het wij-zij denken (?) Jessy Siongers Identiteitsvorming leeftijd gender opleiding biologische kenmerken persoonlijke kenmerken SES gebeurtenissen interesses talenten hobbies religie
Nadere informatieDiverse school, diverse kansen
Diverse school, diverse kansen Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? 2. Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? 3.
Nadere informatieDe kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht
De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieInterculturele Competentie:
Interculturele Competentie: Een vak apart W. Shadid, Leiden, mei 2010 Inleiding In deze korte uiteenzetting wordt aandacht besteed aan het onderwerp interculturele competenties waarop de laatste tijd en
Nadere informatieUitgeverij Van Praag Amsterdam
Uitgeverij Van Praag Amsterdam Inhoud 9 Het immigratietaboe 13 Het relativeringcircuit De toestand 27 Etniciteit is sticky 30 Drs. Hans Roodenburg Inkomensverschillen worden groter door immigratie 39 Het
Nadere informatieFact sheet. Concentraties van allochtone ouderen en jongeren,
Fact sheet nummer 1 maart 2004 Concentraties van allochtone ouderen en jongeren, 1994-2003 Waar in Amsterdam wonen allochtone jongeren en ouderen? Allochtonen wonen vaker dan autochtonen in gezinsverband
Nadere informatieReligieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten)
Tabel B2.1 Religieuze toewijzing, autochtone Nederlanders, 2015 (in procenten) autochtoon moslim 0,2 niet-gelovig 64,0 rooms-katholiek 16,9 protestants 18,0 ander geloof 0,9 Tabel B2.2 Aandeel dat zichzelf
Nadere informatieDebruyne en Pieter-Paul Verhaeghe van de Universiteit Gent.
Internationale Dag tegen Racisme 21 maart 2013 Conceptnota over de Gentse Lente: Iedereen is Gent Deze conceptnota werd inhoudelijk opgebouwd met informatie aangeleverd door Pascal Debruyne en Pieter-Paul
Nadere informatieCOZOCO 19 maart 2014. M-decreet. Goedgekeurd door het Vlaams Parlement op 12 maart 2014
COZOCO 19 maart 2014 M-decreet Goedgekeurd door het Vlaams Parlement op 12 maart 2014 Situering 2005: lancering van het leerzorgkader 2009-2014 geleidelijke invoering van het decreet op leerzorg -geen
Nadere informatieLeefgroepen in de kleuterschool
Leefgroepen in de kleuterschool Het meeste van wat ik echt nodig heb om te weten hoe te leven en wat te doen en hoe te zijn, heb ik geleerd op de kleuterschool. Wijsheid regeert niet op de top van de academische
Nadere informatieBijlagen bij hoofdstuk 11 Opvattingen van autochtonen en allochtonen over de multietnische
Jaarrapport Integratie Sociaal en Cultureel Planbureau / Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum / Centraal Bureau voor de Statistiek september, 2005 Bijlagen bij hoofdstuk 11 Opvattingen van
Nadere informatieConstructie van de variabele Etnische afkomst
Constructie van de variabele Etnische afkomst Ter inleiding geven we eerst een aantal door verschillende organisaties gehanteerde definities van een allochtoon. Daarna leggen we voor het SiBO-onderzoek
Nadere informatieZelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.
Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.
Nadere informatie1 Voorwoord. Beste ouders. Beste leerlingen
1 Voorwoord Beste ouders Beste leerlingen Dit is het antipestplan van WICO campus Sint-Jozef. Het draaiboek pesten is geschreven voor de leerlingen, ouders en medewerkers van de school. Het geeft het beleid
Nadere informatieVrijheid van onderwijs
Vrijheid van onderwijs Ledenpeiling van 9 t/m 27 februari 2012 Aanleiding In maart 2012 geeft de Onderwijsraad een advies over de vrijheid van onderwijs dat mogelijk zal leiden tot wijzigingen in het onderwijsbestel.
Nadere informatieFactsheet Maatschappelijke positie van Voormalig Antilliaanse / Arubaanse Migranten in Nederland
Factsheet Maatschappelijke positie van Voormalig Antilliaanse / Arubaanse Migranten in Nederland Onderwijs Het aandeel in de bevolking van 15 tot 64 jaar dat het onderwijs reeds heeft verlaten en hun onderwijscarrière
Nadere informatieSegregatie in het basisonderwijs in Amsterdam
Segregatie in het basisonderwijs in Amsterdam Project: 706 In opdracht van: Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Drs. Jolijn Broekhuizen Drs. Marcel Jansen Drs. Jeroen Slot Weesperstraat 79 Postbus 658
Nadere informatie1. Is er al onderzoek gebeurd naar het percentage jongeren van vreemde origine in de Vlaamse jeugdbewegingen?
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 39 van BART SOMERS datum: 13 november 2014 aan SVEN GATZ VLAAMS MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD EN BRUSSEL Jeugdbewegingen - Jongeren van vreemde origine Het aantal jongeren
Nadere informatieRapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost. Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI)
Rapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI) Mei 2017 Tessa van Ham Pieter van Vliet Inleiding Het Fieldlab Oost is een samenwerking
Nadere informatieGIBO HEIDE. pedagogisch project
GIBO HEIDE pedagogisch project gemeenteraadsbesluit van 26 mei 2015 Het pedagogisch project is de vertaling van de visie van directie en leerkrachten die betrekking heeft op alle aspecten van het onderwijs
Nadere informatieSustainable development goals
Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde
Nadere informatieOmgaan met verschillen in de klas: Onderzoeksresultaten
Omgaan met verschillen in de klas: Onderzoeksresultaten Jolien Geerlings PhD Onderzoeker J.Geerlings@uu.nl Overzicht 1) Inleiding 2) Wat hebben we precies onderzocht? 3) Hoe gaan we om met verschillen
Nadere informatie