Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010"

Transcriptie

1 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010 Segregatie in het Amersfoorts basisonderwijs Gemeente Amersfoort Sector Dienstverlening, Informatie en Advies (DIA) Afdeling Onderzoek en Statistiek Marc van Acht

2 Uitgave en rapportage: Onderzoek en Statistiek, gemeente Amersfoort. Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort. Bezoekadres: Stadhuisplein 1, kamer Telefoon (033) maart 2011

3

4 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 4 Samenvatting 7 1. Inleiding Aanleiding, achtergrond en probleemstelling Aanpak van het onderzoek Opzet rapportage Literatuurverkenning segregatie Inleiding Zwarte en witte scholen in andere steden Oorzaken segregatie Demografische achtergrond Inleiding Ontwikkeling basisgeneratie Prognose basisgeneratie Segregatie in het Amersfoortse basisonderwijs Inleiding Zwarte en witte scholen Te zwarte en te witte scholen Zwart-wit en te zwart - te wit Hoeveel kinderen op (te) zwarte en (te) witte scholen Achtergrond zwarte en witte scholen Inleiding Denominatie en segregatie Locatie in de stad en segregatie Witte vlucht en voedingsgebieden van scholen Inleiding Voedingsgebieden Kiezen voor witte(re) school buiten de buurt? 33 4 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

5 Bijlage1: scholenlijst 37 Bijlage 2: bepaling segregatie in basisonderwijs 39 Zwarte en witte scholen in Amersfoort

6

7 Samenvatting De gemeente Amersfoort wil zicht krijgen op het bestaan van segregatie in het Amersfoortse basisonderwijs. Hiervoor is informatie nodig over het aantal zwarte en witte scholen 1 en vooral over de vraag of scholen in verhouding tot de buurt waarin ze liggen te zwart of te wit 2 zijn. Inleiding en probleemstelling In de gemeente Amersfoort loopt sinds 2008 het project Kleurrijke Scholen. Binnen een aantal scholen, waarvan wordt aangenomen dat ze te zwart of te wit zijn in relatie tot de omgeving van de school, voert de Stichting Kleurrijke Scholen, samen met de betrokken scholen, een pilot uit. De Stichting Kleurrijke Scholen probeert in het kader van deze pilot onder andere meer allochtone ouders te bewegen hun kinderen naar een witte school en autochtone ouders hun kinderen naar een zwarte school te sturen. De basisgedachte is dat kinderen naar school gaan in de wijk waar ze wonen. De vraag is in hoeverre dat in de praktijk het geval is. Centrale vraag in het onderzoek is: in hoeverre zijn scholen een afspiegeling van de wijk of buurt waarin ze gelegen zijn en waar is er sprake van leerlingstromen de wijk uit en waar niet en hoe zien die leerlingstromen uit? Ander onderzoek Het aantal zwarte basisscholen is de laatste vijfentwintig jaar flink gestegen en de meeste zwarte scholen vinden we in de vier grote steden. Segregatie in het onderwijs komt ook in middelgrote steden zoals Amersfoort voor. Of we scholen zwart of wit noemen hangt af van het percentage allochtone leerlingen op een school en in verschillende steden worden verschillende percentages hiervoor gehanteerd. In de vier grote steden noemt men een school zwart wanneer er 70% of meer allochtone leerlingen op zitten, in veel middelgrote steden wanneer meer dan de helft van de leerlingen allochtoon is. De laatste jaren wordt segregatie in het basisonderwijs voornamelijk benaderd vanuit het criterium van afspiegeling. Het gaat dan om het verschil tussen het percentage allochtone leerlingen op de school en het percentage allochtone kinderen in het referentiegebied rond de school. In veel steden noemt men scholen te zwart als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% hoger ligt dan onder kinderen van 4 tot en met 12 jaar (de basisgeneratie) in de wijk. Omgekeerd zijn scholen te wit als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% lager ligt dan onder de basisgeneratie in de wijk. Veel genoemde oorzaken voor segregatie en witte vlucht waarbij autochtone ouders voor hun kinderen op zoek gaan naar een witte school buiten het voedingsgebied van de school - zijn concentratie van allochtonen in bepaalde wijken, slechte beeldvorming over zwarte scholen, vrije schoolkeuze en het toelatingsbeleid van bijzondere scholen. Demografische achtergrond In Amersfoort wonen op 1 januari niet westerse kinderen van 4 t/m 12 jaar. Tien 1 Zwarte scholen hebben 50% of meer allochtone leerlingen en witte scholen 20% of minder allochtone leerlingen 2 Te zwarte scholen hebben een percentage allochtone leerlingen dat 20% hoger ligt dan de wijk of het voedingsgebied waar de school in staat, witte scholen hebben 20% minder allochtone leerlingen dan de omgeving. Zwarte en witte scholen in Amersfoort

8 jaar geleden waren dat er nog Dit betekent dat 19% van de kinderen van 4 t/m 12 jaar - de basisgeneratie - niet westers is. In het vervolg gebruiken we de term allochtone kinderen voor niet-westerse kinderen. Binnen de stad zijn er grote verschillen in het aandeel allochtone kinderen: vooral in een groot deel van de aandachtswijken (Koppel, Kruiskamp, Liendert, Schuilenburg en Randenbroek) is het aandeel allochtone kinderen veel hoger dan in de rest van de stad. In deze wijken zijn de allochtone kinderen in de meerderheid. In Schuilenburg is het aandeel allochtone kinderen het grootst: twee van de drie kinderen is er allochtoon. De basisgeneratie neemt in Amersfoort de komende twintig jaar met ongeveer 12% af. Het aantal allochtone kinderen van 4 t/m 12 jaar halveert bijna in deze periode en maakt in 2030 nog maar 12% uit van de basisgeneratie tegenover 19% nu. Dit heeft te maken met het ontstaan van de zogenaamde derde generatie allochtonen. Van hen zijn beide ouders in Nederland geboren. De derde generatie valt onder de noemer autochtoon. (Te) zwarte en (te) witte scholen In Amersfoort zijn er weinig zwarte scholen: van de 56 scholen met 50 of meer kinderen zijn er 14% zwart, 68% wit en 18% gemengd. De witte scholen zijn dus ruim in de meerderheid. Vergelijken we de schoolpopulatie met de kinderen in de omgeving van de school dan blijkt het merendeel van de basisscholen een afspiegeling van de omgeving te zijn. De witte scholen in Amersfoort zijn bijna allemaal een afspiegeling van hun omgeving. De zwarte scholen zijn merendeels te zwart wanneer je ze met de omgeving vergelijkt. Achtergrond (te) zwarte en (te) witte scholen De meeste zwarte scholen vinden we in het openbaar onderwijs, verder in een enkele Protestants Christelijke school en vanzelfsprekend de Islamitische Bilal school. De Protestants Christelijke en Katholieke scholen zijn vooral wit, net als alle Gereformeerde of Reformatorische scholen en Neutraal-Bijzondere scholen. Te zwarte scholen vinden we vooral bij het openbaar onderwijs. Te witte scholen zijn een Neutraal-Bijzondere school (Vrije school), een Gereformeerde school (de Regenboog) en een Katholieke school (de Tafelronde locatie Schimmelpenninckade). (Te) zwarte scholen vinden we vooral in de aandachtswijken. In alle andere wijken zijn de scholen over het algemeen een afspiegeling van de wijk. Voedingsgebieden en witte vlucht Twee van de drie kinderen in Amersfoort gaat in de directe omgeving naar de basisschool. Er zijn wel verschillen: kinderen uit Amersfoort Zuid gaan meer buiten de wijk en voedingsgebied naar school dan in de andere stadsdelen. Kinderen in Amersfoort Noord gaan juist meer in de omgeving naar school. De volgende bevindingen zijn een indicatie dat autochtone leerlingen buiten de wijk of het voedingsgebied naar een witte school gaan en daarmee een indicatie voor kiezen voor een witte(re) school of witte vlucht: - op witte scholen komen kinderen vaker uit een andere wijk dan op zwarte scholen. - autochtone kinderen gaan vaker dan allochtone kinderen buiten een straal van 750 meter naar school. - autochtone leerlingen die in zwartere wijken wonen, gaan vaker buiten de wijk en het voedingsgebied naar school. - vooral in de aandachtswijken zien we dat een groot deel van de leerlingen die buiten een straal van 750 meter en buiten de eigen wijk naar school gaat, in een ander deel van de stad een school bezoekt. 8 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

9 1. Inleiding 1.1 Aanleiding, achtergrond en probleemstelling De gemeente Amersfoort wil zicht krijgen op het bestaan van segregatie 3 in het Amersfoortse basisonderwijs. Hiervoor is informatie nodig over het aantal zwarte en witte scholen en vooral over de vraag of scholen in verhouding tot de buurt waarin ze liggen te zwart of te wit zijn. Project Kleurrijke scholen In de gemeente Amersfoort loopt sinds 2008 het project Kleurrijke Scholen. Binnen een aantal scholen waarvan wordt aangenomen dat ze te zwart of te wit zijn in relatie tot de omgeving van de school voert de Stichting Kleurrijke Scholen, samen met de betrokken scholen, een pilot uit. De Stichting Kleurrijke Scholen probeert in het kader van deze pilot onder andere meer allochtone ouders te bewegen hun kinderen naar een witte school en autochtone ouders hun kinderen naar een zwarte school te sturen. Tijdens overleg met de stichting, een aantal scholen en hun bestuurders en de gemeente is gebleken dat er behoefte is aan meer achtergrond- en statistische informatie waaruit blijkt hoe de feitelijke situatie is rond schoolgang in relatie tot de opbouw van de wijk. De basisgedachte is dat kinderen naar school gaan in de wijk waar ze wonen. De vraag is in hoeverre dat in de praktijk het geval is: welke vlucht is er uit de wijk, of juist vanuit andere wijken naar een specifieke school; hoe verhoudt de schoolpopulatie zich tot de samenstelling van de bevolking van de wijk. Met de antwoorden op deze vragen kan de gemeente beter en gerichter beleid voeren rondom segregatie in het basisonderwijs. Verkleuring van de samenleving De komende jaren zullen meer kinderen van ouders met een diverse allochtone afkomst worden geboren. De samenleving verkleurt. Gemeente en scholen hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid dit te onderkennen en hiermee om te gaan. Een van de vragen in dit onderzoek is dan ook hoe de toekomstige basisschoolbevolking zich ontwikkelt en welk deel hiervan van allochtone afkomst is. Te witte of te zwarte scholen in verhouding tot de samenstelling van de wijk kunnen wijzen op segregatie. Maar ook voor witte of zwarte scholen die kloppen met hun omgeving is er een opdracht om te werken aan het tegengaan van segregatie. Segregatie kan leiden tot een tweedeling in de samenleving. Dit wil de gemeente Amersfoort tegengaan. Contacten tussen bevolkingsgroepen en maatschappelijke participatie zijn daarbij van wezenlijk belang, zowel 3 Sociale segregatie of kortweg segregatie is een proces waarbij een bepaalde culturele groep zich afzondert van de rest van de maatschappij en samentrekt met andere mensen van soms dezelfde etniciteit. Dit is een veelvoorkomend verschijnsel bij allochtonen. Segregatie uit zich vaak in het gaan wonen in dezelfde wijken als andere mensen van de gesegregeerde culturele groep, het spreken van de eigen moedertaal in de nabijheid van medegesegregeerden en het behouden van het eigen geloof. Het tegenovergestelde van segregatie is integratie. Zwarte en witte scholen in Amersfoort

10 voor de inburgering en de taalvaardigheid van allochtone groepen als voor de sociale cohesie, de verbinding tussen alle mensen in de stad. Aan het tegengaan van segregatie kan het onderwijs een belangrijke bijdrage leveren. De derde generatie Tot nu toe onderscheiden we alleen allochtonen van de eerste en tweede generatie, die respectievelijk zelf of (een van) hun ouders in een niet westers land zijn geboren. In de nabije toekomst gaan echter ook allochtonen van de derde generatie een rol spelen. Het gaat hierbij om kinderen van wie (een van) de grootouders in een niet westers land zijn geboren, terwijl zijzelf en hun ouders in Nederland zijn geboren. Deze kinderen zullen de boeken ingaan als autochtone kinderen. In het huidige politieke klimaat kunnen we niet vanzelfsprekend aannemen dat het veranderen van de noemer van de derde generatie een einde zal maken aan het bestaande onderscheid tussen kinderen met en kinderen zonder kleurtje, tussen zwarte en witte scholen. Daarom is het belangrijk dat kinderen van verschillende herkomst samen naar de basisschool gaan, met elkaar in contact komen en samen opgroeien. Woningdifferentiatie Het uitgangspunt van het beleid is te komen tot scholen met een evenwichtige leerlingsamenstelling in relatie tot de wijk waar de school staat en tot meer contact tussen allochtone en autochtone leerlingen. Echter de segregatie in het onderwijs is voor een groot deel een gevolg van sociale segregatie in wijken en buurten in de steden. De aanpak van onderwijssegregatie is daardoor mede afhankelijk van de mogelijkheden om de bevolkingssamenstelling in die wijken en buurten te veranderen. Dit gebeurt al in de Amersfoort Vernieuwt wijken onder andere door het vergroten van de woningdifferentiatie. In meer gemengde wijken bestaan vaker witte, zwarte of gemengde scholen naast elkaar. Het streven is om de scholen in deze wijken een goede afspiegeling te laten zijn van de wijk. Pilots en hierbij benodigde informatie Om te komen tot een meer evenwichtige samenstelling van de schoolpopulatie worden er in diverse steden pilots uitgevoerd om te kijken welke maatregelen het beste werken. Amersfoort behoort tot deze steden en wil in dat kader een actief beleid voeren om basisscholen beter te mengen. Daarvoor zijn veel instrumenten beschikbaar maar allereerst is er informatie nodig. De belangrijkste informatie is de leerlingstromen in kaart te brengen met als doel om te zien hoeverre basisscholen een afspiegeling van de wijk of buurt zijn. Het gaat hierbij om het reguliere primaire onderwijs (de gewone basisscholen). Met de informatie uit dit onderzoek kan de gemeente het gesprek aangaan met schoolbesturen en gericht beleid gaan voeren rondom het thema segregatie. 10 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

11 Probleemstelling Centrale vraag in het onderzoek is: in hoeverre zijn scholen een afspiegeling van de wijk of buurt waarin ze gelegen zijn? Deelvragen hiervan zijn: - Wat is het relatieve aandeel niet-westerse allochtonen per school en hoe verhoudt zich dit tot het aandeel per wijk en per voedingsgebied? - Waar zijn er (te) zwarte of (te) witte scholen (in verhouding tot de omgeving waarin ze staan)? - Waar is er sprake van leerlingstromen de wijk uit en hoe zien die leerlingstromen uit? 1.2 Aanpak van het onderzoek Om (te) zwarte en (te) witte scholen goed te definiëren is een literatuurstudie en verkenning van vergelijkbaar onderzoek in andere grote gemeenten verricht. Op basis van al deze studies kiezen we voor een indeling, waarbij zwarte scholen 50% of meer allochtone leerlingen hebben, witte scholen 20% of minder allochtone leerlingen hebben en gemengde scholen tussen de 20% en 50% allochtone leerlingen hebben. De laatste jaren kijkt men minder naar het percentage allochtone leerlingen op zich, maar meer naar het verschil tussen de etnische samenstelling van de schoolpopulatie en de samenstelling van de basisgeneratie in de buurt van de school. Het gaat dan om het verschil tussen percentage allochtone leerlingen op de school en percentage allochtone kinderen in het referentiegebied rond de school. Omdat landelijk de 20% grens gehanteerd wordt en ook experimenteren met andere grenzen 4 in dit Amersfoorts onderzoek geen goede redenen opleveren van deze grens af te wijken kiezen we in dit rapport voor de 20% grens. Dit betekent dat een school te zwart is als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% hoger ligt dan onder de basisgeneratie in het referentiegebied. Omgekeerd is een school te wit als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% lager ligt dan onder de basisgeneratie in het referentiegebied. Scholen zijn een afspiegeling van de wijk of voedingsgebied wanneer het aandeel allochtone leerlingen niet meer dan 20% afwijkt van het aandeel allochtone leerlingen in de basisgeneratie in het referentiegebied. Welk referentiegebied kiezen we in dit onderzoek? Op basis van gehouden literatuuronderzoek en de Amersfoortse situatie kiezen we voor twee referentiegebieden, namelijk wijk en voedingsgebied van 750 meter rond de school. In het onderzoek zijn alle Amersfoortse basisscholen met vijftig of meer leerlingen in het reguliere onderwijs betrokken. Scholen buiten Amersfoort en scholen in het speciaal basisonderwijs zijn niet meegenomen in het onderzoek. Segregatie in het Amersfoortse basisonderwijs en van leerlingstromen de wijk uit is in beeld gebracht door gebruik van bestaande gegevens. Het gaat dan om bestanden van leerlingen uit het reguliere basisonderwijs, de zogenaamde leerlingadministratie. Verder is gebruik gemaakt van de bevolkingsadministratie waaruit gegevens over onder andere etniciteit gekoppeld zijn aan de gegevens uit de leerlingadministratie. Het gaat om gegevens van 1 januari Een uitgebreide verantwoording voor gemaakte keuzes in dit onderzoek staan in bijlage 2, bepaling segregatie in het Amersfoorts basisonderwijs. 4 Naast de door de onderwijsraad geadviseerde grens van 20%, hanteren enkele steden ook andere grenzen van 10%, 15% en 23%. Wij willen echter voor de vergelijkbaarheid zoveel als mogelijk aansluiten bij landelijke criteria. Zwarte en witte scholen in Amersfoort

12 1.3 Opzet rapportage Deze rapportage begint met een literatuurverkenning over het thema segregatie in het basisonderwijs in hoofdstuk 2. In hoofdstuk 3 komt de demografische achtergrond van deze problematiek aan de orde en hoe de basisgeneratie zich in de toekomst ontwikkelt. Hoofdstuk 4 beschrijft de segregatie in het Amersfoortse basisonderwijs. In hoofdstuk 5 wordt een verband gelegd met denominatie 5 en locatie. Het laatste hoofdstuk analyseert de leerlingstromen en in hoeverre er sprake is van een witte vlucht. Verder zijn er nog twee bijlagen. Bijlage 1 is een lijst met alle basisscholen in Amersfoort waarin is opgenomen of ze (te) zwart of (te) wit zijn. In bijlage 2 wordt uitgelegd hoe we segregatie bepalen en welke keuzes hierbij gemaakt zijn. 5 Denominatie is de levensbeschouwelijke visie van scholen zoals openbaar, algemeen bijzonder, katholiek, protestants-christelijk enzovoorts. 12 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

13 2. Literatuurverkenning segregatie Het aantal zwarte basisscholen is de laatste vijfentwintig jaar flink gestegen en de meeste zwarte scholen vinden we in de vier grote steden. Maar segregatie in het onderwijs komt ook in middelgrote steden zoals Amersfoort voor. Of we scholen zwart of wit noemen, hangt af van het percentage allochtone leerlingen op een school en in verschillende steden worden verschillende percentages hiervoor gehanteerd. In de vier grote steden noemt men een school zwart wanneer er 70% of meer allochtone leerlingen op zitten, in veel middelgrote steden wanneer meer dan de helft van de leerlingen allochtoon is. De laatste jaren wordt segregatie in het basisonderwijs voornamelijk benaderd vanuit het criterium van afspiegeling. Het gaat dan om het verschil tussen het percentage allochtone leerlingen op de school en het percentage allochtone kinderen in het referentiegebied rond de school. In veel steden noemt men scholen te zwart als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% hoger ligt dan onder de basisgeneratie in de wijk. Omgekeerd zijn scholen te wit als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% lager ligt dan onder de basisgeneratie in de wijk. Veel genoemde oorzaken voor segregatie en witte vlucht veel autochtone (Nederlandse) ouders die voor hun kinderen op zoek gaan naar een witte school in de omgeving- zijn concentratie van allochtonen in bepaalde wijken, slechte beeldvorming over zwarte scholen, vrije schoolkeuze en het toelatingsbeleid van bijzondere scholen. 2.1 Inleiding In deze paragraaf gaan we in vogelvlucht in op wat er de laatste jaren geschreven is over segregatie in het onderwijs in Nederland. Het is niet de bedoeling om een uitputtende literatuurverkenning te doen maar om een iets breder kader en achtergrond te bieden. Dit geeft meer inzicht in de materie en plaatst de Amersfoortse situatie in een breder landelijk kader. 2.2 Zwarte en witte scholen in andere steden Zwart en wit In Amersfoort noemen we een school zwart als 50% of meer van de leerlingen allochtoon is. Een witte school heeft 20% of minder allochtone leerlingen en een gemengde school heeft tussen de 20% en 50% allochtone leerlingen. Hoe zwarte scholen ook worden gedefinieerd, het aantal zwarte scholen in het basisonderwijs is de afgelopen vijfentwintig jaar flink gestegen De meeste zwarte scholen bevinden zich in de vier grote steden waar rond de helft van alle leerlingen allochtoon is. Scholen met meer dan 50 procent allochtonen zijn hier dan ook heel gewoon. Dit geldt in veel mindere mate voor steden zoals Amersfoort waar het aandeel allochtonen in de totale leerlingenpopulatie nog geen 20% is. Een school met 30 of 40% allochtone leerlingen is dan relatief veel 'zwarter' dan in de vier grote steden. In Rotterdam bijvoorbeeld bestaat de leerlingenpopulatie op een gemiddelde basisschool uit Zwarte en witte scholen in Amersfoort

14 60 procent allochtone leerlingen en behoort bijna de helft van de basisscholen tot de zwarte scholen (meer dan 70% allochtone leerlingen). Er zijn maar 18 te witte scholen en 22 te zwarte scholen in het Rotterdamse basisonderwijs. De helft van de basisscholen wijkt nauwelijks af van de bevolking van de buurt, en nog eens 30 procent in beperkte mate (Bik en van Lith 2003). Ook in het Amsterdamse basisonderwijs (Broekhuizen, Janssen en Slot 2008) behoort 42% van de 203 Amsterdamse basisscholen tot de zwarte scholen (meer dan 70% allochtone leerlingen), 15% zijn witte scholen (minder dan 20% allochtone leerlingen) en 42% is gemengd (tussen de 20% en 70% allochtone leerlingen). In vergelijking met de buurtcombinatie waarin de school ligt is slechts 14% te zwart, 8% te wit en vormt 72% een afspiegeling van de samenstelling van de buurt. Te zwart en te wit De laatste jaren wordt daarom segregatie in het basisonderwijs voornamelijk benaderd vanuit het criterium van afspiegeling. Spreidingsmaatregelen worden alleen overwogen als scholen te wit of te zwart zijn ten opzichte van de wijk (Herweijer 2008). In Amersfoort noemen we een school te zwart als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% hoger ligt dan onder de basisgeneratie 6 in de wijk of het voedingsgebied. Omgekeerd noemen we een school te wit als het aandeel allochtone leerlingen op de school 20% lager ligt dan onder de basisgeneratie in de wijk of voedingsgebied. Scholen zijn een afspiegeling van de wijk of voedingsgebied wanneer het aandeel allochtone leerlingen niet meer dan 20% afwijkt van het aandeel allochtone leerlingen in de basisgeneratie van de wijk of voedingsgebied. Inventarisaties in de vier grote steden laten zien dat er veel minder zwarte en witte scholen zijn als de wijk waar de school is gevestigd als ijkpunt fungeert. Niet alle steden hanteren dezelfde criteria voor afspiegeling waardoor onderlinge vergelijking lastig is 7. Dit leidt ertoe dat in Amsterdam ruim driekwart van de basisscholen een leerlingenpopulatie heeft die een afspiegeling is van de basisgeneratie terwijl in Rotterdam dit percentage een stuk lager ligt dan in Amsterdam (54% t.o.v. 77%), maar dat is uitsluitend een gevolg van het strengere criterium dat in Rotterdam werd gehanteerd voor het bepalen van wel of geen afspiegeling. Tussen de 70% en 75% van de Utrechtse basisscholen vormde de laatste jaren een afspiegeling van de buurt. Het effect van de sociale segregatie binnen de steden is dus aanzienlijk: in Amsterdam zit bijvoorbeeld slechts 14% van de leerlingen op een basisschool die ten opzichte van de wijk te zwart is (Broekhuizen et al, 2008). Veel scholen met een hoog percentage niet-westerse allochtone leerlingen zijn binnen zekere marges een afspiegeling van de sterk gekleurde samenstelling van de wijk waarin ze zijn gevestigd. Dat neemt de mogelijke bezwaren tegen deze scholen overigens niet weg; de eventuele nadelen van zwarte scholen zullen zich evengoed voordoen in zwarte scholen die een afspiegeling zijn van de wijk waarin ze staan (Herweijer 2008). Mogelijk zijn de nadelen van een zwarte school in een zwarte wijk zelfs groter. In een gemengde wijk kunnen meer gevarieerde buurtcontacten de nadelen van een eenzijdig samengestelde schoolpopulatie nog compenseren. Staat een zwarte school in een zwarte wijk, dan kan dat niet (Herweijer 2008). 6 Kinderen van 4 t/m 12 jaar, de leeftijd waarop kinderen op de basisschool zitten 7 in Amsterdam plus/min 20%, in Rotterdam plus/min 10%, in Utrecht plus/min 15% ten opzichte van de wijk 14 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

15 2.3 Oorzaken segregatie Woonsegregatie De belangrijkste oorzaak van het ontstaan van zwarte scholen is de ruimtelijke- of woonsegregatie. Allochtonen zijn vooral geconcentreerd in bepaalde stadswijken. Daarom is het bijna onvermijdelijk dat de scholen in deze buurten 'zwart' zijn geworden (Nieuwenhuizen 2007). De etnische segregatie in het onderwijs is echter groter dan op grond van de ruimtelijke segregatie verklaard kan worden. Dit heeft te maken met een andere belangrijke factor voor het ontstaan van zwarte scholen: het verschijnsel van de witte vlucht. Veel autochtone ouders sturen hun kinderen niet meer naar scholen die 'zwart' zijn of dreigen te worden. Zodra scholen de grens naderen van dertig procent allochtone leerlingen, daalt het aantal aangemelde autochtone leerlingen vaak scherp. Beeldvorming over de kwaliteit van het onderwijs Over de oorzaken van de witte vlucht kan worden gezegd dat autochtone ouders voor witte scholen kiezen omdat ze denken dat er op zwarte scholen slecht onderwijs wordt geboden en leerlingen er daarom minder goed presteren (Nieuwenhuizen 2007). Uit onderzoek blijkt dat de kleur van de school voor ouders een doorslaggevende reden is om voor een bepaalde school te kiezen (Karsten et al, 2002). De religieuze factor blijkt dan veel minder belangrijk. De belangrijkste conclusies uit dit onderzoek van het SCO-Kohnstamm Instituut (Karsten et al 2002): 1. Ouders kiezen voor hun kind over het algemeen een school dicht in de buurt. 2. Als er meerdere mogelijkheden in de buurt zijn, dan speelt de etnische samenstelling van de school een belangrijke rol. 3. Door zowel autochtone als allochtone ouders worden de zwarte scholen in de buurt het minst geschikt voor het eigen kind gevonden 4. De witte scholen in de buurt worden het meest als geschikt beoordeeld. Vrije schoolkeuze De vrije schoolkeuze lijkt de belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van witte en zwarte Een tamelijk witte school Zwarte en witte scholen in Amersfoort

16 scholen. Vooral hoogopgeleide witte ouders gaan gerust een paar wijken verder om een witte school te vinden, als de buurtscholen naar hun oordeel te zwart zijn. Ook het SCP concludeert dat de segregatie in het onderwijs toeneemt door de vrijheid van ouders om zelf een school te kiezen (Herweijer en Vogels, 2004). Kozen ouders vroeger meestal voor een school binnen de eigen levensovertuiging, bijvoorbeeld een roomskatholieke of openbare school, nu beslissen zij steeds vaker aan de hand van sociaaleconomische factoren. Op die manier, concludeert het SCP, ontstaan scholen met veel kinderen van hoger opgeleide ouders en veel zogeheten zwarte scholen. Nijmegen denkt het ontstaan van zwarte en witte scholen tegen te kunnen gaan door een nieuwe aanmeldprocedure. In Nijmegen is er voortaan één centraal aanmeldpunt waar Nijmeegse ouders hun kinderen aanmelden voor de basisschool. Dat betekent dat ouders zich niet meer rechtstreeks bij de school van hun keuze aanmelden en vervalt het principe wie het eerst komt, het eerst maalt. De eerste ervaring van Nijmegen leert dat dit systeem de keuzevrijheid van ouders niet aantast. De meeste kinderen gaan naar de school van keuze van hun ouders. Toelatingsbeleid bijzondere scholen Tenslotte speelt het toelatingsbeleid van scholen in het bijzonder onderwijs 8 een rol. Bijzondere scholen hebben het recht leerlingen te weigeren. Ze zouden van dit recht misbruik maken om allochtone leerlingen te weren. Openbare scholen hebben dit recht niet en dit stimuleert een concentratie van allochtone leerlingen in het openbaar onderwijs. Los daarvan kan een openbare school heel goed de eerste keus van (allochtone) ouders kunnen zijn. Inderdaad lijkt het toelatingsbeleid van bepaalde bijzondere scholen een rol te spelen. Deze werpen barrières op, die het moeilijk maken voor allochtone kinderen om op deze scholen te komen. Hierbij moet men denken aan hoge ouderbijdragen, wachtlijsten en de eis dat kinderen goed Nederlands spreken (Nieuwenhuizen 2007). Het bijzonder onderwijs heeft relatief veel witte scholen: 30 procent tegen 18 procent in het openbaar onderwijs (Agerbeek, 2002). Binnen het bijzonder onderwijs is er ook sprake van grote verschillen. Zo is 95 procent van de Vrije Scholen vrijwel geheel wit. De gereformeerde en reformatorische scholen volgen met 87 procent en het algemeen bijzonder onderwijs staat met 58 procent op de derde plaats. De protestants-christelijke zuil heeft 41 procent te witte scholen, de rooms-katholieke 29 procent. De kritiek op het religieus gebonden onderwijs dat zij allochtone leerlingen uitsluit blijkt dus niet altijd terecht. Vooral rooms-katholieke en protestants-christelijke scholen staan open voor allochtone leerlingen. 8 Alle niet openbare scholen, maar juist de scholen met een bepaalde specifieke visie. Het gaat erom een bepaalde levensbeschouwelijke, bijvoorbeeld godsdienstige, maatschappelijke of onderwijskundige visie te kunnen vormgeven. Het bijzonder onderwijs kan dus onderverdeeld worden in confessioneel bijzonder onderwijs en algemeen bijzonder onderwijs. 16 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

17 3. Demografische achtergrond In Amersfoort zijn er op 1 januari niet westerse kinderen van 4 t/m 12 jaar. Tien jaar geleden waren dat er nog Dit betekent dat 19% van de kinderen van 4 t/m 12 jaar - de basisgeneratie - niet westers is. Binnen de stad zijn er grote verschillen in aandeel allochtone kinderen: vooral in een groot deel van de aandachtswijken (Koppel, Kruiskamp, Liendert, Schuilenburg en Randenbroek) is het aandeel allochtone kinderen veel hoger dan in de rest van de stad. In deze wijken zijn allochtone kinderen ruim in de meerderheid. In Schuilenburg is het aandeel allochtone kinderen het grootst: twee van de drie kinderen is allochtoon. in Amersfoort neemt de basisgeneratie de komende twintig jaar met ongeveer 12% af. Het aantal allochtone kinderen van 4 t/m 12 jaar halveert bijna in deze periode en maakt in 2030 nog maar 12% uit van de basisgeneratie tegenover 19% nu. Dit heeft te maken met het ontstaan van een zogenaamde derde generatie allochtonen. Deze derde generatie, waarvan beide ouders in Nederland geboren zijn, noemen we niet meer allochtoon maar autochtoon. 3.1 Inleiding Het is van belang om de segregatie in het basisonderwijs in Amersfoort in een breder verband te plaatsen en te kijken welke demografische ontwikkelingen de laatste tien jaar hebben plaatsgevonden. 3.2 Ontwikkeling basisgeneratie Het gaat hier om het aantal en aandeel niet westerse allochtone kinderen in de basisschoolleeftijd. Wat opvalt in tabel 1, is dat het aandeel niet-westerse kinderen in de basisgeneratie (19%) een stuk hoger ligt dan onder het aandeel niet westerse inwoners in alle leeftijden (14%). Kijken we naar de ontwikkeling van de afgelopen tien jaar van het aandeel niet-westerse kinderen in de totale basisgeneratie dan zien we een afwisseling van lichte groei en afname. Terwijl het aantal en aandeel niet-westerse inwoners in alle leeftijdscategorieën steeds blijft toenemen, is dat dus onder de basisgeneratie niet het geval. Het aandeel autochtone kinderen schommelt zo rond de 75% en het percentage kinderen uit overige westerse landen 9 blijft stabiel op ruim 6%. In het vervolg van dit rapport gebruiken we niet meer deze driedeling van Nederland (autochtonen), overig westerse allochtonen en niet-westerse allochtonen. We hanteren een 9 Het gaat daarbij om geboortelanden in Europa (inclusief landen die behoorden tot de voormalige Sovjet-Unie) en Noord-Amerika plus Australië, Nieuw-Zeeland, Japan en Indonesië inclusief voormalig Nederlands-Indië. Zwarte en witte scholen in Amersfoort

18 Tabel 1: kinderen basisschoolleeftijd 4 t/m 12 jaar op 1 januari in Amersfoort naar etniciteit jaar Nederland overige westerse niet westerse Totaal niet-westers landen landen alle leeftijden absolute aantallen relatieve percentages ,9 6,4 18, , ,6 6,5 18, , ,8 6,3 18, , ,9 6,3 18, , ,1 6,3 18, , ,1 6,1 18, , ,1 6,0 18, , ,4 6,2 18, , ,1 6,1 18, , ,9 6,1 19, , ,5 6,3 19, ,0 Bron: GBA 1 januari tweedeling en spreken vanaf nu over autochtonen (Nederland plus overige westerse allochtonen samen) en allochtonen (niet westerse allochtonen). 18 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

19 Tabel 2: allochtone kinderen basisschoolleeftijd 4 t/m 12 jaar per wijk 2000 en 2010 aantal niet-westerse kinderen % niet-westerse kinderen % niet-westers groei groei tot. pop Stadskern ,2 11,9 0,7 8,6 Zonnehof ,9 4,7-22,3 5,5 Soesterkwartier ,3 16,9 4,5 10,3 Bosgebied ,7 67,9 11,1 20,3 De Koppel ,1 55,6 0,4 31,1 De Kruiskamp ,6 59,6-7,0 37,7 Schothorst Zuid ,1 23,0 4,9 14,7 Schothorst Noord ,5 14,7 8,2 9,7 Liendert ,1 63,2 5,0 37,5 Rustenburg ,1 36,4 23,3 14,8 Schuilenburg ,4 66,0 7,6 38,5 Randenbroek ,3 40,3-3,0 23,2 Vermeerkwartier ,2 15,6-4,6 10,8 Leusderkwartier ,6 11,4-1,2 8,6 De Berg Zuid ,2 10,8 3,6 7,0 De Berg Noord ,5 4,3 0,8 2,9 Hoogland ,9 5,2 0,3 3,8 Zielhorst ,0 11,8 3,8 9,8 Kattenbroek ,6 11,2-0,4 9,9 Nieuwland ,0 11,0-4,0 11,3 Hooglanderveen ,9 6,0 4,1 4,2 Vathorst-De Velden ,7 14,9 11,2 13,7 Vathorst-Centrum ,6 16,6 13,8 Vathorst-De Laak ,1 9,1 9,7 Amersfoort ,6 19,2 0,6 14,0 Bron: GBA 1 januari 2000 en 2010 Veel hoger dan het gemiddelde van Amersfoort. Hoger dan het gemiddelde van Amersfoort. Lager dan het gemiddelde van Amersfoort. Veel lager dan het gemiddelde van Amersfoort Leesvoorbeeld: In de wijk Schuilenburg is het aantal allochtone basisschoolkinderen gegroeid met 84 kinderen van 213 naar 297. Deze 297 kinderen vormen 66 procent van het totaal aantal kinderen van 4 t/m 12 jaar in deze wijk, in 2000 was dit nog 58 procent. Een groei van het aandeel met bijna 8 procent. Voor heel Amersfoort bedroeg de groei slechts 0,6% tot een aandeel van 19,2% in In tabel 2 en figuur 1 is te zien dat er grote verschillen zijn in het aandeel allochtone kinderen tussen de wijken. Het aandeel allochtonen in de totale populatie (laatste kolom tabel 2) laat de verschillen zien tussen de wijken. In de basisgeneratie is dat verschil nog een stuk groter (5 e kolom tabel 2). Vooral in een groot deel van de aandachtswijken (Koppel, Kruiskamp, Liendert, Schuilenburg en Randenbroek) is het aandeel allochtone kinderen veel hoger dan in de wijken in het centrum, zuiden en noorden van de stad (Binnenstad, Bergkwartier, Leusderkwartier, Zielhorst, Kattenbroek, Nieuwland, Hoogland en Hooglanderveen). In een aantal aandachtswijken zijn de allochtone kinderen ruim in de meerderheid met als koploper Schuilenburg waar twee van de drie kinderen allochtoon is. In het merendeel van de wijken is het aandeel allochtone kinderen de afgelopen tien jaar toegenomen. In een aantal wijken is het aandeel afgenomen zoals in Kruiskamp, Randenbroek, Vermeerkwartier en Nieuwland (Nieuwland is in absolute zin wel gestegen). Zwarte en witte scholen in Amersfoort

20 Figuur 1: % allochtone kinderen basisschoolleeftijd 4 t/m 12 jaar per wijk 2000 en Schuilenburg 10. Liendert 07. De Kruiskamp 06. De Koppel 14. Randenbroek 11. Rustenburg 08. Schothorst Zuid 03. Soesterkwartier 29. Vathors t-centrum 15. Vermeerkwartier 28. Vathors t-de Velden 09. Schothorst Noord 01. Stads kern 20. Zielhorst 16. Leusderkwartier 21. Kattenbroek 24. Nieuwland 17. De Berg Zuid 31. Vathors t-de Laak 26. Hooglanderveen 19. Hoogland 02. Zonnehof 18. De Berg Noord Bron: GBA 1 januari 2000 en 2010 Zonnehof laat een vreemde daling zien, maar dat heeft vooral te maken met het gegeven dat er heel weinig kinderen van 4 t/m 12 jaar wonen. Rest de vraag om welke etnische groepen het gaat bij de allochtone kinderen. De grootste groepen zijn de kinderen van Turkse en Marokkaanse afkomst op enige afstand gevolgd door kinderen van Antilliaanse/Arubaanse en Surinaamse afkomst. Deze laatste twee groepen groeien de laatste tien jaar niet of minder dan gemiddeld. Het aantal kinderen van Marokkaanse en Chinese afkomst groeit het sterkst (zie tabel 3). 20 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

21 Tabel 3: top tien niet westerse landen onder kinderen van 4 t/m 12 jaar etnische groep index (2000=100) Turkije Marokko Ned. Antillen / Aruba Suriname Irak Iran Afghanistan China Somalië Zuidafrika Totaal niet-westers 4-12 jaar Totaal alle 4-12 jaar Bron: GBA 1 januari Veel hoger dan het gemiddelde van Amersfoort. Hoger dan het gemiddelde van Amersfoort. Lager dan het gemiddelde van Amersfoort. Veel lager dan het gemiddelde van Amersfoort 3.3 Prognose basisgeneratie Hoe ziet de jeugd die naar de basisschool gaat er in de toekomst uit? Neemt het aantal kinderen in de basisgeneratie verder toe de komende twintig jaar en welk aandeel nemen de allochtone kinderen hierbij in? De basisgeneratie neemt de komende twintig jaar met 12% af van in 2010 naar kinderen van 4 t/m 12 jaar in 2030 (tabel 4). Het aantal allochtone kinderen halveert bijna in deze periode en maakt in 2030 nog maar 12% uit van de basisgeneratie tegenover 19% nu. Hoe kan dit? Het antwoord is simpel: de allochtone kinderen zijn in de toekomst voor een belangrijk deel niet meer in de cijfers zichtbaar. Wanneer een kind twee allochtone in Nederland geboren ouders heeft (ouders dus van de tweede generatie wordt hij of zij tot de autochtone Nederlanders gerekend. We spreken in dit geval over de derde generatie allochtonen. De vraag is of je deze derde generatie überhaupt wel moet onderscheiden, omdat ze misschien zodanig geïntegreerd zijn dat er geen sprake meer is van een achterstandspositie? Dit is wellicht een aandachtspunt voor toekomstig onderzoek. Zwarte en witte scholen in Amersfoort

22 Tabel 4: prognose kinderen basisschoolleeftijd 4 t/m 12 jaar 10 jaar Nederland overige westerse niet westerse Totaal niet-westers landen landen alle leeftijden absolute aantallen relatieve percentages ,5 6,3 19, , ,7 6,7 17, , ,3 7,3 14, , ,0 8,0 13, , ,5 8,4 12, ,7 index (2010=100) Bron: GBA 1 januari 2010 en etnische prognose CBS In september 2010 verschijnt er een eigen O&S prognose met daarin ook een etnische prognose. Mogelijk wijken deze cijfers af van bovenstaande prognose. 22 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

23 4. Segregatie in het Amersfoortse basisonderwijs In Amersfoort zijn er relatief weinig zwarte scholen: van de 56 scholen met 50 of meer kinderen zijn er 14% zwart, 68% wit en 18% gemengd. De witte scholen zijn dus ruim in de meerderheid. Vergelijken we de schoolpopulatie met de kinderen in de omgeving van de school dan blijkt het merendeel van de basisscholen een afspiegeling van de omgeving te zijn en zijn er nauwelijks te witte scholen. De zogenaamde witte scholen in Amersfoort zijn bijna allemaal een afspiegeling van hun omgeving. Bij zwarte scholen ligt dat anders, die zijn merendeels te zwart wanneer je ze met de omgeving vergelijkt. 4.1 Inleiding De segregatie in het basisonderwijs brengen we in kaart door in eerste instantie de etniciteit van de leerlingen te bekijken. Vervolgens vergelijken we de etniciteit van de leerlingen met de etniciteit van de kinderen in de buurt van de school. Segregatie onderzoeken we hier dus op de volgende manieren: - zwarte en witte scholen: het aandeel allochtone leerlingen. Dit levert op het aantal witte (0%-20% allochtone kinderen), gemengde (20%-50% allochtone kinderen) en zwarte scholen (50% of meer allochtone kinderen) op. - te zwarte en te witte scholen: het aandeel allochtone leerlingen in vergelijking met de wijk waarin de school ligt en in vergelijking met het voedingsgebied van 750 meter. Dit levert op het aantal te witte scholen (20 procent minder allochtone kinderen dan de wijk of het voedingsgebied), te zwarte scholen (20 procent meer allochtone kinderen dan de wijk of het voedingsgebied) en afspiegelingsscholen (niet meer of minder dan 20 procent allochtone kinderen dan de wijk of het voedingsgebied). Tenslotte kijken we nog iets verder, namelijk niet alleen hoeveel scholen (te) zwart of (te) wit zijn, maar ook om hoeveel leerlingen het nu eigenlijk gaat. 4.2 Zwarte en witte scholen Van de 56 scholen met 50 of meer kinderen zijn er 8 zwart, 38 wit en 10 gemengd (tabel 5). Dit betekent dat er 14% zwarte scholen zijn, 18% gemengde scholen en een ruime meerderheid van 68% zijn witte scholen. Dit betekent dat er relatief weinig zwarte scholen zijn wanneer we het vergelijken met de vier grote steden die met een veel hogere grens van 80% allochtone leerlingen toch nog op gemiddeld 33% zwarte scholen uitkomen (Amsterdam en Rotterdam 38% en Utrecht 18%; Herweijer 2008). Zwarte en witte scholen in Amersfoort

24 Tabel 5: zwarte en witte basisscholen in Amersfoort wit gemengd zwart Totaal aantal scholen percentage Bron: LLA / GBA 1 januari 2010 wit 0-20 procent gemengd procent zwart 50 procent of meer 4.3 Te zwarte en te witte scholen Kijken we naar of een school te zwart of te wit is in vergelijking met de kinderen die in de buurt of wijk rondom de school wonen, dan ontstaat het volgende beeld (tabel 6). Tabel 6: te zwarte en te witte basisscholen in Amersfoort te wit afspiegeling te zwart Totaal verschil 20 % met wijk % 86% 13% 100% verschil 20% met voedingsgebied 750m % 82% 13% 100% Bron: LLA / GBA 1 januari 2010 Nu is nog 5% of minder te wit en zijn ruim 8 van 10 scholen een afspiegeling van de wijk of voedingsgebied. Een op de acht scholen is te zwart, waaronder de Bilalschool. Het merendeel van de basisscholen in Amersfoort is een afspiegeling van de omgeving en er zijn nauwelijks te witte scholen. 4.4 Zwart-wit en te zwart - te wit Vergelijken we de twee manieren om segregatie te meten dan blijkt dat de witte scholen voor het merendeel bestaan uit afspiegelingsscholen (92%) en dat drie (8%) hiervan te wit zijn. De gemengde scholen zijn afspiegelingsscholen. De zwarte scholen zijn op een na (12,5%=afspiegeling) te zwart (87,5%) (tabel 7). Tabel 7: aantal zwarte en witte scholen en te zwarte of te witte scholen te wit afspiegeling te zwart Totaal witte school gemengde school zwarte school Totaal Bron: LLA / GBA 1 januari Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

25 Wat je hier feitelijk ziet is dat wat volgens de oude methode ( zwart of wit in plaats van te zwart of te wit) een probleem (veel witte scholen) zou kunnen zijn, dat eigenlijk niet is. Er zijn veel witte scholen in Amersfoort maar deze witte scholen zijn bijna allemaal een afspiegeling van hun omgeving. De zwarte scholen zijn merendeels te zwart. 4.5 Hoeveel kinderen op (te) zwarte en (te) witte scholen In het voorafgaande is alleen gekeken naar de aantallen (te) zwarte en (te) witte scholen. Het is ook interessant om te zien om hoeveel kinderen het nu eigenlijk gaat. Tabel 8: kinderen op (te) zwarte en (te) witte scholen zwart of wit wit gemengd zwart Totaal scholen ,0 kinderen gem. aantal kinderen per school te zwart of te wit i.v.m. de wijk te wit afspiegeling te zwart Totaal scholen kinderen gem. aantal kinderen per school te zwart of te wit i.v.m. voedingsgebied te wit afspiegeling te zwart Totaal scholen kinderen gem. aantal kinderen per school Bron: LLA / GBA 1 januari 2010 Van de 16 duizend Amersfoortse basisschoolleerlingen gaan er 12,4 duizend naar een witte school, naar een gemengde school en naar een zwarte school (tabel 8). Het percentage kinderen dat naar een witte school gaat is hoger dan het percentage witte scholen. Omgekeerd is het percentage kinderen dat naar een zwarte school gaat lager dan het percentage zwarte scholen. De reden hiervoor is dat er gemiddeld meer kinderen op een witte (326) dan een zwarte school (178) zitten. Hetzelfde geldt (in iets mindere mate) ook voor te witte en te zwarte scholen. Conclusie hieruit is dat waar we al eerder constateerden dat er weinig te zwarte en te witte scholen zijn, dit zeker geldt voor het aantal leerlingen dat naar deze scholen gaat. Een op de acht scholen is te zwart (12,5%), maar slechts een op de veertien leerlingen (7%) zit op een te zwarte school. Ongeveer acht van de tien scholen zijn een afspiegeling van de omgeving, maar negen van de tien leerlingen zit op een afspiegelingsschool. Zwarte en witte scholen in Amersfoort

26 26 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

27 5. Achtergrond zwarte en witte scholen De meeste zwarte scholen vinden we in het openbaar onderwijs, verder in een enkele Protestants Christelijke school en vanzelfsprekend de Islamitische Bilal school. De Protestants Christelijke en Katholieke scholen zijn vooral wit, net als de Gereformeerde of Reformatorische scholen en Neutraal-Bijzondere scholen. Te zwarte scholen vinden we vooral bij het openbaar onderwijs. Te witte scholen zijn een Neutraal-Bijzondere school (Vrije school), een Gereformeerde school (de Regenboog) en een Katholieke school (de Tafelronde locatie Schimmelpenninckade). (Te) zwarte scholen vinden we vooral in de aandachtswijken. In alle andere wijken zijn de scholen over het algemeen een afspiegeling van de wijk. 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk kijken we naar de achtergrond van de scholen en van de segregatie. We onderzoeken of er een verband is met de richting of denominatie 11. En is er een verband tussen (te) zwarte of (te) witte scholen en de locatie in de stad? 5.2 Denominatie en segregatie Heeft de richting van een school invloed op het aantal allochtone leerlingen? Het antwoord hierop lijkt voor de hand te liggen, maar we willen het toch zeker weten. De meeste zwarte scholen vinden we bij het openbaar onderwijs (5 of bijna 30%). De enige Islamitische school is zwart en 14 procent van de Protestants-christelijke scholen is zwart (tabel 9). De witte scholen komen veel voor bij Protestants-christelijke en Katholieke scholen. Verder zijn alle Gereformeerde of Reformatorische scholen en Neutraal-Bijzondere (zoals Vrije School) scholen wit. Te zwarte scholen vinden we vooral bij het openbaar onderwijs en een Protestants Christelijke school (Prins Willem Alexanderschool locatie Randenbroek). Van de 17 openbare scholen zijn er vijf te zwart, bijna een op de drie. De Bilalschool is volgens de hier gestelde criteria ook te zwart, maar gezien de denominatie is dat vanzelfsprekend. Te witte scholen zijn een Neutraal-Bijzondere school (Vrije school), een Katholieke school (de Tafelronde locatie Schimmelpenninckade) en een Gereformeerde school 12 (de Regenboog). Voor de Regenboog geldt hetzelfde als voor de Bilalschool, dat de kleur van de school samenhangt met de denominatie. 11 Scholen kunnen hun school inrichten naar een levensbeschouwelijke visie zoals: openbaar, algemeen bijzonder, katholiek, protestants-christelijk en overig. 12 Ook hier zou je net als bij het Islamitisch onderwijs kunnen zeggen dat deze school per definitie altijd (te) wit is, omdat er juist weinig of geen allochtone kinderen dit soort onderwijs volgen. Zwarte en witte scholen in Amersfoort

28 Voor een complete lijst met (te) zwarte, afspiegeling en (te) witte scholen verwijzen we naar de bijlage. Tabel 9: (te) zwarte en (te) witte scholen en denominatie zwart of wit aantallen scholen % scholen wit gemengd zwart Totaal wit gemengd zwart Totaal Gereformeerd/Reformatorisch Islamitisch Neutraal-Bijzonder Openbaar Protestants Christelijk Rooms Katholiek Totaal te zwart of te wit i.v.m. de wijk aantallen scholen % scholen te wit afspiegeling te zwart Totaal te wit afspiegeling te zwart Totaal Gereformeerd/Reformatorisch Islamitisch Neutraal-Bijzonder Openbaar Protestants Christelijk Rooms Katholiek Totaal te zwart of te wit i.v.m. voedingsgebied. aantallen scholen % scholen te wit afspiegeling te zwart Totaal te wit afspiegeling te zwart Totaal Geref./Reform Islamitisch Neutraal-Bijzonder Openbaar Prot. Christelijk Rooms Katholiek Totaal Bron: LLA / GBA 1 januari Locatie in de stad en segregatie In welke delen van de stad vinden we de meeste (te) zwarte en (te) witte scholen? 28 Zwarte en witte scholen in Amersfoort 2010

Bevolkingsprognose van Amersfoort 2013-2030 Gemeente Amersfoort Marc van Acht en Ben van de Burgwal maart 2013

Bevolkingsprognose van Amersfoort 2013-2030 Gemeente Amersfoort Marc van Acht en Ben van de Burgwal maart 2013 Bevolkingsprognose van Amersfoort 213-23 Gemeente Amersfoort Marc van Acht en Ben van de Burgwal maart 213 In april verwacht Amersfoort haar 15.ste inwoner te mogen begroeten. Ondanks de recessie in de

Nadere informatie

Doelgroepenanalyse Resto VanHarte Amersfoort

Doelgroepenanalyse Resto VanHarte Amersfoort Doelgroepenanalyse Resto VanHarte Amersfoort Doelgroepen Iedereen is welkom bij Resto VanHarte. Maar mensen of groepen die sociaal geïsoleerd zijn of dreigen te raken krijgen onze speciale aandacht. Wij

Nadere informatie

Fact sheet. dat de segregatie in het voortgezet onderwijs

Fact sheet. dat de segregatie in het voortgezet onderwijs Fact sheet nummer 4 juni 2010 Segregatie in het voortgezet onderwijs In Amsterdam worden de zwarte middelbare scholen steeds zwarter en de witte steeds witter. Hoe komt dat? Niet alleen doordat allochtone

Nadere informatie

CONVENANT KLEURRIJKE BASISSCHOLEN. Convenant tussen schoolbesturen, stadsdelen en Centrale stad om segregatie in het primair onderwijs tegen te gaan

CONVENANT KLEURRIJKE BASISSCHOLEN. Convenant tussen schoolbesturen, stadsdelen en Centrale stad om segregatie in het primair onderwijs tegen te gaan CONVENANT KLEURRIJKE BASISSCHOLEN Convenant tussen schoolbesturen, stadsdelen en Centrale stad om segregatie in het primair onderwijs tegen te gaan Préambule De stad Amsterdam kent een grote diversiteit.

Nadere informatie

2. De niet-westerse derde generatie

2. De niet-westerse derde generatie 2. De niet-westerse derde generatie Op 1 januari 23 woonden in Nederland tussen de 34 duizend en 36 duizend personen met ten minste één grootouder die in een niet-westers land is geboren. Dit is ruim eenderde

Nadere informatie

Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort 2003-2014

Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort 2003-2014 Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort 2003-2014 Gemeente Amersfoort Ben van de Burgwal januari 2015 In 2014 registreerde de politie voor Amersfoort 9.134 misdrijven. Ten opzichte van een jaar eerder

Nadere informatie

Scholen in de Randstad sterk gekleurd

Scholen in de Randstad sterk gekleurd Scholen in de Randstad sterk gekleurd Marijke Hartgers Autochtone en niet-westers allochtone leerlingen zijn niet gelijk over de Nederlandse schoolvestigingen verdeeld. Dat komt vooral doordat niet-westerse

Nadere informatie

Factsheet Demografische ontwikkelingen

Factsheet Demografische ontwikkelingen Factsheet Demografische ontwikkelingen 1. Inleiding In deze factsheet van ACB Kenniscentrum aandacht voor de demografische ontwikkelingen in Nederland en in het bijzonder in de provincie Noord-Holland.

Nadere informatie

Gemengd Amsterdam * in cijfers*

Gemengd Amsterdam * in cijfers* Gemengd Amsterdam * in cijfers* Tekst: Leen Sterckx voor LovingDay.NL Gegevens: O + S Amsterdam, bewerking Annika Smits Voor de viering van Loving Day 2014 op 12 juni a.s. in de Balie in Amsterdam, dat

Nadere informatie

Zijn autochtonen en allochtonen tevreden met hun buurtbewoners?

Zijn autochtonen en allochtonen tevreden met hun buurtbewoners? Zijn autochtonen en allochtonen tevreden met hun? Martijn Souren en Harry Bierings Autochtonen voelen zich veel meer thuis bij de mensen in een autochtone buurt dan in een buurt met 5 procent of meer niet-westerse

Nadere informatie

Segregatie in het basisonderwijs in Amsterdam

Segregatie in het basisonderwijs in Amsterdam Segregatie in het basisonderwijs in Amsterdam Project: 706 In opdracht van: Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Drs. Jolijn Broekhuizen Drs. Marcel Jansen Drs. Jeroen Slot Weesperstraat 79 Postbus 658

Nadere informatie

Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs

Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Esther van Kralingen Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/ 2 is het aandeel van de niet-westerse allochtonen dat in het hoger onderwijs

Nadere informatie

Migrantenouderen in cijfers

Migrantenouderen in cijfers Migrantenouderen in cijfers Roelof Schellingerhout 1. Aantallen en demografie 2. Prognose 3. Inkomenspositie 4. Gezondheid en welzijn Aantallen en demografie Aantal (migranten) ouderen, 1 januari 2017

Nadere informatie

Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort 2003-2013

Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort 2003-2013 Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort 2003-2013 Gemeente Amersfoort Ben van de Burgwal januari 2014 In 2013 registreerde de politie voor Amersfoort 10.249 misdrijven. Het aantal misdrijven is sinds

Nadere informatie

5. Onderwijs en schoolkleur

5. Onderwijs en schoolkleur 5. Onderwijs en schoolkleur Niet-westerse allochtonen verlaten het Nederlandse onderwijssysteem gemiddeld met een lager onderwijsniveau dan autochtone leerlingen. Al in het basisonderwijs lopen allochtone

Nadere informatie

Allochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010

Allochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010 FORUM Maart Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt 9-8e monitor: effecten van de economische crisis In steeg de totale werkloosheid in Nederland met % naar 26 duizend personen. Het werkloosheidspercentage

Nadere informatie

Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk.

Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk. Maatschappelijke participatie als opstap naar betaald werk. Paraprofessionele functies Voor allochtone vrouwen zonder formele kwalificaties worden komende jaren paraprofessionele functies gecreëerd. Deze

Nadere informatie

FORUM Factsheet. Basisscholen en hun buurt: ontwikkeling van afspiegeling en segregatie

FORUM Factsheet. Basisscholen en hun buurt: ontwikkeling van afspiegeling en segregatie FORUM Factsheet Basisscholen en hun buurt: ontwikkeling van afspiegeling en segregatie April 2014 1 FORUM Factsheet Basisscholen en hun buurt: ontwikkeling van afspiegeling en segregatie Inleiding Segregatie

Nadere informatie

Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming

Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming - Internationalisering Leidse regio www.leidenincijfers.nl BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl

Nadere informatie

Cohortvruchtbaarheid van niet-westers allochtone vrouwen

Cohortvruchtbaarheid van niet-westers allochtone vrouwen Cohortvruchtbaarheid van niet-westers allochtone vrouwen Mila van Huis De vruchtbaarheid van vrouwen van niet-westerse herkomst blijft convergeren naar het niveau van autochtone vrouwen. Het kindertal

Nadere informatie

Diversiteit in de Provinciale Staten

Diversiteit in de Provinciale Staten Onderzoek Diversiteit in de Provinciale Staten Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale Staten (PS) onderzocht. Het gaat

Nadere informatie

Het Wijkteam Hulpverlening dichtbij

Het Wijkteam Hulpverlening dichtbij Het Wijkteam Hulpverlening dichtbij Het Wijkteam: hulpverlening dichtbij Het Wijkteam biedt ondersteuning, op een nieuwe manier. Dichtbij huis, snel en met vaste contactpersonen. Voor uw vragen en zorgen

Nadere informatie

Bevorderen van integratie op de politieke agenda

Bevorderen van integratie op de politieke agenda Bevorderen van integratie op de politieke agenda Door Hans Teegelbeckers, VOS/ABB Sinds de jaren 80 wordt een maatschappelijke discussie gevoerd over etnische segregatie in het Nederlands onderwijs, de

Nadere informatie

Uit huis gaan van jongeren

Uit huis gaan van jongeren Arie de Graaf en Suzanne Loozen Jaarlijks verlaten bijna een kwart miljoen jongeren het ouderlijk huis. Een klein deel van hen is al vóór de achttiende verjaardag uit huis gegaan. De meeste jongeren gaan

Nadere informatie

Fact sheet. Concentraties van allochtone ouderen en jongeren,

Fact sheet. Concentraties van allochtone ouderen en jongeren, Fact sheet nummer 1 maart 2004 Concentraties van allochtone ouderen en jongeren, 1994-2003 Waar in Amsterdam wonen allochtone jongeren en ouderen? Allochtonen wonen vaker dan autochtonen in gezinsverband

Nadere informatie

Bijlage 1, bij 3i Wijkeconomie

Bijlage 1, bij 3i Wijkeconomie Bijlage 1, bij 3i Wijkeconomie INHOUD 1 Samenvatting... 3 2 De Statistische gegevens... 5 2.1. De Bevolkingsontwikkeling en -opbouw... 5 2.1.1. De bevolkingsontwikkeling... 5 2.1.2. De migratie... 5 2.1.3.

Nadere informatie

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2011

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2011 Sociaal-economische schets van Zuidwest 2011 Zuidwest is onderdeel van het en bestaat uit de buurten Haagwegnoord en -zuid, Boshuizen, Fortuinwijk-noord en -zuid en de Gasthuiswijk. Zuidwest heeft een

Nadere informatie

11. Stijgende inkomens

11. Stijgende inkomens 11. Stijgende inkomens Tussen 1998 en 2000 is het gemiddelde inkomen van niet-westers allochtone huishoudens sterker toegenomen dan dat van autochtone huishoudens. De niet-westerse huishoudens hadden in

Nadere informatie

Concentratie allochtonen toegenomen

Concentratie allochtonen toegenomen Jan Latten 1), Han Nicolaas 2) en Karin Wittebrood 3) Niet-westerse wonen vanouds geconcentreerd in het westen van Nederland. Daarbinnen zijn ze geconcentreerd in de vier grote steden. In 4 bestond procent

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk. Gemeente Amersfoort Dorien de Bruijn, Ben van de Burgwal 14 juli 2014

Vrijwilligerswerk. Gemeente Amersfoort Dorien de Bruijn, Ben van de Burgwal 14 juli 2014 Vrijwilligerswerk Gemeente Amersfoort Dorien de Bruijn, Ben van de Burgwal 14 juli 2014 Een op de drie Amersfoorters was in de afgelopen 12 maanden actief als vrijwilliger. Hoe vaak zij vrijwilligerswerk

Nadere informatie

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014 Nummer 6 juni 2014 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014 Factsheet Ondanks eerste tekenen dat de economie weer aantrekt blijft de werkloosheid. Negen procent van de Amsterdamse beroepsbevolking is werkloos

Nadere informatie

Woon-werkverkeer Stadspeiling en AmersfoortPanel 2010

Woon-werkverkeer Stadspeiling en AmersfoortPanel 2010 Woon-werkverkeer Stadspeiling en AmersfoortPanel 2010 Gemeente Amersfoort Sector Dienstverlening, Informatie en Advies (DIA) Onderzoek en Statistiek Zwaantina van der Veen Ben van de Burgwal Uitgave en

Nadere informatie

De leefbaarometer.nl ontwikkeling van de leefsituatie 1998-2010 in Amersfoort

De leefbaarometer.nl ontwikkeling van de leefsituatie 1998-2010 in Amersfoort De leefbaarometer.nl ontwikkeling van de leefsituatie 1998-2010 in Amersfoort Gemeente Amersfoort Ben van de Burgwal augustus 2011 De Leefbaarometer.nl is een instrument dat is ontworpen om voor heel Nederland

Nadere informatie

CULTURELE HERKOMST VAN CLIËNTEN IN DE GGZ EN VERSLAVINGSZORG

CULTURELE HERKOMST VAN CLIËNTEN IN DE GGZ EN VERSLAVINGSZORG CULTURELE HERKOMST VAN CLIËNTEN IN DE GGZ EN VERSLAVINGSZORG 1 Culturele herkomst van cliënten in de ggz en verslavingszorg Aantal cliënten in de GGZ naar land van herkomst Aantal cliënten in 2006 Aantal

Nadere informatie

Communicatie, lokale media en samenwerking 2015

Communicatie, lokale media en samenwerking 2015 Communicatie, lokale media en samenwerking 2015 Gemeente Amersfoort Dymphna Meijneken April 2016 De Stadsberichten, een aantal pagina s in het lokale blad Amersfoort Nu, is al jaren de meest benutte bron

Nadere informatie

Allochtonen, 2012 Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)

Allochtonen, 2012 Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl) Indicator 13 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2012 woonden er in Nederland

Nadere informatie

Wijkcijfers decentralisaties gemeente Amersfoort

Wijkcijfers decentralisaties gemeente Amersfoort Wijkcijfers decentralisaties gemeente Amersfoort Gebaseerd op geactualiseerd Stapelingsonderzoek CBS (mei 2014) en gegevens Vektis Gemeente Amersfoort Sector ConcernMiddelen (CM) Afdeling Onderzoek en

Nadere informatie

7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs

7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs 7. Deelname en slagen in het hoger onderwijs Vergeleken met autochtonen is de participatie in het hoger onderwijs van niet-westerse allochtonen ruim twee keer zo laag. Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/

Nadere informatie

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken Ministerie van Justitie Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken Directie Vreemdelingenbeleid Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 2013 Samenvatting

Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 2013 Samenvatting Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 2013 Samenvatting Gemeente Amersfoort Ben van de Burgwal, Dorien de Bruijn 23 mei 2014 Vanaf 1997 is de Amersfoortse Stadspeiling elke twee jaar voor een belangrijk deel

Nadere informatie

FORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 2009

FORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 2009 FORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 29 Groei van werkloosheid onder zet door! In het 2 e kwartaal van 29 groeide de werkloosheid onder (niet-westers)

Nadere informatie

FORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid,

FORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid, FORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid, @ FORUM, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling, september 29 Samenvatting De werkloosheid onder de 1 tot 2 jarige Nederlanders is in het 2 e kwartaal van 29 met

Nadere informatie

Sterke toename alleenstaande moeders onder allochtonen

Sterke toename alleenstaande moeders onder allochtonen Carel Harmsen en Joop Garssen Terwijl het aantal huishoudens met kinderen in de afgelopen vijf jaar vrijwel constant bleef, is het aantal eenouderhuishoudens sterk toegenomen. Vooral onder Turken en Marokkanen

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Wat houdt onderwijssegregatie juist in?

Nieuwsbrief. Wat houdt onderwijssegregatie juist in? De discussie over etnische segregatie in het onderwijs, zeg maar over zwarte en witte scholen, is onlangs weer opgeflakkerd in de media. Stemmen gaan op dat het inschrijvingsbeleid in het kader van het

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2006 - II

Eindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2006 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. MIGRATIE EN DE MULTICULTURELE SAMENLEVING kaarten 1 en 2 Spreiding allochtonen in Den Haag kaart 1 kaart 2 uit Indonesië totaal

Nadere informatie

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015 1 Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015 Fact sheet juni 20 De werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar sterk gedaald. Van de 3.00 Amsterdamse jongeren in de leeftijd van 15

Nadere informatie

Taal en ouderbetrokkenheid van ouders van VVE-kinderen

Taal en ouderbetrokkenheid van ouders van VVE-kinderen Taal en ouderbetrokkenheid van ouders van VVE-kinderen Een kwantitatieve en kwalitatieve analyse In opdracht van: DWI en DMO Projectnummer: 13211 Foto: Voorlezende vader, fotograaf Tanja Kuut (2014) Lotje

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag

Nadere informatie

Oudere migranten in Nederland. Jeroen Ooijevaar NVD-seminar oudere migranten, 6 oktober 2017

Oudere migranten in Nederland. Jeroen Ooijevaar NVD-seminar oudere migranten, 6 oktober 2017 Oudere migranten in Nederland Jeroen Ooijevaar NVD-seminar oudere migranten, 6 oktober 2017 Inhoud Over het CBS Historie Stand Prognose Emigratie Verder onderzoek 2 Over het CBS 3 Even kennismaken 4 Het

Nadere informatie

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Prognose aantal leerlingen (index: 2011 = 100) (index: 2016 = 100)

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Prognose aantal leerlingen (index: 2011 = 100) (index: 2016 = 100) Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2011 en 2015 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen

Nadere informatie

Niet-westerse allochtonen behoren minder vaak tot de werkzame beroepsbevolking 1) Arbeidsdeelname niet-westerse allochtonen gedaald

Niet-westerse allochtonen behoren minder vaak tot de werkzame beroepsbevolking 1) Arbeidsdeelname niet-westerse allochtonen gedaald 7. Vaker werkloos In is de arbeidsdeelname van niet-westerse allochtonen gedaald. De arbeidsdeelname onder rs is relatief hoog, zes van de tien hebben een baan. Daarentegen werkten in slechts vier van

Nadere informatie

Persbericht. Niet-westerse allochtonen tweemaal zo vaak een uitkering. Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Niet-westerse allochtonen tweemaal zo vaak een uitkering. Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB01-187 24 augustus 2001 9.30 uur Niet-westerse tweemaal zo vaak een uitkering Eind 1999 ontvingen anderhalf miljoen mensen in Nederland een bijstands-,

Nadere informatie

Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort

Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort Ontwikkeling van misdrijven in Amersfoort 2007-2016 Gemeente Amersfoort Ben van de Burgwal februari 2017 In 2016 registreerde de politie voor Amersfoort 7.939 misdrijven. Ten opzichte van een jaar eerder

Nadere informatie

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2016

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2016 1 Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 20 Fact sheet april 20 De totale werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar vrijwel gelijk gebleven aan 2015. Van de 14.000 Amsterdamse jongeren

Nadere informatie

Onderzoek. Diversiteit in de Tweede Kamer 2012

Onderzoek. Diversiteit in de Tweede Kamer 2012 Onderzoek Diversiteit in de Tweede Kamer 2012 Nederland heeft een stelsel met evenredige vertegenwoordiging. Op 12 september 2012 waren er vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal:

Nadere informatie

12. Vaak een uitkering

12. Vaak een uitkering 12. Vaak een uitkering Eind 2001 hadden niet-westerse allochtonen naar verhouding 2,5 maal zo vaak een uitkering als autochtonen. De toename van de WW-uitkeringen in 2002 was bij niet-westerse allochtonen

Nadere informatie

4. Kans op echtscheiding

4. Kans op echtscheiding 4. Kans op echtscheiding Niet-westerse allochtonen hebben een grotere kans op echtscheiding dan autochtonen. Tussen de verschillende groepen niet-westerse allochtonen bestaan in dit opzicht echter grote

Nadere informatie

Informatie 17 december 2015

Informatie 17 december 2015 Informatie 17 december 2015 ARMOEDE: FEITEN EN CIJFERS Ondanks het aflopen van de economische recessie, is de armoede in Nederland het afgelopen jaar verder gestegen. Vooral het aantal huishoudens dat

Nadere informatie

Personen met een uitkering naar huishoudsituatie

Personen met een uitkering naar huishoudsituatie Personen met een uitkering naar huishoudsituatie Ton Ferber Ruim 1 miljoen personen van 15 tot 65 jaar ontvingen eind 29 een werkloosheids-, bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering. Gehuwden zonder

Nadere informatie

Veranderingen in het marktaandeel Openbaar Onderwijs in Rotterdam. Ineke van der Veen Charles Felix

Veranderingen in het marktaandeel Openbaar Onderwijs in Rotterdam. Ineke van der Veen Charles Felix Veranderingen in het marktaandeel Openbaar Onderwijs in Rotterdam Ineke van der Veen Charles Felix CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Veranderingen in het marktaandeel Openbaar Onderwijs in

Nadere informatie

De positie van etnische minderheden in cijfers

De positie van etnische minderheden in cijfers De positie van etnische minderheden in cijfers tabel b.. Omvang van de allochtone bevolking in Nederland naar herkomst (00 en prognose voor 00 en 0), aantallen x 00, per januari Bron: CBS, Allochtonen

Nadere informatie

Rapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost. Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI)

Rapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost. Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI) Rapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI) Mei 2017 Tessa van Ham Pieter van Vliet Inleiding Het Fieldlab Oost is een samenwerking

Nadere informatie

Regionale verschillen in de vruchtbaarheid van autochtonen en allochtonen

Regionale verschillen in de vruchtbaarheid van autochtonen en allochtonen Mila van Huis 1) en Petra Visser 2) Regionale verschillen in vruchtbaarheid worden vooral bepaald door regionale verschillen in de vruchtbaarheid van autochtone vrouwen. Grote verschillen komen voor. Er

Nadere informatie

Oudere minima in Amsterdam en het gebruik van de AIO

Oudere minima in Amsterdam en het gebruik van de AIO Oudere minima in Amsterdam en het gebruik van de AIO In opdracht van: DWI Projectnummer: 13010 Anne Huizer Laure Michon Clemens Wenneker Jeroen Slot Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkloosheid niet-westerse allochtonen nauwelijks toegenomen in 2005

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Werkloosheid niet-westerse allochtonen nauwelijks toegenomen in 2005 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB06-015 13 februari 2006 9.30 uur Werkloosheid niet-westerse allochtonen nauwelijks toegenomen in 2005 In 2005 is de werkloosheid onder niet-westerse allochtonen

Nadere informatie

2. Groei allochtone bevolking fors minder

2. Groei allochtone bevolking fors minder 2. Groei allochtone bevolking fors minder In 23 is het aantal niet-westerse allochtonen met 46 duizend personen toegenomen, 19 duizend minder dan een jaar eerder. De verminderde groei vond vooral plaats

Nadere informatie

Datum 19 februari 2010 Betreft Beantwoording Kamervragen over de demografische samenstelling van Nederland

Datum 19 februari 2010 Betreft Beantwoording Kamervragen over de demografische samenstelling van Nederland > Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 8 Postbus 30941 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Betreft Beantwoording

Nadere informatie

Waar zijn allochtone werknemers in dienst?

Waar zijn allochtone werknemers in dienst? Waar zijn allochtone werknemers in dienst? Dr. Chantal Melser, drs. Jo van Cruchten en Leo van Toor In het najaar van 2 waren er 6,9 miljoen werknemers tussen de 15 en 65 jaar met één of meerdere banen.

Nadere informatie

volledige kaart voor Wat zijn voor verschillende belanghebbenden voor en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs?

volledige kaart voor Wat zijn voor verschillende belanghebbenden voor en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs? Wat zijn verschillende belanghebbenden argumenten en tegen het mengen van leerlingen in het basisonderwijs? Mengen vergroot de ontwikkelingskansen van leerlingen Zwakkere leerlingen kunnen zich optrekken

Nadere informatie

Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en zorggebruik

Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en zorggebruik Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en zorggebruik ITS, Radboud Universiteit Nijmegen Roelof Schellingerhout 024 3653500 r.schellingerhout@its.ru.nl 5 februari 2013 Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en

Nadere informatie

Fact sheet Overige niet-westerse allochtonen in Amsterdam Groei overige niet-westerse allochtonen, 1992-2005 (procenten)

Fact sheet Overige niet-westerse allochtonen in Amsterdam Groei overige niet-westerse allochtonen, 1992-2005 (procenten) Fact sheet nummer 2 februari 2006 Overige niet-westerse allochtonen in Amsterdam Tussen 1992 en 2005 is de groep overige niet-westerse allochtonen in Amsterdam met maar liefst 86% toegenomen. Tot deze

Nadere informatie

Nieuwe dadergroep vraagt aandacht

Nieuwe dadergroep vraagt aandacht Er is een nieuwe groep van jonge, zeer actieve veelplegers die steeds vaker met de politie in aanraking komt / foto: Pallieter de Boer. Nieuwe dadergroep vraagt aandacht Jongere veelplegers roeren zich

Nadere informatie

Ouderinitiatieven in de strijd tegen onderwijssegregatie

Ouderinitiatieven in de strijd tegen onderwijssegregatie Ouderinitiatieven in de strijd tegen onderwijssegregatie Een verkenning van de ontwikkeling van ouderinitiatieven J. P. Lucassen Studentnummer 0342998 Begeleiders: R. Penninx, M. Crul Juni 2010 Masterscriptie

Nadere informatie

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden, Integratie en Vreemdelingenzaken

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden, Integratie en Vreemdelingenzaken α inisterie van Justitie Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden, Integratie en Vreemdelingenzaken Directie Integratie en Inburgering Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan

Nadere informatie

M Nieuwe werkgevers in 2004: De stap naar het aannemen van personeel. Guido Brummelkamp Wim Verhoeven Sjaak Vollebregt

M Nieuwe werkgevers in 2004: De stap naar het aannemen van personeel. Guido Brummelkamp Wim Verhoeven Sjaak Vollebregt M200919 Nieuwe werkgevers in 2004: De stap naar het aannemen van personeel Guido Brummelkamp Wim Verhoeven Sjaak Vollebregt Zoetermeer, december 2009 Nieuwe werkgevers Boodschap Nederland kent over de

Nadere informatie

Diversiteit in Provinciale Staten

Diversiteit in Provinciale Staten Diversiteit in Provinciale Staten In aanloop naar de verkiezingen van 2 maart inventariseerde E-Quality, hét kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit, de kandidatenlijsten (zie werkwijze) van

Nadere informatie

Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011

Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011 Onderzoek Diversiteit in Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en Eerste Kamer in 2011 Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD

Nadere informatie

De Tilburgse Integratiemonitor 2011. Analyse van beschikbare gegevens

De Tilburgse Integratiemonitor 2011. Analyse van beschikbare gegevens De Tilburgse Integratiemonitor 2011 Analyse van beschikbare gegevens Gemeente Tilburg Team Onderzoek & Informatie September 2011 De Tilburgse Integratiemonitor 2011 Team Onderzoek & Informatie 2 Samenvatting

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2017

Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2017 Gemeente Amsterdam Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 201 Factsheet maart 201 De totale werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar sterk gedaald ten opzichte van 201. Van de.000 Amsterdamse

Nadere informatie

Allochtonen in de politiek

Allochtonen in de politiek Allochtonen in de politiek In dit dossier kunt u informatie vinden over de participatie van allochtonen in de Nederlandse politiek. Wie heeft recht om te stemmen? Hoeveel allochtonen zijn volksvertegenwoordiger?

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK LAAGGELETTERDHEID IN LAAK Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN OPDRACHT

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid Amsterdam

Jeugdwerkloosheid Amsterdam Jeugdwerkloosheid Amsterdam 201-201 Factsheet maart 201 De afgelopen jaren heeft de gemeente Amsterdam fors ingezet op het terugdringen van de jeugdwerkloosheid. Nu de aanpak jeugdwerkloosheid is afgelopen

Nadere informatie

Thuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen

Thuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen Thuis voelen in Nederland: stedelijke verschillen bij allochtonen Jeroen Nieuweboer Allochtonen in, en voelen zich minder thuis in Nederland dan allochtonen elders in Nederland. Marokkanen, Antillianen

Nadere informatie

Jeugd in Schildersbuurt. De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft inwoners (1 januari 2015).

Jeugd in Schildersbuurt. De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft inwoners (1 januari 2015). Jeugd in Schildersbuurt De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft 31.639 inwoners (1 januari 2015). 1 Demografie Demografie Deze paragraaf geeft een beeld van de samenstelling van de

Nadere informatie

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2008

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2008 Sociaal-economische schets van Zuidwest 2008 Zuidwest is onderdeel van het en bestaat uit de buurten Haagwegnoord en -zuid, Boshuizen, Fortuinwijk-noord en -zuid en de Gasthuiswijk. Zuidwest heeft een

Nadere informatie

Figuur 1: Aantal gediplomeerde studenten lerarenopleidingen studiejaar 2004-2008 (bronnen: hbo-raad en vsnu, bewerkt door sbo)

Figuur 1: Aantal gediplomeerde studenten lerarenopleidingen studiejaar 2004-2008 (bronnen: hbo-raad en vsnu, bewerkt door sbo) Aantal gediplomeerden aan de lerarenopleidingen in Nederland Ondanks huidige en verwachte lerarentekorten is er geen sprake van een substantiële groei van aantal gediplomeerden aan de verschillende lerarenopleidingen.

Nadere informatie

TOENAME SPANNINGEN TUSSEN BEVOLKINGSGROEPEN IN AMSTERDAMSE BUURTEN

TOENAME SPANNINGEN TUSSEN BEVOLKINGSGROEPEN IN AMSTERDAMSE BUURTEN TOENAME SPANNINGEN TUSSEN BEVOLKINGSGROEPEN IN AMSTERDAMSE BUURTEN 22 oktober Sinds 2011 meet Bureau O+S met een signaleringsinstrument de spanningen tussen bevolkingsgroepen in Amsterdamse buurten. De

Nadere informatie

8. Werken en werkloos zijn

8. Werken en werkloos zijn 8. Werken en werkloos zijn In 22 is de arbeidsdeelname van allochtonen niet meer verder gestegen. Onder autochtonen is het aantal personen met werk nog wel licht toegenomen. De arbeidsdeelname onder Surinamers,

Nadere informatie

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29% 26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde

Nadere informatie

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

Werkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies

Werkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies Werkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies Aanleiding Sinds 2006 publiceert de Gemeente Helmond jaarlijks gedetailleerde gegevens over de werkloosheid in Helmond. De werkloosheid in Helmond

Nadere informatie

Voortijdig schoolverlaten 0c het voortgezet et onderwijs in

Voortijdig schoolverlaten 0c het voortgezet et onderwijs in e088 Voortijdig schoolverlaten 0c olverlaten vanuit het voortgezet et onderwijs in Nederland en 21 gemeenten naar herkomstgroepering en geslacht Antilianen- Toelichting bij geleverde everde maatwerktabellen

Nadere informatie

Deelname van allochtonen aan de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) over 1e halfjaar 2001

Deelname van allochtonen aan de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) over 1e halfjaar 2001 Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie Staven Centrum voor Beleidsstatistiek i.o. Postbus 4000 2270 JM Voorburg Deelname van allochtonen aan de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) over 1e halfjaar 2001

Nadere informatie

szw0001052 Aan de Voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid s-gravenhage, 23 november 2000 Aanleiding

szw0001052 Aan de Voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid s-gravenhage, 23 november 2000 Aanleiding szw0001052 Aan de Voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid s-gravenhage, 23 november 2000 Aanleiding Naar aanleiding van vragen over de hoge arbeidsongeschiktheidspercentages

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS

Nadere informatie

Neimed Krimpbericht. Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg SEPTEMBER 2015

Neimed Krimpbericht. Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg SEPTEMBER 2015 SEPTEMBER 2015 Neimed Krimpbericht Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg In Limburg wonen relatief veel Westerse allochtonen en weinig niet-westerse allochtonen. Evenals landelijk

Nadere informatie

Arbeidsdeelname van paren

Arbeidsdeelname van paren Arbeidsdeelname van paren Johan van der Valk De combinatie van een voltijdbaan met een is het meest populair bij paren, met name bij paren boven de dertig. Ruim 4 procent van de paren combineerde in 24

Nadere informatie

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100)

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100) Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2010 en 2014 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen

Nadere informatie

Informatie 10 januari 2015

Informatie 10 januari 2015 Informatie 10 januari 2015 ARMOEDE: FEITEN EN CIJFERS ARMOEDE WERELDWIJD Wereldwijd leven ongeveer 1,2 miljard mensen in absolute armoede leven: zij beschikken niet over basisbehoeften zoals schoon drinkwater,

Nadere informatie