Ontwerpgericht onderzoek MM2

Transcriptie

1 Ontwerpgericht onderzoek MM2 Onderzoeksvraag - Hoe creëer ik een veilig klasklimaat tijdens mijn lessen? Methode - Door op deze onderzoeksvraag antwoord te vinden, ga ik op verschillende manieren te werk: Literatuur zoeken naar veilige leeromgevingen Verdiepen in de relevantie in de ontwikkeling van pubers Terugkijken naar succesvolle situaties uit mijn eigen lessen Vooronderzoek - Theorie en literatuur Artikel Hooiveld over differentiatie.pdf.html ebook_differentiëren.pdf.html Praktijkgerichte Ontwikkelingspsychologie.pdf.html Artikel over klassenmanagement van Vernooy ea.pdf.html Puberbrein Eveline Crone samenvatting.pdf.html Artikel tienerbrein.pdf.html Handboek voor Leraren - Context analyse Om leerlingen in de onderbouw te laten musiceren, is het heel belangrijk dat zij zich veilig voelen om dit vol overgave te doen. Als je door je klasgenoten wordt uitgelachen, je niet veilig voelt bij de docent etc is dat niet bevordelijk en kom je vaak niet eens aan musiceren toe. Het is daarom belangrijk om inzicht te hebben in de sociale verhoudingen in de klas, op de hoogte te zijn van recente 1

2 ontwikkelingen van leerlingen in de klas die het gedrag beïnvloeden en een sfeer van gelijkheid te creëren op sociaal interpersoonlijk vlak als gedifferentieerde lesstof, zodat iedere leerlingen volledig kan participeren in de lessen. Respect voor elkaar kan een sleutelwoord zijn in dit onderwerp. - Behoefte analyse Leerlingen geven zelf aan dat sommige situaties niet werkbaar zijn. Ze hebben behoefte aan rust en structuur om optimaal in de les te kunnen participeren. Ook voor mij als docent is het geen werkbare sfeer als een groot gedeelte van de les bestaat uit orde scheppen/creëren. - Good Practices Differentiatie: - Praktijk lessen zijn vaak de leukste lessen, maar tevens het lastigste als het gaat om een veilige leeromgeving. In de lessen die ik gegeven heb hebben we gezongen, gemusiceerd en gepresenteerd. Om de juiste sfeer te creëren heb ik daarom rekening gehouden met differentiatie. Al snel werd mij duidelijk dat in de VMBO theoretische klassen, je te maken hebt met een grote verscheidenheid in niveau van de leerlingen. Sommige neigen naar VMBO kader leerlingen en anderen richting HAVO. Om het dan toch voor iedereen interessant te houden heb ik er voor gekozen om de opdrachten die ik gaf zo in te richten dat de leerlingen te allen tijde het gevoel van autonomie behielden om de opdracht op hun eigen niveau uit te kunnen voeren. Zo waren er altijd verschillende speel partijen, ruimte om zelf liedjes aan te dragen en creatieve vrijheid bij het houden van de presentaties. Escalaties in de klas: - RESPECT. Dat is naar mijn mening het belangrijkste woord om steeds weer te herhalen als een situatie dreigt te escaleren. Er zijn zo nu en dan onenigheden bij de leerlingen onderling. Door tijdens of na de les dit te benoemen kun je vanuit een rol van leiderschap de leerlingen laten inzien dat ongehoord gedrag niet wordt getolereerd in jouw les/op de school waar je werkt. Op een moment is er letterlijk een handgemeen bij mij in de klas geweest. De betrokken leerlingen heb ik daarom direct bij mij geroepen om op de gang te vertellen dat ik hier niet mee akkoord ga en dat dit nog een staartje zal krijgen buiten de les. Nadat ze het hadden bijgelegd heb ik de leerlingen ver uit elkaar in de klas geplaatst en de mentor plus teamleader (coördinator) ingelicht. Zij hebben het verder opgepakt. 2

3 De rol van de docent: - de Gastheer Contact maken met alle leerlingen als ze binnen komen zodat ze zich gezien voelen is een belangrijke eerste stap. Het is niet alleen een gezag uiting. Leerlingen zijn in mijn les te gast. Door deze rol aan te nemen creëer je non-verbaal direct een sfeer waarin ze onbewust zich daardoor ook als gast gedragen of gaan voelen. - de Presentator aandacht vangen en leiderschap tonen. Ik ben als docent het middelpunt van de aandacht op gezette momenten. Voornamelijk bij het openen en afsluiten van de les, maar ook tijdens de uitleg. Door deze rol sterk neer te zetten kun je de touwtjes in handen houden. Ik begin mijn lessen altijd met een korte terugblik naar de vorige les, de inhoud van de recente les en het leerdoel van die dag. In de afsluiting kijken we vast kort naar de volgende les. - de Didacticus vak expert en activerende didactiek. Als expert voor de klas staan houdt voor mij in, dat de leerlingen met al hun vragen te allen tijde bij mij terecht kunnen. Zowel theoretische als praktische vraagstukken kunnen worden behandeld. Wat ik ook duidelijk probeer aan te geven is dat het nooit de bedoeling is dat leerlingen gezien gaan worden als volleerde musici, maar worden beoordeeld op hun kunnen op niveau. - de Pedagoog orde houden, veilige en motiverende leeromgeving. In principe probeer ik altijd mijn lessen te geven vanuit een rustige werksfeer. Zeker aan het begin en aan het einde van de les vraag ik ook even om stilte voor mijn verhaal. Ook als leerlingen aan het woord zijn vind ik het belangrijk dat iedereen naar elkaar luistert. Leerlingen probeer ik continu te corrigeren tot gewenst gedrag. Ook geef ik vaak complimenten aan mensen die hun best doen in de les. - de Afsluiter terugblikken en vooruit kijken. Niet alleen op inhoud van de les, maar ook het verloop van de gegeven les. Ik ben altijd duidelijk hoe ik vind dat het is gegaan en wat eventueel de volgende keer zal moeten veranderen. Dit vind ik ook een essentieel onderdeel van de rol als gastheer. 3

4 - de Leercoach Als leercoach geef je de leerlingen feedback, leer je ze te reflecteren op hun eigen gedrag en bied je ondersteuning aan in hun ontwikkeling. Centraal staan de meta-cognitieve en affectieve vaardigheden. Ontwerpfase - Om de bovenstaande onderdelen goed te kunnen integreren in mijn lessen kan ik rekening houden met een aantal elementen. Ik kan een begeleider en stagecoach vragen mij hier op te controleren. Ik zal daarom eerst het gesprek aan gaan met de stagebegeleider/coach om uit te leggen waar extra rekening op gehouden kan worden. Na de les, wil ik graag bespreken wat verbeterpunten zouden kunnen zijn. - De elementen die ik (in eigen woorden omschreven) zou kunnen verwerken zijn: Goede voorbereiding Duidelijke structuur van en in de les verzorgen Duidelijke regels formuleren en herhalen Ongepast gedrag corrigeren naar gewenst gedrag Benoemen en complimenteren van gewenst gedrag Zorgen voor gedifferentieerde opdrachten Respect voor elkaar benoemen en uiten als sleutelwoord voor iedere les Bewust zijn van mijn rollen als docent Conclusie/Discussie Conclusie Voor zover ik een conclusie tot dusver kan schrijven over dit onderzoek gebruik ik de gevonden antwoorden die hierboven staan beschreven. Ik creëer een veilig klasklimaat in mijn les door gebruik te maken en te letten op de volgende zaken: Door mijn lessen goed voor te bereiden weten de leerlingen wat er van ze verwacht wordt. Dit creëert rust en begrip in de lessen. De rust wordt ook bewaard door de rollen als docent goed uit te voeren. De gastheer zorgt er voor dat alle leerlingen 4

5 zich gezien voelen en welkom in de les. De presentator geeft een gevoel van leiderschap in de klas en je vormt het middelpunt van je lessen. Als didacticus kun je aan alle vragen gehoor geven en kunnen de leerlingen door waar ze mee bezig waren (continuïteit). De pedagoog houdt orde en corrigeert gedrag door het goede gedrag te belonen en het ongewenste gedrag te voorkomen. Door duidelijke regels op te stellen is de kans kleiner dat er escalaties in de les plaatsvinden. De leercoach reflecteert en geeft feedback met als doel de ontwikkelingen van de leerlingen in kaart te brengen en hun ontwikkeling top of mind te maken. Door tevens de opdrachten te differentiëren, kan iedere leerling voor 100% participeren in de les. Het niveau sluit altijd aan op het kunnen van de leerling of ze kunnen de uitdaging opzoeken door een niveau hoger de opdracht in te steken. Respect is het sleutelwoord in iedere les. Voor elkaar en voor de docent. Probeer elkaar te stimuleren en te helpen daar waar mogelijk is. Bij een vak als muziek zal er altijd een verschil in niveau blijven bestaan omdat er meer dan IQ nodig is om deel te kunnen nemen aan de les. Wanneer je je bewust van de ontwikkelingsfase die de leerlingen doormaken als puber kun je beter reacties en gedrag plaatsen. Behoefte aan autonomie, lichamelijke veranderingen die de motoriek beïnvloeden en lichamelijk veranderingen die fysieke veranderingen te weeg brengen, zoals de baard in keel krijgen bij de jongens zijn elementen om extra in het vizier te houden. Discussie Als docent heb je in de klas veel invloed op je leerlingen. Wel is het goed om te beseffen dat er buiten de klas ook zaken spelen die invloed hebben op de leerlingen en daar vaak de basis wordt gelegd van het klimaat wat er in de klas heerst. Hoe gaan de leerlingen met elkaar om tijdens andere lessen? Wat is de thuis situatie van de leerlingen? Wat zijn de individuele rugzakjes die ze meenemen naar school? Etc. Deze invloeden zijn niet altijd direct bekend bij de school of bij andere docenten. Het is daarom belangrijk om goed persoonlijk contact te onderhouden met de leerlingen die daar behoefte aan blijken te hebben. Als docent kun je problemen signaleren en deze ter discussie stellen met de teamleider of mentor. Je hebt zo dus ook een aandeel in een veilig klasklimaat van andere lessen. 5

6 Bronnen Zes rollen van de Docent. Geraadpleegd op 10 oktober Ontwikkeling van de puberteit en adolescent 12 tot 23 jaar %20ontwikkeling.html Straatcultuur Geraadpleegd op 28 november Orde in de klas. (2009, 16 oktober). Geraadpleegd op 2 december Handboek voor Leraren (12.3 De invloed van het pedagogisch klimaat) Geerts, W & van Kralingen, R. (april 2016). Handboek voor Leraren (2e druk). (blz 422 t/m 425): Couthino 6