Leerwerkstage 1. voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten. Project: informatievaardigheden (mediawijsheid)

Transcriptie

1 Leerwerkstage 1 voorbereiden, uitvoeren en evalueren lesactiviteiten Project: informatievaardigheden (mediawijsheid)

2 Activiteiten tijdens de stage Eerst geven we een globaal overzicht van de verschillende activiteiten en in welke periode je deze het beste kunt uitvoeren. Hierna vind je een aantal algemene richtlijnen met betrekking tot het uitvoeren van de verschillende activiteiten en in hoofdstuk 4 staat een uitgebreide beschrijving van elke afzonderlijke activiteit. Naast de verplichte activiteiten is er ruimte om eigen activiteiten te ontplooien, afhankelijk van je eigen leervragen en de context van de school. Overleg altijd met je vakcoach of de opleider in de school als je extra activiteiten gaat doen. Verplichte activiteiten periode Activiteit 1: Participeren en ervaren 3 en 4 Activiteit 2: Observeren vakcoach 3 Activiteit 3: Onderwijsactiviteiten voorbereiden, uitvoeren, evalueren en reflecteren Activiteit 4: Zicht krijgen op het pedagogisch-didactisch klimaat, de identiteit van de school 3 en 4 3 en 4 Activiteit 5: Observeren van een klas 3 Activiteit 6: Onderzoek 3 Activiteiten speciaal in het kader van de beoordeling Tussenevaluatie U itwerking van de tot dan toe uitgevoerde activiteiten en planning voor periode 4 Eindevaluatie Samenstellen dossier LWS1, plan je eindgesprek tijdig met je vakcoach en/of schoolopleider en de leerwerkbegeleider. Op N@tschool vind je een overzicht van belangrijke data, waaronder een aantal deadlines waarop bepaalde opdrachten, afspraken en taken moeten zijn voldaan. periode 3 4 Voor elke onderwijsactiviteit geldt dat je reflecteert op hoe het resultaat bijdraagt aan jouw ontwikkeling tot docent. 9

3 Observeren van medestudent Inleiding Van ervaren docenten kun je veel leren door gericht te observeren Maar ook van medestudenten! Doelen - De student analyseert met behulp van theorie de interactie tussen medestudent en leerling - De student herkent en analyseert de didactiek en onderbouwt deze met behulp van theorie Activiteit Je observeert lessen van medestudenten. Je doet de observaties aan de hand van de kijkwijzer Rollen van de leraar (zie bijlage 4) of de kijkwijzer Dimensies van Marzano (zie bijlage 5). Noteer concreet waarneembaar gedrag, voorkom interpretaties en oordeelsvorming. 14

4 Bijlage 4 Kijkwijzer lesobservatie 5 rollen van de leraar Werkwijze Tijdens de les noteer je wat je gezien hebt. Na de les noteer je wat je opgevallen is, welke voorzichtige conclusie je trekt. Klas: Docent Voor de les Wat heb je gezien? Rol van gastheer: Op welke wijze worden leerlingen begroet? Mogelijke handelingen: leerlingen bij naam noemen, persoonlijke opmerkingen, korte gesprekjes,. Bij de start van de les Wat heb je gezien? Rol van presentator: Op welke wijze start de docent de les Mogelijke handelingen: centrale positie innemen, gewenst gedrag benoemen, contact zoeken met alle leerlingen, correctie ongewenst gedrag, noemen van namen,. Tijdens de instructie Wat heb je gezien? Rol van didacticus: Wat valt je op tijdens de instructie? Mogelijke aspecten: stemgebruik, positie, oogcontact, benoemt gedrag, duidelijkheid wat er in de les gaat gebeuren, duur van de instructie, gebruik hulpmiddelen 36

5 Tijdens het werken Wat heb je gezien? Rol van pedagoog: Wat valt je op tijdens het werken? Mogelijke aspecten: de docent stapt op leerlingen af die niet direct aan het werk gaan, de docent is bereikbaar voor leerlingen die vragen hebben, de docent benadert leerlingen positief, geeft complimenten, er is een rustige werksfeer, de regels worden nageleefd, Bij de afsluiting Wat heb je gezien? Rol van afsluiter: Op welke wijze wordt de les afgesloten Mogelijke handelingen: de docent evalueert de les met de leerlingen, positieve afsluiting, leerlingen blijven zitten tot de bel gaat, er wordt gedag gezegd, Wat is je opgevallen, Welke voorzichtige conclusie trek je? 37

6 Bijlage 5 Observatieformulier Marzano Dimensie Aandachtspunten Hulpvragen Dimensie 1: Motiveren Dimensie 2: Nieuwe kennis verwerven en integreren Dimensie 3: Bestaande kennis/ vaardigheden verbreden en verdiepen Klassenklimaat Leertaken - Houding van lln - Helderheid/duidelijkheid Inhoudelijke kennis - Betekenis opbouwen - Schematiseren/structureren - Onthouden procedurele kennis(vaardigheden) - Stappenplan - Inoefenen - Automatiseren Welke denkvaardigheden 1. vergelijken 2. classificeren 3. abstraheren 4. inductief redeneren 5. deductief redeneren 6. stellingen onderbouwen 7. fouten analyseren 8. denken over waarden en normen Op welke wijze zorgt de docent voor een positief klassenklimaat? Op welke wijze motiveert de docent de leerlingen? Hoe wordt het belang van de leertaak aan leerlingen duidelijk gemaakt? Hoe wordt de leertaak ervaren (moeilijk, gemakkelijk, uitdagend, saai etc.)? Zijn er veel vragen over de leertaak of kunnen de leerlingen er snel mee aan de slag? Is er sprake van inhoudelijke kennis (details, feiten, begrippen, principes. Oorzaak-gevolg relaties etc.? - Welke stappen van betekenis opbouwen herken je? /Hoe wordt de voorkennis van de leerlingen gebruikt om hen te laten ervaren dat de nieuwe kennis relevant is? - Hoe worden leerlingen geholpen bij het schematiseren/structureren van de lesstof? Is daarbij sprake van visualisatie? - Hoe worden de leerlingen geholpen bij het opslaan/memoriseren van de lesstof Is er sprake van procedurele kennis (vaardigheden)? - Op welke wijze wordt omgegaan met het stappenplan, ontdekken de leerlingen het zelf, wordt het voorgedaan,.? - Op welke wijze worden leerlingen begeleid bij het inoefenen van de vaardigheid? - Hoe worden leerlingen geholpen bij het automatiseren van deze vaardigheid? 1. Wat wordt er vergeleken en op basis van welke criteria? 2. Op basis van welke kenmerken worden er gegroepeerd? 3. Op welke wijze wordt het onderliggend thema of patroon in informatie ontdekt? 4. Op welke wijze worden er algemene conclusies getrokken op basis van observatie en analyse? 5. Op welke wijze worden algemene regels toegepast of specifieke situaties? 6. Welke stellingen moeten onderbouwd worden en hoe wordt er omgegaan met de eisen aan de redenering? 7. Hoe worden fouten in het eigen of andermans denkproces opgespoord? 8. Op welke wijze wordt er nagedacht over de eigen meningen, normen en waarden van de leerling zelf en die van anderen? 38

7 Klas Lesuur Docent Vak Dimensie Marzano Observatie Wat komt voor en op welke wijze? Dimensie 1: Motiveren Dimensie 2: Nieuwe kennis verwerven en integreren Dimensie 3: Bestaande kennis/ vaardigheden verbreden en verdiepen Eigen conclusie Koppeling met de theorie Eigen toekomstig handelen Conclusie uit nabespreking 39

8 Bijlage 6 Voorbereiden uitvoeren en evalueren van onderwijsactiviteiten Voorbereiden Je bereidt je onderwijsactiviteiten schriftelijk voor. Als het om lessen (in je eigen of in een aanverwant vak) gaat gebruik je hierbij in eerste instantie het lesplanformulier dat je bij (vak)didactiek hebt behandeld. Daarna kun je op zoek gaan naar andere voorbereidingsformulieren en daar ervaring mee opdoen. In bijlage 7 vind je een voorbeeld van een lesplanformulier, op N@Tschool staan ook andere voorbeelden. Werk vanuit de theorie die je op de opleiding hebt bestudeerd en ervaar hoe dit in de praktijk werkt. Denk daarbij aan het directe instructiemodel van Ebbens, de vijf dimensies van Marzano en vakdidactische principes. Geef bij de voorbereiding antwoord op de volgende vragen: 1. Wat zijn de leerdoelen voor de leerlingen en voor mezelf? 2. Hoe houd ik rekening met het niveau en de leeftijd van de leerlingen? 3. Hoe ontvang ik de leerlingen? 4. Hoe bouw ik mijn les op, uit welke onderdelen en werkvormen bestaat mijn les? 5. Waar en hoe kan ik gebruik maken van concrete voorbeelden, proefjes, beeldmateriaal en het (digitale) schoolbord? 6. Hoe zorg ik ervoor dat de overgangen tussen de verschillende lesfasen soepel verlopen? 7. Hoe zorg ik ervoor dat leerlingen actief meedoen? 8. Op welke wijze begeleid ik de leerlingen bij de uitvoering van hun taken? 9. Als er in groepjes gewerkt wordt, hoe groot zijn de groepjes en hoe stel ik ze samen? 10. Welke (audiovisuele) materialen heb ik nodig en waar zijn die (moet ik ze reserveren)? Uitvoeren Bespreek met je vakcoach/begeleider wanneer hij/zij de lesvoorbereiding wil ontvangen. Verwerk de feedback voordat je daadwerkelijke de onderwijsactiviteit gaat uitvoeren. Bij het uitvoeren werk je aan hoe je op een goede manier (bege)leiding kunt geven aan (kleine) groepen leerlingen. Bij de voorbereiding denk je ook daar over na en leg je een link naar de theorie die je op Windesheim hebt besproken. Belangrijke aspecten daarbij zijn: - Aandacht van een groep vragen en krijgen; - (Oog)contact met leerlingen maken; - Letten op je lichaamshouding en non verbaal gedrag; - Goed verstaanbaar en op gevarieerde toon spreken; 40

9 - Op een vriendelijke en respectvolle manier met leerlingen omgaan en dat ook van leerlingen vragen; - Complimenten geven; - Regels en afspraken met leerlingen maken (en je daar ook aan houden); - Leerlingen aanspreken op ongewenst taalgebruik en gedrag; - Praten over gewenst gedrag. Evalueren Aan het einde van de les bekijk je samen met je leerlingen of je de lesdoelen hebt behaald (fase 7 van model directe instructie). Reflecteren Met je vakcoach bespreek je de onderwijsactiviteiten na: wat ging goed en wat minder? Op basis van het nagesprek formuleer je nieuwe leerpunten voor jezelf en bij de voorbereiding van de volgende onderwijsactiviteit houd je rekening met hetgeen besproken is. 41

10 Bijlage 7 Lesplanformulier Dit is een voorbeeldformulier. Op N@Tschool staan ook andere voorbeelden. Hanteer in eerste instantie het lesplanformulier dat je bij (vak)didactiek hebt gebruikt. Student: Coach: Lesnummer: Datum: Klas : Aantal lln: Voor de les Onderwerp v.d. les: Korte beschrijving van de vorige les met deze klas: Vaardigheden/kennis die lln. nodig hebben voor deze les: Lesdoel(en) wat kunnen/kennen lln. aan het eind van de les: Te verwachten problemen bij het leren en onderwijzen: Te verwachten problemen bij deze klas: Eigen leerdoelen voor deze les: Na de les Eigen evaluatie: In hoeverre zijn je eigen leerdoelen gerealiseerd: 42

11 Punten voor intervisie: Aanscherping van je eigen leerdoelen: De les Tijd Subdoelen Activiteiten van de leraar Activiteiten van de leerlingen Organisatie van de les: - groeperingsvormen; - gebruik leer- en hulpmiddelen; - speciale omstandigheden 43