1 Hoe leren leerlingen?

Transcriptie

1 1 Hoe leren leerlingen? Reflectievraag 1.1 Lees de casus Een leerzame les waar hoofdstuk 1 van Handboek voor leraren als introductie mee begint. Beperk je alleen tot het lezen van deze casus. Schrijf vervolgens in een alinea wat volgens jou de definitie van het begrip leren is. Reflectievraag 1.2 Herhaling van leerstof is erg belangrijk voor het leerproces. Als je kijkt naar je eigen lessen, of die van je coach, vind je dat er dan genoeg aan herhaling wordt gedaan? Geef hiervan twee voorbeelden (zie desgewenst paragraaf uit Handboek voor leraren). Reflectievraag 1.3 Kijk naar je eigen leren. Bedenk een situatie waarin jij kunt laten zien dat je iets hebt geleerd. Dat mag een situatie zijn van vroeger of nu. Neem in je beschrijving de volgende vier punten mee (zie paragraaf uit Handboek voor leraren): Leren door directe ervaring Leren door sociale interactie Leren door nadenken ofwel reflectie Leren door het verwerken van theorie Reflectievraag 1.4 Lees paragraaf uit Handboek voor leraren. Noem een voorbeeld van constructivisme die je tegenkomt op je eigen opleiding. Vind je dit wel of niet een prettige en werkbare onderwijsmethode? Motiveer je antwoord. Reflectievraag 1.5 Je hebt een klas met 25 leerlingen. Een derde van de klas is niet gemotiveerd en zijn met moeite aan het werk te krijgen. Bedenk minstens vijf manieren om de ongemotiveerde leerlingen te motiveren. Bespreek je antwoorden met een medestudent. Reflectievraag 1.6 Lees paragraaf 1.1 uit Handboek voor leraren en bekijk nogmaals je antwoord op de vraag hiervoor. Wat zou je nu aan dit gegeven antwoord willen toevoegen of veranderen? 1 van 13

2 2 Hoe bereid ik mijn lessen voor? Reflectievraag 2.1 Zoals je hebt gelezen in paragraaf 2.1 van Handboek voor leraren wil je als leraar niet dat je leerlingen met jas en tas in de hand wachten tot de bel gaat. Je wilt je leerlingen tot het einde van de les betrokken houden. Noem vijf terugblikkende activiteiten die jij hebt toegepast in een eigen les of die werden gebruikt in een les die je hebt geobserveerd. Waren de leerlingen tot het einde van de les betrokken? Reflectievraag 2.2 Stel, je werkt op een school waarbij elke klas de hele dag les heeft in hetzelfde lokaal (een stamlokaal). In dat geval kun je als leraar je lokaal niet gereedmaken voor de les, dit kan alleen op het moment wanneer jij het lokaal binnenstapt en de leerlingen al op hun plek zitten. Bedenk, eventueel met een medestudent, een aantal praktische oplossingen om je les toch goed voor te bereiden, al dan niet met hulp van leerlingen (zie ook paragraaf 2.1 uit het Handboek). Reflectievraag 2.3 In de adolescentiefase is de ontwikkeling van de hersenen in volle gang. Onder andere zaken als plannen en organiseren leveren moeilijkheden op bij deze leeftijdsgroep. Bedenk vijf praktische hulpmiddelen die je leerlingen in de adolescentiefase kunt aanbieden zodat ze enigszins gestuurd kunnen worden in bijvoorbeeld het plannen en het organiseren, en toch gedeeltelijk eigen verantwoordelijkheid leren dragen (zie ook paragraaf 2.4 uit het Handboek). Reflectievraag 2.4 Veel beginnende docenten letten bij het bepalen van de beginsituatie met name op de voorkennis en leerervaring van leerlingen. Zoals je echter hebt kunnen lezen in paragraaf van het Handboek, wordt de beginsituatie bepaald door vele andere zaken. Op welke punten ga je nu bewuster letten om de beginsituatie in de klas te bepalen? Hoe ga je dat aanpakken? Reflectievraag 2.5 Lees paragraaf 2.3 uit het Handboek. Kun je tekortkomingen aan jezelf toeschrijven? Zo ja, waar denk je dat deze tekorten vandaan komen en wat zou je kunnen doen om deze tekortkomingen op te heffen? Zijn je tekortkomingen bijvoorbeeld te wijten aan de opleiding die je nu volgt? (Denk hierbij aan het niveau van je vak, samenwerkingsvaardigheden, leren leren enzovoort). Reflectievraag 2.6 Maak een keuze tussen divergent en convergent differentiëren. Geef vervolgens zo concreet mogelijk aan hoe je dat voor je eigen vak zou willen doen. 2 van 13

3 3 Hoe laat ik leerlingen in de klas leren? Reflectievraag 3.1 Wat zijn volgens jou de belangrijkste verschillen tussen een lesgevende leerkracht en een coachende leerkracht? Reflectievraag 3.2 In hoofdstuk 3 van Handboek voor leraren wordt gesproken over de zes condities die een les effectief maken. Kies er twee uit en geef een (al dan niet fictief) voorbeeld van een geslaagde toepassing in je eigen les. Reflectievraag 3.3 Soms heb je een werkvorm perfect voorbereid maar gaat het in de uitvoering mis. Bedenk, aan de hand van een voorbeeld uit je eigen praktijk, wat je kunt doen om de uitvoering te verbeteren. Reflectievraag 3.4 Neem een voorbereide les in gedachten, noteer drie reacties die je logischerwijs vanuit je klas kunt verwachten. Geef vervolgens kort aan hoe je het beste op deze reacties kunt antici peren. Reflectievraag 3.5 Bekijk het Kerobei-model (figuur 3.2) uit paragraaf van het Handboek. Met dit model kun je het persoonlijke referentiekader van de geïnterviewde met betrekking tot het onderwerp in beeld brengen. Loop de voorbeeldvragen van dit model door om je eigen referentiekader met betrekking tot het concept van samenwerkend leren in kaart te brengen. 3 van 13

4 4 Hou houd ik orde? Reflectievraag 4.1 Stel, jouw lessen verlopen (redelijk) ordelijk, wat is jouw aandeel hierin? Noem twee punten die je toepast om je lessen op orde te houden. Reflectievraag 4.2 Bekijk de Roos van Leary (figuur 4.1, paragraaf van Handboek voor leraren). De meeste mensen hebben een voorkeurspositie in de Roos van Leary. Welke is dat voor jou? Motiveer je antwoord. Reflectievraag 4.3 Neem een recent conflict in gedachten en leg uit waarom dit conflict interpersoonlijk of intrapersoonlijk was. Reflectievraag 4.4 Lees paragraaf 4.2 van het Handboek. Kounin noemt vijf bij uitstek didactische vaardigheden die zorgen voor gedegen klassenmanagement. Geef jezelf twee aanwijzingen op één van deze vijf vaardigheden. Kies de vaardigheid waarin je nog het meest moet groeien (zie hoofdstuk 4). Reflectievraag 4.5 Lees paragraaf van het Handboek. Welke vijf conflicthanteringsstijlen worden hier beschreven? Wat is jouw voorkeursstijl? En welke stijl ontwijk je bij voorkeur? 4 van 13

5 5 Toetsen en beoordelen Reflectievraag 5.1 Wat heeft de taxonomie van Bloom met toetsing te maken? (Zie paragraaf van Handboek voor leraren.) Reflectievraag 5.2 Noem een voorbeeld uit je eigen ervaring als student of leerling waarbij de toets of de opdracht die je moest maken niet transparant was. Hoe dit kwam dit volgens jou? (Zie ook paragraaf van het Handboek.) Reflectievraag 5.3 Noem twee overwegingen die je gebruikt om de zak-slaaggrens te bepalen (cesuur). (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) Reflectievraag 5.4 Bedenk een zinvolle diagnostische toetsvraag die gaat over de stof waar jij momenteel mee bezig bent. Bij deze lesstof kan het gaan om lesstof waar jij momenteel zelf als student mee bezig bent of om lesstof die je aan jouw leerlingen wilt uitleggen. Reflectievraag 5.5 Toetsen moeten in lijn met je lessen liggen, wat wordt hiermee bedoeld? (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) 5 van 13

6 6 Groepsprocessen Reflectievraag 6.1 Lees paragraaf van Handboek voor leraren. De groepscohesie binnen jouw kennissenkring is waarschijnlijk groter dan de cohesie van jouw klas. Gebruik een van de volgende drie factoren om dit uit te leggen. omvang van de groep; druk van buiten af; aantrekkelijkheid van de groep. Reflectievraag 6.2 Kies een van de fases van groepsontwikkeling van Bruce Tuckman en probeer zo veel mogelijk tips aan een docent te geven om het groepsproces in die fase goed te ondersteunen. (Zie hiervoor ook paragraaf 6.3 van het Handboek.) Reflectievraag 6.3 Neem een goed functionerende groep voor ogen, waarin productief gewerkt wordt en waar je zelf deel van uitmaakt. Noteer minstens twee verschillen met een niet-functionerende groep. Reflectievraag 6.4 Lees paragraaf 6.5 van het Handboek. Ben je zelf wel eens gepest of heb je in een klas gezeten waarin gepest werd? Of heb je misschien zelf gepest? Zijn er dingen die je nu anders zou doen? En waarom? In paragraaf van het Handboek staat beschreven dat mensen altijd de keuze maken die het beste is op dat moment. Leg met een eigen voorbeeld uit waarom dat waar of niet waar is. 6 van 13

7 7 Passend onderwijs in de dagelijkse praktijk Reflectievraag 7.1 Wat zijn volgens jou de voordelen van de wet passend onderwijs? Reflectievraag 7.2 Kun je aangeven in welke mate jij tot nu toe hebt gedifferentieerd met betrekking tot leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte? Hoe heb je dat gedaan? Kun je ook aangeven waar voor jou de grens ligt met betrekking tot differentiëren? (Zie ook paragraaf 2.5 uit het Handboek.) Reflectievraag 7.3 Docenten werken ieder op een eigen manier. De een leest de zorgmap of de handelingsplannen zorgvuldig door om volledig op de hoogte te zijn van de manier van aanpak en wat voor soort leerlingen hij in de klas heeft. De ander laat in eerste instantie alle informatie links liggen om zelf te observeren hoe de klas functioneert. Welke manier zou jou het meest aanspreken? Motiveer je antwoord. Reflectievraag 7.4 Faalangst is een vrij veel voorkomende beperking bij leerlingen. Wat doe jij juist wel of niet om deze leerlingen te begeleiden en tegemoet te komen? (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) Reflectievraag 7.5 Wat is jouw mening over zorgleerlingen in het regulier onderwijs? Motiveer je antwoord. (Zie ook paragraaf 7.4 uit het Handboek.) 7 van 13

8 8 Gesprekken op school Reflectievraag 8.1 Als leerkracht voer je veel verschillende soorten gesprekken met verschillende gesprekspartners. Soms wordt er in de gang belangstelling getoond voor de dingen waar je mee bezig ben of is er interesse voor jouw privéleven. Ben je zelf wel eens de initiatiefnemer van een dergelijk gesprek? (Zie ook paragraaf uit Handboek voor leraren.) Reflectievraag 8.2 Wat is voor jou de essentie van een coachingsgesprek? (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) Reflectievraag 8.3 Lees in paragraaf van het Handboek Het verhaal van de drie bomen (p. 291). Past een van de bomen bij jou? Of zou je jezelf liever als een vierde versie van een boom willen beschrijven? Reflectievraag 8.4 Aan wie of wat ben jij loyaal? (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) Reflectievraag 8.5 Bij gespreksvaardigheid is bij schakelen tussen gespreksniveaus of het toepassen van verschillende gespreksinterventies vaak nog een wereld te winnen. Op welk punt van je gespreksvaardigheid zou je jezelf willen ontwikkelen? (Zie desgewenst paragraaf 8.1 en 8.2 uit het Handboek.) 8 van 13

9 9 Het voortgezet onderwijs en het mbo in beeld Reflectievraag 9.1 Wat is het belang van een centrale ontmoetingsplaats voor docenten binnen een school? (Zie ook paragraaf uit Handboek voor leraren.) Reflectievraag 9.2 Beschrijf de visie van de school waar je het laatst hebt gewerkt of stage hebt gelopen. Reflectievraag 9.3 Lees paragraaf van het Handboek. Welke vier typen zorgstructuur worden hier beschreven? Welk type zou jij het liefst zien op een school, type A, B, C of D? Motiveer je antwoord. Reflectievraag 9.4 Wat is het verschil tussen niveau 1 en 4 van het mbo? Vorm zowel een beeld van een leerling uit niveau 1 als een beeld van een leerling uit niveau 4. Welke verschillen zie je dan? (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) Reflectievraag 9.5 Vind je dat alle leraren hetzelfde beleid moeten uitvoeren? Waarom wel of waarom niet? (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) 9 van 13

10 10 Interculturele klassen, ouders en buurten Reflectievraag 10.1 Bedenk wanneer je voor het laatst bewust hebt nagedacht over je eigen normen en waarden. Aan welke normen en waarden dacht je toen? Reflectievraag 10.2 Wanneer heb je actief geprobeerd om de waarden en normen van een leerling te leren kennen? Hoe deed je dat? Reflectievraag 10.3 Wat wordt er bedoeld met de opmerking dat de begrijpelijkheid van taal op school net boven het niveau van de leerling moet liggen? (Zie ook paragraaf uit Handboek voor leraren.) Reflectievraag 10.4 Op welke manier waren je ouders betrokken bij jouw leer- en ontwikkelingsproces als leerling in het voortgezet onderwijs? Reflectievraag 10.5 De Amerikaanse socioloog Paulle meent dat een spreidingsbeleid jongeren uit hun achterstandswijken zou kunnen halen en hen in contact zou kunnen brengen met de mainstreamcultuur die betere onderwijskansen biedt. (Zie ook paragraaf uit het Handboek.) Ben jij voorstander van een dergelijk beleid? Waarom wel of waarom niet? 10 van 13

11 11 Een goede leraar worden Reflectievraag 11.1 Lees de casus Op deze school komt ze niet uit de verf aan het begin van hoofdstuk 11 van Handboek voor leraren. Noem minstens vijf eigenschappen waarover jij als docent beschikt of zou willen beschikken. Waarom kies je voor deze eigenschappen? Reflectievraag 11.2 Welke vier copingstijlen worden in paragraaf van het Handboek beschreven? Welke van de vier is het meest van toepassing op jezelf? Is dit terug te zien in je portfolio, waaraan? Reflectievraag 11.3 Doe de assertiviteitstest. Is je score 35 of lager? Wat zou je dan concreet willen veranderen aan je assertiviteit of proactiviteit als docent? Wanneer je score 35 of hoger is, zou je dan iets willen veranderen aan je assertiviteit of proactiviteit als docent, zo ja wat dan? Reflectievraag 11.4 Welke vorm van reflecteren hanteer jij meestal als student of als docent? Maak een keuze uit gedragsgerichte reflectie en betekenisgerichte reflectie. (Zie ook paragraaf van het Handboek.) Reflectievraag 11.5 Je hebt onlangs waarschijnlijk verschillende dingen gedaan in een onderwijssituatie, bijvoorbeeld een les gegeven. Dat kan een succes zijn geweest of misschien juist een probleem hebben opgeleverd. In beide gevallen is het de moeite waard om van die ervaring te leren. Neem een moment uit een dergelijk situatie voor ogen en vul vervolgens het schema in van figuur 11.4 uit het Handboek. Ben je, na het beantwoorden van de vragen van het schema, anders tegen de situatie aan gaan kijken? Waarom wel of waarom niet? Reflectievraag 11.6 Als je stage hebt gelopen, heb je wellicht gebruikgemaakt van intervisie. Noem een situatie waarin jij geholpen bent of steun hebt ervaren van collega s of medestudenten (zie ook paragraaf van het Handboek). Maak in je antwoord gebruik van de volgende vragen en beschrijf de situatie. Wie heeft/hebben jou geholpen? Heb jij je (probleem)situatie beter in kaart kunnen brengen? Ben je tot nieuwe inzichten gekomen, zo ja welke dan? Vind je de vorm waarin intervisie wordt gegeven nuttig? Wat zou je willen veranderen aan de intervisielessen? Noem concrete punten. 11 van 13

12 12 Het vmbo Reflectievraag 12.1 Motivationele activiteiten zijn belangrijk voor het leren (Van der Sanden, 2013). Noem ten minste drie manieren waarop jij leerlingen hebt gemotiveerd of waarop een docent in een les die je hebt bijgewoond dat deed. Reflectievraag 12.2 In 2015 heeft de Onderwijsraad een advies uitgebracht over het herstructureren van het vmbo (zie paragraaf ). Beschrijf twee voordelen en twee gevaren die deze herstructurering volgens jou met zich meebrengt. Overleg daarna met een studiegenoot: over welke punten zijn jullie het eens en oneens? Reflectievraag 12.3 Op welke manier werk jij in de klas aan een positief pedagogisch klimaat en wat heb je geleerd van collega s? Geef ten minste drie praktijkvoorbeelden. Reflectievraag 12.4 Maak jij meer gebruik van controlerende of van autonomie ondersteunende taal? Noem ten minste twee voorbeelden uit je laatst gegeven les. Zou je na het lezen van paragraaf andere woorden kiezen? 12 van 13

13 13 Het mbo Reflectievraag 13.1 Hoe zou jij je studenten benaderen als je mbo-docent was: als leerlingen, deelnemers of studenten? En welke mate van verantwoordelijkheid mag je van deze doelgroep verwachten? Reflectievraag 13.2 Hoe zou jij samenwerkend leren willen integreren in je vaklessen? Reflectievraag 13.3 Als mbo-docent ben je vaak ook stagebegeleider. Waar ligt volgens jou de nadruk bij het begeleiden van leerlingen in het mbo? Reflectievraag 13.4 Ga op zoek naar een OER (onderwijs- en examenregeling) van een mbo-opleiding die je kent. Staat daar informatie in die je niet had verwacht? Leg je antwoord uit. 13 van 13