Evaluatie van de website van het Centrum voor Jeugd en Gezin

Transcriptie

1 Evaluatie van de website van het Centrum voor Jeugd en Gezin Een onderzoek naar het bereik van de doelgroep, het beantwoorden aan de behoeften van de gebruiker en het bereik van de beoogde effecten van de opdrachtgever. Ilse Deurman S Maart 2010 Masterscriptie voor Communication Studies Faculteit Gedragswetenschappen Universiteit Twente te Enschede Afstudeercommissie: Dr. C.H.C. Drossaert Dr. H. Boer Opdrachtgever: GGD Flevoland Extern begeleiders: C. van Eijden M. Valkhof

2 Voorwoord Bij mijn zoektocht naar een geschikte afstudeeropdracht, passend bij mijn wensen en de richtlijnen van Communication Studies, kwam ik terecht bij de afdeling Beleid en Onderzoek (B&O) van de GGD Flevoland. Zij waren benieuwd wat het bereik en de reacties van ouders waren op de website van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Het antwoord op deze vragen is te vinden in de scriptie die voor u ligt. Meerdere personen hebben meegewerkt aan het tot stand komen van de resultaten en aan de fijne sfeer waarin ik mijn onderzoek heb mogen doen. Een aantal van hen wil ik hier graag bedanken. Om te beginnen denk ik hierbij aan Claartje van Eijden mijn begeleider vanuit B&O, zonder haar tijd, goede ideeën en intensieve support tijdens mijn afstuderen was dit niet mogelijk geweest. De afdeling B&O bedank ik voor hun enthousiasme en interesse in het onderzoek. Daarnaast gaat mijn dank uit naar Ellen, Nienke en Willeke voor hun feedback. Een bijzonder bedankje komt toe aan Miranda Valkhof en Inge van het CJG, voor hun betrokkenheid, enthousiasme en gezelligheid. Natuurlijk gaat mijn dank ook uit naar bij begeleiders van de Universiteit Twente. Dr. Stans Drossaert en dr. Henk Boer, streng maar rechtvaardig hebben zij mij geholpen het onderzoek en de scriptie naar een hoger plan te tillen. Als laatste maar zeker niet onbelangrijk wil ik de mensen bedanken die direct of indirect een rol hebben gespeeld bij mijn afstuderen. Hierbij denk ik in het bijzonder aan mijn familie en Jeroen, bedankt voor jullie onvoorwaardelijke support. Ook mijn vrienden wil ik bedanken voor hun feedback, aanwezigheid en luisterend oor. Daarnaast wil ik de directeur van de school en de medewerkers van het kinderdagverblijf en consultatiebureau bedanken omdat het uitvoeren van het onderzoek zonder hun goedkeuring niet plaats had gevonden. Tot slot wil ik alle participanten bedanken voor hun medewerking. Zonder deze mensen was mijn onderzoek niet mogelijk geweest. Zwolle, 15 maart 2010 Ilse Deurman 2

3 Inhoud Samenvatting 5 Summary 7 1 Inleiding Opvoedingsproblematiek Opvoedingsondersteuning Het centrum voor Jeugd en Gezin Opvoedingsondersteuning via internet De website van het Centrum voor jeugd en gezin Inhoud van de website van het CJG Het gebruik van de website van het CJG Bezoeken en herbezoeken (opvoedings)website Evaluatie onderzoek 21 2 Onderzoeksmethode Onderzoeksopzet Werving Procedures Meetinstrument Pretest Demografische kenmerken Vragen over de opvoeding Algemene vragen over het CJG en de website van het CJG Vragen over het uiterlijk van de website van het CJG Zoektaken /usabilitytest Vragen over de inhoud van de website van het CJG Vragen over effectiviteit Analyse van het interview en de taken 28 3 Resultaten Demografische gegevens van de participanten Het beeld van ouders over de opvoeding Zoeken van opvoedinformatie Bekendheid en associaties met het CJG Bekendheid met en het gebruik van de website van het CJG Beoordeling van de website Inhoud Vorm Navigatie Effect op kennis, vaardigheden en drempelverlaging Intentie om de website van het CJG te gaan bezoeken 44 4 Conclusie/discussie Bekendheid van het CJG en de website van het CJG Bezoeken en herbezoeken website Beoordeling van de website Inhoud Vorm 49 3

4 4.3.3 Navigatie Heeft de website het beoogde effect op (kennis), vaardigheden en drempelverlaging? Beperkingen van de methode Onbekendheid met de website van het CJG Participanten Opvoedingssituatie van de participanten Generaliseerbaarheid van de resultaten Betekenis resultaten 53 5 Literatuur 56 6 Bijlagen Bijlage 1 Brief aan ouders Basisschool de Regenboog 60 Bijlage 2 Brief aan deelnemers van de Pubercursus 61 Bijlage 3 Usability onderzoek 62 Bijlage 4 Zoektaken 67 Bijlage 5 Planning 69 Bijlage 6 Onderwerpen waar de interesse van de ouders naar uit gaat 71 4

5 Samenvatting Het onderzoek dat in deze scriptie wordt beschreven is uitgevoerd in opdracht van de GGD Flevoland. De afdeling Beleid en Onderzoek (B&O) van de GGD Flevoland heeft in samenwerking met andere organisaties de website van het CJG ontwikkeld. In september 2008 opende gemeente Lelystad een (fysiek) Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in Lelystad. Op hetzelfde moment is een pilot van het virtueel Centrum voor Jeugd en Gezin (vcjg) gestart in de Lelystadse Atol en Zuiderzeewijk. Het vcjg is een website die hoort bij het fysieke CJG. Het CJG richt zich op de vijf WMO functies; informatie en advies, (licht) pedagogische ondersteuning, toeleiding naar hulp, signalering en coördinatie van zorg. De website van het CJG sluit aan bij de functies van het fysieke CJG, maar dient tevens om eventuele drempels die mensen hebben om naar het fysieke CJG te gaan te verlagen en het bereik van het CJG te verhogen. De volgende onderzoeksvraag is opgesteld; Bereikt de website van het CJG de (juiste) doelgroep, beantwoordt het aan de behoeften van de gebruiker en bereikt het de beoogde effecten van de opdrachtgever? Om antwoord op deze vraag te vinden hebben interviews met zoektaken plaatsgevonden onder de doelgroep van de website. Deze doelgroep bestaat uit aanstaande ouders en ouders met kinderen in de leeftijd van 0 tot 23 jaar. De zoektaken zijn gebruikt om te bekijken of de geïnterviewden hun weg op de website konden vinden. De ouders kregen tijdens het interview vragen over achtergrondkenmerken en hun opvoedingssituatie. Daarnaast werd hen gevraagd naar de bekendheid en het gebruik van de website van het CJG. Ten slotte werd de participanten gevraagd de inhoud en effectiviteit van de website te waarderen. Het interview en de taken zijn gebaseerd op het Technology Acceptance Model (TAM) en wetenschappelijke literatuur. Uiteindelijk hebben 23 ouders aan het onderzoek meegewerkt, waarvan er acht in de Atol of de Zuiderzeewijk woonden. Het blijkt dat ouders over het algemeen positief zijn over de website van het CJG en de website in de toekomst willen gebruiken. Dat de website nu nog niet wordt gebruikt, lijkt 5

6 te komen doordat deze niet goed bekend is. Een goed pr- en communicatieplan en een aantal aanpassingen aan de website, op basis van aanbevelingen van de participanten en wetenschappelijke literatuur, is hier op zijn plaats. 6

7 Summary This research has been conducted under supervision of a community health center in Flevoland (the Netherlands). This community health center developed a website for the Center for Youth and Family (CYF) in Lelystad, in cooperation with other organizations. The CYF in Lelystad opened in September At the same time a pilot of the website was developed for two districts in Lelystad. The CYF has five functions; information and advice, pedagogic support, referring to help, signaling problems, and coordination of care. The website of the CYF adapts to these functions, but has two extra functions: to minimize the fear people have to visit the CYF and higher visits to the CYF. The following research question is presented; Does the website of the CYF attain the right user, does it answer to the needs of the user, and does it reach the goals of the sponsor? Interviews took place to answer these questions. The desired group of this interview were parents to be and parents with children in the age of zero to twenty-three. In the interviews, search tasks were used to find out how users evaluate the usability of the website. The participants had to answer questions about demographic features, their parenting situation, familiarity with and use of the website of the CYF and their thoughts about the content and efficiency of the website. The interview and tasks were based on the Technology Acceptance Model and scientific literature. Twenty-three parents participated, eight of which were from the district the pilot took place in. On the whole parents were positive about the website of the CYF and they indicated they wanted to start using it in the future. The fact that the website hasn t been visited by these parents, seems to be due to a lack of P.R. and Communication. 7

8 The present research led to the following recommendations: add some adjustments to the website, and develop a P.R. and Communications plan, based on the recommendations of the participants and literature. 8

9 1 Inleiding In deze scriptie zal worden ingegaan op een evaluatie die is uitgevoerd in samenwerking met GGD Flevoland en het Centrum voor Jeugd en Gezin Lelystad. In dit hoofdstuk zal een beschrijving worden gegeven van de opvoedingsproblematiek en opvoedingsondersteuning. Daarnaast zal het Centrum voor Jeugd en Gezin aan bod komen met vervolgens de opvoedingsondersteuning op het internet en de website van het Centrum voor Jeugd en Gezin. 1.1 Opvoedingsproblematiek De Jongh & Vlek (2009) hebben in opdracht van het Ministerie voor Jeugd en Gezin onderzoek gedaan naar de opvoeding. Uit hun onderzoek blijkt dat, hoewel 90 procent van de ouders zijn eigen opvoedingskwaliteiten goed vindt, 70 procent wel eens een moment heeft tijdens de opvoeding dat hij zich geen raad meer weet. Ook uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (2007) blijkt dat 11 procent van de ouders de opvoeding niet aan kan. Daarnaast blijkt dat 36 procent van de ouders zich zorgen maakt over de opvoeding van hun kinderen en 61 procent hulp wil bij de opvoeding (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2007). Op de momenten dat de ouder zich zorgen maakt of geen raad meer weet kunnen opvoedingsvragen ontstaan en de vraag naar middelen om bij de opvoeding te ondersteunen. Vragen die ouders hebben gaan het meest over de opvoeding in het algemeen, de emotionele ontwikkeling van kinderen, schoolprestaties en motivatie van schoolgaande kinderen (Van Weert & Zeijl, 2008). Volgens Kousemaker (1997) zijn er vijf opvoedsituaties waar een gezin in terecht kan komen; de goede en gewone opvoedsituatie, de pedagogische risicosituatie, de licht problematische opvoedingssituatie, de matig problematische opvoedsituatie en de ernstig problematische opvoedsituatie. Deze opvoedingssituaties hebben te maken met in hoeverre het wensbeeld dat de ouders hebben over hun opvoeding, naar hun mening, overeenkomt met de werkelijke situatie. Daarnaast zijn er nog drie dingen van invloed op deze opvoedingssituaties, namelijk; de tevredenheid over de opvoeding en ontwikkeling van de kind(eren), hoe toereikendheid en acceptabel de middelen zijn die ouders kunnen gebruiken bij de opvoeding en de mate waarin ouders het gevoel hebben de opvoedingsvragen die zij hebben aan te kunnen (Kousemaker, 1997). 9

10 De gedachte achter deze opvoedsituaties van Kousemaker (1997) is, dat een ouder meer tevreden is en minder problemen heeft met de opvoeding als hij antwoorden heeft op zijn opvoedingsvragen en voldoende middelen heeft om bij de opvoeding te gebruiken. De afgelopen jaren is de draagkracht van de steunstructuren rond ouders (zoals familie, vrienden en kennissen) afgenomen. Dit zorgt ervoor dat ouders de steun waar ze behoefte aan hebben rondom de opvoeding van hun kinderen, mogelijk mislopen (Bakker, Bakker, van Dijke & Terpstra, 1998). Als dit gebeurt, kan bij ouders het gevoel van eenzaamheid, onzekerheid of incompetentie ontstaan, waardoor de opvoedingssituatie van ouders verslechterd (Bakker, Bakker, van Dijke & Terpstra, 1998; Kousemaker, 1997). Opvoedingsondersteuning aan opvoeders is daarom erg belangrijk (Moran, Ghate & Van der Merwe, 2004). 1.2 Opvoedingsondersteuning Om opvoeders zo goed mogelijk te voorzien van middelen om vragen en problemen tijdens de opvoeding en ontwikkeling van de kinderen op te kunnen lossen, kunnen zij gebruik maken van opvoedingsondersteuning. Opvoed- en opgroeiondersteuning heeft volgens de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) vijf functies, namelijk; informatie en advies, licht pedagogische ondersteuning, toeleiding naar hulp, signalering en coördinatie van zorg (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 2004). Volgens Hoek (2008) heeft opvoedingsondersteuning verschillende definities, maar hebben deze allemaal hetzelfde doel voor ogen namelijk; de opvoedingspositie van ouders versterken. Er hoeft dus geen probleem te zijn om gebruik te maken van opvoedingsondersteuning, maar het is wel een belangrijke strategie in het voorkomen van (ernstige) gezinsproblematiek en het is een belangrijk middel om een optimale ontwikkeling van kinderen te bevorderen (Urban & van Eijden, 2008). Over de effectiviteit van opvoedondersteuning in zijn geheel bestaat nog geen eenduidigheid. Dit blijkt ondermeer uit een review van Moran, Ghate & Van der Merwe (2004). Op een aantal punten vinden zij echter wel eenduidigheid over wat werkt bij het geven van opvoedondersteuning. Deze punten komen, voor zover deze betrekking hebben op het huidige onderzoek, later aan bod. 10

11 1.3 Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Om ouders en verzorgers zo goed mogelijk te voorzien van up-to-date en betrouwbare opvoedings- en opgroei-informatie en/of te kunnen doorverwijzen naar een professional, is het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in het leven geroepen. Het Ministerie Jeugd en Gezin heeft besloten dat in 2011, in elke gemeente van Nederland minstens één CJG operationeel moet zijn. Het CJG richt zich op de vijf eerdergenoemde WMO functies (Programmaministerie Jeugd en Gezin, 2007). De functie van het CJG is enerzijds dat een ouder met een opvoedingsvraag zó bij het CJG naar binnen moet kunnen lopen en daar geholpen worden, of doorverwezen worden naar een professional. Anderzijds is het bedoeld voor zorgverleners om vragen en problemen van ouders te signaleren en coördineren. Het CJG is een overkoepelende organisatie die lokale functies en taken met betrekking tot gezondheid, opgroeien en opvoeden bundelt. Het coördineert jeugdbeleid en de doorverwijzing naar gezondheidszorg en jeugdzorg (Programmaministerie Jeugd en Gezin, 2008). Het CJG functioneert dus als een overkoepelend orgaan waaronder verschillende gezondheids- en jeugdzorginstellingen (zoals het Consultatiebureau en Bureau Jeugdzorg) vallen. De doelgroep van het CJG bestaat uit kinderen, jongeren, aanstaande ouders en ouders van kinderen in de leeftijd van 0 tot 23 jaar (Programmaministerie Jeugd en Gezin, 2008). Hoewel de CJG s zijn opgericht om laagdrempelige hulp en ondersteuning te bieden, blijkt uit onderzoek van De Jongh & Vlek (2009) dat slechts 1% van de ondervraagde ouders wel eens met een medewerker van het CJG over de opvoeding heeft gepraat. Dit is vrij weinig en kan komen doordat de drempel, om met iemand van het CJG te praten, te hoog ligt. Uit onderzoek van Stichting Alexander (2008) onder Zwolse jongeren, ouders en professionals over het CJG bleek, dat er een zestal drempels bestaan voordat men de stap neemt naar informatie, advies en hulp. Deze drempels zijn; de schaamte voor problemen ten opzichte van omstanders en professionals, de angst dat problemen worden doorverteld, verschillen in taal en cultuur, de angst dat kinderen worden weggenomen en de angst voor een onbekende plek met onbekende mensen. Daarnaast zoeken (allochtone) vaders minder snel hulp (Stichting Alexander, 2008). 11

12 1.4 Opvoedondersteuning via internet Door opvoedingsondersteuning via het internet aan te bieden worden drempels die het verkrijgen van deze ondersteuning verhinderen, mogelijk weggenomen en kan daarnaast de bereikbaarheid van de informatie worden verhoogd. Een groot voordeel van opvoedingsinformatie via internet is de anonimiteit. Men kan op het internet terecht met allerlei vragen zonder dat iemands sociale netwerk hier vanaf weet. Dit biedt een omgeving waar ouders/opvoeders met vragen over de opvoeding, niet worden veroordeeld (O Connor & Madge 2004; LaPerriére, Edwards, Romeder & Maxwell- Young 1998). Deze omgeving kan ervoor zorgen dat verschillende drempels die uit het onderzoek van Stichting Alexander (2008) naar voren kwamen, worden weggenomen. Steeds meer mensen zijn in het bezit van een internetaansluiting. Waar in 2002 nog ruim zes van de tien mensen toegang tot het internet hadden, hadden in 2008 zes van de zeven huishoudens internettoegang (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2003, 2008). Het internet wordt steeds vaker gebruikt om opvoedingsinformatie op te zoeken. Uit onderzoek van Bernhardt & Felter (2004) blijkt dat de meerderheid van de ouders het internet gebruikt als bron van informatie over hun kinderen. Jonge moeders gebruiken het internet vaak als eerste bron van informatie, waar oudere moeders het internet pas gebruiken na een dokter en boeken te hebben geraadpleegd. Ook blijkt dat ouders van kinderen tot drie jaar het internet vaker gebruiken dan ouders met oudere kinderen (Khoo, Bolt, Babl, Jury & Goldman, 2008; Bernhardt & Felter, 2004). Daarnaast blijkt het internet, ook voor ouders in wording, een belangrijke bron van informatie. Uit onderzoek van Yahoo! is gebleken dat bij ouders in wording, 86 procent gebruik maakt van het internet om informatie te zoeken over de zwangerschap (Yahoo!, 2005). Uit onderzoek van Khoo et al. (2008) onder ouders van patiënten in een kinderziekenhuis, blijkt dat in de zes maanden voorafgaand aan het onderzoek, nagenoeg iedereen (98 procent) ten minste één bron van opvoedingsinformatie heeft geraadpleegd. Als het gaat om specifiek zoeken naar opvoedinformatie, blijkt uit onderzoek van Sarkadi & Bremberg (2005) dat vooral vrouwen gebruik maken van het internet voor opvoedingsinformatie. De gemiddelde leeftijd van de vrouwen, die het internet voor opvoedingsinformatie gebruiken, is 35 jaar. Daarnaast hebben moeders, zonder partner en met een laag 12

13 inkomen, meer behoefte aan support bij de opvoeding via het internet (Sarkadi & Bremberg, 2005). In eerder onderzoek is niet alleen geanalyseerd of mensen zoeken naar opvoedingsinformatie op het internet, maar ook hoe ze zoeken. Deze onderzoeken lieten zien dat opvoedingsgerelateerde informatie veelal gezocht wordt via zoekmachines als Google, advies van vrienden of advertenties in tijdschriften (Khoo et al., 2008; Cotten & Gupta, 2004). Veel ouders, en vooral ouders van hun eerste kind, zijn positief over de informatie die ze op het internet vinden. Vergeleken bij de informatie die ze krijgen van gezondheidsprofessionals vinden ze de informatie op het internet toegankelijker en meer up-to-date (O Connor & Madge, 2004). De meeste ouders vinden het internet een goede bron om kennis en begrip te verbeteren (Beall, Golladay, Greenfield, Hensinger & Biermann, 2002; Semere, Karamanoukian, Levitt et al., 2003; Ikemba, Kozinets, Feltes et al., 2002; Tuffrey & Finley, 2002; Wainstein, Sterling-Levis, Baker, Taitz & Brydon, 2006). Ouders geven aan dat de opvoedinformatie invloed heeft op hoe men met een situatie omgaat. In het onderzoek van Yahoo! gaf meer dan de helft van de ouders in wording aan dat dit hun levens heeft beïnvloed en vergemakkelijkt (Yahoo!, 2005). Uit een onderzoek in Sydney bleek dat medische informatie, gevonden op het internet, veranderingen te weeg brengt in hoe ouders met een vraag of probleem omgaan (Wainstein et al., 2006). Helaas kan informatie op het internet misleidend zijn en vaak is het zelfs foutief (Pandolfini, Impicciatore & Bonati, 2000; Eysenbach, Powell, Kuss & Sa, 2002). De kwaliteit van informatie op internet is een groot probleem (Eysenbach et al., 2002). Ook Adelhard & Obst (1999) geven aan dat meer dan de helft van de websites op het internet onbetrouwbare informatie weergeeft. Daarnaast zeggen analisten dat er een gezondheidsinformatie overload is op het internet en mensen dus niet goed meer weten waar ze moeten zoeken (LaPerriére et al., 1998). Samenvattend blijkt dat veel ouders te maken hebben met vragen of problemen met betrekking tot de opvoeding. Het CJG biedt hulp bij opvoedingsproblemen. Echter, slechts weinig ouders weten hun weg naar het CJG te vinden of ervaren drempels hierbij. Wel blijkt uit onderzoek dat (jonge) ouders, met vragen over de opvoeding, vaak op 13

14 internet zoeken en hier baat bij hebben. Een probleem is dat informatie op het internet onbetrouwbaar kan zijn of dat ouders niet in staat zijn relevante informatie te vinden in de grote hoeveelheid informatie die wordt aangeboden. Een website van het CJG kan een oplossing bieden. 1.5 De website van het Centrum voor Jeugd en Gezin in Lelystad De website van het CJG Lelystad is een interactieve en informatieve website van het fysieke CJG dat opgroei en opvoedingsondersteuning biedt aan ouders/verzorgers (Urban & Van Eijden, 2008). Omdat steeds meer ouders internet hebben en hier ook vaak gebruik van maken bij het zoeken naar informatie over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen, wordt verwacht dat de website van het CJG goed aansluit bij de levenswijze van ouders/opvoeders. De informatie op deze website richt zich op ouders en opvoeders die vragen en/of problemen hebben met betrekking tot de opvoeding van hun kind(eren). Door uit te gaan van vragen van de ouders en wat goed gaat in de opvoeding kunnen de sterke kanten van ouders worden verbeterd en wordt de (des)kundigheid van ouders gerespecteerd (Urban & van Eijden, 2008). De website sluit aan bij de vijf WMO functies van het fysieke CJG. De functies die worden ingezet door de website zijn vooral informatie en advies, pedagogische ondersteuning en toeleiding naar hulp. Als extra functie heeft de website de functie de drempel te verlagen om naar het fysieke CJG te gaan De inhoud van de website van het CJG De website van het CJG biedt opvoedondersteuning aan ouders/opvoeders om opvoedvragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Deze ondersteuning bestaat uit informatie over opvoeden en opgroeien, doorverwijzingmogelijkheid via links naar andere websites en hulpverlenende instanties, extra ondersteunende middelen als boeken en cursussen en de mogelijkheid tot e-consult en persoonlijk contact (zie tabel 1). De bedoeling is dat ouders op de website van het CJG het antwoord vinden op hun opvoedingsvraag en/of worden doorverwezen naar professionals. Hierdoor kan ook de zorgverlening beter op de zorgvraag worden afgestemd (Urban & van Eijden, 2008). De 14

15 informatie die op de website te vinden is bestaat over het algemeen uit doelgerichte informatie. Hiermee wordt bedoeld het geven van informatie naar leeftijd van het kind gecombineerd met lokaalspecifieke componenten voor informatievoorziening zoals organisaties en cursussen in Lelystad en mediatips in de lokale bibliotheek. Uit onderzoek van Moran, Ghate & Van der Merwe (2004) blijkt dat doelgerichte informatie meer complexe problemen van ouders kan behandelen. De informatie op de website is tot stand gekomen met de hulp van professionals, een bestaand groeiboekje van het consultatiebureau en vragen vanuit de praktijk. Hierdoor is het waarschijnlijk dat de informatie voldoet aan de vraag van de ouder/verzorger. Moran, Ghate & Van der Merwe (2004) hebben gevonden dat het geven van korte, laagdrempelige en feitelijke informatie aan ouders, de kennis op het gebied van de ontwikkeling van het kind vermeerderd en ouders aanzet om simpele gedragingen te veranderen. Daarnaast hebben Moran, Ghate & Van der Merwe (2004) gevonden dat het de gedachten, attitudes en zelfperceptie van de ouders beïnvloed. Op de website wordt voor 80 procent landelijke, en voor 20 procent lokale informatie aangeboden. Deze informatie is gekoppeld aan onder andere het landelijke sociale kaart systeem (Socard) van de GGD en waarin adressen van gezondheidsinstanties te vinden zijn (Urban & van Eijden 2008). In tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de inhoud van de website van het CJG. De figuren 1 tot en met 4 geven een impressie van de website. Tabel 1 inhoud van de website van het CJG Inhoud Functie Home Inleiding geven op wat er op de website te vinden is - CJG is er voor jou Aangegeven wordt voor wie het bedoeld is en met wat voor vragen men zoal op de site terecht kan - Even voorstellen De kernpartners van het CJG worden voorgesteld. De indruk wordt gewekt dat de website betrouwbaar is. Zwanger Baby,,,, Peuter,,,, Schoolgaand kind,,,, Puber,,,, Jongvolwassene,,,, Stel je vraag Informatievoorziening om kennis en vaardigheden te verbeteren en bij te dragen aan de zelfredzaamheid van de ouder. Pedagogische ondersteuning door vragen van ouders te beantwoorden en daarmee kennis en vaardigheden te verbeteren, bij te dragen aan de zelfredzaamheid van de ouder en de ouders te begeleiden. Toeleiding naar hulp door, indien nodig, ouders door te verwijzen naar een hulpverlenende instantie. 15

16 Agenda Cursussen Nieuws Zoekmachine Instanties voor gezondheidszorg (sociale kaart) Mediatips Een overzicht bieden van alle cursussen en activiteiten voor ouders en kinderen in en om Lelystad. Om ouders op de hoogte te stellen van de mogelijkheden. Een overzicht bieden van het totale cursusaanbod voor ouders en kinderen. Om ouders toe te leiden naar meer informatie, de mogelijkheid om vaardigheden uit te breiden en begeleiding van professionals te ontvangen. Nieuws omtrent opvoeden en opgroeien weergeven zodat ouders hier kennis van kunnen nemen. De steeds vernieuwende nieuwsitems laten zien dat de website up-to-date is. Zoekwoorden intypen om informatie te vinden omtrent opvoeding en ontwikkeling. Toeleiding naar hulp door te informeren bij welke instellingen ouders terecht kunnen voor meer informatie of hulpverlening. Boeken die in de lokale bibliotheek gevonden kunnen worden om verder geïnformeerd te worden over bepaalde onderwerpen. Figuur 1; Homepage. 16

17 Figuur 2; tabblad met informatie over peuter. Figuur 3; Cursusoverzicht. 17

18 Figuur 4; Socard kolom Hulp bij SOA s aan rechterkant. De website van het CJG Lelystad is ontstaan uit een samenwerkingsverband van de gemeente Lelystad, Icare, de GGD, jeugdgezondheidszorg, MDF, Bureau Jeugdzorg, MEE, Welzijnlelystad, IJsselgroep, buurtcentra, peuterspeelzalen en basisscholen. Op deze manier kan alle informatie over opgroeien en opvoeden worden gebundeld (Urban & van Eijden, 2008). De opgroei- en opvoedinformatie wordt door het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) gevalideerd. Doordat de informatie die zich op deze website bevindt is samengesteld door verschillende professionals op het gebied van opgroeien en opvoeding, is de kans verkleind dat er zich op deze website foutieve informatie bevindt. Ook wordt de website bijgehouden. Elke dag worden er nieuws items toegevoegd en verouderde informatie wordt verwijderd of vervangen(urban & Van Eijden, 2008). Dit zorgt er voor dat de informatie die wordt weergegeven relevant blijft. Uit onderzoek van Crutzen (2009) blijkt dat het up-to-date houden van de informatie er voor zorgt dat ouders de website vaker bezoeken. Ook is de leesbaarheid van de informatie geoptimaliseerd door de teksten te schrijven op B1 niveau (Urban & Van Eijden, 2008). Volgens Bohnenn, Jansen, Kuijpers, Thijssen, Schot & Stockmann (2007) zijn dit teksten met een duidelijke opbouw en een frequent 18

19 woordgebruik. Mensen die B1 niveau hebben kunnen goed geformuleerde teksten van de opleiding, het werk of uit het dagelijks leven lezen met een redelijke mate van begrip (Bohnenn et al., 2007). Voor de website van het CJG is voor het formuleren van de tekst op B1 niveau gekozen om zo veel mogelijk mensen aan te spreken. Uit onderzoek van Calabro, Taylor & Kapadia (1996) blijkt dat het belangrijk is dat het niveau van de taal van voorlichtingsmateriaal laag blijft om effectief te zijn. 1.6 Het gebruik van de website van het CJG In september 2008 opende de gemeente Lelystad een (fysiek) Centrum voor Jeugd en Gezin en op hetzelfde moment is een pilot van de website van het Centrum voor Jeugd en Gezin gelanceerd in de Atol- en Zuiderzeewijk. Deze lancering ging gepaard met promotie tijdens de opening van het fysieke CJG. Daarnaast werd het CJG en de website in de pilotwijken gepromoot door buurtvoorlichters. Om te bekijken wat het werkelijke (landelijke) gebruik is van de website van het CJG en wat de route van de gebruikers op de website is, is over een periode van 1 augustus 2008 tot 1 september 2009 gekeken naar de gegevens van Google Analytics. Dit is een programma dat bezoekers van de website registreert. Het gemiddeld aantal bezoeken van de website van het CJG is 52 per dag. Hiervan kijken 23 bezoekers verder op de website dan de eerste pagina. Te zien is dat sinds de lancering van het CJG het aantal (unieke) bezoekers per maand daalt. Van de bezoekers gebruikt het gros de website voor de eerste keer (83 procent) en 17 procent is een terugkerende bezoeker. Als een bezoeker vaker komt (herbezoek) is dat meestal dezelfde dag nog. De meeste bezoekers komen op de website via een zoekmachine (73,7 procent) 17,5 procent komt via direct verkeer (zonder tussenkomst van verwijzingen via websites of zoekmachines) en ongeveer negen procent via verwijzende sites. Als zoekmachine wordt Google het meeste gebruikt. Bij de zoekopdrachten zijn onder alle bezoekers 8853 verschillende zoekwoorden gebruikt. Hoeveel zoekwoorden er binnen de site werden gebruikt in de zoekmachine kan niet worden achterhaald, omdat deze functie niet is ingesteld. 19

20 1.7 Bezoeken en herbezoeken (opvoedings)website Om te onderzoeken of een website zal worden bezocht en/of herbezocht en hoe de gebruikers de website ervaren, kan gebruik worden gemaakt van het Technology Acceptance Model (TAM) van Davis (1989). Het TAM is ontwikkeld op basis van Theory of Reasoned Action (TRA) een model dat menselijk gedrag verklaart. Om dit model toepasbaar te maken op het gebruik van computers heeft Davis in 1985 TAM ontwikkeld (zie figuur 5). Het model is ontwikkeld om de acceptatie van nieuwe technologieën door gebruikers te begrijpen en om een theoretische achtergrond te bieden voor een succesvol design en implementatie van de technologie. Ook kan de waarschijnlijkheid dat een nieuwe technologie (zoals een website) gebruikt wordt theoretisch worden onderbouwd (Davis, 1985). Uit verschillende onderzoeken blijkt dat TAM een goed model is om te onderzoeken of websites bezocht en herbezocht worden(chuan-chuan Lin & Hsipeng Lu, 2000; Lederer, Maupin, Sena & Zhuang, 2000; Van der Heijden, 2002; Klopping & McKinney, 2004). Bij TAM wordt gekeken naar de ervaren bruikbaarheid (perceived usefulness) en het ervaren gemak van het gebruik (perceived ease of use). De ervaren bruikbaarheid wordt door Davis (1985) uitgelegd als de mate waarin een individu gelooft dat het gebruik van de technologie zijn of haar werkperformance zal verbeteren. Toegepast op opvoedingsondersteuning zal de (des)kundigheid van de ouder/opvoeder moeten worden verbeterd. Het ervaren gemak van het gebruik wordt door Davis (1985) uitgelegd als de mate waarin een individu gelooft dat het gebruik van de technologie zonder lichamelijke en mentale moeite gaat. De ervaren bruikbaarheid en het ervaren gemak beïnvloeden elkaar. Ze voorspellen samen de attitude tegenover het gebruik van de technologie wat op haar beurt de intentie om de technologie te gebruiken en het werkelijke gebruik voorspelt. Externe variabelen bepalen de ervaren bruikbaarheid en/of het ervaren gemak van gebruik. Ook de ervaren visuele aantrekkelijkheid van de website heeft invloed op de bruikbaarheid en het ervaren gebruiksgemak (Van der Heijden, 2002). Uiteindelijk kan met al deze variabelen worden voorspelt waarom een technologie zoals een website met opvoedingsinformatie wel of niet gebruikt wordt. 20