lingewaard! Lingewaard Jaarverslag 2013 Welstandscommissie Voor een mooi

Transcriptie

1 Jaarverslag Welstandscommissie Voor een mooi lingewaard! Wilt u meer weten? Contactpersoon Wilma Broer Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect Telefoon w.broer@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het

2 Adviseren over ruimtelijke kwaliteit Met dit biedt de welstandscommissie inzicht in haar werkwijze en plannen waarover in is geadviseerd. Dat is niet uitputtend, maar toont wel de breedte van de advisering: kwaliteit van bouwplannen, grote ruimtelijke ontwikkelingen en gemeentelijk beleid. Advisering vindt In lijn met voorafgaande jaren liepen de ontwikkelingen in de gemeente ook afgelopen jaar terug. Dat doet echter niets af aan het plezier om middels advisering een positieve bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van plannen op welke schaal dan ook. Integendeel, juist in deze tijd is het belangrijk dat de aandacht voor kwaliteit overeind vooral plaats door de adviseur ruimtelijke kwaliteit. De commissie komt alleen in beeld bij complexe plannen. Het biedt raadsleden ook een nadere blijft. Mensen nemen nu alleen een beslissing om te bouwen of verbouwen als het een meerwaarde geeft voor de toekomst. Met de crisis is het besef toegenomen dat de economische waarde van een pand afhangt van een zekere basiskwaliteit. Daarbij speelt ook de behoefte aan een goede omgeving, een omgeving die het waard is om te werken en te wonen. Ik probeer daarom altijd met Woonwijk de aanvrager in Gendt mee te denken, rekening te houden met het programma maar ook met de omgeving. Regelmatig worden plannen namelijk vanuit de eigen wensen ontwikkeld met minder aandacht voor de invloed is op kennismaking met de commissie. Wij tonen hoe we de omgeving. Onmisbaar waren daarbij de toelichtingen en de betrokken houding van de meewerkende ambtenaren. de gemeente helpen bij het regisseren van ruimtelijke kwaliteit. Het gemeentelijk Stef de Wit beleid is daarbij uiteraard de leidraad. Als vaste adviseur kijken we hoe je evenwicht bewaart tussen vrijheid voor burgers en ontwerpers en heldere regie door de gemeente. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als gevolg van een wisselwerking tussen betrokkenheid, deskundigheid én regelgeving. Daarom wordt ingezet op een koers die aansluit bij de maatschappelijke tendens van minder regels en meer ruimte voor eigen initiatief, maar wél met behoud van de karakteristieken die de ge meente kwaliteit en identiteit geven. Dit hoopt een impuls te geven om ruimtelijke kwaliteit tot een terugkerend onderwerp van debat in uw gemeente te maken. Wij nodigen de raadsleden daarom uit om de mandaat- of commissievergadering te bezoeken, of om met ons ter plekke te gaan kijken hoe de borging van ruimtelijke kwaliteit gestalte krijgt.

3 Hoek Karstraat/Zandsedwarsstraat lintbebouwing Over een periode van ruim twee jaar is diverse malen met architect en ontwikkelaar gesproken over de ontwikkeling van de hoek Karstraat / Zandsedwarsstraat. Bij het eerste planvoorstel was er door het omvangrijke programma plaatselijk sprake van een intensieve verdichting van het bebouwingslint. De welstandscriteria gingen uit van het handhaven van het karakter van de Karstraat en sloten niet aan op de aard van deze ontwikkeling. Destijds is geadviseerd een specifieke ruimtelijke visie te laten ontwikkelen om te komen tot een goede inpassing. De ruimtelijke visie zou dan tevens dienen als nieuw toetsingskader voor de welstandscommissie. Uiteindelijk is door veelvuldig overleg en door uit te gaan van een minder omvangrijk programma gekomen tot een planopzet die zich voldoende voegt in het bebouwingsbeeld. Ook de ontwikkelaar zag in verband met de verkoopbaarheid van de woningen het belang in van een meer kleinschalige, ontspannen opzet met zelfs enige ruimte voor groen. Inmiddels is dit plan in uitvoering. Ontwerp: D+B Architecten Eerste concept

4 Aangepast plan Plan in uitvoering

5 Terugblik Terugblik Opvallend in is dat vanuit de politiek nieuwe ontwikkelingen zorgvuldig worden gevolgd en dat hierop wordt ingespeeld. Hiermee geven zij blijk van hun sterke betrokkenheid bij de ruimtelijke kwaliteit binnen de gemeente. Ook kent het burgerlid alle locaties en de achterliggende verhalen. Ik ben ervan overtuigd dat samenwerking en wederzijds vertrouwen de sleutel zijn voor dit waardevolle werk, waarbij we er met elkaar op uit zijn om voor deze en een volgende generatie mooier te maken! Wilma Broer Wandeling met de raad

6 Centrum Markt huissen Op de markt in Huissen mag de voormalige Albert Heijn cq appartementencomplex worden uitgebreid. Hiervoor heeft de commissie twee plannen van twee afzonderlijke architecten beoordeeld. Uitgangspunt voor de beoordeling is een visie geschreven door bureau Steenhuis en Meurs die inzet op een wandwerking en een samenhangend straatbeeld. Plan Beoordeling (Kristinsson Architecten) Met dit plan was de onbebouwde ruimte (gevormd door de wanden van de omringende panden) onvoldoende gedefinieerd. De voetprint van de uitbreiding is afgestemd op en uitgelijnd met het bestaande hoofdvolume. Hierdoor leest de uitbreiding meer als aanbouw van het hoofdvolume, hetgeen niet gewenst is. Ook het architectuurbeeld bestaat grotendeels uit een één-laagse platte uitbreiding en heeft onvoldoende relatie met de historische context. Het beeld sluit onvoldoende aan bij de bestaande historische kenmerken van gemetselde panden met kappen. Overzicht Bestaande situatie Planvoorstel Kristinsson Architecten

7 Plan Beoordeling (Derksen en Bongers) Ook met dit plan was de onbebouwde ruimte (gevormd door de wanden van de omringende panden) onvoldoende gedefinieerd. Een poging wordt gedaan om een kap te plaatsen in de ruimte, maar het gebaar komt erg gefragmenteerd over en de topgevel is te klein om de gewenste impact te hebben. Verder heeft het architectuurbeeld (grotendeels één-laagse platte uitbreiding) onvoldoende relatie met de historische context en de bestaande kenmerken van gemetselde panden met kappen. Ook de toevoeging van het staketsel (met kap) heeft een te afwijkende uitstraling. Kansen: De commissie ziet kansen om de uitbreiding te realiseren, maar dan wel in een andere vorm. De commissie is van mening dat de concepten beter afgestemd mogen worden op de bestaande korrel en parcellering. Gedacht wordt aan een invulling van een pand met kap (bestaande uit één á twee bouwlagen met een kap), met een één-laagse platte aanbouw die dient als tussenlid en verbinding naar het achterliggend hoofdvolume. Door de parcellering anders in te vullen kan het gebouw een aansprekend gebouw op zich worden, waardoor de Planvoorstel Derksen en Bongers samenhang met de bestaande panden (met kappen) versterkt wordt. Hierdoor kan het marktplein een nieuw aantrekkelijk aanzicht krijgen.

8 Draagvlak voor ruimtelijke kwaliteit De tijd dat de inrichting van onze leefomgeving grotendeels in plannen en regels was vastgelegd, ligt achter ons. Deregulering, decentralisatie, eigen verantwoordelijkheid: het zijn begrippen die al vele jaren de toon zetten, ook in het ruimtelijk domein. Tegenwoordig is het een andere overheid die de kwaliteit van de leefomgeving regisseert. Dit gebeurt steeds meer samen met burgers. Het besef is doorgedrongen dat ruimtelijke kwaliteit niet louter met regels valt te sturen en dat beleid meer effect heeft als dit gepaard gaat met input vanuit de samenleving. Door burgers meer ruimte te geven voor eigen initiatieven voelen deze zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leefomgeving. De overheid kan de aandacht hierdoor verleggen van regels en normen naar regie en stimulering. Zie bijvoorbeeld innovatieve instrumenten als de kookboeken voor de leefomgeving ( Centrum Bemmel inspirerende en gebruiksvriendelijke nota op te stellen, die tevens als digitale webapplicatie kan worden gebruikt. Aanbeveling: - De gemeente werkt nog met een welstandsnota van de eerste generatie, met veel regels in een dik boekwerk met een weinig stimulerende opzet. Het is te overwegen om een meer

9 Park Lingezegen Bouwen aan regionale identiteit In april 2012 startte het met de opdracht van het projectbureau Park Lingezegen om voor het grondgebied van het Park een kwaliteitskader op te stellen waaraan de te realiseren bebouwing in het park moet voldoen. Het gaat om nieuwbouw van agrarische complexen, functieverandering, nieuwe landgoederen en de inrichting van tuinen en erven. Uitgangspunt was een inspirerend kader dat ruimte biedt voor innovatie en creativiteit. Ter inspiratie voor de vormgeving dient de architectuur van de naoorlogse Wederopbouw. De meest markante en aanwezige tijdslaag in de bebouwing van Park Lingezegen is de wederopbouwperiode van 1945 tot Het grote aantal gebouwde boerderijen uit deze periode is voor Nederland uniek en bepaalt in hoge mate de identiteit van dit gebied. De stilistische kenmerken van die architectuur zijn door landschapsarchitecten Annemiek Weijs en Christel Steentjes van het in beeld gebracht en dienen als inspiratiebron Inspiratiebeelden voor een eigentijdse uitwerking. Het nieuwe kwaliteitskader voor de bebouwing biedt een goede basis om op interactieve wijze met bewoners, bouwers en initiatiefnemers aan de slag te gaan en zo de identiteit van het gebied te versterken. Zo ontstaat er een mooie balans tussen de historische en de actuele kwaliteit.

10 Terugblik Terugblik Ook in waren er weer verschillende plannen waarbij de aanvrager in eerste instantie de Welstandscommissie als hinderlijk obstakel beschouwde. Soms ging het er daarbij bijna grimmig aan toe, maar des te leuker is de constatering dat in verreweg de meeste van deze gevallen het lukte om de aanvrager te overtuigen om ook andere oplossingen en opties te overwegen. Telkens wanneer zo n traject werd afgesloten met een goedgekeurd hoogwaardig plan en een tevreden aanvrager, was dat voor mij het bewijs hoe zinvol de Welstandtoets kan zijn, maar ook hoe belangrijk het is om met juist de aanvrager zelf aan tafel te zitten. Tijdens de kleine commissievergadering Etko Cretier

11 De Omgevingswet komt eraan Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking: een integrale wet voor de fysieke leefomgeving. Doel hiervan is onder meer dat gemeentelijke bestuurders een bredere afweging kunnen maken bij het realiseren van ruimtelijke projecten. Niet de regels staan voorop, maar de vraag of een project een bijdrage levert aan een goede ruimtelijke kwaliteit en hierdoor meerwaarde oplevert. De gemeente is hierbij vooral een uitnodigende regisseur. Voorwaarde om als gemeente regie te voeren op ruimtelijke kwaliteit is dat er een heldere visie met doelstellingen ligt en waarin de kernkwaliteiten van de gemeente zijn verwoord. Dat gebeurt uiteraard in de welstandsnota, maar met de komst van de Omgevingswet wordt een aantal nieuwe instrumenten geïntroduceerd, namelijk het omgevingsplan (verplicht) en de omgevingsvisie (facultatief). In een omgevingsplan worden vooral concrete richtlijnen opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Aspecten als architectuur, cultuurhistorie, welstand, stedenbouw, landschap, milieu en economie worden in onderlinge samenhang bekeken. Daarmee Woonwijk in Bemmel is dit instrument straks hét middel om de ruimtelijke ambities van een gemeente aan te geven en burgers en bestuurders hiermee houvast te geven. Aanbevelingen: - Het lijkt nog ver weg, maar wij vragen nu alvast aandacht voor het opstellen van een omgevingsvisie. Dit is weliswaar niet verplicht, maar het is onmisbaar als de gemeente ruimte wil laten voor initiatieven en niet alles in regels wil vatten. Ook anticipeert u met een omgevingsvisie op een effectief ruimtelijk kwaliteitsbeleid als straks de Omgevingswet een feit is. - De procedures voor het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen (op termijn omgevingsplannen ) en beeldkwaliteitplannen gelijk laten oplopen. Dit biedt een sterkere basis voor ruimtelijke kwaliteit. - (Nieuwe) raadsleden kunnen voor een nadere oriëntatie terecht bij de adviseur ruimtelijke kwaliteit om te kijken hoe de advisering functioneert. Desgewenst kunnen hier via het ook cursussen voor worden georganiseerd.

12 Centrumgebied Bemmel Excessen In de meeste gevallen begint een zogenaamd exces met een bezwaar dat ingediend wordt door een (of meerdere) bewoners van de gemeente. Afgelopen jaar betrof dit de reclameuitingen van het Kruidvat in het centrum van Bemmel. Het beleid is helder. Volgens de gebiedscriteria valt het plan onder het beeldkwaliteitsplan Centrumgebied Bemmel, met een welstandsniveau Bijzonder. Het beeldkwaliteitplan is gericht op het handhaven, verbeteren en verkrijgen van samenhangende, hoogwaardige beeldkwaliteit voor het gehele centrumgebied van Bemmel. Voor dit plan geldt onder meer het excessenbeleid: Voor de gemeente geldt het criterium dat er bij ernstige strijdigheid met redelijke eisen van welstand sprake moet zijn van een exces, dat wil zeggen een buitensporigheid in het uiterlijk die ook voor niet-deskundigen evident is. Oude situatie. Bron: De Gelderlander Aan het eind van het jaar heeft dit wel resultaat opgeleverd. Het historische beeld van de panden komt nu beter tot zijn recht, en het Kruidvat heeft een vriendelijker uitstraling gekregen. Gewijzigde situatie Op basis van het beleid heeft de commissie negatief geoordeeld. Daarna is het plan besproken met diverse oplossingen.

13 Werkwijze bij de advisering De adviseur ruimtelijke kwaliteit van het is vanuit haar adviesrol het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Zij adviseert het college van B&W over het brede spectrum van ruimtelijke kwaliteit, zowel plannen, beleid als grote ruimtelijke ontwikkelingen. Het merendeel van de plannen wordt tweewekelijks ter plekke bij de gemeente door de adviseur ruimtelijke kwaliteit behandeld. Dit gebeurt onder mandaat van de commissie. Alle vergaderingen vinden plaats binnen de gemeente. Er is een prachtige kamer in het kasteel hiervoor gereserveerd. Alle plannen worden digitaal voorgelegd op twee grote schermen. Veel indieners en architecten komen graag hun plannen toelichten. Op dit moment worden de meeste adviezen ter plekke geschreven in het digitale systeem. Dit is goed voor de efficiency. Bovendien is dit klantvriendelijk richting burgers. Voortraject én oplossingsgericht Bij de advisering legt de adviseur ruimtelijke kwaliteit de nadruk op het begeleiden van plannen en initiatieven, liefst door vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling. Dan bestaat nog volop ruimte voor de initiatiefnemer. Bij voorkeur betrekt de gemeente de adviseur ruimtelijke kwaliteit al in de RO-fase van beleids- en planvorming. Ruimtelijke kwaliteit maakt dan vanaf het begin deel uit van het planologisch en stedenbouwkundig traject.

14 Integratie met cultuurhistorie Wijzigingsplannen voor monumenten worden door de adviseur ruimtelijke kwaliteit en een adviseur cultuurhistorie van het in een geïntegreerde mandaatcommissie behandeld. Dit maakt een frequente en snelle behandeling van dit soort plannen mogelijk. Overige advisering over cultuurhistorie vindt plaats door de Commissie Erfgoed en Ruimtelijke Kwaliteit. Rol van de commissie De commissie vergadert driewekelijks en concentreert zich vooral op complexe projecten, waarin naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte meespelen. Hiertoe is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines. Deze expertise werd bijvoorbeeld in de breedste zin van het woord ingezet bij de behandeling van de marktlocatie in Huissen. Onderdelen als stedenbouw, landschap en architectuur overlappen hier elkaar. Aanbeveling: - Om integraal te kunnen adviseren (binnen een tweewekelijkse termijn) wordt een vereenvoudiging in het proces aanbevolen. Op dit moment is het Gelders Genootschap in gesprek met de gemeente hierover.

15 Samenstelling commissie Voorzitter G.C.M. van Elk (wethouder Druten) Adviseur ruimtelijke kwaliteit/ rayonarchitect ir. W. Broer Architect/Stedenbouwkundige ir. P. Koelewijn Landschapsarchitect ir. J. Nakken Monumentenlid ir. M. A. van Bleek Burgerlid mr. E. Cretier Ambtelijke ondersteuning M. Gieben Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) Commissie vlnr: Peter Koelewijn, Sjef van Elk, Wilma Broer, Jan Nakken, Etco Cretier De cijfers Afgelopen jaar werden 213 plannen voorgelegd aan de rayonarchitect, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. Van deze plannen werd 72% ter plekke door de adviseur ruimtelijke kwaliteit van een positief advies voorzien. Voor 28% was een wijziging nodig. Door oplossingsgericht mee te denken, waren voor minder dan 6% meer dan twee behandelingen nodig. De voltallige commissie kreeg in totaal 13 plannen voorgelegd: 5 in vooroverleg en 8 definitieve aanvragen. Dit betroffen voornamelijk grote ruimtelijke / stedenbouwkundige ontwikkelingen. Alle voorgelegde plannen waren binnen 2 weken na behandeling van een advies voorzien. Tevens werd 1 gecombineerd welstands- en monumentenadvies uitgebracht.

16 Kinkelenburgplein jop Afgelopen jaar is er veelvuldig overleg geweest over de nieuwe, demontabele bouw van een JOP op het Kinkelenburgplein. In het begin van 2012 zou de JOP komen naast de jeu de boules baan op de hoek van het terrein. In relatie tot het plein is geadviseerd het object te vereenvoudigen en materialen te kiezen waarbij een link wordt gemaakt met de omgeving. Vanuit de welstandscommissie is samen met de architect meegedacht aan een oplossing, waarbij de basis van het ontwerp bestaat uit streekeigen metselwerk (als link met de omgeving) met daarboven demontabele betonnen elementen. In het vooroverleg is met dit concept ingestemd. Echter aan het einde van het jaar heeft het college besloten de JOP te verplaatsen naar de andere zijde van het Kinkelenburgplein. Op basis hiervan heeft de welstandscommissie opnieuw geadviseerd het ontwerp op zichzelf te laten spreken in relatie tot het plein. Het plan is geaccordeerd met een gedraaide richting. Ontwerp: Van Keulen Ontwerp Situering op het Kinkelenburgplein