Buren Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Buren! Jaarverslag Voor een mooi

Transcriptie

1 Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon ir. T. (Tessa) Stahlie-Biersteker Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect Telefoon t.stahlie@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het

2 Adviseren over ruimtelijke kwaliteit Met dit biedt de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit inzicht in haar werkwijze en plannen waarover in is geadviseerd. Dat is niet uitputtend, maar toont wel de breedte van de advisering: kwaliteit van bouwplannen, grote ruimtelijke ontwikkelingen en gemeentelijk beleid. Advisering vindt vooral plaats door de adviseur ruimtelijke kwaliteit. De commissie komt alleen in beeld bij complexe plannen. Het biedt raadsleden ook een nadere kennismaking met de commissie. Wij tonen hoe we de gemeente helpen bij het regisseren van ruimtelijke kwaliteit. Het gemeentelijk beleid is daarbij tendens van minder regels en meer ruimte voor eigen initiatief, maar wél met behoud van de karakteristieken die de ge meente kwaliteit en identiteit geven. uiteraard de leidraad. Als vaste adviseur kijken Dit hoopt een impuls te geven om ruim- we hoe je evenwicht bewaart tussen vrijheid voor telijke kwaliteit tot een terugkerend onderwerp burgers en ontwerpers en heldere regie door de van debat in uw gemeente te maken. Wij nodigen gemeente. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als gevolg de raadsleden daarom uit om de mandaat- of com- van een wisselwerking tussen betrokkenheid, des- missievergadering te bezoeken, of om met ons ter kundigheid én regelgeving. Daarom wordt ingezet plekke te gaan kijken hoe de borging van ruimte- op een koers die aansluit bij de maatschappelijke lijke kwaliteit gestalte krijgt.

3 Beeldkwaliteitsplan Middelwaard-West, Lienden Nieuwe ontwikkeling Aanleiding voor het beeldkwaliteitsplan Middelwaard-West is een herontwikkeling van bedrijventerrein Marsdijk. Concreet gaat het om de realisatie van een nieuw op- en overslagterrein voor zand, grind en klei, de oprichting van een nieuwe op- en overslagfaciliteit en de vernieuwing van gebouwen en terreininrichting van een bedrijf voor houtverwerking. Het beeldkwaliteitsplan bevat uitgangspunten voor de landschappelijke inpassing en voor de nieuwe bebouwing. Er wordt vooral ingegaan op de nieuwbouw van een silogebouw van 22m. hoog en een deel tot 40m. hoog, incidenteel (i.v.m. een lift) tot 45m. De gemeenteraad heeft hier in principe haar medewerking aan toegezegd, onder voorwaarde van een beeldkwaliteitsplan om te komen tot landschappelijke inpassing. Bij de advisering over het beeldkwaliteitplan is er vooral op gelet dat er een acceptabel beeld kan ontstaan, met landschappelijke inpassing, en dat de uitgangspunten voldoende handvatten bieden om bij de welstandsbeoordeling te kunnen sturen op het beoogde beeld. Ontwerp: Buro SRO Zicht vanaf de Nederrijn, bestaande situatie

4 Er wordt beoogd de bebouwing visueel weg te laten vallen in het omgevingsbeeld (het landschap en de lucht). Daarnaast wordt er naar gestreefd een al te massief, grootschalig en industrieel beeld te voorkomen. In deze uitgangspunten kon de commissie zich in principe vinden. De criteria spelen hier echter onvoldoende op in en hebben een vrijblijvend karakter. Geadviseerd is meer aandacht te besteden aan de kwalitatieve uitstraling (met begrippen als geleding, plasticiteit en rankheid). Daarbij zou niet alleen ingegaan moeten worden op de silo s, maar ook op de overige bebouwing. Tevens is aandacht gevraagd voor de landschappelijke inpassing door daadwerkelijke realisering van bomen en andere beplanting. De effecten hiervan zijn op foto-impressies weergegeven en hebben naar de mening van de commissie een positief effect op het beeld vanuit de omgeving, met name op grotere afstand. Het is echter niet geheel zeker en realistisch dat deze beplanting er daadwerkelijk komt, met name de populieren in de steunberm van de dijk. De commissie doet de sterke aanbeveling deze populieren en de voorgestelde extra beplanting op de landtong ook daadwerkelijk te (laten) realiseren. Verkaveling en massa opbouw

5 Terugblik De gemeente is een aantrekkelijke gemeente met veel cultuurhistorisch waardevolle en aantrekkelijke panden en plekken, vooral in de dorpskernen en het buitengebied. De dorpen hebben hun eigen geschiedenis en karakteristiek, die zorgen voor eigenheid en identeit. Dit is aantrekkelijk voor inwoners, maar ook voor toeristen. Mensen zijn gevoelig voor de kwaliteit van hun woon- en werkomgeving. De combinatie van architectonische kwaliteit, aandacht voor de openbare ruimte, groenonderhoud, beperking van reclame-uitingen, etc., kan leiden tot een prettiger (leef)omgeving, tot een betere sociale veiligheid, tot meer duurzaamheid en ook een hogere economische waarde. Een stedenbouwkundige situatie. Over het algemeen gaat dit op een positieve, opbouwende wijze waarbij gezamenlijk gezocht wordt naar oplossingen. aantrekkelijke omgeving is van groot belang voor Door het directe overleg met aanvragers, ontwer- onze economie en vergroot de WOZ-waarde van pers en andere betrokkenen en de oplossingsge- ons vastgoed. richte houding is sprake van een efficiënte werk- Eén keer in de vier weken hebben we op het ge- wijze. Op deze manier kunnen snelle en efficiënte meentehuis overleg met ontwikkelaars, architecten procedures, vermindering van regeldruk en zorg en bewoners over de beeldkwaliteit van ontwer- voor ruimtelijke kwaliteit hand in hand gaan! pen. In goed overleg wordt gezocht naar beelden die passen bij de bestaande karakteristiek en de Tessa Stahlie-Biersteker

6 Draagvlak voor ruimtelijke kwaliteit De tijd dat de inrichting van onze leefomgeving grotendeels in plannen en regels was vastgelegd, ligt achter ons. Deregulering, decentralisatie, eigen verantwoordelijkheid: het zijn begrippen die al vele jaren de toon zetten, ook in het ruimtelijk domein. Tegenwoordig is het een andere overheid die de kwaliteit van de leefomgeving regisseert. Dit gebeurt steeds meer samen met burgers. Het besef is doorgedrongen dat ruimtelijke kwaliteit niet louter met regels valt te sturen en dat beleid meer effect heeft als dit gepaard gaat met input vanuit de samenleving. Door burgers meer ruimte te geven voor eigen initiatieven voelen deze zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leefomgeving. De overheid kan de aandacht hierdoor verleggen van regels en normen naar regie en stimulering. Zie bijvoorbeeld innovatieve instrumenten als de kookboeken voor de leefomgeving ( pleio.nl). In is de welstandsnota vernieuwd, waarbij gekozen is voor meer welstandsvrije bouwmogelijkheden. Daarnaast zijn de welstands- en monumentencommissie vanaf juni samengevoegd tot één integrale Commissie Ruimtelijke Kwaliteit.

7 Laageinde 45, Kapel-Avezaath Cultuurhistorie Bij wijzigingsplannen voor monumenten en in het beschermd dorpsgezicht is de advisering gericht op behoud, herstel en versterking van het historische en beschermde ruimtelijke karakter. Een aantal plannen is aan de orde geweest. Eén ervan is dat voor de realisatie van een bijgebouw bij een monumentale boerderij langs het Laageinde in Kapel-Avezaath. Het plan voldeed niet aan het bestemmingsplan, maar vanuit ruimtelijk oogpunt werd het in principe wel denkbaar geacht. Zo ook vanuit welstands- en monumentenoogpunt. In eerste instantie werd met de voorgestelde locatie en vorm echter onvoldoende aangesloten bij de historische bouwstijl van de boerderij. De locatie sloot niet aan bij de karakteristieke opzet van dit erf en andere erven in deze streek. Dit had te maken met de plaatsing vóór de boerderij (met woongedeelte), terwijl bijgebouwen juist hierachter liggen, in een compacte setting, rondom een centraal erf. Vanwege het samengestelde karakter sloot de verschijningsvorm eveneens onvoldoende aan bij de (historische) karakteristiek van Achtergevel Rechter zijgevel, eerste plan agrarische bebouwing in het buitengebied. Naar aanleiding van de advisering is het plan aangepast. Het bouwwerk is naar achteren geplaatst, in lijn met de achtergevel van het voorhuis van de boerderij en de aangepaste verschijningsvorm is voldoende gerelateerd aan die van historische schuren in deze omgeving. Ontwerp: Abocad Gelderland v.o.f., Culemborg Situatie

8 Achtergevel Rechter zijgevel Situatie Aangepast plan

9 De Omgevingswet komt eraan Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking: een integrale wet voor de fysieke leefomgeving. Doel hiervan is onder meer dat gemeentelijke bestuurders een bredere afweging kunnen maken bij het realiseren van ruimtelijke projecten. Niet de regels staan voorop, maar de vraag of een project een bijdrage levert aan een goede ruimtelijke kwaliteit en hierdoor meerwaarde oplevert. De gemeente is hierbij vooral een uitnodigende regisseur. Voorwaarde om als gemeente regie te voeren op ruimtelijke kwaliteit is dat er een heldere visie met doelstellingen ligt en waarin de kernkwaliteiten van de gemeente zijn verwoord. Dat gebeurt uiteraard in de welstandsnota, maar met de komst van de Omgevingswet wordt een aantal nieuwe instrumenten geïntroduceerd, namelijk het omgevingsplan (verplicht) en de omgevingsvisie (facultatief). In een omgevingsplan worden vooral concrete richtlijnen opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Aspecten als architectuur, cultuurhistorie, welstand, stedenbouw, landschap, milieu en economie worden in onderlinge samenhang bekeken. Daarmee is dit instrument straks hét middel om de ruimtelijke ambities van een gemeente aan te geven en burgers en bestuurders hiermee houvast te geven. Aanbevelingen: - Het lijkt nog ver weg, maar wij vragen nu alvast aandacht voor het opstellen van een omgevingsvisie. Dit is weliswaar niet verplicht, maar het is onmisbaar als de gemeente ruimte wil laten voor initiatieven en niet alles in regels wil vatten. Ook anticipeert u met een omgevingsvisie op een effectief ruimtelijk kwaliteitsbeleid als straks de Omgevingswet een feit is. - De procedures voor het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen (op termijn omgevingsplannen ) en beeldkwaliteitplannen gelijk laten oplopen. Dit biedt een sterkere basis voor ruimtelijke kwaliteit. - (Nieuwe) raadsleden kunnen voor een nadere oriëntatie terecht bij de adviseur ruimtelijke kwaliteit om te kijken hoe de advisering functioneert. Desgewenst kunnen hier via het GG ook cursussen voor worden georganiseerd.

10 Appelgaard,, nieuwbouw (senioren)appartementen Nieuwe ontwikkeling Ter vervanging van seniorenwoningen is een plan voor nieuwbouw van (senioren) appartementen aan de orde geweest, langs de Appelgaard, de Pr. W. Alexanderstraat en de Marijkelaan in. Het ontwerp bestaat uit zeven bouwblokken met bouwhoogtes van één tot drie bouwlagen met licht hellende (sedum) daken, gepositioneerd in een parkachtige setting. Voor deze ontwikkeling is het bestemmingsplan aangepast. Het plan is positief ontvangen. Waardering is er voor de opzet, de opdeling in verschillende volumes, de parkachtige sfeer en het zorgvuldig ontworpen architectuurbeeld. Er ontstaat een gevarieerd, aantrekkelijk (bebouwings)beeld dat een positieve bijdrage zal leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van deze omgeving. Impressies nieuwbouw Ontwerp: Jeanne Dekkers Architectuur, Delft

11 Werkwijze bij de advisering De commissie adviseert het college van B&W over het brede spectrum van ruimtelijke kwaliteit, zowel plannen, beleid als grote ruimtelijke ontwikkelingen. De plannen worden vierwekelijks ter plekke bij de gemeente door de commissie behandeld. Naast welstand spelen ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte mee. Hiertoe is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines. Voortraject én oplossingsgericht Bij de advisering legt de commissie de nadruk op het begeleiden van plannen en initiatieven, liefst door vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling. Dan bestaat nog volop ruimte voor de initiatiefnemer. In een aantal gevallen betrekt de gemeente de commissie al in de RO-fase van beleids- en planvorming. Ruimtelijke kwaliteit maakt dan vanaf het begin deel uit van het planologisch en stedenbouwkundig traject. Door lokaal en digitaal te werken is deze werkwijze efficiënt en kostenbesparend voor de gemeente. Bovendien is dit klantvriendelijk richting burgers. Integratie met cultuurhistorie In zijn de welstands- en monumentencommissie samengevoegd tot een Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Dit betekent dat advisering over wijzigingsplannen voor monumenten en over andere cultuurhistorische zaken door één commissie wordt gedaan en dat er één gecombineerd advies wordt uitgebracht. Dit maakt een frequente en snelle behandeling van dit soort plannen mogelijk.

12 Maurik-Oost Nieuwe ontwikkeling In het beeldkwaliteitplan voor de nieuwe wijk Maurik-Oost, ook wel Oosterweyden genoemd, is aangegeven dat het stedenbouwkundig plan een eigen identiteit heeft met een uitgesproken thema. Enerzijds sluit het aan op het bestaande dorp en anderzijds ontstaat een nieuwe woonomgeving waarin groen en water centraal staan: een herkenbare kwaliteit met een streekeigen karakter. De hoofdindeling bestaat uit twee sferen met ruimte voor variatie binnen een thema. Door uit te gaan van een thema wordt voorkomen dat er een mengelmoes aan bouwstijlen gerealiseerd wordt. Tijdens het verslagjaar zijn plannen voor het westelijk deel van het plan aan de orde geweest. Dit deel vormt als het ware een nieuwe zoom om de huidige dorpsrand ter hoogte van Maurik-Oost. Beoogd wordt een bebouwingsbeeld dat aansluit bij de bestaande bebouwing, in de vorm van eengezinswoningen en twee-onder-éénkap-woningen, in twee tot twee en halve bouwlaag met kap, met gevels in roodbruin metselwerk. Voor de architectuur is een aantal uitgangspunten opgenomen, Stedenbouwkundig plan Oosterweyden Nieuwe woningen in het westelijke deel, Fase 1A om te komen tot een voldoende samenhangend beeld binnen een gevarieerd, dorps karakter. Ontwerp: AGS Architekten & planners Arnhem b.v. & Krijger & Wagter Architecten b.v.,

13 Samenstelling commissie De samenstelling vanaf juni : Adviseur ruimtelijke kwaliteit/ rayonarchitect Mevr. ir. T. (Tessa) Stahlie-Biersteker Monumentenlid/ restauratie-architect ir. M.A. (Martin) van Bleek Monumentenlid (op afroep) J. (Jan) Raes Landschapsarchitect (op afroep) Mevr. ir. M.G.F.M. (Monique) Wolak Ambtelijke ondersteuning W. (Wim) Vos (ODR) De samenstelling tot 1 juni : Voorzitter F.R. (Free) Hoving Wethouder gemeente Rozendaal Adviseur ruimtelijke kwaliteit/ rayonarchitect Mevr. ir. T. (Tessa) Stahlie-Biersteker Architect ir. J.B. (Jan-Bart) van der Meer Stedenbouwkundige E.D. (Eric) Jongen Burgerlid Th.J. M. (Theo) Kragten Ambtelijke ondersteuning W. (Wim) Vos (ODR) De cijfers Afgelopen jaar werden 148 plannen voorgelegd aan de commissie, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. Van deze plannen werd 78% direct van een positief advies voorzien. Voor 19% zijn wijzigingsplannen aan de orde geweest. De voltallige commissie kreeg de eerste helft van het jaar in totaal 4 plannen voorgelegd: 2 in vooroverleg en 2 definitieve aanvragen. Dit betroffen voornamelijk grote ruimtelijke / stedenbouwkundige ontwikkelingen. Tevens werd in de tweede helft van het jaar door de geïntegreerde welstandsen monumentencommissie voor 11 plannen een gecombineerd welstands- en monumentenadvies uitgebracht.

14 Koopsestraat 1, Zoelen Incidentele woningbouw Er zijn diverse plannen voor nieuwbouw van vrijstaande woningen aan de orde geweest. Een voorbeeld hiervan is dat voor vervangende nieuwbouw van een woning met kantoor op het adres Koopsestraat 1, gelegen in het landelijke buitengebied van Zoelen. Het eerste ontwerp kwam onvoldoende tegemoet aan het welstandsbeleid. Dit had vooral te maken met de samengestel- de bouwmassa. Bij de criteria wordt uitgegaan van enkelvoudige stevige, kloeke bebouwingsmassa s met duidelijke kappen en is aangegeven dat samengestelde bebouwingsmassa s voorkomen moeten worden. In vergelijking tot de woningen in deze omgeving heeft het pand een te samengesteld karakter. Het totale beeld is mede daardoor onvoldoende gerelateerd aan de landelijke bebouwingskarakteristiek. Naar aanleiding hiervan is een aangepast ontwerp gemaakt, dat beter aansluit bij de eenvoudige bouwvolumes in de omgeving en meer opgaat in deze landelijke context. Ontwerp: Krijger & Wagter Architecten b.v., Impressie eerste plan Impressie definitieve plan