groesbeek Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Groesbeek Jaarverslag 2014 Zorg voor een mooi

Transcriptie

1 Jaarverslag groesbeek Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Zorg voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon Stef de Wit / Wilma Broer Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect Telefoon w.broer@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het Gelders Genootschap

2 Terugblik Wilma Broer was een jaar waarin ik wederom een bijdrage heb mogen leveren aan de ruimtelijke kwaliteit van de inmiddels gefuseer de gemeenten, Millingen aan de Rijn en Ubbergen. Dat gaat anders dan vroeger, doordat de relatie tussen overheid en burger sterk verandert. Een andere overheid hoort bij een andere samenleving waarbij initiatieven meer bij burgers en bedrijfsleven liggen en de overheid faciliteert. Ik probeer zoveel mogelijk om initiatiefnemers te stimuleren om plannen te maken die positief bijdragen aan het beeld van jullie gemeenten. Dat vraagt om een gezamenlijke ambitie en het vertrouwen dat je die ambitie ook werkelijk met elkaar deelt. Het geeft veel voldoening om samen met opdrachtgevers en ontwerpers te wearken aan de beste oplossing om optimaal resultaat te leveren. Waarmee we zowel de kwaliteit van de publieke ruimte verbeteren als ook de wensen van de opdrachtgever vervullen. Dat vergt ook nauw contact met de ambtelijke organisatie, wat in jullie gemeenten prima is geregeld.

3 Stimuleringsregeling gevelverbetering Centrum 1+2 gevel verbetering bestaande en nieuwe situatie (La Vie) 3+4 Schetsen gevel verbetering (Cairo)

4 Stimuleringsregeling gevelverbetering Centrum Die gevel is toch mijn visitekaartje (uit de Stimuleringsregeling gevelverbetering) Het centrum van krijgt een metamorfose. In het centrumplan zijn diverse onderdelen opgepakt: er komt een nieuwe bestrating, verlichting, kleurstelling en de aanplant van meer groen en grote bomen. Ook komt er meer rust en evenwicht in de openbare ruimte waardoor de mooie gevels beter tot hun recht komen en waardoor de bezoeker het centrum als prettig ervaart. Verder stelt de gemeente geld beschikbaar voor haar ondernemers en winkeliers in het centrum die de gevel van hun winkelpand een betere uitstraling willen geven. Die gevel is toch mijn visitekaartje is het motto van de stimuleringspremie voor de verbetering van het centrum. Deze plannen worden door een kwaliteitsteam (bestaande uit een architect en stedenbouwkundige) besproken, eerst met de ondernemer en daarna met de rayonarchitect. Het blijkt een groot succes. Met deze samenwerking worden 5 gevel verbetering zaal verhoeven worden vele gevels voorzien van een nieuwe, veel betere uitstraling. Ontwerp: Kees Teeken, stedenbouwkundige Frank Willems, architect

5 Terugblik Co van Caulil (Burgerlid voor de gemeente Millingen aan de Rijn) In zijn de effecten van de economische crisis voor de bouw en de bouwplannen nog in alle hevigheid merkbaar geweest. Relatief weinig bouwplannen zijn aan de commissie voorgelegd. Met vertraagde regelmaat komen de indieners van de plannen, al dan niet vergezeld van de architect, op bezoek bij de mandaatcommissie om hun plannen toe te lichten en te laten toetsen aan de uitgangspunten en criteria zoals geformuleerd in de welstandnota. De uitwerkingen van de plannen voor de komst van een Aldi in Millingen aan de Rijn, een markante ontwikkeling in het hart van het dorp was in het jaar een belangrijk onderwerp van aandacht. De voorgelegde plannen hebben in goed constructief onderling overleg aan kwaliteit gewonnen. De mandaatcommissie heeft in in een commissievergadering van de gemeenteraad haar mogen toelichten. Dat zou wat de commissie betreft ieder jaar mogen gebeuren. Tijdens de bespreking werd namelijk ook inhoudelijk ingegaan op het eigen beleid van de gemeente waaraan de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit de ingediende bouwplannen toetst. De uitstekende ambtelijke ondersteuning door de heer Bas ter Steege heeft, voor de commissie, op geen enkele wijze hinder ondervonden van de overgang naar de Nijmeegse ODRN en wij hopen op een ongestoord goede voortgang van die ondersteuning. Ondanks het feit dat de vaste rayonarchitect helaas door ziekte lange tijd afwezig was, heeft de beoordeling van de voorgelegde plannen niet aan kwaliteit verloren. Voor mij als burgerlid van de commissie is het prettig vast te stellen dat het Gelders Genootschap steeds in staat is om in goede kwalitatieve vervanging te voorzien.

6 De kwaliteit van de gemeente Woont u of werkt u in de gemeente? Misschien bent u hier wel geboren of bent u hier pas onlangs komen wonen. Hopelijk heeft u het hier naar uw zin en vindt u het hier fijn om te wonen of te werken. Dat laatste wordt natuurlijk door allerlei omstandigheden bepaald. Maar aan sommige zaken kun je als inwoners, samen met de gemeente, echt iets doen, toevoegen of verbeteren. Dat geldt met name voor onze gebouwde omgeving en voor de open ruimten. Hoe zien die eruit en hoe kunnen we er samen voor zorgen dat onze omgeving aantrekkelijk blijft of wordt? De gemeente rekent het tot haar taak om de kwaliteit van bebouwing en landschap zoveel mogelijk te behouden of nog te verbeteren. Om daarmee te bereiken dat u met plezier in uw straat of buurt woont en dat daarmee ook de waarde van uw woning en woonomgeving behouden blijft. En ook om verloedering van de omgeving te voorkomen en zo schoolgebouw Notre Dame des Anges Prijswinnaar Gelderse prijs voor ruimtelijke kwaliteit. Ontwerp: Spring Architecten & Rinus Roovers Architect te werken aan de (sociale) veiligheid. Maar ook om de eigenheid, de identiteit van een dorp of buurt of de landschappelijke waarde van het buitengebied met bossen, akkers en weidegronden te beschermen.

7 Millingen aan de Rijn Dijkwoningen 1 vogelvluchtimpressie oorspronkelijk plan 2 schetsen dijkwoningen

8 Millingen aan de Rijn Dijkwoningen 3 Overzicht ontwikkelingsgebied 4 Kavel Afgelopen jaar is een eigentijds vormgegeven plan voorgesteld in zone A. Dit plan voldeed aan de oorspronkelijk versie van het beeldkwaliteitplan maar niet aan de aangepaste versie waarbij juist sprake zou moeten zijn van versoepeling. Samen met de commissie is hierover gediscussieerd. Mede gelet op deze versoepeling kon, in afwijking van het geldende beeldkwaliteitplan, uiteindelijk ingestemd worden met het plan. Vanuit de ruimtelijke kwaliteit is dit gemotiveerd op basis van de bijzondere ligging van het eindkavel waarmee de woning gezien wordt als een stedenbouwkundig accent. Verder was bij het architectuurbeeld sprake van een hoogwaardige kwaliteit. Ontwerp: LIZ Architectuur

9 Kwaliteit & beleid De gemeente investeert al jaren in kwaliteit en probeert deze met beleidsdocumenten als bestemmingsplannen en (welstands-)nota s te versterken. Soms lukt dat, op andere plekken is het succes minder. Bij dit beleid blijkt voortdurend dat de gemeente dit niet alleen kan. Juist op dit terrein kan het alleen maar slagen als mensen uit een dorp, buurt of wijk of ondernemers uit het centrum samen met de gemeente werken aan die kwaliteit. Het gaat ons immers allemaal aan. Overigens gaat dat niet alleen om het bouwen van woningen of gebouwen, maar juist ook om het onderhoud daarvan en van onze gezamenlijke openbare ruimte. Met gedetailleerde regels en nota s komen we er dus niet. Kwaliteit laat zich maar moeilijk in regels vastleggen en voor nieuwe en creatieve ontwikkelingen moet zo veel mogelijk ruimte blijven.

10 Aldi in Millingen aan de Rijn Nieuwbouw 1 Centrumplan

11 Aldi in Millingen aan de Rijn Nieuwbouw Een belangrijk project voor Millingen aan de Rijn is de nieuwbouw van de Aldi (supermarkt met daarboven appartementen) aan de Heerbaan. In het beoordelingsproces bleek als snel dat het complex op gespannen voet stond met de stedenbouwkundige visie voor de Heerbaan uit Deze visie zette in op een versterking van het dorpshart, o.a. door een verbreding van het straatprofiel. De supermarkt Stedenbouwkundige visie voor de Heerbaan uit 2006 Verkavelingsopzet Aldi-supermarkt met naar voren geschoven rooilijn Heerbaan 160 Aldi-locatie kwam echter te ver naar voren. Naar aanleiding hiervan is in samenspraak met de stedenbouwkundige van buro Waalbrug gekeken of de gemeentelijke ambities inzake het dorpshart samen konden gaan met de vestiging van de supermarkt. Een nieuwe visie hiertoe is vervolgens door de rayonarchitect en de stedenbouwkundige toegelicht tijdens een raadsbijeenkomst, 2 Overzicht bebouwing supermarkt en appartementen waarna het plan verder is uitgewerkt. Momenteel wordt het plan verder uitgewerkt, parallel aan de wettelijke bestemmingsplanprocedure.

12 Werken aan kwaliteit De omgeving moet mooi en aantrekkelijk blijven, dat is het uitgangspunt. Daarnaast zijn, Millingen aan de Rijn en Ubbergen dynamische gemeenten, waarin ook in deze tijd- veel ruimtelijke ontwikkelingen plaatsvinden. Er wordt nog veel nieuw gebouwd en er zijn grote veranderingen bij bestaande gebouwen en complexen. Bij al die veranderingen wordt de vraag gesteld: blijft de bestaande kwaliteit in stand of wordt er een nieuwe kwaliteit toegevoegd? Juist bij cultuurhistorisch waardevolle gebouwen wordt natuurlijk extra gekeken of de monumentale waarde niet verloren gaat. Hiertoe worden deze plannen integraal bekeken door de adviseur ruimtelijke kwaliteit en adviseur cultuurhistorie van het Gelders Genootschap en het burgerlid. Mandaat adviseur omgevingskwaliteit Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit is het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Het merendeel van de plannen wordt tweewekelijks ter plekke bij de gemeente door de rayonarchitect (en het burgerlid) behandeld. Dit gebeurt onder mandaat van de commissie. Behandeling plannen in welstandscommissie De welstandscommissie vergaderde in vierwekelijks, waarbij vooral complexe plannen en projecten worden voorgelegd. Daarbij speelden naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte mee. Om hierover goed te kunnen adviseren, is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines. De planbehandelingen zijn in principe openbaar en iedereen is welkom om te zien hoe daar met initiatiefnemers (inwoners, architecten, ondernemers) aan de plannen wordt gewerkt. Niet zoals vroeger pas aan het einde van de planvorming, maar juist bij de eerste ideeën en schetsen, om samen te zoeken naar een optimale kwaliteit in een bestaande omgeving. Mooi en inspirerend werk, waar we als commissieleden graag over vertellen. Dat doen we ook iedere keer in het. Om ieder te laten zien dat het in jullie gemeente wel ergens over gaat en dat het de moeite waard is om samen een inspanning te leveren om er iets moois van te maken! Hopelijk spreken de voorbeelden uit dit voor zich.

13 Heilig Landstichting Bijzonder plan 1 Moses en Aaronlaan

14 Heilig Landstichting Bijzonder plan In het najaar is een uitbreidingsvoorstel voor een bijzondere vrijstaande en modern vormgegeven villa in de Heilig Landstichting meerdere malen besproken. Het eerste planconcept ging uit van een ondergrondse kelder waarbij de voortuin ingrijpend werd gewijzigd, met de toevoeging van een verharde hellingbaan als inrit. Vanwege het grootschalige karakter van deze ingreep en de vele verharding is negatief geadviseerd. De rayonarchitect heeft gelijktijdig gekeken naar verschillende mogelijke alternatieven. Gezien werd dat binnen de ruime bestemmingsplanmogelijkheden de uitbreiding van de begane grond kon worden vormgegeven zonder de onderkeldering. Op basis van deze oplossingsrichting heeft de architect het plan uitgewerkt. Met het goedgekeurde ontwerp is er beter rekening gehouden met het oorspronkelijke karakter van de villa, bestaande uit een samenspel van plat afgedekte volumes in een landschappelijke setting. 2 Schetsen goedgekeurd ontwerp Ontwerp: Jan van den Elsaker, architect te Nijmegen

15 Anticiperen op de Omgevingswet Hoewel het nog even duurt voor de nieuwe Omgevingswet in werking treedt, adviseert de commissie de gemeente om tijdig hierop in te spelen door bijvoorbeeld een inspirerende en beeldende omgevingsvisie op te stellen. Onder de Omgevingswet komen nieuwe instrumenten die de welstandsnota vervangen: een (verplicht) omgevingsplan en (facultatieve) omgevingsvisie. In een omgevingsplan worden regels opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Daarmee is dit instrument hét middel voor de ruimtelijke ambities van de gemeente en biedt het houvast aan burgers en bestuurders. Daarbij staan niet de regels voorop, maar de vraag of een project bijdraagt aan een goede ruimtelijke kwaliteit.

16 Samenstelling CRK Voorzitter Henk Vreeswijk Wethouder gemeente Scherpenzeel Adviseur ruimtelijke kwaliteit ir. Stef de Wit Wilma Broer (vervanger) Gelders Genootschap Architect/stedenbouwkundige Eric Jongen Architect ir. Anton Vermeulen Landschapsarchitect mevr. ir. Aditi Kho Gelders Genootschap Monumentendeskundige Werner Weijkamp MA Gelders Genootschap Burgerlid Co van Caulil Ambtelijke ondersteuning Bas ter Steege Alfred Cornelissen Vlnr: Eric Jongen, Anton Vermeulen, Henk Vreeswijk, Co van Caulil en Wilma broer (vervangend adviseur ruimtelijke kwaliteit)

17 Biesseltsebaan Bijzonder plan 1+2 Definitief ontwerp

18 Biesseltsebaan Bijzonder plan Soms worden wij verrast met een bijzonder plan dat niet geheel past binnen het bestemmingsplan of de uitgangspunten van het welstandsbeleid. Zoals in dit plan, waarbij er geen sprake is van een kap, terwijl de welstandsnota dit vraagt. Dit betekent niet dat het plan meteen wordt meteen afgekeurd; integendeel. Wel wordt zorgvuldig overwogen of het plan alsnog goed past binnen zijn omgeving. In dit geval ging het om een erg bijzonder ontwerp in het landelijk gebied. Het hele plan is op basis van een totaalvisie ontwikkeld in relatie tot het landschap. Met dit ontwerp wordt het volume ingebed in het geaccidenteerde terrein, waarbij sprake is van een object verscholen in het landschap. Daarbij zijn ook de principes van passief bouwen meegenomen in het kader van duurzaamheid. Op basis hiervan kon met dit plan worden ingestemd. Ontwerp: Leenders Architecten 3 Doorsnede rechter zijgevel

19 in cijfers Millingen aan de Rijn - Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit behandelde 137 plannen, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. - Van deze plannen werd 79% ter plekke door de adviseur ruimtelijke kwaliteit van een positief advies voorzien. - Voor 21% was een (kleine) wijziging nodig. - De voltallige commissie behandelde in totaal 2 plannen. - De commissieplannen betroffen voornamelijk grote ruimtelijke / stedenbouwkundige ontwikkelingen. - Voor 5 plannen brachten wij een gecombineerd welstands- en monumentenadvies uit. UBBERGEN - Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit behandelde 98 plannen, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. - Van deze plannen werd 90% ter plekke door de adviseur ruimtelijke kwaliteit van een positief advies voorzien. - Voor 10% was een wijziging nodig. - De voltallige commissie behandelde in totaal 0 plannen - Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit behandelde 27 plannen, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. - Van deze plannen werd 78% ter plekke door de adviseur ruimtelijke kwaliteit van een positief advies voorzien. - Voor 6 plannen was een wijziging nodig. - De voltallige commissie behandelde in totaal 1 plan.

20 nota 2015 Gelders Genootschap Gemeente nota ruimtelijke kwaliteit Nota Ruimtelijke Kwaliteit gemeente groesbeek 1 Nota Ruimtelijke Kwaliteit De voormalige gemeenten, Millingen aan de Rijn en Ubbergen hebben bijna 10 jaar gewerkt met afzonderlijke welstandsnota s. Met de vorming van de nieuwe fusiegemeente sinds 1 januari 2015 is voor de hele gemeente één nieuwe welstandsnota opgesteld. De nieuwe nota bevat het welstandsbeleid voor de nieuwe gemeente. Met de nota worden een goed Nota Ruimtelijke Kwaliteit Gemeente Nota Ruimtelijke Kwaliteit Gemeente Deel IV gebieden en niveaus waarde & kernkwaliteiten waarde De linten vormen waardevolle elementen in het huidige beeld van de gemeente. Ze vormen de historische context van veel objecten van cultuurhistorische waarde. De linten zijn belangrijke schakels binnen het wegennetwerk en ondersteunen de oriëntatie in het buitengebied binnen de gemeente. Het schaalverschil tussen het weide open land en de relatief besloten en/of knusse profiel van de linten en het gevarieerde karakter van de begeleidende bebouwing wordt zeer gewaardeerd en nodigt uit om te recreëren. RbeleIDSnIVeau het beleidsniveau Nota Ruimtelijke Kwaliteit 30 Beleid kernkwaliteiten De landschappelijke structuur van de linten wordt bepaald door een open en perceelsgewijze bebouwing met een divers karakter mede bepaald door de variatie in de situering tot de weg. De openbare ruimte wordt bepaald door het profiel van de straat met eventueel de begeleidende bomen en de diepte van ReSpect de voortuinen zorgt voor samenhang. De typologie en architectuur van de bebouwing is divers van karakter. De gebouwen zijn individueel ontworpen en dateren uit verschillende tijdsperioden. De bebouwing bestaat overwegend uit één tot twee lagen + kap met een lage goot. De samenhang wordt bepaald door de overeenkomsten in maat en schaal van de bebouwing, de eenvoudige hoofdvormen, de overwegend voorkomende kapvormen en de onder- > Essentiële kenmerken van de aanwezige linge positie van de bebouwing ten opzichte van de weg. bebouwings- en omgevingskarakteristiek op Gevelindeling, materiaal, detaillering en kleur is gevarieerd en afhankelijk van de bouwstijl. De gevels zijn vaak traditioneel het gebied van stedenbouw/landschap en geordend. Naar boven toe worden gevelopeningen meestal kleiner. De overeenkomsten bestaan uit de toepassing van architectuur worden gerespecteerd. gatengevels en de toepassing van natuurlijk materiaalgebruik als rode of bruine baksteen, pleisterwerk, keramische rode of > Bouwmassa s voegen zich binnen uitersten antracietkleurige pan of riet en hout. Het kleurgebruik is ingetogen en voegt zich naar de kenmerken van de betreffende van de omgeving én nemen ook de bouwstijl. beeldbepalende elementen over. beheer en een goede ontwikkeling van de gebouwde ruimte van de gemeente beoogd. Iedere omgevingsvergunning met de activiteit bouwen wordt op basis van de nota getoetst aan redelijke eisen van welstand door de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. In de eerste plaats is de gemeente van mening dat er voor de nieuwe gemeente een compacte en integraal toegankelijke nota moet zijn, die ook perceelsgewijs digitaal ontsloten kan worden. 31 / 30 RIchtlIjnen bouwplan en omgeving het bouwplan: past bij de waarde en kernkwaliteiten van het deelgebied en is afgestemd op de stedenbouwkundige of landschappelijke structuur; versterkt de kwaliteit van de omgeving en de openbare ruimte en levert een positieve bijdrage aan de leefbaarheid en sociale veiligheid van de omgeving; vormt een versterking van markante stedenbouwkundige ruimten en locaties; richt zich op de openbare ruimte en de toegang vanaf het openbaar gebied is duidelijk herkenbaar; markeert het onderscheid tussen openbaar en privégebied duidelijk; heeft op zichzelf een evenwichtige opzet, die tot uitdrukking komt in samenhangende maatverhoudingen van buitenruimten, bouwvolumes, massa-opbouw, kapvorm en vlakverdelingen; bouwplan op zich het bouwplan: past bij de kernkwaliteiten van het ensemble en/of de gebouwtypologie; is afgestemd op de omgeving voor wat betreft positie, hoofdvorm, maat en schaal; heeft een herkenbaar en consequent uitgewerkt ontwerpconcept met esthetische kwaliteiten en de architectuur- of bouwstijl is afgestemd op de omgeving; gevel, materiaal, Detaillering en kleur het bouwplan: heeft een samenhangende gevelindeling en kleurgebruik en een materialisering waarvan de kwaliteit ook op langere termijn behouden blijft; heeft een detaillering die ondersteunend is aan de architectuur. aanvullend agrarische bebouwing het bouwplan: ligt terug ten opzichte van het (historische) hoofdgebouw op het erf; heeft een eenvoudige hoofdvorm met kap heeft een sobere detaillering en donkere gedekte kleuren die zijn afgestemd op de landelijke omgeving; heeft minimaal een gemetselde plint; mag voor het overige doelmatig zijn gematerialiseerd (geprofileerde beplating) mits het bouwplan geen industrieel uiterlijk heeft en toch passend is in de omgeving. Ook moeten gemeenten volgens de Wet ruimtelijke ordening bestaande bestemmingsplannen actualiseren en digitaliseren. Het nu actualiseren van het welstandsbeleid biedt de mogelijkheid bij het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen in te spelen op het nieuwe welstandsbeleid. Nota Ruimtelijke Kwaliteit Gemeente 31