nunspeet Jaarverslag 2013 Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Voor een mooi Nunspeet

Transcriptie

1 Jaarverslag Nunspeet Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon Lucas Reijmer Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect Telefoon l.reijmer@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het

2 Adviseren over ruimtelijke kwaliteit Met dit biedt de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit inzicht in haar werkwijze en plannen waarover in is geadviseerd. Dat is niet uitputtend, maar toont wel de breedte van de advisering: kwaliteit van bouwplannen, grote ruimtelijke ontwikkelingen en gemeentelijk beleid. Advisering vindt vooral plaats door de adviseur ruimtelijke kwaliteit. De commissie komt alleen in beeld bij complexe plannen. Het biedt raadsleden ook een nadere kennismaking met de commissie. Wij tonen hoe we de gemeente helpen bij het regisseren van ruimtelijke kwaliteit. Het gemeentelijk beleid is daarbij Een nieuw erf (ruimte voor ruimte) tendens van minder regels en meer ruimte voor eigen initiatief, maar wél met behoud van de karakteristieken die de ge meente kwaliteit en identiteit geven. uiteraard de leidraad. Als vaste adviseur kijken Dit hoopt een impuls te geven om ruim- we hoe je evenwicht bewaart tussen vrijheid voor telijke kwaliteit tot een terugkerend onderwerp burgers en ontwerpers en heldere regie door de van debat in uw gemeente te maken. Wij nodigen gemeente. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als gevolg de raadsleden daarom uit om de mandaat- of com- van een wisselwerking tussen betrokkenheid, des- missievergadering te bezoeken, of om met ons ter kundigheid én regelgeving. Daarom wordt ingezet plekke te gaan kijken hoe de borging van ruimte- op een koers die aansluit bij de maatschappelijke lijke kwaliteit gestalte krijgt.

3 Laan 44 nieuwbouw appartementen Voor de bouw van appartementen boven een bedrijfsverdieping aan de Laan midden in Nunspeet is samen met de architect in een positief gerichte houding het plan ontwikkeld tot een hoogwaardig bouwwerk in deze omgeving midden in het dorp. Het betreft hier een ontwikkeling met een langdurige voorgeschiedenis. Op het beschikbare kavel was eerst een relatief fors woonprogramma gedacht, dat vanuit de buurt commentaar opriep. Daarop is het programma anders opgezet en is een meer compacte bouwmassa ontwikkeld, bestaande uit een begane grond met een commerciële functie en daarboven drie lagen met appartementen. De omgeving kent verschillende gezichten, variërend van bijzondere fraai gedetailleerde historische panden tot bouwwerken met een gebrek aan detail. In het eerste voorstel was het plan vooral vanuit zichzelf georganiseerd, met voor de gevels een eenvoudige uitdrukking met een grote herhaling van identieke elementen. Gezien de lange voorgeschiedenis en de kenmerken van de omgeving is dit plan besproken met de voltallige commissie waarbij hierin is geadviseerd het plan een zekere allure te geven met meer verscheidenheid in de geveluitdrukking. Hierop heeft de architect de handschoen opgenomen om tot een andere invulling te komen en is het plan doorontwikkeld tot een hoogwaardig beeld. Het gehele gebouw is met een plint op de grond gezet, met een eigen gezicht voor de bedrijfsfunctie en met aandacht voor de indeling en de detaillering van de gevels. Het beeld vanaf de straat Ontwerp: Rene van Gent, Gent&Monk Architecten, Utrecht

4 Architect: René van Gent, GENT+MONK architecten Op de locatie van de voormalige bibliotheek aan de Laan te Nunspeet ontwierp GENT&MONK Architecten BNA in opdracht van Van Wijnen Projectontwikkeling Midden te Harderwijk een nieuw pand. De begane grond is een commerciële ruimte met daar boven, in drie lagen een achttal appartementen, waarvan de bovenste laag zich in een kap bevindt. Uitgangspunt op deze locatie was een pand te realiseren met een verwijzing naar de omliggende gebouwen, dus met een klassieke uitstraling. We kozen in de gevels voor een plint van hardsteen met een klassieke profilering, horizontale voegen. De verdiepingen zijn van baksteen, waarbij een deel van de 2e verdieping een horizontaal accent heeft gekregen met terugliggende banden hierin. Het dak, waarvan de goot op twee niveaus ligt, is voorzien van een mooi overstek met de getimmerde goot. De entree naar de appartementen in de zijgevel is geaccentueerd door middel van de liftschacht. Het beeld van de achterkant Het eerste plan dat wij voorlegden aan de rayonarchitect, de heer Lucas Reijmer, kreeg als beoordeling dat het te weinig variatie in beeld kende. In overleg, aan de hand van door ons gemaakte schetsen, zijn we vervolgens in een drietal sessies gekomen tot een rijker ontwerp. Belangrijke verbeteringen die aangebracht zijn: het loslaten van de ritmiek over de bouwlagen heen naar het aanbrengen van een ritmiek per verdieping. De begane grond kreeg hiermee een eigen pui-indeling met een strak ritme, terwijl de 1e verdieping juist verschillen in kozijnen kent, afhankelijk van de achterliggende functie. De 2e verdieping kent weer een eigen strak ritme met veel smalle verticale kozijnen. Ook zijn er in de gevels bijzondere kozijnen als accenten aangebracht. Ook het klassieke element in de straatgevel is aangepast. Het bestrijkt in het definitief ontwerp alle bouwlagen en is daardoor een verbindend element in de gevel geworden. De architectuurdiscussie die we in samenwerking met de welstandscommissie over de nieuwbouw op de locatie Laan 44 hebben kunnen voeren heeft geleid tot een project dat recht doet aan de voorname uitstraling die men op deze locatie mag verwachten.

5 Terugblik In het afgelopen jaar is door onder andere de economische crisis de bouwnijverheid sterk teruggelopen. Daarnaast is er door veranderingen in het systeem van het vergunningsvrije bouwen meer ruimte gegeven aan de burgers om aan de zij- en achterkant te bouwen. Het gevolg hiervan is een sterke terugloop in de bouwaanvragen met gevolgen voor onder meer de economie van de gemeente. Gevolg van de omstandigheden van deze tijd lijkt wel het groeien van het besef dat er niet op winst op korte termijn wordt gezocht maar meer naar een grotere diepgang. In het geval van het bouwen lijkt het besef te groeien dat er naar onderscheidende kwaliteit gezocht wordt, iets dat zich ook voordoet Toegang tot het recreatieterrein Bad Hoophuizen waarderen het als ik samen met het burgerlid voor hen als klankbord dien en oplossingen aandraag. Dankzij het vooroverleg met initiatiefnemers en in het midden- en kleinbedrijf. Het wordt nood- mijn oplossingsgerichte benadering worden veel zakelijk om zich positief te onderscheiden om zo plannen snel van positief advies voorzien. Ik denk het hoofd te bieden aan deze tijd. niet direct aan regels maar aan kwaliteit en aan Ik ben nu al geruime tijd werkzaam als Adviseur dialoog samen met de burgers. Ruimtelijke Kwaliteit in Nunspeet om dit in de praktijk om te zetten, en met succes. Lucas Reijmer Architecten, opdrachtgevers en aanvragers

6 Woningbouw in de zorgsfeer De bouw van een woonvoorziening aan de Zoomweg in Nunspeet voor mensen met een beperking is opgezet in een afwisselende en samenhangende uitstraling. Gezien de kenmerken van de omgeving kon worden ingestemd met deze oplossing. Bijzonder ook aan dit plan is dat het een beeld geeft van geschakelde twee-onder-één-kappers, waarmee het bouwwerk altijd nog kan worden omgevormd tot reguliere woningen. De architectuur is op een heldere eenvoudige wijze zodanig gedetailleerd dat ondanks de eenvoudige bouwmassa s het beeld van het totale bouwwerk niet schraal en eenvormig overkomt. Architect: Slaa + van Asselt architecten Onze ervaringen met de welstandscommissie in Nunspeet zijn positief. Wanneer overleg nodig blijkt dan is dat altijd constructief. Onze argumenten worden door de commissie begrepen en de bijdrage van de commissieleden is doorgaans positief en bruikbaar. Naar onze mening draagt het overleg daardoor veelal bij aan een betere kwaliteit van de gebouwde omgeving. Woonvoorziening aan de Zoomweg Ontwerp: Slaa + van Asselt architecten

7 Draagvlak voor ruimtelijke kwaliteit De tijd dat de inrichting van onze leefomgeving grotendeels in plannen en regels was vastgelegd, ligt achter ons. Deregulering, decentralisatie, eigen verant woordelijkheid: het zijn begrippen die de toon zetten, ook in het ruimtelijk domein. Tegenwoordig is het een andere overheid die de kwaliteit van de leefomgeving regisseert. Dit gebeurt steeds meer samen met burgers. Het besef is doorgedrongen dat ruimtelijke kwaliteit niet met alleen regels is te sturen en dat beleid meer effect heeft als dit samen gaat met input vanuit de samenleving. Door burgers ruimte te geven voor eigen initiatief voelen deze zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leefomgeving. De overheid kan de aandacht hierdoor verleggen naar regie en stimulering. Een voorbeeld van een innovatief instrument zijn de kookboeken voor de leefomgeving ( Een gewenst beeld: Een groene erfscheiding in een vriendelijke uitvoering Ongewenst: Direct er tegenover, een erfscheiding in een harde gesloten uitvoering

8 Ruimte voor ruimte In het buitengebied spelen ook een aantal functieveranderingen, waarbij de agrarische functie vervalt en er woningbouw voor in de plaats komt. Algemeen uitgangspunt voor deze veranderingen betreft het handhaven van een agrarisch beeld, wat zowel in een traditionele als ook eigentijdse vormgeving kan. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van woningbouw op de Kemperhoeve in Elspeet, waar voor de rij van vier woning is gezocht naar het beeld van een schuur door de toepassing van een grote gesloten kap. Een presentatie van een van de bouwwerken Schets van het totale erf

9 De Omgevingswet komt eraan Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking: een integrale wet voor de fysieke leefomgeving. Een doel hiervan is dat gemeentelijke bestuurders een bredere afweging kunnen maken bij het realiseren van ruimtelijke projecten. Niet de regels staan voorop, maar de vraag of een project een bijdrage levert aan een goede ruimtelijke kwaliteit en hierdoor meerwaarde oplevert. De gemeente is hierbij vooral een uit nodigende regisseur. Voorwaarde om als gemeente regie te voeren op ruimtelijke kwaliteit is dat er een heldere visie met doelstellingen ligt en waarin de kernkwaliteiten van de gemeente zijn verwoord. Dat gebeurt uiteraard in de welstandsnota, maar met de komst van de Omgevingswet wordt een aantal nieuwe instrumenten geïntroduceerd, namelijk het omgevingsplan (verplicht) en de omgevingsvisie (facultatief). In een om gevingsplan worden vooral concrete richtlijnen opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Aspecten als architectuur, cultuur historie, welstand, stedenbouw, landschap, milieu en economie worden in onderlinge samenhang bekeken. Daarmee is dit instrument straks hét middel om de ruimtelijke ambities van een gemeente aan te geven en burgers en bestuurders houvast te geven. Aanbeveling: - Het lijkt nog ver weg, maar wij vragen nu alvast aandacht voor het opstellen van een omgevingsvisie. Dit is weliswaar niet verplicht, maar het is onmisbaar als de gemeente ruimte wil laten voor initiatieven en niet alles in regels wil vatten. Ook anticipeert u met een omgevingsvisie op een effectief ruimtelijk kwaliteitsbeleid als straks de Omgevingswet een feit is. - De procedures voor het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen (op termijn omgevingsplannen ) en beeldkwaliteitplannen gelijk laten oplopen. Dit biedt een sterkere basis voor ruimtelijke kwaliteit. - (Nieuwe) raadsleden kunnen voor een nadere oriëntatie terecht bij de adviseur ruimtelijke kwaliteit om te kijken hoe de advisering functioneert. Desgewenst kunnen via het cursussen worden georganiseerd.

10 appartementen aan het kerkpad Midden in Nunspeet is op een ingewikkeld kavel een plan gemaakt voor twee appartementen met behoud van de bestaande parkeerplaatsen. Hiervoor is een eigentijds beeld ontwikkeld in een specifieke eigen signatuur waarbij is gezocht naar een kleinschalige uitdrukking in relatie tot het karakter van het Kerkpad. Ontwerp: Slaa + van Asselt architecten

11 Werkwijze bij de advisering De adviseur ruimtelijke kwaliteit van het is vanuit zijn adviesrol het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Hij adviseert het college van B&W over het brede spectrum van ruimtelijke kwaliteit, zowel plannen, beleid als grote ruimtelijke ontwikkelingen. Het merendeel van de plannen wordt tweewekelijks ter plekke bij de gemeente door de adviseur ruimtelijke kwaliteit behandeld, samen met beide burgerleden. Voortraject én oplossingsgericht Bij de advisering legt de adviseur ruimtelijke kwaliteit de nadruk op het begeleiden van plannen en initiatieven, liefst door vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling. Dan bestaat nog volop ruimte voor de initiatiefnemer. Bij voorkeur betrekt de gemeente de adviseur ruimtelijke kwaliteit al in de RO-fase van beleids- en planvorming. Ruimtelijke kwaliteit maakt maakt deel uit van van het planologisch en stedenbouwkundig traject. Integratie met cultuurhistorie Wijzigingsplannen voor monumenten worden door de adviseur ruimtelijke kwaliteit en een adviseur cultuurhistorie van het in de geïntegreerde welstands- en monumentencommissie behandeld. Dit maakt een frequente en snelle behandeling van dit soort plannen mogelijk. Overige advisering over cultuurhistorie vindt plaats door de gemeentelijke monumentencommissie. Rol van de commissie De commissie concentreert zich vooral op complexe projecten, waarin naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte meespelen. Hiertoe is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines. De toegang tot Elspeet

12 Samenstelling commissie Voorzitter Jolanda Reitsma Adviseur ruimtelijke kwaliteit Lucas Reijmer Architect John van Dijk Landschapsarchitect Hanny Heetman Burgerlid Hage Postema Monumentenlid Jeroen Westerman Ambtelijke ondersteuning Marcel Bossenbroek Commissie vlnr: Hanny Heetman, Jolanda Reitsma, John van Dijk De cijfers Afgelopen jaar werden 284 plannen voorgelegd aan de adviseur ruimtelijke kwaliteit en het burgerlid, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. Van deze plannen werden 246 ter plekke door de adviseur ruimtelijke kwaliteit van een positief advies voorzien. Voor 37 plannen was een wijziging nodig. De commissie kreeg alleen het plan voorgelegd voor de bouw van appartementen aan de Laan vanwege de bijzondere locatie midden in het dorp.

13 Zomerhuisjes Een opvallende ontwikkeling in het af gelopen jaar betreft de verandering van bestaande zomerhuisjes. Vaak betreft het een uitbreiding van het woonoppervlak en ook wordt meer ruimte gezocht op de verdieping, waarbij wordt opgemerkt dat deze uitbreidingen vallen binnen de mogelijkheden van het bestemmingsplan. Dat deze over het algemeen bescheiden zomerhuisjes worden uitgebreid heeft vooral te maken met de eisen van deze tijd, waarin meer comfort en ruimte wordt gezocht. Een voorbeeld hiervan betreft dit onderstaande plan. Ontwerp: Slaa + van Asselt architecten Het uitgevoerde plan De ontwerptekening

14 Burgerlid Hage Postema: Nu de nieuwbouw stagneert gaat een groot deel van de aanvragen over vergroten van woningen, niet alleen voor de naoorlogse huizen, maar ook voor redelijk recente huizen. Het gaat dan om het vergroten van het woonvertrek, een grotere keuken of extra (kinder-)kamers, of een dakkapel, nokverhoging of verbreding van een groot deel van het huis. Een uitbouw aan de achterzijde is in veel gevallen vergunningvrij. Maar aan de voorzijde is een vergunning nodig voor bijvoorbeeld een erker of een dakkapel. De plannen, die worden voorgelegd, variëren van gedetailleerd uitgewerkte bouwtekeningen tot huisvlijttekeningen. Waar de commissie op let is of het plan voldoet aan de welstandsnota en vooral of het plan passend is bij de stijl en het karakter van het huis en de omgeving. Soms worden aanpassingen van het plan door de commissie voorgesteld, waarbij het dan gaat om afstemming van materiaalkeuze en kozijnvormen. In bijna alle gevallen lukt het om de aanvraag al dan niet na geringe aanpassingen van een positief advies te voorzien. Aanvragen voor reclame-uitingen waren enkele malen het onderwerp van discussie. Enerzijds willen de ondernemers Een nieuw erf in het kader van de Ruimte voor Ruimte regeling graag de bedrijfsnaam, hun activiteiten of producten laten opvallen. Anderzijds kunnen felgekleurde grote reclameteksten aan gevels in het centrum disharmoniëren. In onderling overleg werd telkens een goede oplossing gevonden door de maatvoering en de kleurkeuze af te stemmen.