Overbetuwe Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Overbetuwe! Jaarverslag Zorg voor een mooi

Transcriptie

1 Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Zorg voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon Hans Pietersma Arch. AvB Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit Telefoon h.pietersma@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het Gelders Genootschap

2 Terugblik Hans Pietersma In is er, op het gebied van ruimtelijke ontwikkelingen weer veel gebeurd in de gemeente. Het was ook een druk jaar met 367 besproken plannen ten opzichte van 277 plannen in In januari heb ik een presentatie gegeven in de raadscommissie over de werkwijze van de commissie ruimtelijke kwaliteit. Het is prettig om met de raadsleden in gesprek te komen, vragen te kunnen beantwoorden en het belang van ruimtelijk kwaliteitstoezicht te kunnen toelichten. Het was een bijzonder prettige avond waar ik draagvlak ervoer voor het werk van de commissie. Ik ben blij met de ontwikkelingen rond Rijzenburg. De monumentale waarden werden bevestigd door de uitgevoerde waardestelling en zijn nu uitgangspunt bij de ontwikkeling van de locatie. Er zijn nog wat hobbels die moeten worden genomen maar we zitten al heel dicht bij een plan waar alle partijen mee kunnen instemmen. Een mooi verloop had het project Park15. Binnen het geldende beeldkwaliteitsplan bleek het niet mogelijk een grootschalig distributiecentrum van 6 à 7 hectare te ontwikkelen. Mijn advies om de kaders aan te passen, m.a.w. een aangepast beeldkwaliteitsplan te ontwikkelen werd overgenomen. Met het nieuwe BKP als kader kon vergunning worden verleend voor een grootschalig distributiecentrum, een gebouwconcept waar veel vraag naar is. In is het Gelders Genootschap in samenwerking met de gemeente begonnen met de actualisatie van de welstandsnota. Voor het onderdeel reclame is in november een interactieve informatieavond georganiseerd voor ondernemers. Het was een goed bezochte en levendige avond die veel input opleverde voor het nieuwe beleid. Het valt sowieso op dat de burgers zeer betrokken zijn, dat blijkt ook wel uit de 40 bezoekers die wij hebben mogen ontvangen. Het is zeer prettig om met initiatiefnemers in gesprek te komen, in gezamelijkheid kom je altijd tot de meest optimale oplossing.

3 Waaldijk 29 Slijk-Ewijk Inpassing aardwoning 1 Landschappelijke inpassing 2 Impressies

4 Waaldijk 29 Slijk-Ewijk Inpassing aardwoning Het initiatief voor een geheel zelfvoorzienende woning, grotendeels afgedekt met aarde aan de Waaldijk was zeer verrassend. Het plan is in eerste instantie besproken in de regiekamer waar geconstateerd werd dat de woning zich als een gebiedsvreemd element zou gaan presenteren. Indien de woning volledig zou worden ingepakt door groenstructuren dan zou een aardwoning denkbaar zijn. De rayonarchitect is ook gevraagd te adviseren over het plan, ook hij constateerde dat de woning, wat betreft vormgeving sterk afwijkt van wat gebruikelijk is in 3 Schetsontwerp woning het buitengebied. Het bebouwingsbeeld in het buitengebied wordt grotendeels bepaald door eenduidige, rechthoekige bouwmassa s die zijn voorzien van, in het beeld dominante kappen. Aangezien het welstandsbeleid aanstuurt op aansluiting op het bebouwingsbeeld kan vanuit het beleid niet worden ingestemd met het sterk afwijkende woningontwerp. Maar het zou jammer zijn als zo n verrassend initiatief zou stranden vanwege standaard gemeentelijk beleid. Een mogelijkheid werd gezien om de woning te realiseren als onderdeel van het landschap. In de schetsen was er sprake van bouwmassa s die op maaiveldniveau waren geplaatst en deels werden afgedekt met aarde. De woning toonde als toevoeging en niet geïntegreerd/versmolten met het landschap. De suggestie werd gedaan het landschap te laten opbollen of plooien en het programma te plaatsen in de vrijkomende holtes. Dan kan het geheel onderdeel worden van het landschap, of beter, landschap worden. De suggestie is overgenomen en heeft geleid tot een planopzet waar mee kon worden ingestemd.

5 De kwaliteit van De inwoners van, de toeristen en de mensen die in de gemeente werken hebben het allang opgemerkt, is een bijzonder mooie gemeente. Kenmerkend is het mooie rivierenlandschap met op de achtergrond de stuwwallen en de, veelvuldig voorkomende bijzondere bebouwing. Kortom, een gemeente waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Het is dan ook van groot belang dat de kwaliteit van het landschap en de bebouwing zoveel mogelijk wordt behouden of nog wordt verbeterd. Ook om daarmee te bereiken dat u met plezier in uw straat of buurt woont en dat daarmee ook de waarde van uw woning en woonomgeving behouden blijft. En ook om verloedering van de omgeving te voorkomen en zo te werken aan de (sociale) veiligheid. Een fraaie woonomgeving is ook een duurzame woonomgeving, de mens is geneigd dingen van waarde in stand te houden. Maar ook om de eigenheid en de identiteit van een dorp of buurt of de landschappelijke waarde van het buitengebied. Er is al zoveel hetzelfde in Nederland en we willen graag dat als gemeente herkenbaar blijft en zijn identiteit behoudt. Om de kwaliteiten en eigenheid van te beschermen is de inzet van de inwoners en de gemeente essentieel. De inwoner, door deelname in dorpsraden, belangenverenigingen en plaatselijke politiek etc. en de gemeente door gericht beleid, voorlichting en stimulerende maatregelen. Gezamelijk kunnen we er voor zorgen dat aantrekkelijk blijft.

6 Bedrijventerrein Park 15 te Oosterhout Inpassing distributiecentrum 1 oude ontsluitingsstructuur 2 Nieuwe ontsluitingsstructuur 3 Artist impression

7 Bedrijventerrein Park 15 te Oosterhout Inpassing distributiecentrum 4 Artist impression In 2014 is de inpassing van een grootschalig distributiecentrum, ter grootte van tien voetbalvelden besproken in de commissie. Een ontwikkeling van deze grootte was niet voorzien in het stedenbouwkundig plan en beeldkwaliteitsplan. De positie van de hoofdontsluitingsstructuurvan het bedrijventerrein, De Ring maakte het onmogelijk om kavels uit te geven voor dergelijke grootschalige gebouwen. De ontwikkelaar gaf aan dat in de markt grote behoefte is aan grootschalige distributiegebouwen. De gemeente wilde graag meewerken aan de ontwikkeling ook de commissie zag het als een goede ontwikkeling. Het probleem was echter dat de ontwikkeling niet paste binnen de vastgestelde, gemeentelijke kaders. Om de ontwikkeling mogelijk te maken, rekening houdend met alle ambities op het gebied van onder andere duurzaamheid, beeldkwaliteit, zorgvuldig ruimtegebruik etc. stelde de rayonarchitect voor om de kaders aan te passen. Tevens om te voorkomen dat de verdere ontwikkeling van het bedrijventerrein gefrustreerd zou worden door een niet zorgvuldige inpassing. De aanpassingen in het stedenbouwkundig plan en beeldkwaliteitsplan zijn enkele malen besproken in de commissie en uiteindelijk als kader vastgesteld. Met de nieuwe kaders kon begin het eerste distributiecentrum worden voorzien van een goedkeuring.

8 Elst Rijzenburg

9 Elst Rijzenburg Begin is door De Bunte Vastgoed een voorstel ingediend om de ontwikkelingsmogelijkheden te bestuderen voor locatie Rijzenburg. Het is geen eenvoudige opgave om een complex met zo n rijke geschiedenis te herbestemmen met behoud van de cultuurhistorische waarden. De commissie kon op hoofdlijnen instemmen met de plannen en gaf een aantal aanbevelingen om te komen tot een verantwoorde planopzet. De positieve grondhouding van de commissie gaf de ontwikkelaar voldoende vertrouwen om het complex aan te kopen en de plannen verder uit te werken.

10 Kwaliteit & beleid De gemeente heeft de laatste jaren geïnvesteerd in de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente. Door middel van beleidsdocumenten als bestemmingsplannen, beeldkwaliteitsplannen en de welstandnota is getracht de ruimtelijke kwaliteit te versterken. Midden is gestart met de actualisatie van het welstandsbeleid, een traject dat midden 2016 zal worden afgerond. Bij ruimtelijk kwaliteitsbeleid blijkt voortdurend dat de gemeente dit niet alleen kan. Het realiseren van kwaliteit kan alleen maar slagen als mensen uit een dorp, buurt of wijk of ondernemers uit het centrum samen met de gemeente daar aan werken. Er wordt dan ook voor gekozen de burger en ondernemer bij het ontwikkelen van beleid te betrekken. Het gaat ons immers allemaal aan. We hebben de afgelopen tijd ervaren dat je er niet alleen komt met gedetailleerde regels en nota s. Kwaliteit laat zich maar moeilijk in regels vastleggen. De ervaring heeft geleerd dat er ruimte moet zijn voor nieuwe en creatieve ontwikkelingen. Het is ook van belang dat er een mogelijkheid moet zijn om met een initiatiefnemer in gesprek te komen, uiteindelijk ontstaat kwaliteit in een dialoog.

11 Porsche te Heteren Uitbreiding

12 Porsche te Heteren Uitbreiding Voor de huisvesting van het Porsche Classic Centrum was een uitbreiding van het Porsche Centrum Gelderland noodzakelijk. De garage/showroom is georiënteerd op de Ressenerbroek, de uitbreiding werd gerealiseerd achter het bestaande gebouw grenzend aan de achterliggende straat, de Muskushouwsestraat. Voor de beoordeling van plannen op het bedrijventerrein Poort van Midden Gelderland Zuid is een stedenbouwkundig plan/beeldkwaliteitsplan vastgesteld. Op hoofdlijnen zetten de voorschriften in op een hoogwaardig bebouwingsbeeld en het realiseren van voorkanten richting openbare ruimte. Vanuit het functionele gebruik werd de uitbreiding door de initiatiefnemer gezien als de achterzijde van het gebouw. Door de relatieve geslotenheid van de gevel aan de Muskushouwsestraat ontstond een achtergeveluitstraling die onvoldoende aansloot bij de uitgangspunten van het stedenbouwkundige plan. In overleg met de initiatiefnemer en de architect is de achtergevel op onderdelen aangepast waardoor een meer open uitstraling ontstond die echter nog niet voldeed aan het gemeentelijke beleid. Ondanks de op zich zelf hoogwaardige architectuur werd geconcludeerd dat de planopzet onvoldoende aansloot bij de stedenbouwkundige uitgangspunten. De uitstraling was op zich zelf niet het probleem. De uitbreiding sloot wat betreft architectuur naadloos aan op het bestaande Porsche gebouw en was hoogwaardig van uitstraling. Het architectuurbeeld is overigens tot in detail voorgeschreven vanuit het Porsche concern en wordt wereldwijd toegepast. Het college is in dit specifieke geval afgeweken van het advies, een besluit waar de commissie begrip voor heeft.

13 Werken aan kwaliteit De gemeente moet mooi en aantrekkelijk blijven voor inwoners en toeristen, dat is het uitgangspunt. Daarnaast is een dynamische gemeente, en dat biedt kansen. Er wordt nog veel nieuw gebouwd en er zijn grote veranderingen bij bestaande gebouwen en complexen. Bij al die veranderingen wordt de vraag gesteld: blijft de bestaande kwaliteit in stand of wordt er een nieuwe kwaliteit toegevoegd? Bij cultuurhistorisch waardevolle gebouwen wordt natuurlijk extra gekeken of de monumentale waarde niet verloren gaat. De commissie ruimtelijke kwaliteit wordt bij dit soort plannen uitgebreid met drie leden die kennis inbrengen op het gebied van cultuurhistorie en monumenten. Mandaat adviseur ruimtelijke kwaliteit Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit is het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Het merendeel, (90 %) van de plannen wordt wekelijks ter plekke bij de gemeente door de adviseur voorzien van een positief advies. Een deel van de plannen (10 %) wordt voorzien van een advies met aanbevelingen hoe te voldoen aan het gemeentelijke beleid. Door deze open werkwijze is een negatief eindadvies een zeldzaamheid. De advisering van de adviseur ruimtelijke kwaliteit gebeurt onder mandaat van de commissie en met grote regelmaat in aanwezigheid van de aanvragers. Afgelopen jaar hebben wij ca. 140 bezoekers ontvangen tijdens de mandaat- en commissievergaderingen. Verder worden de vergaderingen regelmatig bezocht door de journalist van De Gelderlander. Het is een efficiënte, laagdrempelige en snelle werkwijze die erg gewaardeerd wordt door aanvragers en adviseurs. Deelname aan kwaliteitsteams De adviseur ruimtelijke kwaliteit Hans Pietersma heeft verder zitting in het kwaliteitsteam Westeraam. De plannen die worden besproken bevinden zich nog in een vroegtijdig stadium en planaanpassingen om de kwaliteit te verbeteren zijn makkelijk te realiseren. Door deze werkwijze is de latere beoordeling in het kader van de omgevingsvergunningaanvraag een formaliteit. Daarnaast maakt hij deel uit van het Q-team dat is ingesteld voor de renovatie van de stuwcomplexen in de Nederrijn. Voor de gemeente betreft dat de stuw bij Driel. Behandeling plannen in CRK De commissie vergaderde in diverse malen als daartoe aanleiding was, waarbij vooral complexe plannen en projecten werden voorgelegd. Daarbij speelden naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte mee. Om hierover goed te kunnen adviseren, is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines. De commissievergaderingen zijn in principe openbaar en iedereen is welkom om te zien hoe daar met initiatiefnemers (inwoners, architecten, ondernemers) aan de plannen wordt gewerkt. Niet zoals vroeger pas aan het einde van de planvorming, maar juist bij de eerste ideeën en schetsen, om samen te zoeken naar een optimale kwaliteit in een bestaande omgeving. Mooi en inspirerend werk, waar we als commissieleden graag over vertellen. Dat doen we ook iedere keer in het. Om ieder te laten zien dat het in wel ergens over gaat en dat het de moeite waard is om samen een inspanning te leveren om er iets moois van te maken!

14 Valburgseweg 98 te Elst De Rondehof 1 Eerste plan 2 Goedgekeurde plan

15 Valburgseweg 98 te Elst De Rondehof Het boerderijcomplex De Rondehof is gebouwd in 1947 en kan gezien worden als een zeer kenmerkend gebouwenensemble uit de vroegere jaren van de wederopbouwperiode. Het ensemble vormt een gaaf voorbeeld van architectuur in de stijl van de Delftse School met streekeigen elementen. Het complex heeft een zeer hoge cultuurhistorische waarde maar is jammer genoeg nog niet aangewezen als gemeentelijk monument. Gelet op de unieke kenmerken en de aanwezige cultuurhistorische waarden van boerderijcomplex De Rondehof is het zeer wenselijk om het complex nieuw leven in te blazen. In het kader van behoud door ontwikkeling is het mogelijk extra woningen in het complex te ontwikkelen. Afgelopen jaar is het eerste initiatief om een woning in het bedrijfsdeel te ontwikkelen besproken. Vanwege het feit dat het geen monument betreft kan de commissie niet tot in detail adviseren en heeft dat tot gevolg dat cultuur historische waarden verloren gaan. Dankzij de inspanning van de commissie en de bereidheid van de initiatiefnemer rekening te houden met de cultuurhistorische waarden is het plan op hoofdlijnen verbeterd.

16 Spoorallee-Industrieweg Stedenbouwkundigplan + Beeldkwaliteitsplan Het stedenbouwkundige plan met daaraan gekoppeld een beeldkwaliteitsplan is besproken met de rayonarchitect. Er is inhoudelijk naar het plan gekeken of de uitgangspunten leiden tot een bedrijventerrein met een kwaliteit die aansluit bij zijn omgeving. Ook is gekeken of het stuk een bruikbaar kader is bij de ontwikkeling en beoordeling van initiatieven. Bij dit plan was de conclusie dat daar zeker sprake van was. Naast een goed kader is het van groot belang met een initiatiefnemer, vroegtijdig in gesprek te komen, kwaliteit ontstaat immers in een dialoog.

17 Anticiperen op de Omgevingswet Hoewel het nog even duurt voor de nieuwe Omgevingswet in werking treedt, is de gemeente, als een van de eerste gemeenten in Gelderland al bezig met het ontwikkelen van een omgevingsvisie. Onder de Omgevingswet komen nieuwe instrumenten die de welstandsnota vervangen: een omgevingsplan en omgevingsvisie. In een omgevingsplan worden regels opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Daarmee is dit instrument hét middel voor de ruimtelijke ambities van de gemeente en biedt het houvast aan burgers en bestuurders. Daarbij staan niet de regels voorop, maar de vraag of een project bijdraagt aan een goede ruimtelijke kwaliteit.

18 Zetten Reclame-uiting 1 Eerste voorstel Voor een fitnesscentrum in Zetten dat is gevestigd op de eerste verdieping was een duidelijk zichtbare reclame van groot belang. In het eerste voorstel werd een groot aantal reclameteksten voorgesteld die zorgden voor een zeer overdadig en rommelig beeld. De commissie had ook twijfels of het wel effectief was. In een gesprek met de adviseur zijn een aantal suggesties gedaan om te komen tot een rustiger en verzorgder beeld en meer attentie en nadruk op de entree. De voorstellen zijn overgenomen en hebben geleid tot een zeer acceptabel reclamebeeld waar de ondernemer zich goed in kon vinden. 2 Goedgekeurde plan

19 Bachstraat 14 te Elst Dakopbouw 1 Doorsnede Een probleem dat nog wel eens voor komt bij woningen met een relatief lage kap is dat men een dakkapel wil plaatsen om een extra kamer te realiseren. De nok van de kap is dan te laag om een dakkapel te realiseren met rondom voldoende dakvlak zoals gevraagd vanuit het welstandsbeleid. In deze situatie is geadviseerd een éénzijdige, naar achteren gerichte dakopbouw toe te passen. Deze oplossing past feitelijk niet binnen het beleid maar kan in bepaalde situaties, indien goed vormgegeven een prima alternatief zijn. Het levert bovendien meer inwendige ruimte en ruimtelijkheid ten opzichte van een dakkapel met een (te) beperkte inwendige hoogte. 2 foto achtergevel woning

20 Samenstelling CRK Voorzitter N.E. (Niels) Joosten burgemeester gemeente Doetinchem Adviseur ruimtelijke kwaliteit J.N. (Hans) Pietersma Arch. AvB, Gelders Genootschap Architect ir. G.J.M. (Gé) König Adviseur cultuurhistorie drs. G.J.M. (Gerard) Derks, Gelders Genootschap Monumentenadviseur F.J.G. (Frits) Hoogveld Monumentenadviseur Drs. W.J.M. (Wim) Huijbrechts Burgerlid E.J.M. (Emil) Broekman Ambtelijke ondersteuning M. (Martijn) Wentzel in cijfers - Onze adviseur ruimtelijke kwaliteit behandelde 367 plannen, vaak in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. In de cijfers is geen onderscheid gemaakt tussen formele aanvragen en (informeel) vooroverleg en interne adviezen over stedenbouwkundige plannen of beeldkwaliteitsplannen. - Van deze plannen werden 204 plannen direct van een positief advies voorzien. - Voor 74 plannen was een wijziging nodig om aan het beleid te voldoen. - De voltallige commissie behandelde in totaal 18 plannen. Dit betroffen voornamelijk grote ruimtelijke / stedenbouwkundige ontwikkelingen. - Voor 27 plannen bracht de commissie een gecombineerd welstands- en monumentenadvies uit.