Scherpenzeel Commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Scherpenzeel! Jaarverslag Voor een mooi

Transcriptie

1 Jaarverslag Commissie Ruimtelijke Kwaliteit Voor een mooi! Wilt u meer weten? Contactpersoon Ir. Leo van Grondelle Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect Telefoon l.van.grondelle@geldersgenootschap.nl Website Dit is een uitgave van het

2 Adviseren over ruimtelijke kwaliteit Met dit biedt de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit inzicht in haar werkwijze en plannen waarover in is geadviseerd. Dat is niet uitputtend, maar toont wel de breedte van de advisering: kwaliteit van bouwplannen, grote ruimtelijke In lijn met voorafgaande jaren liepen de ontwikkelingen in de gemeente ook afgelopen jaar terug. Dat doet echter niets af aan het plezier om middels advisering een positieve bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van plannen op welke schaal dan ook. ontwikkelingen en gemeentelijk beleid. Advisering vindt vooral plaats door de adviseur ruimtelijke kwaliteit. De commissie komt alleen in beeld bij complexe plannen. Het biedt raadsleden ook een nadere Integendeel, juist in deze tijd is het belangrijk dat de aandacht voor kwaliteit overeind blijft. Mensen nemen nu alleen een beslissing om te bouwen of verbouwen als het een meerwaarde geeft voor de toekomst. Met de crisis is het besef toegenomen dat de economische waarde van een pand afhangt van een zekere basiskwaliteit. Daarbij speelt ook de behoefte aan een goede omgeving, een omgeving die het waard is om te werken en te wonen. Ik probeer daarom altijd met De de situering aanvrager van De mee Prinsenhof te denken, rekening te houden met het programma maar ook met de omgeving. Regelmatig worden plannen namelijk vanuit de eigen wensen ontwikkeld met minder aandacht voor de invloed is op kennismaking met de commissie. Wij tonen hoe we de omgeving. Onmisbaar waren daarbij de toelichtingen en de betrokken houding van de meewerkende ambtenaren. de gemeente helpen bij het regisseren van ruimtelijke kwaliteit. Het gemeentelijk Stef de Wit beleid is daarbij uiteraard de leidraad. Als vaste adviseur kijken we hoe je evenwicht bewaart tussen vrijheid voor burgers en ontwerpers en heldere regie door de gemeente. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als gevolg van een wisselwerking tussen betrokkenheid, deskundigheid én regelgeving. Daarom wordt ingezet op een koers die aansluit bij de maatschappelijke tendens van minder regels en meer ruimte voor eigen initiatief, maar wél met behoud van de karakteristieken die de ge meente kwaliteit en identiteit geven. Dit hoopt een impuls te geven om ruimtelijke kwaliteit tot een terugkerend onderwerp van debat in uw gemeente te maken. Wij nodigen de raadsleden daarom uit om de mandaat- of commissievergadering te bezoeken, of om met ons ter plekke te gaan kijken hoe de borging van ruimtelijke kwaliteit gestalte krijgt.

3 Prinsenlaan Particuliere woningbouw Ten gevolge van de crisis worden er nog maar beperkt nieuwe particuliere woningen ontwikkeld. Soms door vervangende nieuwbouw, soms door nieuwbouw op inbreidingslocaties, soms door aangeboden nieuwe bouwkavels. Plan Renes omvatte een aantal vrijstaande woningen die inmiddels zijn gerealiseerd. In plan Zuid zullen ook diverse kavels vrijkomen voor de realisatie van vrijstaande woningen. Natuurlijk is bij de beoordeling van particuliere initiatieven het door de gemeente opgestelde beleid een belangrijk uitgangspunt bij de behandeling van der gelijke plannen. Tegelijk is er begrip en wordt er rekening gehouden met de soms meer beperkte middelen die een opdrachtgever ter beschikking staan tengevolge van de crisis in de bouw. De hier afgebeelde vrijstaande woning zal naast het ontwikkelde appartementengebouw aan de Marijkelaan worden gerealiseerd. De relatief eenvoudige woning voegt zich op een vanzelfsprekende manier bij de bestaande woningen aan de Prinsenlaan en vormt tegelijk een evenwichtig hoekgebouw bij de entree naar het binnenplein van het te realiseren appartementengebouw (zie onder inbreidingen). Ontwerp: Buro voor Bouwkunde Nieuwbouw woning aan de Marijkelaan

4 Terugblik Het bestuur van de gemeente hecht belang aan een mooie leefomgeving. Tegelijk wil men het bouwen voor initiatiefnemers zo transparant en laagdrempelig mogelijk maken. Het zijn interessante uitdagingen voor de huidige tijd. Het vraagt namelijk om heldere processen en integraal werken, dat wil zeggen dat de diverse gemeentelijke afdelingen elkaar tijdig op de hoogte houden van nieuwe ontwikkelingen. Tevens is daarbij tijdig overleg met alle betrokken partijen van essentieel belang. Ik probeer in het overleg met planindieners met een open en positieve houding naar oplossingen te zoeken. Met name als er een patstelling dreigt doordat Het centrum van in 1642 Graag maak ik dan ook kennis met het nieuwe bestuur. De wijze waarop het bestuur als vertegenwoordiger van de inwoners aankijkt tegen de er een spanningsveld is tussen het gemeentelijke leefomgeving in is voor mij namelijk welstandsbeleid en de wensen van een initiatief- een belangrijk uitgangspunt voor de wijze waarop nemer. Hiermee wordt niet alleen kwaliteit maar ik mijn werk in verricht! ook aan tijd gewonnen. De goede samenwerking met de heer van Engelenhoven draagt er mede aan Ir. Leo van Grondelle, adviseur ruimtelijke bij dat het draagvlak voor het welstandswerk is kwaliteit voor de gemeente vergroot.

5 Prinses Marijkelaan en Molenweg INBREIDINGEN Aan de rand van het centrum is op de plaats van de voormalige Gereformeerde Gemeentekerk een appartementencomplex ontwikkeld. Het was een stevige uitdaging om dit complex op de vrijgekomen locatie in te passen. Door regelmatig overleg met de architect kon een evenwichtige keus worden gemaakt ten aanzien van de sitiuering van de bebouwing. Het appartementengebouw vormt rondom een nieuw ingericht binnenterrein en sluit aan op de omliggende bebouwing. De opdrachtgever en architect waren erop uit om kwaliteit te realiseren voor deze nieuwbouw. Door deze houding en door regelmatig overleg met de kleine commissie ontstond een hoogwaardig plan. Een kleinere inbreiding zal naast het nieuwe gezondheidscentrum aan de Molenweg worden gerealiseerd. Bij de planvorming is gezocht naar aansluiting bij de bestaande woningen. Aan de zijde van het gezondheidscentrum is meer volume gecreëerd, zodat een overgang ontstaat naar de hogere gevel van het gezondheidscentrum. De locatie voor het te realiseren appartementgebouw

6 Appartementengebouw tussen Prinsenlaan en prinses Marijkelaan Rijenwoningen aan de Molenweg Artist impression Appartementengebouw

7 Draagvlak voor ruimtelijke kwaliteit De tijd dat de inrichting van onze leefomgeving grotendeels in plannen en regels was vastgelegd, ligt achter ons. Deregulering, decentralisatie, eigen verantwoordelijkheid: het zijn begrippen die al vele jaren de toon zetten, ook in het ruimtelijk domein. Tegenwoordig is het een andere overheid die de kwaliteit van de leefomgeving regisseert. Dit gebeurt steeds meer samen met burgers. Het besef is doorgedrongen dat ruimtelijke kwaliteit niet louter met regels valt te sturen en dat beleid meer effect heeft als dit gepaard gaat met input vanuit de samenleving. Door burgers meer ruimte te geven voor eigen initiatieven voelen deze zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leefomgeving. De overheid kan de aandacht hierdoor verleggen van regels en normen naar regie en stimulering. Zie bijvoorbeeld innovatieve instrumenten als de kookboeken voor de leefomgeving ( Wij signaleren bovenstaande tendensen ook bij de gemeente. In vooroverleg kan een open gesprek plaatsvinden zodat niet alleen de zienswijze en het belang van de betrokkene helder wordt, maar in de tot stand koming van het plan dit heel duidelijk van invloed is. De overgang tussen dorpskern en buitengebied Een ander voorbeeld is dat het afgelopen jaar gezocht is naar vroegtijdig overleg bij kleinere of grotere bestemmingsplanwijzigingen. Een goede afstemming tussen ruimtelijke ordening en welstand is en blijft daarbij namelijk van grote invloed. Aanbeveling: - Hoewel de afstemming tussen de verschillende afdelingen de laatste tijd verbeterd is, blijft dit een doorlopend aandachtspunt. Met name als het gaat om functieverandering, bestemmingsplanwijzigingen, projectbesluiten, cultuurhistorie of veranderingen in de openbare ruimte kan daar veel winst uit worden gehaald. Het is aan te bevelen om interne afspraken te maken op welke wijze dit overleg structureel tot stand komt.

8 De Omgevingswet komt eraan Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking: een integrale wet voor de fysieke leefomgeving. Doel hiervan is ondermeer dat gemeentelijke bestuurders een bredere afweging kunnen maken bij het realiseren van ruimtelijke projecten. Niet de regels staan voorop, maar de vraag of een project een bijdrage levert aan een goede ruimtelijke kwaliteit en hierdoor meerwaarde oplevert. De gemeente is hierbij vooral een uitnodigende regisseur. Voorwaarde om als gemeente regie te voeren op ruimtelijke kwaliteit is dat er een heldere visie met doelstellingen ligt en waarin de kernkwaliteiten van de gemeente zijn verwoord. Dat gebeurt uiteraard in de welstandsnota / nota ruimtelijke kwaliteit, maar met de komst van de Omgevingswet wordt een aantal nieuwe instrumenten geïntroduceerd, namelijk het omgevingsplan (verplicht) en de omgevingsvisie (facultatief). In een omgevingsplan worden vooral concrete richtlijnen opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Aspecten als architectuur, cultuurhistorie, welstand, stedenbouw, landschap, milieu en economie worden in onderlinge samenhang bekeken. Proefverkaveling uit beeldkwaliteitplan Omgeving de Heijhorst Daarmee is dit instrument straks hét middel om de ruimtelijke ambities van een gemeente aan te geven en burgers en bestuurders hiermee houvast te geven. Aanbevelingen: - Het lijkt nog ver weg, maar wij vragen nu alvast aandacht voor het opstellen van een omgevingsvisie. Dit is weliswaar niet verplicht, maar het is onmisbaar als de gemeente ruimte wil laten voor initiatieven en niet alles in regels wil vatten. Ook anticipeert u met een omgevingsvisie op een effectief ruimtelijk kwaliteitsbeleid als straks de Omgevingswet een feit is. - De procedures voor het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen (op termijn omgevingsplannen ) en beeldkwaliteitplannen gelijk laten oplopen. Dit biedt een sterkere basis voor ruimtelijke kwaliteit. - (Nieuwe) raadsleden kunnen voor een nadere oriëntatie terecht bij de adviseur ruimtelijke kwaliteit om te kijken hoe advisering functioneert. Een bezoek aan een welstandsoverleg is daar een uitstekend middel voor. Een andere mogelijkheid is om (op verzoek) via het een cursus te volgen.

9 Nieuwe woonwijken in Voltooiing plan Renes Door de crisis zijn de ontwikkelingen van het plan Renes enigszins vertraagd. Inmiddels is een groot deel van de nieuwe wijk, inclusief het nieuwe kerkgebouw, gerealiseerd. Als de openbare ruimte is voltooid en het groen meer volgroeid zal zijn, zal zichtbaar worden wat de kwaliteiten van deze wijk zijn. Ook zal eerst nog het nieuwe appartementgebouw (zie afbeelding) worden gerealiseerd. Het gebouw is in de loop van de tijd diverse keren gewijzigd. Daarbij werd in het overleg met de architect gezocht naar een goed evenwicht tussen kwaliteit en kosten. De adviezen waren erop gericht om ondanks de doorgevoerde bezuinigingen en een gefaseerde bouw, toch voldoende kwaliteit in het plan te realiseren. Aan te bevelen is om binnenkort met de raad een excursie te organiseren, om de eindresultaten van zowel deze nieuwe wijk als de nieuwe wijk de Nieuwe Willaer te evalueren. Artist impression appartementencomplex Situering appartementencomplex Renes Gerealiseerde woningen in het plan

10 Werkwijze bij de advisering De adviseur ruimtelijke kwaliteit van Gelders Genootschap is vanuit zijn adviesrol het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Hij adviseert het college van B&W over het brede spectrum van ruimtelijke kwaliteit, zowel plannen, beleid als grote ruimtelijke ontwikkelingen. Een mooi voorbeeld daarvan is de behandeling van het beeldkwaliteitplan voor de Heijhorst, een eerste uitbreiding aan de zuidkant van, waarin initiatiefnemers veel ruimte krijgen voor eigen ideeën. Het merendeel van de plannen wordt tweewekelijks ter plekke bij de gemeente door de adviseur ruimtelijke kwaliteit behandeld. Dit gebeurt onder mandaat van de commissie. Indien nodig wordt een extra overleg ingepland. Voortraject én oplossingsgericht Bij de advisering legt de adviseur ruimtelijke kwaliteit de nadruk op het begeleiden van plannen en initiatieven, liefst door vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling. Dan bestaat nog volop ruimte voor de initiatiefnemer. Bij voorkeur betrekt de gemeente de adviseur ruimtelijke kwaliteit al in de RO-fase van beleids- en planvorming. Ruimtelijke kwaliteit maakt dan vanaf het begin onderdeel uit van het planologisch en stedenbouwkundig traject. Het is goed om te merken dat dit ook de keus van de raad is bij het opstellen van het nieuwe welstandsbeleid. Door lokaal en digitaal te werken is deze werkwijze snel, efficiënt en kostenbesparend voor de gemeente. Bovendien is dit klantvriendelijk richting burgers. Luchtfoto omgeving Prinses Irenelaan

11 Integratie met cultuurhistorie Wijzigingsplannen voor monumenten worden door de adviseur ruimtelijke kwaliteit en een adviseur cultuurhistorie van geïntegreerd behandeld. Dit maakt een frequente en snelle behandeling van dit soort plannen mogelijk. Rol van de commissie De commissie vergaderde driewekelijks en concentreert zich vooral op complexe projecten, waarin naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte meespelen. Hiertoe is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines. Een mooi voorbeeld is de huidige ontwikkeling rondom het gasfabriekterrein waarbij het bestuur in samenwerking met de commissie tot een plan is gekomen dat in de buurt voldoende draagvlak heeft. Schaapskooi t Vliet

12 Maatwerk Zorg Aan de rand van het centrum zijn onlangs 8 zorgwoningen gerealiseerd ten behoeve van begeleidend wonen. Dergelijke kleinschalige initiatieven bieden goede mogelijkheden binnen de ontwikkelingen van de zorg, waarbij de gemeente meer verantwoordelijkheid krijgt toegeschoven. Het accent zal daarbij meer komen te liggen op kleinschaligheid en maatwerk. Dit plan is daar een mooi voorbeeld van. Tengevolge van de nieuwe zorgfunctie kwam geld vrij om de monumentale gebouwen te renoveren en tegelijk vormt het plan een uniek onderkomen voor mensen met zorg. Bij de planbesprekingen is gezocht naar een nieuwe en heldere erfopzet.tevens werd ervoor zorggedragen dat de nieuwe gebouwen met respect voor de naastgelegen monumententale gebouwen tot stand werden gebracht. Onlangs gerealiseerd zorggebouw aan de rand van het buitengebied Ontwerp: Maarten Hindriks

13 Samenstelling commissie Voorzitter mw. J. Reitsma-Buitenhuis Adviseur ruimtelijke kwaliteit/ rayonarchitect ir. J.L. van Grondelle Architect ir. J. van Dijk Stedenbouwkundige/ Landschapsarchitect ir. J.M. Heetman Burgerlid dhr. L. van Riel Monumentenlid ir. M. van Bleek, (op afroep) Ambtelijke ondersteuning dhr. B. Van Engelenhoven Commissie vlnr: J.M. Heetman, J.Reitsma-Buitenhuis, J. van Dijk, J.L. van Grondelle, L. van Riel ontbreekt De cijfers Afgelopen jaar werden 64 plannen voorgelegd aan de adviseur ruimtelijke kwaliteit, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. Van deze plannen werd 85% ter plekke door de adviseur ruimtelijke kwaliteit van een positief advies voorzien. Voor 9% was een wijziging nodig. Slechts 2 plannen vergden meer dan 2 behandelingen. De voltallige commissie kreeg in totaal 4 plannen voorgelegd. Dit betroffen voornamelijk grote stedenbouwkundige ontwikkelingen die in vooroverleg met de commissie besproken werden. Tevens werd voor 1 plan een gecombineerd welstands- en monumentenadvies uitgebracht.

14 Eerste stap Plan Zuid Nieuwe Basisschool De school die bedoeld is als vervanging van 2 bestaande scholen zal, als de politiek daarmee instemt, het begin van de nieuwe uitbreidingswijk Plan Zuid vormen. Voor het ontwerp is een prijsvraag uitgezet waarbij de commissie een onderdeel was van de jury. De voorkeur van de gebruikers ging daarbij duidelijk uit naar dit compacte concept, waarbij alle ruimtes rondom een middenplein in de school was ontworpen. Door de commissie werd extra aandacht gevraagd voor een goede inpassing van de school in deze mooie groene, landschappelijke omgeving en een herkenbare schaal voor de leerlingen. De school zoekt qua hoogte en profiel aansluiting bij de woningen aan de rand van de woonwijk. Het markante dak overbrugt de overgang tussen dorp en landschap en golft langzaam omlaag. De grote overstekken sluiten aan bij de zo kenmerkende bebouwing van het aangrenzende agrarische landschap. Ontwerp: Jorissen Simonetti Architecten Ontwerp: xxxxxxxxx