Amsterdamse Thermometer van de Bereikbaarheid 2019

Transcriptie

1 Amsterdamse Thermometer van de Bereikbaarheid 2019

2 Voorwoord Amsterdam is in trek bij bewoners, bedrijven en bezoekers. En dat is te merken aan de toenemende drukte: de openbare ruimte wordt steeds intensiever gebruikt. Een leefbare en toegankelijke stad is ingericht op de maat van mensen. Er moeten dan ook keuzes worden gemaakt. Keuzes die ervoor zorgen dat de openbare ruimte in de stad beter aansluit bij de opgaven en behoeften van nu. Het gaat dan niet alleen om ruimte voor voetgangers, fetsers en het OV, maar vooral ook om voldoende rust en ruimte voor ontspanning, voor groen, voor veilige speelruimte. Keuzes voor een prettig leefbare en bereikbare stad, die maak je niet zomaar. Gedegen keuzes baseer je op data, cijfers en feiten. De derde (ATB) 2019 bevat een grote hoeveelheid gegevens, die inzicht geven in de manier waarop mensen in de stad zich bewegen. De ATB 2019 laat de ontwikkelingen, trends en achtergronden van de mobiliteit in Amsterdam zien op een toegankelijke manier. Door de meetmethoden die we hanteren kunnen we het gebruik van de verschillende modaliteiten en het gedrag van de gebruikers ervan in de stad heel accuraat weergeven. Zo kunnen wij als stadsbestuur, samen met onze deskundigen die dagelijks werken aan de bereikbaarheid van Amsterdam, de beste keuzes maken voor een bereikbare, leefbare en duurzame stad. Sharon Dijksma Wethouder Verkeer en Vervoer, Water en Luchtkwaliteit

3 Inhoudsopgave Samenvatting 4 Invloeden 10 Aanbod 27 Gebruik 42 Effecten 75 Beleving 87

4 Samenvatting

5 Samenvatting Amsterdam blijft in de volle breedte groeien. Dit heeft gevolgen voor de mobiliteit. Het autobezit per inwoner neemt af, maar het totaal aantal auto s in Amsterdam neemt toe. Aantal inwoners Amsterdam, Aantal arbeidsplaatsen, % +7% Personenautobezit, gestegen tot % Aantal ZZP'ers % Aantal Amsterdammers in het bezit van 1 of meer auto s, % 5 Ouderen gebruiken vooral de auto, jongeren fetsen het meest. Gebruik auto door Amsterdammers ouder dan 65 jaar, % Gebruik fiets door jongeren, jaar, % Het aantal ernstig gewonden in het verkeer stijgt. Aantal ernstig gewonden in het verkeer, % Aantal verkeersdoden, Rapportcijfer fietsers Tevredenheid van fetsers daalt licht ,1 7,0

6 Gebruikte defnities Soorten reizigers Forensen Woon-werkverkeer van Nederlanders woonachtig buiten Amsterdam. Inwoners Personen woonachtig in de gemeente Amsterdam. Bezoekers Nederlanders woonachtig buiten Amsterdam die van/ naar/binnen Amsterdam reizen, inclusief forensen, exclusief vakantiemobiliteit. 6 Toeristen Buitenlandse bezoekers aan Amsterdam en de vakantiemobiliteit van Nederlandse bezoekers in Amsterdam. Vakantiemobiliteit Alle verplaatsingen gedurende een vakantie, inclusief de verplaatsing van huis naar de vakantiebestemming, de verplaatsingen vanuit en terug naar de vakantiebestemming en de verplaatsing van de vakantiebestemming terug naar huis. Een vakantie wordt hierbij gedefnieerd als een verblijf buiten de eigen woning met tenminste vier opeenvolgende overnachtingen, anders dan bij familie of kennissen thuis doorgebracht.

7 Gebruikte defnities Verplaatsingen Verplaatsing Reis van herkomst naar bestemming met hetzelfde verplaatsingsmotief. Vervoerwijze Vervoermiddel tijdens de verplaatsing. Als er sprake is van meerdere vervoermiddelen, dan is het de hoofdvervoerwijze (de belangrijkste vervoerwijze van de verplaatsing). 7 Modal split % fets % auto* % OV** etc. * Verplaatsingen als autobestuurder en autopassagier ** Verplaatsingen met alle OV-aanbieders in Amsterdam (o.a. NS, GVB, EBS en Connexxion)

8 Toelichting Gewijzigde gegevensbron verplaatsingscijfers Gegevens over verplaatsingen in de ATB komen tot en met 2014 uit twee verschillende bronnen: >Bezoekers uit OVIN (Onderzoek Verplaatsingen in Nederland) van het CBS; >Bewoners uit OVIA (Onderzoek Verplaatsingen in Amsterdam) van de Gemeente Amsterdam. Het OVIN en OVIA hebben andere uitgangspunten en een andere onderzoeksmethode: OVIA OVIN Bevolking jaar 12 jaar en ouder Periode Voor- en najaar Gehele jaar Frequentie 2 jaarlijks Jaarlijks Methode Face-to-face Face-to-face, internet, telefonisch Vanaf 2015 wordt voor bewoners ook van het OVIN gebruik gemaakt. Voordelen: >Uniformiteit van cijfers tussen bewoners en bezoekers; >Jaarlijkse cijfers; >Ook de bevolking van 80 jaar en ouder wordt meegenomen. Nadeel: >Door het gebruik van andere defnities zijn de cijfers over verplaatsingen van Amsterdammers over 2014 en eerder niet één op één vergelijkbaar met

9 Leeswijzer Dit is de derde ATB in een reeks. In 2015 en 2016 werden eerdere edities van de ATB gepubliceerd. Ten opzichte van de ATB 2016 zijn bijna alle pagina s geactualiseerd. Ook is een aantal nieuwe pagina s toegevoegd. Deze zijn te herkennen aan het rode label, zie hieronder. Nieuwe pagina 9

10 Invloeden De onderwerpen die een uitwerking hebben op de bereikbaarheid en mobiliteit van Amsterdam.

11 Inhoudsopgave Invloeden Inwonersaantal Bevolkingsgroei Bevolkingspyramide Gezinssamenstelling en woningbezetting Opleidingsniveau Karakteristieken stadsdelen Voorzieningen nabij de woning Werkzame personen, ZZP ers en studenten Banen per stadsdeel Banen per buurt Opgeleverde woningen Betrokken kantoorruimte Hotelovernachtingen, passagiers Schiphol, cruisepassagiers Bezoekers theaters, musea en congressen Samenvatting Invloeden

12 Sterke groei bevolking Amsterdam naar inwoners in 2018 Groei +5% Groei +11% Invloeden Geboorte Binnen- Buiten- Geboorte Binnen- Buiten- overschot landse landse overschot landse landse migratie- migratiemigratie- migratie- saldo saldo saldo saldo < Inwonersaantal Amsterdam , op 1 januari (x 1.000) Bron: OIS, Sinds 2000 is het aantal inwoners Het aantal inwoners in Amsterdam is van Amsterdam sterk gegroeid, en nu hoger dan het aantal inwoners in die groei zet door. Vanaf 2008 is de het jaar groei veroorzaakt door zowel het migratiesaldo als het geboorteoverschot. Data in tabelvorm: bijlage 1.1

13 Grootste bevolkingsgroei in stadsdelen Oost en Nieuw-West Groei +9% Groei +9% Groei +25% Groei +12% Invloeden Centrum West (incl. Westpoort) Nieuw-West Zuid Groei +47% Groei +10% Groei +4% Oost Noord Zuidoost < Ontwikkeling aantal inwoners per stadsdeel op 1 januari ( , afgerond op duizendtallen) Bron: OIS, Sinds 2000 wonen er meer mensen in stadsdeel Oost. Dit komt vooral door de ontwikkeling van IJburg. In Nieuw-West is de bevolkingsomvang met toegenomen. Opvallend is dat het aantal inwoners in Zuidoost tussen 2000 en 2010 afnam, maar daarna juist is toegenomen. Oorzaak van de tijdelijke afname is waarschijnlijk de grootschalige herstructurering van de Bijlmer, waarbij veel hoogbouw is vervangen door laagbouw. Data in tabelvorm: bijlage 1.2

14 Amsterdammers gemiddeld jonger dan in rest van Nederland 95 jaar of ouder 0% 23% 90 tot 95 jaar 0% 6% 85 tot 90 jaar 1% -9% 80 tot 85 jaar 1% -7% 75 tot 80 jaar 2% 15% 70 tot 75 jaar 65 tot 70 jaar 3% 4% 50% 47% 60 tot 65 jaar 55 tot 60 jaar 50 tot 55 jaar 5% 6% 7% 20% 22% 17% 45 tot 50 jaar 7% 4% 40 tot 45 jaar 7% Gem. NL: 41,3-8% 35 tot 40 jaar 8% Gem. Adam: 37,8-3% 30 tot 35 jaar 10% 22% 25 tot 30 jaar 11% 38% 20 tot 25 jaar 8% 22% 15 tot 20 jaar 5% 6% 10 tot 15 jaar 5 tot 10 jaar 4% 5% 12% 8% 0 tot 5 jaar 6% Amsterdammers Nederland 3% < Leeftijdspiramide Amsterdam t.o.v. Nederland (zwarte lijn), 2018,naar leeftijd, % inwoners < Ontwikkeling Amsterdam (%) Invloeden 14 Bron: CBS, 2018; OIS, 2018 De gemiddelde leeftijd in Amsterdam is met 37,8 lager dan de gemiddelde leeftijd in Nederland (41,3). Het aandeel inwoners van 60+ is gestegen maar ook het aantal twintigers in de stad is gestegen. In 2018 is 19% van de inwoners tussen de 20 en 30 jaar oud. Data in tabelvorm: bijlage 1.3

15 Meer gezinnen en hogere woningbezetting in Amsterdam dan in Totaal Alleenstaand Samenwonend zonder kinderen Samenwonend met kinderen Eenoudergezin Overig +11% +9% +15% +12% +8% +17% +3% 2,25 2, Nieuw-West +20% 1,80 2, West +3% 1,76 1, Zuid -4% 1,67 1, Centrum -1% 2,02 2, Oost -2% 2,20 2, Zuidoost +2% 2,19 2, Noord Invloeden 15 < Ontwikkeling gezinssamenstelling in 1000 en inwoners, < Gemiddelde woningbezetting en ontwikkeling per stadsdeel, Bron: OIS, Door het toenemend aantal gezinnen woningbezetting sinds 2010 met 4% In stadsdeel West is de woningbezetting met kinderen in de stad is het aantal afgenomen. Ook in Zuidoost neemt de het meest toegenomen. bewoners per woning tussen 2010 en woningbezetting af met 1% toegenomen. Stadsdeel De woningbezetting is het hoogste in Centrum wijkt het meeste af: hier is de Nieuw-West en het laagste in Centrum. Data in tabelvorm: bijlage 1.4

16 Opleidingsniveau in Amsterdam fink gestegen 29% 33% 38% 43% Invloeden 16 33% 34% 34% 32% 37% 34% 28% 25% Opleidingsniveau Hoog Middel Laag < Ontwikkeling opleidingsniveau Amsterdammers in %, (15-74 jarigen) Bron: OIS Het opleidingsniveau van de Amsterdammers is sinds 2001 fink gestegen. 43% van de Amsterdammers tussen 15 en 74 jaar is nu hoog opgeleid. In 2001 was dit nog 29%. Het aandeel lager opgeleide Amsterdammers wordt juist kleiner. Data in tabelvorm: bijlage 1.5

17 Grote verschillen tussen stadsdelen in bevolkingsdichtheid en -samenstelling Inwoners per km² land Amsterdam Totaal Amsterdam Totaal Zuidoost Zuidoost Oost Oost Zuid Zuid Nieuw-West Nieuw-West West West Noord Noord Centrum Centrum Inkomen per inwoner (x 1.000) per jaar (2014) Amsterdam Totaal 24,7 Amsterdam Totaal Zuidoost 18,1 Zuidoost Oost 25,0 Oost Zuid 32,8 Zuid Nieuw-West 19,6 Nieuw-West West 24,4 West Noord 19,5 Noord Centrum 31,7 Centrum % inwoners van niet-westerse afkomst 16% 19% 32% 31% 35% % inwoners leeftijd % 12% 10% 15% 12% 9% 15% 15% 38% 52% 63% Invloeden 17 < Karakteristieken stadsdelen Amsterdam, 2018 Bron: OIS, 2018 In de kenmerken van de stadsdelen zijn onderling grote verschillen te zien ten opzichte van het stedelijk gemiddelde: de stadsdelen West en Centrum zijn het dichtstbevolkt, in Zuid en Centrum verdient men het meest, in Zuidoost wonen de meeste Amsterdammers van niet-westerse afkomst en in de stadsdelen Noord, Centrum en Zuid wonen de meeste ouderen. Data in tabelvorm: bijlage 1.6

18 Meeste voorzieningen dichtbij woning in Centrum en West Centrum West Oost Zuid Noord Nieuw-West Zuidoost Huisartspraktijken Kinderdagverblijven Restaurants Grote supermarkten Invloeden 18 < Aantal voorzieningen binnen 3 km van de woning, per stadsdeel, 2016 Bron: CBS, 2016 Hoe lager de bevolkingsdichtheid, hoe minder voorzieningen er in de buurt van de woning beschikbaar zijn. Vooral in de stadsdelen Noord en Zuidoost is het aantal voorzieningen binnen 3 kilometer van de woning laag. In de stadsdelen Centrum, West en Zuid zijn de meeste voorzieningen te vinden. Data in tabelvorm: bijlage 1.7

19 Toename van het aantal arbeidsplaatsen, ZZP ers en studenten Groei +11% Invloeden Geen data Groei +34% Geen data Groei +3% < Aantal werkzame personen in Amsterdam (x 1.000), < Aantal Amsterdamse ZZP ers (x 1.000), < Aantal studenten hoger onderwijs in , excl. personen die minder dan Amsterdam (x 1.000), uur per week werken Bron: OIS, Het aantal mensen dat in Amsterdam werkt is de laatste jaren gegroeid. Dat komt onder andere door de toename van het aantal ZZP ers in de stad. Het aantal studenten in Amsterdam is na een daling van enkele jaren in 2017 weer gestegen. Data in tabelvorm: bijlage 1.8

20 Meeste banen in stadsdelen Centrum en Zuid, sterkste groei banen in Zuidoost Invloeden Westpoort Noord West Oost Nieuw-West Zuidoost Centrum Zuid Toename aantal banen < Aantal banen per stadsdeel, Bron: OIS, In de periode zijn in de stad in totaal ongeveer banen bijgekomen. In de stadsdelen Centrum en Zuid werken de meeste mensen. In Zuid wordt de groei vooral veroorzaakt door de verdere ontwikkeling van de Zuidas. Opvallend is dat er in stadsdeel Zuidoost in 7 jaar tijd banen bij zijn gekomen. Hiermee is het aantal banen in dit stadsdeel het sterkst gestegen. Data in tabelvorm: bijlage 1.9

21 Sterke concentraties banen rondom de stations Zuid, Bijlmer-ArenA, Sloterdijk en Amstel Invloeden > 300 < Aantal banen per hectare per buurt, 2017 Bron: OIS, 2017 Het hoogste aantal banen per hectare heeft de buurt Zuidas Zuid (615), gevolgd door de Rembrandtpleinbuurt (550) en de Omval (490) nabij het Amstelstation. Wat opvalt is dat de banen met name zijn geconcentreerd rondom de Stations Zuid, Bijlmer-Arena en Sloterdijk. Ook het centrum kent een hoge dichtheid aan banen.

22 Sterke toename aantal opgeleverde woningen Geen data Invloeden Opgeleverde woningen (netto) < Aantal netto opgeleverde woningen (opgeleverd minus gesloopt) in 2017 < Aantal opgeleverde woningen (netto) Amsterdam Bron: OIS, Het aantal netto opgeleverde woningen per jaar in Amsterdam is sterk toegenomen vanaf In stadsdeel Nieuw-West zijn in 2017 de meeste nieuwe woningen opgeleverd. Ook in Oost is veel gebouwd. Data in tabelvorm: bijlage 1.10

23 Meeste nieuwe kantoorruimte in stadsdeel Zuid Invloeden Betrokken kantoorruimte (in 1000 m²) < Betrokken kantoorruimte (zowel nieuwe als bestaande kantoren) in 2017 < Betrokken kantoorruimte (in m²) in Amsterdam Bron: Kantorenmonitor BV, In stadsdeel Zuid is in 2017 het grootste Over de hele stad gezien is de totale in aantal vierkante meters kantoor in gebruik genomen kantoorruimte net iets gebruik genomen. Dit houdt verband lager dan in 2015 en met de verdere ontwikkeling van de Zuidas. Data in tabelvorm: bijlage 1.11

24 Groei toerisme zet onverminderd door Groei +61% Naast groei hotelovernachtingen 2,1 miljoen overnachtingen via Airbnb (2017) Groei +52% Groei +85% Invloeden < Aantal hotelovernachtingen (x 1.000), < Aantal passagiers Schiphol < Aantal cruisepassagiers (x 1.000), (x ), Riviercruisepassagiers Zeecruisepassagiers Bron: OIS , Amsterdam Marketing Amsterdam is een populaire bestemming voor toeristen en dagjesmensen. Het aantal toeristen in Amsterdam is de laatste tien jaar explosief gestegen. Meer hotelgasten, meer overnachtingen (zowel in hotels als via Airbnb), meer passagiers op Schiphol (niet alleen toeristen, maar ook zakelijke reizigers), meer cruisepassagiers. Data in tabelvorm: bijlage 1.12

25 Bezoek aan cultuur en congressen neemt toe Groei +73% Invloeden Groei +44% Groei +38% Groei +52% < Aantal bezoekers theaters < Aantal rondvaartpassagiers (x 1.000) < Aantal bezoekers musea (x 1.000) < Aantal congresbezoekers (x 1.000) en concerten (x 1.000) Bron: OIS, Amsterdam Marketing, Theaters en concertpodia in Amsterdam mochten zich sinds 2011 verheugen in een finke groei van het aantal bezoekers. De groei is onder meer het gevolg van de opening van de Ziggo Dome. Doordat het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum na jaren renoveren hun deuren weer openden, is ook het aantal museumbezoeken enorm gegroeid. Daarnaast is het aantal congresbezoekers sinds 2011 met ruim 52% toegenomen. Data in tabelvorm: bijlage 1.13

26 Samenvatting Invloeden Amsterdam blijft in de volle breedte groeien. Dit heeft gevolgen voor de mobiliteit. Er word fink gebouwd: grote aantallen nieuwe woningen en kantoren opgeleverd. Aantal inwoners Aantal Amsterdam, arbeidsplaatsen, Aantal ZZP'ers Aantal studenten, % +7% +12% +2% Aantal netto opgeleverde woningen, Aantal betrokken m² kantoorruimte, m 2 26 Ook het toerisme blijft sterk groeien. Aantal hotelovernachtingen, % Aantal AirBnB-overnachtingen, %

27 Aanbod Het vervoersaanbod: hoe wordt het voor Amsterdammers, bezoekers en toeristen mogelijk gemaakt zich in de stad te verplaatsen?

28 Inhoudsopgave Invloeden Aanbod infrastructuur Fietspaden Bezit vervoersmiddelen Autobezit Fietsbezit Elektrische auto s en fetsen Laadpalen elektrische auto s Aantal deelauto s Aantal autoparkeerplaatsen Parkeertarieven Bezettingsgraad fetsenstallingen Bezit brom- en snorfets Samenvatting Aanbod

29 Infrastructuur voor gemengd verkeer dominant in de stad Tramlijnen (dubbelspoor) 100 Aanbod Metrolijnen (dubbel spoor) Vrijliggende fietspaden Gemengde wegen* 52 Gescheiden wegen* * Exclusief wegen die niet in beheer zijn van de gemeente Amsterdam < Aantal km tramlijnen (dubbelspoor), metrolijnen (dubbelspoor), fietspaden, en gemengde en gescheiden wegen in Amsterdam Bron: GVB, 2018; CBS, 2012; V&OR, 2016; Metro en Tram, 2014 In Amsterdam is 736 kilometer vrijliggend fetspad te vinden. Dat is veel, maar nog altijd aanzienlijk minder dan de bijna kilometer gemengde wegen in de stad voor zowel fetsen, auto s, trams en bussen. Data in tabelvorm: bijlage 2.1

30 Meeste fetspaden in Nieuw-West; in Centrum fetspad meest intensief gebruikt Aanbod Centrum Nieuw-West Noord Oost Km fietspad Totaal van alle fietspaden in Amsterdam West Westpoort Zuid < Aantal kilometer fietspad per stadsdeel, 2016 Zuidoost Km druk fietspad O.b.v. CROW-norm breedte en intensiteit Totaal Bron: V&OR, 2016; CROW Van de 736 kilometer vrijliggend fetspad in Amsterdam liggen de meeste kilometers in stadsdeel Nieuw-West. In de stadsdelen Centrum en West is de ruimte schaarser en zijn er minder kilometers fetspad aanwezig. De fetspaden in deze stadsdelen worden wel het meest intensief gebruikt. Data in tabelvorm: bijlage 2.2

31 Hoogste fetsbezit onder hoger opgeleiden Leeftijd 12 t/m 29 jr 30 t/m 44 jr 45 jr en ouder 26% 33% 27% 30% 7% 8% 44% 36% 18% 12 t/m 29 jr 30 t/m 44 jr 45 jr en ouder 56% 60% 74% 68% 80% 77% 87% 92% 89% Aanbod 31 Laag Midden Hoog Laag Midden Hoog Opleidingsniveau Opleidingsniveau < Autobezit Amsterdammers privé + zakelijk ( ) < Fietsbezit Amsterdammers ( ) Bron: OVIN, De fets is het populairste vervoermiddel onder hoger opgeleide Amsterdammers. Dit geldt voor alle leeftijdscategorieën. Het autobezit is het hoogste onder de groep hoger opgeleiden in de leeftijd 45 jaar en ouder. Data in tabelvorm: bijlage 2.3

32 Autobezit daalt, aantal auto s groeit wel door toename bevolking Aanbod 32 31% 30% 28% 27% 25% 24% Percentage Amsterdammers van 18 jaar e.o. in bezit van minimaal 1 auto % 14% 14% 12% 10% 11% Percentage jongeren van jaar in bezit van minimaal 1 privé-auto < Ontwikkeling autobezit in Amsterdam < Aantal personenauto s in Amsterdam (excl. leaseauto s) Bron: OVIN, 2017; CBS, Met de groei van het aantal inwoners Het percentage autobezitters is echter blijft ook het aantal auto s in de stad gedaald tot 24%. Onder jongeren (18-29 toenemen hoewel verhoudingsgewijs jaar) is het autobezit het laagste. het aantal autobezitters lager is. In 2018 zijn er ruim personenauto s in Amsterdam. Data in tabelvorm: bijlage 2.4

33 Fietsbezit stijgt, in 2017 zijn er fetsen in Amsterdam Aanbod 33 68% 73% 75% 72% 78% 80% Aantal huishoudens (2017) Totaal aantal Amsterdamse fietsen Aandeel Amsterdammers van 12 jaar e.o. in bezit van minimaal 1 fiets Gem. aantal fietsen per huishouden 1,98 < Ontwikkeling fietsbezit onder Amsterdammers, Bron: OVIN, 2017 Amsterdam is een fetsstad. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat er in 2017 meer fetsen dan inwoners in Amsterdam zijn. Het gemiddeld aantal fetsen per huishouden is 1,98 in % van de Amsterdammers van 12 jaar en ouder heeft minimaal 1 fets. Data in tabelvorm: bijlage 2.5

34 Groei elektrische vervoermiddelen, 8% Amsterdammers heeft een elektrische fets Hybride personenauto s: s: Elektrische 35% personenauto s: s: % % % 28% % % % 19% % % % 14% Aandeel Amsterdammers met elektrische fiets: % 2% (2013) % (2017) 573 Personenauto s 461 5% op aardgas: < Aantal milieuvriendelijke auto s in bezit van Amsterdammers, < Aandeel elektrische fetsen van verkochte fietsen in Nederland, Aanbod 34 Bron: OIS, 2017; RAI/BOVAG/CBS/GfK, 2017; V&OR, 2017 In 2017 is het aantal elektrische auto s in Amsterdam gestegen tot ruim Op het totaal aantal auto s in de stad zijn dat nog bescheiden hoeveelheden, maar de groei van het aantal elektrische auto s zet door. Ook het bezit van elektrische fetsen groeit: 8% van de Amsterdammers bezit er inmiddels een in Data in tabelvorm: bijlage 2.6

35 Aanbod Meeste laadpunten voor elektrische auto s in Oud-Zuid Nieuwe pagina < Aantal laadpunten voor elektrische auto s per gebied, 2018 Bron: V&OR, 2018 In totaal zijn er in 2018 in Amsterdam een kleine laadpunten voor elektrische auto s aanwezig in de openbare ruimte. De hoogste dichtheid aan laadpunten is te vinden in OudZuid (354), gevolgd door De Pijp/ Rivierenbuurt en Oud-West. In stadsdeel Zuidoost zijn de minste laadpunten te vinden. Data in tabelvorm: bijlage 2.7

36 Sterke groei deelauto s, maar nog bescheiden aandeel op totaal aantal auto s Aantal deelauto s Jaartal = 3,1% van alle personenauto s in Amsterdam Regulier bv. Greenwheels Peer2Peer bv. Snappcar Oneway bv. Car2Go Overig Aanbod 36 < Aantal deelauto s in Amsterdam, Bron: CROW/KpVV, 2018 Het aantal deelauto s in Amsterdam stijgt nog steeds. Met name het aanbod van particuliere auto s via websites van deelinitiatieven als Snappcar neemt de laatste jaren sterk toe. Op het totaal aantal personenauto s, is het aantal deelauto s nog niet groot. Data in tabelvorm: bijlage 2.8

37 Meeste parkeerplaatsen in Nieuw-West; hoogste bezetting in Centrum Zuid 50 Aanbod Noord Oost West Centrum Nieuw-West Zuidoost % 79% 65% 91% 80% Westpoort Totaal Fiscale plekken (betaald parkeren) Niet-fiscale plekken (gratis parkeren <80% <90% >90% Geen data voor gehele stadsdeel < Aantal straatparkeerplekken in Amsterdam, 2017 (x 1.000, excl. bijzondere plekken) < Gemiddelde bezettingsgraad straatparkeerplekken op doordeweekse avond voor gehele stadsdeel (2016/2017/2018) Bron: Parkeren, 2017,2018 In stadsdeel Centrum is de parkeerdruk het hoogst. Van de straatparkeerplaatsen in dit gebied is 91% s avonds bezet. In meerdere buurten in het Centrum loopt de bezettingsgraad op tot 100%. In de overige stadsdelen is de gemiddelde parkeerdruk voor het hele stadsdeel lager, maar in diverse buurten in West en Zuid is de parkeerdruk vergelijkbaar met die in stadsdeel Centrum. Data in tabelvorm: bijlage 2.9

38 Parkeertarieven sinds 2009 gelijk gebleven Parkeertarief per uur 5,0 4,5 4,0 4,4 5,0 4,0 Tarief 1 (momenteel bv. aan Grachtengordel) Tarief 2 (momenteel bv. in De Jordaan) Aanbod 38 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 1,8 1,1 0,9 3,0 0,9 3,0 2,4 1,4 1,3 Tarief 3 (momenteel bv. in De Pijp zuid) Tarief 4 (momenteel bv. in De Baarsjes) Tarief 6 (momenteel bv. in Buitenveldert) Tarief 7 (momenteel bv. op NDSM-terrein) Jaartal < Ontwikkeling tarieven straatparkeren per uur voor niet-vergunninghouders, Bron: V&OR Op veel plekken in Amsterdam moet betaald worden voor parkeren. Tot 2009 is de prijs voor een uur parkeren toegenomen. Ook het gebied waar sprake is van betaald parkeren is in de loop der jaren uitgebreid. Vanaf 2009 zijn de parkeerkosten voor de verschillende tarieven gelijk gebleven. Wel is er een aantal gebieden in de stad waar sindsdien een hoger tarief geldt. Het duurste parkeerkaartje in de stad (voornamelijk in het Centrum) is 5 euro per uur. Ter vergelijking: een bewonervergunninghouder in het Centrum betaalt gemiddeld 10 cent per uur (tijdens de uren waar het fscale regime geldt). In 2019 stijgen de tarieven voor straatparkeren tot maximaal 7,50 per uur. Data in tabelvorm: bijlage 2.10

39 Bezettingsgraad fetsparkeren in de ochtend het hoogst rondom stations 100% Gemiddelde bezettingsgraad ochtend op weekdagen: Aanbod Fietspont noordzijde CS 92% 75% 50% 25% Fietsenstalling Zuidplein / WTC CS-fietsflat Fietsenstalling Station RAI Fietsplatform noordzijde CS Paradiso Pathé de Munt Vijzelstraat 90% 77% 79% 71% 58% 59% 54% 39 0% ma di wo do vr < Bezettingsgraad gemeentelijke fietsenstallingen in de ochtend, 2017 Bron: Parkeren, 2017 In bijna de hele stad wordt bij trein- en metrostations het fetsparkeeraanbod intensief gebruikt. In de ochtend is de hoogste bezetting gemeten op de Fietspont bij het Centraal Station met een bijna-volledige bezetting. Ook de Zuidpleinstalling bij station Zuid wordt goed gebruikt. Minder vol is het bij de stallingen Paradiso, Pathé de Munt en Vijzelstraat. Dit komt vermoedelijk doordat deze stallingen vooral in de avonduren worden gebruikt, door bijvoorbeeld bioscoopbezoekers en concertgangers. Data in tabelvorm: bijlage 2.11

40 Snorfetsbezit sterk gestegen, daling bezit bromfets +97% Aanbod % < Aantal snorfietsen in bezit van Amsterdammers , (x 1.000) < Aantal bromfietsen in bezit van Amsterdammers , (x 1.000) Bron: CBS, 2018 De snorfets is populair. Sinds 2010 is het aantal snorfetsen in de stad verdubbeld. Die groei lijkt nu af te vlakken. Het aantal bromfetsen neemt sinds 2012 ieder jaar af. In 2018 zijn er in totaal brom- en snorfetsen in bezit van Amsterdammers. Data in tabelvorm: bijlage 2.12

41 Samenvatting Invloeden Het autobezit per inwoner neemt af, maar het totaal aantal auto s in Amsterdam neemt toe omdat het totaal aantal inwoners blijft groeien. Het fetsbezit stijgt. Personenautobezit, gestegen tot % Aantal Amsterdammers in het bezit van een fiets, % Aantal Amsterdammersin het bezit van 1 of meer auto s, % 41 De groei van het aantal elektrische auto s en fetsen zet door. Aantal elektrische auto s, % Aandeel Amsterdammers met een elektrische fiets, % Ook het aanbod van deelauto s neemt toe, maar aandeel van totaal aantal auto s is nog laag. Aantal deelauto s, % Percentage deelauto s op totaal aantal auto s, ,1% Meer snorfetsen, maar minder bromfetsen in de stad. Bezit snorfietsen, % Bezit bromfietsen, %

42 Gebruik Het gebruik van het aanwezige vervoersaanbod in de stad.

43 Inhoudsopgave Gebruik Overzicht mobiliteitsgedrag per doelgroep Aantal verplaatsingen en kilometers Aantal verplaatsingen per dag Verplaatsingen per vervoerwijze Verplaatsingen Amsterdammers Verplaatsingen bezoekers Vervoerwijze toeristen Modal split per stadsdeel Groei fetsverkeer per stadsdeel Mobiliteitsgedrag per leeftijdsgroep Mobiliteitsgedrag per opleidingsniveau en verplaatsingsmotief Mobiliteitsgedrag per opleidingsniveau en stadsdeel Korte verplaatsingen per auto Herkomstprovincie Nederlandse bezoekers aan Amsterdam Aantal forensen naar Amsterdam

44 Inhoudsopgave Gebruik Aantal forensen vanuit Amsterdam Verplaatsingen per modaliteit per uur van de dag Verplaatsingen per motief per uur van de dag Bezoekersverkeer per tijdsperiode Verkeersintensiteit A10 P+R-gebruik Aantal in- en uitstappers per treinstation Aantal reizigers lokaal OV Reizigersopbrengsten en exploitatiesubsidie GVB Pontgebruik Aantal halterende touringcars Aantal taxi s met vergunning Aantal vrachtauto s Passanten winkelgebieden Samenvatting Gebruik

45 Meeste verplaatsingen in Amsterdam door bewoners Gebruik 2,4 verplaatsingen per dag 2,3 verplaatsingen per dag 4,0* verplaatsingen per dag *Inschatting V&OR < Aantal Amsterdammers 12 jaar e.o. (x 1.000), 2017 < Aantal bezoekers in Amsterdam (x 1.000), < Aantal toeristen in Amsterdam (x 1.000), gemiddelde werkdag 2017 gemiddelde werkdag 2016 Bron: OVIN, 2017; Amsterdam Marketing, 2016 In het straatbeeld van Amsterdam verplaatsen zich drie groepen mensen: bewoners, Nederlandse bezoekers en toeristen (buitenlandse bezoekers). Op een gemiddelde werkdag maken de bewoners (van 12 jaar en ouder) het Amsterdams verkeerssysteem. In 1,8 miljoen verplaatsingen, de bezoekers bepaalde gebieden en op bepaalde circa en de toeristen ongeveer tijden kunnen andere doelgroepen de Hieruit blijkt dat voor de stad overhand hebben (zoals toeristen op als geheel bewoners dominant zijn in bepaalde plekken in het centrum). Data in tabelvorm: bijlage 3.1

46 In 2017 werden er binnen Amsterdam op een werkdag circa 11 miljoen kilometers afgelegd 12,1 10,9 11,7 11,7 11,1 Gebruik 2,7 2,7 2,7 0,7 0,8 0,8 2,6 2,5 0,7 0,7 3,8 8,3 4,2 6,7 3,9 3,6 7,8 8,1 3,7 7,4 * Vanaf 2015 andere bron, zie pagina 8 ** Aanname: afgelegde afstand in Amsterdam van verplaatsingen van/naar Amsterdam is gemiddeld 5 kilometer (constant over de jaren) 46 2,0 1,9 1,9 1,8 1, * * Bezoekers Amsterdammers < Aantal verplaatsingen in Amsterdam (in miljoenen) < Afgelegde afstand in Amsterdam** (in miljoenen km) per werkdag (excl. toeristen) per werkdag (excl. toeristen) Bron: OVIN, ; V&OR, Het aantal inwoners en het aantal werkenden in Amsterdam groeit de laatste jaren gestaag. Opvallend is dat het aantal verplaatsingen in Amsterdam en het aantal afgelegde kilometers binnen de stad licht daalt. Toeristen zijn in deze aantallen niet meegenomen, aangezien cijfers over een langere periode hiervan ontbreken. Data in tabelvorm: bijlage 3.2

47 Aantal verplaatsingen per dag per Amsterdammer gedaald naar 2,4 in 2017 Gebruik 47 3,1 2,9 2,6 2,5 2,4 * Vanaf 2015 andere bron, zie pagina * < Gemiddeld aantal verplaatsingen per Amsterdammer per werkdag, Bron: V&OR, ; OVIN, Ondanks een groei van het aantal verplaatsingen per Amsterdammer inwoners is het aantal verplaatsingen per werkdag. In 2017 was dit 2,4 door Amsterdammers sinds 2005 niet terwijl dit in 2005 nog gemiddeld 3,1 gestegen. Dit wordt veroorzaakt door verplaatsingen per dag was. de afname van het gemiddeld aantal Data in tabelvorm: bijlage 3.3

48 De meeste verplaatsingen in Amsterdam in 2017 zijn per auto, aandeel daalt wel 1% 2% 1% 2% 2% Gebruik 23% 25% 27% 26% 26% 48 23% 19% 35% 22% 22% 29% 22% 23% 18% 19% 32% 30% 25% 19% 27% Hoofdvervoermiddel * Brom-/snorfiets Fiets OV Lopen Auto * * Vanaf 2015 andere bron, zie pagina 8 < Modal split verplaatsingen van/naar/binnen Amsterdam < Aantallen verplaatsingen (x 1.000) van/naar/binnen Amsterdam (door bewoners en bezoekers, excl. toeristen) per werkdag (door bewoners en bezoekers, excl. toeristen) per werkdag Bron: OVIN, ; V&OR, Het aantal autoverplaatsingen is sinds de jaren 90 sterk afgenomen. Het fetsgebruik is daarentegen sindsdien sterk gegroeid, maar is de laatste jaren redelijk constant gebleven. Het aantal OV-verplaatsingen (trein en lokaal OV) laat na een lichte afname van een aantal jaren nu weer een lichte stijging zien. Verplaatsingen van toeristen en fetsritten van en naar het station zijn niet in deze cijfers meegenomen. Data in tabelvorm: bijlage 3.4

49 Amsterdammers verplaatsen zich het meest per fets 1% 2% 1% 2% 2% Gebruik 29% 32% 35% 34% 35% 49 18% 25% 27% 17% 29% 20% 16% 17% 19% 23% 24% 24% Hoofdvervoermiddel * Brom-/snorfiets Fiets OV 24% 22% 19% Lopen Auto * * Vanaf 2015 andere bron, zie pagina 8 < Model split verplaatsingen van/naar/binnen Amsterdam < Aantallen verplaatsingen (x 1.000) van/naar/binnen Amsterdam door bewoners per werkdag door bewoners per werkdag Bron: OVIN, ; V&OR, In de periode maakten gegroeid en is de belangrijkste is toegenomen. Het aandeel hiervan op Amsterdammers nog ruim vervoerwijze voor veel bewoners: het totaal van alle verplaatsingen blijft autoverplaatsingen per dag. In 2017 is 35% van de verplaatsingen van echter bescheiden (2%). dit gedaald tot verplaatsingen Amsterdammers in 2017 is per fets. per dag. Het fetsgebruik is verder Ook het gebruik van brom-/snorfetsen Data in tabelvorm: bijlage 3.5

50 Nederlandse bezoekers minder met de auto, meer met het openbaar vervoer 0% 1% 1% 1% 2% 4% 8% 6% 7% 5% Gebruik 36% 3% 56% 35% 6% 51% 36% 6% 51% 36% 6% 49% 40% 6% 46% Hoofdvervoermiddel Brom-/snorfiets Fiets OV Lopen Auto < Model split verplaatsingen van/naar/binnen Amsterdam < Aantallen verplaatsingen (x 1.000) van/naar/binnen Amsterdam door bezoekers per werkdag door bezoekers per werkdag Bron: OVIN, De meeste verplaatsingen van daling komt ten gunste van het openbaar in de modal split. Het fetsgebruik in Nederlandse bezoekers (o.a. forensen) vervoer: 40% van de bezoekers kiest in Amsterdam door Nederlandse bezoekers worden met de auto gemaakt, maar 2017 voor het OV. De auto staat nog wel is iets gedaald naar 5% van het totaal het aandeel auto is wel dalende. Deze op nummer 1, met een aandeel van 46% aantal verplaatsingen in Data in tabelvorm: bijlage 3.6

51 Meerderheid buitenlandse bezoekers komt per vliegtuig en reist per trein naar eindbestemming Nieuwe pagina 56% Gebruik Auto/motor Trein Cruiseschip Touringcar 5% 3% 15% 16% Overig 1% 60% Vliegtuig 6% 14% 9% 15% 6% 51 Auto Trein Lijnbus Touringcar Taxi Anders < Vervoerwijzekeuze van buitenlandse bezoekers naar Nederland, 2016 < Gebruikte vervoermiddelen naar eindbestemming van met vliegtuig gearriveerde buitenlandse bezoekers, 2016 Bron: Amsterdam Marketing, 2017 Over de vervoerwijzekeuze van toeristen zij kiezen om van het vliegveld naar hun met de trein richting eindbestemming. en andere buitenlandse bezoekers tijdens eindbestemming (logeeradres) te komen. Ook van taxi (15%) en lijnbus (14%) hun verblijf in Amsterdam zijn weinig 60% van de buitenlandse bezoekers wordt gebruik gemaakt voor de cijfers bekend. Wel is bekend hoe zij naar komt per vliegtuig naar Nederland. Van last mile. Nederland komen en welk vervoermiddel deze groep reist het grootste deel (56%) Data in tabelvorm: bijlage 3.7

52 Bewoners van West kiezen het vaakst voor de fets; auto het meest gebruikt in Noord geen data 63% 60% 50% 32% 18% Gebruik 52 43% 32% 25% 13% 24% 16% 54% 25% 20% 24% 50% 25% 20% 42% 33% 25% Auto Fiets OV < Modal split per stadsdeel, % van alle verplaatsingen door bewoners op een gemiddelde werkdag (2016/2017) Bron: OVIN, In de dichtstbevolkte stadsdelen 63%. Buiten de ring en in Noord, het meest voor het openbaar vervoer is de fets veruit het populairste waar men voor winkels, horeca en (42%) gekozen. In Noord is het aandeel vervoermiddel. In stadsdeel West is uitgaansgelegenheden vaak wat verder auto (50%) het hoogste. het aandeel fets binnen het totaal moet reizen stapt men eerder in de auto aantal verplaatsingen gestegen naar of in het OV. In stadsdeel Zuidoost wordt Data in tabelvorm: bijlage 3.8

53 Het aandeel fets is in 2017 in de stadsdelen binnen de Ring het hoogst Nieuw-West Noord 70% 70% 60% 60% 50% 50% 40% 32% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% * Centrum Oost 70% 70% 60% 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% * Zuidoost 70% 60% 50% 32% 40% 30% 25% 20% 10% * * * Vanaf 2015 andere bron, zie pagina 8 West Zuid 70% 63% 70% 50% 60% 60% 54% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% * * * Gebruik 53 < Ontwikkeling % fets in modal split per stadsdeel, % van alle auto-, OV- en fietsverplaatsingen op werkdagen van inwoners (ongeacht herkomst/bestemming verplaatsingen) Bron: V&OR , OVIN afneemt. De stadsdelen Noord, Nieuw- West en Zuidoost kennen een veel lager aandeel fets. Door bewoners van Zuidoost wordt voor slechts 25% van de verplaatsingen voor de fets gekozen. Het aandeel fets is in 2016/2017 het hoogst in de stadsdelen West (63%) en Centrum (60%), met 63%. Opvallend is dat in stadsdeel Centrum, waar het aandeel fets jarenlang steeg, het fetsgebruik door bewoners licht Data in tabelvorm: bijlage 3.9

54 Mobiliteitsgedrag varieert per leeftijdsgroep 6% 17% 34% 27% 40% 26% Gebruik 54 58% 36% 88% 48% 43% 30% 27% 25% 22% 30% 48% 26% 3% 4% 5% 9% 18% 7% 12 t/m t/m t/m t/m jaar e.o. Amsterdam 12 t/m t/m t/m t/m jaar e.o. Amsterdam < Modal split Amsterdammers per leeftijdscategorie, 2017, % van verplaatsingen < Geen verplaatsingen tijdens gemiddelde werkdag, 2017, % van Amsterdammers Bron: OVIN, 2017 Bewoners van de stad fetsen meer is dat inwoners van boven de dertig studerende jongeren beschikken. dan dat ze zich per auto of met het minder gebruik maken van het openbaar Het aandeel Amsterdammers dat zich openbaar vervoer verplaatsen. Alleen vervoer dan jongere inwoners. Dit heeft op een dag helemaal niet verplaatst is onder ouderen is het aandeel auto waarschijnlijk te maken met de OV- gemiddeld 7%. Onder ouderen (65+) is hoger dan het aandeel fets. Opvallend studentenkaart, waarover veel dit percentage met 18% het hoogst. Data in tabelvorm: bijlage 3.10

55 Ook opleidingsniveau en reismotief van invloed op keuze vervoerwijze 20% 32% 33% 27% 34% 28% 53% 33% 38% Laag Midden Hoog Vrijetijdsbesteding 31% 40% 29% Onderwijs 42% 53% 5% 38% Werk 31% 30% Op bezoek bij familie/vrienden 47% 15% 38% 58% 48% Winkelen 18% 24% Winkelen incl. lopen 9% 13% 30% OV Auto Fiets Lopen Gebruik 55 < Modal split per opleidingsniveau, % van verplaatsingen < Modal split per verplaatsingsmotief, % van verplaatsingen door Amsterdammers, 2017 door Amsterdammers van 18 jaar en ouder, 2017 Bron: OVIN, 2017 Het opleidingsniveau van de weinig gebruik maakt van het openbaar wordt de fets het vaakst gebruikt om Amsterdammers is mede bepalend vervoer. Onder lager opgeleiden is de naar een onderwijsinstelling te gaan of voor de keuze van het vervoermiddel. auto het populairst, maar is het aandeel om te gaan winkelen of boodschappen te Opvallend is dat veel hoger opgeleiden openbaar vervoer ook groot. doen. Winkelen doet men in 48% van de de fets pakken en dat deze groep Kijkend naar het verplaatsingsmotief, gevallen lopend. Data in tabelvorm: bijlage 3.11

56 Zowel opleidingsniveau als locatie bepalend voor mate fetsgebruik 60% Gebruik 50% 40% 30% 20% 40% 48% 20% 26% 45% 30% 33% 51% 23% 31% 42% 22% 19% 35% 18% 19% 29% 22% 20% 25% 56 10% 0% 8% Centrum Oost West Zuid Noord Nieuw-West Zuidoost Opleidingsniveau Hoog Middel Laag < Aandeel fiets in de vervoerwijzekeuze (auto/ov/fiets/lopen) van Amsterdammers per opleidingsniveau ( ) Bron: OVIN, In alle stadsdelen is het opleidingsniveau in fetsgebruik per opleidingsgroep mate van fetsgebruik zien.een hoger van invloed op het gebruik van de varieert per stadsdeel. Ook de locatie is opgeleide woonachtig in Zuidoost fetst fets. Hoe hoger het opleidingsniveau, bepalend voor het gebruik van de fets. bijvoorbeeld gemiddeld minder vaak dan hoe groter de kans is dat er voor de Ongeacht het opleidingsniveau laten een hoger opgeleide in het centrum. fets wordt gekozen. Het verschil de stadsdelen onderling een verschil in Data in tabelvorm: bijlage 3.12

57 8% van verplaatsingen Amsterdammers zijn korter dan 7,5 km en per auto Nieuwe pagina Gebruik 57 6% 8% 10% 14% 15% 8% 2% 3% West Centrum Oost Zuid Zuidoost Nieuw-West Noord Amsterdam < Verplaatsingen korter dan 7,5 km met de auto, als aandeel van alle verplaatsingen door inwoners van het stadsdeel, Bron: OVIN, Bij reisafstanden tot 7,5 kilometer wordt de fets vaak als optie gezien als vervoermiddel voor de verplaatsing. Bij langere afstanden kiest men sneller voor een andere vervoerwijze, bijvoorbeeld de auto of het openbaar vervoer. Amsterdammers kiezen bij 8% van alle verplaatsingen voor de auto, terwijl de afstand van de rit korter is dan 7,5 kilometer. Dit percentage varieert sterk per stadsdeel. De inwoners van de stadsdelen Noord en Nieuw-West kiezen veel vaker voor korte afstanden de auto dan de inwoners van de stadsdelen West en Centrum. Data in tabelvorm: bijlage 3.13

58 Meeste bezoekers Amsterdam afkomstig uit Noord-Holland 1% 0% Gebruik 0% 58 0% 56% 8% 13% 17% 2% 2% 1% 0% < Herkomstprovincie Nederlandse bezoekers (incl. forensen) aan Amsterdam (in aandeel van alle bezoekersverplaatsingen), excl. bewoners Amsterdam, 2017 Bron: CBS, 2017 Meer dan de helft van alle bezoekers van Amsterdam, zowel dagjesmensen als forensen, komt uit Noord-Holland. De overige bezoekers komen voornamelijk uit Zuid-Holland, gevolgd door Utrecht en Flevoland. Data in tabelvorm: bijlage 3.14

59 Meeste forensen uit Zaanstad en Almere, groei vanuit Utrecht en Haarlem Gebruik 59 Haarlem 17 Haarlem mermeer 16 Amstelveen 17 s-gravenhage 8 Purmerend 14 Zaanstad 22 8 Diemen Utrecht 18 Almere 19 Amersfoort 7 Haarlem +55% Haarlemmermeer +33% Amstelveen +34% s-gravenhage +52% Purmerend -14% Zaanstad +21% 8 Diemen Utrecht +99% Almere -10% Amersfoort +367% Totaal forensen Groei: +33% Amsterdam < Dagelijks aantal forensen (x 1.000) in top 10 forensensteden van Amsterdam, 2016 < Groei dagelijks aantal forensen 2016 ten opzichte van 2006 < Totaal forensen van buiten de stad (x 1.000) en groei aantal 2016 ten opzichte van 2006 Bron: CBS, 2017 Tussen 2006 en 2016 is het aantal forensen in de stad fors gegroeid (+33%). De meeste forensen komen uit Zaanstad en Almere. Het aantal forensen uit Almere is wel met 10% gedaald. Opvallend is dat het aantal forensen uit Utrecht sinds 2006 is verdubbeld. Ook het aantal mensen uit Amersfoort dat in Amsterdam werkt is sterk gestegen, Amersfoort staat nu in de top 10. Data in tabelvorm: bijlage 3.15

60 Meeste forensen uit Amsterdam werken in Haarlemmermeer Gebruik Zaanstad Zaanstad 60 Haarlem 4 6 Diemen Haarlemmermeer 6 Hilversum 22 Amstelveen Ouder- Amstel Utrecht 13 Haarlem +5% +48% Diemen Haarlemmermeer +28% Hilversum +13% Amstelveen +28% +5% +483% Ouder- Amstel Utrecht +117% Totaal forensen Groei: +41% s-gravenhage s-gravenhage 5 Rotterdam 5 +30% Rotterdam +60% Amsterdam < Dagelijks aantal forensen (x 1.000) naar top 10 forensensteden vanuit Amsterdam, 2016 < Groei dagelijks aantal forensen vanuit Amsterdam 2016 ten opzichte van 2006 < Totaal forensen vanuit Amsterdam (x 1.000) en groei aantal 2016 ten opzichte van 2006 Bron: CBS, 2017T Het aantal mensen dat in Amsterdam woont maar in een andere gemeente werkt, is met ruim 40% gestegen in de periode Haarlemmermeer (met de werkgelegenheid rondom Schiphol) is de gemeente waar verreweg de meeste Amsterdamse forensen werken. Opvallend is dat er ook steeds meer gependeld wordt naar andere grote steden zoals Utrecht, maar ook Den Haag en Rotterdam. Data in tabelvorm: bijlage 3.16

61 Meeste verplaatsingen per fets tussen 17 en 18 uur Overig Lopen Fiets OV Auto Gebruik < Aantal verplaatsingen (x 1.000) per uur van de dag door Amsterdammers op een gemiddelde werkdag, 2017 Bron: OVIN, 2017 Het aantal verplaatsingen dat (36.000).Tussen 8:00 en 9:00 s morgens Amsterdammers maken verschilt per uur worden de meeste fetsverplaatsingen van de dag. De meeste verplaatsingen (79.000) en autoverplaatsingen (35.000) worden gemaakt tussen 17:00 en 18:00 gemaakt. Tussen 15:00 en 16:00 wordt er ( ). In dat uur worden ook de het meest gelopen. meeste OV-verplaatsingen gemaakt Data in tabelvorm: bijlage 3.17

62 Tussen 8 en 9 uur gaan meeste Amsterdammers naar werk of onderwijs Overig Winkelen/ boodschappen doen Werk/onderwijs Gebruik < Aantal verplaatsingen (x 1.000) per uur van de dag door Amsterdammers op een gemiddelde werkdag, 2017 Bron: OVIN, 2017 Het aantal verplaatsingen per uur van de dag is sterk afhankelijk van het motief. Tussen 8:00 en 9:00 s morgens worden de meeste verplaatsingen ( ) gemaakt om naar werk- of onderwijslocatie te reizen. In de middag is het motief van verplaatsingen vaak anders, bijvoorbeeld winkelen of boodschappen doen. Data in tabelvorm: bijlage 3.18

63 Grootste groei bezoekersverkeer in ochtendspits en op weekenddag Groei +18% Gebruik Groei +32% Groei +5% Ochtendspits doordeweeks (tussen 6:00 en 10:00 uur) Groei -3% Avond/nacht doordeweeks Groei +18% Overdag doordeweeks Weekenddag Totaal hele week (tussen 10:00 en 15:00 uur) < Groei bezoekersverplaatsingen (in 1000 en) naar Amsterdam tussen 1990 en 2017 Bron: V&OR, 1990; OVIN, 2017 Tussen 1990 en 2017 is het bezoekersverkeer aan de stad met 18% gegroeid. De grootste groei heeft plaatsgevonden in de ochtendspitsperiode op werkdagen (+32%). Daarnaast groeide het bezoekersverkeer op weekenddagen. Opvallend is dat er overdag op doordeweekse dagen een lichte daling zichtbaar is. Data in tabelvorm: bijlage 3.19

64 Landelijk gebruik rijkswegen stijgt; gebruik Ringweg A10 is stabiel % % Gebruik A10 Alle Nederlandse Rijkswegen < Gemiddelde verkeersintensiteit per uur Rijksweg A10 en gemiddelde alle rijkswegen Bron: CBS, Gemiddeld maken voertuigen per uur gebruik van de Ringweg A10. Deze intensiteit is in 2017 licht gegroeid ten opzichte van 2011 (groei 3%). De intensiteiten op (een gemiddelde van) alle Nederlandse rijkswegen liggen een stuk lager, maar zijn in de periode sterker gestegen dan het autoverkeer op de A10, namelijk met 8%. Data in tabelvorm: bijlage 3.20

65 P+R gebruik sinds 2014 weer gestegen = 5% van alle autobezoekers 20 in centrumgebied VU MC (nieuw sinds 2014) RAI (nieuw sinds 2014) WFC (gesloten in 2014) Gaasperplas (gesloten in 2014) Bos en Lommer Zeeburg Sloterdijk Olympisch Stadion ArenA Gebruik 65 < P+R-gebruik (Park+Ride) per jaar, aantal parkeeracties (x 1.000) Bron: Parkeren, 2018 Er zijn momenteel ongeveer P+Rplekken in Amsterdam (incl.weekenden fexplekken). Circa 5% van de autobezoekers aan het centrumgebied maakt hier momenteel gebruik van. Tussen 2005 en 2013 was sprake van een duidelijk stijgende lijn. Met name de P+R ArenA en P+R Zeeburg werden in toenemende mate gebruikt. Sinds begin 2014 is het P+R-beleid gewijzigd. Er is nu alleen nog sprake van een voordelig tarief als gebruik is gemaakt van een OV-halte in het centrumgebied en na de ochtendspits op de P+R wordt geparkeerd. De laatste jaren stijgt het P+R gebruik weer. Data in tabelvorm: bijlage 3.21

66 Centraal Station blijft dominant voor trein, stations Zuid en Bijlmer groeien sterk Gebruik Sloterdijk 54 Lelylaan 15 Zuid 55 Amsterdam Centraal 185 Amstel 3 RAI 32 Muiderpoort 14 4 Science Park 3 Diemen Sloterdijk 35% Lelylaan 43% Amsterdam Centraal 11% Muiderpoort Amstel 98% Zuid 49% -11% 67% 13% RAI Diemen 66 Schiphol 86 3 Duivendrecht 13 Bijlmer ArenA 26 Diemen Zuid Schiphol 47% -49% Duivendrecht -11% Bijlmer ArenA 136% Diemen Zuid < Aantal in- en uitstappers per dag (x 1.000) bij treinstations in Amsterdam, Holendrecht < Ontwikkeling aantal in- en uitstappers per dag bij treinstations in Amsterdam, periode Bron: NS, Sinds 2007 is het aantal mensen dat gebruik maakt van de treinstations in Amsterdam gegroeid. Station Bijlmer ArenA en Station Zuid maakten de grootste groei door. Station Amsterdam Centraal is nog steeds dominant qua reizigersaantallen, met in 2017 per dag in- en uitstappers. Ten opzichte van 2007 is het aantal reizigers daar met 11% gegroeid. Van de kleinere stations is de groei van station Muiderpoort opvallend (+98%). Op de stations in Duivendrecht en Diemen is sprake van een daling van het aantal in- en uitstappers. Data in tabelvorm: bijlage 3.22

67 Gebruik lokaal openbaar vervoer stijgt jaarlijks Groei +18% Gebruik 67 Groei +14% < Aantal reizigersritten GVB per jaar (x ) < Aantal reizigerskilometers GVB per jaar (x ) Bron: GVB, Het aantal ritten met bus, tram, metro en Ook het aantal reizigerskilometers veerponten in Amsterdam is sinds 2013 is gestegen, met 18%. De gemeten met 14% gestegen van 211 miljoen naar aantallen zijn inclusief de ritten van 241 miljoen ritten per jaar. toeristen. Data in tabelvorm: bijlage 3.23

68 Subsidie OV per reiziger sterk afgenomen Gebruik ,44 0,41 0,32 0,18 0,13 1,13 1,14 1,16 1,18 1, Exploitatiesubsidie Reizigersopbrengsten Exploitatiesubsidie per rit gemiddeld Reiziger betaalt per rit gemiddeld < Ontwikkeling GVB reizigersopbrengsten en exploitatiesubsidie (miljoen ) < Ontwikkeling GVB reizigersopbrengsten en exploitatiesubsidie per rit (in ) Bron: GVB, Sinds 2010 is de exploitatiesubsidie aan het GVB afgenomen en zijn de reizigersopbrengsten gestegen. De exploitatiesubsidie per rit is gedaald van 44 cent in 2013 (39%) naar 13 cent in 2017 (11%). De reiziger betaalde in 2017 gemiddeld 1,19 per rit. In 2013 was dit gemiddeld 1,13. De overheid betaalt een steeds kleiner deel van de werkelijke ritkosten. Data in tabelvorm: bijlage 3.24

69 Pontgebruik neemt toe; Buiksloterwegpont meeste reizigers 4 5 Groei % Groei -33% Groei +85% CS IJplein 4 NDSM Houthavens* 3 5 Houthavens Distelweg* Groei +33% *GVB rapporteert voor 2013 alleen over beide verbindingen samen Groei +54% CS Buiksloterweg 3 CS NDSM 6 Azartplein Zamenhofstraat Totaal Gebruik < Totaal aantal reizigers voor gemiddelde weekdag per verbinding, Bron: GVB, Amsterdam Noord wordt steeds drukste verbinding. Tweederde van De Noord/Zuidlijn was nog niet in populairder. Dit is ook te zien aan het alle pontreizigers maakt gebruik van gebruik in 2017, het effect dat de nieuwe aantal mensen dat dagelijks van en naar deze verbinding. Om de groei op te metroverbinding heeft op het gebruik Noord reist per pont. Tussen 2013 en kunnen vangen zijn de laatste jaren van de veerponten is daarom nog niet in 2017 is dit aantal met 54% gestegen. extra veerponten toegevoegd op deze deze cijfers terug te zien. De pont tussen het Centraal Station verbinding. Ook de verbinding CS-NDSM en de Buiksloterweg is verreweg de is sterk gegroeid (+33%). Data in tabelvorm: bijlage 3.25

70 Aantal halterende touringcars op locaties in Centrum daalt sinds 2015 Gebruik < Aantal halterende touringcars in periode maart-oktober op haltelocaties Victoria, Barbizon, Lovers en Holland International, Bron: Stichting Welkom Amsterdam, 2018 Het aantal halterende touringcars op de halteplekken rond de Prins Hendrikkade steeg tot 2015 sterk, maar is in de afgelopen jaren gedaald. Dit betekent niet dat er minder touringcars in de stad zijn. De laatste jaren worden andere plekken populairder omdat de Prins Hendrikkade steeds lastiger bereikbaar wordt. Dit zijn bijvoorbeeld locaties aan de rand van het centrum, zoals de Piet Heinkade en het Museumplein. Ook zijn de faciliteiten rond halteplekken elders uitgebreid waardoor deze plekken aantrekkelijker zijn geworden. Data in tabelvorm: bijlage 3.26

71 Aantal taxivergunningen neemt toe Gebruik (Stand op 31 juli 2017) < Aantal geldige taxivergunningen per jaar Bron: V&OR, 2017 Sinds de invoering van de Amsterdamse Taxiverordening in juni 2013 blijft het aantal taxivergunningen van chauffeurs die zijn aangesloten bij een Toegestane Taxiorganisatie (TTO) in Amsterdam toenemen. Medio 2017 zijn er ongeveer taxichauffeurs in de stad met een vergunning. Zij zijn aangesloten bij 8 TTO s. Data in tabelvorm: bijlage 3.27

72 Aantal vrachtauto s in de stad stijgt weer Gebruik < Totaal aantal geregistreerde vrachtautopassages het milieuzonegebied in (gemiddelde per dag, per jaar) Bron: V&OR, 2017 Het aantal mensen dat zich dagelijks in de stad bevindt bewoners, bezoekers en toeristen is de laatste jaren fink toegenomen. Al deze mensen maken gebruik van winkels, horeca en andere voorzieningen die bevoorraad moeten worden. Het aantal vrachtauto s dat vanaf de Ring A10 de stad in komt is sinds 2012 eerst wat gedaald, maar vanaf 2016 weer gestegen. Data in tabelvorm: bijlage 3.28

73 Aantal passanten in winkelstraten centrum gestegen, zaterdag is de drukste dag Kalverstraat Nieuwendijk Leidsestraat Haarlemmerstraat Gebruik ma di wo do vr za zo < Aantal passanten (x 1.000) gedurende één week in 4 winkelgebieden < Totaal aantal bezoekers (x 1.000) van winkelgebieden in het centrum per dag Bron: De Kalverstraat is de drukste winkelstraat van Amsterdam met ruim passanten per week. Het aantal bezoekers in de winkelstraten in het centrum is op zaterdag het grootst, de donderdag (met de koopavond) is de op één na drukste dag. Op maandagen is het relatief rustig in de winkelstraten. Data in tabelvorm: bijlage 3.29

74 Samenvatting Gebruik 74 Het aantal verplaatsingen verschilt sterk per uur van de dag. De meeste auto- en fetsverplaatsingen zijn tussen 8 en 9 uur s morgens. Ouderen gebruiken vooral de auto, jongeren fetsen het meest. Aantal autoverplaatsingen uur, Gebruik auto door Amsterdammers ouder dan 65 jaar, % Aantal fietsverplaatsingen uur, Gebruik fiets door jongeren, jaar, % Het aantal ritten en reizigerskilometers met het lokaal OV stijgt. Reizigersritten lokaal OV, % Reizigerskilometers lokaal OV, % De meeste forensen komen uit Almere en Zaanstad. De meeste forenzende Amsterdammers werken in de gemeente Haarlemmermeer. Aantal inwoners Almere en Zaanstad met een baan in Amsterdam Aantal Amsterdammers werkend in Haarlemmermeer Het gebruik van de veren over het IJ groeit sterk. Gebruik veren over het IJ, %

75 Effecten Onderwerpen die laten zien welke effecten er optreden als gevolg van het aanwezige verkeer in en rond de stad.

76 Inhoudsopgave Effecten Grondwaarde en WOZ-waarde Snelheid autoverkeer Snelheid openbaar vervoer Snelheid fetsverkeer Filezwaarte Aantal verkeersdoden en ernstig gewonden Luchtkwaliteit Lengte wachtlijst parkeervergunning Ervaren gezondheid fetsers Samenvatting Effecten

77 Nabijheid en bereikbaarheid beïnvloeden grondwaarde en WOZ-waarde Bereikbaarheid Nabijheid cultureel aanbod (bereikbaarheid podiumkunsten) 31% +39% +36% +22% Effectem Nabijheid mode- en luxe-artikelen (bereikbaarheid winkels) Bereikbaarheid werk per auto 15% Bereikbaarheid werk per OV 10% Nabijheid culinair aanbod 5% (bereikbaarheid horeca) Nabijheid stadspark, natuur, zee 1% Overige Historische binnenstad 13% 21% +17% % % % Bruto loon per uur 3% Verschraling, verloedering, overlast, onveiligheid 0% < Factoren die de grondprijsverschillen in Amsterdam ten opzichte van niet-stedelijke gebieden in Nederland verklaren < Gemiddelde WOZ-waarde per m² in, per stadsdeel, Bron: CPB, 2010; OIS, 2017 De waarde van grond is in Amsterdam invloed op de grondwaarde. Binnen laagste. Opvallend is dat de sterkste hoger dan in niet-stedelijke gebieden. Amsterdam zijn er grote verschillen stijging in de periode heeft Bepalend daarvoor zijn de aanwezigheid in WOZ-waarde. De WOZ-waarde is plaatsgevonden in de stadsdelen waar van culturele instellingen, winkels, in het centrum van Amsterdam het de WOZ-waarde al het hoogste was. historisch erfgoed, etc. Ook de hoogste, gevolgd door stadsdeel Zuid. bereikbaarheid van de stad heeft grote In Zuidoost is de WOZ-waarde het Data in tabelvorm: bijlage 4.1

78 Aan westzijde stad snelheid auto op diverse plekken gemiddeld lager dan 20 km/u Effectem < Gemiddelde snelheid autoverkeer in de avondspits (16:00-18:00), 2017 Bron: Tomtom, 2017 (bewerking V&OR) De gemiddelde snelheid van het autoverkeer in de avondspits verschilt per locatie. Aan de westzijde (bijvoorbeeld Overtoom en Stadhouderskade) is de snelheid lager dan 20 km per uur. Op wegen die vanuit het noorden en oosten naar het centrum leiden, is de gemiddelde snelheid hoger.

79 Snelheid OV binnen Singelgrachtring tussen de 10 en 15 km/u Effectem 79 Minder dan 10 km/uur km/uur km/uur km/uur 25 km/uur en meer Geen data 15 < Gemiddelde snelheid OV-trajecten, 2015 Bron: GVB, 2015 De snelheid van het OV verschilt sterk per traject. Als het OV op grotendeels vrijliggende infrastructuur kan rijden zoals in Amstelveen en op IJburg, dan is de gemiddelde snelheid inclusief het stilstaan bij de halte (de bruto snelheid) hoger dan 20 km/h. Op de trajecten binnen het Singelgrachtgebied ligt de snelheid tussen de 10 en 15 kilometer per uur. De snelheid op de Vijzelstraat en Rozengracht/Raadhuisstraat is het laagst. De lagere snelheid in het Singelgrachtgebied wordt ook veroorzaakt door het hoge aantal in en uitstappers in dit gebied, waardoor het stilstaan bij de halte langer duurt.

80 Gemiddelde snelheid fets in buitenwijken hoger dan in centrumgebied Nieuwe pagina Effectem < Gemiddelde snelheid fietsverkeer, 2017 Bron: Fietstelweek 2017 De gemiddelde snelheid van het fetsverkeer verschilt per locatie in de stad. Over het algemeen wordt er in de drukke delen van de stad minder hard gefetst dan in de minder drukke delen. In de oude stad speelt ook mee dat de ruimte schaars is en de fetspaden daarom soms smaller zijn, dan in bijvoorbeeld de stadsdelen buiten de ring A10.

81 Sinds 2013 nemen de fles op rijkswegen rondom Amsterdam toe Effectem 85-15% 14% 81-38% 60-30% % 3% 37 19% ,6% 12% < Filezwaarte (lengte file vermenigvuldigd met duur van de file) t.o.v. referentiejaar 2008 (indexcijfer), Bron: ANWB, Sinds 2013 zijn de fles op de rijkswegen vlakken, de flezwaarte rond Amsterdam rond Amsterdam weer toegenomen. is in 2017 ongeveer gelijk aan de Vooral in 2015 en 2016 is de flezwaarte flezwaarte in fink toegenomen. De groei lijkt nu af te Data in tabelvorm: bijlage 4.2

82 Aantal ernstig gewonden in het verkeer gestegen Doden in verkeer Ernstig gewonden in verkeer (incl. doden) Effectem < Aantal doden en ernstig gewonden in het verkeer in Amsterdam per jaar Snor-/ Voetganger Fiets Auto Gemiddeld bromfiets < Aantal verkeersdoden per miljard km, Bron: V&OR, 2017; SWOV, 2018 Het aantal verkeersdoden is in de periode sterk afgenomen. De laatste tien jaar is het aantal doden in het verkeer redelijk stabiel. Daar staat tegenover dat het aantal ernstig gewonden in het verkeer de afgelopen jaren is toegenomen. Het aantal dodelijke verkeersslachtoffers per afgelegde kilometer verschilt sterk per vervoerwijze. Snor-/bromfetsers hebben een relatief hoog risico om te verongelukken, het risico met de auto is het laagst. Gemiddeld zijn er 3 doden per miljard afgelegde kilometers. Data in tabelvorm: bijlage 4.3

83 Afname NO 2 -concentraties in Amsterdam, toename CO 2 -uitstoot verkeer CO 2 Effectem NO Amsterdam < Totale CO -uitstoot verkeer Amsterdam (excl. rijkswegen), in kiloton per jaar Haarlemmerweg Stadhouderskade Einsteinweg Van Diemenstraat Jan van Galenstraat < Totale NO -concentraties op meetlocaties in Amsterdam, micrgr/m³ (jaargemiddelde per straatstation) Bron: OIS, De uitstoot van stikstofdioxide (NO 2 ) is een belangrijke graadmeter voor de luchtkwaliteit in de stad. Sinds 2011 heeft hierin een verbetering plaatsgevonden. De Europese norm is vastgesteld op maximale uitstoot van 40 microgr/m³, daar wordt nog niet geheel aan voldaan. De uitstoot van CO 2 door verkeer blijft stijgen. Data in tabelvorm: bijlage 4.4

84 Lengte wachtlijst parkeervergunning sterk afgenomen % -37% -95% Effectem Oost Zuid -98% -77% < Wachtlijstlengte parkeervergunning (per 1 januari), aantal personen op wachtlijst Stadsdeel Oost Zuid West Centrum West Centrum < Groei wachtlijstlengte Bron: V&OR, 2018 Op 1 januari 2018 wachtten 700 Amsterdammers op een parkeervergunning. Ten opzichte van 2013 is dit aantal sterk afgenomen, op 1 januari van dat jaren stonden er nog ruim personen op de wachtlijst. Eén van de oorzaken van de daling is een opschoning van het vergunningenbestand in De geschatte wachttijd varieert sterk per uitgiftegebied. In delen van de stad is het mogelijk om per direct een vergunning te krijgen. In andere gebieden is er een wachtlijst. Stadsdeel West heeft momenteel de langste wachttijd. Data in tabelvorm: bijlage 4.5

85 Ervaren gezondheid hoger onder fetsers 85% 91% 77% 86% 58% 79% 48% 71% 48% 72% 38% 66% Effectem 85 Fietst 0 dagen per week Fietst 1 dag per week of meer jaar jaar jaar jaar jaar 75 jaar en ouder < Aandeel van de Amsterdamse bevolking dat een (zeer) goede gezondheid ervaart naar leeftijdscategorie en fietsgebruik Bron: Amsterdamse Gezondheidsmonitor 2016, GGD Wie fetst, voelt zich gezonder. Met name fetsers van boven de 55 voelen zich gezonder dan leeftijdsgenoten die niet fetsen, maar ook bij de jongere leeftijdsgroepen is deze relatie zichtbaar. Er is niet bekend wat oorzaak is en wat gevolg is. De samenhang zou bijvoorbeeld verklaard kunnen worden doordat lichaamsbeweging het welbevinden van mensen bevordert. Of andersom: gezondheidsproblemen of beperkingen kunnen er toe leiden dat iemand niet fetst. Data in tabelvorm: bijlage 4.6

86 Samenvatting Effecten Files op rijkswegen rondom de stad nemen weer toe. Het aantal ernstig gewonden in het verkeer stijgt. Toename filezwaarte, % Aantal ernstig gewonden in het verkeer, % 14 Aantal verkeersdoden, 86 Uitstoot door verkeer: NO 2 daalt, CO 2 stijgt. NO 2 Uitstoot NO 2, Uitstoot CO 2, CO 2-2% +1% De wachttijd voor een parkeervergunning neemt sterk af. Aantal mensen op wachtlijst voor een parkeervergunning, %

87 Beleving De subjectieve aspecten van bereikbaarheid en mobiliteit in Amsterdam.