Eén Zuidoost: verbondenheid oost- en westkant spoor. Nulmeting. Onderzoek, Informatie en Statistiek

Transcriptie

1 - Eén Zuidoost: verbondenheid oost- en westkant spoor Nulmeting Onderzoek, Informatie en Statistiek

2 In opdracht van: Stadsdeel Zuidoost Projectnummer: Eliza van der Beek Laura de Graaff Josca Boers Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon Postbus 658, 1000 AR Amsterdam Amsterdam, mei 2019 Foto voorzijde: Amstel III, fotograaf E. van Eis (2017) 2

3 Inhoud Samenvatting 4 Fysieke verbondenheid 4 Sociale verbondenheid 4 Ervaren verbondenheid 5 Inleiding 6 Doelgroep 6 Methode 7 Respons 7 1 Fysieke verbondenheid Meeste respondenten komen wel eens aan andere kant spoor Bewoners gaan vaker naar andere kant spoor dan werkenden Vooral naar de andere kant van het spoor om te winkelen 10 2 Sociale verbondenheid 12 3 Ervaren verbondenheid Aantrekkelijkheid westzijde Zuidoost krijgt een voldoende Respondenten ervaren beide kanten spoor als (enigszins) verbonden 13 Bijlage 1 Open antwoorden 15 3

4 Samenvatting Stadsdeel Zuidoost streeft bij de ontwikkelingen binnen het stadsdeel naar één Zuidoost. Momenteel verdeelt de spoorlijn van de trein en de metro het stadsdeel in twee aparte gebieden. De oostkant van het spoor kenmerkt zich als woongebied. De westkant van het spoor is nu vooral gericht op werken en entertainment, maar is een belangrijke woningontwikkellocatie van de stad. Het versterken van de verbinding tussen deze twee gebieden is een prioriteit van Zuidoost. Het gaat daarbij niet alleen om de fysieke verbinding maar ook om de sociale verbinding. De bedoeling is dat bewoners en bezoekers deze twee delen steeds meer als één geheel gaan beschouwen, in hoe ze naar het gebied kijken en hoe ze het gebied gebruiken. Om te kunnen monitoren hoe deze verbinding zich ontwikkelt, heeft OIS in opdracht van stadsdeel Zuidoost een nulmeting gedaan. In dit rapport wordt antwoord gegeven op de volgende vraag: In hoeverre ervaren en gebruiken bewoners van Zuidoost en werkenden in Zuidoost de gebieden ten oosten en westen van het spoor als één gebied? In hoeverre voelt men zich verbonden met beide kanten van het spoor? Fysieke verbondenheid De meeste mensen die in Zuidoost wonen en/of werken komen wel eens aan de andere kant van het spoor (84%). Meer bewoners van Zuidoost komen wel eens aan de andere kant van het spoor dan werkenden in Zuidoost. Zo komt van de bewoners 93% wel eens aan de andere kant van het spoor. Van de respondenten die In Zuidoost werken is dit 76%. Naast dat er is onderzocht óf respondenten wel eens aan de andere kant van het spoor komen, is onderzocht hoe vaak zij daar komen. Ongeveer een derde van de respondenten komt wekelijks aan de andere kant van het spoor en 16% komt er nooit. De mensen die alleen in Zuidoost werken komen een stuk minder vaak aan de andere kant van het spoor dan mensen die in Zuidoost wonen. Zo komt 38% van de bewoners wekelijks aan de andere kant van het spoor. Van de werkenden is dit iets meer dan een kwart. Bovendien komt bijna een kwart van de werkenden helemaal nooit aan de andere kant van het spoor tegenover 7% van de bewoners. Respondenten komen vooral aan de andere kant van het spoor om te winkelen (59%). Verder zijn werk, horeca, bioscoopbezoek en recreatie veel genoemde activiteiten aan de andere kant van het spoor. Bewoners van Zuidoost gaan vooral naar de andere kant van het spoor om te winkelen (65%), om te recreëren (22%) of om naar de bioscoop te gaan (20%). Werkenden in Zuidoost gaan vooral naar de andere kant van het spoor om te winkelen (54%) en voor hun werk (24%). Sociale verbondenheid Meer dan de helft van de respondenten kent geen mensen die aan de andere kant van het spoor wonen of werken. Er is weinig verschil tussen het aantal bewoners en werkenden in Zuidoost dat 4

5 mensen kent aan de andere kant van het spoor. Binnen de groep mensen die zowel in Zuidoost wonen als werken, ligt het percentage dat mensen kent aan de andere kant van het spoor hoger in vergelijking met mensen die alleen wonen of alleen werken in Zuidoost. Ervaren verbondenheid Van de mensen die in Zuidoost wonen en/of werken ervaart bijna een derde beide kanten van het spoor als één gebied. Gemiddeld gezien ervaren mensen beide kanten van het spoor enigszins als één gebied. Mensen die in Zuidoost werken ervaren het minder als één gebied dan mensen die in Zuidoost wonen. Respondenten beoordelen het gebied dat aan de westzijde van het spoor ligt, gemiddeld met een 6,4. Mensen die in Zuidoost werken beoordelen het gebied aan de westzijde van het spoor gemiddeld iets lager dan de mensen die er wonen (respectievelijk 6,3 en 6,6). Mensen die zowel wonen als werken in Zuidoost beoordelen het gebied aan de westzijde van het spoor het hoogst. Zij geven het gebied gemiddeld een 6,8. 5

6 Inleiding Stadsdeel Zuidoost streeft bij de ontwikkelingen binnen het stadsdeel naar één Zuidoost. Momenteel verdeelt de spoorlijn van de trein en de metro het stadsdeel in twee aparte gebieden. De oostkant van het spoor kenmerkt zich als woongebied. Hier liggen verschillende woonwijken en zijn de winkels voor dagelijkse boodschappen te vinden. De westkant van het spoor (Amstel III en een deel van ArenAPoort) is nu vooral gericht op werken en entertainment, maar is een belangrijke woningontwikkellocatie van de stad. Tot 2025 zullen hier ongeveer nieuwe woningen worden gebouwd. Het versterken van de verbinding tussen deze twee gebieden is een prioriteit van Zuidoost. Het gaat daarbij niet alleen om de fysieke verbinding maar ook om de sociale verbinding. De bedoeling is dat bewoners en mensen die in Zuidoost werken deze twee delen steeds meer als één geheel gaan beschouwen, in hoe ze naar het gebied kijken en hoe ze het gebied gebruiken. Stadsdeel Zuidoost wil graag monitoren hoe deze verbinding zich ontwikkelt en heeft OIS gevraagd om een nulmeting te doen. Hierbij wordt gekeken naar: De fysieke verbinding: komt men weleens aan de andere kant van het spoor? De sociale verbinding: kent men mensen die aan de andere kant van het spoor werken of wonen? De ervaren verbinding: voelt het als één gebied of als twee aparte deelgebieden? De meting kan met tussenpozen herhaald worden zodat de ontwikkeling in de mate van verbinding zichtbaar wordt. In dit rapport wordt antwoord gegeven op de volgende vraag: In hoeverre ervaren en gebruiken bewoners van Zuidoost en werkenden in Zuidoost de gebieden ten oosten en westen van het spoor als één gebied en in hoeverre voelt men zich verbonden met beide kanten van het spoor? Doelgroep De groep ondervraagden is tweeledig. Het gaat om: bewoners van Zuidoost. Zij kunnen aan de westzijde van het spoor (Amsterdam- Utrecht) wonen of aan de oostzijde van het spoor. werkenden in Zuidoost. Zij kunnen aan de westzijde of de oostzijde van het spoor werken. Afbeelding 1 laat zien wat wordt verstaan onder de oostzijde en de westzijde van het spoor. 6

7 Afbeelding 1. Stadsdeel Zuidoost: westzijde spoor en oostzijde spoor oostzijde westzijde Methode Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van een korte vragenlijst. De enquêtes zijn face-to-face afgenomen onder bewoners en werkenden in Zuidoost. In totaal zijn 401 enquêtes afgenomen bij de trein- en metrostations 1 in het gebied, bij de winkelcentra Reigersbos en Holendrecht, en bij de kantoren aan de westzijde. Respons Van de ondervraagden woont 57% in Zuidoost en werkt 57% in Zuidoost. Van de respondenten die in Zuidoost wonen, werkt 27% er ook. Van alle respondenten in totaal is dat 15% die in Zuidoost woont én werkt (zie Figuur 1.1). In onderstaande tabel is het responsoverzicht weergeven. Tabel 1.1 Responsoverzicht (absoluut) westzijde spoor oostzijde spoor totaal wonen werken Strandvliet, Bijlmer Arena, Bullewijk, Holendrecht, Reigersbos. 7

8 Figuur 1.1 Wonen en werken in Zuidoost (procenten) wonenden werkenden 10% 42% westzijde 58% oostzijde 90% Het overgrote deel van de respondenten die in Zuidoost wonen, dat in Zuidoost woont, woont aan de oostzijde van het spoor (90%). De meeste respondenten die in Zuidoost werken, werken aan de westzijde van het spoor (58%). 8

9 1 Fysieke verbondenheid Om de fysieke verbondenheid te meten, is aan mensen die in Zuidoost wonen en/of werken gevraagd of ze wel eens aan de andere kant van het spoor komen. Voor bewoners wordt met de andere kant van het spoor de kant bedoeld waar men niet woont (ook als men er wel werkt). Voor werkenden die niet in Zuidoost wonen is de andere kant van het spoor de kant waar men niet werkt. 1.1 Meeste respondenten komen wel eens aan andere kant spoor 84% van de mensen die in Zuidoost wonen of werken komt wel eens aan de andere kant van het spoor. Van de mensen die in Zuidoost wonen, komen er meer wel eens aan de andere kant van het spoor dan van de mensen die in Zuidoost werken (zie Figuur 2.1). Figuur 2.1 Naar de andere kant van het spoor (procenten) 76% wel 93% 84% werkenden wonenden 23% totaal niet 7% 16% % Bewoners gaan vaker naar andere kant spoor dan werkenden Ongeveer een derde (32%) van alle respondenten die in Zuidoost wonen en/of werken komt wekelijks aan de andere kant van het spoor (zie Figuur 2.2). Van de mensen die in Zuidoost wonen, komt 38% wekelijks aan de andere kant van het spoor. De mensen die in Zuidoost werken komen en stuk minder vaak aan de andere kant van het spoor dan mensen die in Zuidoost wonen. Zo komt 25% van hen wekelijks aan de andere kant van het spoor. Bovendien 9

10 komt 23% van de mensen die in Zuidoost werkt nooit aan de andere kant van het spoor tegenover 7% van de bewoners van Zuidoost. Mensen die in Zuidoost wonen komen gemiddeld elke week tot een paar keer per maand aan de andere kant van het spoor en mensen die in Zuidoost werken komen gemiddeld maandelijks tot een paar keer per jaar aan de andere kant van het spoor. Figuur 2.2 Frequentie bezoek andere kant van het spoor werkenden dagelijks wekelijks maandelijks wonenden een paar keer per jaar minder dan een paar keer per jaar nooit totaal weet niet/geen antwoord % 1.3 Vooral naar de andere kant van het spoor om te winkelen Aan mensen de respondenten is ook gevraagd waarvoor zij meestal aan de andere kant van het spoor komen. Zij komen vooral aan de andere kant van het spoor om te winkelen (59%). Verder zijn werk, horeca, bioscoop en recreatie (wandelen, fietsen, zonnen etc.) veel genoemde activiteiten aan de andere kant van het spoor (zie Figuur 2.3) Als laatste werd ook ziekenhuisbezoek vaker genoemd als reden om naar de andere kant van het spoor te gaan (6%). Tussen bewoners en werkenden zien we de volgende verschillen: Mensen die in Zuidoost wonen gaan vooral naar de andere kant van het spoor om te winkelen (65%), om te recreëren (22%) of om naar de bioscoop te gaan (20%). Er zijn significant meer bewoners die naar de andere kant van het spoor gaan voor deze activiteiten, dan mensen die in Zuidoost werken. Ook is het aantal bewoners van Zuidoost dat naar de andere kant van het spoor gaat om sport te beoefenen of om sport te kijken significant hoger dan het aantal werkenden in Zuidoost dat hiervoor naar de andere kant van het spoor gaat. Mensen die in Zuidoost werken gaan vooral naar de andere kant van het spoor om te winkelen (54%) en voor hun werk (24%). 10

11 Bewoners en werkenden aan de oostzijde van het spoor steken vooral het spoor over naar de westzijde om te winkelen (55%), om naar de bioscoop te gaan (19%) en om te recreëren (17%). Bewoners en werkenden aan de westzijde van het spoor steken vooral het spoor over naar de oostzijde voor werk (21%), horeca (13%) en om familie of vrienden te bezoeken (14%). Figuur 2.3 Activiteiten aan de andere kant van het spoor winkelen recreëren (wandelen, fietsen, zonnen etc.) bioscoop werken horeca sport kijken/sport beoefenen familie/vrienden bezoeken werkenden wonenden totaal concert opleiding anders weet ik niet/geen antwoord %

12 2 Sociale verbondenheid Om de sociale verbondenheid te meten is aan mensen die in Zuidoost wonen en/of werken gevraagd of ze mensen kennen die aan de andere kant van het spoor wonen of werken. Ruim de helft van de respondenten kent niemand die aan de andere kant van het spoor woont of werkt. Ongeveer drie van de tien (28%) respondenten kent mensen die aan de andere kant van het spoor werken en een vergelijkbaar aandeel kent mensen die aan de andere kant van het spoor wonen (zie Figuur 3.1).Bewoners en werkenden verschillen op dit punt nauwelijks van elkaar. Mensen die zowel in Zuidoost wonen als werken, kennen wel iets meer mensen aan de andere kant van het spoor. Van deze groep kent 39% mensen die aan de andere kant van het spoor werken. Figuur 3.1 Kennissen aan de andere kant van het spoor 27% kent werkende(n) 28% 32% kent wonende(n) 26% 27% 29% werkenden wonenden totaal kent niemand 52% 51% 53% %

13 3 Ervaren verbondenheid In dit hoofdstuk wordt de mate besproken waarin bewoners van Zuidoost en mensen die werkzaam zijn in Zuidoost beide kanten van het spoor als één Zuidoost ervaren. Daarnaast is gemeten hoe aantrekkelijk zij het gebied aan de westzijde van het spoor momenteel vinden. 3.1 Aantrekkelijkheid westzijde Zuidoost krijgt een voldoende 6,4 Vooral de westzijde van het spoor, dat een belangrijke woningontwikkellocatie van de stad is, zal in grote mate transformeren de komende jaren. Aan bewoners van Zuidoost en mensen die werkzaam zijn in Zuidoost is gevraagd hoe aantrekkelijk zij het gebied vinden dat aan de westzijde van het spoor ligt. Op dit moment beoordelen zij het gebied dat aan de westzijde van het spoor ligt gemiddeld met een 6,4. Tussen bewoners en werkenden zien we de volgende verschillen (zie Tabel 4.1): Mensen die in Zuidoost wonen beoordelen het gebied aan de westzijde van het spoor gemiddeld met een 6,6. Bewoners die aan de westzijde van het spoor wonen (24 van de 401 respondenten) beoordelen het gebied gemiddeld met een 6,8. Bewoners die aan de oostzijde van het spoor wonen beoordelen het gebied gemiddeld met een 6,6 (zie Tabel 4.1). Mensen die in Zuidoost werken beoordelen het gebied aan de westzijde van het spoor gemiddeld iets lager dan de mensen die er wonen. Ze beoordelen het gebied gemiddeld met een 6,3. Mensen die zowel wonen als werken in Zuidoost beoordelen het gebied aan de westzijde van het spoor het hoogst. Zij geven het gebied namelijk gemiddeld een 6,8. Tabel 4.1 Beoordeling westzijde Zuidoost (cijfer 1-10) westzijde spoor oostzijde spoor totaal wonen 6,8 6,6 6,6 werken 6,2 6,4 6,3 3.2 Respondenten ervaren beide kanten spoor als (enigszins) verbonden Op dit moment zijn de oost en westzijde van het spoor nog twee verschillende gebieden, maar het doel is om hier één gebied van maken. Aan bewoners en personen die werkzaam zijn binnen het gebied is gevraagd in hoeverre ze beide kanten van het trein- en metrospoor als één gebied, ofwel als één Zuidoost ervaren. Van de respondenten ervaart bijna een derde beide kanten van het spoor als één gebied Gemiddeld gezien ervaren zij beide kanten van het spoor enigszins als één gebied. 13

14 Respondenten die in Zuidoost werken ervaren het minder als één gebied dan de respondenten die in Zuidoost wonen (zie Figuur 4.1) Figuur 4.1 Ervaren als één gebied werkenden sterk 1 gebied 1 gebied wonenden enigszins 1 gebied niet 1 gebied helemaal niet 1 gebied weet niet/geen antwoord totaal %

15 Bijlage 1 Open antwoorden Waarvoor komt u voor meestal aan de andere kant van het spoor? (meerdere antwoorden mogelijk) Zorg Ziekenhuis Ziekenhuis Ziekenhuis Ziekenhuis Ziekenhuis Ziekenhuis Ziekenhuis Ziekenhuis AMC AMC AMC AMC AMC AMC AMC AMC Bus naar AMC Arts,tandarts Pinnen Pinnen De bank Supermarkt Markt Markt Boodschappen Boodschappen Overstappen Op de route Om naar mijn werkplek te komen Doorgaansroute Vervoer Nooit Van alles Tussendoor Kapper Eten Buurthuis Bibliotheek 15

16 Kent u mensen aan de andere kant van het spoor? (meerdere antwoorden mogelijk) opleiding

17