Bevindingen ongevallengegevens

Transcriptie

1 Kerkplein 2 T (0343) Postbus 200 F (0343) AE Doorn E info@heuvelrug.nl Bevindingen ongevallengegevens Datum 5 november 2010 Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling Auteur E. Thoen

2 Inleiding Onlangs is de notitie Veilig door de heuvelrug en het bijhorende uitvoeringsplan vastgesteld door het college van B&W. Kern van de notitie vormt de koppeling tussen ongevallengegevens en de activiteiten die ontplooid kunnen worden op het gebied van gedragsbeïnvloeding. In deze notitie zijn ongevallengegevens gebruikt tot Onlangs zijn de ongevallengegevens tot en met 2009 beschikbaar gekomen. Het is daarom interessant om te kijken in welke mate het geschetste ongevallenbeeld uit de notitie qua accenten eventueel anders gelegd zou kunnen worden. In deze notitie wordt hier verder op ingegaan. 2

3 1 Algemene ontwikkeling van het totale aantal slachtoffers jaar slachtoffers ernstige slachtoffers doden ziekenhuisgewonden overige gewonden totaal figuur 1: ontwikkeling van het totale aantal slachtoffers in de periode 2000 tot en met 2009 in het beheergebied. Opvallend in met name de ontwikkeling in het aantal doden is de meer dan significante toename in 2009 ten opzichte van de jaren daar voorafgaand. Het aantal doden wat per jaar te betreuren was binnen het gebied van de Utrechtse Heuvelrug lag de afgelopen 6 jaar gemiddeld op 2 of 3. In 2009 lag dit aantal op 6. Er is dus sprake van een verdubbeling en ten opzichte van 2008 zelfs een verdrievoudiging! De lokaties waar deze ongevallen hebben plaatsgevonden zijn de A12, de N225 ter hoogte van Amerongen en de Lekdijk in Amerongen. Deze laatste lokatie valt onder het wegbeheer van de gemeente. figuur 2: ontwikkeling van het aantal verkeersdoden in het beheergebied in de afgelopen 10 jaar. 3

4 figuur 3: ontwikkeling aantal ziekenhuisgewonden in het beheergebied in de afgelopen 10 jaar. In figuur 3 is de doelstelling Nota Mobiliteit 2020 opgenomen: 34% minder ziekenhuisgewonden in 2020 ten opzichte van het driejaarlijks gemiddelde 2001, 2002 en Zoals in de figuur te zien is, is sinds 2007 de trend met betrekking tot het aantal ziekenhuisgewonden (net als bij het aantal doden) binnen de Utrechtse Heuvelrug tegenovergesteld aan de doelstelling Nota Mobiliteit Indien deze trend zich op deze manier blijft ontwikkelen, zal de doelstelling uit de Nota Mobiliteit 2020 geenszins worden gehaald. De ontwikkeling van de trend van 2009 ten opzichte van 2008 is in ieder geval een veel gunstiger dan de doelstelling. Figuur 4 laat de ontwikkeling van het totale aantal slachtoffers zien voor de afgelopen 10 jaar. 4

5 figuur 4: ontwikkeling aantal slachtoffers in het beheergebied in de afgelopen 10 jaar. Indien gekeken wordt naar het aantal slachtoffers als geheel (dit zijn dus alle verkeersdeelnemers (bestuurders en/of passagiers) die gewond zijn geraakt (hetzij ernstig hetzij ziekenhuis) of zijn omgekomen) dan is er sinds 2007 sprake van een stabilisatie in dit aantal. 5

6 2 Doelgroepen vervoerwijze en leeftijd Figuur 5: ontwikkeling aantal slachtoffers per vervoerwijze in de periode 2005 tot en met In figuur 5 is de ontwikkeling in het aantal slachtoffers in relatie tot de wijze van vervoer weergegeven. Opvallend is de enorme toename voor wat betreft de personenauto in 2009 ten opzichte van de jaren daaraan voorafgaand. De dalende trend is in 2009 ineens overgegaan in een dusdanig toename dat deze nog groter is dan de beginhoeveelheid in Ook voor overige voertuigen (zoals bijvoorbeeld scootmobielen) is deze ontwikkeling zichtbaar. Ook bij de bestelauto is sprake van een toename ten opzichte van 2008 en ligt dit aantal in 2009 gelijk met dat van Voor de andere modaliteiten is sprake van een afname. 6

7 figuur 6: ontwikkeling aantal slachtoffers per leeftijdscategorie in de periode 2005 tot en met De ontwikkeling in het aantal slachtoffers in relatie tot de leeftijd is in figuur 6 weergegeven. Er is sprake van een stijging in dit aantal voor twee leeftijdscategorieën: 18 t/m. 24 jaar en 60 jaar en ouder. Is er in de leeftijdscategorie 18 t/m. 24 jaar in het algemeen nog een dalende trend te bespeuren, voor de leeftijdscategorie 60 jaar en ouder is sprake van een stijgende trend. Figuur 7: overzicht aantal slachtoffers naar leeftijdscategorie en vervoerwijze in 2005 tot en met Figuur 7 maakt een combinatie tussen de figuren 5 en 6. Hierdoor wordt goed inzichtelijk welke modaliteiten voor welke leeftijdscategorieën het meest frequent aan de orde zijn binnen de slachtoffers. Personenauto Motor Bromfiets Fiets 7

8 18 t/m. 24 jaar 25 t/m. 59 jaar 16 t/m. 17 jaar 12 t/m. 15 jaar 25 t/m. 59 jaar 25 t/m. 59 jaar 25 t/m. 59 jaar 60 jaar en ouder Wanneer we kijken naar welke modaliteiten nu het meest risicovol zijn dan scoort de (brom)fiets het hoogste binnen de Utrechtse Heuvelrug: 228 slachtoffers in de periode De personenauto neemt een tweede plaats voor zijn rekening met 180 slachtoffers in de periode 2005 tot en met De derde plaats is gereserveerd voor de motor maar ligt daarbij al een heel stuk lager in aantal: 42 slachtoffers in de periode 2005 tot en met Met name bromfietsers in de leeftijd van 16 t/m. 17 jaar hebben relatief een groot aandeel in het aantal slachtoffers binnen de Heuvelrug. Zeker gezien het kleine aandeel wat deze leeftijdscategorie inneemt in de demografische opbouw van de gemeente (ca. 2,5-3%). Het betreft een 58-tal slachtoffers. Ter vergelijking: binnen de modaliteit personenauto vallen onder de 25 t/m. 59 jarigen (ca. 44% van de bevolking) in dezelfde periode 92 slachtoffers. Dat is minder dan het dubbele terwijl de bevolkingsgroep ruim 16 maal zo groot is ten opzichte van de 16 t/m 17 jarigen. 8

9 3 Type locaties Op wat voor type locaties worden mensen slachtoffer van een verkeersongeval binnen de Utrechtse Heuvelrug? Qua locatietypen wordt een onderscheid gemaakt in twee typen: kruispunten en wegvakken. Daarnaast is het van belang om een onderscheid te maken naar de wegbeheerder. Dit is relevant omdat Rijkswaterstaat wegbeheerder is van de rijksweg A12 binnen de Utrechtse Heuvelrug, de provincie wegbeheerder is voor de N225 (m.u.v. het deel binnen de bebouwde kom van Driebergen en Doorn), de N226 en de N227 (m.u.v. het deel binnen de bebouwde kom van Doorn) en de gemeente Utrechtse Heuvelrug voor de overige wegen binnen het netwerk van haar gemeentegrens. De rijks- en provinciale wegen zijn wegtypen met een wezenlijk andere inrichting en snelheidsregime. figuur 8: ontwikkeling slachtoffers op kruispunten per wegbeheerder in het beheergebied in de periode 2005 tot en met

10 figuur 9: ontwikkeling slachtoffers op wegvakken per wegbeheerder in het beheergebied in de periode 2005 tot en met Uit de figuren 8 en 9 blijkt dat de meeste slachtoffers vallen op lokaties die in het beheer van de gemeente Utrechtse Heuvelrug zijn (zowel kruispunten als wegvakken). Qua trend ontwikkeling is er echter sprake van een daling. Dit in tegenstelling voor de wegvakken die in het beheer zijn van Rijkswaterstaat en de provincie en de kruispunten die in het beheer zijn van Rijkswaterstaat. Daarnaast is het van wezenlijk belang om de hoeveelheid kilometer weglengte die een wegbeheerder onder zich heeft bij de aantal slachtoffers te betrekken. Onderstaande figuur 10 geeft hierover meer informatie: figuur 10: aandeel slachtoffers en kilometer weglengte naar wegbeheerdersoort. In de linker cirkelgrafiek van figuur 10 is het aandeel slachtoffers per wegbeheerder in de periode 2005 tot en met 2009 in het beheersgebied weergegeven. In de rechter cirkelgrafiek is het aandeel weglengte 10

11 per wegbeheerder weergegeven. Als het aandeel slachtoffers van een wegbeheerder lager is dan het aandeel weglengte (in kilometers), dan is de ongevalkans per kilometer weglengte kleiner dan op wegen van wegbeheerders waar het omgekeerde geldt. Dit leidt tot de conclusies dat in die zin de ongevallenkans binnen het gemeentelijke netwerk relatief lager ligt ten opzichte van de provinciale- en rijkswegen. figuur 11: ontwikkeling aantal slachtoffers naar geldende snelheidslimiet in de periode 2005 tot en met In figuur 11 is te zien dat de toename in slachtoffers met name te vinden is op wegen met een 60 kmregime (erftoegangswegen buiten de bebouwde kom) en een 120 km-regime (de autosnelwegen). Overigens is in 2009 de registratiegraad op dit gebied significant afgenomen 11

12 12

13 4 Conclusies In de nota Veilig door de Heuvelrug wordt gesteld dat in het algemeen met name de modaliteiten bromfietsen en fietsen, afgezien van de relatief altijd dominerende personenauto, relatief sterk in het ongevallenbeeld aanwezig zijn. Daarbij komt dat slachtofferongevallen binnen deze modaliteiten samen feitelijk ook sterk binnen de gehele opbouw van de bevolking vertegenwoordigd worden. Dit hangt samen met het feit dat uit diverse onderzoeken naar de samenstelling van het verkeer op diverse wegvakken binnen de gemeente is gebleken dat de gemeente relatief een hoog gebruik van de fiets kent. Als het gaat om verkeerseducatie en voorlichting is het van belang om met name op de personenauto en (brom) fietser in te zetten. Kijkend naar de slachtoffers die in de periode zijn gevallen kunnen bovenstaande conclusies overeind blijven. Er is geen sprake van radicale wijzigingen in de ontwikkelingen in de verkeersveiligheid. Wel is het zo dat met name voor de oudere verkeersdeelnemers en verkeersdeelnemers in de leeftijdsgroep van 18 t/m. 24 jaar de importantie van educatie en vaardigheden in het verkeer van toenemend belang zijn omdat juist deze groep verkeersdeelnemers steeds meer bij ongevallen betrokken is. 13