Veilig verkeren in Dordrecht

Transcriptie

1 Sector Stadsontwikkeling Afdeling Inrichting Stadsdelen DEFINITIEF Veilig verkeren in Dordrecht Gegevens verkeersongevallen tot en met 2006 Opdrachtgever Directeur Stadsontwikkeling Status Definitief Datum Augustus 2007 redactie M.J.M. van Loon

2 INHOUDSOPGAVE 1 Samenvatting 1 2 Inleiding 2 3 Doelstellingen Nota Mobiliteit 3 4 Registratiegraad Verschillende bronnen voor schatting werkelijke aantallen AVV CBS Prismant Consument en Veiligheid Overige 5 5 Ongevallencijfers Dordrecht 6 6 Ongevallen met dodelijke afloop 8 7 Verkeersslachtoffers naar afloop 1997 t/m Trendlijnen Trendlijnen t.o.v. Nota Mobiliteit Trendlijnen o.b.v. geïndexeerde aantallen 11 9 Trendontwikkelingen Trendontwikkeling aantal verkeersslachtoffers in periode 2002 t/m Aantal verkeersdoden t.o.v. doelstellingslijn in Aantal ziekenhuisgewonden t.o.v. doelstellingslijn in Ontwikkeling t.o.v. referentiegebieden Totaal aantal verkeersslachtoffers Aantal dodelijke verkeersslachtoffers Aantal ziekenhuisgewonden Aantal verkeersslachtoffers naar (vergelijkbare) gemeenten Ernstige slachtoffers (doden en ziekenhuisgewonden) Totaal aantal verkeersslachtoffers Slachtoffers naar wegbeheerder Totaal aantal verkeersslachtoffers Aantal ernstige verkeersslachtoffers (doden en ziekenhuisgewonden) Verkeersslachtoffers naar wegcategorisering Totaal aantal verkeersslachtoffers Totaal aantal ernstige verkeersslachtoffers Verkeersslachtoffers naar botspartner Totaal aantal verkeersslachtoffers Totaal aantal ernstige verkeersslachtoffers Verkeersslachtoffers naar toedracht 29 Veilig verkeren in Dordrecht I

3 16 Verkeersslachtoffers naar vervoerwijze Totaal aantal verkeersslachtoffers Totaal ernstige verkeersslachtoffers Verkeersslachtoffers naar leeftijd Totaal aantal verkeersslachtoffers Totaal aantal ernstige verkeersslachtoffers De black spots 34 Bijlage 1: Begrippenlijst 36 Veilig verkeren in Dordrecht II

4 1 Samenvatting In deze notitie wordt een onderscheid gemaakt tussen ongevallen met slachtoffers en ongevallen met ernstige slachtoffers (doden en ziekenhuisgewonden). Over het eiland van Dordrecht lopen de Rijksweg 16, de N3 en de Provincialeweg 217 (het Kiltunneltracé). De gemeente Dordrecht is geen wegbeheerder van deze wegen en heeft daardoor geen directe invloed. Echter ongevallen op deze wegen worden wel in het ongevallenbestand Dordrecht opgenomen en komen daarom terug in de cijfers. Daling aantal slachtoffers Het totaal aantal slachtoffers van verkeersongevallen in Dordrecht blijft dalen. In 60-70% van de gevallen is er langzaam verkeer betrokken. Bij de ernstige ongevallen zien we een daling van het aantal betrokken fietsers en bromfietsers. De meeste ongevallen gebeuren op de gebiedsontsluitingswegen binnen en buiten de bebouwde kom. Bij de helft is geen voorrang verlenen of te weinig afstand houden de oorzaak. Cijfers 2006 In totaal zijn er 161 slachtoffers gevallen bij ongevallen op de Dordtse wegen. Dat zijn 189 slachtoffers als de A16, N3 en N217 worden meegenomen. In de categorie ernstige slachtoffers kent de gemeente Dordrecht over het algemeen een dalende lijn. Er is een uitschieter omhoog in 2002 en Dit is ook te zien bij andere gemeenten. We doen het niet slechter en ook niet beter dan de vergelijkbare gemeenten. In 2006 is het aantal verkeersdoden op de gemeentelijke wegen gestegen met 65% ten opzichte van Er zijn 5 doden gevallen bij 5 verkeersongevallen. Wanneer de A16, N3 en N217 worden meegenomen ligt dit aantal op 9 doden bij 8 ongevallen. Deze aantallen liggen boven de landelijke richtlijn. Het is niet duidelijk of er sprake is van een trend of een incident. In 2006 zijn 8,5% meer ziekenhuisgewonden gevallen. Dit aantal slachtoffers (52) zit op de landelijke richtlijn. Veilig verkeren in Dordrecht 1

5 2 Inleiding In deze notitie wordt een analyse gemaakt naar de verkeersonveiligheid binnen Dordrecht. Ongevallen, waarbij alleen materiële schade is, zijn, als gevolg van de zeer lage registratiegraad, niet opgenomen in deze analyse. In de analyse worden overzichten gegeven naar jaar, vergelijkingen met (landelijk) beleid, met andere gemeenten, trendontwikkelingen en ook naar diverse kenmerken van de slachtoffers. In mei 2007 heeft de gemeente de beschikking gekregen over de verkeersongevallencijfers van de Gemeente Dordrecht. In deze notitie worden enkele, maar toch belangrijke feiten getoond. Daar waar mogelijk zijn vergelijkingen getrokken met de Provincie Zuid-Holland en met Nederland. Ook zijn de gegevens vergeleken met de doelstellingen uit de Nota Mobiliteit. Tevens is er bij enkele tabellen onderscheid gemaakt naar een situatie waarin alle wegen van Dordrecht zijn opgenomen (ongeacht wegbeheerder) en een situatie waarbij de Rijksweg 16, de N3 en de Provincialeweg N 217 zijn uitgesloten (hiervan is de gemeente Dordrecht immers geen wegbeheerder). Echter: In het softwareprogramma VIASTAT-online worden de ongevallen op kruispunten welke liggen aan de uitgesloten wegen toegekend aan de wegbeheerder van deze wegen. Omdat het enige tijd kost om deze kruispunten toe te delen aan de gemeente, is besloten deze cijfers toch te leveren en later (in de uitgebreidere analyse) dit te corrigeren. Hiervoor is andere software nodig. Het gaat dus om indrukken van de verkeersonveiligheid tot en met Veilig verkeren in Dordrecht 2

6 3 Doelstellingen Nota Mobiliteit We blijven streven naar permanente verbetering van de verkeersveiligheid. De ambitie is Nederland in de top van meest veilige landen van de Europese Unie te houden. De dalende trend in de aantallen slachtoffers op de weg van de afgelopen decennia moet worden gecontinueerd. In de Nota Mobiliteit staat dat het aantal doden in 2010 maximaal 900 mag bedragen en het aantal ziekenhuisgewonden maximaal De gunstige cijfers in 2004 en 2005 hebben aanleiding gegeven deze doelstelling voor het aantal verkeersdoden verder aan te scherpen. In overleg met de decentrale overheden is de doelstelling voor 2010 aangescherpt tot maximaal 750 verkeersdoden in De doelstelling voor 2020, vastgelegd in de Nota Mobiliteit, is maximaal 580 doden en ziekenhuisgewonden. Voorwaarden daarbij zijn de invoering van prijsbeleid en vergaande verbetering van voertuigtechnologie in Europees verband. In deze nota werd uitgegaan voor % minder doden en 7,5% minder ziekenhuisgewonden dan in 2002 en voor % minder doden en 30% minder ziekenhuisgewonden dan in het gemiddelde aantal van 2001 t/m Later is de doelstelling aangescherpt tot 30% minder doden in Concreet betekent dit voor de gemeente Dordrecht, uitgaande van 4 doden en 63 ziekenhuisgewonden als gemiddelde in de periode , een vermindering naar 3 doden en 58 ziekenhuisgewonden in 2010 en naar 2 doden en 44 ziekenhuisgewonden in De doelstelling geldt voor geheel Dordrecht, inclusief de Rijks- en Provinciale wegen. Veilig verkeren in Dordrecht 3

7 4 Registratiegraad Het aantal verkeersslachtoffers is hoger dan blijkt uit de registraties van de politie. Niet alle verkeersslachtoffers worden namelijk door de politie geregistreerd. De registratiegraad voor verschillende ernstcategorieën is als volgt: - Gewonden bij spoedeisende hulp (SEH): registratiegraad circa 10-15% - Ziekenhuisgewonden: registratiegraad circa 55% - Verkeersdoden: registratiegraad ruim 90%. De registratiegraad is dus beter naarmate het letsel ernstiger is. De registratiegraad verschilt ook voor verschillende typen ongevallen. Zo is de registratiegraad hoger voor ongevallen met gemotoriseerd verkeer en bromfietsers dan voor ongevallen met alleen langzaam verkeer. Vooral bij fietsongevallen waarbij geen andere verkeersdeelnemer betrokken is, is de registratiegraad zeer laag. De registratiegraad van met name ziekenhuisgewonden en SEH-slachtoffers lijkt de laatste paar jaar lager te zijn geworden Overleden Registratiegraad 94% 94% 93% 92% 93% 92% 92% 94% 91% 91% 90% Werkelijk Geregistreerd Ziekenhuis- Registratiegraad 62% 59% 63% 64% 64% 62% 60% 61% 53% 53% n.b. opnamen Werkelijk n,b. Geregistreerd Spoed- Registratiegraad 18% 16% 16% 15% 13% 15% 14% 10% n.b. n.b. n.b. eisende Werkelijk n.b. n.b. n.b. hulp Geregistreerd Door de politie geregistreerde aantallen slachtoffers, werkelijk aantal slachtoffers en de registratiegraad. (bron: SWOV) 4.1 Verschillende bronnen voor schatting werkelijke aantallen De werkelijke aantallen slachtoffers worden geschat door de informatie uit verschillende bronnen te vergelijken AVV De politiegegevens worden centraal verzameld en gepubliceerd door de Adviesdienst Verkeer en Vervoer. Per geregistreerd ongeval is informatie beschikbaar over: - aantal slachtoffers, - letselernst (overleden, ziekenhuisopname, overig letsel), - betrokkenen (wijze deelname, leeftijd, tegenpartij), - ongevalomstandigheden (wegsoort, locatie, wegbeheerder, toedracht, tijdstip etc.), - locatie (NWB: Nationaal WegenBestand). Veilig verkeren in Dordrecht 4

8 4.1.2 CBS Verkeersdoden zijn opgenomen in de CBS statistiek niet natuurlijke dood. Het gaat hierbij Onder andere om Nederlanders die waar dan ook ter wereld als gevolg van een verkeersongeval zijn overleden. Daarnaast beschikt het CBS over justitiële gegevens van overleden Nederlanders waaronder verkeersslachtoffers. Op basis van deze CBS-statistieken en de geregistreerde verkeersdoden in het AVV-bestand stelt het CBS, in nauw overleg met AVV, een nieuwe statistiek op met het aantal verkeersdoden (ongeacht nationaliteit) op Nederlandse wegen (werkelijke aantal doden) Prismant Informatie over uit het ziekenhuis ontslagen personen wordt vastgelegd in de Landelijke Medische Registratie (LMR). Deze bron bevat beperkte informatie over de ongevalomstandigheden, maar uitgebreide informatie over de aard van het letsel. Het LMR-bestand is qua aantal veel vollediger dan het AVV bestand Consument en Veiligheid Slachtoffers die bij de afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van een steekproef van 14 ziekenhuizen terechtkomen worden opgenomen in het Letsel Informatie Systeem (LIS). Dit bestand bevat informatie over de oorzaak van de verwondingen, bijvoorbeeld een verkeersongeval. De informatie over de aard van een verkeersongeval is beperkt Overige Naast deze bronnen wordt ook gebruik gemaakt van de enquête Ongevallen en Bewegen in Nederland (OBIN) en Ophoogkader VerkeersOngevallen (OVO). Vanwege de geringe betrouwbaarheid genietende andere bronnen de voorkeur bij het bepalen van de werkelijke omvang. Veilig verkeren in Dordrecht 5

9 5 Ongevallencijfers Dordrecht In onderstaande grafieken is een overzicht gegeven van het aantal slachtoffers in Dordrecht over de periode 2002 t/m Er is onderscheid gemaakt in aantal doden, ziekenhuisgewonden en overige gewonden. De doden en ziekenhuisgewonden vormen samen de groep ernstig gewonden. Ook hier onderscheiden we een situatie met alle wegen en een situatie met alleen gemeentelijke wegen (rekening houdende met de aanliggende kruispunten). Grafiek 5.1: Aantal ongevallen op alle wegen (incl. A16, N3 en de N 217 (Kiltunneltracé)) Slachtoffe rs Dordrecht (incl RW16, N3, N217) 200 aantal doden zkh.gew onden overige gew doden zkh.gew onden overige gew Grafiek 5.2: De Dordtse wegen (excl. A16, N3 en de N 217) Slachtoffers Dordrecht (excl Rw 16, N3, N217) 200 aantal doden zkh.gew onden overige gew doden zkh.gew onden overige gew Opmerkelijk is de stijging van het aantal ernstige ongevallen (doden en ziekenhuisgewonden) in Omdat het eerder ook wel eens voorkwam dat er een incidentele stijging was, kan Veilig verkeren in Dordrecht 6

10 het zijn dat het in 2006 ook weer gaat om een incident. Het is daarom belangrijk de komende jaren te blijven investeren in verkeersveiligheid en attent te zijn op de ontwikkelingen. Figuur 5.1: Locaties dodelijk verkeersslachtoffers in 2006 Figuur 5.2: Locaties ziekenhuisgewonden in 2006 Veilig verkeren in Dordrecht 7

11 6 Ongevallen met dodelijke afloop Een overzicht van het aantal ongevallen met dodelijke afloop is in onderstaande tabel weergegeven. Uit de tabel blijk geen dominante oorzaak aan te wijzen zijn voor het ontstaan van deze dodelijke ongevallen. De macht over het stuur verliezen, onwel worden komt vaker voor Er zijn 8 ongevallen met dodelijke afloop waarbij 9 doden zijn gevallen. Op de Rijksweg 16 zijn 4 van de 9 doden gevallen bij 3 van de 8 ongevallen. Tabel 6.1: Overzicht dodelijke ongevallen in 2006 locatie kruispunt/wegvak dag maand tijd betrokkene vervoerwijze geslacht bestuurder/passagier leeftijd alcohol afloop hoofdtoedracht wegdek weersgesteldheid lichtgesteldheid 1 B. de Raadsingel/ inrit K di jan bus M B 43 nee 1 nat regen schemer busstation 2 fiets V B 48 x overleden 2 Tak van W za feb auto M B 74 x overleden 2 droog droog dag Poortvliet- 1 autopass V P 65+ x gewond Zkh straat 2 vast vw x x x x 3 Julianaweg/ K wo mrt auto M B 43 nee 1 droog droog dag Nassauweg 2 fiets V B 89 x overleden 4 Mijlweg W do nrt auto M B 20 geen gewond Zkh 3 nat droog duisternis 1 autopass V P 20 x gewond Zkh 1 autopass M P 20 x overleden 5 Brouwersdijk W za jul auto M B 26 geen 4 droog droog dag 2 fiets V B 43 x overleden 3 bestel M B 41 geen 6 Rijksweg W za jul auto M B 61 geen 5 droog droog dag A16 2 auto M B 56 geen gewond EH 2 autopass V P 84 x overleden 2 autopass V P 44 x gewond Zhk 3 auto M B 39 geen 4 auto M B 53 geen 5 vast vw x x x x 7 Rijksweg W zo okt auto M B 45 geen overleden 6 droog droog duisternis A16 2 auto V B 33 geen 3 vast vw x x x x 8 Rijksweg W di nov 15,57 1 auto M B 33 x overleden 3 droog droog dag A16 1 autopass M P 1 x gewond Zkh 1 autopass V P 31 x overleden Hoofdtoedracht: 1. Geen voorrang/doorgang Zkh: ziekenhuis 2. Onwel worden/ziekte EH: Eerste Hulp 3. Macht over het stuur verliezen 4. Rijden tegen geparkeerd voertuig 5. Onvoldoende afstand 6. Verkeerd gebruik bedieningsmechanisme Veilig verkeren in Dordrecht 8

12 7 Verkeersslachtoffers naar afloop 1997 t/m 2006 Hieronder vindt u een overzicht van de verkeersslachtoffers per jaar naar afloop (incl. A16, N3 en N217). Tabel 7.1: Aantal slachtoffers per jaar naar afloop. jaar Totaal aantal slachtoffers doden ziekenhuisgewonden overige gewonden totaal Veilig verkeren in Dordrecht 9

13 8 Trendlijnen 8.1 Trendlijnen t.o.v. Nota Mobiliteit In onderstaande grafieken zijn de ongevallen met doden en met ziekenhuisgewonden vergeleken met de doelstelling van de Nota Mobiliteit, waarbij de uitgangspunten uit de Nota zijn vertaald naar Dordtse aantallen. De ontwikkeling van het aantal ongevallen met ernstige afloop in Dordrecht blijft onder de doelstelling van de Nota Mobiliteit. In deze nota werd uitgegaan voor % minder doden en 7,5% minder ziekenhuisgewonden dan in 2002 en voor % minder doden en 30% minder ziekenhuisgewonden dan in het gemiddelde aantal van 2001 t/m Later is de doelstelling aangescherpt tot 30% minder doden in Concreet betekent dit voor de gemeente Dordrecht (inclusief de Rijks- en Provinciale wegen), uitgaande van 4 doden en 63 ziekenhuisgewonden als gemiddelde in de periode , het streven naar 3 doden en 58 ziekenhuisgewonden in 2010 en 2 doden en 44 ziekenhuisgewonden in Ook hier onderscheiden we een situatie met alle wegen en een situatie met alleen gemeentelijke wegen (rekening houdende met de aanliggende kruispunten). Grafiek 8.1: Aantal ongevallen op alle wegen (incl. A16, N3 en de N 217 (Kiltunneltracé)) Trend aantal slachtoffers totaal gemeente periode aantal Zkhgew. Mob ZKHgew w erkelijk Doden mob Doden w erkelijk Veilig verkeren in Dordrecht 10

14 Grafiek 8.2: Aantal ongevallen op De Dordtse wegen (excl. A16, N3 en de N 217 (Kiltunneltracé)) Trend aantal slachtoffers gemeente excl. Rijks en Prov.wegen periode aantal Zkhgew. Mob ZKHgew w erkelijk Doden mob Doden w erkelijk Voor de gemeente Dordrecht exclusief de Rijks- en Provinciale wegen gelden de volgende waarden bij de doelstelling Nota Mobiliteit: 3 doden en 54 ziekenhuisgewonden als gemiddelde in de periode Een vermindering naar 1 dode en 50 ziekenhuisgewonden in 2010 en naar 1 dode en 36 ziekenhuisgewonden in 2020 Zowel in de situatie voor de alle wegen binnen de gehele gemeente Dordrecht, als in de situatie van de Gemeente exclusief de Rijks- en Provinciale wegen blijkt dat de ontwikkeling in het aantal doden en ziekenhuisgewonden in Dordrecht voor 2006 binnen de doelstelling Nota Mobiliteit zitten. In 2006 is er een situatie waarin we nog net voldoen aan de doelstelling. Ook hier geld weer het goed volgen van de ontwikkelingen en hopen dat het jaar 2006 een incident is. 8.2 Trendlijnen o.b.v. geïndexeerde aantallen In onderstaande grafieken zijn het aantal doden, het aantal ernstig gewonden en het totale aantal slachtoffers geïndexeerd weergegeven over de periode 1997 tot en met In de cijfers zijn alle wegen in de gemeente Dordrecht meegenomen. Veilig verkeren in Dordrecht 11

15 Grafiek 8.3: Aantal dodelijke verkeersslachtoffers in de afgelopen 10 jaar (geïndexeerd) Door middel van een trendlijn is de ontwikkeling van het aantal doden in de periode 2002 tot en met 2006 weergegeven. In de figuur is de doelstellingslijn uit de Nota Mobiliteit opgenomen: 30% minder verkeersdoden in 2010 ten opzichte van het driejaarlijkse gemiddelde 2001, 2002 en (= index 100%). De figuur geeft inzicht in de mate waarin de doelstelling bij voortzetting van de trend te realiseren is. Als de trendlijn onder de doelstellingslijn is gelegen, dan wordt de doelstelling gehaald bij voortzetting van de trend. Voor de Dordtse situatie liggen we als gevolg van het hoge aantal doden in 2006 boven de doelstellingslijn. Grafiek 8.4: Aantal ziekenhuisgewonden in de afgelopen 10 jaar (geïndexeerd) Veilig verkeren in Dordrecht 12

16 Door middel van een trendlijn is de ontwikkeling van het aantal ziekenhuisgewonden in de periode 2002 tot en met 2006 weergegeven. In onderstaande figuur is de doelstellingslijn uit de Nota Mobiliteit opgenomen: 7.5% minder ziekenhuisgewonden in 2010 ten opzichte van het driejaarlijkse gemiddelde 2001, 2002 en Voor de Dordtse situatie liggen we, hoewel we op het gemiddelde 2002, 2002 en 2003 hoger lagen nu lager dan de doelstellingslijn. Het gaat dus de goede kant op. Grafiek 8.5: Aantal verkeersslachtoffers in de afgelopen 10 jaar (geïndexeerd) Voor de ontwikkeling wat betreft het totaal aantal slachtoffers blijven we duidelijk onder de doelstellingen van de Nota Mobiliteit. Veilig verkeren in Dordrecht 13

17 9 Trendontwikkelingen 9.1 Trendontwikkeling aantal verkeersslachtoffers in periode 2002 t/m 2006 De volgende figuur geeft voor de gemeenten binnen de eigen regio inzicht in de trend van het aantal slachtoffers in de periode 2002 tot en met De gemeenten die in groen zijn afgebeeld, hebben een dalende trend. Gemeenten die in rood zijn afgebeeld hebben een stijgende trend. In de cijfers zijn alle wegen in de gemeente Dordrecht meegenomen. Figuur 9.1: Trendontwikkeling m.b.t. verkeersslachtoffers in Zuid-Holland 9.2 Aantal verkeersdoden t.o.v. doelstellingslijn in 2006 Onderstaande figuur maakt duidelijk hoe het aantal doden in gemeenten in de regio in het jaar 2006 zich verhoudt tot het aantal doden dat conform de doelstelling uit de Nota Mobiliteit zou mogen vallen. Een in groen weergegeven gebied kent een aantal doden dat in 2006 lager was dan de toegestane waarde conform de doelstelling. Bij een rode gemeente is dit aantal hoger. Wanneer voor uw beheersgebied de positie beter dan de doelstelling zichtbaar is in de figuur, betekent dit echter niet dat de doelstelling niet meer kan worden gehaald. Wellicht laten voorgaande jaren een heel ander beeld zien. In deze figuur is het laatste jaar (2006) bepalend. Veilig verkeren in Dordrecht 14

18 Figuur 9.2: Trendontwikkeling m.b.t. verkeersdoden in Zuid-Holland 9.3 Aantal ziekenhuisgewonden t.o.v. doelstellingslijn in 2006 Onderstaande figuur maakt duidelijk hoe het aantal ziekenhuisgewonden in gemeenten binnen de eigen regio in het jaar 2006 zich verhoudt tot het aantal ziekenhuisgewonden dat conform de doelstelling uit de Nota Mobiliteit zou mogen vallen. Een in groen weergegeven gebied kent een aantal ziekenhuisgewonden dat in 2006 lager was dan de toegestane waarde conform de doelstelling. Bij een rode gemeente is dit aantal hoger. Wanneer voor uw beheersgebied de positie beter dan de doelstelling zichtbaar is in de figuur, betekent dit echter niet dat de doelstelling niet meer kan worden gehaald. Wellicht laten voorgaande jaren een heel ander beeld zien. In deze figuur is het laatste jaar (2006) bepalend. Veilig verkeren in Dordrecht 15

19 Figuur 9.3: Trendontwikkeling m.b.t. ziekenhuisgewonden in Zuid-Holland Veilig verkeren in Dordrecht 16

20 10 Ontwikkeling t.o.v. referentiegebieden In de onderstaande cijfers zijn alle wegen in de gemeente Dordrecht meegenomen Totaal aantal verkeersslachtoffers Onderstaande figuur geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal slachtoffers per inwoners in de periode 1997 tot en met 2006 in het beheersgebied ten opzichte van de referentiegebieden (bron inwoneraantal: Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, 2006). Het gemiddelde aantal inwoners is berekend door per jaar het gemiddelde te nemen van het aantal inwoners dat is gemeten door het CBS op 1 januari en 31 december van het betreffende jaar. Figuur 10.1: Aantal slachtoffers per inwoners afgelopen 10 jaar Als we de ontwikkelingen van verkeersdoden, ziekenhuisgewonden en totaal aantal slachtoffers weergegeven per inwoners ten opzichte van de referentiegebieden Nederland en de Provincie Zuid Holland vergelijken scoort de gemeente Dordrecht qua verkeersdoden in tegenstelling tot voorgaande jaren minder goed in In de categorie ziekenhuisgewonden scoort de gemeente Dordrecht in vergelijking met Nederland duidelijk beter en scoort de gemeente op hetzelfde niveau als de Provincie. In de categorie alle slachtoffers scoort de gemeente Dordrecht beter in vergelijking tot Nederland en de Provincie. Veilig verkeren in Dordrecht 17

21 10.2 Aantal dodelijke verkeersslachtoffers Onderstaande figuur geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal verkeersdoden per inwoners in de periode 1997 tot en met 2006 in het beheersgebied ten opzichte van de referentiegebieden (bron inwoneraantal: Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, 2006). Het gemiddelde aantal inwoners is berekend door per jaar het gemiddelde te nemen van het aantal inwoners dat is gemeten door het CBS op 1 januari en 31 december van het betreffende jaar. Figuur 10.2: Aantal doden per inwoners afgelopen 10 jaar 10.3 Aantal ziekenhuisgewonden Onderstaande figuur geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal ziekenhuisgewonden per inwoners in de periode 1997 tot en met 2006 in het beheersgebied ten opzichte van de referentiegebieden (bron inwoneraantal: Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen, 2006). Het gemiddelde aantal inwoners is berekend door per jaar het gemiddelde te nemen van het aantal inwoners dat is gemeten door het CBS op 1 januari en 31 december van het betreffende jaar. Veilig verkeren in Dordrecht 18

22 Figuur 10.3: Aantal ziekenhuisgewonden per inwoners afgelopen 10 jaar Veilig verkeren in Dordrecht 19

23 11 Aantal verkeersslachtoffers naar (vergelijkbare) gemeenten In onderstaande grafieken zijn alle wegen in Dordrecht meegenomen (ofwel incl. A16, N3 en N217). In onderstaande grafieken zijn vergelijkingen gemaakt naar andere gemeenten met vergelijkbare inwoneraantallen (situatie 2003). Het aantal slachtoffers is geïndexeerd op de het gemiddelde aantal van 2001, 2002 en Ernstige slachtoffers (doden en ziekenhuisgewonden) Gezien de grootte van de getallen zijn al snel grotere afwijkingen van de index over de ernstige slachtoffers zichtbaar. Dordrecht heeft een uitschieter in 2002 en in Na 2002 is de index gedaald. Daarom moet in eerste instantie ook de index 106 van 2006 als een incident beschouwd worden. Er zijn enkele ongevallen met dodelijke afloop geweest die deze stijging hebben veroorzaakt. Tabel 11.1: Ernstige verkeersslachtoffers per (vergelijkbare) gemeenten Ernstige slachtoffers vergelijkbare gemeenten geindexeerd (peiljaar=gem ) index Amersfoort Arnhem Dordrecht Ede Emmen 's-hertogenbosch Leiden Maastricht Zaanstad Zwolle Zoetermeer Zuid-Holland Nederland jaar Veilig verkeren in Dordrecht 20

24 11.2 Totaal aantal verkeersslachtoffers Qua totaal aantal slachtoffers is er een dalende lijn te constateren voor Dordrecht (zie onderstaande tabel). In deze tabel is duidelijk een dalende lijn te constateren. Tabel 11.2: Totaal aantal verkeersslachtoffers per (vergelijkbare) gemeenten Slachtoffers vergelijkbare gemeenten geindexeerd (peiljaar=gem ) index Amersfoort Arnhem Dordrecht Ede Emmen 's-hertogenbosch Leiden Maastricht Zaanstad Zwolle Zoetermeer jaar Veilig verkeren in Dordrecht 21

25 12 Slachtoffers naar wegbeheerder De tabellen zijn gebaseerd op alle wegen in Dordrecht (ofwel incl. A16, N3 en N217). In onderstaande 2 tabellen zijn de aantallen slachtoffers resp. ernstige slachtoffers weergegeven over de periode Bij deze aantallen is er onderscheid gemaakt naar wegbeheerder. Op bijvoorbeeld een kruispunt van een gemeentelijke weg met een Rijksweg is er sprake van 2 wegbeheerders n.l. Gemeente en Rijk. Deze zijn in de tabellen opgenomen Totaal aantal verkeersslachtoffers Als we de locaties Gemeente, Gemeente/Rijk en Gemeente/Provincie tot de aansprakelijkheid van de gemeente rekenen, dan zien we dat bij het aantal slachtoffers ca 85 90% voor rekening gemeente komt. Er zijn in de afzonderlijke jaren geen uitschieters. Tabel 12.1: Aantal verkeersslachtoffers naar wegbeheerder. Slachtoffers naar wegbeheerder 100% 80% 60% 40% 20% 0% Rijk Provincie/Rijk Provincie Gemeente/Rijk Gemeente/Provincie Gemeente Aantal ernstige verkeersslachtoffers (doden en ziekenhuisgewonden) Bij het aantal ernstige slachtoffers zien we grotere schommelingen. Wel vanaf ca 85%. Dit komt mede doordat er sprake is van kleine aantallen op wegen behorende bij de verschillende wegbeheerders. In onderstaande tabel zijn deze waarden weergegeven. Veilig verkeren in Dordrecht 22

26 Tabel 12.2: Aantal ernstige verkeersslachtoffers naar wegbeheerder Ernstige slachtoffers naar wegbeheerder 100% 80% 60% 40% 20% 0% Rijk Provincie/Rijk 1 3 Provincie Gemeente/Rijk Gemeente/Provincie Gemeente Veilig verkeren in Dordrecht 23

27 13 Verkeersslachtoffers naar wegcategorisering In de onderstaande 2 tabellen zijn de aantallen slachtoffers resp. ernstige slachtoffers weergegeven over de periode Bij deze aantallen is er onderscheid gemaakt naar wegcategorisering. Dit in het kader van Duurzaam Veilig. We onderscheiden de volgende wegcategorieën: - ETW bibeko: erftoegangswegen binnen de bebouwde kom (30 km/h) - GOW1 bibeko: gebiedsontsluitingswegen binnen de bebouwde kom (50 km/h) met hogere intensiteiten - GOW2 bibeko: gebiedsontsluitingswegen binnen de bebouwde kom (50 km/h) - ETW bubeko: erftoegangswegen binnen de bebouwde kom (60 km/h) - Stroomwegen: o.a. de RW 16 en de N3. (100, 120 km/h) De tabellen zijn gebaseerd op alle wegen in Dordrecht (ofwel incl. A16, N3 en N217) Totaal aantal verkeersslachtoffers In de grafiek met het aantal slachtoffers zien we dat over de jaren het aantal slachtoffers binnen de bebouwde kom ca 85% van het totaal aantal slachtoffers is. Op de erftoegangswegen binnen de bebouwde kom zien we een lichte stijging in het aandeel slachtoffers ten opzichte van het totaal aantal slachtoffers in hetzelfde jaar over de jaren 2005 en Vanaf 2003 is begonnen met de wijken in te richten volgens de principes van Duurzaam Veilig. Men zou dus een daling in dit aandeel verwachten. Wel is zoals eerder al is genoemd de daling van het absoluut aantal slachtoffers. Veilig verkeren in Dordrecht 24

28 Tabel 13.1: Aantal verkeersslachtoffers naar wegcategorie Slachtoffers naar wegcategorisering 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Stroomw eg ETW bubeko GOW2 bibeko GOW1 bibeko ETW bibeko Totaal aantal ernstige verkeersslachtoffers In de grafiek met het aantal ernstige slachtoffers zien we dat over de jaren het aantal ernstige slachtoffers binnen de bebouwde kom meer dan 80% van het totaal aantal ernstige slachtoffers is. Op de erftoegangswegen binnen de bebouwde kom zien we een daling in het aandeel ernstige slachtoffers ten opzichte van het totaal aantal ernstige slachtoffers in hetzelfde jaar over de jaren 2005 en Vanaf 2003 is begonnen met de wijken in te richten volgens de principes van Duurzaam Veilig. De ongevallen kennen een minder ernstige afloop. Dit is een gunstig effect. Veilig verkeren in Dordrecht 25

29 Tabel 13.2: Aantal ernstige verkeersslachtoffers naar wegcategorie Ernstige slachtoffers naar wegcategorisering 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Stroomw eg ETW bubeko GOW2 bibeko GOW1 bibeko ETW bibeko Veilig verkeren in Dordrecht 26

30 14 Verkeersslachtoffers naar botspartner De tabellen zijn gebaseerd op alle wegen in Dordrecht (ofwel incl. A16, N3 en N217) Totaal aantal verkeersslachtoffers Het aantal slachtoffers van ongevallen waarbij langzaam verkeer is betrokken schommelt tussen de 60 en 70% over de jaren 2002 t/m Vooral ongevallen tussen snelverkeer en langzaam verkeer zijn hier debet aan. Tabel 14.1: Verkeersslachtoffers naar botspartner Slachtoffers naar botsparters 100% 90% 80% 70% 60% % 50% 40% 30% 20% 10% 0% Overig Snelverkeer / Overig Snelverkeer / Rail Snelverkeer / Snelverkeer Snelverkeer eenzijdig Snelverkeer / Langzaam verkeer Langzaam verkeer / Overig Langzaam verkeer / Rail Langzaam verkeer eenzijdig Langzaam verkeer / Langzaam verkeer Veilig verkeren in Dordrecht 27

31 14.2 Totaal aantal ernstige verkeersslachtoffers Het aantal ernstige slachtoffers bij ongevallen waarbij langzaam verkeer is betrokken is circa 70% over de jaren 2002 t/m In 2006 zien we een daling tot circa 60%. Vooral ongevallen tussen snelverkeer en langzaam verkeer zijn hier debet aan. Ook hier geldt weer dat het om lage aantallen gaat en daardoor eerde grotere afwijkingen zichtbaar zijn. Tabel 14.2: Ernstige verkeersslachtoffers naar botspartner Ernstige slachtoffers naar botsparters 100% 90% 80% 70% 60% % 50% 40% 30% 20% 10% 0% Overig Snelverkeer / Overig Snelverkeer / Rail Snelverkeer / Snelverkeer Snelverkeer eenzijdig Snelverkeer / Langzaam verkeer Langzaam verkeer / Overig Langzaam verkeer / Rail Langzaam verkeer eenzijdig Langzaam verkeer / Langzaam verkeer Veilig verkeren in Dordrecht 28

32 15 Verkeersslachtoffers naar toedracht Circa 50% van het aantal slachtoffers zijn het gevolg van ongevallen met als toedracht Voorrang/doorgang en geen afstand bewaren. De tabel is gebaseerd op alle wegen in Dordrecht (ofwel incl. A16, N3 en N217). Tabel 15.1: Verkeersslachtoffers naar toedracht Slachtoffers naar toedracht 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Overig Diverse bestuurder Toestand weg/voertuig Voetgangers Inhalen Parkeren Plaats op de weg/bocht Verkeerstekens Afslaande beweging Afstand bewaren Voorrang/doorgang Veilig verkeren in Dordrecht 29

33 16 Verkeersslachtoffers naar vervoerwijze De tabellen zijn gebaseerd op alle wegen in Dordrecht (ofwel incl. A16, N3 en N217) Totaal aantal verkeersslachtoffers In onderstaande tabel is het aantal slachtoffers weergegeven naar vervoerwijze en naar jaar. Tevens zijn in de tabel per jaar de aandelen van de afzonderlijke vervoerwijzen weergegeven. Het aandeel fiets is over de verschillende jaren bijna gelijk (ca 30%). Het aandeel bromfiets in 2002 t/m 2006 is resp. 23%, 23%, 25%, 20% en 27%. Tabel 16.1: Verkeersslachtoffers naar vervoerwijze Slachtoffers naar vervoerwijze 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Voetganger Overig Motor Vrachtauto Bestelauto Personenauto Bromfiets Fiets Totaal ernstige verkeersslachtoffers In onderstaande tabel is het aantal ernstige slachtoffers weergegeven naar vervoerwijze en naar jaar. Tevens zijn in de tabel per jaar de aandelen van de afzonderlijke vervoerwijzen weergegeven. Het aandeel fiets is over de verschillende jaren gedaald van ca 35% in 2002 naar ca 30% in Het aandeel bromfiets in 2002 t/m 2006 is resp. 25%, 27%, 22%, 29% en 21%. Ook hier geldt dat het om kleine aantallen gaat en de verschillen groter lijken. Veilig verkeren in Dordrecht 30

34 Tabel 16.2: Ernstige verkeersslachtoffers naar vervoerwijze Ernstige slachtoffers naar vervoerwijze 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Voetganger Overig Motor Vrachtauto Bestelauto Personenauto Bromfiets Fiets Het hoge aantal ernstige slachtoffers in de categorie personenauto in 2006 is o.a. het gevolg van het hogere aantal doden en daaraan gekoppeld ook de ernstig gewonden, die zoals eerder als is gemeld, hopelijk aangemerkt kunnen worden als een incident. Veilig verkeren in Dordrecht 31

35 17 Verkeersslachtoffers naar leeftijd De tabellen zijn gebaseerd op alle wegen in Dordrecht (ofwel incl. A16, N3 en N217) Totaal aantal verkeersslachtoffers In onderstaande tabel is het aantal slachtoffers weergegeven naar leeftijdsgroep. Tevens zijn in de tabel per jaar de aandelen van de afzonderlijke leeftijdsgroepen weergegeven. Er zijn geen grote verschillen tussen de leeftijdsgroepen en de jaren. Tabel 17.1: Verkeersslachtoffers naar leeftijdsgroep Slachtoffers naar leeftijdsgroep 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Onbekend jaar en ouder t/m 59 jaar t/m 24 jaar t/m 17 jaar t/m 15 jaar t/m 11 jaar t/m 3 jaar Totaal aantal ernstige verkeersslachtoffers In onderstaande tabel is het aantal ernstige slachtoffers weergegeven naar leeftijdsgroep en naar jaar. Tevens zijn in de tabel per jaar de aandelen van de afzonderlijke leeftijdsgroepen weergegeven. Er zijn geen grote verschillen tussen de leeftijdsgroepen en de jaren. Veilig verkeren in Dordrecht 32

36 Tabel 17.2: Ernstige verkeersslachtoffers naar leeftijdsgroep Ernstige slachtoffers naar leeftijdsgroep 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Onbekend jaar en ouder t/m 59 jaar t/m 24 jaar t/m 17 jaar t/m 15 jaar t/m 11 jaar t/m 3 jaar Het hoge aantal ernstige slachtoffers in de categorie 60 jaar en ouder in 2006 is o.a. het gevolg van het hogere aantal doden en daaraan gekoppeld ook de ernstig gewonden, die zoals eerder als is gemeld, hopelijk aangemerkt kunnen worden als een incident. Veilig verkeren in Dordrecht 33

37 18 De Blackspots De tabellen zijn gebaseerd op alle wegen in Dordrecht (ofwel incl. A16, N3 en N217). Onder een blackspot wordt hier verstaan een locatie met 3 of meer slachtoffergevallen in de periode 2004, 2005 en Omdat onder meer bij wegen met gescheiden rijbanen de ongevallen geregistreerd staan op de afzonderlijke knopen van die kruising zijn de ongevallen eerst geclusterd naar dat kruispunt toe. Er is gekeken welke ongevallen binnen een cirkel van 25 meter bij elkaar liggen. Deze worden vervolgens geclusterd tot 1 locatie. Dit geldt ook voor wegvakken. De Blackspots is achtereenvolgens: nr. Omschrijving Aantal slachtoffer ongevallen 1 Kruispunt Mauritsweg Nassauweg 6 2 Kruispunt Oranjelaan Noordendijk 5 3 Kruispunt Laan der VN H. van Gijnweg Krispijnseweg 5 4 Kruispunt Galileïlaan Eulerlaan (zuid) 5 5 Kruispunt RW 16 N217 (westelijke op en afrit) 5 6 Kruispunt Spuiboulevard J. de Wittstraat 4 7 Kruispunt B. de Raadtsingel Transvaalstraat Toulonselaan Dubbeldamseweg 4 8 Kruispunt Ruisdaelstraat Patersweg A. Neuhuysstraat 4 9 Wegvak Groenezoom tussen C. Mendezring en C. Mendezring 4 10 Kruispunt C. Mendezring Mahonie Merantie 4 11 Vogelplein 3 12 Kruispunt Transvaalstraat Krommedijk Balistraat 3 13 Kruispunt van Baerlestraat Krispijnseweg 3 14 Kruispunt Eemsteynstraat Dubbeldamseweg 3 15 Kruispunt Viottakade F. Lebrethlaan 3 16 Kruispunt Brouwersdijk Breitnerstraat 3 17 Kruispunt J. Marisstraat A. Neuhuysstraat 3 18 Kruispunt Laan der VN K. Doormanweg 3 19 Kruispunt Thorbeckeweg Talmaweg 3 20 Kruispunt Talmaweg A. Kuyperweg 3 21 Kruispunt Galileïlaan Kapteynweg 3 22 Kruispunt Noordhoevelaan Dubbelsteynlaan west 3 23 Wegvak Mijlweg (tussen Kreekweg en Copernicusweg) 3 24 Kruispunt Mijlweg Copernicusweg 3 25 Kruispunt Mijlweg Amstelwijckweg 3 26 Wegvak RW16/N3 (tussen de op- en afritten) 3 Veilig verkeren in Dordrecht 34

38 Figuur 18.2: Kaart met grootste ongevallenconcentraties Veilig verkeren in Dordrecht 35

39 Bijlage 1: Begrippenlijst Letselongeval: Slachtoffer: Ernstig slachtoffer: Verkeersdode: Ziekenhuisgewonde: Nota Mobiliteit: Wegcategorisering: Erftoegangsweg: Gebiedsontsluitingswegen: Stroomwegen: Een ongeval waarbij één of meer slachtoffers zijn. Iemand die bij een verkeersongeval een letsel heeft opgelopen. Een slachtoffer die is overleden (verkeersdode) of opgenomen is in een ziekenhuis (ziekenhuisgewonde). Een overleden verkeersslachtoffer. Een verkeersslachtoffer die opgenomen is in het ziekenhuis. De Nota Mobiliteit is het nationale verkeers- en vervoersplan tot Centraal staat dat mobiliteit een noodzakelijke voorwaarde is voor economische en sociale ontwikkeling. Nederland behoort tot de wereldtop van meest verkeersveilige landen. Maar elk verkeersslachtoffer is er één te veel. Daarom krijgt de verkeersveiligheid alle aandacht en is het streven om het aantal slachtoffers verder terug te dringen, terwijl de mobiliteit fors groeit. Indeling van het wegenstelsel volgens de principes van Duurzaam Veilig. Deze zijn ook in de wijkverkeersplannen opgenomen. Een weg binnen of buiten de bebouwde kom met een snelheidregime van 30 resp. 60 km/uur. Is een verblijfsgebied. Een weg binnen of buiten de bebouwde kom met een snelheidregime van 50/70 resp. 80 km/uur. Is bedoeld voor ontsluiting van de verblijfsgebieden. Een weg buiten de bebouwde kom met een snelheidregime van 100/120 km/uur. Is bedoeld voor de doorstroming. Blackspot: Officieel is een blackspot een locatie waar in een periode van 3 jaar 6 of meer letselongevallen zijn geregistreerd. Voor de Dordrechtse situatie bestaat een aangepaste voorwaarde: n.l. in een periode van 3 jaar 3 of meer letselongevallen. AVV: CBS: SEH: LMR: LIS: OBIN: OVO: Adviesdienst Verkeer en Vervoer van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat Centraal Bureau voor Statistiek Spoedeisende Hulp Landelijke Medische Registratie Letsel Informatie Systeem Ongevallen en Bewegen In Nederland Ophoogkader VerkeersOngevallen Veilig verkeren in Dordrecht 36