niet alleen brandweermannen voelen zich opgebrand... Dr Haezaert Herman AZ St Maarten Duffel/Mechelen

Transcriptie

1 niet alleen brandweermannen voelen zich opgebrand... Dr Haezaert Herman AZ St Maarten Duffel/Mechelen

2 Het burn-out syndroom Het burn-out syndroom -emotionele uitputting -cynisme -afnemende competentie komt vooral voor bij zogenaamde contactuele beroepen: gezondheidszorg, onderwijs,..

3 Burn-out bij zorgverstrekkers -personeel intensieve zorgen, (multi-tasking omgeving/gevoel te verzuipen in het werk) -personeel oncologische diensten, -huisartsen, -psywerkers.

4 factoren die een rol spelen in het ontstaan van burnout bij zorgverstrekkers: -grote emotionele belasting *door de aanhoudende confrontatie met moeilijke, zieke, lijdende, behoeftige, en stervende mensen *met oeverloze miserie en psychisch lijden *de frustratie over de energie die men steekt in patiënten die steeds weer hun kansen verknoeien en hun omgeving ten gronde richten (bvb bij verslaafden)

5 factoren die een rol spelen in het ontstaan van burnout bij zorgverstrekkers: -grote emotionele belasting door de aanhoudende confrontatie met moeilijke, zieke, lijdende, en behoeftige, stervende mensen met oeverloze miserie en psychisch lijden de frustratie over de energie die men steekt in patiënten die steeds weer hun kansen verknoeien en hun omgeving ten gronde richten (bvb bij verslaafden) -hogere eisen dan vroeger qua zorg, dienstverlening, empathie en medeleven met patiënten de patiënt staat centraal! patiënten, familie en maatschappij verwachten een grote en onvoorwaardelijke inzet van de zorgverstrekkers!

6 factoren die een rol spelen in het ontstaan van burnout bij zorgverstrekkers: -emotionele belasting door de aanhoudende confrontatie -hogere eisen qua zorg, empathie, dienstverlening, medeleven -anderzijds afzwakking van de professionele autoriteit wat de arts zegt wordt niet meer zomaar klakkeloos aangenomen, de patiënten gaan bv. zelf op zoek naar informatie

7 toename +Fédération des maisons médicales: 10% van de huisartsen (Belgie) vertonen Burn-out in 2005 (schatting) +IDEWE (recent) : 22% van de Vlaamse werknemers vertoont een verhoogd Burn-out risico +Bruffaers (2009) : 31% van de Belgische intensivisten vertoont Burn-out +Aiken e.a.(2011) / Sermeus e.a.(2011) : (Europese studie) : 25% van de Belgische verpleegkundigen vertoont Burn-out Grootschalig onderzoek naar Burn-out bij verpleegkundigen en artsen in Belgische Ziekenhuizen in 2012 (in opdracht van de FOD Volksgezondheid) (Godderis/De Witte/Sermeus/Vanhaecht/Vandenbroeck, KULeuven)

8 en,,,,hoe zit het met de psychiaters? World Psychiatry October; 6(3): PMCID: PMC Burnout in psychiatrists SHAILESKH KUMAR 1 Department of Psychiatry, Waikato Clinical School, Private Bag 3200, Hamilton, New Zealand ABSTRACT Psychiatrists as a group are vulnerable to experiencing burnout, more so than other physicians and surgeons. In this paper, various definitions of burnout are reviewed and the tools available for quantifying burnout are compared. The factors that make psychiatry a stressful profession are also examined. These include factors such as patient violence and suicide, limited resources, crowded inpatient wards, changing culture in mental health services, high work demands, poorly defined roles of consultants, responsibility without authority, inability to effect systemic change, conflict between responsibility toward employers vs. toward the patient, and isolation. In order to investigate how exposure to such stressors results in burnout, two theoretical models are examined. Recommendations are also made, on the basis of anecdotal reports, for addressing burnout in psychiatrists.

9 World Psychiatry October; 6(3): PMCID: PMC Burn-out in psychiatrists SHAILESKH KUMAR 1 Department of Psychiatry, Waikato Clinical School, Private Bag 3200, Hamilton, New Zealand -the psychiatrist-patient relationship in itself -patient violence (or fear of violence) -patient suicide -limited resources -crowded inpatient wards -changing culture in mental health services -high work demands -responsibility without authority -inability to effect systemic change -conflict between responsibility toward employers vs. toward the patient

10 World Psychiatry October; 6(3): PMCID: PMC Burn-out in psychiatrists SHAILESKH KUMAR 1 Department of Psychiatry, Waikato Clinical School, Private Bag 3200, Hamilton, New Zealand -the psychiatrist-patient relationship in itself -patient violence (or fear of violence) -patient suicide -limited resources -crowded inpatient wards -changing culture in mental health services -high work demands -responsibility without authority -inability to effect systemic change -conflict between responsibility toward employers vs. toward the patient

11 -voor het eerst beschreven door Freudenberger in jaren 70 vanuit de metafoor dat iemand zijn energie als het ware volledig opgebrand is -geen officiele diagnose in psychiatrische nomenclatuur (DSM-IV)

12 Werk gebonden Stress Arbeidsomstandigheden

13 Werk gebonden Stress Arbeidsomstandigheden werkdruk

14 Stress en Burn-out bij gezondheidswerkers Trop is teveel Stagiair: mijn vriend doet opleiding chirurgie, 100 uur per week is geen uitzondering... Getuigenis: (chirurgie) -vroeg beginnen en laat blijven - s nachts en in t WE werken -niet klagen -veel prestaties -emoties en persoonlijke problemen moeten buiten het werk worden gehouden -... Verpleging: Werkbelasting sterk toegenomen de laatste jaren door tekort aan personeel, maar recent ook door bezuinigingen: steeds meer presteren met minder personeel en in minder tijd

15 Werk gebonden Stress

16 Balans werk/privé Getuigenis (echtgenote van arts): - Hij heeft nooit tijd voor de kinderen s morgens is hij vroeg weg en s avonds zijn ze al slapen als hij thuis komt. - Hij heeft meer aandacht voor zijn patiënten dan voor mij. Vraag: is de rol van moeder, echtgenote en huisvrouw te combineren met de functie van CEO in een bedrijf.? of met een carrière als arts.? of de job van verpleegkundige met WE s en nachtdiensten? Multitasking

17 Werk gebonden Stress

18 Feedback, begeleiding, coaching onvoldoende feedback in de organisatie Weten ze eigenlijk wel waar we mee bezig zijn? Zorgverstrekkers: -te grote afstand tussen beleid en veldwerkers -in teams waar de verpleegkundigen onvoldoende steun ervaren van de leidinggevenden treedt meer burnout op -rol van verpleegkundige: moet twee heren dienen, hoofdverpleegkundige en arts, wat kan aanleiding geven tot conflicten en onduidelijkheden -in grote ziekenhuizen (meer kans op bureaucratie, online beslissingen, administratieve papierenwinkel,,,,) komt meer burnout voor isolement burnout

19 Werk gebonden Stress

20 Schouderklopje Waardering,,,, Zorgverstrekkers: Positieve bevestiging door patiënten, collega s,..op persoonlijk vlak waardering voor het beroep op maatschappelijk vlak en in de organisatie van de gezondheidszorg respect en waardering in de organisatie we horen alleen wat als het fout loopt,,,

21 Burn-out bij Zorgverstrekkers Factoren Ivm eigen attitude tov het werk Ivm de relatie tot de patient Ivm inhoud van het werk -Ivm persoonlijke factoren

22 Burn-out bij Zorgverstrekkers Factoren Ivm eigen attitude tov het werk -teveel werk(en) -gevoel van miskenning (jarenlang hart en ziel in het werk gelegd, en het gevoel er te weinig voor terug te krijgen) -zich onvoldoende gerespecteerd voelen in zijn werk -teveel moeten investeren in beroepsleven ten koste van privéleven -de positie van de huisarts/psycholoog/verpleegkundige,,,, in de gezondheidszorg (echelonnering, statuut, vergoedingen,,,,,)

23 Burn-out bij Zorgverstrekkers Factoren Ivm attitudes tov het werk -teveel werk(en) -gevoel van miskenning (jarenlang hart en ziel in het werk gelegd,en het gevoel er te weinig voor terug te krijgen) -zich onvoldoende gerespecteerd voelen in zijn werk -teveel moeten investeren in beroepsleven ten koste van privéleven -de positie van de huisartsgeneeskunde in de gezondheidszorg (echelonnering, vergoedingen,,,,,) Ivm de relatie tot de patient -veeleisende en irrationele wensen van de patiënten -de patiënt is een mondige consument die de autoriteit en kennis van de arts in vraag stelt -angst voor agressieve houding en voor klachten vanwege de patiënt -evolutie van de maatschappelijke status van de arts in de loop van de tijd

24 Burn-out bij Zorgverstrekkers Factoren Ivm attitudes tov het werk -teveel werk(en) -gevoel van miskenning (jarenlang hart en ziel in het werk gelegd,en het gevoel er te weinig voor terug te krijgen) -zich onvoldoende gerespecteerd voelen in zijn werk -teveel moeten investeren in beroepsleven ten koste van privéleven -de positie van de huisartsgeneeskunde in de gezondheidszorg (echelonnering, vergoedingen,,,,,) Ivm de patient en maatschappij -veeleisende en irrationele wensen van de patiënten -de patiënt is een mondige consument die de autoriteit en kennis van de arts in vraag stelt -angst voor agressieve houding en voor klachten vanwege de patiënt -evolutie van de maatschappelijke status van de arts in de loop van de tijd Ivm de inhoud van het werk -explosie van kennis en technologie -de administratieve rompslomp -wachtdiensten -medisch geheim, solo s...(weinig kunnen bespreken met iemand)

25 Burn-out bij Zorgverstrekkers Factoren Ivm attitudes tov het werk -teveel werk(en) -gevoel van miskenning (jarenlang hart en ziel in het werk gelegd,en het gevoel er te weinig voor terug te krijgen) -zich onvoldoende gerespecteerd voelen in zijn werk -teveel moeten investeren in beroepsleven ten koste van privéleven -de positie van de huisartsgeneeskunde in de gezondheidszorg (echelonnering, vergoedingen,,,,,) Ivm de patient en maatschappij -veeleisende en irrationele wensen van de patiënten -de patiënt is een mondige consument die de autoriteit en kennis van de arts in vraag stelt -angst voor agressieve houding en voor klachten vanwege de patiënt -evolutie van de maatschappelijke status van de arts in de loop van de tijd Ivm inhoud van het werk -explosie van kennis en technologie -de administratieve rompslomp -wachtdiensten -medisch geheim, solo s,,..(weinig kunnen bespreken met iemand) Ivm persoonlijke factoren -zijn dokters de slechtste patiënten? -overwerkt zijn wordt verborgen gehouden en is moeilijk (on) bespreekbaar,,,(aureool van de untouchable dokter) -idealisme in het begin, nadien over investeren, zich teveel identificeren met de patiënt, teveel energie verspillen, gevolgd door stagnatie, misnoegdheid, frustratie en apathie,,,

26 Burn-out Behandeling -rust (is geen platte rust) -ontspannende activiteiten -exercise /sport -leefpatronen/dieet/medicatie -(h)erkennen dat er een probleem is en open staan voor verandering niet alleen op het werk, maar ook in de persoonlijke manier van mee om te gaan

27 Burn-out Behandeling -rust (is geen platte rust) -ontspannende activiteiten -exercise -leefpatronen/dieet/medicatie -(h)erkennen dat er een probleem is en open staan voor verandering niet alleen op het werk, maar ook in de persoonlijke manier van mee om te gaan -zich laten begeleiden (huisarts, bedrijfsarts, psycholoog, psychiater) Zorgverstrekkers: -psychologische begeleiding/intervisie /supervisie van teams & teamleden -organisatie van specifieke opvang voor gezondheidszorgverstrekkers? artsen voor artsen?

28 Burn-out Behandeling -rust (is geen platte rust) : periode? -ontspannende activiteiten -exercise -(h)erkennen dat er een probleem is en open staan voor verandering niet alleen op het werk, maar ook in de persoonlijke manier van mee om te gaan -zich laten begeleiden (huisarts, bedrijfsarts, psycholoog, psychiater) -keuzes maken, doorvoeren, en de consequenties accepteren PARTTIME

29 Burn-out Behandeling van de individuele patient -rust (is geen platte rust) -ontspannende activiteiten -exercise -(h)erkennen dat er een probleem is en open staan voor verandering niet alleen op het werk, maar ook in de persoonlijke manier van mee om te gaan -zich laten begeleiden (huisarts, bedrijfsarts, psycholoog, psychiater) -keuzes maken, doorvoeren, en de consequenties accepteren -meer afstand nemen van het werk zorgverstrekkers: beter tijdig meer afstand nemen van de job dan een afstandelijke houding aannemen tov de patiënt

30 Burn-out Behandeling -rust (is geen platte rust) -ontspannende activiteiten -exercise -(h)erkennen dat er een probleem is en open staan voor verandering niet alleen op het werk, maar ook in de persoonlijke manier van mee om te gaan -zich laten begeleiden (huisarts, bedrijfsarts, psycholoog, psychiater) -keuzes maken, doorvoeren, en de consequenties accepteren -meer afstand nemen van het werk zorgverstrekkers: beter tijdig afstand nemen van de job dan de afstandelijke houding tov de patient -evenwicht werk/privé herstellen

31 Burn-out Behandeling -rust (is geen platte rust) -ontspannende activiteiten -exercise -(h)erkennen dat er een probleem is en open staan voor verandering niet alleen op het werk, maar ook in de persoonlijke manier van mee om te gaan -zich laten begeleiden (huisarts, bedrijfsarts, psycholoog, psychiater) -keuzes maken, doorvoeren, en de consequenties accepteren -meer afstand nemen van het werk (zorgverstrekkers: beter tijdig afstand nemen van de job dan de afstandelijke houding tov de patient) -evenwicht werk/privé herstellen -reïntegratie in de werksituatie goed voorbereiden

32 Studiedag Burn-out in de zorg.voorkomen en genezen 30 januari Brussel Lezing Prof Godderis : Artsen en VP zijn bevlogen werknemers Resp. 18% en 12% vertoont risico op burn-out Resp. 5% en 7% kampt met een burn-out Werkkenmerken cruciaal voor ontwikkeling burn-out Persoonskenmerken blijken minder een rol te spelen

33 Studiedag Burn-out in de zorg.voorkomen en genezen 30 januari Brussel Actieplan en wake-up call Burn-out is een complex probleem, waar we de ogen niet (langer) kunnen en mogen voor sluiten. Zorgnet Vlaanderen wil, als grootste werkgeversorganisatie in de zorg, een positieve bijdrage leveren om deze complexe thematiek bespreekbaar te maken en aan te pakken. Want burn-out is te voorkomen en te genezen. Onze studiedag is het startschot van een actieplan en tegelijk een wake-up call over het aanpakken van burn-out in de zorgsector. We bekeken een burn-out vanuit een driedubbele focus: de rol van de samenleving, de werkgever en het individu zelf.