De Taalkanjers - Thema 1 HANDLEIDING

Transcriptie

1 LES De Taalkanjers - Thema 1 HANDLEIDING SUGGESTIES VOOR LINKEN Een determinatietabel is vaak uitsluitend opgebouwd uit ja-neevragen. In de les WO kun je samen met de leerlingen een eenvoudige determinatietabel overlopen (bv. over insecten). ZILL-DOELEN 2 1 persoonsgebonden cultuurgebonden SErv3 Samenwerken met anderen en zo bijdragen aan het realiseren van een gemeenschappelijk doel SEiv1 Zich inleven in anderen, andere standpunten en situaties, zonder de eigen identiteit te verliezen TOmn2 Een mondelinge boodschap overbrengen Informatie overzichtelijk weergeven (in beschrijvingen, instructies, vragen, antwoorden) 14

2 LES Vragen uit de hoed toveren! LESDOELEN Taalbeschouwing - Zinnen De leerlingen kunnen ja-neevragen en open vragen met een vraagwoord herkennen. Attitudes en andere leerinhouden De leerlingen werken gericht samen in duo of kleine groep. Ze kunnen iets aan elkaar uitleggen. De leerlingen gaan op een gezonde manier om met competitie. Ze moedigen elkaar aan. De leerlingen tonen belangstelling voor anderen, hun standpunten en voor andere situaties. LEERLIJNEN Dit kwam eerder aan bod De leerlingen denken na over de bedoeling en vorming van vraagzinnen. De leerlingen kunnen gericht vragen stellen en beantwoorden. Dit komt later aan bod De leerlingen denken na over de verschillende soorten vraagzinnen. De leerlingen kunnen vragen en zinnen zelfstandig (her)formuleren. MATERIAAL Werkboek p. 7-9 Extra materiaal hoed, kladpapier (voor elke leerling) LESVERLOOP Aanzet 1 Slaap jij graag? Kern 2 Is onze klas top? Ja! 3 Samen een spel spelen 4 Oefenen maar Reflectie Terugkijken VOOR DE LES Verzamel enkele kladbladen waarvan de leerlingen stroken kunnen scheuren. Zoek een oude hoed om de stroken in te verzamelen. 1

3 AANZET LESVERLOOP 1 Slaap jij graag? Je stelt enkele vragen aan de leerlingen en laat hen antwoorden met ja of nee. Wanneer ze ja willen antwoorden, gaan ze rechtstaan op jouw teken. Wanneer ze nee willen antwoorden, blijven ze zitten. Heb je vannacht goed geslapen? (ja of nee) Slaap jij graag? (ja of nee) Heb je een knuffelbeer om te slapen? (ja of nee) Lees je een boek voor je gaat slapen? (ja of nee) Slaap je op een hoofdkussen? (ja of nee) Slaap je soms op je deken? (ja of nee) Je vraagt aan de leerlingen wat hen opviel aan de antwoorden. (Je beantwoordt de vragen allemaal met ja of nee.) Je noteert twee vragen op het bord. Slaap jij elke nacht in een stapelbed? Wat doe je voor je gaat slapen? Je laat de leerlingen de vragen beantwoorden. Je bespreekt de vragen aan de hand van de volgende vragen. Welke vraag heeft het langste antwoord? (Wat doe je voor je gaat slapen?) Wat was het kortste antwoord? (ja of nee) Kun je op de vraag Slaap jij elke nacht in een stapelbed? nog iets anders antwoorden? (Nee, je kunt enkel ja of nee antwoorden.) Je legt aan de leerlingen uit dat een vraag met ja of nee als antwoord een gesloten vraag is. Geef aan dat gesloten vragen ook ja-neevragen genoemd worden, omdat je er enkel met ja of nee op kunt antwoorden. Vragen die beginnen met een vraagwoord (bv. Waar slaap jij? ) zijn open vragen. Je verwoordt het doel van de les. Deze les leren we open en gesloten vragen herkennen. KERN 2 Is onze klas top? Ja! Je verdeelt de leerlingen in duo s. Ze nemen een kladblad bij zich. Je laat hen zelf nog voorbeelden van gesloten vragen bedenken. De vragen moeten over de klas gaan en gaan ze straks aan de leerkracht stellen. We maken nu per twee een paar gesloten vragen over onze klas. Bijvoorbeeld: Is onze klas top? Wat kunnen we daarop antwoorden? (ja of nee) Wat is het antwoord? (Ja!) Nu is het aan jullie. Jullie moeten goed met elkaar overleggen en samen tot een paar vragen komen over de klas. Luister goed naar elkaar en zorg ervoor dat je allebei aan het woord komt en een vraag bedenkt. De leerlingen kiezen twee vragen en noteren ze op het kladblad. Ze scheuren stroken van het blad en je haalt de vragen op met je hoed. 16

4 Je zit vooraan in de klas op een stoel. Om de beurt mag een leerling een vraag uit de hoed komen trekken. De leerling leest de vraag voor. Jij mag enkel ja of nee antwoorden. Wanneer de leerling de vraag heeft gesteld, denk je klassikaal na. Welke vraag werd er uit de hoed getoverd? (Een leerling herhaalt de vraag.) Kan ik antwoorden met ja of nee? (Als dat zo is, mag de volgende leerling een vraag uit de hoed trekken. Is het een open vraag, dan proberen de leerlingen de vraag om te buigen tot een gesloten vraag.) 3 Samen een spel spelen Je laat de leerlingen oefening 1 erbij nemen. De leerlingen uit de kerngroep en de uitdagingsgroep vormen duo s. Jij begeleidt de aanloopgroep. Verduidelijk eerst de regels. We spelen dit spel in tweetallen. Iedere speler kruist eerst een personage aan in het werkboek. Dat is de persoon die de tegenstander moet proberen te ontdekken. Zorg dus dat je tegenstander niet kan zien wie je aankruist. Om de beurt stel je ja-neevragen. Als je personen kunt uitsluiten, streep je ze door met potlood. Als je denkt te weten wie je tegenstander heeft aangekruist, mag je raden als het jouw beurt is. Gok je fout, dan gaat de beurt naar je tegenstander. Als je het juist hebt geraden, dan heb je gewonnen. De tegenstander kan nog doorgaan tot hij ook de juiste persoon gevonden heeft. Als je klaar bent, kun je alles uitgommen en het spel nog een keer spelen. werkboek p. 7 Je benadrukt dat de leerlingen enkel ja-neevragen mogen stellen tijdens het spel. Je vraagt aan de leerlingen om het spel te evalueren aan de hand van de volgende vragen. Lieten jullie je tegenstander uitspreken? () Hoe hebben jullie het ervaren om enkel ja-neevragen te stellen? (eigen antwoord) Lukte het om enkel met ja of nee te antwoorden? () Wat is hier soms moeilijk aan? () Hoe kun je het vragen stellen nog verbeteren? () 4 Oefenen maar Je overloopt samen met de leerlingen het onthoudkader in het werkboek. Je zoekt samen met de leerlingen nog enkele andere voorbeelden van open en gesloten vragen. Je overloopt nu ook de andere oefeningen met de leerlingen. De leerlingen werken individueel in hun werkboek. De aanloopgroep maakt oefening 2 en maakt daarna oefening 3. Je begeleidt hen bij het maken van de oefening. De kerngroep maakt oefeningen 3 en 4. De leerlingen die de kernoefeningen probleemloos opgelost hebben, maken uitdagingsoefening zelfstandig. werkboek p. 7-9 Wanneer de leerlingen klaar zijn, overloop je kernoefeningen 3 en 4 samen met de klas. De leerlingen die al startten met oefening mogen enkele voorbeeldvragen hardop stellen. 17

5 REFLECTIE TIP Laat leerlingen elkaar in duo s interviewen om gelijkenissen en verschillen tussen hen beiden te vinden. Voor gelijkenissen gebruiken ze gesloten vragen, voor verschillen open vragen. Terugkijken Je bespreekt de les aan de hand van de volgende vragen. Welke soorten vragen zijn er? (open en gesloten vragen) Hoe herken je een ja-neevraag? (Je kunt enkel antwoorden met ja of nee.) Is een ja-neevraag een open of een gesloten vraag? (een gesloten vraag) Hoe vond je het om samen vragen over de klas te bedenken? (eigen antwoord) Hoe kwam je samen tot een antwoord? Ben je daar tevreden over of ga je het een volgende keer anders aanpakken? Hoe? () Hoe verliep het spel? () Wie heeft het spel gewonnen? Was het spannend? Vond je het vervelend om te verliezen? () De leerlingen die nog moeilijkheden ondervinden met de leerstof duiden de weeroefening aan (groene pijl). De leerlingen die de oefeningen vlot maakten, duiden de meeroefening aan (blauwe pijl). 18

6 Vragen uit de hoed toveren! LES Dit kan ik al! Ik kan ja-neevragen herkennen. WERKBOEK 2 Wat zijn de ja-neevragen? Kruis de ja-neevragen aan. Soorten vragen Open vragen beginnen met vraagwoorden (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe ) voorbeelden: Hoe gaat het met jou? Wat is jouw lievelingseten? Wanneer ga jij op vakantie? Gesloten vragen beginnen met werkwoorden kun je beantwoorden met ja of nee voorbeelden: Fiets jij graag? Bel jij vanavond naar Stef? Ben jij negen jaar? 1 x Staat de informatie op het bord? Welke informatie staat op het bord? 2 x Ben je lid van de scouts? Hoelang ben je al lid van de scouts? 3 Wat staat er vandaag op het menu? x Staan er vandaag frietjes op het menu? 4 x Voelt de nieuwkomer zich al goed thuis in de klas? Waarom voelt de nieuwkomer zich al goed thuis in de klas? x Ga je graag naar school? Waarom ga je graag naar school? 1 Wie zoek ik? Speel het spel. Werk goed samen. 3 Vertel meer over jezelf Lees de vragen. Omkring de vraagsoort. Als je klaar bent, stel dan de vragen aan je buur Hoe kom je elke ochtend naar school? open vraag / gesloten vraag Lise Tiny Lotte Boris 2 Eet je graag frietjes? open vraag / gesloten vraag 3 Wat zijn je lievelingskleuren? open vraag / gesloten vraag 4 Wat doe je in het weekend? open vraag / gesloten vraag Ga je vanavond vroeg slapen? open vraag / gesloten vraag Raf Kathy Médy Glenn 6 Wat zijn je hobby s? open vraag / gesloten vraag 7 Wat zijn je favoriete sporten? open vraag / gesloten vraag 8 Is rood je lievelingskleur? open vraag / gesloten vraag Karel Céline Paulien Carlos Fatma Debby Dennis Igor De juiste vraag! Lees het antwoord in de tekstballon. Kruis de juiste vraag aan. Ja. Nederlands en Italiaans. Ja. x Hou jij van taal? Wat doe jij graag op school? Spreek jij thuis Frans? x Welke talen spreek jij thuis? Met 23. Welke taart lust jij graag? x Lust jij graag taart? Nee. Zitten er meisjes in jouw klas? x Met hoeveel zitten jullie in de klas? x Begrijp jij gebarentaal? Hoe zeg je goedendag in gebarentaal? Curieuzeneuzemosterdpot! Het antwoord is gegeven. Bedenk zelf een goede vraag. 1 Ja! 2 Dat is een leuk idee. 3 Ik vind dat prima. 4 Nee! Oké, tot morgen! Dit heb ik vandaag geleerd. Ik leerde wat open en gesloten vragen zijn. Ik oefende verder op het herkennen van ja-neevragen. 9 19