De Taalkanjers - Thema 1 HANDLEIDING

Transcriptie

1 De Taalkanjers - Thema 1 HANDLEIDING SUGGESTIES VOOR LINKEN Je kunt de leerlingen vertellen dat 30 jaar geleden de meeste mensen in ons land dagelijks een krant kochten of via de post ontvingen. Dat aantal daalt elk jaar. Hoe zou dat komen? (Het nieuws wordt meer en meer via andere kanalen gelezen.) Men voorspelt dat binnen 10 tot 15 jaar de papieren krant zal uitgestorven zijn. Wie heeft er thuis nog dagelijks een krant? 22

2 Zoek de boef! DOELEN Lezen - Begrijpend lezen De leerlingen kunnen de inhoud van een tekst voorspellen op basis van afbeelding, titel en lay-out. De leerlingen kunnen hun leesstrategie beoordelen. Attitudes en andere leerinhouden De leerlingen kijken met een open blik naar de wereld. De leerlingen kunnen eenvoudige onderzoeken en ontwerpen uitvoeren vanuit voorspellingen. LEERLIJNEN Dit kwam eerder aan bod De leerlingen leren de inhoud van een tekst voorspellen op basis van afbeeldingen, titel en lay-out. Dit komt later aan bod De leerlingen leren voorspellingen maken op basis van tekstkenmerken, zodat ze die kunnen verbinden met andere teksten. MATERIAAL Werkboek p. 21 Extra materiaal krantenartikelen van de leerkracht en de leerlingen, foto s uit krantenartikelen VERLOOP Aanzet 1 Gevonden in de krant! Kern 2 De inhoud van een artikel voorspellen 3 De kracht van krantenkoppen Reflectie 4 Terugblikken VOOR DE Je neemt een krantenartikel mee over een boef/ misdadiger/dief dat geschikt is om aan de leerlingen te tonen. Vergroot het eventueel op A3-formaat. Je vraagt aan de leerlingen om een krantenartikel mee te nemen. (Toegankelijke websites zijn wablieft.be, metro.be, kits.be, klapkrant.be, kidsweek.nl ) Je voorziet zelf enkele artikels voor leerlingen die geen artikel bij zich hebben en voor de leerlingen die sneller klaar zijn. Je zoekt vooraf enkele foto s in de krant of op een nieuwssite om grappige krantenkoppen bij te maken. Je knipt de foto s uit zonder de kop. Bewaar de oorspronkelijke koppen. Je brengt enkele kranten mee naar de klas om de leerlingen tijdens de les een grappige foto te laten zoeken en uitscheuren. 23

3 AANZET VERLOOP 1 Gevonden in de krant! Je vertelt de leerlingen dat je onlangs een artikel vond in de krant dat je aandacht trok, omdat het past bij het thema. Je toont de foto en de bijhorende krantenkop aan alle leerlingen. Je voorspelt samen met de leerlingen waarover het artikel zou gaan. Ik heb net als jullie een krantenartikel gevonden dat past bij ons thema Boeven. Wat zie je op de foto? (eigen Wat lees je in de titel? (eigen Past de foto bij de titel? Waarom (niet)? (eigen Wie schrijft een krantenartikel? (een journalist) Is een krantenartikel fantasie of geen fantasie? (geen fantasie) Geen fantasie noemen we non-fictie. Non-fictie betekent dat het waargebeurd is. Fictie is fantasie, het is niet waargebeurd. Waarom lezen mensen de krant? (Om te weten wat er in de wereld gebeurt.) Wie leest soms de krant of kijkt soms naar het nieuws (bv. Karrewiet)? (eigen Waarover zou het artikel gaan? (eigen Je leest het krantenartikel voor. Je blikt samen met de leerlingen terug op de voorspellingen. Hebben we goede voorspellingen gemaakt? (eigen Wat gaf jou de meeste informatie: de foto of de titel of de tussentitel? (eigen Wat is een goede titel? (Een goede titel vertelt vaak iets over wie, wat, waar, wanneer, waarom of hoe.) Hoe noemen we de titel van een krantenartikel? (een krantenkop) Was dit een goede krantenkop? (eigen Je verwoordt het doel van de les. Vandaag gaan jullie zelf voorspellingen maken over de krantenartikelen die jullie meebrachten. KERN werkboek p De inhoud van een artikel voorspellen Je verdeelt de leerlingen in heterogene duo s. Alle leerlingen starten met de kernoefening. Om beurt stellen ze hun artikel voor. De leerling die het artikel nog niet las, maakt voorspellingen in het werkboek. Daarna lezen ze samen het volledige artikel. Ze bespreken of de voorspellingen al dan niet klopten. Wat doe je tijdens het lezen? (vragen stellen, controleren of je voorspelling klopte) Wat kun je doen als je een belangrijk woord of een belangrijk stuk tekst niet begrijpt? (herlezen en controleren, overleggen met elkaar, vragen stellen of hulp inroepen van de leerkracht) Je gaat rond in de klas en stuurt bij waar nodig. diff.: uitdaging De duo s die sneller klaar zijn, kunnen een extra artikel halen. 24

4 Als alle leerlingen klaar zijn, laat je enkele duo s aan het woord. Je kunt onderstaande vragen stellen. Wat las je in de krantenkop? (eigen Was het een goede krantenkop? (eigen Wat zag je op de foto? (eigen Wat viel op in de tekst? (eigen Wat gebeurde er in het artikel? (eigen Had je goede voorspellingen gemaakt? Wat was juist? Wat was anders? (eigen Hoe vond je het om het artikel te lezen? (eigen Je blikt ook terug op de zoektocht naar een geschikt artikel. Hoe vond je het om kranten en nieuwsberichten te doorzoeken? (eigen Welke andere bijzondere artikels heb je ontdekt tijdens je zoektocht? (eigen 3 De kracht van krantenkoppen Je herhaalt dat een goede krantenkop erg belangrijk is. Je leest de verschillende koppen van de artikels voor in de klas. Een goede krantenkop motiveert de lezer om het artikel te lezen. Een goede kop geeft al iets prijs over de inhoud van het artikel. Een kop hoeft geen volledige zin te zijn. Vaak zegt een krantenkop iets over wie/wat. In een kop wordt ook vaak gespeeld met taal. Je geeft enkele voorbeelden. Ik vraag me af of jullie net als journalisten goede krantenkoppen kunnen verzinnen. Je kunt de leerlingen uitdagen om een krantenkop met een tongbreker te maken (zie eerdere leerstof). Je kunt de leerlingen zelf op zoek laten gaan naar grappige foto s in een krant. Je toont enkele foto s van nieuwssites of uit de krant. Je zorgt dat de titel onzichtbaar is. De duo s mogen nu zelf een krantenkop bedenken. Je bespreekt klassikaal wat de beste koppen waren (rijm, korte en krachtige boodschappen ). Daarna vertel je de leerlingen wat de oorspronkelijke krantenkop was. 4 Terugblikken Je laat de leerlingen de kijkwijzer invullen in het werkboek. Je blikt terug op de doelen van de les aan de hand van de kijkwijzer. Hoe was het om de inhoud van het artikel te voorspellen? (eigen Hoe ziet een krantenbericht eruit? (foto, datum, eventuele tussentitels, krantenkop ) Waarnaar kijk je als je de inhoud van een tekst wilt voorspellen? (lay-out, titel, afbeeldingen) Wat geeft jou de meeste informatie over de inhoud van het artikel? (eigen Waarom is het zinvol om te voorspellen? (Om gericht te lezen en niet zomaar alles te lezen, om te lezen waar jij graag een antwoord op te weten wilt komen, om te weten te komen wat jou interesseert.) REFLECTIE werkboek p. 21 Je kunt tijdens dit thema als tussendoortje regelmatig een bijzonder krantenbericht lezen. Je kunt de leerlingen ook uitdagen om zelf een leuk, verontrustend, grappig nieuwsbericht aan te brengen als start van de dag. 25

5 Je koppelt terug naar het belang van kranten en media in de wereld. Wie heeft na deze les zin om vaker op zoek te gaan naar nieuwsberichten? (eigen Welke kranten ken jij? (eigen Waarom is het belangrijk dat er kranten zijn? (Om te weten wat er in de wereld gebeurt.) Zouden er overal in de wereld kranten zijn? (eigen Zou de job van een journalist er overal ter wereld hetzelfde uitzien? (eigen Wie zou graag journalist worden? (eigen Je vertelt dat er in ons land persvrijheid is. Dat betekent dat journalisten mogen schrijven wat ze willen en hun mening mogen geven. Dat is niet overal zo. In sommige landen worden journalisten bedreigd of gevangengenomen als ze bepaalde zaken schrijven (bijvoorbeeld kritiek op de koning of op de president). Zoek de boef! Dit kan ik al! Ik kan voorspellen waarover een tekst zal gaan als ik de titel lees. WERKBOEK 1 Ik voorspel Lees het artikel nog niet. Beantwoord de vragen. Lees de titel. Schrijf de krantenkop op. eigen antwoord Kijk naar het artikel. Wat zie je op de foto? eigen antwoord Wat valt op (schuin, vet, kleur )? eigen antwoord Denk na. Welke tekst ga je lezen? een krantenartikel Denk aan wat je al weet. Waarover zou het artikel gaan? eigen antwoord 2 Ik blik terug op mijn voorspelling Lees het artikel. Omkring. Mijn voorspelling was juist / bijna juist / niet juist. VOOR HET LEZEN Ik kijk naar de afbeeldingen en denk erover na. Ik kijk naar wat opvalt: vet, schuin, kleur Ik weet of het fictie of non-fictie is. Ik weet waarover ik ga lezen. NA HET LEZEN Ik denk terug: klopte wat ik dacht? Dit heb ik vandaag geleerd. Ik leerde de inhoud van een krantenartikel voorspellen