Kadernota «Verantwoord ramen» Bestuurlijk verantwoordelijk: College van B & W Hof van Twente

Transcriptie

1 «Verantwoord ramen» Bestuurlijk verantwoordelijk: College van B & W Hof van Twente Coördinatie en eindredactie: Afdeling bedrijfsvoering & Concernstaf Datum behandeling raad 20 juni & 11juli 2017 Kadernota 2018

2 1. Inleiding In 2018 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Met deze Kadernota blikken we vooruit op Passend bij het laatste jaar van de huidige periode zijn we in deze kadernota terughoudend met nieuwe initiatieven. Daarnaast zijn het de financiële risico s van recente ontwikkelingen in het sociaal domein die maken dat dit een verstandig uitgangspunt is. Met name de stijging in de uitgaven die we zien op het gebied van jeugdzorg en Wmo baart ons zorgen. Sociaal domein in beeld Waaruit bestaat dit verontrustende beeld en welke oorzaken zijn hiervoor aan te geven? Welnu, we zien in de afgelopen maanden dat het aantal cliënten en de daarmee gepaard gaande kosten in zowel de jeugdzorg als Wmo toenemen. Deze volumeontwikkelingen houden verband met de toename van het aantallen ouderen en de aantallen doorverwijzingen door huisartsen. In dit verband wijzen wij expliciet op de gevolgen van de extramuralisering in de ouderenzorg. Nu mensen langer thuis (moeten) blijven wonen en pas bij zwaardere beperkingen naar een verpleeghuis kunnen, is er een grotere groep mensen met zwaardere beperkingen die thuis ondersteund en gecompenseerd moeten worden. Daardoor wordt het aantal cliënten groter maar is de zorgvraag ook zwaarder. Dit drukt zwaar op het budget Wmo. Tegelijk spelen er prijsontwikkelingen. Door nieuwe aanbestedingen (hulpmiddelen, trapliften, collectief vervoer) zijn we gebonden aan hogere prijzen. Bovendien leidt de grote druk die binnen onze uitvoerende organisatie bestaat, tot een gevoelde noodzaak om extra personele capaciteit in te zetten om een goede dienstverlening te garanderen en wachtlijsten tegen te gaan. Overgangstermijn Bij de start van de nieuwe taken (transities per 1 januari 2015) heeft de raad de keuze gemaakt om de jaren 2015 tot en met 2017 als een overgangstermijn te beschouwen en daarna te bezien hoe de structurele uitgaven zich binnen het gehele taakveld zullen ontwikkelen. De gedachte hierbij was dat het enige jaren zou duren voordat de situatie genormaliseerd zou zijn. De ervaringen tot dusver bevestigen die verwachting. Het instellen van een overgangstermijn ging gepaard met de vorming van een Transitiereserve sociaal domein, waaruit 2

3 gedurende die jaren eventuele tekorten konden worden gedekt. Na afloop van deze driejarige overgangstermijn zou dan de balans opgemaakt kunnen worden en bezien worden of eventueel aanvullende, structurele dekking gevonden zou moeten worden. Wanneer de trend van de afgelopen maanden zich doorzet zullen de uitgaven in het sociaal domein dit jaar fors hoger uitvallen (bijna 2 miljoen) dan de budgetten die we hiervoor van het Rijk ontvangen. Zoals in het verleden met de raad is afgesproken zal de transitiereserve sociaal domein worden aangesproken om het tekort dat hierdoor ontstaat te dekken. De verwachting is echter dat die reserve medio 2018 uitgeput zal zijn. Onderzoek Raad voor het openbaar bestuur Dat het nu nog te vroeg is om de balans op te maken van de drie decentralisaties voor werk, jeugd en zorg, is ook een conclusie uit de eerste waarnemingen van het onderzoek Gemeenten in 3D. Dit onderzoek wordt momenteel door de Raad voor het openbaar bestuur samen met de Raad voor de financiële verhoudingen uitgevoerd naar de betekenis van de decentralisaties in het sociale domein voor het functioneren van de lokale democratie en de kwaliteit van het openbaar bestuur. De Raad constateert dat er lokaal nog geen scherpe keuzes zijn gemaakt. Pas als er meer ervaring is opgedaan is er ruimte voor innovatie en het langetermijnperspectief. Ook stelt de Raad, dat in veel gemeenten de budgetten die het Rijk hanteert bij het uitkeren van middelen voor de sociaal-domeintaken nog maatgevend zijn voor de lokale bestedingen. Gemeenten streven naar de vorming van één integraal budget, maar de praktische uitvoering daarvan vergt tijd. Rekening houden met risico s Vraag is vervolgens hoe Hof van Twente in de aanloop naar de programmabegroting 2018 zo goed mogelijk kan omgaan met de situatie in het sociaal domein, wetend dat er nog de nodige onduidelijkheden zijn en zich ook nog gunstige ontwikkelingen kunnen voordoen. Als gevolg van de kabinetsonderhandelingen verwachten we dat niet de meicirculaire, maar de septembercirculaire inzicht zal geven in de ontwikkeling van de uitkering uit het Gemeentefonds. Door de economische opleving verwachten we namelijk een (bescheiden) meevaller. 3

4 De vraag die in deze kadernota centraal staat luidt: Hoe kunnen we verantwoord ramen, rekening houdend met wensen, onzekerheden en risico s? We kiezen ervoor om in dit stadium (nog) geen budgetoverschrijdingen te presenteren in de begroting 2018 en meerjarenraming. Evenmin vinden we het op dit moment opportuun om tot een forse taakstelling binnen het taakveld sociaal domein te besluiten. We weten immers dat de mogelijkheden om vanuit het gemeentelijk handelingspotentieel substantieel te snijden in de uitgaven beperkt zijn. Maar wat doen we dan wel? En hoe geven we uiting aan het besef dat de situatie in het sociaal domein een grote urgentie heeft? Het antwoord daarop is, dat we in deze kadernota kiezen voor een benadering via de risicoparagraaf. Dat wil zeggen: we stellen voor om de extra risico s van de open-einderegelingen in het sociaal domein (jeugdzorg en Wmo) te verwerken door het verhogen van de weerstandscapaciteit. Dat wil zeggen dat de buffer in de Algemene reserve die ongemoeid wordt gelaten een stuk groter wordt dan in de afgelopen jaren. Zo schatten wij de risico s per saldo 3,5 miljoen hoger in dan ze nog in de jaarrekening 2016 werden gepresenteerd. ( 7 miljoen x kansfactor 0,5). Om met de benodigde weerstandscapaciteit op een ratio van 1,0 uit te komen gaat deze daardoor 6,8 miljoen bedragen. Dit bedrag moet in de algemene reserve als buffer aangehouden worden en kan daarom niet voor nieuw beleid worden aangewend. Procesaanpak sociaal domein Het gevolg van deze risicobenadering is tweeërlei. Ten eerste leidt ze ertoe, dat op dit moment geen harde dekkingsmaatregelen in de vorm van bezuinigingstaakstellingen of lastenverzwaringen worden voorbereid. Ten tweede beperkt ze de mogelijkheden om reserves aan te wenden voor nieuw beleid. Dit betekent dat diverse maatschappelijke initiatieven en politiek wenselijke projecten in deze kadernota helaas niet gehonoreerd kunnen worden. Het betekent echter NIET dat we de ontwikkelingen afwachten. Het college ervaart een collectieve verantwoordelijkheid om aan de slag te gaan met een opdracht. Die opdracht bestaat uit drie speerpunten: 4

5 1. Een actieve lobby richting Rijksoverheid om compensatie te vragen voor de (dreigende) budgetoverschrijdingen in het sociaal domein. 2. Het actief onderzoeken van (transformatie-) mogelijkheden om kosten binnen het sociaal domein te reduceren. 3. Overeenkomstig het doel van de overgangstermijn bepalen welk aandeel het sociaal domein redelijkerwijs binnen de totale gemeentelijke begroting dient te hebben. Wij stellen uw raad voor om met ons in gesprek te gaan over deze Kadernota 2018, die wij als raadsvoorstel aan u presenteren. Burgemeester en wethouders, de secretaris, drs. B. Marinussen de burgemeester, drs. H.A.M. Nauta-van Moorsel MPM Bovenstaande procesaanpak sociaal domein, de eerdergenoemde risicobenadering en het uitgangspunt om terughoudend te zijn met voorstellen voor structureel nieuw beleid, stellen ons in staat om een sluitend meerjarenperspectief te presenteren. 5

6 2. Collegeagenda Uit een evaluatie van het collegeprogramma volgt dat inmiddels veel speerpunten zijn uitgevoerd of in de steigers staan. Denk bijvoorbeeld aan het programma duurzaamheid en onze Routekaart naar een duurzaam Hof van Twente in Er zijn concrete plannen gemaakt voor duurzame energieproductie met zon en biomassa. Met het Masterplan asbestverwijdering gaan we de ambitie waarmaken om asbest zoveel mogelijk uit onze leefomgeving te verwijderen. De sanering van de wijk t Gijmink is volop in uitvoering. Gildebor is met ingang van 1 januari 2017 een feit. We zijn voortvarend met de huisvesting van vluchtelingen. De sociaal economische visie is volop in uitvoering. En de eerste projecten uit de transformatie in het sociaal domein krijgen vorm. Zaken die nog lopen hebben we opgenomen in collegeagenda Nieuwe impulsen Zoals gezegd: de actualiteit van grote financiële risico s maakt dat in deze kadernota slechts een beperkt aantal nieuwe voorstellen is opgenomen. In de meeste gevallen gaat het daarbij om incidenteel nieuw beleid. Zo stellen we voor om middelen beschikbaar te stellen voor de uitvoering van het plan Tuindorp in Goor. We willen middelen aanwenden voor zowel de uitvoering van het nieuwe Bomenbeheerplan als voor het Uitvoeringsprogramma Havenbedrijf Twente. Daarnaast bevat deze kadernota een voorstel voor een bijdrage aan de nieuwe Agenda van Twente en voor een impuls aan de in gang gezette Organisatieontwikkeling. Voor de bouw van het integraal kindcentrum in Delden en voor de realisatie van een kunstgrasveld in Diepenheim stellen we voor om de benodigde middelen beschikbaar te stellen. Toekomstige projecten Maar zoals in de inleiding geschetst, voor een aantal andere projecten die in de samenleving worden voorbereid en naar onze opvatting politieke steun verdienen, zien we helaas op dit moment geen financiële ruimte. Voor sommige is dat niet erg, omdat verdere planvorming nog enige tijd vergt, zoals de bouw van een nieuwe centrale gemeentewerf in Goor. In andere gevallen betekent het dat initiatieven on hold moeten worden gezet, omdat er in deze kadernota nog niet de benodigde bijdragen voor kunnen worden aangekondigd. 6

7 Dit laatste geldt voor het meerjarenonderhoudsplan van de Reggehof en de investeringen in sportparken Heeckeren en de Mors. Ook betekent het dat we voor nieuwe reconstructiebudgetten voor de herinrichting van de openbare ruimte en voor extra middelen voor het beheerplan bermen en sloten voorlopig geen financiële ruimte zien. Collegeagenda Woningbouw Glasvezel Herontw. Esch 3 Asbest Beheer- Pilot o.a. TSB & Bentelo integraal plannen biomassa Sociaal Bedrijven- Bruggen economische terreinenvisie Lobby Duurzaam- Zonneparken visie werklocaties asbest heidspleinen Agenda Onderzoek Asbest Haven agrarische Zenkeldams- kennis- Mineral Omgevings- Delden sector hoek centrum valley visie en -wet Spoorpark Strategische Leidraad & Regge Gemeente- grond- Gijmink B Postcode- inrichting door Goor werf aankopen & koppelpilot roosproject openb. ruimte Econom ie Duurzaam heid Zorg voor elkaar Algem een Sportcomplex Accommo- IKC's de Mors & Branding Investerings- HRD-beleid daties Heeckeren fonds Welzijn Doelgroepen Organisatie- Omgevings- Veiligheids vervoer ontwikkeling dienst Twente beleid Agenda Transfor- Cultuur- Wijkbeheer voor Informatiematie profiel uitbouwen Twente veiligheid Demografie Keukentafel- Integratie P10 Analyse gesprekken big data 7

8 3. Uitgangspunten Op 25 januari j.l. vond een informatieve raadsbijeenkomst plaats over de vernieuwingen in het Besluit begroting en verantwoording (Bbv) en het raadsinitiatief STIP. Tijdens die bijeenkomst is de vraag gesteld wie de uitgangspunten voor de begroting bepaalt. Benadrukt is dat het de gemeenteraad is die door de kadernota vast te stellen zijn instemming geeft aan de financiële uitgangspunten die gehanteerd worden voor de begroting. Het gaat dan om onderwerpen zoals indexering en (reken-)rente. Indexering 2018 Voor het opstellen van de begroting 2018 wordt het effect van loon- en prijsontwikkelingen meegenomen. Hierbij wordt een indexering voor personele kosten toegepast van 2,4%. De indexering van materiële uitgaven is bepaald op 1,1%. Het gewogen gemiddelde indexpercentage bedraagt hierdoor 1,73%. Deze index wordt gehanteerd bij het indexeren van subsidies en belastingen. De prijsontwikkeling wordt deels gecompenseerd via het gemeentefonds. Het netto effect van de geraamde loon- en prijsstijgingen is De effecten van indexering van prijzen en lonen zijn in de 1 e Berap 2017 opgenomen. Vernieuwing BBV Tijdens de eerdergenoemde informatieve raadsbijeenkomst is afgesproken dat de (wettelijk verplichte) beleidsindicatoren voortaan worden verwerkt per programma. Op verzoek vanuit de raad worden hier ook enkele prestatie-indicatoren uit de programma s sociaal economische visie en duurzaamheid aan toegevoegd. Deze sluiten aan bij de voorschriften die voortkomen uit het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Maar ze zijn ook afgestemd op de aandachtspunten die de Provincie Overijssel in haar Begrotingsbrief dit voorjaar onder de aandacht heeft gebracht van uw raad en ons college. Het risicobeleid om de weerstandscapaciteit op een ratio van minimaal 1,0 te behouden, blijft wat ons betreft het uitgangspunt. Ook voor het grondbeleid hanteren we een ratio van minimaal 1,0. 8

9 4. Nieuw beleid Voortbouwend op de collegeagenda bevat deze Kadernota 2018 een aantal onderwerpen van nieuw beleid (met name incidenteel van aard), waarvan wij het raadzaam en verantwoord vinden deze in de programmabegroting 2018 te honoreren. Dit gebeurt binnen de drie pijlers van beleid, namelijk: 1. Economie en duurzaamheid 2. Sociaal domein 3. Dienstverlening en organisatie 4.1 Economie en duurzaamheid Agenda voor Twente : (I) De uitvoering van de programma s Sociaal economische visie en Duurzaamheid krijgt in 2018 een vervolg. Het beleid dat hiervoor is gemaakt, en de middelen die hiervoor in voorgaande jaren beschikbaar zijn gesteld, bieden hiervoor de basis. Nieuw is de bijdrage voor de Agenda voor Twente Voorheen verliep de financiering via een superdividend van Twence. Een actieve inbreng vanuit de raad van Hof van Twente heeft geleid tot een Agenda voor Twente waarin de belangen van niet-stedelijke gemeenten in Twente, waaronder landbouw/ agro-industrie en vrijetijdseconomie goed behartigd worden. Uitgangspunt is een maximale bijdrage van 12,50 per inwoner per jaar. Om onze bijdrage in lijn met het BBV ten laste te kunnen brengen van de reserves hebben wij de Regio Twente gevraagd om een eenmalige bijdrage te kunnen doen voor de gehele looptijd. Uitvoering Havenvisie Twente : (S) Ter uitvoering van de binnenhavenvisie is een gezamenlijk uitvoeringsprogramma opgesteld. De Twentse havengemeenten dragen hiervan driekwart van de kosten. Het overige deel komt van derden. Het aandeel van Hof van Twente bedraagt 9,5% van de totaal geraamde kosten. Uitvoering motie toeristenbelasting : (S) Met een motie heeft de raad het college verzocht om in beeld te brengen wat er in structurele zin nodig is om inzet te blijven plegen op het terrein van vrijetijdseconomie, zowel regionaal als lokaal. Ook is gevraagd te kijken naar mogelijkheden om extra ontvangen toeristenbelasting in te zetten ten behoeve van het toeristische veld. Hiervoor is nodig, maar verwacht wordt dat als bijdrage uit de markt verkregen kan worden. 9

10 Tegelijkertijd is in regionaal verband afgesproken dat gemeenten bovenop hun bijdrage voor de Agenda van Twente één euro per inwoner beschikbaar stellen voor vrijetijdseconomie. Met het opnemen van dit bedrag in deze kadernota wordt zowel aan de motie als aan de regionale afspraak tegemoet gekomen. eventuele planschade verwachten we beperkte kosten. Met de uitgifte van kavels wordt een uiteindelijk netto resultaat verwacht van Agrarische sector : (I) In de afgelopen jaren hebben we de beschikking gehad over een incidenteel budget voor plattelandsontwikkeling. Dit budget raakt uitgeput. Bovendien is er veel in beweging in de agrarische sector. De komende jaren stoppen veel boeren en komt er agrarische bebouwing vrij. Er is een agenda voor de agrarische sector gemaakt. Bovendien is Hof van Twente één van de trekkers van het regionale project Mineral Valley. Hieruit komen projecten voort die om incidentele investeringen vragen. Daarom wordt voorgesteld een incidenteel budget beschikbaar te stellen. Voorbereidingskrediet ten Hovestraat : Om een nieuwe grondexploitatie ten behoeve van woningbouw op een locatie aan de ten Hovestraat te kunnen starten, is een voorbereidingskrediet vereist. Het gebied (6.000 m2) is goed ontsloten en buiten 10

11 4.2 Sociaal domein Uitvoering plan Tuindorp Goor : (I) Naar aanleiding van de onrust over het mogelijk huisvesten van statushouders in een pand aan de Jurriën Sprakelstraat is de welzijnsorganisatie Salut gevraagd om een plan van aanpak voor de leefbaarheid in Tuindorp te maken. Dit plan is nu gereed en hieruit vloeit een aantal projecten voort op het gebied van opbouwwerk,inrichtingen en onderhoud van de openbare ruimte. Doesgoor : (S) In 2015 begon als pilot voor de transformatie in het sociaal domein een project om sportpark Doesgoor een bredere maatschappelijke functie in de wijk te geven in de vorm van een inloopvoorziening (dagbesteding). De door de gemeente gesubsidieerde pilotfase is per januari 2018 ten einde. De pilot Doesgoor is succesvol en bereikt veel (kwetsbare) mensen die meedoen en geactiveerd worden. De preventieve functie is groot, omdat de beschikbaarheid van deze algemene voorziening tot minder individuele voorzieningen noodzaakt. Om die reden is een dekking voorzien vanuit de bestaande middelen voor Wmo en Participatiewet. Integraal kindcentrum Delden : (I) Als uitvloeisel van de Scholenvisie die in 2012 door de raad is vastgesteld hebben de schoolbesturen in Delden het initiatief genomen voor het samenvoegen van drie locaties tot één nieuwe locatie. Op die manier wordt geanticipeerd op de steeds groter wordende leegstand van lokalen in Delden en zijn de scholen klaar voor de toekomst. Op grond van de Wet primair onderwijs financiert de gemeente grootschalige renovatie en nieuwbouw. Voor de berekening van het bedrag dat de gemeente bijdraagt zijn normvergoedingen opgesteld. Indien op de vrijkomende locaties woningbouw kan worden gerealiseerd, kan hiermee, afhankelijk van de doelgroep (sociale huur of vrije sector) indicatief een netto resultaat van worden gerealiseerd. Kunstgrasveld Diepenheim : (I) In de afgelopen jaren zijn in de verschillende kernen kunstgrasvelden aangelegd bij voetbalaccommodaties. In Diepenheim is een plan ontwikkeld om een bestaand veld te vervangen door kunstgras. Voor de aanleg van het veld is een investering vereist van een half miljoen euro. Het resterende bedrag is bedoeld voor aanpassing van de omliggende infrastructuur. 11

12 Sportcomplex de Mors : (I) De stichting beheer registergoederen Delden (SBR) en SV Delden hebben een plan gemaakt waarbij binnen- en buitensport in een nieuwe accommodatie worden ondergebracht. Het voorstel is om via deze kadernota een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen, dat bedoeld is voor onderzoek naar de verkeersituatie, ondersteuning in de verkenningsfase en communicatie/ participatie. Dit betekent dat nog geen middelen voor de realisatie beschikbaar worden gesteld. (zie ook 4.4) Reggehof Meerjarenonderhoudsplan : (S) Naar aanleiding van de vraag om een bijdrage in de noodzakelijke vervanging van de zogeheten trekkenwand is een nieuw meerjarenonderhoudsprogramma opgesteld. De extra structurele bijdrage die dit van de gemeente als eigenaar van het gebouw vraagt bedraagt Subsidie activiteiten buurtschappen : (S) Ter bevordering van de leefbaarheid is het voorstel om het subsidieplafond voor de subsidieregels 6b (activiteiten buurtschappen) en 6c (belangenbehartiging buurtschappen) met te verhogen. 12

13 4.3 Dienstverlening en organisatie Bomenbeheerplan : (I) Het bomenbeheerplan stelt de gemeente in staat om via planmatig beheer het bomenbestand naar een veilig kwaliteitsniveau te brengen volgens het door de raad vastgestelde kwaliteitsniveau B. Om in de komende jaren een goede start te kunnen maken met de uitvoering van dit plan zijn aanvullende middelen vereist. Daarom stellen wij voor om in 2018 en 2019 incidenteel beschikbaar te stellen. Griffie/ Trainees : (I) De ontwikkelingen in de samenleving leiden ertoe dat ook de positie en rol van de raad(sleden) aan verandering onderhevig zijn. Dit vraagt om een intensieve vorm van inhoudelijke ondersteuning en ambtelijke bijstand. Het is de bedoeling om tijdelijke extra inzet te organiseren door deel te gaan nemen aan het programma voor trainees dat in Twents verband is opgestart via Twentse Kracht. Organisatieontwikkeling : (I) De raad was deelgenoot van de startbijeenkomst voor organisatieontwikkeling op 23 november In vervolg hierop is een programma organisatieontwikkeling opgesteld. Dat heeft tot doel om alle medewerkers intensief in contact te brengen met de veranderende rol van de gemeentelijke overheid en met onze organisatiewaarden leiderschap, eigenaarschap en vertrouwen. Voor externe begeleiding kuiertochten, waardendagen en de interne Hofacademie is gedurende twee jaar een bedrag van benodigd. Uitvoeringsagenda ICT : (I) De integrale visie en uitvoeringsagenda ICT vormen de basis voor alle ontwikkelingen op het gebied van digitalisering in komende jaren. Vorig jaar zijn hiervoor extra middelen beschikbaar gesteld. De grote impact van ICT op ons werk maakt dat we voorstellen om opnieuw een impuls te geven aan de uitvoeringsagenda ICT. Project Branding : (I) Dit jaar wordt in een interactief proces met de samenleving, dat extern wordt ondersteund, gewerkt aan het opstellen van een gebiedsprofiel met marketingstrategie van Hof van Twente. Dit alles vindt plaats in het project Branding. Om in 2018 uitvoering te kunnen geven aan de vervolgfase, via een palet aan activiteiten in samenwerking met instellingen en bedrijven, is een aanvullende bijdrage vereist vanuit de gemeente. 13

14 Sociaal intranet : (I) Sociaal intranet moet de startplek worden voor alle werkzaamheden binnen onze organisatie. Het gaat om een systeem dat past bij de huidige manier van werken en organisatie (tijd- en plaatsonafhankelijk werken), technisch flexibel is en op alle devices is te benaderen. Sociaal intranet ondersteunt het digitaal projectmatig werken (ook met externen) en zorgt ervoor dat iedereen kennis kan delen. 14

15 4.4 Niet gehonoreerd nieuw beleid De budgettaire positie van de gemeente in het algemeen en de risico s in het sociaal domein in het bijzonder, geven ons aanleiding om enkele (accommodatie-) plannen voorlopig on hold te zetten. Het gaat hierbij met name om de volgende projecten: Schrappen taakstelling welzijnsubsidies In de programmabegroting 2013 is een omvangrijk pakket bezuinigingsmaatregelen opgenomen. Een algemene taakstelling betreft de post welzijnsubsidies. Tijdens de betreffende begrotingsvergadering is besloten deze taakstelling uit te stellen. De bezuinigingstaakstelling bestaat echter nog wel ingaande het jaar Verhoging budget investeringssubsidie Voor 2016 is de subsidieregel Investeringssubsidie aangepast in die zin dat alle verenigingen/ instellingen, ook indien zij gerekend worden tot de niet-basisvoorzieningen, in aanmerking kunnen komen voor subsidie van investeringen in maatregelen voor duurzaamheid en energiebesparing. Gebleken is dat steeds meer verenigingen/instellingen gebruik maken van deze mogelijkheid en daardoor naar verwachting het thans beschikbare budget te krap wordt. Sportpark Heeckeren Als gevolg van de Accommodatievisie die in 2014 door de raad is vastgesteld, hebben GFC, de atletiekvereniging en een aantal kleinere clubs een plan gemaakt voor een sportpark in Heeckeren. De realisatie hiervan vraagt om een incidentele bijdrage van de gemeente in de orde van 1 tot 1,5 miljoen. Sportpark De Mors (I) en (S) Eveneens als gevolg van de Accommodatievisie die in 2014 door de raad is vastgesteld, hebben de stichting beheer registergoederen Delden (SBR) en SV Delden de handschoen opgepakt om een plan te maken voor de toekomst. Binnen- en buitensport worden bij elkaar gebracht om synergievoordeel te behalen en de voorzieningen toekomstbestendig te maken. Achterliggend idee daarbij is dat ook als dit plan niet wordt uitgevoerd, de gemeente voor kosten van handhaving van de huidige accommodaties zal komen te staan. De gemeentelijke bijdrage in de kosten betreffen de herinrichting (50% van ), aanpassingen in de openbare ruimte (schatting rapport: ) en overig De totale bijdrage is

16 Een raming van de potentiële grondopbrengst van de locatie korfbal en sporthal bedraagt Indien sociale woningbouw op het terrein sporthal wordt gepland, dan is er uitsluitend een opbrengst voor de locatie korfbal: Voorfinanciering IKC s : (I) Voor de realisatie van IKC s in Markelo en Delden zijn, respectievelijk worden via deze kadernota, middelen beschikbaar gesteld. In Goor, Bentelo, Stad Delden en Diepenheim zijn eveneens gesprekken opgestart die mogelijk op termijn tot vorming van IKC s kunnen gaan leiden in bestaande schoolaccommodaties. Een voorstel is gemaakt om dit proces te faciliteren door middel van een voorfinanciering. Gemeentewerf In 2016 is een oriënterend onderzoek uitgevoerd naar de toekomstige huisvesting van de buitendienst. Nu deze is samengevoegd met de buitendienst van Hengelo en SWB in de nieuwe organisatie Gildebor, blijft de gemeente verantwoordelijk voor de huisvesting. Uit het onderzoek volgt dat er een voorkeur bestaat om de twee huidige gemeentewerven te vervangen door een centraal gelegen nieuwe werf, bij voorkeur op een locatie op bedrijvenpark Zenkeldamshoek in Goor. Voordat tot definitieve besluitvorming en realisatie overgegaan kan worden zal in 2017 een projectmatige verkenning worden uitgevoerd. In de businesscase zullen ook de vrijkomende locaties in Bentelo en Markelo worden betrokken. Starterslening (3 x ) Met de aangepaste voorwaarden voor de nieuwe verordening voor startersleningen kunnen meer starters bij de koop van een woning geholpen worden dan op basis van de oude voorwaarden. Echter het revolving fund levert de komende jaren niet voldoende middelen op om daarbinnen ook de nieuwe verordening zelfstandig weer te kunnen financieren. Daarvoor is een structureel bedrag van per jaar nodig. Met dit bedrag kunnen jaarlijks 12 à 13 startersleningen verstrekt worden. Dit aantal ligt in de lijn met het gemiddeld aantal verleende leningen van de afgelopen jaren. 16

17 5. Budgettair perspectief Perspectief kadernota Programmabegroting e bestuursrapportage Nieuw beleid Dekkingsmaatregelen Sociaal Domein Budgettair perspectief kadernota Waarvan incidentele baten en lasten Structureel perspectief kadernota

18 6. Overzicht Nieuw beleid Nieuw Beleid Nr Omschrijving Investering a Agenda van Twente (obv 12, p/inw), vorming bestemmingsreserve 1b Agenda van Twente , tlv reserve majeure projecten 2 Havenbedrijf Twente a Agrarische sector b Agrarische sector, tlv algemene reserve Vrijetijdseconomie a Branding b Branding, tlv algemene reserve a Voorbereidingskrediet Ten Hovestraat b Voorbereidingskrediet Ten Hovestraat, tlv opbrengst grondexploitatie 7a Uitvoering plan Tuindorp b Uitvoering plan Tuindorp, tlv algemene reserve a Bomenbeheerplan b Bomenbeheerplan, tlv algemene reserve a Kunstgrasveld Diepenheim b Kunstgrasveld Diepenheim, afschrijvingsreserve tlv reserve majeure projecten a Voorbereidingskrediet sportpark de Mors b Voorbereidingskrediet sportpark de Mors, tlv algemene reserve 11 Huisvesting primair onderwijs Delden (IKC)

19 Nr Omschrijving Investering Meerjarenonderhoudsplan Reggehof Subsidie activiteiten buurtschappen a Doesgoor b Doesgoor, tlv algemene voorzieningen en jeugd a Trainee (oa griffie) b Trainee (oa griffie), tlv algemene reserve a Organisatieontwikkeling b Organisatieontwikkeling, tlv algemene reserve a Invoering sociaal intranet b Invoering sociaal intranet, tlv algemene reserve a Informatisering b Informatisering, tlv algemene reserve Totaal nieuw beleid

20 7. Overzicht Reserves bedragen x Algemene Reserve Stand per 1 januari Saldo onttrekkingen en toevoegingen Stand per 31 december Totaal risico's conform berekening weerstandsvermogen Nader te besteden bedragen x Grondexploitatie Stand per 1 januari Saldo onttrekkingen en toevoegingen Stand per 31 december Totaal risico's conform berekening weerstandsvermogen Nader te besteden bedragen x Reserve Majeure Projecten Stand per 1 januari Saldo onttrekkingen en toevoegingen Stand per 31 december

21 bedragen x Reserve Bovenwijkse Voorzieningen Stand per 1 januari Saldo onttrekkingen en toevoegingen Stand per 31 december bedragen x Reserve Transitie sociaal domein Stand per 1 januari Saldo onttrekkingen en toevoegingen Stand per 31 december