Welkom bij het Verdiepingsprogramma Triggerpoints

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Welkom bij het Verdiepingsprogramma Triggerpoints"

Transcriptie

1 Dr. Janet Travell & Dr. David Simons Het gebrek aan voldoende begrip en vakkundige behandelaars van MTrPs veroorzaakt bij zoveel mensen nodeloos pijn en bewegingsbeperking, dat dit de tragiek van de moderne geneeskunde genoemd kan worden. Welkom bij het Verdiepingsprogramma Triggerpoints Spreker: Bonne Eigenhuis, fysiotherapeut het Verdiepingsprogramma De Opdrachten Thema 1 Bovenste Extremiteit (3) Thema 2 Onderste Extremiteit (2) Thema 3 Casuistiek (3) Thema 4 Examen (2) Thema 1 Uitwerking Schoudercasus Thema 2 Uitwerking Rugcasus Thema 3 Presentatie Onderzoek Thema 4 Examen (2) 3 4 Thema 1. bovenste extremiteit Nadien.. Weet je wat een triggerpoint is; Kun je bij jezelf MTrP s herkennen; Weet je hoe je Triggerpoints kunt opsporen; Ken je de waarde van deze kennis als aanvulling op de reguliere diagnostiek; Heb je een begin gemaakt met het zoeken naar triggerpoints bij je buurman of buurvrouw 5 intro Myofascial Triggerpoint (MTrP) Lokale contractuur in de spierbuik: 1

2 Stoffen in hoge concentratie aangetoond in Actieve en Latente MTrPs (Shah) substance P (SP), norepiferine (NE), bradykinine (BK), Potentieel aan Hydrogenium (PH) tumor necrosis factor alpha (TNF-α), Cytokinine (IL-6) calcitonine gen-gerelateerde peptiden, interleukines, (A) SP and (B) NE (A) ph and (B) BK 2

3 (A) TNF-α, and (B) IL-6 Tumornecrosefactor-alfa (afgekort: TNFα, ook wel cachexine of cachectine genoemd) is een van de twee bekende tumornecrosefactoren en een daarmee een cytokine. Het speelt een belangrijke rol bij ontstekingsprocessen en de acutefasereactie. TNFα stimuleert de ontstekingsreactie in het lichaam. Hierdoor kan het tumorcellen doden. Het speelt echter ook een sleutelrol als boodschapper bij reumatoïde artritis en de ziekte van Crohn. Het doet de ontsteking toenemen. Dit heeft weefselafsterving (= necrose) tot gevolg. IL-6 is een cytokine, betrokken bij zowel pro-inflammatoire en antiinflammatoire reacties. T-cellen en macrofagen produceren IL-6 om het immuunsysteem te stimuleren bij weefselschade. IL-6 wordt verder ook geproduceerd door spieren als reactie op spiercontractie (cytokines gemaakt door spieren worden ook wel myokines genoemd). Wat doet een triggerpoint? Een MTrP heeft invloed op de functie van de spier Welke functies heeft een spier? Een MTrP beinvloedt het specifieke uitstralingsgebied Triggerpoints verstoren de samenwerking van spieren 16 De 5 stadia van MTrP s 1) Strakke band taut band 2) Latent: bij druk pijnlijk op de plek 3) Latent: bij druk pijnlijk op de plek met uitstraling 4) Actief: zonder druk pijn aan het einde van de dag of bij inspanning, bij druk geprovoceerd en herkenbaar 5) Actief: constante pijn, bij druk geprovoceerd en herkenbaar Bron:Travell and Simons Myofascial pain and disfunction 3

4 Vaak een rol bij: Achillespeesklachten Brandende pijn Carpaal tunnel syndroom Chronische pijn Frozen shoulder Groeipijn Gevoelloosheid in handen of voeten Hielsporen Hoofdpijn/migraine Ischias Kaakklachten Knakkende gewrichten Kniepijn Knikkende knieën Kuitkramp Menstruatiepijnen Pijn of stijfheid aan gewrichten of spieren Piriformis syndroom Restless legs RSI (CANS) Rotator cuff syndroom Rugpijn Schrijverskramp Slijmbeursontsteking Tennisarm Thoracic outlet syndroom Tintelingen in handen of voeten ETC. MTrP s MPS, wat is dat? MPS is gedefinieerd als een complex van sensorische, motorische en autonome symptomen veroorzaakt door Myofasciale Triggerpoints (MTrPs). De prevalentie van MPS is de laatste jaren sterk toegenomen en wordt geschat op 12% in de populatie. De prevalentie van MPS varieert van 21% van de bezoekende patiënten aan een orthopeed tot wel 85-93% van de patiënten in een pijnkliniek (Borg-Stein en Simons, 2002). Onstaan Hoe ontstaan MTrP s? - Trauma (vertillen, laesie, whiplash) - Interne aandoeningen (infecties) - Metabolische disfunctie - Immobilisatie - Statische of dynamische (over) belasting of biomechanische factoren (houding) - Mentale factoren - Neuromusculaire disfunctie/ruis (v. Galen) Mensen met een zittend beroep hebben meer actieve MTrP s Oorzaak of gevolg? Hoe kom je achter de oorzaak? Is er eigenlijk wel een/1 oorzaak aan te wijzen? Of is het Triggerpoint een gevolg van iets anders? Welk Triggerpoint was het eerst? m. Sternocleidomastoïdeus Stabiliseren hoofd Draaien/ schuin omhoog kijken Hoofdpijn Oorpijn Duizeligheid Misselijkheid Slecht zien Loopneus 4

5 Herkenning MTrP - Lokale Twitch respons - Palpabele strakke spierstreng - Plekgevoeligheid - Herkenbare pijn Tennisarm, hoe pakken we dat aan? Oorzakelijke en onderhoudende factoren? Welke Triggerpoints spelen een rol? Reageert de patiënt op inactivatie van triggerpoints? Hoe verder na inactivatie? Gezonde spieren hebben geen MTrP s Oorzakelijke en onderhoudende factoren met ICF Functie en Anatomie Gezondheidstoestand Omgevings ICF Activiteiten Persoonlijke Participatie Tennisarm, hoe pakken we dat aan? Oorzakelijke en onderhoudende factoren? Welke Triggerpoints spelen een rol? Reageert de patiënt op inactivatie van triggerpoints? Hoe verder na inactivatie? Welke spieren spelen een rol? (rechtstreekse ketting) Anconeus Infraspinatus Brachioradialis Subclavius Extensor carpi Radialis Longus Teres Major Extensor digitorum Deltoideus Serratus posterior superior Supinator Supraspinatus Triceps Brachi Onderzoek Doe het rustig, langzaam en gebruik een groot oppervlak Neem de huid mee en bepaal je intentie, doe het bewust Nodig de client uit om mee te voelen aandacht te geven aan wat hij of zij voelt en zijn ervaring te benoemen Schep vertrouwen en zorg voor een positieve ervaring 5

6 Spierkettingen Rechtstreekse ketting; onderzoeken Associatieketting; behandelen Muscle chains Peter Jonckheere en Jan Pattyn Tennisarm, hoe pakken we dat aan? Oorzakelijke en onderhoudende factoren? Welke Triggerpoints spelen een rol? Reageert de patiënt op inactivatie van triggerpoints? Hoe verder na inactivatie? Vormen van inactivatie (twitch) Manuele release technieken Triggerpoint Dry Needling (v.a les 4) Warmte/koude Lengte geven / rekken Associatieketting behandelketting m. Infraspinatus m. Biceps Brachii m. Deltoideus anterior m. Pectoralis major m. Supraspinatus Associatieketting m. Supraspinatus m. Deltoideus m. Infraspinatus Wat kunnen we op dit moment met apparatuur voor medische beeldvorming irt Triggerpoints EMG: 5uNMSYqrU Echo: 0YGKtAg9M Tennisarm, hoe pakken we dat aan? Oorzakelijke en onderhoudende factoren? Welke Triggerpoints spelen een rol? Reageert de patiënt op inactivatie van triggerpoints? Hoe verder na inactivatie? 6

7 Adviseren, ondersteunen, begeleiden en instrueren in ICF domeinen Functie en Anatomie Gezondheidstoestand Omgevings ICF Activiteiten Persoonlijke Participatie b BODY Body FUNCTIONS functions 1. MENTAL FUNCTIONS 2. SENSORY FUNCTIONS AND PAIN 3. VOICE AND SPEECH FUNCTIONS 4. FUNCTIONS OF THE CARDIOVASCULAR, HAEMATOLOGICAL, IMMUNOLOGICAL AND RESPIRATORY SYSTEMS 5. FUNCTIONS OF THE DIGESTIVE, METABOLIC AND ENDOCRINE SYSTEMS 6. GENITOURINARY AND REPRODUCTIVE FUNCTIONS 7. NEUROMUSCULOSKELETAL AND MOVEMENT-RELATED FUNCTIONS 8. FUNCTIONS OF THE SKIN AND RELATED STRUCTURES b BODY Body FUNCTIONS functions 1. STRUCTURES OF THE NERVOUS SYSTEM 2. THE EYE, EAR AND RELATED STRUCTURES 3. STRUCTURES INVOLVED IN VOICE AND SPEECH 4. STRUCTURES OF THE CARDIOVASCULAR, IMMUNOLOGICAL AND RESPIRATORY SYSTEMS 5. STRUCTURES RELATED TO THE DIGESTIVE, METABOLIC AND ENDOCRINE SYSTEMS 6. STRUCTURES RELATED TO THE GENITOURINARY AND REPRODUCTIVE SYSTEMS 7. STRUCTURES RELATED TO MOVEMENT 8. SKIN AND RELATED STRUCTURES Activiteiten en Participatie 1. LEARNING AND APPLYING KNOWLEDGE 2. GENERAL TASKS AND DEMANDS 3. COMMUNICATION 4. MOBILITY 5. SELF-CARE 6. DOMESTIC LIFE 7. INTERPERSONAL INTERACTIONS AND RELATIONSHIPS 8. MAJOR LIFE AREAS 9. COMMUNITY, SOCIAL AND CIVIC LIFE Externe factoren 1. PRODUCTS AND TECHNOLOGY 2. NATURAL ENVIRONMENT AND HUMAN-MADE CHANGES TO ENVIRONMENT 3. SUPPORT AND RELATIONSHIPS 4. ATTITUDES 5. SERVICES, SYSTEMS AND POLICIES Persoonlijke factoren 1.cognities de wijze van waarnemen en interpreteren van zichzelf, anderen en gebeurtenissen 2.affecten de draagwijdte, intensiteit, labiliteit en de adequaatheid van de emotionele reacties 3.functioneren in het contact met anderen 4.beheersing van de impulsen 7

8 Thema 1. bovenste extremiteit Na deze 2e-bijeenkomst Zelfbehandeling Weet je hoe je Triggerpoints kunt opsporen en behandelen in de volgende spieren: m. Deltoideus / mm.teres / m.subclavius / m. Subscapularis / mm. Scaleni / m. Infraspinatus / m. Supraspinatus Leer de patiënt hoe de spieren te inactiveren volgens de massagerichtlijnen 43 Massagerichtlijnen Maak diepe knedingen Herhaal de kneding 3-10 keer Steeds in één richting Langzaam Voelt goed aan: schaal 7 Tussen de 1 en de 6 keer per dag Druk op de UITademing En hoe verder na inactivatie? rusten / bewegen / trainen / overbelasten Rekken Voeding Werk Ademhaling Stress De drie mogelijkheden bij onderzoek - Therapeut voelt MTrP, patient voelt niets bijzonders; - Therapeut voelt MTrP, patient beaamt; - Therapeut voelt niets bijzonders, patient zit tegen het plafond. Patient voelt meestal waar MTrP zit en of deze van belang is. Nodig de patient dus uit mee te onderzoeken Herkenning MTrP - Lokale Twitch respons; - Palpabele strakke spierstreng; - Plekgevoeligheid; - Herkenbare pijn. Gezonde spieren hebben geen MTrP s 8

9 De drie kenmerken van 7 Thema 1. bovenste extremiteit Na deze 3e-bijeenkomst - Patient kan doorademen; - Patient kan vooral aangezicht blijven ontspannen; - Patient ervaart druk als duidelijk voelbaar, maar niet onprettig. We gaan in deze les uit van een casus van een student uit de klas: Er komt een voorbeeld en vervolgens gaan we deze casus in kleine groepjes uitwerken Methodiek De 7 is de ideale behandeldruk 50 Wat opfris vragen 1) Wat zijn de kenmerken van een MTrP in stadium 4? 2) Noem minstens drie oorzakelijke factoren voor het ontstaan van Triggerpoints 3) Wat is het uitstralingsgebied van de achterste SCM 4) Noem de 3 kenmerken van 7 uit de massagerichtlijnen van Clair Davies Onbekend = Onbekwaam = Onbevoegd!? 5) Noteer twee vragen waarmee je meer te weten komt over de mogelijk onderhoudende externe factoren Methodiek Onderzoek 1. IPQ-K, VAS en PSK 2. Waar zit de pijn? Teken die in. 3. Welke oorzaken en onderhoudende factoren zijn er aan te wijzen (ICF) 4. Hoe is het met de stand van bekken, nek en voeten 5. De actieve functionele TEST (AFT), passief of weerstand 6. Instructie cliënte over wat er gaat gebeuren en de 7 uit de massagerichtlijnen 7. Rechtstreekse ketting onderzoeken, dwars op de vezelrichting 8. Registratie stadia 9. Conclusie en behandelplan Onderzoek Zoek in dwarse richting Neem de tijd en gebruik meerdere vingers (groot oppervlak) Neem de huid mee en bepaal je intentie, doe het bewust (ken je anatomie) Nodig de cliënt uit om mee te voelen en zijn ervaring te benoemen (b.v. Uitstraling, herkenbaarheid) Schep vertrouwen en zorg voor een positieve ervaring Differentieer op (anatomische) diepte en uitstralinggebieden 9

10 Methodiek Behandelen 1. Inactiveren associatieketting met manuele release of Dry- Needling. JE BEHANDELT ALTIJD MEERDERE SPIEREN 2. Comfort en opwarming 3. Stretchen van de ketting 4. Segmentale desentisatie 5. De her-test Rekken Afleiding van het CZS (scherpe of koude prikkel) om centrale inhibitie te voorkomen. Spray and Stretch (T&S) Barrière release longitudinale druk op triggerpoint terwijl de spier in verlengde positie is (Dommerholt) Onderscheid tussen spierstijfheid (spier kan dan wel volledig verlengd worden) en spierverkorting/contractuur(bij triggerpoint) Verhoogde concentratie Titin (spierverbinder/lijm) is aangetoond Voordat je gaat rekken eerst de antagonist inactiveren Diagnostisch rekken om triggerpoint te lokaliseren. Methodiek coachen en instrueren 1. Advies en coaching richting werk, sport of ADL Ga uit van functiebehoud Stem af op wensen, leefstijl, niveau van de patient Methodiek Rapporteren 1. Evalueren per behandelsessie 2. Rapporteren naar derden 2. Instructie voor zelfbehandeling (SKUD) volgens massagerichtlijnen van Clair Davies S = Simpel K = Kort U = Uitdagend D = Doeltreffend Hoofdpijn, hoe pakken we dat aan? Oorzakelijke en onderhoudende factoren? Welke Triggerpoints spelen een rol? Reageert de patiënt op inactivatie van triggerpoints? Hoe verder na inactivatie? Oorzakelijke en onderhoudende factoren met ICF Functie en Anatomie Gezondheidstoestand Omgevings ICF Activiteiten Persoonlijke Participatie 10

11 Spierkettingen Rechtstreekse ketting; onderzoeken Associatieketting; behandelen Muscle chains Peter Jonckheere en Jan Pattyn Verdelen in groepjes van 3 Onderzoek eerst alle spieren manueel en benoem de orientatiepunten; Behandel de meest actieve MTrPs. Noteer alle spieren van de associatieketting van deze spieren Bepaal welke segmenten betrokken zijn. Sluit af met een rektechnieken en segmentale desentisatie Massagerichtlijnen Maak diepe knedingen Herhaal de kneding 3-10 keer Steeds in één richting Langzaam Voelt goed aan: schaal 7 Tussen de 1 en de 6 keer per dag Druk op de UITademing Spieren in buiklig M. Splenius capitis en cervicus M. Levator Scapulae M. Multifidi M. Subocciputalis M. Infraspinatus MM. Trapezius Spieren in ruglig M. Sternocleidomastoideus M. Temporalis M. Masseter En hoe verder na inactivatie? Persoonlijke factoren (les 2) zelfbehandeling/motiveren/leefstijl/ervaren gezondheid Activiteiten (les 3) adl/rusten/bewegen/trainen/sporten/overbelasten Externe (les 4) voeding/stress/partner/leefomgeving Functie en Anatomie (les 5) ademhaling/rekken/pijn Participatie (les 6) werk 11

12 Adviseren, ondersteunen, begeleiden en instrueren in ICF domeinen Functie en Anatomie Gezondheidstoestand Omgevings ICF Activiteiten Persoonlijke Participatie Thema 2. onderste extremiteit Na deze 4e-bijeenkomst Heb je kennisgemaakt met de Dry Needling techniek Weet je hoe je Triggerpoints kunt opsporen en behandelen in de volgende spieren: Mm. Psoas / M. Iliacus / m. Gluteus minimus en medius / Hamstrings / m. Piriformis / Quadratus Lumborum / mm. Multifidi / m. Iliocostalis / m. Longisimus / m. Rectus abdominis 68 Inleiding (met eventuele PICO-vraagstelling) Methode (validiteit) Resultaat (belang en toepasbaarheid voor de praktijk) Discussie (bias) Conclusie Opdracht Onderzoek Samenvatting Inleiding (met eventuele PICOvraagstelling) Methode (validiteit) Resultaat (belang, toepasbaarheid voor de praktijk) Discussie (bias) Conclusie Dry Needle techniek Voorzorgsmaatregelen / hygiene Tubes of geen tubes Lengte en dikte van de naald Van palpatie naar het zetten van de naald De richting van de naald Het tempo van het in brengen en uithalen van de naald Effect diepe dry- needling Opwekken van Local Twitch respons Correctie biochemische milieu: ph-waarde ; Spiernociceptoren ; ATP ; Ca2+ afgifte ; 02 spanning. Vermindere eindplaatgeruis Spieren in zijlig M. Iliopsoas M. Gluteus medius M. Gluteus minimus M. Piriformis M. Quadratus Lumborum 12

13 Spieren in buiklig M. Hamstrings Mm. Multifidi M. Iliocostalis M. Longisimus M. Rectus abdominis En hoe verder na inactivatie? Persoonlijke factoren (les 2) zelfbehandeling/motiveren/leefstijl/ervaren gezondheid Activiteiten (les 3) adl/rusten/bewegen/trainen/sporten/overbelasten Externe (les 4) voeding/stress/partner/leefomgeving Functie en Anatomie (les 5) ademhaling/rekken/pijn Participatie (les 6) werk Vragen Mag de Dry needle techniek pijn opleveren? Kunnen we de naald hergebruiken bij dezelfde patiënt? Hoeveel Twitches willen we veroorzaken? Wanneer gebruiken we de naald en wanneer niet? Wat doen we met de kennis over de fascie? Waar plaatsen we de naald? Hoe snel brengen we de naald in? Welke naalddikte en lengte gebruiken we? Wanneer en in welk tempo wordt de naald verwijderd? Hoe gaan we om met de Hong-techniek? Thema 2. onderste extremiteit Na deze 5e-bijeenkomst Weet je hoe Triggerpoints op te sporen en te behandelen in de volgende spieren: m. Adductor Longus en Brevis / m. Pectineus / m. Gracilis / m. Adductor Magnus / m. Vastus lateralis / m. Vastus medialis / Rectus Femoris / m. Vastus Intermedius / Tensor fascia lata 76 Oorzakelijke en onderhoudende factoren met ICF Functie en Anatomie Gezondheidstoestand Omgevings ICF Activiteiten Persoonlijke Participatie Effect diepe dry- needling Opwekken van Local Twitch respons Correctie biochemische milieu: ph-waarde ; Spiernociceptoren ; ATP ; Ca2+ afgifte ; Vermindere eindplaatgeruis 13

14 Spieren in ruglig M. Vastus Medialis M. Rectus Femoris M. Vastus Intermedius M. Adductor Longus en Brevis M. Pectineus Spieren in zijlig M. Gracilis (homolateraal) M. Adductor Magnus (homolateraal) M. Vastus Lataralis M. Tensor Fascia Lata En hoe verder na inactivatie? Persoonlijke factoren (les 2) zelfbehandeling/motiveren/leefstijl/ervaren gezondheid Activiteiten (les 3) adl/rusten/bewegen/trainen/sporten/overbelasten Externe (les 4) voeding/stress/partner/leefomgeving Functie en Anatomie (les 5) ademhaling/rekken/pijn Participatie (les 6) werk Voeding, de juiste zuur-base balans Verzurende voeding heeft invloed op het ontstaan van Myofasciale disfunctie, omdat de viscera de Mg en K onttrekken van de spieren. Denk aan: frisdrank (cola heeft een ph van 2 a 3), suiker, zuivel, brood, alcohol, cafeine, nicotine en rood vlees. Maar ook anti-biotica, pasta en chips. Wanneer voeding 1 van de onderstaande ingredienten of kenmerken bevat, is het waarschijnlijk zuurmakend (ph ): - suiker - schimmel (zoals kaas) - gefermenteerd (zoals sojasaus) - bevat zwammen (zoals paddenstoelen) - is bewerkt of in de magnetron bereid Potentieel aan Hydrogenium (waterstof) ionen De ph waarde van ons bloed dient te zijn (alkalisch) 1/10 afwijking -> triggerpoints 2/10 4/10 afwijking -> degeneratieve verschijnselen of ernstige ziekten 5/10 afwijking -> onmiddelijke dood. 14

15 Buffers Ons lijf bezit gelukkig buffers van alkaline mineralen, die er voor zorgen dat de zuren kunnen worden geneutraliseerd. Dit zijn o.a calcium en magnesium. Door Stress, Ademhaling en Voeding raken buffers uitgeput. Buffers ter voorkoming van verzuring Ca uit de botten -> botontkalking Mg en K uit spieweefsel -> Triggerpoints Een veelgebruikte buffermethode van het lichaam is om het zuur om te zetten in een vaste vorm en op te slaan in vet, (waaronder cholesterol) en kristalvorming (zoals bij nierstenen). Het vet redt in feite je leven! Wanneer je geen aanleg hebt om vet op te slaan, wil het zuur door je huid naar buiten en zul je sneller last krijgen van je huid. Denk hierbij aan acne, eczeem, een droge huid of rimpelvorming. Andere effecten van verzuring Er is een wetenschappelijke link tussen verzuring en: overgewicht, hartfalen, diabetes type II, jicht, kanker, acne, hoofdpijn, hoog cholesterol, vermoeidheid, fibromyalgie, artritis, allergieën, PMS, lupus en brandend maagzuur. Ontzurende voeding verse salades, bladgroenten, koolsoorten, grassen, algen, zeewier, suikerarme fruitsoorten zoals citroen, limoen, tomaat en avocado, omega olien, noten, zaden en sommige volkoren of gespruitte producten zoals boekweit, quinoa of spelt. Veelal gaat het om de VERSE, waterrijke producten met een hoge voedingswaarde. Voedingssupplementen Vitamine: B1, B6, B12, C en foliumzuur; Er een directe relatie tussen pijn en Vit. D tekort; Mineralen: Calcium, IJzer, Magnesium en Kalium. Thema 3. Casuistiek Na deze 6e-bijeenkomst Is de schoudercasus geevalueerd Hebben we de heupcasus uitgewerkt Is jullie duidelijk dat je (met je allereerste vraag) kunt sturen richting ziekte en gezondheid 90 15

16 Casus Schoudertrauma Evaluatie Schoudercasus Een 19 jarige jongen, fanatiek handballer en dit jaar voor het eerst bij de selectie vraagt jou om eens naar zijn schouder te kijken en indien mogelijk te behandelen. In de voorbereiding van het seizoen is zijn rechterarm bij een bovenhandse worp geblokkeerd. Hij had op het moment van het trauma direct een scherpe pijn, ging het veld uit met een ijskompres en na een ongeveer 10 minuten rust ging hij het veld weer in. Hij speelde de wedstrijd uit en heeft een week met zijn arm rust gehouden. Aanvankelijk had hij lokale pijn met name bij inspanning. Op dit moment klaagt hij over pijn in de gehele arm en zelfs in zijn Re duim. Deze pijn is vaag in rust aanwezig echter na een training of wedstrijd heeft hij er de volgende dag nog last van. Hij klaagt over pijn in de nek-schouder regio en pijn diep in de schouder. Verder vertelt Jan dat hij het gevoel heeft dat hij minder krachtig werpt. En soms bij hard gooien een klikje hoort. Jan heeft nog nooit eerder last gehad van nek-schouder of arm en er is nooit een eerder trauma geweest. ICF Functie s Activiteiten Participatie Opdracht 1 a) Welke informatie heb je nodig om je ICF-plaatje compleet te maken? b) Verzin een aantal vragen die je nog wilt stellen Rechter nek-schouder(diep)- arm duim. Aanvankelijk scherpe pijn, lokaal bij inspanning. Nu vaag (in rust) hele arm, duim. Belasten provoceert (dag last). Klik bij hard gooien. Externe factoren Werpen Trauma: Blokering bij bovenhandse worp, ijs, 10 minuten rust, daarna veld weer in. Na wedstrijd week rust Persoonlijke factoren Jan, Jongen 19 jaar. Fanatiek handballer Ik werp minder krachtig Handballen, voor het eerst bij de selectie Test Opdracht 2 a) Welke Functionele Actieve Test is voor de hand liggend bij deze casus b) Wat zeg je tegen de client als hij de test uitvoert Opdracht 3 Maak een lijst met spieren die je wilt onderzoeken en registreer onderzoeksgegevens in het triggerpointverslag:(functie, ligging (orientatiepunten) en het verloop/ de vezelrichting van de spier). mm. Scaleni, mm. Serratus m. Infraspinatus m. Latissimus mm. Pectorali, m. Supraspinatus, m. Subscapularis, m. Brachialis, mm. Teres, m. Deltoideus, m. Biceps, mm. Trapezius, m. Coracobrachialis, m. Levator Scapula Opdracht 1 a) Welke informatie heb je nodig om je ICF-plaatje compleet te maken? b) Verzin een aantal vragen die je nog wilt stellen Opdracht 4 Wat is de conclusie van je onderzoek, welke spier krijgt een P van prioriteit Opdracht 5 Kies 3 spieren die je wilt behandelen Opdracht 6 a) Doe de hertest b) Wat is je vraag? Opdracht 7 a) Geef een gericht sportadvies aan je client op basis van je bevindingen b) Geef instructie voor 1 spier 16

17 100% Wat wil je bereiken? ZZ GG 70% Externe en persoonlijke factoren beïnvloeden het natuurlijke herstel B E Dus denk: Fijn dat ik L weet waar nu mijn grens A ligt!!! (over)belasten is de enige manier S om je grens te bepalen! T I N Pijn Belastingsverhoging G 0 TIJD = Overbelastingsmoment = Terugval = Trainingslijn Ziekte en Zorg Doelgroep Patient Probleem en ziekte Klacht Preventie Verticaal Helpen en zorgen 98 Gezondheid en Gedrag Groep met een doel verbinden en bekrachtigen Deelnemer klant Plezier en groei Kracht Promotie van gezondheid Horizontaal Begeleiden en coachen bevorderen van individuele en collectieve gezondheid Gezondheid Gemeente, GGD en WMO Ziekte Mentrum Evaluatie rugcasus L E V E N g e z o n d Sport organisaties Supermarkten Voeding Welzijnsorganisaties Sociale- en culturele organisaties Fysiotherapie Verpleeghuis 1stelijns 2e Gezondheidszorg en Huisarts/ POH Startpunt voor Gezondheid 3e Lijn Z i e k D O O D Opleiding Woningbouw Werkgelegenheid Oefentherapie Gezondheidscentra Ziekenhuis Promotie van gezondheid ]] preventie Casus Rug Je wordt bezocht door een vrouw van 24 jaar. Ze heeft sinds 3 jaar last van de lage rug, vooral s nachts. Destijds werkte ze in de horeca. Sindsdien heeft ze mensendieck, chiropractie, fysiotherapie gehad. Wat het meest geholpen heeft is de orthomanuele arts. Zelf denkt ze dat haar houding en haar perfectionistische persoonlijkheid oorzaak zijn. Ze is student economische geografie en verwacht hiermee over 3 maanden klaar te zijn. Ze moet een scriptie schrijven en moet hiervoor elke dag achter de computer. Hierbij is ze heel bewust bezig met het variëren in houding. Desondanks begint ze wel last te krijgen van een vermoeid gevoel in schouder en arm. Zelf noemt ze het RSI. Ze jogt twee keer per week in voorbereiding op het hockeyseizoen welke in september weer begint. Ze woont samen met haar zus en heeft een vriend. Ze geeft zichzelf een 7½ voor haar algemene gezondheid en wil graag een 8½. Om dit te bereiken moet ze volgens eigen zeggen de lat wat lager leggen en heeft ze het gevoel dat ze afhankelijk is van een goede therapeut. Er is nooit nader onderzoek gedaan naar haar klachten, omdat de huisarts dat niet nodig vindt. Ze gebruikt geen medicatie. Op de valreep geeft ze aan haar hele leven al last te hebben van hoofdpijn. Hier komt ze niet voor, omdat ze denkt dat ze dat toch de rest van haar leven zal hebben. Functie s Activiteiten Participatie Sinds 3 jaar LWK, vooral s nachts. Vermoeide schouderen arm; RSI Hele leven hoofdpijn Externe factoren ICF Varieert veel qua houding tijdens PC-werk Jogt 2x/week T: mensendieck/chiropractie/ FT. De orthomanueel hielp Samenwonenmet zus, LAT vriend H.A.: geen OZ nodig Persoonlijke factoren Vrouw24 jr. Perfectionistisch Laatste 3 maanden van studie economische geografie. Veel PC-werk ivmscriptie (afstuderend student) v.a september hockey Oorzaakklacht is houding, heb RSI en de rest van mijnleven hoofdpijn Alggez: 7½ wil8 ½ Lat lager leggenen een goede therapeut 17

18 Opdracht 1 a) Welke informatie heb je nodig om je ICF-plaatje compleet te maken? b) Verzin een aantal vragen die je nog wilt stellen Opdracht 1 a) Welke informatie heb je nodig om je ICF-plaatje compleet te maken? b) Verzin een aantal vragen die je nog wilt stellen Test Opdracht 2 a) Welke test is voor de hand liggend bij deze casus b) Wat zeg je tegen de client als hij de test uitvoert Opdracht 3 Maak een lijst met spieren die je wilt onderzoeken en registreer onderzoeksgegevens in het triggerpointverslag:(functie, ligging (orientatiepunten) en het verloop/ de vezelrichting van de spier). Opdracht 4 Wat is de conclusie van je onderzoek, welke spier krijgt een P van prioriteit Opdracht 5 Kies 3 spieren die je wilt behandelen Opdracht 6 a) Doe de hertest b) Wat is je vraag? Opdracht 7 a) Geef een gericht sportadvies aan je client op basis van je bevindingen b) Geef instructie voor 1 spier En weten jullie dit ook? Welke spieren zijn vaak oorzakelijk voor dysfunctie in de m. Iliocostalis en longissimus; Mm. Multifidi Welke spieren kom je tegen op niveau C3 (van med-lateraal) Multifidi, Trapezius Tp1, Splenius cervicus, SCM Noem de 6 spierlagen die je tegenkomt op niveau C3 van opp naar diep Trap, levator, Splenius capitis, Splenius cervicus, Iliocostalis, Multifidi En dit..? Welke spierketting gebruiken we voor onderzoek; Rechtstreekse Noem 2 effecten van Dry-needling; Acethylcholine (centraal) neuropeptiden (lokaal) Welke spier is het slachtoffer van een niet goed functionerende centrale as; M. Levator Scapula Even het geheugen opfrissen Welke spierketting gebruiken we voor behandeling; associatieketting Wat is de meest oppervlakkige adductor; M. adductor Longus Welke spier zit mediaal van de arterie femoralis in de lies; M. Pectineus Nog een paar weetjes Hoe kunnen we de lokatie van de TFL het beste orienteren; Roteren van het been Waar verwachten we een triggerpoint bij een actieve sporten met pijn bij het zitten; Hoge punt in de hamstring Welke aanhechtingen heeft de m. Gracilis Per anserinus naar Ramus superior van het os pubis 18

19 De laatste 2 Welke spieren vinden we in de kuit in de 4 e laag Tib posterior, Flexor digitorum longus, Flexor hall longus Tot welke ribhoogte lopen de longen aan de voorkant 5 e rib 19

Triggerpoint-zelfbehandeling. een instrument voor zelfbehandeling bij. gezondheidsklachten. Sprekers: Rob Beenker en Hanneke Heij

Triggerpoint-zelfbehandeling. een instrument voor zelfbehandeling bij. gezondheidsklachten. Sprekers: Rob Beenker en Hanneke Heij Een kennismaking met Triggerpoint-zelfbehandeling een instrument voor zelfbehandeling bij gezondheidsklachten Sprekers: Rob Beenker en Hanneke Heij 27 november 2010 Utrecht 1 Vandaag... vertel ik mijn

Nadere informatie

1. m. Rectus Abdominis (rechte buikspier) A. Origo en insertie: van 5-7de rib naar schaambeen. C. Indeling en functie van de spier:

1. m. Rectus Abdominis (rechte buikspier) A. Origo en insertie: van 5-7de rib naar schaambeen. C. Indeling en functie van de spier: 1. m. Rectus Abdominis (rechte buikspier) A. Origo en insertie: B. Overspanning van: C. Indeling en functie van de spier: D. Bijzonderheden: E. Voorbeelden van oefeningen: van 5-7de rib naar schaambeen

Nadere informatie

Opleidingsprogramma. Percutaneous Needle Electrolysis (PNE)

Opleidingsprogramma. Percutaneous Needle Electrolysis (PNE) Opleidingsprogramma Percutaneous Needle Electrolysis (PNE) Bent u als fysiotherapeut op zoek naar innovatie in uw praktijk? Creëer toegevoegde waarde voor uw patiënt met Percutaneous Needle Electrolysis

Nadere informatie

* short head: eind van coracoid van scapula * long head: supraglenoid deel scapula. * Ulna. * halverwege voorkant humerus.

* short head: eind van coracoid van scapula * long head: supraglenoid deel scapula. * Ulna. * halverwege voorkant humerus. BOVENSTE EXTREMITEITEN Spiergroep Spiernaam Aanhechtingsplaats proximaal Aanhechtingsplaats distaal Innervatie Functie Extensoren bovenarm * m. biceps brachii * short head: eind van coracoid van scapula

Nadere informatie

Skillslab handleiding

Skillslab handleiding Skillslab handleiding Faculteit Geneeskunde & Gezondheidswetenschappen Inleiding tot het orthopedisch onderzoek Academiejaar 2012-2013 Dr. Francis Hugelier - Dr. Jan Reniers Dr. Hans Van den Abbeele Met

Nadere informatie

Dry Needling. Informatie voor patiënten

Dry Needling. Informatie voor patiënten Dry Needling Informatie voor patiënten Wat is dry needling? Dry needling is een nieuwe behandelmethode van de fysiotherapeut. Door middel van een speciale techniek worden spieren aangeprikt en raken op

Nadere informatie

Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici

Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici \ MPS en Dry Needling - 1 Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici Frank Timmermans, fysiotherapeut en manueel therapeut Uplands Physiotherapy Clinic, Penticton, B.C. Canada Inhoud presentatie

Nadere informatie

Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici

Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici \ Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici Frank Timmermans,, fysiotherapeut en manueel therapeut Uplands Physiotherapy Clinic, Penticton, B.C. Canada Samenstelling Peter Bär,, fysiotherapeut

Nadere informatie

De foamroll oefeningen

De foamroll oefeningen www.bodyrelease.nl De foamroll oefeningen Wat je vooraf moet weten De foamroll oefeningen die je uitvoert moeten voelen als een diepe massage en kunnen zowel direct op de huid als met kleding aan worden

Nadere informatie

S. van der Veen, arts. 1

S. van der Veen, arts. 1 S. van der Veen, arts. 1 S. van der Veen, arts. 2 S. van der Veen, arts. 3 S. van der Veen, arts. 4 S. van der Veen, arts. 5 S. van der Veen, arts. 6 S. van der Veen, arts. 7 S. van der Veen, arts. 8 S.

Nadere informatie

Theorie-examen Anatomie 13 januari 2006.

Theorie-examen Anatomie 13 januari 2006. Theorie-examen Anatomie 13 januari 2006. 1. Wat is de diafyse van een pijpbeen? A. Het uiteinde van een pijpbeen. B. Het middenstuk van een pijpbeen. C. De groeischijf. 2. Waar bevindt zich de pink, ten

Nadere informatie

Myofasciaal Pijn Syndroom

Myofasciaal Pijn Syndroom Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici \ Frank Timmermans, fysiotherapeut en manueel therapeut Uplands Physiotherapy Clinic, Penticton, B.C. Canada MPS en Dry Needling - 1 Inhoud presentatie

Nadere informatie

Informatie voor patienten

Informatie voor patienten Dry needling Informatie voor patienten Dry needling van triggerpoints Dry needling van triggerpoints is een techniek die pijnsymptomen kan verminderen. Het is een techniek die triggerpoints behandeld met

Nadere informatie

Indeling. 1. Inleiding 25/01/2014. Hoe combineer je sportmassage met triggerpointtherapie, en hoe maak je gebruik van myofasciale spierkettingen?

Indeling. 1. Inleiding 25/01/2014. Hoe combineer je sportmassage met triggerpointtherapie, en hoe maak je gebruik van myofasciale spierkettingen? Hoe combineer je sportmassage met triggerpointtherapie, en hoe maak je gebruik van myofasciale spierkettingen? MT Jan Pattyn voor NGS congres 01/02/2014 Arnhem Indeling 1. Inleiding 2. Historische achtergrond

Nadere informatie

Theorie-examen anatomie 25 januari 2008

Theorie-examen anatomie 25 januari 2008 Theorie-examen anatomie 25 januari 2008 1. Welke van de volgende spieren is eenkoppig? A. De m. biceps brachii. B. De m. coracobrachialis. C. De m. gastrocnemius. 2. Welke van de volgende spieren geeft

Nadere informatie

Tabel van de perifere zenuwen [terminale takken]: bovenste extremiteit

Tabel van de perifere zenuwen [terminale takken]: bovenste extremiteit Tabel van de perifere zenuwen [terminale takken]: bovenste extremiteit n. radialis n. axillaris C5-Th1 C5,C6 ALLE dorsale boven- en onderarmspieren Extensoren van de schouder, elleboog, pols, Abductie,

Nadere informatie

Cursus Ontspanningsmassage. Bijlage spieren. Trapezius

Cursus Ontspanningsmassage. Bijlage spieren. Trapezius Cursus Ontspanningsmassage Bijlage spieren. Trapezius De trapezius (monnikskapspier) is een ruitvormige spier boven aan de achterkant van het lichaam. De trapezius loopt van de schedelbasis tot aan het

Nadere informatie

Dryneedling bij bekkenproblemen postpartum

Dryneedling bij bekkenproblemen postpartum Dryneedling bij bekkenproblemen postpartum Een nuttige Interventie Cecile Röst Introductie In onze praktijk sinds 1996 ongeveer 800 nieuwe vrouwelijke bekkenpijnpatiënten per jaar 90% komt tijdens de zwangerschap,

Nadere informatie

Wat is een triggerpoint?

Wat is een triggerpoint? Wat is een triggerpoint? Thanks to Mr. David Simons and Travell & Simons, Williams & Williams Baltimore/London Triggerpoints Abnormale verkorting en abnormale verlenging van de sarcomeren van de spiervezel

Nadere informatie

Gesloten vragen Functionele Anatomie II

Gesloten vragen Functionele Anatomie II Gesloten vragen Functionele Anatomie II 2013-2014 1. Ab- en adductie vindt plaats om een longitudinale as 2. In de anatomische houding is, in het sagittale vlak van de wervelkolom, lumbaal een lordose

Nadere informatie

Dry Needling. Fysiotherapie

Dry Needling. Fysiotherapie 00 Dry Needling Fysiotherapie 1 Wat is Dry Needling? Dry Needling is een specialisatie van de fysiotherapeut die zich richt op de behandeling van (pijn)klachten in het houding- en bewegingsapparaat. Met

Nadere informatie

Lichamelijk onderzoek

Lichamelijk onderzoek Hoofdstuk 3 Lichamelijk onderzoek Het lichamelijk onderzoek omvat de volgende onderdelen: -- inspectie in rust -- passief en actief uitgevoerd onderzoek naar de beweeglijkheid van de cervicale wervelkolom,

Nadere informatie

Theorie-examen anatomie 12 januari 2007

Theorie-examen anatomie 12 januari 2007 Theorie-examen anatomie 12 januari 2007 1. Welke uitspraak met betrekking tot spiercontracties is altijd juist? A. Bij concentrische contracties wordt de spanning in de spier kleiner. B. Bij excentrische

Nadere informatie

https://www.visiblebody.com/anatomy-and-physiology-apps/human-anatomy-atlas

https://www.visiblebody.com/anatomy-and-physiology-apps/human-anatomy-atlas Amstelveen, 29 april 2017 Beste collega s In juni gaan we met het schoudernetwerk weer naar de snijzaal. Om deze sessie goed voor te bereiden een kleine opfrissing van de anatomie middels deze mailronde.

Nadere informatie

6. Van welk deel van de wervelkolom is de vertebra prominens een onderdeel? 7. Hoe wordt de binnenste laag van het gewrichtskapsel genoemd?

6. Van welk deel van de wervelkolom is de vertebra prominens een onderdeel? 7. Hoe wordt de binnenste laag van het gewrichtskapsel genoemd? Examen anatomie januari 2009 1. Wat kan gesteld worden van slow twitch spiervezels? A. Ze hebben een groot agonistisch vermogen. B. Ze hebben een groot anaeroob vermogen. C. Ze hebben een groot aeroob

Nadere informatie

Theorie - herexamen Anatomie 23 mei 2008

Theorie - herexamen Anatomie 23 mei 2008 Theorie - herexamen Anatomie 23 mei 2008 1. Wat gebeurt er bij een excentrische contractie van een spier? A. De spier wordt korter. B. De spier wordt langer. C. De spierlengte blijft gelijk. 2. In welk

Nadere informatie

Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints

Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints 1 Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints Myofasciaal pijnsyndroom Het myofasciale

Nadere informatie

Anatomie van de heup. j 1.1

Anatomie van de heup. j 1.1 j1 Anatomie van de heup De Latijnse naam voor het heupgewricht is art. coxae, het is een kogelgewricht (art. spheroidea). In het gewricht kan om drie assen bewogen worden. As Vlak Beweging Transver- Sagittaal

Nadere informatie

Wat zorgt voor de stabiliteit? Instabiliteit ontstaat wanneer er iets mis met het actieve of passieve systeem.

Wat zorgt voor de stabiliteit? Instabiliteit ontstaat wanneer er iets mis met het actieve of passieve systeem. (In-) Stabiliteit Inleiding Wat is instabiliteit? Instabiliteit van het schoudergewricht houdt in dat de weefsels in en rond de schouder niet in staat zijn de kop van de bovenarm op een juiste manier in

Nadere informatie

Skillslab handleiding

Skillslab handleiding Skillslab handleiding Faculteit Geneeskunde & Gezondheidswetenschappen Inleiding tot het orthopedisch onderzoek Academiejaar 2011-2012 Skillslabteam : Dr. Francis Hugelier - Dr. Jan Reniers Dr. Hans Van

Nadere informatie

De Triggerpoint De-activatie cursus

De Triggerpoint De-activatie cursus De Triggerpoint De-activatie cursus 8/9 april 2011 Houten Gepresenteerd door Ietje van Stolk Kontakt: course@oos.co.nz PROGRAMMA VOOR TRIGGERPOINT DE-ACTIVATIE CURSUS DAG 1 9.45-10.00 Welkom, koffie en

Nadere informatie

Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter

Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter Rekken is een essentieel onderdeel van een evenwichtig trainingsprogramma. Het dagelijks uitvoeren van rekoefeningen kan de flexibiliteit en gezonde gewrichten

Nadere informatie

DE SCHOUDER van BINNEN naar BUITEN. Wietske Wind Thom van der Sloot

DE SCHOUDER van BINNEN naar BUITEN. Wietske Wind Thom van der Sloot DE SCHOUDER van BINNEN naar BUITEN Wietske Wind Thom van der Sloot WIE ZIJN WIJ WIETSKE WIND DOCENTE CIOS HEERENVEEN OPLEIDER SPORTMASSAGE/VERZORGING 1997 SPORTMASSEUR SINDS 1995 THOM vd SLOOT Ex DOCENT

Nadere informatie

CURSUS KINESIO TAPING KT1 / KT2

CURSUS KINESIO TAPING KT1 / KT2 CURSUS KINESIO TAPING KT1 / KT2 Op 25 april 2012 start MSP Opleidingen in Leiden de officiële cursus Kinesio Taping KT1/KT2. Dit is de cursus volgens de originele methode van Dr. Kenzo Kase. MSP Opleidingen

Nadere informatie

"Spit" Wat is het Spit? Waardoor komt "Spit"? Is "Spit" ernstig? Wat kunt u er zelf aan doen aan "Spit"?

Spit Wat is het Spit? Waardoor komt Spit? Is Spit ernstig? Wat kunt u er zelf aan doen aan Spit? "Spit" Wat is het Spit? Lage rugpijn wordt ook wel 'spit', lumbago, of acute lumbago genoemd. Het is iets wat veel voorkomt. Er zijn mensen die het maar één keer krijgen, bij anderen komt het geregeld

Nadere informatie

frontaal vlak sagittale as transversale as sagittaal vlak mediosagittaal (mediaan) vlak

frontaal vlak sagittale as transversale as sagittaal vlak mediosagittaal (mediaan) vlak j1 Anatomie van de heup As Vlak Beweging De Latijnse naam voor het heupgewricht is art. coxae; en het is een kogelgewricht (art. spheroidea). In het gewricht kan om drie assen bewogen worden. transversaal

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie,

Nadere informatie

Anatomie. Hier volgen 50 opgaven. Bij elke opgave zijn drie antwoorden gegeven. Slechts één van deze antwoorden is het goede.

Anatomie. Hier volgen 50 opgaven. Bij elke opgave zijn drie antwoorden gegeven. Slechts één van deze antwoorden is het goede. Examenstichting Perimedische Opleidingen Diploma: sportmassage, massage, wellness massage 22 januari 2010, Beschikbare tijd: 60 minuten Anatomie Aanwijzing: Hier volgen 50 opgaven. Bij elke opgave zijn

Nadere informatie

Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie

Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Sport-Fysiotherapie R. de Vries en Medische Trainings Therapie Kerkweg 45a 4102 KR Zijderveld Telefoon 0345-642618 Fax 0345-641004 E-mail vriesfysio@planet.nl Internet www.fysiodevries.nl/ Frozen shoulder

Nadere informatie

19:50 20:50 uur PROGRAMMA INHOUD

19:50 20:50 uur PROGRAMMA INHOUD 1. Gebruik Blackboard 19:50 20:50 uur PROGRAMMA INHOUD 2. Volgende stap LAZeps studie 3. Besprekling artikel Penney et al over de relevantie van GlutMed bij LRP: - over motor control iha - over krachtmeting

Nadere informatie

Plekken waar je extra aan gaat spannen kunnen zijn: andere kant, je nek, je rug en je buik.

Plekken waar je extra aan gaat spannen kunnen zijn: andere kant, je nek, je rug en je buik. Oefeningen fase 1 In de eerste fase ga je aan de slag om de spieren te activeren. Dit betekent dat je heel selectief 1 spier aanspant voor 5-10 seconden. Het is geen krachtwedstrijd, het is activeren.

Nadere informatie

Gezondheids centrum. advies, therapie en behandeling door onze experts. Gezondheidscentrum Valkenhof

Gezondheids centrum. advies, therapie en behandeling door onze experts. Gezondheidscentrum Valkenhof Gezondheids centrum advies, therapie en behandeling door onze experts 1 Gezondheidscentrum Valkenhof Inhoud Verwijzing en vergoeding Fysiotherapie Diëtetiek Ergotherapie Logopedie Specialist ouderengeneeskunde

Nadere informatie

NVAB Richtlijn Klachten aan Arm, Nek of Schouder. Werk en KANS. 11-5-2015 Hoge School Leiden. Dr. Leo. A.M. Elders

NVAB Richtlijn Klachten aan Arm, Nek of Schouder. Werk en KANS. 11-5-2015 Hoge School Leiden. Dr. Leo. A.M. Elders NVAB Richtlijn Klachten aan Arm, Nek of Schouder 1 11-5-2015 Hoge School Leiden Dr. Leo. A.M. Elders Werk en KANS Tel: 06-55741585 E-mail: info@nvka.nl Inhoud presentatie Schouderklachten /SAPS Epidemiologie

Nadere informatie

1. Welke structuur verbindt trochanter minor met de linea aspera? Linea pectinea

1. Welke structuur verbindt trochanter minor met de linea aspera? Linea pectinea Tussentijdse toets Anatomie maart 2005 Prof. M. Van Leemputte Rnr7 Vraag 1 tot 10: vul uw antwoord in op dit blad. 1. Welke structuur verbindt trochanter minor met de linea aspera? Linea pectinea 2. Welke

Nadere informatie

1 Buikplank (2 benen) Oefentherapie bekken en romp Pagina 1 van 5

1 Buikplank (2 benen) Oefentherapie bekken en romp Pagina 1 van 5 Pagina 1 van 5 Welke spieren zijn van belang bij deze oefentherapie? De spieren rondom het bekken en de romp kunnen grofweg worden verdeeld in 2 groepen: de globale en de lokale spieren. De globale spieren

Nadere informatie

S.I.O.S. Sjoerd indoor outdoor Sports. Sportbegeleiding, Personal trainer, Groepstrainingen,Sportmassage Blessure preventie Tel.

S.I.O.S. Sjoerd indoor outdoor Sports. Sportbegeleiding, Personal trainer, Groepstrainingen,Sportmassage Blessure preventie Tel. Sports Intake-formulier Personal Training Het intake formulier geeft uw persoonlijke trainer een beeld van uw fysieke capaciteiten en zo nodig medische achtergrond. Hierbij worden er een aantal persoonlijke

Nadere informatie

Gewrichten in beweging 14 maart WDH Breda

Gewrichten in beweging 14 maart WDH Breda Gewrichten in beweging 14 maart WDH Breda Anne van Vegchel SGA West-brabant CV 2000-2006 geneeskunde Utrecht 2007-2011 sportgeneeskunde Utrecht 2008-2012 clubarts eredivisieploeg handbal 2008-heden bondarts

Nadere informatie

Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)

Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Trainingsschema van: Klant Trainer: Jean-René Ruitenbeek MYOFASCIAL RELEASE - HIP - TRIGGERPOINT BALL ON LATERAL LINE HIP Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 Stap 1 MYOFASCIAL RELEASE - HIP - TRIGGERPOINT

Nadere informatie

*Natuurgeneeskundige. *Docent irisdiagnostiek. circe-natuurgeneeskunde.nl 2

*Natuurgeneeskundige. *Docent irisdiagnostiek. circe-natuurgeneeskunde.nl 2 Tijd voor voeding *Natuurgeneeskundige *Docent irisdiagnostiek circe-natuurgeneeskunde.nl 2 *Voeding. *De geschiedenis van onze voeding. *De huidige gezondheidsproblemen. *Wetenschappelijk onderzoek en

Nadere informatie

M. supraspinatus. Origo: Insertio: Innervatie: Functie: Fossa supraspinata. Tuberculum maius. N. suprascapularis. Abductie arm

M. supraspinatus. Origo: Insertio: Innervatie: Functie: Fossa supraspinata. Tuberculum maius. N. suprascapularis. Abductie arm M. supraspinatus Fossa supraspinata Tuberculum maius N. suprascapularis Abductie arm M. infraspinatus Fossa infraspinata Tuberculum maius N. suprascapularis Exorotatie arm M. teres maior Dorsale zijde

Nadere informatie

MOVING WITH SPONDYLARTHROPATHY. Dr C. Hindryckx. Fysische Geneeskunde en Revalidatie

MOVING WITH SPONDYLARTHROPATHY. Dr C. Hindryckx. Fysische Geneeskunde en Revalidatie MOVING WITH SPONDYLARTHROPATHY Dr C. Hindryckx Fysische Geneeskunde en Revalidatie Kan fysiotherapie het ziektebeeld positief beïnvloeden? Relatief aandeel in behandeling? Welke signs & symptoms beïnvloedbaar?

Nadere informatie

De schakel tot. Mobiliteit / Stabiliteit. Overbelastingskwetsuren. Lichaamsscholing in de zwemsport: De schakel tot

De schakel tot. Mobiliteit / Stabiliteit. Overbelastingskwetsuren. Lichaamsscholing in de zwemsport: De schakel tot Trainer B-opleiding zwemmen De schakel tot Lichaamsscholing in de zwemsport: De schakel tot * Natuurlijke bewegingspatronen * Verbeteren van de fysieke capaciteiten * Fysieke voorbereiding Maximaal Rendement

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 1. 4 Anatomie van de schouder 41 4.1 Anteflexie 42 4.2 Retroflexie 42 4.3 Abductie 44 4.4 Adductie 46

Inhoud. Inleiding 1. 4 Anatomie van de schouder 41 4.1 Anteflexie 42 4.2 Retroflexie 42 4.3 Abductie 44 4.4 Adductie 46 Inhoud Inleiding 1 1 Anatomie van de heup 3 1.1 Anteflexie 4 1.2 Retroflexie 6 1.3 Abductie 7 1.4 Adductie 8 1.5 Exorotatie 9 1.6 Endorotatie 12 1.7 Ligamenten van de heup 12 1.8 Schema 14 2 Anatomie van

Nadere informatie

De spieren (structuur)

De spieren (structuur) Skelet achter 1. Cranium 2. Processus mastoideus 3. Maxilla 4. Mandibularium 5. Arcus Vertebrae C5 6. Processus Transversalis C5 7. Costa 1 8. Costa 2 9. Clavicula 10. Acromion 11. Caput humerus 12. Sulcus

Nadere informatie

Patient gegevens. Patiënt gegevens. Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153

Patient gegevens. Patiënt gegevens. Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153 Patient gegevens Patiënt gegevens Naam: Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153 Postcode: 2011CG Haarlem Geboortedatum: 5-6-1996 Leeftijd: 20 Geslacht: V Telefoon: 0616287075 Telefoon mobiel: Telefoon werk: Email:

Nadere informatie

Inhoud. Krachttraining. Algemeen... 5

Inhoud. Krachttraining. Algemeen... 5 Inhoud 1 2 3 4 Algemeen... 5 1.1 Niveau... 5 1.2 Oefenmodaliteiten... 5 Bovenlichaam... 6 2.1 Push up (pompen)... 6 2.2 Push up, smalle stand... 7 2.3 Voorbereidende push up... 8 2.4 Hindu push up... 9

Nadere informatie

Lenigheid en beweeglijkheid

Lenigheid en beweeglijkheid 2.3.2. Lenigheid en beweeglijkheid Deze vaardigheid is bedoeld om de verschillende spieren te trainen op lenigheid en de verschillende gewrichten te mobiliseren. Lenigheid en beweeglijkheid bestaat uit:

Nadere informatie

Ontzuren en ontgiften

Ontzuren en ontgiften BODY & MIND M A S S A G E P R A K T I J K Ontzuren en ontgiften Verzuring Verzuring betekent letterlijk het zuurder worden van iets. Ons lichaam is verzuurd als het zuurgehalte, ph-waarde, van ons lichaam

Nadere informatie

Schouder, bovenrug en bovenarm

Schouder, bovenrug en bovenarm pijngids Vetgedrukte tekst geeft een primair pijnpatroon aan. Niet-vetgedrukte tekst verwijst naar een minder vaak voorkomend patroon of een satelliet-triggerpoint-patroon. Spieren staan in volgorde van

Nadere informatie

RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG

RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit

Nadere informatie

Chiropractie Brunssum intake formulier nieuwe klant

Chiropractie Brunssum intake formulier nieuwe klant 1. ALGEMENE EN PERSOONLIJKE GEGEVENS MEISJESNAAM: GESLACHT: M F GEBOORTEDATUM: LEEFTIJD: LENGTE: GEWICHT: ADRES: POSTCODE: WOONPLAATS: TELEFOON: PRIVE MOBIEL WERK E-MAIL ADRES: AANTAL KINDEREN: BEROEP:

Nadere informatie

Onstabiel gevoel Last bij stappen

Onstabiel gevoel Last bij stappen Naam: Datum: Leeftijd: 37 jaar Geslacht: M/V Beroep: bediende Adres: Telefoonnummer: / Hobby: joggen, zwemmen (totaal: 3u/week) Hoofdprobleem: Onstabiel gevoel en last ter hoogte van de rechter enkel Lichaamsdiagram

Nadere informatie

Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)

Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Trainingsschema van: Klant Trainer: Jean-René Ruitenbeek MYOFASCIAL RELEASE - TORSO, UPPER ARM - TRIGGERPOINT BALL ON INFRASPINATUS Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 Stap 1 MYOFASCIAL RELEASE - TORSO,

Nadere informatie

De schouder. Anatomie De schouder bestaat uit 3 botstukken: - het schouderblad met de schouderkom - de bovenarm met schouderkop - het sleutelbeen

De schouder. Anatomie De schouder bestaat uit 3 botstukken: - het schouderblad met de schouderkom - de bovenarm met schouderkop - het sleutelbeen De schouder De schouder is een relatief complex gewricht. De vorm van het gewricht laat het toe om onze arm in alle richtingen te bewegen. Zolang alle componenten normaal functioneren kan de schouder perfect

Nadere informatie

2. Bevestiging spieren. 3. Stevigheid (samen met spieren) 4. Beweeglijkheid (samen met spieren) 5. Aanmaak rode bloedcellen in beenmerg

2. Bevestiging spieren. 3. Stevigheid (samen met spieren) 4. Beweeglijkheid (samen met spieren) 5. Aanmaak rode bloedcellen in beenmerg Anatomy is destiny Sigmund Freud Belangrijkste botten Nomenclatuur Reina Welling WM/SM-theorieles 1 Osteologie bekken en onderste extremiteit Myologie spieren bovenbeen Met dank aan Jolanda Zijlstra en

Nadere informatie

Onze praktijk. Fysiotherapie. Manuele therapie. Kinderfysiotherapie. Sportfysiotherapie. Sporten onder begeleiding. Echografie. Voeding.

Onze praktijk. Fysiotherapie. Manuele therapie. Kinderfysiotherapie. Sportfysiotherapie. Sporten onder begeleiding. Echografie. Voeding. Onze praktijk Fysiotherapie Manuele therapie Kinderfysiotherapie Sportfysiotherapie Sporten onder begeleiding Echografie Voeding (Orthomoleculaire geneeskunde) Dry Needling Moderne praktijk Paramedisch

Nadere informatie

Rotator cuff impingement. Beate Dejaco-Lanz Sportfysiotherapeute MSc Orthopedisch manueel therapeute Sport Medisch Centrum Papendal

Rotator cuff impingement. Beate Dejaco-Lanz Sportfysiotherapeute MSc Orthopedisch manueel therapeute Sport Medisch Centrum Papendal Rotator cuff impingement Beate Dejaco-Lanz Sportfysiotherapeute MSc Orthopedisch manueel therapeute Sport Medisch Centrum Papendal introductie definitie impingement classificatie impingement diagnostiek

Nadere informatie

DEEL II: HET ONDERSTE LIDMAAT (vervolg)

DEEL II: HET ONDERSTE LIDMAAT (vervolg) Inleiding tot het orthopedisch onderzoek 1 DEEL II: HET ONDERSTE LIDMAAT (vervolg) 3. ENKEL EN VOET 3.1. Inspectie in staande houding m. gastrocnemius Calcaneum Valgushoek achillespees met hiel Malleolus

Nadere informatie

Instelling: Sport en Bewegen

Instelling: Sport en Bewegen LVF personal training Casper benen hypertrofie Naam student: kristiaan zwemmer Klas: Naam mentor/docent: Instelling: Sport en Bewegen Datum: 7-10 Tijd: 50 minuten Aantal personen: 1 mannen/vrouwen Lesopdracht:

Nadere informatie

Artrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten.

Artrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Artrose knie Wat is artrose? Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen vangt

Nadere informatie

sarcoplasmatisch reticulum. Door dit tekort blijven de myosine en actine eiwitten gekoppeld, waardoor de spiercel verkort en verdikt.

sarcoplasmatisch reticulum. Door dit tekort blijven de myosine en actine eiwitten gekoppeld, waardoor de spiercel verkort en verdikt. 9 samenvatting 153 9 Samenvatting Schouderpijn is na lage-rugpijn en nekpijn, de meest voorkomende klacht van het musculoskeletale systeem. Zowel in Nederland, als in diverse andere landen, wordt het percentage

Nadere informatie

Piriformis Syndroom Gids

Piriformis Syndroom Gids Piriformis Syndroom Gids 25 januari 2015 Het Piriformis syndroom is een veel geziene oorzaak van zenuwpijn die kan optreden in combinatie met lage rugpijn. Dit beknopte boek geeft je alle basis informatie

Nadere informatie

Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding

Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Verkeerde lichaamshoudingen veroorzaken klachten. Eén van de meest voorkomende verkeerde houdingen, wordt veroorzaakt door een naar vorend hangend hoofd,

Nadere informatie

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hoe ontstaat hyperventilatie? Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.

Nadere informatie

Sociaal Medische Beoordeling van Arbeidvermogen (SMBA)

Sociaal Medische Beoordeling van Arbeidvermogen (SMBA) Sociaal Medische Beoordeling van Arbeidvermogen (SMBA) Naar een evidence-based participatiegerichte beoordelingsmethode Duo presentatie Yvette van Woerkom (UWV) en Femke Abma (KCVG-UMCG) Muntendam Symposium,

Nadere informatie

Nekklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133

Nekklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133 Nekklachten De nek De nek bestaat uit zeven wervels: C1 t/m C7. Dit wordt ook wel de cervicale wervelkolom genoemd. Het hoofd rust met de schedel op de eerste halswervel: de atlas. De tweede halswervel

Nadere informatie

Spieren maken de mens een meer dynamisch leven door kennis en beheersing van je meest uitgebreide orgaan. Jip Driehuizen

Spieren maken de mens een meer dynamisch leven door kennis en beheersing van je meest uitgebreide orgaan. Jip Driehuizen Spieren maken de mens een meer dynamisch leven door kennis en beheersing van je meest uitgebreide orgaan. 2 Spieren maken de mens Onderwerpen: Waarom is spierkennis handig als je last hebt van RSI? Waar

Nadere informatie

Lieven De Wilde, MD, PhD Alexander Van Tongel, MD Department of Orthopedic Surgery Gent University Hospital

Lieven De Wilde, MD, PhD Alexander Van Tongel, MD Department of Orthopedic Surgery Gent University Hospital Klinisch onderzoek van de schouder Lieven De Wilde, MD, PhD Alexander Van Tongel, MD Department of Orthopedic Surgery Gent University Hospital Klinisch onderzoek van de schouder 12 stappen Stap 1: Anamnese

Nadere informatie

Reader Bowflex. Hogeschool van Amsterdam 09/2009

Reader Bowflex. Hogeschool van Amsterdam 09/2009 Reader Bowflex Hogeschool van Amsterdam 09/2009 Voorwoord. We zijn afgelopen schooljaar bezig geweest met het opstellen van readers voor het gebruik van de pully en bowflex apparaat. Hierin hebben wij

Nadere informatie

Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel

Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Patiënteninformatie Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval? 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Wat zijn

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Wat is wijsheid bij een whiplash?

Wat is wijsheid bij een whiplash? EM PL KN AA GF RW 20 1 EB 0 EX K EM NG Wat is wijsheid bij een whiplash? Tips om het herstel van een whiplash te bevorderen en verstandig te blijven bewegen Wat te doen bij whiplashklachten Een aanrijding

Nadere informatie

Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek

Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Onderzoek lage rug en heup core stability The Fifa 11 + Epidemiologie - 60-90% van alle mensen maakt een keer een episode van aspecifieke lage rugpijn door - Incidentie

Nadere informatie

Fase 1: Verwijzing, aanmelding en initiële hypothese. Screening. Hypothese: Er is mogelijk sprake van liespijn als gevolg van rode vlaggen.

Fase 1: Verwijzing, aanmelding en initiële hypothese. Screening. Hypothese: Er is mogelijk sprake van liespijn als gevolg van rode vlaggen. Stroomdiagram Liespijn Onderstaand stroomdiagram kan worden gebruikt voor het diagnostisch proces, bij patiënten met liespijn. Hierbij wordt de nadruk gelegd op artrogene problematiek. Niet atrogene aandoeningen

Nadere informatie

Myofasciale triggerpoint behandeling van de buikspieren

Myofasciale triggerpoint behandeling van de buikspieren Myofasciale triggerpoint behandeling van de buikspieren Triggerpoint Vaststellen van MTrP s Een myofasciaal trigger point [MTrP] is een hyperirritabele plek in een strakke streng van een dwarsgestreepte

Nadere informatie

Hielspoor /Fasciitis plantaris

Hielspoor /Fasciitis plantaris Hielspoor /Fasciitis plantaris U wordt behandeld voor de klachten aan uw voet(en). De aandoening heeft diverse benamingen: hielspoor, hielpijn, plantaire fasciitis, peesplaatonsteking van de voet. De correcte

Nadere informatie

Anatomie van de Spieren

Anatomie van de Spieren Schoudergordel en hals Schoudergordel M. Coracobrachialis M. Deltoideus M. Infraspinatus M. Latissimus dorsi M. Levator scapulae M. Pectoralis major Bron:afbeeldingen en omschrijving: SWSportmassage.nl

Nadere informatie

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Hyperventilatie Wanneer u gespannen bent of angstig, kunnen verschillende lichamelijke klachten ontstaan. Eén van die klachten is hyperventileren. Hyperventileren wil zeggen dat u te snel of te diep ademt.

Nadere informatie

Zwanger (geweest)? Spieren rondom uw bekken trainen? Klachten voorkomen en/of verminderen? voorkom bekkenpijn FYSIOHOLLAND

Zwanger (geweest)? Spieren rondom uw bekken trainen? Klachten voorkomen en/of verminderen? voorkom bekkenpijn FYSIOHOLLAND FYSIOHOLLAND voorkom bekkenpijn Zwanger (geweest)? Spieren rondom uw bekken trainen? Klachten voorkomen en/of verminderen? De therapeuten van FysioHolland geven tips. Veel vrouwen krijgen tijdens of na

Nadere informatie

Hoofdpijnklachten Soorten hoofdpijn Oorzaken van hoofdpijn Symptomen van hoofdpijn

Hoofdpijnklachten Soorten hoofdpijn Oorzaken van hoofdpijn Symptomen van hoofdpijn Hoofdpijnklachten Hoofdpijnklachten komen veel voor en kunnen u ernstig belemmeren in uw dagelijks functioneren. Soms is het een vervelende, zeurende pijn die op de achtergrond aanwezig is, maar er zijn

Nadere informatie

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen.

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen. Oefening 1: Nodig: 2 personen en een boom of een huisdier: Zoek een plek op bij een boom of in de buurt bij je paard of ander huisdier waar je even niet gestoord wordt en veilig even je ogen dicht kunt

Nadere informatie

Gezondheids centrum advies, therapie en behandeling door onze experts

Gezondheids centrum advies, therapie en behandeling door onze experts Gezondheids centrum advies, therapie en behandeling door onze experts Gezondheidscentrum Valkenhof Inhoud Verwijzing en vergoeding Fysiotherapie Diëtetiek Ergotherapie Logopedie Specialist ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia

Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia Spanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door spierspanningen in de hals, de schouders en het hoofd. De hoofdpijn is vaak

Nadere informatie

Oefenbundel Einde. Opwarming beweeglijkheidsoefeningen en stretching 1. RUGLIG. Richtlijnen bij het verderzetten en onderhoud van uw rugprogramma

Oefenbundel Einde. Opwarming beweeglijkheidsoefeningen en stretching 1. RUGLIG. Richtlijnen bij het verderzetten en onderhoud van uw rugprogramma Oefenbundel Einde Richtlijnen bij het verderzetten en onderhoud van uw rugprogramma Opwarming beweeglijkheidsoefeningen en stretching 1. RUGLIG : hol/bol maken van wervelkolom 10x. Stretching 1 knie: neem

Nadere informatie

Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen!

Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen! Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen! Astrid Witte zomer 2014 Even vooraf: - Deze oefeningen zijn bedoeld voor gezonde volwassenen - Heb je klachten, overleg dan

Nadere informatie

Hyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Hyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei Hyperventilatie Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder is bedoeld voor mensen die verwezen zijn door de huisarts naar de eerste hart hulp (EHH) met een bepaald klachtenpatroon dat kan passen bij hart-

Nadere informatie

Eerste Hulp Bij Sport Ongelukken (EHBSO) Blessure preventie

Eerste Hulp Bij Sport Ongelukken (EHBSO) Blessure preventie Eerste Hulp Bij Sport Ongelukken (EHBSO) & Blessure preventie Wie zijn wij? Wij zijn Procare fysiotherapie met praktijkruimtes in Gorinchem, Vuren en Herwijnen. Onze praktijken bieden naast diverse specialisaties

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hielspoor /Fasciitis plantaris. rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Hielspoor /Fasciitis plantaris. rkz.nl Patiënteninformatie Hielspoor /Fasciitis plantaris rkz.nl U wordt behandeld voor de klachten aan uw voet(en). De aandoening heeft diverse benamingen: hielspoor, hielpijn, plantaire fasciitis, peesplaatonsteking

Nadere informatie