Jaarverslag 2016 Inhoud

Transcriptie

1 VELON

2 Inhoud Voorwoord... 3 Het jaar in het kort... 4 Ledenorganisatie... 5 Portefeuilles... 6 Themagroepen... 6 Kennisbasis... 8 Congres... 9 Studiedag Beroepsregistratie Doorontwikkelproject Website Bestuur en medewerkers Bijlagen

3 Voorwoord In 2016 presenteerde VELON haar nieuwe beleidsnota voor de periode VELON profileert zich hierin sterker dan voorheen als een vereniging die staat voor de kwaliteit van de individuele lerarenopleider en de beroepsgroep en voor de kwaliteit van het opleiden van leraren. De herijkte visie en doelen komen voort uit ontwikkelingen die we al eerder in gang hebben gezet, maar ook om vernieuwing vragen. De komende jaren blijven we investeren in kwaliteit door gebruik te maken van de kennis, vaardigheden en ervaring die onze leden bezitten: kennisontwikkeling door en voor leden. Het tijdschrift, de kennisbasiskaternen, de themagroepen, het congres en de studiedagen blijven daarmee belangrijke pijlers. Het beheren van het register van lerarenopleiders (BRLO) is ook een belangrijke pijler. Het register is voor VELON meer dan een registratie en staat voor continue professionalisering van lerarenopleiders. VELON is er trots op dit met lerarenopleiders zelf vorm te geven. Met BRLO draagt VELON uit te staan voor de kwaliteit van álle lerarenopleiders. VELON heeft de ambitie de kwaliteit van de professie te versterken en de beroepsgroep als geheel te vertegenwoordigen naar buiten toe. Dit betekent dat kennisdeling en -ontwikkeling niet meer exclusief is voor leden, maar ook voor niet-leden toegankelijk wordt. De kwaliteit van de beroepsgroep borgen en doorontwikkelen vraagt een pro-actieve VELON. Een verdergaande professionalisering van de vereniging is vereist en inmiddels in gang gezet. Invoering van de nieuwe beleidsnota ging gepaard met natuurlijke bestuurlijke wisselingen en met het toewerken naar een meer passende bestuurs- en organisatiestructuur. De ambities die we hebben kunnen alleen tot bloei komen met een grote betrokkenheid, inbreng en inzet van ons allemaal. We nodigen jullie van harte uit de komende jaren met ons mee te denken en te werken aan ons aller kwaliteit. Miranda Timmermans Voorzitter VELON 3

4 Het jaar in het kort Het VELON bestuur heeft het meerjarenbeleid geformuleerd. Het beleidsplan is in september 2016 door de leden vastgesteld. Leden werken samen in 5 themagroepen, 1 themagroep stopt aan het einde van het jaar. De eerste twee katernen van de geactualiseerde Kennisbasis voor lerarenopleiders zijn gepresenteerd. In februari 2016 vond het Congres voor Lerarenopleiders plaats in Brussel met als thema: Professionaliseren in en door onderzoek. In november vond de jaarlijkse VELON studiedag plaats in Nijmegen met als thema: Professionaliseren, leerzin of weerzin? In 2016 is het aantal geregistreerden toegenomen en is de vernieuwing van de herregistratie in concept uitgewerkt. In 2016 zijn er ten aanzien van alle doelen uit het doorontwikkelproject stappen gezet. De website wordt goed bijgehouden en regelmatig geupdate. Binnen het bestuur heeft een aantal wisselingen plaatsgevonden. Het bestuur is weer op volle sterkte. Dit geldt ook voor de VELON organisatie. Met dit jaarverslag laat VELON zien wat er binnen de verschillende portefeuilles is gerealiseerd en wat de plannen zijn voor het komende jaar. Voor de portefeuilles Financiën en Tijdschrift voor lerarenopleiders worden de jaarverslagen apart gepresenteerd, deze zijn niet in dit verslag opgenomen. De jaarplannen van drie themagroepen zijn als bijlage toegevoegd. 4

5 Ledenorganisatie In 2016 is drie keer een algemene ledenvergadering gehouden: op 5 februari, 21 september en 11 november. Voorafgaand aan de algemene ledenvergadering op 21 september hield Gerd Biesta een lezing waarin virtuositeit centraal stond: Het belichaamde vermogen om in concrete en unieke situaties datgene te doen (of te laten) wat onderwijspedagogisch gezien wenselijk is. Naast ambacht vraagt dat ook om onderwijspedagogische wijsheid van de docent. Tijdens de ledenvergadering van 21 september werd de Beleidsnota aangenomen. Volgens deze nota wil VELON zich niet alleen richten op de kwaliteit van individuele lerarenopleiders maar ook op de beroepsgroep als geheel. Daarnaast wil VELON een steviger gesprekspartner zijn van relevante partijen in het veld, om op die manier de belangen van de beroepsgroep te kunnen behartigen. Het versterken van de organisatie van VELON is een belangrijke doelstelling om dit te kunnen bereiken. Leden werden het afgelopen jaar betrokken bij de discussie over de voorstellen voor Onderwijs2032. Naast ouders en leerlingen werd ook onder lerarenopleiders een draagvlakpeiling gehouden. Het uiteindelijke rapport bevat interessante informatie over de mening van lerarenopleiders over Onderwijs2032. De uitkomsten zijn opgenomen in de Infographic (zie bijlage). In het licht van de beleidsnota was de uitnodiging die VELON kreeg om aan te schuiven bij de geassocieerdentafel van de Onderwijscoöperatie een passende. Vanaf 2016 maakt VELON deel uit van dit netwerk van onderwijsorganisaties. Tot slot werd eind 2016 het boek Weten wat werkt gepubliceerd, onder redactie van Douwe Beijaard. Hij heeft, samen met collega s, onderwijskundig onderzoek verzameld dat lerarenopleiders helpt om aanstaande leraren voor te bereiden op hun toekomstig beroep. Dit boek wordt in 2017 aan (nieuwe) leden van VELON aangeboden als (welkomst)cadeautje. 5

6 Portefeuilles Themagroepen Algemeen: wat is de inhoud van de portefeuille? Contactpersoon zijn voor de themagroepen van VELON: Samen Opleiden in de School; Multiculturaliteit; ICT in de lerarenopleiding; Professionele ontwikkeling van lerarenopleiders in en door onderzoek (en het begeleiden van studentonderzoek); Passend Onderwijs en de Lerarenopleidingen Daarnaast het (mede-)organiseren en voorbereiden van de jaarlijkse bijeenkomst tussen themagroepen en bestuur. Realisatie doelstellingen 2016 De doelstellingen waren: Het bevorderen van het contact tussen de leden; Organiseren van activiteiten in het kader van professionele ontwikkeling; Het oprichten van nieuwe themagroepen, waarbij we in ieder geval streven naar een groep voor beginnende lerarenopleiders. Gerealiseerde doelstellingen: In 2016 waren er vijf themagroepen actief, ieder in eigen intensiviteit en met eigen activiteiten. Op 14 juni is er een gezamenlijk overleg geweest van de themagroepen en het bestuur. Tijdens deze bijeenkomst waren vier van de vijf themagroepen vertegenwoordigd. Onderlegger voor die bijeenkomst waren de plannen van de themagroepen thema van de bijeenkomst was de mogelijke bijdrage van de themagroepen aan Onderwijs2032. Indirect is de uitkomst van dit overleg geweest dat VELON haar medewerking heeft verleend aan het onderzoek naar Onderwijs2032. Doelstellingen 2017 De doelen voor komend jaar: Doel van de themagroepen blijft het bevorderen van het contact tussen de leden; Themagroepen zijn onderdeel van het organiseren van activiteiten in het kader van professionele ontwikkeling; Vanwege bestuurswisselingen wordt de portefeuille Themagroepen bij een ander bestuurslid belegd. 6

7 Voor deze portefeuille wordt in 2017 een nieuw plan gemaakt, gebaseerd op het herijkte beleidsplan van VELON. Daarin worden de stand van zaken en de activiteiten van de huidige themagroepen meegenomen en geëvalueerd alsook ambities opgenomen ten aanzien van thema s waaromheen nieuwe themagroepen opgestart worden. De themagroep Multiculturaliteit heft zichzelf na het Congres op, vanwege te weinig draagvlak en belangstelling onder de leden. De themagroep ICT in de lerarenopleiding wil in overleg met VELON kijken naar een betekenisvol vervolg. Uitbreiding van het aantal themagroepen. 7

8 Kennisbasis In 2015 heeft het bestuur besloten dat de kennisbasis herzien moet worden. Een eerste versie van de Kennisbasis van Lerarenopleiders dateert van De totstandkoming daarvan was een initiatief van de Vrije Universiteit Amsterdam. De presentatie en de overdracht van de kennisbasis aan de VELON vonden plaats tijdens het Congres voor Lerarenopleiders in het voorjaar van De kennisbasis van een beroep in beweging is niet statisch en vraagt om continue vernieuwing. Het bestuur van VELON heeft Gerda Geerdink en Ietje Pauw de opdracht gegeven om zorg te dragen voor de vernieuwing van de kennisbasis. Met de (vernieuwing van de) kennisbasis zet VELON, vergelijkbaar met het Tijdschrift voor Lerarenopleiders, vooral in op het ondersteunen, organiseren en faciliteren van een platform voor ontmoeting en het stimuleren van de professionalisering van individuele professionals en de beroepsgroep als geheel. De kennisbasis uit 2012 was gecategoriseerd naar tien domeinen. De redacteuren zijn tot een herordening van deze domeinen gekomen en onderscheiden zeven aandachtsgebieden die in afzonderlijke katernen aan bod zullen komen: De lerarenopleider Beleid en organisatie Inhoud en vakdidactiek op de lerarenopleidingen Leren op de werkplek Onderzoek en lerarenopleiders Opleidingsdidactiek: Hoe leiden we leraren op? Socialisatie en persoonsvorming op de lerarenopleiding. Per jaar zullen twee katernen uitgebracht worden: één op het congres en één op de studiedag. Alle leden zullen de kennisbasis gratis ontvangen. Het eerste katern De lerarenopleider, onder redactie van Gerda Geerdink en Ietje Pauw, is op het 4 februari 2016 op het Congres voor Lerarenopleiders VELON/VELOV in Brussel gepresenteerd. Het tweede katern Beleid en organisatie, onder redactie van Marco Snoek en Jurriën Dengerink, is aangeboden op de studiedag op 11 november 2016 in Nijmegen. In 2016 vond ook de voorbereiding plaats voor het derde katern Inhoud en vakdidactiek op de lerarenopleidingen. Gerda Geerdink en Ietje Pauw vormen hiervan de redactie. Dit katern zal op het congres op 16 maart 2017 in Amsterdam uitgereikt worden. 8

9 Congres Jaarlijks wordt het Congres voor Lerarenopleiders georganiseerd. Na drie jaar gehouden te zijn in Nederland, was het in 2016 de beurt aan Vlaanderen. Het Congres voor Lerarenopleiders is op uitnodiging van de Vereniging Lerarenopleiders Vlaanderen (VELOV) en Nederland (VELON) georganiseerd door de Vrije Universiteit Brussel Interfacultair Departement Leraren Opleiding (IDLO). Het vond plaats op donderdag 4 en vrijdag 5 februari aan de Vrije Universiteit Brussel. Het thema van het Congres was Professionaliseren in en door onderzoek en omvatte de volgende onderzoekstradities en -thema s: de lerarenopleider als onderzoekssubject of als onderzoeker; lerarenopleiders onderzoeken hun eigen praktijk; (collaboratief) praktijkonderzoek door opleiders, studenten en/of lerarenteams gericht op het leren van leerlingen; onderzoek over de lerarenopleiding; onderzoek gericht op het ontwerpen van leeromgevingen: leermaterialen, leerstrategieën, leerstijlen. Het Congres voor Lerarenopleiders 2016 focuste op de volgende zichtlijnen: Zichtlijn 1: Identiteit van de lerarenopleider als onderzoeker Zichtlijn 2: Praktijkonderzoek door (toekomstige) leraren Zichtlijn 3: Opleidingspraktijk verbeteren door onderzoek Zichtlijn 4: Leraren, opleiders en onderzoeksinstituten nieuwe teamverbanden en nieuwe praktijken Zichtlijn 5: Impact van onderzoek in het werkveld Zichtlijn 6: Divers Keynote speakers waren Nadine Engels, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel en Hannele Niemi, hoogleraar aan de University of Helsinki, Finland. Daarnaast spraken Thomas Pritzkow (werkzaam bij de Europese Commissie) en Jet Bussemaker (Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap). In Brussel werd ook bekend dat het Congres in 2017 gehouden zal worden in Amsterdam en georganiseerd zal worden door Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool InHolland, ipabo, Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam. 9

10 Studiedag Algemeen: wat is de inhoud van de portefeuille? De VELON studiedag is een jaarlijks terugkerende dag van VELON om aan de hand van een thema de werkzaamheden binnen de themagroepen onder een breder publiek bekend te maken. Het bestuur van de VELON is opdrachtgever voor het organiseren van de studiedag en zorgt voor de organisatie, de themagroepen leveren de inhoudelijke bijdrage. De studiedag wordt jaarlijks georganiseerd op één van de lerarenopleidingen (dat kan ook een opleidingsschool zijn) op de vrijdag van de eerste volle week in november. Deze jaarlijkse studiedag is met ca. 120 deelnemers een belangrijke en grote ontmoetingsplek voor (beginnende)lerarenopleiders uit universiteiten, hogescholen en opleidingsscholen. Realisatie doelstellingen 2016 De doelstellingen waren: Doelstellingen van deze dag zijn net als in de voorgaande jaren: 1. podium voor themagroepen om hun kennis/inhouden/ervaringen te delen 2. professionalisering van opleiders 3. organiseren van een ontmoetingsplek voor lerarenopleiders. Gerealiseerde doelstellingen: De studiedag werd georganiseerd op 11 november 2016 op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen te Nijmegen. Het thema van de studiedag was: Professionaliseren, leerzin of weerzin? In het ochtendgedeelte was er ruimte voor VELON presentaties. Zo verzorgden de vijf themagroepen binnen dit thema een presentatie; daarnaast was er de presentatie Lerarenopleider word academisch! Of niet?, met als doel te onderzoeken of dit een kansrijk thema zou zijn voor een nieuwe themagroep. Tijdens het ochtenddeel was er ook een workshop over de beroepsregistratie lerarenopleiders (BRLO). In het middagprogramma was er ruimte voor zes bijdragen buiten de themagroepen/brlo rondom het thema professionaliseren. De twee keynotes werden verzorgd door Maarten Vandersteenkiste en Marcel van der Klink. De tweede katern van de VELON Kennisbasis (De context van het opleiden van leraren) werd gepresenteerd door redacteurs Marco Snoek en Jurriën Dengerink. In de middagpauze was er een korte algemene ledenvergadering. De studiedag werd bezocht door 139 lerarenopleiders. Doelstellingen 2017 De doelen voor komend jaar: Ook in 2017 wordt een studiedag georganiseerd. De themagroep rondom academisering van lerarenopleiders heeft op dit moment niet voldoende grond voor bestaansrecht. 10

11 Beroepsregistratie Algemeen: wat is de inhoud van de portefeuille? Beroepsregister lerarenopleider (BRLO) Realisatie doelstellingen 2016 De doelstellingen waren: Het beroepsregister is onderdeel van de staande VELON organisatie. Reguliere doelen zijn het beheren van de registratie en het zorgdragen voor kwaliteit. Daarnaast zijn doelen geformuleerd in het project Doorontwikkeling. Taak van de VELON registratie coördinator is samenwerken met de Projectleider Doorontwikkeling en het begeleiden van de overgangssituatie. Daarnaast is de registratiecoördinator in samenwerking met het VELON Bureau verantwoordelijk voor het organiseren van individuele (her- )registratie, kalibreren met BRLO beoordelaars zowel uit instituten als van de VELON, erkennen van beoordelaars en eventuele opleidingseigen documenten, informeren van instituten en andere belanghebbenden. Inmiddels heeft de registratie coördinator zitting in het bestuur als meedenkend en informerend lid. Gerealiseerde doelstellingen: BRLO Aantal geregistreerden Aantal nieuw-geregistreerden 160 Aantal oproep herregistratie 142 Aantal afgeronde herregistraties 67 Aantal bezig herregistratie (of uitstel) 48 Aantal uitschrijvingen 27 Aantal geregistreerden Initiële registratie In 2016 zijn 160 opleiders voor de eerste keer geregistreerd. Er waren geen afwijzingen in 2016, wel wordt met regelmaat om aanvulling van aanvragen gevraagd. Georganiseerde trajecten Er zijn 25 trajecten georganiseerd in Deze worden maandelijks vermeld in de informatiebrief BRLO. Een aantal daarvan is afgerond in 2016, anderen worden afgerond in De aantallen deelnemers per traject verschillen sterk, van 3 tot ca. 11 is normaal. Veel instituten hebben elk jaar één of meer trajecten. Daarnaast starten nu ook trajecten georganiseerd door Partnerschappen Opleiden in de School, en de Universiteiten sluiten duidelijk weer aan met eigen trajecten. Vijf instituten werken met door de VELON erkende beoordelaars, d.w.z. zij mogen zelf de aanvragen beoordelen. Alleen kosten voor registratie en administratie worden in rekening gebracht. Dit is in 2016 begonnen en zal doorzetten in Dit zal leiden tot een toename van 11

12 registraties. Steekproefsgewijze controle van de beoordelingen wordt in de toekomst georganiseerd door de Registratiecommissie. BRLO Beoordelaars In 2016 waren 40 BRLO beoordelaars beschikbaar. Hiervan zijn 24 VELON beoordelaars en 16 erkende instituutsbeoordelaars. Er zijn zes nieuwe VELON beoordelaars aangesteld, in twee rondes. Momenteel worden er nog vier beoordelaars ingewerkt. Vier keer per jaar worden kalibreersessies voor beoordelaars georganiseerd. Van de beoordelaars wordt verlangd minimaal twee van deze bijeenkomsten te bezoeken. Dit is gekoppeld aan inzetbaarheid voor de toekomst. Twee beoordelaars zijn gestopt. Met hen is hun periode van inzet als beoordelaar geëvalueerd en is de samenwerking op positieve wijze afgerond. Op basis van de bijeenkomsten met de beoordelaars is een handboek voor beoordelaars ontwikkeld. BRLO Adviseurs In het kader van het project Doorontwikkeling zijn BRLO adviseurs ingeschakeld om de vele vragen met betrekking tot het opleiden van leraren te kunnen beantwoorden. Doelstellingen 2017 De doelen voor komend jaar: Doelen gekoppeld aan projectdoelen doorontwikkeling. Onder andere: Uitbreiding van aantal geregistreerde lerarenopleiders Van herregistratie naar Prolongatie Registratie (PR-moment) Installeren Registratiecommissie Uitbreiding erkenningen Doorontwikkeling website met aanmeldingssysteem. 12

13 Doorontwikkelproject In april 2014 is het project Doorontwikkeling Beroepsregistratie Lerarenopleiders onder leiding van Joke Kiewiet-Kester gestart, met financiering van het ministerie van OCW. Het doel van het project is te komen tot een solide beroepsregister voor lerarenopleiders met nagenoeg landelijke dekking. Om hiertoe te komen zijn vele gesprekken gevoerd met het werkveld. De registratieprocedure is flexibeler geworden en in 2015 herzien vastgesteld (zie: Brochure registratieprocedure). In 2016 is verder gewerkt op de onderdelen: o implementatie registratieprocedure; o uitbreiding bekendheid en aantal geregistreerden; o IT- ontwikkeling; o inhoudelijke doorontwikkeling; o organisatie & financiën. Implementatie registratieprocedure De herziene registratieprocedure is ingezet en verfijnd met bijbehorende documenten (zie > Registratie). Zie verder het verslag bij de portefeuille Beroepsregistratie. Uitbreiding bekendheid en aantal geregistreerden BRLO Adviseurs hebben een inventarisatie gedaan van het aantal lerarenopleiders en de houding van instituten en opleidingsscholen ten opzichte van de registratie. Daarbij hadden zij de taak om betrokkenen te interesseren, informeren, enthousiasmeren en activeren. Verdere bekendheid is gegenereerd door aanwezigheid en presentaties bij VELON, ATEE en Steunpunt Opleidingsscholen; de maandelijkse digitale informatiebrief InfoBRLO en er is gewerkt aan een nieuwe website IT-ontwikkeling Het uitgangspunt van het ministerie van OCW was dat er een registratiesysteem gebouwd zou worden door een aan het ministerie gelieerd ontwikkelteam. In juni bleek dat een dergelijk systeem te lang op zich zou laten wachten en op de lange termijn te kostbaar zou worden. Besloten is om de mogelijkheid van een standaardsysteem te verkennen. Hiertoe is in december een marktverkenning gedaan. Met de uitkomsten daarvan zal in 2017 een systeem gekozen worden. Inhoudelijke doorontwikkeling Een resonansgroep is 5x bijeen geweest om te bespreken wat het doel is van de herregistratie, welke verwachtingen er zijn ten aanzien van de doorgaande 13

14 professionalisering en hoe dit in een heldere procedure kan worden gevat. De opbrengsten worden begin 2017 uitgewerkt waarna een pilot gestart wordt. Er zijn nog geen concrete acties ondernomen met betrekking tot het professionaliseringsplatform. Dit volgt op de ontwikkeling van de herregistratie en is mede afhankelijk van de keuze van een registratiesysteem. Organisatie & financiën In samenhang met de ontwikkeling van de VELON organisatie is gewerkt aan de positionering van VELON-BRLO in relatie tot de andere activiteiten van de Vereniging. Er is een aanvullende subsidieaanvraag ingediend (toegekend: februari 2017) om in de verdere projectperiode meer medewerkers in te kunnen zetten en daarmee meer zichtbaarheid in het werkveld te genereren. 14

15 Website Algemeen: wat is de inhoud van de portefeuille? Beheren van de website. Realisatie doelstellingen 2016 De doelstellingen waren: Relevante nieuwsberichten op de website plaatsen De content regelmatig vernieuwen / bijhouden Gerealiseerde doelstellingen: Met hulp van de websitebeheerder, de ondersteuner en de ambtelijk secretaris worden relevante nieuwsberichten op de website geplaatst. Ook wordt goed gekeken welke berichten wel en niet via de VELON website verspreid worden. De beheerder zorgt ervoor dat de berichten op de site actueel zijn. Doelstellingen 2017 De doelen voor komend jaar: De inhoud en opzet van de website opnieuw bekijken in het licht van het VELON beleidsplan. Dit in samenhang met de VELON nieuwsbrief en andere communicatiekanalen van VELON (twitter, LinkedIn). 15

16 Bestuur en medewerkers Bestuur In 2016 bestond het VELON bestuur uit de volgende leden: Jules Pieters, voorzitter tot november 2016 Miranda Timmermans, vicevoorzitter en voorzitter vanaf november 2016 Martijn Willemse, vicevoorzitter vanaf november 2016 Sierd Smit, penningmeester Saskia van Caem, secretaris Ietje Pauw Klaas van Veen, tot februari 2016 Simon Rozendal, tot februari 2016 Véronique van de Reijt, tot november 2016 Jannetta van Campenhout, februari tot november 2016 Anna van der Want, vanaf februari 2016 Gerda Geerdink, hoofdredacteur Tijdschrift voor Lerarenopleiders (niet stemmend lid) Edmée Suasso, registratie coördinator, vanaf november 2016 (niet stemmend lid) Er ontstaan in 2016 vacatures door het vertrek van Jules Pieters, Klaas van Veen, Simon Rozendal, Jannetta van Campenhout en Véronique van de Reijt. Tijdens de ledenvergadering in november is besloten dat de termijn van Sierd Smit en Saskia van Caem wordt verlengd tot de ledenvergadering bij het Congres in Medewerkers Ledenorganisatie Hanneke Breteler, verenigingsondersteuner tot juli 2016 Gerda Geerdink, hoofdredacteur Tijdschrift voor Lerarenopleiders Edmée Suasso, registratie coördinator Femke Timmermans, ambtelijk secretaris vanaf 1 november 2016 Mathilde van Vliet, administratie registratie, redactie kennisbasis, eindredacteur Tijdschrift Ruud van Vliet, ledenadministratie, website Medewerker Doorontwikkelproject Joke Kiewiet-Kester, projectleider 16

17 Bijlagen 17

18 Bijlage 1: Jaarplan Themagroep Samen Opleiden in de School Themagroepen Jaarplan Themagroep: Leden themagroep: Themagroep Samen Opleiden in de School KERNGROEP: Esther Leeftink (VO/MBO coördinator OIDS) Mariëlle Theunissen (VO schoolopleider + VO LERO) Jan van den Berge (VO - schoolopleider) Carry Jeremiah-Quint (VO schoolopleider) Ad van Opdorp (VO - schoolopleider) Yvette ten Barge (PO - schoolopleider) Michel Panis (VO LERO) Sanne van der Linden (PO coördinator OIDS) sinds januari Pascale Lucassen (PO - schoolopleider) sinds januari BUITENKRING (vanwege ziekte): Wilma Weekenstro (VO - schoolopleider) Constance Jansen (PO LERO) Peter la Fleur (VO LERO) Voorzitterschap: Annet Meinen (VO LERO) Miranda Timmermans (PO LERO lector leerkracht) Datum: 3 juni 2016 Mission Statement: De themagroep OIDS wil door middel van kennisdeling, uitwisselen van ervaringen en good practices en onderzoek een bijdrage leveren aan het (door) ontwikkelen van de praktijk van opleiden in de school. Op deze wijze willen we het handelingsrepertoire van de opleiders in opleiding en werkveld verder uitbreiden en input leveren voor hun professionele ontwikkeling. Een belangrijke doelstelling van de themagroep is kennis en ervaringen te bundelen ten aanzien van opleiden in de school, dat wil zeggen: invulling geven aan leren en opleiden op de werkplek en de wijze waarop de verbinding tussen theorie/praktijk tot stand gebracht wordt en van toegevoegde waarde is. Een tweede doelstelling is de nieuwe inzichten en handreikingen te delen binnen de eigen instituten en ook met opleiders van andere instituten/partnerschappen.

19 De themagroep levert een bijdrage aan de tweede hoofdtaak van de Vereniging: Het stimuleren van de professionele ontwikkeling van individuele lerarenopleiders van de beroepsgroep als geheel. De speerpunten die daarbij vooral van belang zijn, zijn: - De kwaliteitsborging van lerarenopleiders, - De ontwikkeling van body of knowledge door onderzoek, - Het leveren van een bijdrage aan de maatschappelijke discussie over de kwaliteit van de leraar, de lerarenopleider en de lerarenopleiding. Professionaliseringsdoelen: Op meer praktisch vlak geven we invulling aan de twee belangrijke doelen van de themagroepen: 1. Bevorderen van het contact tussen de leden. Een werkgroep kan de kern vormen van een uitgebreider netwerk van leden die gemeenschappelijke interesses delen. 2. Organiseren van activiteiten in het kader van professionele ontwikkeling. Een werkgroep treedt namens VELON actief op naar buiten op het congres, de studiedagen, de website en via het tijdschrift. De themagroep heeft, zoals hierboven al kort aangeduid, op basis van (internationale) literatuur en praktijkervaringen, het opleiden op de werkplek van de school uitgediept en onderzocht. Dit is gebeurd binnen de eigen partnerschappen OIDS/AOS. De dataverzamelingsfase is afgerond, de analysefase is in volle gang, een artikel wordt voorbereid. Kennisdeling: In het kader van professionalisering is aan de volgende doelen gewerkt: - Leren van en met elkaar als themagroep leden - Kennis opdoen en delen ten aanzien van opleiden op de werkplek van de school - Samen onderzoek doen - Delen van ervaringen, kennis, opbrengsten met andere opleiders binnen het eigen partnerschap - Delen van ervaringen, kennis, opbrengsten met andere opleiders middels workshops. Dit jaar hebben we actief ons onderzoek onder de aandacht gebracht op verschillenden conferenties. Timmermans, M. (2016). Samen leraren opleiden in Nederland en België. Tableau Vivant!?. Presentatie VELOV-VELON Congres Professionaliseren in en door Onderzoek, VELON

20 Doelen lange termijn: Doelen korte termijn: Financiën: Verwachtingen naar bestuur: Overige opmerkingen: themagroep Samen Opleiden in de School, Brussel, 5 februari. Timmermans, M., Theunissen, M. (2016). Bruggen slaan met samen opleiden. Workshop op de Onderwijs Research Dag Koersen op Kennis, 26 mei, Rotterdam. Timmermans, M., Leeftink E. (2016). School-based teacher education, it works! Good practices from the Netherlands. Workshop at The NAPDS Conference 2016 NAPDS: School/University Partnerships on the National Stage, March 3-6, Washington DC. Timmermans, M., Leeftink, E., Meinen, A., Theunissen, M. (2015). Hoe maakt Opleiden in de School het verschil? Masterclass tijdens de VELON Studiedag De toekomst is nu! Opleiden in en voor de 21e eeuw, Pabo Avans Hogeschool, 13 november, Breda. Op lange termijn hebben we als doel: - Blijven bijdragen aan de professionalisering, kennisdeling en kennisconstructie rondom leren en opleiden in de school. - (Nog nadrukkelijker) als gesprekspartner gezien en gehoord te worden door belanghebbende groepen/instanties (Vereniging Hogescholen, Steunpunt Opleidingsscholen, ADEF/LOBO, etc. ) Op korte termijn hebben we als doel: - Voortzetten van de activiteiten van afgelopen jaar - Schrijven artikel voor Tijdschrift - Bijdragen leveren aan studiedag VELON en aan congres - Contact intensiveren met Steunpunt Opleidingsscholen. - Uitbreiding van de themagroep met een MBO lid. Het budget van 1000 is nog steeds toereikend gebleken, maar met de groei van onze themagroep bereiken we wel de grens. Overlegmomenten op de HU plannen (waar we doorgaans gratis van een ruimte gebruik kunnen maken) is voor veel trein-reizende themagroepleden niet altijd even praktisch. Het zou wenselijk zijn het budget te mogen overschrijden als het aantal leden en de vergaderfrequentie daarom vraagt. We zijn tevreden over het feit dat we afgelopen jaar een bijdrage hebben kunnen leveren aan de studiedag en het congres. We hopen dat ook volgend jaar weer te kunnen doen. Financiële ondersteuning voortzetten. Michel Panis maakt volgend jaar geen deel meer uit van de themagroep. Hij gaat met pensioen.

21 Bijlage 2: Jaarplan Themagroep Professionele ontwikkeling van lerarenopleiders in en door onderzoek Themagroepen Jaarplan Werkgroep: Leden werkgroep: Professionele ontwikkeling van lerarenopleiders in en door onderzoek (en het begeleiden van studentenonderzoek). Quinta Kools, Gerda Geerdink, Lidewij van Katwijk, Loes van Wessum, Hanneke Koopmans, Mascha van Enthoven, Bert van Veldhuizen, Fer Boei en Martijn Willemse. Datum: Mei 2016 Mission Statement: Deze themagroep beoogt, bij te dragen aan de professionele ontwikkeling van (HBO) lerarenopleiders op het terrein van onderzoek en het begeleiden van studentenonderzoek door middel van (eigen) onderzoek, uitwisselen van ervaringen en het delen van (good) practices. Als themagroep willen we vooral een bijdrage leveren aan de tweede hoofdtaak van de Vereniging: Het stimuleren van de professionele ontwikkeling van individuele lerarenopleiders en van de beroepsgroep als geheel. Evaluatie afgelopen jaar We beogen met onze werkzaamheden bij te dragen aan de volgende speerpunten van VELON: De kwaliteitsborging van lerarenopleiders; De ontwikkeling van een body of knowledge door onderzoek; Het leveren van een bijdrage aan de maatschappelijke discussie over de kwaliteit van de leraar, de lerarenopleider en de lerarenopleiding. De themagroep heeft eerder (zie jaarplan 2015/16) de volgende doelen voor de komende jaren geformuleerd: 1) Voorzetten van het onderzoek en de uitwisseling van ervaringen met professionaliseringsactiviteiten landelijk; 2) Het ontwikkelen / aanbieden van een landelijke community of inquiry (COI). Het afgelopen jaar (2015/2016) heeft de themagroep een aantal projecten afgerond in de vorm van publicaties en presentaties. Als publicaties kunnen wij melden:

22 Geerdink, G., Boei, F., Willemse, T.M., Kools, Q., & Vlokhoven, H. van (accepted). Fostering Teacher Educators Professional Development in Research and in Supervising Student Teachers Research. Teachers and Teaching: theory and practice. Willemse, T.M., Boei, F. & Pillen, M. (2016). Fostering teacher educators professional development on practice-based research through communities of inquiry. Vocations and Learning, 9(1), Boei, F., Willemse, T.M., Kools, Katwijk, L. van, & Wessum, L. van. (voorgenomen, wordt rond de zomervakantie aangeboden). Teacher educators professional development in research: Support in Dutch Teacher Education. Teaching and Teacher Education. Als presentaties kunnen wij melden: Workshop studiedag VELON november Symposium VELOV/VELON-congres, Brussel, professionele ontwikkeling van lerarenopleiders in en door onderzoek Professionaliseringsdoelen: Het afgelopen jaar is de themagroep uitgebreid met twee nieuwe deelnemers waardoor ook de HvA betrokken is bij deze themagroep. Ook zijn er in overleg met het VELON-bestuur twee nieuwe projecten voorbereid/opgestart. Het eerste project betreft een inventarisatie onder managers en lerarenopleiders van de lerarenopleidingen voor basis- en voortgezet onderwijs in het hbo. Hierin wordt verkend in hoeverre en op welke wijze lerarenopleiders worden ondersteund in hun professionele ontwikkeling ten aanzien van onderzoek doen en/of het begeleiden van studentenonderzoek. Het onderzoek beoogt meer inzicht te krijgen in de actuele professionaliseringsactiviteiten die aangeboden worden en om te komen tot het beschrijven van een aantal practices (zie doel 1). Het tweede project richt zich op het organiseren van een landelijke community of inquiry voor opleiders (doel 2). Voor de themagroep zijn de doelen van vorig jaar nog steeds relevant. De opgestarte projecten hebben betrekking op de doelen 1 en 2 en zullen dan ook voortgezet worden. Doel 2 zal in het najaar van 2016 worden afgerond. Het tweede deel van doel 1 (het meer verdiepend beschrijven van een aantal type practices) zal in het najaar 2016 verder voorbereid worden en in 2017 worden uitgevoerd. Daarnaast beoogt de themagroep indien mogelijk al in 2017 een bijdrage te leveren aan (één van de katernen van) de kennisbasis.

23 Doelen lange termijn: Ten slotte wil de themagroep graag een bijdrage blijven leveren aan de dialoog over het meerjarenbeleid van de vereniging. Bovengenoemde doelen vormen doelen voor de korte en de lange termijn. Doelen korte termijn: Realisatie doel 1 uitkomsten survey Nederlandse rapportage voor Tijdschrift voor Lerarenopleiders in voorbereiding en beschrijving practices voor de VELON voorjaar Financiën: Verwachtingen naar bestuur: Overige opmerkingen: Realisatie doel 2 voor eind december 2016 in rapportage van een landelijke COI. Op basis van de waargenomen discussie tijdens het VELOV/VELON congres over de conceptuele diversiteit van begrippen als praktijk/praktijkgericht onderzoek, beoogt de themagroep het komende jaar een bijdrage te gaan leveren aan de verkenning van/ beschrijving van leidende concepten en/of bij behorende methodologie op dit terrein ten behoeve van het debat. De groep beoogt dit verder uit te werken in het najaar van Voor de huidige projecten is morele en financiële steun toegezegd door het VELON-bestuur. Voor het tweede deel gericht op het verdiepend beschrijven van practices zouden nadere afspraken gemaakt moeten worden. De verwachting is dat er geen nieuwe projecten zullen worden opgestart in Het afgelopen jaar heeft het bestuur de themagroep op belangrijke momenten gesteund (moreel/financieel of door het openstellen van communicatiekanalen). De leden van de themagroep waarderen dit zeer en hopen dat deze wijze volgend jaar gecontinueerd kan worden. De werkgroep wil vanuit haar expertise graag een bijdrage leveren aan de studiedagen van VELON.

24 Bijlage 3: Jaarplan Themagroep Passend onderwijs en de lerarenopleidingen Themagroep Jaarplan Werkgroep: Leden werkgroep: Datum: 11 juni 2016 Mission Statement: Passend onderwijs en de lerarenopleidingen Dolf van Veen (voorzitter) Hogeschool Windesheim, Marije van den Steenhoven Hogeschool Leiden, Matty Hendriks Hogeschool Arnhem Nijmegen, Gerrit Beunk Hogeschool Driestar, Ellen Posthumus Hogeschool Inholland, Henny Lieve Hogeschool Rotterdam, Alwin Truin Hogeschool Windesheim, Harry Sinke Fontys Hogescholen, William Buys Fontys Hogescholen, Annemieke Mol Lous Hogeschool Leiden, Lobke Mosterd Katholieke Pabo Zwolle, Marie-Jeanne Meijer Hogeschool Windesheim, Cathy van Tuijl Saxion Hogeschool, Ninja van der Honing Hanzehogeschool. De themagroep wil dé ontmoetingsplek binnen VELON zijn waar lerarenopleiders die actief zijn op het terrein van passend onderwijs en de ontwikkeling van meer inclusieve leeromgevingen met elkaar samenwerken op het gebied van kennisdeling en kennisontwikkeling. Activiteiten van de themagroep zullen worden afgestemd met andere initiatieven die door de voorzitter van de themagroep de afgelopen drie jaar zijn genomen: - de oprichting van de Alliantie Onderwijs en Jeugdzorg waarin de lerarenopleidingen (ADEF, LOBO) samenwerken met partners (LPOJ, EdVenture, LPC en SLO) op het terrein van passend onderwijs; - de aanwijzing van Hogeschool Windesheim door het ministerie van OCW als voorloper innovaties lerarenopleidingen voor het thema Passend onderwijs. Samen met de Alliantie Onderwijs en Jeugdzorg en met Hogeschool Utrecht en Fontys Hogescholen (drie hogescholen met MSEN) is door Windesheim een activiteitenplan in uitvoering genomen; - de oprichting van twee werkgroepen Passend onderwijs voor respectievelijk ADEF en LOBO. De activiteiten van de VELON themagroep vertonen inhoudelijke samenhang met deze andere initiatieven en worden waar wenselijk hiermee gecombineerd. De activiteiten van de VELON themagroep Passend onderwijs en de lerarenopleidingen beogen bij te dragen aan

25 de professionalisering van lerarenopleiders (leden) en zijn gericht op kennisdeling en kennisontwikkeling. Vanuit de themagroep zijn bijdragen te verwachten als artikelen in het Tijdschrift en presentaties op VELON studiedagen en het jaarlijkse congres, beide gericht op het stimuleren van de professionele ontwikkeling van individuele lerarenopleiders en van de beroepsgroep als geheel (een kerntaak van VELON). Meer specifiek beogen we: i) te leren van concrete samenwerkingspraktijken in de regio tussen opleidingen, scholen en samenwerkingsverbanden in het onderwijs, gemeenten en jeugdzorginstellingen om passend onderwijs te realiseren voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften; ii) te leren van relevant onderzoek en Nederlandse en buitenlandse ervaringen met (het opleiden voor) Passend Onderwijs en (het realiseren van) meer inclusieve leeromgevingen; iii) bij te dragen aan de (generieke) kennisbasis en een inclusieve kennisbasis voor lerarenopleiders. Evaluatie afgelopen jaar: Het geheel van activiteiten wil vooral ook curriculumontwikkeling van initiële lerarenopleidingen ondersteunen op het gebied van passend onderwijs en betere samenwerking met het werkveld t.b.v. opleiden en voortgezette professionalisering en scholing. De themagroep is in 2015/2016 van start gegaan. De afgelopen maanden stonden vooral in het teken van kwartier maken en het verkennen van de samenwerking met ADEF en meer recent LOBO. Duidelijk is wel dat lerarenopleiders en lerarenopleidingen in Nederland aanzienlijke ontwikkelopgaven hebben om hun studenten start- en beroepsbekwaam te maken nu passend onderwijs is ingevoerd en de ontwikkeling naar inclusievere leeromgevingen is ingezet. Het thema is een tamelijk verwaarloosd onderwerp in het hoger onderwijs in Nederland en de lerarenopleidingen in het bijzonder. De (verdere) professionalisering van lerarenopleiders is derhalve van groot belang. Op de VELON studiedag van november 2015 zijn voorgenomen activiteiten gepresenteerd en zijn deelnemers van harte uitgenodigd deel te gaan nemen aan activiteiten van de werkgroep. Twee geïnteresseerden zijn toegevoegd aan de themagroep, uitbreiding met een vertegenwoordiger van de universitaire lerarenopleidingen is in voorbereiding. De samenwerking met VELON was dit jaar niet altijd productief. Door een misverstand konden we de geplande presentatie niet verzorgen voor conferentiegangers. Ook werd een korte beschrijving van onze activiteiten op de website pas laat geplaatst. We hebben veel positieve

26 Professionaliseringsdoelen: Doelen lange termijn: reacties gehad op ons initiatief. We hebben besloten de activiteiten van de werkgroepen Passend onderwijs (ADEF, LOBO) zoveel mogelijk te combineren met die van de VELON themagroep en pas in een later stadium te overwegen de omvang van de themagroep aan te passen (verkleinen). Vanuit de themagroep zijn verschillende bijdragen geleverd aan werkontwikkeling binnen de lerarenopleidingen (o.a. Rotterdam, Fontys, HAN, Windesheim, Inholland, Driestar), vooral door werkbezoeken, deelname aan studiedagen en het verzorgen van presentaties in het bijzonder. Daarnaast is in relatief korte tijd in samenwerking met Anton Horeweg, auteur van het boek gedragsproblemen in het voortgezet onderwijs, een werkboek voor studenten en handleiding voor docenten van lerarenopleidingen tweedegraads geschreven. De themagroep ziet zichzelf als een ontmoetings- en werkplaats waar leren van en met elkaar centraal staan. We zijn op dit moment nog in de startfase en zijn dan ook terughoudend nu al met stellige uitspraken over de professionaliseringsdoelen te komen anders dan die hierboven zijn gedaan naar aanleiding van de missie van de themagroep. We zullen het gebruikelijke ritme binnen de vereniging aanhouden voor de activiteitencyclus: presentatie van een inhoudelijke lijn op de studiedag in november; verwerken van de evaluaties van de studiedag in december; presentatie(s) op het congres in maart; verantwoording van activiteiten en afstemmen van wensen met het bestuur in mei/juni, en, tot slot, het maken van een meer operationeel activiteitenplan in juni/juli. Wel voorzien we dat het komend jaar extra activiteiten en bijeenkomsten nodig zullen zijn om vaart te maken. Deze richten zich met name op a. de voorbereiding van een werkbezoek aan zes Nederlandse hogescholen door collega s van buitenlandse universiteiten die met ons samenwerken op het gebied van curriculumontwikkeling en professionalisering van lerarenopleiders, b. de samenwerking met NRO (moderator Passend onderwijs Leraar 24), en c. de samenwerking met het NRO-onderzoeksconsortium Evaluatie Passend Onderwijs in verband met het onderzoek naar de lerarenopleidingen. In aansluiting op het genoemde onder missie en professionaliseringsdoelen wil de themagroep vanuit VELON de krachten bundelen en samenwerken met binnenlandse en buitenlandse partners om lerarenopleiders en lerarenopleidingen te ondersteunen bij het (beter) toerusten van (aankomende) leraren voor het werken in inclusievere leeromgevingen. Het geheel van activiteiten richt zich daarom in belangrijke mate op professionalisering van lerarenopleiders met een focus op (de ondersteuning via kennisdeling en ontwikkeling) curriculumverbetering van initiële lerarenopleidingen terzake passend onderwijs en op samenwerking met het werkveld ten behoeve van het

27 Doelen korte termijn: opleiden van aankomende leraren en de voortgezette professionalisering en scholing van leraren. Het bijdragen aan ontwikkeling van de (generieke) kennisbasis, en scherper gezegd: een meer inclusieve kennisbasis, is daarbij een belangrijk streven. Tegen deze achtergrond worden komend jaar diverse activiteiten uitgevoerd zoals a. onderzoek naar en uitwisselen van (deel)leerplannen in de respectieve lerarenopleidingen, te beginnen met tweedegraadsopleidingen vo/mbo en de lerarenopleidingen basisonderwijs (in samenwerking met NRO-onderzoek van Van Veen e.a. naar Passend onderwijs in de lerarenopleidingen), b. ontwerpen van een raamwerk voor curriculumverbetering passend onderwijs/speciale onderwijszorg in lerarenopleidingen, c. opzetten en uitvoeren van studiedagen/werkconferenties 11/11 in Breda, 17 en 18/11 in Amsterdam, en congres in het voorjaar 2017, en d. expertisebundeling op passend onderwijs in opleidingen, wetenschap en werkveld. Het realiseren van deze doelen verloopt vooral via: - Werkgroep Passend Onderwijs met tweedegraads lerarenopleidingen vo/mbo Voortzetting van ADEF-werkgroep Passend onderwijs: vier keer per jaar werkbijeenkomsten in Utrecht (Domstad) om leerplannen uit te wisselen en verder te ontwikkelen. Inzet is het delen van ervaringen en kennis, maar ook het benutten van de wetenschappelijke kennisbasis en leren van buitenlandse voorbeelden. - Werkgroep Passend Onderwijs met lerarenopleidingen basisonderwijs Als vervolg op de curriculuminventarisatie van AOJ en SLO starten we met de pabo-werkgroep (in samenwerking met LOBO) met het doel leerplannen uit te wisselen en verder te ontwikkelen. Net als bij de andere vo/mbo-werkgroep wordt ook hier ingezet op het benutten van de kennisbasis en leren van buitenlandse voorbeelden. Twee studiedagen zijn gepland op 30 januari 2017 in Schotland (nog uit te werken) en 17/18 november 2016 in Nederland voor lerarenopleidingen waarin buitenlandse scenario's en uitwerkingen van lerarenopleidingen centraal staan op het gebied van Passend Onderwijs (vorm en inhoud geven aan inclusievere leeromgevingen, met een focus op de implicaties voor de rol van lerarenopleidingen en de samenwerking van opleiding en werkveld). Binnen de VELON themagroep starten we de discussie over een raamwerk voor curriculumverbetering Passend onderwijs/speciale onderwijszorg in lerarenopleidingen. We betrekken hierbij twee notities (Onderwijs 2032 en Kernopgaven van lerarenopleidingen). De activiteiten worden uitgevoerd in samenspraak met de twee werkgroepen, de AOJ/NCOJ en buitenlandse samenwerkingspartners.

28 Financiën: Verwachtingen naar bestuur: Overige opmerkingen: Graag benutten we de 1.000,- die het bestuur van de VELON heeft gereserveerd als basis voor de activiteiten van een themagroep. We kunnen op dit moment niet voorzien of deze middelen toereikend zijn voor de beoogde activiteiten. Een gedetailleerder kostenbegroting is bekend augustus Gesprekspartner voor de voorzitter/kerngroepleden van deze themagroep in het komend schooljaar en afstemming met andere relevante activiteiten in VELON-verband. De komende maanden staan in het teken van de verdere inrichting van de themagroep en overleg over strategische keuzen in de startagenda (bijv. tempo van uitbreiding naar alle type lerarenopleidingen, samenspraak met Vlaamse collega s, beoordelen huidige kennisbasis vanuit de themagroep e.d.). Daarnaast lijkt samenspraak gewenst met het bestuur over beleidsbeïnvloeding (o.a. ministerie OCW, brancheorganisaties in het onderwijs). Contactadres: Dolf van Veen Hogeschool Windesheim

29