DPB STUDIEDAGEN HOUFFALIZE

Transcriptie

1 DPB STUDIEDAGEN HOUFFALIZE Marleen Lietaer voor alle directies NIEUWS DPB Onze jaarlijkse directiedagen zijn een, het jaarlijks terugkerend programmaonderdeel waarbij we als DPB rechtstreeks kunnen communiceren met de scholen over onze werking, onze ervaringen, onze plannen en onze prioriteiten, is dit evenzeer! Vorig jaar hebben we een aantal nieuwe accenten toegelicht en ook verteld over ons project om aanbodgestuurde begeleidingstrajecten te ontwikkelen. Die zouden we komen voorstellen in een nieuwe ronde van systematische schoolbezoeken in het derde trimester. Dat is inmiddels allemaal gerealiseerd en we willen hierover graag wat feedback geven. We willen jullie bovendien informeren over wat we dit jaar in onze werking van plan zijn, wat we willen realiseren, met welke nieuwe accenten en aangepaste initiatieven. 1 Beginnende leraren Ook in het nieuwe decreet van 8 mei 2009 betreffende de kwaliteit van onderwijs, wordt nog eens duidelijk gesteld dat één van de kerntaken van de pedagogische begeleiding is: de beroepbekwaamheid van personeelsleden ondersteunen met een bijzondere aandacht voor beginnende personeelsleden, onze core business! Vorig jaar hebben we jullie verteld hoe we ons ideaal begeleidingstraject zien (een combinatie van de vormingsdriedaagse van de DPB en de begeleidingsbezoeken op school). De start van dit traject begint op de eerste dag beginnende leraren waar de basis gelegd wordt voor het vertrouwen tussen begeleider en leraar. Onze eerste dag is achter de rug (7 en 14 oktober). Er was een zeer grote opkomst en de ervaringen waren positief voor beide partijen. Toch vermoeden we dat DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 1

2 we slechts 1 op de 2 leraren bereiken Voor godsdienst weten we dat zelfs met wiskundige zekerheid! Het zou echt wel beter zijn als vakbegeleiders bij hun klasbezoeken niet meer als vreemden bij de jonge collega s moeten binnenvallen tijdens de les, dat die jonge collega s ook het kader van zo n coachingstraject kennen. Daar zien we ook een belangrijke rol voor de mentor weggelegd om de link met de externe begeleider te leggen. De tweede dag gaat door op woensdagen 3 en 10 februari In de voormiddag ligt het accent op communicatie in de klas, in de namiddag zal de vakbegeleider focussen op evaluatie. De twee dagen hebben we heel bewust als één pakket aangeboden. Leraren die de eerste dag gemist hebben, kunnen nog wel aansluiten bij de tweede vormingsdag. We plannen ook een primeur voor dit schooljaar: voor de eerste keer gaat het traditionele luik i.v.m. het schooleigen opvoedingsproject (beter gekend onder de titel lukken en gelukkig zijn op school ) door voor de tweedejaars beginners. Zo kan er beter ingespeeld worden op het groeiproces in de nieuwe job (in het tweede jaar staat de overlevingsstrategie niet meer op de eerste plaats ) en zorgen we voor planlastvermindering! 's Namiddags wordt er gewerkt in de vakgroepen met de vakbegeleider en wordt de link gelegd met de klaspraktijk: hoe vertaal je dit opvoedingsproject in je eigen omgang met je leerlingen, met respect voor de eigen leerstijl van elke jongere. Warm aanbevolen! Woensdag 3 en 10 maart School- en klasbezoeken In onze brochure met de voorstelling van het begeleidingsaanbod voor dit schooljaar, wordt al op de eerste bladzijde duidelijk gesteld dat we de kaart willen trekken van de schoolbezoeken. In de mate van het mogelijke is de vakbegeleider, soms samen met collega s van aanverwante vakken, met een schoolbegeleider, een hele dag op school aanwezig. Dat betekent dat er naast de tijd voor klasbezoeken ook ruimte is voor vakvergaderingen, overleg met mentoren, vakcoördinatoren gesprekken met of zelfs inspirerende hospiteermomenten bij ervaren leraren, hoe dan ook een onderdompeling in de schoolcultuur. DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 2

3 Ik wil hierbij ook een verzuchting meegeven van onze collega s: het zou een echte meerwaarde zijn om bij het begin van zo n schoolbezoek een ontmoeting te kunnen hebben met de directeur. Zo kan de directeur op dat moment zijn eigen aandachtspunten meegeven aan de begeleider en wordt het rendement van de ondersteuning door de begeleider een stuk hoger. Om het met geleerde woorden te zeggen: dan draagt de begeleiding bij tot de verhoging van het beleidsvoerend vermogen van de school! 3 BSO-ondersteuning Vorig jaar hebben we nieuwe impulsen gegeven aan de BSO-ondersteuning. De doelgroep is duidelijk omschreven: de BSO-coördinatoren. We hebben toen een oproep gelanceerd om de collega s te stimuleren tot deelname omdat zij zo veel kunnen leren van elkaar. Wij gaan dit jaar verder op hetzelfde elan, met opnieuw 4 samenkomsten op dinsdagvoormiddag. Dit schooljaar plannen we opnieuw een dag voor alle leraren BSO en DBSO. Op dinsdag 17 november komen we samen rond het thema ouderbetrokkenheid. Wat met leerlingen die nooit in orde of altijd te laat zijn, die spijbelen Hoe kan je als school de ouders van die leerlingen contacteren en luisteren naar hun motieven en die van hun kinderen? Er is de engagementsverklaring te ondertekenen door ouders in het schoolreglement en we raken ook aan het GOK-beleid van de school. Daarnaast verkennen we ouderbetrokkenheid voor ouders van leerlingen van de tweede en de derde graad bijvoorbeeld voor stages. Op dinsdag 19 januari denken we na over werken aan gewenst gedrag bij leerlingen, de zin van zinvolle straffen voor BSO-leerlingen en de opvoedende rol van de leraar. Op dinsdag 2 maart voorzien we een overleg waarbij we de thema s die vorig jaar aan bod kwamen, opvolgen en vragen en praktijkervaringen delen i.v.m. input taalbeleid in BSO, evaluatie van attitudes en acties in het kader van het gezondheidsbeleid op school. Op dinsdag 4 mei sluiten we af met visieontwikkeling over inschrijvingsbeleid en de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen. Al dan niet werken met inschrijvingsteam, met checklist? Wat zijn goede inschrijvingsformulieren? Hoe gaan we om met zorgfiches uit het basisonderwijs? We maken kennis met het gemotiveerd verslag (proeftuin Gentse scholengemeenschappen vrij onderwijs) waarna een introductie op de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen volgt. We stellen ook een kijkwijzer voor de nieuwe voeten voor. Deze thema s werden door de BSO-coördinatoren zelf aangebracht en zijn uit hun dagelijkse leven (schoolopdracht) gegrepen. Op woensdag 28 april is er de dag voor leraren BSO en DBSO rond het thema diversiteit, getiteld SMARTIES. Een kleurrijke waaier aan insteken, ideeën, werkvormen, werkwinkels en uitwisselingen met extra aandacht voor de klaspraktijk. Momenteel is dit een aanbod om de 2 jaar, maar we denken er sterk aan om dit DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 3

4 jaarlijks aan te bieden met een grotendeels gelijk programma. We denken wel aan een spreiding van de leraren over 2 dagen. 4 Vormingsinitiatieven voor diverse doelgroepen Vorig jaar hebben we ons aanbod dagen van uitgebreid voor twee nieuwe doelgroepen: de mentoren en de leerlingbegeleiders. Deze initiatieven worden opgenomen in ons vast aanbod. De dag van de mentor vindt plaats op donderdag 19 november (reeds in de kalender van de DPB opgenomen). Thema van de vormingsdag: De rol van de mentor en de pedagogisch begeleider in de aanvangsbegeleiding. Vorig jaar lag de focus op de rol van de mentor voor de stagiairs uit de lerarenopleidingen. We richten ons op de mentor-coaches die belast zijn met de aanvangsbegeleiding. De zorg voor de nieuwe leraren is een gemeenschappelijke taak voor mentoren en vakbegeleiders. Mentoren zijn steunpilaren en vertrouwenspersonen in het dagelijkse schoolleven, pedagogisch begeleiders zijn ondersteuners voor alle vakgebonden vragen en onderwijskundige thema s. Hoe beter beide groepen elkaar en elkaars werk kennen en hun visie op elkaar kunnen afstemmen, hoe effectiever én efficiënter de aanvangsbegeleiding wordt. De uitnodigingen worden in de week van 20 oktober op de scholen bezorgd. We herinneren ook graag aan de andere dagen van Donderdag 4 februari 2010: dag van het ondersteunend personeel Dinsdag 9 maart 2010: dag van de leerlingbegeleider Dinsdag 25 maart 2010: dag van de coördinator. Hiervoor wordt een rijke waaier van boeiende inhouden voorzien. Deze dagen van worden voorbereid door een gemengde werkgroep waarbij collega s uit de scholen een rechtstreeks klankbord vormen voor de gewenste thema s. We sluiten dus heel dicht aan bij de reële vormingsnoden van deze doelgroep. De realiteit is echter dat deze doelgroep een niet organiek middenkader vormt op de scholen, waarbij de vlag van de titel ( coördinator, leerlingbegeleider ), zeker niet altijd dezelfde lading van taakinhoud dekt! De school geeft een eigen taakinvulling aan deze mensen. Het is dan ook aan de school om zelf wijselijk te kiezen wie ze naar welke vormingsdag stuurt en zich niet te laten vastpinnen door de titels van de dagen maar zich te laten leiden door de inhouden van de werkwinkels. We zorgen ervoor dat jullie deze inhouden zeer tijdig zullen kennen. Liefst zelfs in een gemeenschappelijke presentatie. We doen hiervoor ons best, in goede samenwerking met ons nascholingscentrum Pedic! Vorig jaar hebben we mogen ervaren dat het nieuwe aanbod voor de leerlingbegeleider een echt schot in de roos was! De nood aan vorming is bijzonder hoog bij deze groep. Daarom is een vormingsproject in ontwikkeling in Pedic, samen met pedagogisch begeleiders, een soort starterskit voor beginnende leerlingbegeleiders. Het is een heel voorzichtige aankondiging, bedoeld voor het eerste trimester van Het doel is om in een vijftal sessies de nodige basisvaardigheden, een inzicht in het juridisch kader, aan te reiken. Er zijn nog heel veel vragen te DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 4

5 beantwoorden, er is immers een enorme diversiteit binnen de leerlingbegeleiders. Zijn er analoge noden voor meer ervaren begeleiders,.? 5 De samenwerking met Pedic Je wordt er via de congresmap voortdurend aan herinnerd: de ondersteuning door het vicariaat onderwijs van het bisdom Gent is vierledig. Het pedagogisch- didactisch centrum, beter gekend onder de afkorting Pedic, is één van deze 4 pijlers. De voorbije schooljaren is er in Pedic hard gewerkt aan professionalisering en kwaliteitszorg, ook de samenwerking met de pedagogische begeleiding SO is een stuk intenser geworden. Eén van de mooie resultaten is dat het nascholingsaanbod voor het secundair onderwijs vanaf dit schooljaar gebundeld is in een stijlvolle, overzichtelijke brochure voor het volledige schooljaar. Jullie ontvingen die begin september op de scholen. Vanaf dit schooljaar zijn er alweer 2 belangrijke vernieuwingen. De brochure SO voor zal reeds in juni beschikbaar zijn, zodat het werken aan een gedegen nascholingsbeleid (als aspect van beleidsvoerend vermogen ) sterk ondersteund wordt. DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 5

6 Een werkgroep rond vakoverschrijdende vorming voor het SO is heel actief bezig met de ontwikkeling van een gericht aanbod. 6 Nieuwe vakoverschrijdende eindtermen en ontwikkelingsdoelen De nieuwe VOET/VOOD en de ondersteuning bij de implementatie ervan door onze begeleiders staan volop in de belangstelling. Wat ik nu ga vertellen en de dia s die dit illustreren, is materiaal dat werd ontwikkeld door de schoolbegeleiders, waarbij Robrecht Van Den Broeck onze vertegenwoordiger is voor de interdiocesane overleggroepen en externe contacten. Jullie weten intussen wel dat de tweede generatie vakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen op 1 september 2010 ingevoerd wordt. Aan de basis van deze nieuwe VOET/VOOD liggen de bevindingen van een grootschalige evaluatie (onderzoeksteam rond prof. Elchardus) van de eerste generatie vakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen. Het Europees referentiekader voor een maatschappelijke invulling van het begrip basisvorming (onvoldoende ingevuld door het vakkenonderwijs) is sterk bepalend. Daarom moeten de nieuwe VOET/VOOD ook een antwoord bieden op de vraag welke minimumcapaciteiten elke burger in Vlaanderen nodig heeft om actief aan de samenleving te kunnen participeren (kritisch creatief functioneren) en om een persoonlijk leven uit te bouwen. Aan deze veelheid van ideeën is vorm gegeven in een nieuw ordeningskader. De context waarbinnen deze eindtermen geformuleerd werden, sluit verrassend goed aan bij ons katholiek opvoedingsproject. En er is meer aan de hand. De wetgever trekt met de tweede generatie eindtermen overduidelijk de kaart van het beleidsvoerend vermogen van scholen. In de memorie van toelichting lezen we dat het nieuwe ordeningskader voor de vakoverschrijdende eindtermen van de school vraagt om haar beleid autonoom uit te bouwen en dit in het perspectief van responsabilisering en beleidsvoerend vermogen. Er staat bovendien letterlijk: Wanneer, waar, door wie, in welke vakken of projecten en bij welke gelegenheden inspanningen geleverd worden, is de verantwoordelijkheid van de school en alle leerkrachten. Vanaf wanneer? Invoering op 1 september 2010, maar de inspectie aanvaardt dat in dit overgangsjaar al gewerkt wordt met de nieuwe VOET/VOOD. Best geen zinloos werk meer doen dit schooljaar! In de FLITS van vrijdag 19 oktober konden jullie lezen dat de inspectie dezelfde kaart zal trekken van pedagogische vrijheid en zich bij een doorlichting over de volgende vragen zal buigen om de inspanningsverplichting af te toetsen: Heeft de school een eigen planning om de nieuwe VOET/VOOD vorm te geven? Maakt de school duidelijk dat er dynamiek is? Vorderingen zouden moeten zichtbaar zijn. Is er bewijs van reflectie over het nieuwe concept? Is er perspectief dat de nieuwe regelgeving consequent wordt toegepast? Wie de Flits gelezen heeft, kent ook de visie van het VVKSO op inventariseren. Inventariseren kan een middel zijn (om na te gaan in hoever de genomen initiatieven de hele waaier bestrijken), maar is nooit een doel. Inventariseren zal binnen de krijtlijnen van dit decreet niet volstaan om de inspanningsverplichting te bewijzen. DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 6

7 Je staat er echter niet alleen voor. De DPB-GENT heeft twee weken geleden reeds de coördinerende directeurs de boodschap meegegeven dat onze schoolbegeleiders op het niveau van de SG graag op de samenkomst van het comité van directeurs de nieuwe VOET/VOOD en de aanpak (werkmethodiek) die binnen de DPB is uitgewerkt, willen komen toelichten. Daarna kunnen de scholen die dat wensen op hun beurt een beroep doen op de schoolbegeleiders om lokaal, op maat van de school, ondersteuning te bieden. Meteen leg ik de link naar een heel concreet aanbod. In de nieuwe VOET/VOOD krijgen verkeer en mobiliteit opnieuw een duidelijke plaats in de context van lichamelijke gezondheid en veiligheid. In naam van onze collega-begeleider verkeers- en mobiliteitseducatie, Leen Van Hecke, vraag ik jullie aandacht voor een provinciale studie-doe-dag verkeer en mobiliteit voor het secundair onderwijs, die voor Oost-Vlaanderen plaatsvindt op maandag 16 november 2009 van 9.30 uur tot uur in de Zebrastraat, Gent. Voormiddag: plenair gedeelte: - De nieuwe VOETen in relatie met verkeer en mobiliteit - Stappen en fietsen in groep (organisatie en verzekering) - Acties en campagnes op school Namiddag: actieve workshops: - Met een groep in het verkeer (praktijk) - Dode hoek anders bekeken - Risicogedrag in het verkeer De organisatie gebeurt door een netoverschrijdende samenwerkingsverband tussen de pedagogische begeleidingsdiensten van het stedelijke en gemeentelijke, het provinciale, het gemeenschaps- en het katholieke onderwijs en wordt ondersteund door de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV). Het programma van deze vormingsdagen is ontstaan vanuit de noden die door de begeleiders op de scholen gedetecteerd zijn. Meer info vinden jullie in de school bij thuiskomst uit Houffalize. 7 Website Als we het hebben over de website, moeten we nu ook spreken over de website van het vicariaat onderwijs Gent, waar je dezelfde vier ondersteuners vindt: Ook daar proberen we voortdurend de nodige aanpassingen te doen. Jullie zijn allemaal ervaringsdeskundigen om te weten dat het een hele klus is! Toch nodigen we jullie uit om regelmatig eens te kijken en zeker jullie leraren op de website te attenderen. Twee aandachtspunten: de DPCC informatie (bij beleid en ondersteuning ) is geherstructureerd en geactualiseerd. Foutjes die er zouden insluipen, kunnen jullie zeker melden. DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 7

8 Bij permanente onderwijsthema s is er ook een overzicht van alle interessante nascholingen voor , gerangschikt per vak of thema en per nascholingsinstelling. Zelfs regelmatige bezoekers kenden deze inventaris niet. 8 Nieuwe leerplannen en consequenties voor scholen en schoolorganisatie Uiteraard is de ondersteuning van leraren en scholen bij de invoering van nieuwe leerplannen een essentieel onderdeel van onze werking. De leraren zelf zijn de voorbije twee schooljaren voldoende geïnformeerd over de nieuwe leerplannen, tijdens diverse toelichtingen. Voor directies is er in de ronde van het VVKSO een aparte sessie op vrijdag 19 maart 2010 door Dominiek Desmet, directeur Dienst Leren en onderwijzen. Vanaf het schooljaar staan er heel wat aanpassingen aan leerplannen op het programma. Die zijn het gevolg van de invoering van aangepaste of nieuwe eindtermen en ontwikkelingsdoelen. Een opsomming: omvorming van de vakken technologische opvoeding en biologie naar techniek en natuurwetenschappen; nieuwe leerplannen Nederlands (enkel taalbeschouwing), Frans en (vanaf ) Engels in de eerste graad; toevoeging van Frans in de basisvorming in alle richtingen van de eerste graad B- stroom; invoering van Frans of Engels in de basisvorming van de tweede (en later derde) graad BSO; invoering ontwikkelingsdoelen voor Nederlands in de OKAN-klassen; vanaf toevoeging van Engels aan de basisvorming tweede (en later derde) graad KSO en TSO. Naast een globale toelichting bij de meest markante wijzigingen zal aandacht besteed worden aan de specifieke consequenties voor scholen en voor de schoolorganisatie. 9 Begeleidingsaanbod en de schoolbezoeken Vorig schooljaar hadden we de primeur van onze begeleidingsbrochure met daarin de voorstelling van een aantal aanbodgestuurde trajecten, trajecten die uitgewerkt zijn rond permanente onderwijsthema s, zoals vakgroepwerking, evaluatie, actief leren, taalbeleid. In de loop van het derde trimester zijn de schoolbegeleiders dit aanbod bij elk directieteam afzonderlijk komen toelichten. Dat is erg geapprecieerd van beide kanten. Er was voldoende tijd om dieper in te gaan op de eigen prioriteiten van de school. In de mate dat ons aanbod op deze schooleigen prioriteiten aansloot, werd om concrete begeleidingstrajecten gevraagd. Momenteel kan het aanbod de vraag nog volgen! We stellen vast dat de vakbegeleiders heel veel voor thematische vakvergaderingen in de scholen gevraagd worden. Een tweede luik van onze core-business! Het is een boeiende leerschool om met die trajecten te werken, op basis van de vragen die we krijgen, wordt er bijgestuurd en worden ook weer nieuwe projecten DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 8

9 ontwikkeld, zeker in het kader van zelfevaluatie en beleidsvoerend vermogen. Bv. bevragingen over het beleidsvoerend vermogen, toegepast op deeldomeinen van de schoolwerking, of de evaluatie van leraren door leerlingen.. Tegen het begin van het derde trimester zal het vernieuwde aanbod van de begeleiding SO klaar zijn. Er zal opnieuw gewerkt worden met schoolbezoeken voor de voorstelling ervan. Maar vooraleer we zover zijn, ligt er nog een uitdagend schooljaar voor ons. Een schooljaar waar we samen voor hetzelfde doel gaan: dat onze leerlingen door vorming en onderwijs mogen leren en er betere en gelukkiger mensen door worden. DM november 09 DPB studiedagen Houffalize pagina 9