DPB - NIEUWS. Marleen Lietaer. voor alle directies en personeelsleden

Transcriptie

1 DPB - NIEUWS Marleen Lietaer voor alle directies en personeelsleden HOUFFALIZE - Nieuws DPB Uittreksels uit de toespraak in Houffalize op woensdag 20 oktober 2010 over het jaarlijkse Nieuws uit de pedagogische begeleiding. In samenwerking met de universiteit Gent voeren we momenteel een beknopt verwachtingsonderzoek, gelinkt aan onze decretale opdracht en in het kader van onze interne kwaliteitszorg. Wij hebben gepeild naar het belang dat jullie hechten aan een 14 tal domeinen van ons begeleidingswerk en ook gevraagd in welke mate wij zelf daar reeds werk van maken en voldoende tijd aan besteden. Wij willen jullie hierbij uitdrukkelijk bedanken voor de grote betrokkenheid en medewerking: we kregen een respons van bijna 90 %, wat uitzonderlijk hoog is! Je mag natuurlijk rekenen op feedback over de resultaten en de verdere vertaling hiervan in ons begeleidingsaanbod. Vanaf het tweede semester zullen we hierover communiceren. Vandaag willen we het hebben over wat we willen realiseren het komende jaar, met welke nieuwe accenten en aangepaste initiatieven. 1 Beginnende leraren Ik begin graag met de ondersteuningsinitiatieven voor deze doelgroep, omdat ze behoren tot onze core-business (decretaal: beroepsbekwaamheid van personeelsleden ondersteunen met bijzondere aandacht voor beginnende personeelsleden). De eerste vormingsdag (DBL 1) van de driedaagse cyclus dagen beginnende leraar (DBL) werd heel positief ervaren, de evaluaties van de deelnemers liegen er niet om! Enkele citaten: dank voor de concrete tips en de informatiebronnen. Ik heb nog veel te leren, maar deze dag geeft na 1 maand voldoende vertrouwen. ; zie je leerlingen graag, deze gedachte neem ik zeker mee ; BuO is steeds elke dag anders en dat maakt het zo DM november 2010 DPB - nieuws pagina 1

2 aangenaam ; Nu weten we wat de taak van de pedagogische begeleiding inhoudt ; een goede leerkracht zijn kan je leren...een bemoedigende gedachte... Op de eerste dag beginnende leraren wordt de basis gelegd voor het vertrouwen tussen begeleider en leraar. Het rendement van het begeleidingsproces verhoogt aanzienlijk. De vakbegeleiders maken de deelnemers wegwijs binnen de specifieke aanpak van het vak, het is de start van een vruchtbare vertrouwensrelatie met vakbegeleider en het opzetten van een hulplijn, er is de ontmoeting met vakgenoten die geconfronteerd worden met dezelfde aanvangsproblematieken... Wij hebben een klein kwantitatief onderzoek gedaan op basis van de gegevens van het schooljaar , meten is weten, niet direct onze eerste slogan, maar het kan wel helpen. Vaststellingen Er waren 281 deelnemers aan de DBL, bij 166 van hen hebben begeleiders 1 of meerdere klasbezoeken gedaan; daarnaast waren er nog 169 eerstejaars leraren die niet aanwezig waren op de DBL maar meerdere klasbezoeken kregen... Conclusie: wat we vorig jaar al vermoed hadden is door de cijfers bevestigd. Op de DBL bereiken we slechts 1 op de 2 leraren voor wie een begeleiding met klasbezoek gevraagd wordt... Deze eerste stap in ons begeleidingstraject voor beginnende leraren blijft dus een aandachtspunt en werkpunt! Dag 2 op woensdagen 2 en 9 februari 2011 rond communicatie, is grondig bijgestuurd. We werken met onze eigen begeleiders rond positieve communicatie in de klas en een goed taalbeleid op school, naast het vakgedeelte in de namiddag. Uit ons mini-onderzoekje blijkt dat ook hier nog werk aan de winkel is om de DBL door de deelnemers als traject te laten ervaren, waarbij ze ook tijdens de 2 dagen dezelfde vakgroep volgen...dat is slechts door 62 % opgevolgd. Ook dag 3 voor de tweedejaars ivm het schooleigen opvoedingspoject zit in een nieuw kleedje. Er is maar één datum: woensdag 2 maart In de namiddag wordt gewerkt met de vakbegeleider rond actieve werkvormen, met een duidelijke link naar het opvoedingsproject: het respect voor de leerstijl van elke jongere. 2 School- en klasbezoeken + beschikbaarheid van begeleiders voor scholen Vorig jaar hebben we jullie de suggestie gedaan om in de mate van het mogelijke de begeleiders uit te nodigen voor schoolbezoeken. Op die manier is er naast de klasbezoeken bij beginnende leraren ook ruimte voor vakvergaderingen, voor overleg met mentoren, met vakgroepcoördinatoren, voor hospiteerbezoeken bij ervaren leraren...wij blijven sterk geloven in de meerwaarde van een schoolbezoek dat soms ook met een team van begeleiders kan gebeuren. Dat vraagt meer tijdsinvestering en beschikbaarheid van de begeleiders. Vanaf dit schooljaar zijn bijna alle vakbegeleiders vrijgeroosterd op dinsdagnamiddag, naast de gemeenschappelijke vrije donderdag, omdat begeleiders zo een tweede mogelijkheid hebben om gezamenlijk in scholen aanwezig te zijn. Veel van onze trajecten voor scholen, zoals actief leren, vakgroepwerking, evaluatie, onderzoekscompetentie,...vragen immers de gelijktijdige aanwezigheid van een grote groep begeleiders. We hopen dat we hiermee DM november 2010 DPB - nieuws pagina 2

3 de kwaliteit van onze ondersteuning kunnen verbeteren. Dank ook aan de collega s directeurs die dit mogelijk gemaakt hebben binnen het lessenrooster van hun school! 3 BSO ondersteuning We ervaren dat de specifieke werking voor het BSO binnen de DPB aan herziening toe is omdat de context geëvolueerd is. Dus zouden we de doelgroep beter willen omschrijven als BSOnetwerking want enerzijds zijn de specifieke IPB ers van vroeger er niet meer en heeft niet elke school een BSO-coördinator. Een deel van de noden wordt ook opgevangen door de GOK werking in de scholen en de GOK- netwerkdagen. Langs de andere kant zien we dat scholen wel nood hebben aan specifieke begeleiding voor leraren BSO op het pedagogisch en didactisch vlak. De nieuwe geïntegreerde leerplannen, het competentie ontwikkelend leren, activerende werkvormen, de specifieke evaluatie van attitudes en vaardigheden zijn enkele voorbeelden. Daarnaast evolueert ook het profiel van leerlingen in de B-stroom en is binnenklasdifferentiatie ook in BSO aan de orde. Daarom zijn we ons aan het bezinnen over een vernieuwd aanbod. Er zijn meerdere opties. Bv. de bestaande netwerken op elkaar afstemmen: GOK en BSOcoördinatoren. Een andere optie is om scholen of scholengemeenschappen trajectmatig te begeleiden voor hun BSO-werking. Vanuit deze trajecten zouden later scholengemeenschapoverstijgende netwerken kunnen opgezet worden. Ook de vakbegeleiders van studiegebieden personenzorg, voeding, nijverheid, lichaamsverzorging, land- en tuinbouw...brengen hun leraren of TA s reeds in netwerken samen. Ervaring leert dat dit heel nuttige leerplatforms zijn. Wij zijn benieuwd naar uw mening en suggesties om de BSO-werking beter af te stemmen op de noden die leven bij de leraren in jullie scholen en hun draagkracht niet overschrijden. Daarom zullen we binnenkort een kleine bevraging doen via de bestaande diocesane adviesgroepen. Wij zijn overtuigd dat onze gezamenlijke inspanningen de doelgroep van BSO-leerlingen zeker ten goede komt. 4 Mentorenwerking Dit schooljaar is voor de mentoren onder een minder goed gesternte gestart. Wij betreuren dat bij de besparingsmaatregelen in onderwijs die de overheid absoluut wilde doorvoeren, de indruk gewekt is dat die éénzijdig op de kap van de mentoren is doorgevoerd. En daar is de Minister zelf met zijn bijzonder ongelukkige uitspraken over het rendement van die mentoruren de eerste verantwoordelijke voor. Wij hopen dat de mentoren even enthousiast blijven en dat hun werking onverminderd doorgaat. DM november 2010 DPB - nieuws pagina 3

4 Wij blijven hetzelfde ondersteuningsaanbod doen: vraaggestuurd ondersteunen wij de intervisiegroepen van mentoren per SG, waar collega s leren van elkaar. Op donderdag 25 november gaat voor de derde keer de dag van de mentor door. Het thema is Kiezen voor talent, een pleidooi om te focussen op de eigen talenten en die van de ander (Luc De Wulf, auteur van ik kies voor mijn talent ). In het tweede deel van de voormiddag heeft een panelgesprek plaats met vertegenwoordigers uit de SLO (specifieke opleidingen) en met collega s vanuit scholen. We kijken samen naar de uitdagingen en kansen die de komst van een LIO- collega meebrengt. Wij willen jullie graag informeren over een overleg met de SLO s. De SLO s zijn vragende partij aan de pedagogische begeleidingsdiensten om hun studenten mee op te nemen in de aanvangsbegeleiding van beginnende leraren. Zo zouden zij bv. vragen aan hun studenten om de reflectieverslagen mee op te nemen in hun portfolio. Een derde aanbod voor mentoren gaat over een samenwerkingsinitiatief tussen Arteveldehogeschool en de DPB: leraren begeleiden in mijn katholiek-christelijke school: een uitdaging! In een drietal sessies wordt ingegaan op de wijze waarop je als mentor een jonge leraar kan ondersteunen in zijn groei in het eigen schoolproject: de manier waarop zij het katholiek-christelijk opvoedingsproject ondersteunen en in hun professioneel leven integreren. Welke taal kunnen kunnen wij als mentor hanteren bij het voeren van deze gesprekken en op welke achtergronden kunnen wij ons baseren? Er volgt nog informatie over dit vormingsaanbod. DM november 2010 DPB - nieuws pagina 4

5 5 Samenwerking met de lerarenopleidingen Reeds vele jaren hebben wij als pedagogische begeleidingsdienst een geregeld overleg met de lerarenopleiders. Daar zoeken we naar een goede afstemming van de opleiding, de begeleiding en de noden van de scholen. Op dit ogenblik is een hot item de wijze waarop stagiairs kunnen terechtkomen in een aangepaste stageplaats, met aangepaste opdrachten binnen de draagkracht van de secundaire scholen. Daarvoor hebben de SG n van het Waasland een gemeenschappelijk afsprakenkader ontwikkeld: hun stagecode, gekoppeld aan een zeer gebruiksvriendelijk digitaal aanmeldingssysteem. Het zou een grote meerwaarde zijn voor alle betrokkenen, scholen en opleidingen, als we zouden komen tot een uniform systeem voor heel Vlaanderen. Daarover gebeurt nu overleg in de SG n en in de verschillende Bisdommen. Wij hopen dat op die manier de gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid van opleidingsinstituten en stagescholen voor de vorming van goede leerkrachten een haalbare kaart wordt! 6 Commentaar bij begeleidingsaanbodbrochure Elk directieteam heeft in de loop van het derde trimester van het vorig schooljaar bezoek gekregen van de eigen schoolbegeleider met een kadootje: de nieuwe begeleidingsbrochure én de mondelinge toelichting daarbij. Veel moet ik zeker niet toevoegen! Wel enkele accenten ondersteunen. Wij willen in al onze initiatieven echt wel het procesmatig karakter bewaken en realiseren. Wij geloven dat aan veranderingsprocessen, zowel bij individuen als bij organisaties, op een gestructureerde, in de tijd gespreide manier moet gewerkt worden. Dat betekent dat er voor ons vakoverschrijdend aanbod, zoals actief leren, vakgroepwerking, evaluatie, taalbeleid..en alles wat je in de brochure vindt, trajecten uitgetekend worden. In een intakegesprek krijgt dit een schooleigen vertaling. Een aantal thema s komen dit jaar uitgebreider aan bod, zoals de onderzoekscompetentie, VOET, schoolpastoraal en opvoedingsproject, maximale ontplooiingskansen (interne kwaliteitszorg na GOK), BVV.. Het aanbod voor diverse doelgroepen is een constante en krijgt vorm in de bekende dagen van.... Daarbij maakt de school best de keuze op basis van de inhouden van de werkwinkels van welk personeelslid best naar welke dag gaat en niet op basis van de titel van de dag. Dan zijn er ook nog onze diocesane netwerken: per SG, per studiegebied, per thema... Eén van de netwerken op niveau SG n is deze van de ankerfiguren voor christelijke spiritualiteit voor leidinggevenden. Ik doe een warme oproep vanuit deze werkgroep om vanaf dit schooljaar hiervoor 2 personen per SG af te vaardigen. Zo kunnen deze collega s mekaar versterken in het doorgeven van de spiritualiteit en is de betrokkenheid en gedragenheid vanuit de SG groter. Wij vragen aan alle directiecomités om 2 collega s te mandateren voor dit netwerk en na Houffalize zal Bellinda Staelens hiervoor met elke CODI contact nemen. Ik wil ook nog eens vermelden dat in het kader van de voorbereiding van de doorlichting van de GOK scholen Martine Van Overmeiren bereid is om de GOK- DM november 2010 DPB - nieuws pagina 5

6 coördinatoren per SG hierrond samen te brengen. Misschien een suggestie om in de loop van deze dagen verder afspraken te maken. 7 Samenwerking Pedic De samenwerking met de Pedagogische Begeleidingsdienst SO is sedert vorig schooljaar een stuk intenser geworden. Dit schooljaar kregen jullie voor de tweede keer de nascholingsbrochure voor het SO aangeboden. Daar vind je ook het nieuwe vormingstraject voor beginnende leerlingbegeleiders: 5 vormingsdagen als een soort starterskit. De eerste dag is ondertussen voorbij, tot grote tevredenheid van de deelnemers. Ik heb begrepen dat er mits goede afspraken nog zou kunnen aangesloten worden... Vrijdag kreeg je ook de eerste digitale nieuwsbrief binnen : de PEDIClicks, die je ook rechtstreeks kan doormailen aan de betrokken leraren of doelgroep en waar je via het doorclicken alle informatie vindt van een bepaald initiatief. Een handig systeem wat ook vermijdt dat er geregeld herinneringsmails in de school binnenvallen! 8 VOET Vanaf 1 september 2010 is de tweede generatie vakoverschrijdende eindtermen ingevoerd. Zij moeten een antwoord zijn op een aantal fundamentele verzuchtingen van leraren en scholen ten opzichte van de eerste generatie VOET. Heel veel scholen hebben vorig jaar reeds beroep gedaan op hun schoolbegeleider voor een toelichting van het concept, het ordeningskader van de nieuwe VOET. Daar hebben scholen ervaren hoe dit decretale kader toch de mogelijkheid biedt om vanuit het eigen opvoedingsproject hun ambities voor de opvoeding van jonge mensen waar te maken. Je kan nog steeds een beroep doen op jullie schoolbegeleider om het concept van de nieuwe VOET toe te lichten en een werkbare methodiek aan te leren. Scholen werken aan VOET in vakoverschrijdende activiteiten maar ook tijdens de reguliere lessen. Om dit laatste te ondersteunen is door het VVKSO enkele maanden geleden een servicedocument op hun website geplaatst. Dat is een dynamisch document dat de bijdragen bevat van een groot aantal leerplancommissies en dat voor de vakwerkgroepen in scholen een informatie- en inspiratiebron moet zijn om aan de slag te gaan met de VOET binnen de vakcontext. De DPB heeft met alle begeleiders uitgewerkt hoe scholen op een zinvolle manier gebruik kunnen maken van dit servicedocument. We vertrekken van een aantal uitgangspunten: Vakoverschrijdende eindtermen zijn in alle leerplannen zeer ruim aanwezig. Door het leerplan te realiseren (op leerplannen rust een realisatieverplichting) werk je dus automatisch en organisch aan VOET. We gebruiken het woordje organisch om aan te geven dat het niet gaat om VOET die er zomaar bij gesleurd zijn, maar om VOET inherent aan de inhoud of de methodiek van het vak. Het komt er op aan om die VOET in beeld te brengen => dat is een service van het servicedocument. - Sleutelvaardigheden van de stam vinden we terug in alle leerplannen - Eindtermen Leren Leren zijn aanwezig in zeer veel leerplannen - Eindtermen van de contexten zijn meer inhoudelijk verweven, die vinden we vooral terug bv in de studierichtingen Hieruit volgt dat het daarom zinloos is dat leraren nog eens bij iedere lesvoorbereiding iedere VOET noteren die conform het leerplan in beeld komt. (Wil de leraar doelbewust een thema behandelen dat aanleunt bij het leerplan, zonder DM november 2010 DPB - nieuws pagina 6

7 dat het er expliciet deel van uitmaakt, dan kunnen de daarin toepasselijke VOET wel aangegeven worden). We mogen bovendien niet uit het oog verliezen dat de VOET er gekomen zijn om inhouden die niet of te weinig aan bod kwamen binnen de vakcontext toch een plaats te geven! Het is dus zeker niet de bedoeling om een resem VOET op een artificiële manier in de vakken binnen te smokkelen. Neen, binnen de vakcontext moeten de leerplandoelen centraal staan. Vandaar kunnen we de initiële vraag van de Dienst leren en onderwijzen aan de leerplancommissies zeer goed begrijpen; die vraag luidde: Waaraan kan - vanuit de algemene doelstellingen van het vak/de studierichting - worden gewerkt! De vakbegeleiders ondersteunen de vakgroep door toelichting te geven bij de bijdrage van het eigen vak, de kansen aan te tonen die het vak biedt om aan VOET te werken, de link te leggen tussen de jaarprioriteiten binnen de vakwerking en de VOET werking in de school, mee te werken aan een lange termijnvisie op de doelen die men wenst te bereiken Tot slot: het servicedocument is nu nog niet volledig, maar op termijn zou het de bedoeling moeten zijn dat het aangeeft aan welke VOET er bij de realisatie van een leerplan sowieso gewerkt wordt. VB 1. studiegebied personenzorg: alle eindtermen van de drie eerste contexten worden voldoende grondig benaderd, VB 2. de studierichtingen met de stam economie en de studierichting Handel: de context socio-economische samenleving is voldoende grondig behandeld Dat is een vertaling van de VOET naar het eigen onderwijsaanbod. Tijdens dit eerste schooljaar van de nieuwe VOET is er tijdens de doorlichtingen nog geen controle op de VOET, maar het inspectieteam zal de school wel vragen naar haar visie op VOET en hoe ze VOET opbouwt over de drie graden heen (ook een nulmeting in functie van de Onderwijsspiegel). Een belangrijke boodschap: je staat er niet alleen voor, alle scholen kunnen beroep doen op de ondersteuning van de pedagogische begeleiding. Ik koppel hier graag ook het aanbod vanuit de begeleiders VME aan: verkeers- en mobiliteitseducatie. Deze thematiek sluit rechtstreeks aan bij een aantal contexten van de VOET! Via de CODI s is al informatie doorgegeven, de collega s zijn hier ook aanwezig en straks is er een werkwinkel risicogedrag in het verkeer 9 Diocesane Mededelingen Ik wil deze communicatie eindigen met ons communicatiemedium bij uitstek : de gekende DM! In een notendop: wat willen de DM zijn? via dit kanaal maakt de DPB haar werking, initiatieven en activiteiten kenbaar: het is telkens een update van wat in grote lijnen in de brochure staat vanuit de vakgebieden wordt actuele informatie doorgegeven over pedagogischdidactische inzichten, wenken, vernieuwingen...aan de vakleraren in de scholen via het doorgeven van goede praktijkvoorbeelden in diverse rubrieken, zoals in de kijker, die zoekt, die vindt, schoolpastoraal, e.a.kunnen scholen inspirerend werken voor mekaar! DM november 2010 DPB - nieuws pagina 7

8 De DM verschijnen maandelijks op de eerste donderdag van de maand of eventueel de tweede donderdag (na een schoolvakantie) (niet in Paasvakantie en grote vakantie): concreet betekent dit 9 edities per schooljaar. Maar, natuurlijk om onze doelstellingen te bereiken moeten de DM bij de betrokken leraren geraken! Ook hier hebben we de voorbije jaren allerlei voorbeelden van good practice doorgegeven aan de scholen, zowel voor de digitale verspreiding als voor de verspreiding van een papieren versie.., een versie waarin wij blijven geloven! Daarom geven we vandaag aan elke school een geschenkje mee: een dikke map reeds gevuld met de DM van september en oktober. Het is de bedoeling dat je deze map maandelijks kan aanvullen en permanent in de leraarskamer laat staan. Een fysieke aanwezigheid in de studio kan aanleiding zijn voor de leraren om meer in de DM te bladeren, te lezen, mee te werken... We nodigen jullie nog eens hartelijk uit om ons zoveel mogelijk inspirerende voorbeelden uit de schoolpraktijk te bezorgen. Ook goede voorbeelden uit de lespraktijk bv. rond taalbeleid, GOK, BSO- werking enz. zijn zeer welkom bij de vakbegeleiders. Ziehier een overzichtje van het begeleidingswerk dit jaar. DM november 2010 DPB - nieuws pagina 8