Contouren en instrumenten van de Omgevingswet

Transcriptie

1 BOOG 18 Mei 2015 Contouren en instrumenten van de Omgevingswet Eveline Sillevis Smitt Doc.nr

2 Te bespreken 1. Reden en doel Omgevingswet 2. Stand van zaken Omgevingswet en onderliggende regelingen 3. Reikwijdte van de Omgevingswet 4. Specifieke taken en bevoegdheden 5. Instructieregels en instructies 6. Omgevingswaarden 7. Zes kerninstrumenten Omgevingswet 8. Knelpunten 9. Voorbereidende werkzaamheden

3 1. Reden en doel Omgevingswet Toenemende complexiteit omgevingsrecht Vergroten inzichtelijkheid, de voorspelbaarheid en gebruiksgemak van het omgevingsrecht Bewerkstelligen samenhangende benadering van de fysieke leefomgeving in regelgeving en beleid en besluitvorming Vergroten bestuurlijke afwegingsruimte door actieve en flexibele aanpak mogelijk te maken door stellen doelen voor fysieke leefomgeving Versnellen en verbeteren besluitvorming over projecten in de fysieke leefomgeving 3

4 De doelstelling is verwoord in art 1.3 Omgevingswet: Deze wet is, met het oog op duurzame ontwikkeling, gericht op het in onderlinge samenhang: Bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, en Doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke functies. Maw: duurzame ontwikkeling gericht op het in onderlinge samenhang bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde leefomgeving Eén gebiedsdekkende regeling per bestuurslaag: Gemeente: omgevingsplan Provincie: omgevingsverordening Waterschappen: waterschapsverordening 4

5 2.Stand van zaken Omgevingswet en onderliggende regelingen Huidig recht: 26 wetten, 4700 artikelen, 120 AMvB s en 120 Ministeriële regelingen Omgevingswet: 1 wet, 349 artikelen, 4 AMvB s en ca 10 Ministeriële regelingen Omgevingswet: wetsvoorstel TK op 16 juni 2014 naar Tweede Kamer Nr 2 is voorstel van wet, zoals gewijzigd met nr 13 Nota van wijziging (van 18 februari 2015) Nr 3 Memorie van Toelichting (MvT) Nr 4 advies Raad van State Nr 12 Nota naar aanleiding van het verslag Nr 13 Nota van Wijziging VNG/IPO/VNO/NCW Invoeringswet (met overgangsrecht): pm 5

6 Onderzoek verzocht vanuit de Tweede Kamer over vijf kritische punten over wetsvoorstel van Raad van State (TK , nr 8): Burgers bindende regels over leefomgeving niet in wetsvoorstel Uit wetsvoorstel blijkt onvoldoende hoe de wettelijke taken en bevoegdheden tussen Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen worden verdeeld Twijfel of in één besluit alle relevante belangen kunnen worden afgewogen Wetsvoorstel bevat veel instrumenten waarmee overheid of burgers van voorschriften kunnen afwijken. Dit kan ten koste gaan van de (gewenste) eenvoud, voorspelbaarheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het omgevingsrecht Belangrijke bepalingen over rechtsbescherming en handhaving zijn niet opgenomen in wetsvoorstel Rijksuniversiteit Groningen heeft dit onderzoek uit onder leiding van Prof. mr G.A. van der Veen en Prof. mr. dr. K.J. de Graaf): TK , nr 14 (2/4/2015) en voor rapport, zie link: Nader verslag nalv dit rapport: TK , nr 16 (van 23/4/2015) 6

7 Brief Minister I&M van 18 februari 2015 inzake inhoud AMvB s Omgevingswet (TK en , nr 18): Er komen 4 AMvB s: concept teksten verwacht in 2015 (1) Het Omgevingsbesluit Welke procedures van toepassing en wie bevoegd gezag Aanwijzing welke activiteiten omgevingsvergunningplichtig (zie ook art 5.1; er zal verschuiving naar nog meer algemene regels plaatsvinden: mbt: brandveilig gebruik, activiteiten in beperkingengebied waterstaatswerk, idem voor een hoofdspoorweg en lozingsactiviteiten) Advies en advies met instemming, Grondexploitatie, Projectbesluit, MER en toezicht en handhaving Vervangt Besluit Mer, Bro en Bor 7

8 (2) Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl): Instructieregels en normstelling (instructieregels zorgen voor doorwerken normen; normen voor luchtkwaliteit, waterkwaliteit en externe veiligheid; bodem en geluid: pm, beleidsvernieuwing) Omgevingswaarden Instructieregels voor omgevingsplannen (mn. mbt externe veiligheid, geluid, cultureel erfgoed en nationale ruimtelijke belangen, thans in Barro) De watertoets Beoordelingsregels voor de omgevingsvergunning Monitoring en informatie Vervangt 37 AMvB s waaronder Bevi en Bro 8

9 Twee AMvB s met rechtstreeks werkende rijksregels: (3) Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) Milieubelastende activiteiten, Lozingsactiviteiten op oppervlaktewaterlichaam Lijkt op vervanger Activiteitenbesluit (4) Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) Bouwactiviteiten Lijkt op vervanger Bouwbesluit Doorsnijdende thema s door alle vier de AMvB s: Doelen: gezondheid en veiligheid Flexibiliteit Vermindering onderzoekslasten Digitalisering 9

10 3. Reikwijdte van de Omgevingswet Art 1.1: begrippen en definities staan in de bijlage Art 1.2 (fysieke leefomgeving): 1. Deze wet gaat over: a. de fysieke leefomgeving, en b. activiteiten die gevolgen hebben of kunnen hebben voor de fysieke leefomgeving. 2. De fysieke leefomgeving omvat in ieder geval: a. bouwwerken, b. infrastructuur, c. watersystemen, d. water, e. bodem, f. lucht, g. landschappen, h. natuur, i. cultureel erfgoed 10

11 Vervolg art 1.2: 3. Als gevolgen voor de fysieke leefomgeving worden in ieder geval aangemerkt gevolgen die kunnen voortvloeien uit: a. Het wijzigen van onderdelen van de fysieke leefomgeving of het gebruik daarvan, b. Het gebruik van natuurlijke hulpbronnen, c. Activiteiten waardoor emissies, hinder of risico s worden veroorzaakt, d. Het nalaten van activiteiten. 4. Als gevolgen voor de fysieke leefomgeving worden ook aangemerkt gevolgen voor de mens, voor zover deze wordt of kan worden beïnvloed door of via onderdelen van de fysieke leefomgeving. Art 1.5: Omgevingswet is van toepassing in de exclusieve economische zone (EEZ), behoudens voor de bouwactiviteit, afwijkactiviteit en rijksmonumentenactiviteit; EEZ betreft de aan de territoriale wateren aansluitende zone van 12 tot 24 zeemijl van de kust; AMvB s alleen in EEZ van toepassing als dat in AMvB is aangegeven 11

12 4. Specifieke taken en bevoegdheden Wie doet wat: actoren (gebaseerd op huidige taakverdeling) Bewoonbaarheid van het land en bescherming en verbetering van het leefmilieu, zorg van collectieve overheid (artikel 21 Grondwet) In hoofdstuk 2 worden specifieke taken toebedeeld conform huidige taaktoedeling Gemeente heeft als taak voor fysieke leefomgeving (art 2.16): Beheer watersystemen ivm doelmatige afvloeiing hemelwater, grondwaterstand, inzameling en zuivering stedelijk afvalwater (als met waterschap besloten dat zuivering door gemeente doelmatiger), beheer openbare wegen in beheer gemeente (NB: Wet milieubeheer blijft in 1 e instantie grotendeels bestaan ook mbt inzameling huishoudelijk afval, zie MvT, pag 316) Waterschap heeft als taken voor fysieke leefomgeving (art 2.17): Beheer van watersystemen en het waterketenbeheer voor zover aan waterschap bij provinciale verordening of ministeriële regeling toebedeeld; zuivering waterbeheer (tenzij gemeente dat doet), etc Provincie heeft als taken voor fysieke leefomgeving (art 2.18): Gebiedsgerichte coördinatie uitoefening taken/bevoegdheden door gemeenten en waterschappen, met in acht name subsidiariteitsbeginsel in art 2.3 lid 2 Voorkomen geluidhinder in stiltegebieden 12

13 Beschermen kwaliteit grondwater Houden toezicht op watersysteem, beheersmaatregelen zwemwater Borgen staat en werking infrastructuur rond burgerluchthavens van regionale betekenis, lokale spoorweginfrastructuur en wegen in beheer bij provincie Rijk heeft als taken voor de fysieke leefomgeving (art 2.18): Beheer Rijkswateren die op grond van art 2.20 zijn aangewezen, borgen kustlijn (primaire waterkering) Houden van toezicht op primaire waterkeringen in beheer bij waterschap of ander openbaar lichaam Tot stand brengen technische leidraden tbv primaire waterkeringen Borgen staat en werking infrastructuur Schiphol, hoofdspoorwegen, wegen in beheer bij rijk, infra tbv defensiedoeleinden Voor overige taken is het credo Decentraal, tenzij is neergelegd in Subsidiariteitsbeginsel (art. 2.3): Zorg fysieke leefomgeving primair bij gemeente Bij provincie als belang niet doelmatig kan worden behartigd door gemeente of dat doelmatig is voor uitvoering internationale verplichting (lid 2) Bij Rijk: idem (lid 3) 13

14 5. Instructieregels en instructies Verplichte en niet verplichte instructieregels mogelijk vanuit Rijk en provincie Niet verplichte instructiesregels Kunnen regels worden gesteld over wijze uitoefening taken of bevoegdheden door ander bestuursorgaan, om Te voldoen aan een bij een omgevingsverordening (provincie) of in AMvB (Rijk) vastgestelde omgevingswaarde of andere te realiseren doelstelling voor de fysieke leefomgeving (art 2.22 t/m 2.25) Instructieregels kunnen zien op (art 2.23 en 2.25), limitatieve opsomming: Inhoud programma Inhoud omgevingsplan (ook over toedeling functies aan locaties) of waterschapsverordening Inhoud een projectbesluit Inhoud op te nemen omgevingswaarden en maatwerkregels in omgevingsplan Instructieregels geven aan binnen welke termijn aan de instructie uitvoering moet zijn gegeven (lid 4) Rijk in AMvB (art 2.24) en provincie in omgevingsverordening (art 2.22), wel met in acht name subsidiariteit ex art 2.3 lid 2 en 3; mogelijkheid getrapte instructieregels: ja 14

15 Verplichte instructieregels van het Rijk Over programma s die voorvloeien uit internationale verplichtingen (denk aan NSL, PAS) (art 2.26) Regels over inhoud omgevingsverordening met oog op behoud cultureel erfgoed, geluidhinder stiltegebieden, tbv beschermen kwaliteit regionaal wateren ivm drinkwaterwinning (art 2.27) Regels over inhoud omgevingsplannen en projectbesluiten met oog op behoud cultureel erfgoed, externe veiligheid, geluidbelasting afkomstig van wegen, spoorwegen en industrieterreinen, over infrastructuur tbv defensiedoeleinden (art 2.28) Regels over inhoud omgevingsplan en projectbesluit aangaande staat en werking luchthavens en beperkingengebied (Schiphol, regionaal en militair waarvoor luchthavenbesluit geldt) Regels over bescherming gezondheid aangaande zwemlocaties (art 2.30) Regels over ontwerp/bouw en onderhoud openbare vuilriolen (stedelijk afvalwater) (art 2.31) 15

16 Flexibiliteit niet verplichte instructieregels (ex art 2.22 t/m 2.25): Ontheffingen van dergelijke provinciale en Rijksinstructieregels mogelijk (art 2.32): Minister op verzoek van een bestuursorgaan van een gemeente, waterschap of provincie GS op verzoek van een bestuursorgaan van een gemeente of waterschap Ontheffing wordt alleen verleend indien taak of bevoegdheid waarvoor ontheffing wordt gevraagd onevenredig wordt belemmerd in verhouding tot belang dat regel dient (lid 4) Als rijksregel aangeeft dat bij omgevingsverordening daarvan kan worden afgeweken of nadere regels kunnen worden gesteld, kunnen GS ontheffing verlenen van die regel of nadere regels (lid 3) Rechtsgevolg regels: verplichte doorwerking in omgevingsverordening, omgevingsplan en waterschapsverordening Als niet goed of niet tijdig: vernietiging (beroep), schorsing re hfd 10 Awb of indeplaatsstelling (Provinciewet/Gemeentewet, MvT, pag 106) 16

17 Instructies Kunnen worden gegeven vanuit provincie (GS) aan gemeenteraad of waterschapsbestuur en vanuit Rijk (Minister) aan provincie, waterschap en gemeente mbt uitoefening taak en bevoegdheid en met in acht name subsidiariteitsbeginsel (art en 2.34) Om iets te doen of niet te doen Verschil instructieregels en instructies: geen instructie als herhaalde uitvoering (art 2.35) Instructie wordt gegeven middels een instructiebesluit Provincie (GS) aan gemeenteraad o.m over stellen van regels in omgevingsplan als nodig tbv evenwichtige toedeling van locaties, aan waterschapsbestuur regels in waterschapsverordening (zie art 2.33) Rijk (Minister) idem + instructies over waterbeheer tbv waterschapsverordening en instructies over rijksbeschermd stads- of dorpsgezicht (art 2.34) Provincie en Rijk nemen bij instructie(regels) subsidiariteitsbeginsel in acht (art. 2.3) Bij niet goed of niet tijdig uitvoering geven: vernietiging (beroep), schorsing re hfd 10 Awb of indeplaatsstelling (Provinciewet/Gemeentewet, MvT, pag 111) 17

18 6. Omgevingswaarden Bijlage: Omgevingswaarde is omgevingswaarde als bedoeld in afd 2.3 (en drukt een te bereiken doel uit) Art 2.9 er worden omgevingswaarden vastgesteld met oog op doel van de wet; omgevingswaarde bepaalt voor de fysieke leefomgeving of een onderdeel daarvan: De gewenste staat/kwaliteit De toelaatbare belasting van activiteiten De toelaatbare concentratie of depositie van stoffen Uit te drukken in meetbare, berekenbare een heden of anderszins in objectieve termen Art 2.10, bij de vaststelling van een omgevingswaarde wordt aangegeven: Aard omgevingswaarde: resultaats- of inspanningsverplichting Wanneer aan waarde moet worden voldaan Locaties waar de omgevingswaarde van toepassing is Welk instrument wordt ingezet om waarde te verwezenlijken (uitwerking in Bkl) 18

19 Wie stelt omgevingswaarden en op welke wijze vast? Verplichte omgevingswaarden Rijk op gebied van luchtkwaliteit, waterkwaliteit (vanwege Kaderrichtlijn water), kwaliteit zwemwater, veiligheid primaire waterkeringen (art 2.15) Rijk voorts bij AMvB tbv Rijksbelang ex art 2.3 lid 3 (art 2.14) Verplichte omgevingswaarden provincie: in omgevingsverordening tbv (o.a.) borgen veiligheid en voorkomen wateroverlast, bergings- en afvoercapaciteit regionale wateren (art 2.13) Provincie voorts in omgevingsverordening tbv provinciaal belang ex art 2.3 lid 2, tenzij in AMvB al een omgevingswaarde is bepaald (tenzij daar anders is bepaald) (art 2.12) Gemeenten in omgevingsplan, tenzij er in omgevingsverordening of in AMvB al een omgevingswaarde is vastgesteld (tenzij aldaar anders is bepaald) (art 2.11) Provincie en Rijk nemen subsidiariteitsbeginsel in acht (art. 2.3) Vaststellen omgevingswaarde heeft twee rechtsgevolgen: Bij een vastgestelde omgevingswaarde, monitoring verplicht (art. 20.1); in omgevingsplan, omgevingsverordening of AMvB staat aangegeven wie met uitvoering monitoring is belast (20.2) Als (dreigende) overschrijding: programma opstellen verplicht (art 3.9) 19

20 7. Zes kerninstrumenten Omgevingswet (1) Omgevingsvisie (2) Programma's (3) Algemene rijksregels voor activiteiten (AMvB) (4) Decentrale regels (omgevingsplan, omgevingsverordening, waterschapsverordening) (5) Projectbesluit (6) Omgevingsvergunning 20

21 (1) Omgevingsvisies (art 3.1 en 3.2): Beleidsdocument dat alleen het vaststellende orgaan zelf bindt (vergelijk Structuurvisies van nu) Visievormig op gebied van hoofdzaken voor de fysieke leefomgeving te voeren beleid op de langere termijn Denk daarbij dus aan ruimtelijke ontwikkeling, verkeer en vervoer maar ook cultureel erfgoed, water, milieu, natuur, gebruik van natuurlijke hulpbronnen (fysieke leefomgeving), alles samengevoegd en verbonden Voor Rijk (minister) en provincies (PS) verplicht; voor gemeenten niet verplicht; als gemeente visie vaststelt: gemeenteraad bevoegd (art 3.1) Draagt bij aan inzichtelijkheid en voorspelbaarheid van het overheidsoptreden Omgevingsvisie kan bij uitstek dienen als onderlegger voor een evt op te stellen programma bij bijvoorbeeld gebiedsontwikkeling (MvT, nr 3, pag 119) 21

22 (2) Programma s en inhoud: Verplichte en onverplichte programma s Relevant voor realiseren doelen, zoals vastgestelde omgevingswaarden of ter uitvoering van sectorale doelen Inhoud: uitwerking beleid en maatregelen om aan omgevingswaarde(n) of doel te voldoen (art 3.4) Wie kan programma s opstellen: B&W, dagelijks bestuur waterschap, GS of Minister stellen afzonderlijk of gezamenlijk programma s vast (art 3.3 en art 3.12) Verplichte programma s gemeente (art 3.5): Als agglomaratiegemeente: actieplan geluid voor alle wegen, spoorwegen, bepaalde luchthavens en voor zover regels mbt tot geluid zijn gesteld in omgevingsverordening en in AMvB (denk ook aan horecaconcentratiegebieden en gezoneerde industrieterreinen, MvT pag 446) Verplichte programma s waterschap: waterbeheerprogramma (art 3.6) 22

23 Verplichte programma s provincie (art 3.7): Actieplan geluid voor provinciale wegen, belangrijke spoorwegen, belangrijke luchthavens (lid1) Regionale waterprogramma s ter uitvoering van grondwaterrichtlijn, kaderrichtlijn water en zwemwaterrichtlijn (lid 2) Beheerplan tbv Natura 2000 gebied (lid 3) Verplichte programma s Rijk (art 3.8): Actieplan tbv geluidbronnen wegen in beheer Rijk, hoofdspoorwegen, luchthaven Schiphol (lid 1) Stroomgebiedsbeheerplannen en andere waterprogramma s (lid 2) Beheerplan Natura 2000 gebied in beheer Rijk (lid 3) Verplicht programma bij (dreigende) overschrijding omgevingswaarde om weer te gaan voldoen: NB: B&W, tenzij in omgevingsverordening of AMvB ander bestuursorgaan is aangewezen (art 3.9) 23

24 Kenmerken programma: Overheid aan de slag VB: overbelaste situatie geluid geluidreductieplan VB: voldoen aan bepaalde geurnorm VB: gemeentelijk fietsactieplan Aan programma kan een uitvoeringsplicht gekoppeld worden bij AMvB (art 3.11) Bij AMvB kunnen bestuursorganen worden verplicht een gezamenlijk programma vast te stellen (art 3.12) 24

25 Programma s met programmatische aanpak (denk aan NSL, PAS) Waarop betrekking? Zie art 3.14: Op halen van een omgevingswaarde of Een regel waarin een te behalen doelstelling is geformuleerd Werkwijze is verankerd in omgevingsplan, omgevingsverordening, AMvB of waterschapverordening Inhoud en werking programma met programmatische aanpak (art 3.15) (anders dan programma): Geeft aan verwachte activiteiten, maatregelen en welke ruimte er in welke periode beschikbaar is In omgevingsplan, omgevingsverordening of AMvB wordt aangegeven hoe programma bij de uitoefening van taken en bevoegdheden omgevingswaarden en regels worden betrokken Bevat dus ook toetsingskader 25

26 Eisen aan inhoud programma met programmatische aanpak (art 3.16): Beschrijving gebied, periode waarop programma betrekking heeft, de omgevingswaarde en/of doelstelling waarop programma betrekking heeft, verwachtte ontwikkeling in gebied, activiteiten die naar verwachting zullen gaan plaatsvinden, gevolgen daarvan voor fysieke leefomgeving en maatregelen die bijdragen aan bereiken doelstelling Oogmerk en functie: Gebruiken daar waar gebied bijna op slot is daar waar gebruiksruimte in complexe gebieden onder druk staat (vervanger van bestemmingsplan+, oude gebiedsontwikkelingsplan Chw) of in gebied in transformatie (stapsgewijs proces met eindbeeld) niet om tijdelijk af te wijken van omgevingswaarde die flexibiliteit moet al in omgevingswaarde zelf zijn ingebouwd (MvT pag 124 t/m 128) (flexibiliteit aan de voorkant, zie MvT pag 264 t/m 268) Uitvoeringsplicht voor maatregelen in programma met programmatische aanpak (art 3.17): Indien uit programma blijkt dat bestuursorgaan(organen) met maatregelen hebben ingestemd of Als dit volgt uit instructies van provincie /Rijk 26

27 Wie kan programma met programmatische aanpak vaststellen? Art 3.14: Gemeente, provincie of Rijk (art lid 2) In omgevingsplan, omgevingsverordening en AMvB wordt aangegeven wie dergelijk programma kan vaststellen (art lid 3) VB: huidige geluidreductieplan en het bestemmingsplan plus (gebiedsontwikkelingsplan Crisisen herstelwet) Bij programma met programmatische aanpak monitoring ex art verplicht, plus aandacht aan eisen art (zie art 20.1 lid 2) Verschil programma en programma met programmatische aanpak : Programmatische aanpak: niet alleen uitwerking beleid met maatregelenpakket, bevat ook activiteiten waarop met het programma regie wordt gevoerd + ruimte wordt gecreëerd met aparte beoordelingswijze Programma incl die met programmatische aanpak kunnen tussentijds worden gewijzigd als uit monitoring blijkt dat doel redelijkerwijs niet kan worden verwezenlijkt (art 3.10 en 3.18) Programma en programma met programmatische aanpak: allebei niet zelfstandig appellabel 27

28 (3) Algemene rijksregels voor activiteiten In AMvB (hfd 4 Omgevingswet); Grondslag in art 4.3: regels over activiteiten die gevolgen kunnen hebben voor fysieke leefomgeving (NB: limitatieve opsomming, MvT pag 466) Bouwen, milieubelastende activiteit, lozen, mijnbouw, wateronttrekking (lid 1) Beperkingengebiedsactiviteit mbt een weg, waterstaatswerk, zwemwater, cultureel erfgoed (lid 1) Ontgrondingsactiviteiten, storten op zee, Beperkingsgebiedsactiviteit mbt een luchthaven, (hoofd)spoorweg (lid 2) En zoals nader geduid in artt 4.20 t/m 4.28 (implementatie internationale verplichtingen, bouwen t/m cultureel erfgoed) Denk aan huidige Activiteitenbesluit, Bouwbesluit

29 Flexibiliteit in deze Rijksregels met maatwerkregels en maatwerkvoorschriften (art 4.5 en 4.6): indien in AMvB staat aangeven dat met maatwerkregels in provinciale verordening, waterschapsverordening of omgevingsplan van de betrokken regel kan worden afgeweken (art 4.6); Indien in de AMvB staat aangegeven dat met een maatwerkvoorschrift van de regel in provinciale verordening, waterschapsverordening of omgevingsplan van de betrokken regel kan worden afgeweken (art 4.5) Voor maatwerkregel en voorschrift: regel kan aangeven hoe, in welke mate en voor hoe lang afwijken toegestaan (art 4.5 lid 2 en 4.6 lid3) Verschil maatwerkregel en maatwerkvoorschrift: maatwerkregel geldt voor locaties, die generiek voor alle zich binnen die locatie bevindende activiteiten gelden; mogelijkheid van maatwerkvoorschrift ziet op maatwerk bij (appellabele) beschikking (MvT, pag 470/471) Flexibiliteit in deze regels met gelijkwaardigheid (art 4.7): Als maatregelen moeten worden getroffen en AMvB, provinciale verordening, waterschapsverordening of omgevingsplan gelijkwaardige maatregel toestaat (denk bijv aan art 1.3 Bouwbesluit 2012) 29

30 (4) Decentrale regelgeving (art 4.1) Voor waterschap: in één waterschapsverordening (algemeen bestuur stelt vast, art 2.5) Voor provincie: in één omgevingsverordening (PS stellen vast, art 2.6) Voor gemeente: in één, althans en in ieder geval één omgevingsplan per locatie (gemeenteraad stelt vast, art 2.4, met delegatiebevoegdheid voor uitwerking/wijziging door B&W, art 2.8) Inhoud alle drie (geldt ook voor rijksregels): Met oog op doelen van de wet en regels over activiteiten die gevolg kunnen hebben voor fysieke leefomgeving Maatwerkregels (art 4.5), mogelijkheid maatwerkvoorschrift (art 4.6) en evt gelijkwaardigheidsbepaling (art 4.7) Verbod om zonder melding aan bevoegd gezag activiteit te verrichten (art 4.4 lid 1) 30

31 Mogelijkheid opname verbod, behoudens vergunning? Alleen in omgevings- en waterschapsverordening: verbod om activiteit zonder omgevingsvergunning te verrichten (art 4.4 lid 2) Op rijksniveau grondslagen vergunningplicht geregeld in art 5.1 Voor omgevingsplan: geen grondslag voor vergunningsplicht: gaat over bandbreedte van vergunning voor afwijkactiviteit ex art 5.1 (niet stapelen, MvT, pag 470) NB: afwijkactiviteit is activiteit die in strijd is met omgevingsplan of voorberedingsbesluit 31

32 Omgevingsverordening (provinciaal), algemeen (art 4.2): Inhoud: Toedeling van functies aan locaties als dat niet doelmatig kan met instructieregel of een instructie (art 4.2 lid 2) Subsidiariteit in acht nemen (art. 2.3) Evt opname verplichte en onverplichte omgevingswaarden (art 2.12 en 2.13) Evt uitwerking Rijksinstructie Evt opname eigen instructieregels (art 2.23) en mogelijkheid van ontheffing daarop (art 2.32) Evt maatwerkregels (art 4.6), mogelijkheid van maatwerkvoorschriften (art 4.5) en gelijkwaardigheidsbepalingen (art 4.7), eea met in acht name wat hogere regeling (Rijks AMvB) daarover voorschrijft Evt aanwijzing tot opstellen van programma s met programmatische aanpak (art 3.14 lid 2) 32

33 Omgevingsplan (gemeentelijk): Voor gehele grondgebied gemeente: één documenten per gemeente, athans en in ieder geval één document per locatie (art 2.4) Inhoud (art 4.1 en 4.2): Evenwichtige toedeling van functies aan een locatie en andere regels die daarvoor nodig zijn (art 4.2, verplicht) (lees: zoals bestemmingsplan nu) (vervangt begrip goede ruimtelijke ordening ) Desgewenst andere regels over fysieke leefomgeving zoals milieu, natuur, al dan niet kappen van bomen, welstand etc (art 4.1 jo artt 1.2 en 1.3) Alle regels uit huidige gemeentelijke verordeningen met een omgevingsmotief wel verplicht in omgevingsplan: Bereiken overzichtelijk en samenhangend geheel Evt eigen omgevingswaarden opnemen (als er Rijks- en/of provinciale omgevingswaarden zijn, dan voor zover die dat nog toestaan; zie art 2.11) 33

34 Evt aanwijzing tot opstellen van programma s met programmatische aanpak (art 3.14 lid 2) Evt maatwerkregels (voor zover Rijks- en provinciale regels dat toestaan; zie art 4.6) Idem met evt mogelijkheid van maatwerkvoorschrift (art 4.5) Idem met evt gelijkwaardigheidsbepaling tbv treffen maatregelen (art 4.7) Uitvoering instructieregels Rijk (denk aan rijksmonument of rijks beschermd stad- of dorpsgezicht) en/of provincie Regels over welstand; als dat zo is, dan beleidsregels van gemeenteraad verplicht (art 4.19) Ladder voor Duurzame Verstedelijking komt terug in Blk AMvB kan aangeven dat regels over fysieke leefomgeving niet in omgevingsplan worden opgenomen (VB: leges, regels primair openbare orde) (art 2.7) 34

35 Verbod + gebodsbepalingen en voorwaardelijke verplichtingen: ja, mag Niet langer binnenplanse afwijkmogelijkheden, uitwerkingsplicht en nadere eisen Wel delegatiegrondslagen voor wijzigen of uitwerken van delen van het omgevingsplan (door B&W, zie art 2.8) of Maatwerkregels of mogelijkheid van maatwerkvoorschrift Voor de rest: afwijkactiviteit ex art 5.1 vergunnen Evt beoordelingsregels wanneer een vergunning voor een afwijkactiviteit in ieder geval wordt verleend (soort van binnenplanse beoordelingsregels ) (art 5.18) Geen actualisatie plicht na 10 jaar; niet langer financiële uitvoerbaarheidsvereiste, echter wel als sprake is van wegbestemmen tbv derde: nadere studie (nr 12, pag 166) Wel omgevingsplan actueel houden en omgevingsvergunning voor voortdurende afwijkactiviteit na 5 jaar in omgevingsplan inpassen (art 4.17, geen sanctie ) (NB: verduidelijking volgt: zie nr 12, pag 165) 35

36 VB varianten regeling in een omgevingsplan over een in-uitrit: Variant 1: in-uitrit mag onder nader concreet geduide voorwaarden worden aangelegd (als anders dan omgevingsvergunning voor afwijkactiviteit vereist) (al dan niet na voorafgaande melding) Variant 2: als alle in-uitritten eerst aan preventieve toets moeten onderworpen: dan verbod op aanleg inrit. Ook dan omgevingsvergunning vereist voor afwijkactiviteit Variant 3: als variant 2, maar aangeven wanneer omgevingsvergunning voor afwijkactiviteit in ieder geval wordt verleend (bijv. als geen nadelige gevolgen voor verkeersveiligheid); al dan niet gekoppeld aan een beleidsregel 36

37 Totstandkoming omgevingsplan Afd. 3.4 Awb (net zoals bestemmingsplan nu) (art ) Geen zienswijze als vergunde afwijkactiviteit wordt ingepast (art 16.29) Omgevingsplan integraal appellabel (dus niet alleen de functies aan locaties) Beroep in één instantie (ABRvS, MvT, pag 297) Omgevingsplan treedt in werking 4 weken na mededeling (art ); beroep + vovo geen schorsende werking GS kunnen bepalen dat onderdeel geen deel uitmaakt van omgevingsplan binnen 4 weken nadat omgevingsplan bekend is gemaakt (lijkt op reactieve aanwijzing nu), indien: strijdigheid met provinciaal beleid dat is bekend gemaakt in een door de provincie openbaar gemaakt document, aangaande toedeling functies aan locaties en regels die met het oog daarop nodig zijn (art ) 37

38 Overgangsrecht in verband met omgevingsplan Ja, in Invoeringswet: pm Huidige bestemmingsplannen en beheersverordeningen worden geacht onderdeel van één omgevingsplan te zijn Nu onderzoek of andere regels die uitsluitend gaan over fysieke leefomgeving daar ook bij wijze van overgangsrecht deel van gaan uitmaken Daarna: gemeente gaat regels die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving bundelen : Stapsgewijs in een gebiedsdekkend omgevingsplan, of Stapsgewijs regels per deelgebied 38

39 Vb omgevingsplan experiment Chw Voorbeeld Binckhorst, verouderd bedrijven terrein Den Haag ca 130 ha Geleidelijke transformatie naar gemengd woon-werkmilieu Geen vastomlijnd gedetailleerd eindbeeld, maar wel formuleren randvoorwaarden per deelgebied Stedenbouwkundige waarden Veiligheid Gezondheid/(geluid)hinder Regels over de volledige breedte van de fysieke leefomgeving Door de gemeente zijn 30 regelingen geïdentificeerd die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving (nr 12 pag 160, 170 en 221) Ook vermindering onderzoekslasten Grondslag art 7c Besluit uitvoering Crisis- en herstelwet 39

40 (5) Projectbesluit Alleen voor rijk (minister(s)), provincie (GS) en (dagelijks bestuur) waterschap (art 5.42 ev) Voor Rijk: aanleg/wijziging/uitbreiding auto(snel)weg, spoorweg of vaarweg; aanleg, versterking of verlegging primaire waterkering in beheer Rijk (zoals verder in art 5.44 geduid)(vervanging Tracéwet) Dagelijks bestuur waterschap in ieder geval bij aanleg, versterking of verlegging van de primaire waterkeringen niet in beheer Rijk (art 5.44 lid 2) Voor dagelijks bestuur waterschap: ivm uitoefening waterschapstaak ex art 2.17 lid 1 onder a (beheer watersysteem en waterketenbeheer) (art 5.42 lid 3) Voorts voor (complexe) projecten van publiek belang, dwz rijks- en provinciale projecten Geen limitatieve opsomming; onderbouwing publiek belang worden neergelegd in omgevingsvisie, in een programma of op andere wijze (MvT, pag 177) Voor GS en Minister: wel met in acht neming subsidiariteit (art 5.42 lid 2) 40

41 Het Projectbesluit past direct omgevingsplan aan Projectbesluit met instructie kan ook Inhoud Projectbesluit: Omschrijving project Maatregelen/voorzieningen tbv uitvoering en instandhouding project In AMvB komen regels mbt inhoud projectbesluit (MvT, pag 176) Opname uitwerking van projectbesluit (art 5.52) Totstandkoming met de sneller-beter-aanpak : voornemen, verkenning en voorkeursbeslissing (art 5.45, 5.46 en 5.47) Verder afd 3.4 Awb van toepassing (art e.v); van kracht zoals omgevingsplan, met mogelijkheid versnelling (art lid 1 en 3) Beroep in één instantie (ABRvS); binnen 6 mnd beslissen (art 16.85) 41

42 Rechtsgevolg vastgesteld projectbesluit: wijzigt regels omgevingsplan voor zover die met projectbesluit in strijd zouden zijn (art 5.50 lid 1) als in projectbesluit zo is bepaald, geldt het projectbesluit als omgevingsvergunning ter uitvoering van projectbesluit (art 5.50 lid 2) Als uitvoering provinciaal projectbesluit onevenredig wordt belemmerd door regels bij of van een waterschap, dan kunnen die regels bij projectbesluit of een besluit van GS buiten toepassing worden gelaten (art 5.51 lid 3) Idem tbv rijks projectbesluit, met dien verstande dat ook belemmerende regels van provincie buiten toepassing kunnen worden gelaten door projectbesluit of bij besluit Minister (art 5.51 lid 4) NB: als gemeentelijk project van publiek belang, kunnen de sneller-beter-regels ook op het omgevingsplan van toepassing zijn en idem art 16.85: beroep in één instantie- binnen 6 mnd) (art 5.53) 42

43 (6) Omgevingsvergunning: Art 5.1: verbod, behoudens vergunning, zoals nader geduid in AMvB voor volgende activiteiten: Bouwen Afwijkactiviteit Rijksmonumentenactiviteit Ontgrondingsactiviteit Stortingsactiviteit op zee Brandveilig gebruiksactiviteit Milieubelastende activiteit Een beperkingengebiedactiviteit (mbt weg, waterschapswerk, luchthaven, hoofd of lokale spoorweg, installatie in een waterschapswerk) Natuur 2000-activiteit Flora- en fauna activiteit Waterschapsverordening en omgevingsverordening kunnen vergunningsplicht creëren (art 5.3 en 5.4); omgevingsplan niet: altijd afwijkactiviteit 43

44 B&W in beginsel bevoegd gezag (art 5.8) Behalve bij IPPC-installaties en BRZO activiteiten (nader uit te werken in AMvB) Aanvraag één of meerdere activiteiten (aanvrager beslist); niet langer deelvergunning/fasering Meer met reguliere procedure; lex silentio positivo: exit Vvgb exit nu advies met instemming (AMvB) Beoordelingsregels: zie artt 5.17 t/m 5.30, nader uit te werken in AMvB (zie art 5.17) en regels in omgevingsplan (niet één integraal toetsingskader) Vb: art 5.25: beoordelingsregels aanvraag milieubelastende activiteit: aan in AMvB te stellen regels met oog op waarborgen veiligheid en beschermen van de gezondheid en het milieu Als afd 3.4 (AMvB), dan een ieder zienswijzen (art 16.22) Omgevingsvergunning treedt in werking als 2 weken zijn verstreken na bekendmaking Als binnen 2 weken vovo schorst werking op totdat rechter uitspraak heeft gedaan (art 16.77) Beroep in twee instanties 44

45 8. Knelpunten Bemoeizucht provincie: decentraal, tenzij Zie subsidiariteitsbeginsel art. 2.3; echter provinciaal belang is politiek ingekleurd; rechter toetst marginaal (vergelijk jurisprudentie art. 4.1 Wro) Provinciaal belang concreter formuleren dan ook minder marginale toets (zal nog lastig zijn) Vaak lokaal knellende normen Lokaal oplossen en niet met AMvB of omgevingsverordening (bestuurlijk overleg) Programma s bij (dreigende) overschrijding omgevingswaarde: B&W in beginsel aan zet (art. 3.9) Beperken tot B&W als gemeente omgevingswaarde vaststelt Financiën: meer onder algemene regels en dan dus geen leges Wel leges voor omgevingsvergunning activiteit milieu VNG dringt aan op nieuwe visie betaalbaarheid ruimtelijke ordening; Minister I &M is bezig met bestuursakkoord (brf aan TK 18/2/2015, IENM/BSK-2015/25573) 45

46 9.Voorbereidende werkzaamheden Er komt gezamenlijk visie over onderwerpen voor omgevingsplan (van VNG/IPO en VNO/NCW (zie nr 12, pag 160) Er komt vanuit Ministerie I & M een model omgevingsplan (nr 12, pag 162) Gemeenten: experimenteer met omgevingsplan via art. 7c Besluit uitvoering Chw Gemeenten: inventariseer in ieder geval de regels in verordeningen die betrekking hebben op fysieke leefomgeving Gemeenten: zie daarvoor voorbeeld gemeente Bussem, De Gemeentestem 2014/70 (deel 1) en 2014/77 (deel 2) Abonneer u op de digitale nieuwsbrief van ministerie I &M Wordt vervolgd! 46

47 Dank voor uw aandacht! Bij vragen bel Eveline Sillevis Smitt Tel.nr. : esillevissmitt@akd.nl