Workshop Omgevingsplan: juridische aspecten

Transcriptie

1 Workshop Omgevingsplan: juridische aspecten Kennismarkt Omgevingswet 7 november 2017 Tycho Lam

2 Programma Omgevingswet algemeen Omgevingsplan Algemeen Overgangsrecht 2

3 Deel 1: Omgevingsplan algemeen 3

4 Het omgevingsplan Eén van de zes kerninstrumenten van de Omgevingswet Beleid Omgevingsvisie (h3 Ow) Programma (h3 Ow) Normstelling bij avv Decentrale regelgeving (h4 Ow): Prov.verordening/omgevingsplan Algemene rijksregels (h4 Ow) Normstelling bij beschikking Omgevingsvergunning (h5 Ow) Normstelling n.a.v. project Projectbesluit (h5 Ow) 4

5 Het omgevingsplan Vervangt het bestemmingsplan Eén omgevingsplan per gemeente (art. 2.4 Ow) Uitgangspunt: omgevingsplan is gewone verordening Gemeenteraad stelt omgevingsplan vast Maar: mogelijkheid tot delegatie B&W voor delen van het omgevingsplan (art. 2.8 Ow) Delegatiebesluit is niet appellabel 5

6 Het omgevingsplan Bevat met het oog op de doelen van de Omgevingswet regels over activiteiten die gevolgen hebben of kunnen hebben voor de fysieke leefomgeving (art. 4.1) Artikel 1.3 Ow: maatschappelijke doelen Deze wet is, met het oog op duurzame ontwikkeling, de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu, gericht op het in onderlinge samenhang: a. bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit, en b. doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen van de fysieke leefomgeving ter vervulling van maatschappelijke behoeften. 6

7 Het omgevingsplan Verruimde reikwijdte Artikel 4.2 lid 1 (toedeling van functies aan locaties) Het omgevingsplan bevat voor het gehele grondgebied van de gemeente een evenwichtige toedeling van functies aan locaties en andere regels die met het oog daarop nodig zijn Functie: gebruiksdoel/status van onderdeel van de fysieke leefomgeving op een bepaalde locatie Niet alleen regels over bebouwingsmogelijkheden en gebruik van gronden, maar bij voorbeeld ook toekennen monumentenstatus, regels m.b.t. geluid- en lichthinder, aantal parkeerplaatsen, laad- en losmogelijkheden, openingstijden horecagelegenheden etc. Vervangt regels uit gemeentelijke verordeningen over de fysieke leefomgeving 7

8 Het omgevingsplan Volksgezondheid in het omgevingsplan Art. 2.1 lid 4 Ow: gezondheid volwaardige rol bij omgevingsplannen en omgevingsvergunningen voor afwijkactiviteiten Art Ow: weigering omgevingsvergunning vanwege (mogelijk) ernstige gezondheidsrisico s in bijzondere gevallen (o.m. Q-koorts, vogelgroep e.d.) Art lid 2 Ow: verplichte algemene rijksregels m.b.t. treffen van alle passende maatregelen ter bescherming gezondheid art lid 3 Ow: verplichting opstellen algemene rijksregels over wijziging of intrekking omgevings-vergunning i.v.m. passende maatregelen ter bescherming gezondheid 8

9 Het omgevingsplan Beleidsvrijheid gemeenteraad Echter omgevingsplan moet voldoen aan de instructieregels van het Besluit kwaliteit leefomgeving en de provinciale omgevingsverordening Besluit activiteiten leefomgeving laat ruimte voor nadere regels in het omgevingsplan (afwijken en aanvullen door middel van maatwerkregels) 9

10 Het omgevingsplan Toelichting Op grond van de Omgevingswet geen regels over toelichting omgevingsplan Regels die over toelichting bestemmingsplan in het Bro stonden, komen niet terug Omgevingsplan moet goed gemotiveerd worden op grond van het motiveringsbeginsel in de Awb Vanzelfsprekend: Motivering gaat in op bij de wet gestelde eisen en voor het plan gestelde instructieregels uit de omgevingsverordening en Bkl Voorzien in toelichting die bij elke regel die in geconsolideerde vorm bij digitale weergave van het plan kan worden geraadpleegd 10

11 Het omgevingsplan Gebodsbepalingen Een door de overheid te handhaven, onvoorwaardelijke verplichting voor een eigenaar (of grondgebruiker) om de toegekende bestemming te verwezenlijken Gaat dus verder dan een voorwaardelijke verplichting Bestemmingsplan kan geen gebodsbepalingen bevatten Waarom niet? Wel in het omgevingsplan Mogelijkheden, voorbeelden? 11

12 Het omgevingsplan Open normen en wetsinterpreterende beleidsregels Bestemmingsplan: vaak exact en gedetailleerd met veel gesloten normstellingen Omgevingsplan: open geformuleerd normenstelsel, minder gedetailleerd en wetsinterpreterende beleidsregels Geen grondslag in het Omgevingsbesluit, betreft inherente bevoegdheid Deel van norminhoud verschuiven naar beleidsregels verschuiving rechtsbescherming Gevolgen voor rechterlijke toets omgevingsplan? Reductie onderzoekslasten? 12

13 Het omgevingsplan Uitvoerbaarheid Expliciete bepaling uitvoerbaarheid art lid 1 sub f Bro wordt geschrapt Geen planperiode, gevolgen? NvT Omgevingsbesluit: geen functies toedelen waarvan op voorhand vaststaat dat ze niet gerealiseerd worden evident onuitvoerbaar Verschil huidige uitvoeringseis? 13

14 Het omgevingsplan Verschuiving onderzoek Onderzoek dat betrekking heeft op situatie na uitwerking globaal plan wordt doorgeschoven naar moment van uitwerking Gevolg: beperking onderzoekslasten Toespitsen op actuele zichten en omstandigheden de te behartigen belangen kunnen beter worden beschermd Plan met eindbestemmingen wel complete onderbouwing bij vaststelling 14

15 Het omgevingsplan Procedure Afdeling 3.4 Awb van toepassing Bij ondergeschikte wijzigingen geen afd. 3.4 Awb (art Ow) Inwerkingtreding vier weken nadat mededeling van vaststelling is gedaan (art ) 15

16 Het omgevingsplan Procedure Voorbereidingsbesluit gehandhaafd (art Ow vgl. huidig 3.7 Wro) Delegatie voorbereidingsbesluit B&W mogelijk (4.14 lid 4) Interventie GS mogelijk als zienswijze niet is overgenomen (art Ow) Vgl. huidig art. 3.8 lid 6 Wro: reactieve aanwijzing Rechtsbescherming bij Afdeling tegen GEHELE omgevingsplan dus ook tegen regels die nu in niet-appellabele verordeningen staan (bijv. m.b.t. evenementen) 16

17 Het omgevingsplan Overgangsregime Bestemmingsplannen van rechtswege omgevingsplan Al werkende weg op weg naar één omgevingsplan 17

18 Deel 2: Omgevingsplan en overgangsrecht 18

19 Situatie bij inwerkingtreding Omgevingswet Het omgevingsplan van rechtswege Bij inwerkingtreding Omgevingswet ontstaat het omgevingsplan van rechtswege (OP). Bestaat uit twee onderdelen: 1. Ruimtelijke besluiten (geldende bestemmingsplannen, wijzigings- en uitwerkingsplannen, beheersverordeningen en exploitatieplannen), en 2. Door Rijk opgestelde regels (specifiek voor geluid, geur en trillingen) Gemeentelijke verordeningen m.b.t. fysieke leefomgeving zullen (vooralsnog) geen onderdeel uitmaken van OP. Deze blijven naast OP gelden 19

20 Uitwerkingsplichten en wijzigingsbevoegdheden Het bestemmingsplan wordt van rechtswege een omgevingsplan. Hetzelfde geldt voor uitwerkings- en wijzigingsplannen die van kracht zijn Hoe zit het met de in een bestemmingsplan opgenomen wijzigingsbevoegdheid en/of uitwerkingsplicht waar nog geen gebruik van is gemaakt? Uitwerkingsplicht/wijzigingsbevoegdheid wordt van rechtswege een delegatiebesluit (als bedoeld in art. 2.8 Omgevingswet) B&W mogen deel of delen OP wijzigen 20

21 21

22 Op weg naar één omgevingsplan Van het omgevingsplan van rechtswege naar één Omgevingsplan Gemeenten krijgen een overgangstermijn van max. 10 jaar om een omgevingsplan vast te stellen dat voldoet aan alle eisen van de Omgevingswet Binnen deze termijn van 10 jaar moet de gemeente voor elke locatie binnen haar gemeente het OP wijzigen. Daarmee wordt regime van het OP dat van rechtswege geldt, vervangen door een regime dat voldoet aan: 1. de eisen van de Omgevingswet (digitalisering, evenwichtige toedeling van functies etc.) 2. Uitvoeringsregelgeving (AMvB s Omgevingswet) 3. (eventuele) provinciale instructieregels (omgevingsverordening) 22

23 23

24 Op weg naar één omgevingsplan Aanpak Naar één OP toewerken, drie smaken: 1. Ruimtelijk regime locatie voor locatie omzetten naar regels die voldoen en in overeenstemming zijn met regime Omgevingswet 2. Thematisch te werk gaan en bepaalde onderwerpen in één keer regelen voor het gehele grondgebied van de gemeente (bijv. regels i.v.m. kappen bomen) 3. Of in één keer OP vaststellen voor het gehele grondgebied Ad 1 en 2: Deze wijzigingen (en daarmee de wijzigingsbesluiten) moeten uiteraard voldoen aan de eisen van de Omgevingswet 24

25 Op weg naar één omgevingsplan Toestaan van concrete ontwikkelingen na inwerkingtreding van de Omgevingswet Mogelijkheden om concrete ontwikkelingen mogelijk te maken die in strijd zijn met het omgevingsplan van rechtswege : 1. Functie toedelen aan de locatie van de voorziene ontwikkeling en daarbij regels voor die functie stellen. De (oude) bestemming en de daaraan verbonden regels moeten vervallen 2. Verlenen van een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit (vgl. thans de buitenplanse omgevingsvergunning voor planologisch strijdig gebruik) In beide gevallen moet voldaan worden aan de regels van de Omgevingswet en daarbij horende uitvoeringsregels (AMvB s) 25

26 Ad. 1. Een voorbeeld Van functie bedrijvigheid naar functie wonen in Omgevingsplan In hetzelfde besluit moet functie bedrijvigheid geheel geschrapt worden uit het omgevingsplan van rechtswege Nieuwe regels moeten voldoen aan eisen Omgevingswet, waaronder evenwichtige toedeling van functies aan locaties (art. 22.5) Geen verplichting om voor die locatie geldende regels uit de gemeentelijke verordening ook te integreren in het OP. Wél rekening houden met kapverordening, APV, ligplaatsenverordening etc. 26

27 Wetsvoorstel afschaffing actualiseringsplicht 26 januari 2017, Kamerstukken II, 2016/2017, nr , nrs. 1 t/m 3 Het is van belang dat gemeenten voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet aan de slag gaan met de voorbereidingen voor het OP. Met schrappen actualiseringsplicht wordt ambtelijke capaciteit vrijgemaakt Om die reden wordt de verplichte actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen en beheersverordeningen afgeschaft Let wel: betreft alleen bestemmingsplannen en beheersverordeningen die via elektronisch raadpleegbaar zijn -> ook ingescande plannen die niet voldoen aan de digitale standaarden 27

28 Contact Tycho Lam