Werkstuk door een scholier 2264 woorden 21 oktober keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Bordeaux G.I.P. Project 2

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 2264 woorden 21 oktober keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Bordeaux G.I.P. Project 2 Woord vooraf Deze opdracht werd gemaakt in het kader van de lessen OPR. Het doel van deze informatiemap is het leren bewerken van grotere informatiegedeelten tot een overzichtelijk werk. De taak werd gegeven als opgave voor de geïntegreerde proef. Het is de bedoeling een wijnstreek naar keuze te bespreken, wij hebben gekozen voor de wijnstreek Bordeaux, deze bevindt zich in het Westelijk gedeelte van Frankrijk. Graag hadden we mevrouw De Rick bedankt voor de begeleiding van dit project. Ook zouden wij meneer Zweegers willen bedanken voor zijn kennis inzake de wijnstreek. Hij heeft ons zeer goed geholpen met de essentiële zaken van de bijzaken te onderscheiden. En tot slot meneer De Man voor zijn hulp bij het opmaken van de lay-out. Voor de verwerking hebben wij gebruik gemaakt van het tekstverwerkingsprogramma Office 2000 en als printer gebruikten we Hewlett Packard-Deskjet 815C. Inleiding Het grote probleem dat we gehad hebben bij het samenstellen van dit werk was de overvloed aan informatie. Doordat we echt tonnen informatie verzamelt hadden was het zeer moeilijk om de juiste en meest interessante gedeelten te selecteren. Bordeaux is niet alleen het bekendste wijngebied in Frankrijk dat de beste kwaliteit brengt, maar ook het meest bekende wijngebied ter wereld. Iedereen die van wijn houdt, weet dat Bordeaux de crème de la crème is van de franse wijnbouw. De manier waarop de wijnen geproduceerd worden is van ontzettend hoog niveau, hun topwijnen genieten terecht van bekendheid in de wereld. Ook voor de echte wijnliefhebber zijn er in Bordeaux nog betaalbare klassewijnen te verkrijgen. 1 Wat is wijn? Volgens de wet is wijn een drank verkregen uit verse druiven of sap, die een alcoholische gisting heeft ondergaan. Volgens de scheikunde is wijn een drank bekomen door gisting met gistcellen van gekneusde druiven of het sap ervan. De aanwezige suiker wordt omgezet tot alcohol en CO2. Pagina 1 van 7

2 2 De soorten wijn: Je hebt verschillende soorten wijn:. rode wijn: dit wordt geproduceerd uit blauwe druiven; witte wijn: dit wordt geproduceerd uit witte druiven; rosé wijn: dit wordt geproduceerd uit blauwe druiven; likeurwijn: voorbeeld Porto; schuimwijn: voorbeeld Champagne. 3 Frankrijk In Frankrijk zijn er verschillende wijnproducerende streken maar wij gaan het hebben over de Bordeaux streek. Enkele algemene kenmerken van de wijnen van Frankrijk zijn: De wijnbouw is er zeer gespecialiseerd, de wijnbouwer verbouwt geen andere gewassen zoals maïs, groenten enz. tussen zijn wijnstokken. Dit bevorderd de kwaliteit; Jaarlijks produceert Frankrijk zo n 70 miljoen hectoliter gemiddeld per jaar. Met deze productie neemt Frankrijk de tweede plaats in bij de wijnproducerende landen; De Franse wijnbouw bevindt zich meer op het platteland en evolueert nu naar de heuvels, in tegenstelling tot Duitse en andere waar de wijngaarden zich vooral in de heuvelstreken bevindt. 5 De wijngeschiedenis van Bordeaux Ongeveer 300 jaar voor Christus werd Bordeaux gesticht door de Romeinen die ongeveer 400 jaar in de streek zullen verblijven. Tal van nieuwigheden worden in de streek geïntroduceerd en wijnbouw is één van die dingen. Aan het einde van deze periode komt in 409 een einde door de invallen van de Vandalen. De wijnbouw blijft echter verdergaan en dit volk ontwikkeld het gebruik van de houten vaten. In de achtste eeuw vallen de Moren binnen en die verwoesten de volledige wijnakkers. Gedurende vele jaren wordt er dus geen wijn meer verbouwd in de Bordeauxstreek. In de 12de eeuw komt de wijnbouw stilaan tot bloei. Ondanks de hoge belastingen worden honderden liters wijn uitgevoerd naar Engeland via de haven. Bordeaux wordt de belangrijkste havenstad aan de Girondlestroom. In het begin van de 14de eeuw wordt er ruim een miljoen ton wijn uitgevoerd. Er wordt beslist dat niemand het recht heeft om wijn op de markt te brengen buiten de handelaars uit Bordeaux. In die tijd wordt de wijn zeer jong gedronken, meestal binnen het jaar en recht uit het vat. Als de Engelsen de 100-jarigeoorlog verliezen, verliest ook Bordeaux een groot gedeelte van zijn voorrechten. De uitvoer naar Engeland wordt fors verminderd. De 16de eeuw worden vele godsdienstoorlogen uitgevochten en nadien herstelt de wijnbouw zich langzaam van al dat oorlogsgeweld. Rond 1760 is de wijnbouw optimaal georganiseerd: de wijnstokken worden netjes in rijen geplant, dat laat het gebruik van trekdieren toe. De nieuwe technieken verbeteren de kwaliteit van en door het gebruik van zwavel kunnen de wijnen verder rijpen op houten vaten. In die periode spreekt men voor het eerst van dingen zoals grand cru, château, De handelaars verkopen nog altijd per vat. De franse Revolutie brengt een einde aan de gouden jaren voor Bordeaux. De wijn blijft onverkocht en Pagina 2 van 7

3 sommige wijnbouwers schakelen over op de verkoop van pruimen. Heel snel na de oorlog begint Bordeaux terug wijn te produceren en de uitvoer naar Engeland komt terug op gang. De wijnkastelen, waarvan de wijn zijn naam en reputatie krijgt, zorgen onderling voor een goede prijs. Deze evolutie is het begin van de officiële classificatie van de Médocwijnen. In 1935 legt het Institut National des Appelations d Origine des vins et des eaux-de-vie, de wijnbouwers productievoorschriften op. Een A.O.C.- of appellation controlée-wijn is afkomstig uiteen productiezone met een bepaalde bodem,is geperst uit bepaalde druivenrassen, is geproduceerd volgens bepaalde voorschriften, 6 De wijnstok 6.1 Een klimplant De druivenplant is een klimplant en behoort tot de familie van de wijnstokachtigen. De rijpe bessen van de plant zijn eetbaar en worden soms gedroogd tot rozijnen maar meestal worden de druiven verwerkt tot dranken zoals wijn, cognac, sherry, De wijnstok is afkomstig van de gebieden rond de Middellandse Zee. De Grieken brachten de wijnstok naar Italië. Door de Romeinse veroveringstochten verspreidde de wijnstok zich doorheen heel Gallië. Na de val van het Romeinse rijk kende de wijnbouw een sterke achteruitgang maar in de Middeleeuwen werd de plant terug populair in de Bordeauxstreek. 6.2 De variëteiten Van de wijnstok bestaan er op deze moment meer dan 4000 soorten. Ongeveer 80 procent zijn blauwe druivensoorten en maar 20 procent witte. De tinten verschillen van soort tot soort. Wanneer de bessen rijp zijn, kunnen ze een witgele, lichtgele, strogele, geelgroene, groene, grijze, roze, rode, blauwe, donkerblauwe, paarse of zwarte kleur hebben. Een wijnstam begint na 4 jaar vruchten te dragen, maar een wijnbouwer zal pas vanaf het zevende jaar de druiven beginnen oogsten. Tussen 20 en 40 jaar is de wijnstok op zijn best. Hij kan ouder worden maar na 40 jaar neemt de opbrengst af. 6.3 De natuurelementen als vriend en vijand Een druivelaar heeft een gematigd klimaat nodig om goed te groeien: voldoende regen en sneeuw in de winter, geen strenge vorst, een zachte lente, een zonnige zomer met af en toe een kleine regenbui en een zachte herfst. 6.4 De blauwe druivensoorten Cabernet-Sauvignon Cabernet-Sauvignon is een druif met kleine bessen en een taaie schil. In het Bordeauxwijngebied zijn er ha aangeplant. Deze druivensoort geeft de wijn kleur, smaak, karakter en bewaarkracht Cabernet Franc Deze druiven geven de wijn een fruitige geur die aan viooltjes,framboos en bessen doet denken. Deze druif geeft aan de Bordeauxwijn een frisse fruitigheid Merlot Merlot is een druif met nogal grote bessen. Dit ras geeft de wijn zijn soepelheid en zijn zoete smaak. De naam zou afgeleid zijn van merel omdat de kleur ongeveer dezelfde is als de kleur van de veren van de merel. Het is het druivenras dat het meest verspreid is: ha Malbec Pagina 3 van 7

4 Malbec heeft grote bessen die veel sap bevatten. Dit ras is van een minder goede kwaliteit en wordt daarom ook aangeplant op minder goede bodems Petit-Verdot Dit is een laatrijpe druif met zure, kleine bessen. Deze soort komt alleen tot rijpheid in jaren waarin er veel zon is. 6.5 De witte druivensoorten Sémillon Een druivensoort die droge,halfdroge of zoete wijnen kan opleveren. De bessen zijn zoet, sappig en aromatisch. Als de bessen rijp zijn krijgen ze een mooie gouden kleur Sauvignon Dit is een druif die goed tegen ziekten kan. De opbrengst is groot. De druif heeft een wildfrisse smaak. De geur van de druif doet denken aan aardbeien, asperges, bloemengeuren Muscadelle Muscadelle is een druif die de wijn een zekere elegantie geeft; De druif zorgt voor een frisse zuurheid en een bloemige geur Ugni Blanc, Colombard, Merlot Blanc, Mauzac Dit zijn druivensoorten die de wijn proberen de verbeteren als er fouten in de smaak zitten. 7 De bodem In de verschillende wijngebieden bevinden er zich verschillende soorten bodems: De bovengrond is vaak samengesteld uit keien en de ondergrond uit klei of zand, deze samenstelling komt vooral voor op de linkeroever van de Garonne en de Gironde; de rechteroever van de Gironde bestaat vooral uit een bovengrond van kei en klei met een kalkachtige ondergrond; Langs de rivieren bestaat de bodem voornamelijk uit aangeslibde gronden. 8 Hoe wijn wordt gemaakt. 8.1 De druivenpluk In september zijn de druiven rijp genoeg om geplukt te worden. Als de pluk begonnen is moet die zeer snel verlopen omdat de gekneusde druiven onmiddellijk naar de wijnkelder moeten om rotting van gekneusde druiven te voorkomen. 8.2 De rode vinificatie: De eerste gisting De steeltjes worden verwijderd en de druif wordt lichtjes gekneusd,dit doet men omdat de wijn vlugger zijn alcoholpercentage zou bereiken. De zacht gekneusde druiven worden meteen naar de gistkuip overgebracht. De eerste gisting of de omzetting van suiker naar alcohol en koolzuurgas kan beginnen De tweede gisting In wijn komen er meer dan 50 soorten zuren voor, de belangrijkste zuren zijn wijnsteenzuur en appelzuur. Ze ontstaan voornamelijk tijdens de eerste gisting. Deze zuren zetten zich vast op de wand van de vaten waarin de wijn bewaard wordt. Tijdens de tweede gisting wordt het appelzuur langzaamaan omgezet naar een zachter melkzuur. Eigenlijk Pagina 4 van 7

5 is de tweede gisting een natuurlijk ontzuringsproces van de wijn De eerste veroudering Gedurende het eerste jaar rust de wijn op eiken fusten. In het begin worden deze fusten regelmatig bijgevuld, want het hout zuigt zich vol met wijn terwijl er ook nog een gedeelte is dat verdampt. In de beginfase van dit proces is de wijn nog troebel. Langzaamaan zakt het bezinksel naar de bodem en nadien verwijderd men dit bezinksel dan De tweede rijpingsfase en de klaring De echte kwaliteitswijnen laat men nog langer rijpen op vat, sommige wijnen worden zelfs 18 tot 24 maanden gerijpt. Tijdens deze tweede rijpingsfase wordt het vat zeer goed afgesloten zodat er geen lucht in het vat kan komen. Tijdens deze fase wordt de kleur van de wijn donkerder, de geur begint zich langzaam te ontwikkelen en de smaak wordt verzacht. In de fase van de klaring wordt het overblijvende bezinksel verwijderd. Men voegt opgeklopt eiwit toe en na een tijd zakt het bezinksel naar beneden en daar plakt het door het eiwit dan vast aan de bodem van het eiken vat de botteling In de Bordeauxstreek wordt de typische groene fles gebruikt. De meest gebruikte flessen zijn die met een inhoud van 75cl. Kurk wordt meestal gebruikt om de flessen dicht te houden. Op deze kurk wordt het jaartal van het oogstjaar en het kasteel waar de wijn gemaakt werd vermeld 8.3 De witte vinificatie: Persen en klaren van de most In de Bordeauxstreek worden de witte wijnen uitsluitend van witte druiven gemaakt. De samenstelling van witte wijn hangt vooral af van het evenwicht tussen zoet en zuur. Het tijdstip waarop de druiven geoogst worden is van zeer groot belang,want de druiven moeten rijp genoeg zijn en toch nog een zure smaak hebben om een frisse witte wijn te geven. Voor witte wijn is het van het grootste belang om het sap zo vlug mogelijk van de schil te scheiden. Bij aankomst in de wijnkelder worden de druiven dan ook onmiddellijk gekneusd en geperst. Men perst het best bij lagere temperaturen. Slechts het beste sap komt in aanmerking voor vergisting tot kwaliteitswijn. Om kwaliteitswijn te maken is het van het grootste belang dat het sap zuiver is, daarom worden alle rondzwevende deeltjes voor de gisting verwijderd. Volgens de traditionele methode laat men in een frisse ruimte de most1) 24 uur bezinken en dan tapt men het zuivere sap af De alcoholische gisting Omdat alleen het sap wordt gebruikt en de gistcellen in de schil zitten, voegt men gist toe. De temperatuur tijdens de gisting mag niet hoger zijn dan 18 C om de fruitige aroma s te bewaren. De gisting is afgelopen als de restsuiker in de wijn minder dan 2gr/l is Schilcontact Om witte wijn te maken gebruikt men alleen het sap, en dit terwijl de schil typische aroma s bevat. Omdat deze aroma s niet verloren zouden gaan kneust de wijnbouwer een gedeelte van de oogst en laat het sap samen met de schil enkele uren weken. Dit gebeurt bij een lage temperatuur om te voorkomen dat het brouwsel zou beginnen te gisten. Door dit schilcontact krijgt de wijn een grotere hoeveelheid kleur- en smaakstoffen. Pagina 5 van 7

6 8.3.4 Eiken vaten De wijn wordt gerijpt op eiken vaten om de samen stelling van de wijn nog te verbeteren. Nadien wordt de wijn op flessen getrokken 8.4 Het vinificatieproces van rosé Rosé is geen mengeling van rode en witte wijn. Dat is trouwens bij wet verboden in Bordeaux. De vinificatie van is niet alleen moeilijk, maar meestal wordt hij dan ook nog gemaakt uit de minder goede druiven.toch is roséwijn bij de meeste wijnliefhebbers zeer geliefd. Hij is een ideaal aperitief en bovendien gaat hij goed samen met de meeste gerechten. In Bordeaux wordt rosé op twee manieren gemaakt. De eerste manier is zoals de bereiding van witte wijn met een directe persing. De tweede manier is zoals bij rode wijn met een korte inweking waarbij het sap gescheiden wordt van de most. Het vinificatieproces verloopt dan verder zoals bij witte wijn. 9 De wijngebieden 9.1 Kaart van Bordeaux 9.2 De wijngebieden op de rechteroever van de Dordogne Côtes de Bourg Fronsac en Canon Fronsac Saint-Emilion Pomerol Lussac-Saint-Emilion Lolande-de-Pomerol Côtes de Castillon Bordeaux-Côtes de Francs 9.3 De A.O.C.-wijngaarden tussen de Dordogne en de Garonne Entre-deux-mers Entre-deux-mers Haut-Benauge Graves de Vayres Premières Côtes de Bordeaux Saint-Foy-Bordeaux Côtes de Bordeaux Saint-Macaire Cadillac Loupiac Sainte-Croix-du-Mont 9.4 De wijngebieden op de linkeroever van de Gironde Médoc Haut-Médoc Saint-Estèphe Pauillac Saint-Julien Listrac-Médoc Moulis Pagina 6 van 7

7 Margaux Graves Pessac-Leognan Sauternes-Barsac Cérons 10 Het kopen van Bordeauxwijnen 10.1 Wijnkooptips Bepaal vooraf wat je wilt aankopen; houd rekening met hoeveel wijn je drinkt; koop in rustige omstandigheden; wees voorzichtig met de koopjes ; vraag raad aan mensen met wijnkennis; proef de wijn voor hij gekocht wordt; de prijs, het etiket en het oogstjaar zeggen niet alles. 11 Bronnen VAN STEENBERGHE, E., De wijnen van Bordeaux, 2de druk,artis Historia, 1994, 176 pagina s DEWULF, J.,Drankengids, 8ste druk, Dewulf-uitgever, 1989, pagina Htttp:// ********** Pagina 7 van 7