A.O.C. Pessac-Léognan (wit)

Transcriptie

1 Bespreking : A.O.C. Pessac-Léognan (wit) Spreker : Johan Janssens Code : Datum : 05/03/ Ligging en streek Na de uitgebreide en zeer gedetailleerde situering van de Bordeauxstreek door JB ga ik mij beperken tot het schetsen van de Graves. De Graves wijnen bevinden zich ten zuidoosten van de Garonne, op de zogeheten linkeroever. Het uitgestrekte, rechthoekige gebied is zo n 55 kilometer lang en 10 kilometer breed en begint net iets ten noorden van Bordeaux, waar de noordgrens wordt gevormd door de Jalle de Blanquefort - een smal stroompje dat tevens de zuidgrens van de Haut-Médoc vormt. De appellation Graves loopt in het westen langs de stad en strekt zich verder naar het zuidoosten uit tot even voorbij Langon. In het zuiden en westen wordt het gebied begrensd door de dennenbossen van Les Landes. Rivier en bos spelen beiden een rol in het bijzonder gunstige microklimaat van dit gebied : gematigd en mild met (hopelijk) op de juiste momenten genoeg vochtigheid,vooral in het zuiden. Opmerkelijk is dat de Graves vaak het eerste grote gebied in Bordeaux is dat met oogsten begint, soms zelfs al laat in augustus. De belangrijkste toegang tot het gebied wordt momenteel gevormd door de stad Mérignac, vroeger was dit uiteraard eeuwenlang de zee. Daarna, voorbij de buitenwijken van Bordeaux, strekt de Graves zich uit over een weids, golvend landschap : ondiepe valleien in plaats van heuvels, behoorlijk wat bos en ontelbare kleine gehuchten. In tegenstelling tot het andere grote gebied op de linkeroever, de Médoc, waar wijngaarden de schrale bodem bijna overal bedekken, liggen de wijngaarden van de Graves op iets meer afgelegen en verborgen plekken. Veel van het land wordt in het noorden in beslag genomen door de buitenwijken van de stad en in het midden en zuiden door bossen. Het is in deze streek dat we het gebied Pessac-Léognan terugvinden. Het ligt in het noorden van de Graves, vlakbij Bordeaux en omvat de gemeenten Cadaujac, Canejan, Gradignan, Léognan, Martillac, Mérignac, Pessac, Saint-Médard d Eyrans, Talence en Villenave-d Ornon. AOC Pessac-Leognan Pagina 1/5

2 2. Geschiedenis Vast staat dat de Graves aan de wieg staat van de wijnbouw in de Bordeauxstreek. Er werd hier al wijn gemaakt toen de Médoc nog een moeras was. Vermoed wordt dat er hier al zo n 2000 jaar wijn wordt gemaakt. Als we het over de geschiedenis van de Graves willen hebben, kunnen we aan 2 Châteaus niet voorbij : Haut - Brion en Pape Clement. De geschiedenis van deze 2 wijnen is onlosmakelijk verbonden met die van de streek en hebben voor de naam en faam van de Graves gezorgd. Zowel het Château Haut - Brion als de roem van de wijn dateert uit de 16e eeuw. In de 17e eeuw nam de reputatie van de wijn vaste vormen aan door toedoen van de welgestelde en zeer ondernemende familie Pontac ; deze had in de binnenstad van Londen zelfs hun eigen taveerne. In die tijd werd wijn gewoon als wijn verkocht, een van de enige wijngaarden waarvan de naam ooit werd opgetekend was Haut - Brion, die bekend werd bij de latere lezers van van Samuel Pepys toen deze op 10 april 1663 de onsterfelijke woorden in zijn dagboek schreef :... naar de taveerne Royall Oake in Lumbard Street, en dronk daar een soort Franse wijn die Ho Bryan heette en een goede en de meest uitgelezen smaak had die ik ooit geproefd heb. Reeds een eeuw later werden er buitensporige prijzen gevraagd én betaald voor een fles. Er verandert ook nooit iets! In 1855 werd Haut - Brion als enige Graves château opgenomen in de Médoc classificatie, het werd een premier cru. Ook Pape Clement heeft een rijke geschiedenis, die zelfs nog verder teruggaat. In 1299 wordt Bertrand de Goth door paus Bonifatius VIII benoemd tot aartsbisschop van Bordeaux. AOC Pessac-Leognan Pagina 2/5

3 Omwille van de eer schenkt zijn broer Béraud hem zijn grondeigendommen in Pessac. Op 20 juni 1305 wordt de aartsbisschop, onder druk van Filips de Schone, tot paus Clemens V gekozen. Als enige paus afkomstig uit Gascogne heeft hij de geschiedenis van Bordeaux en omgeving sterk beinvloed. Zijn naam werd vereeuwigd in het domein Château Pape Clément. In 1987 meerbepaald op 9 september ontstaat eigenlijk pas de Pessac-Léognan, die bekend is bekend is om haar rode wijnen ( 55 cru s waarvan alle geclasseerde cru s van de Graves). Maar in deze streek vinden we ook de beste witte wijn uit de Bordeauxstreek. 3. Bespreking AOC Pessac-Leognan Het brede gebied Graves omvat meer dan 40 gemeenten en een ware opeenstapeling van appelations. De meest globale wordt gevormd door de AC s Bordeaux en Bordeaux Supérieur, die voor de hele Graves gelden. De volgende kwaliteit is Graves ( voor rode en droge witte wijn ) en Graves Supérieur ( voor halfzoete witte wijn die vooral in de streek en in Nederland gedronken wordt ).De hoogste kwaliteit wordt vertegenwoordigd door vier andere appellations die door bepaalde gemeenten worden gevoerd. In het noorden, rond de stad Bordeaux, liggen 10 gemeenten die de appellation Pessac - Léognan mogen voeren. Deze herkomstbenaming werd in 1987 in het leven geroepen om de beste rode en droge witte wijn van dit gebied van de rest te onderschijden. Deze uitzonderlijk lekkere en kostbare wijn kunnen we best eens in een volgende bespreking behandelen, na akkoord van onze penningmeester. De andere 3 liggen veel verder naar het zuiden, waar het microklimaat de ons al welbekende edele rotting bevordert. Het zijn de 3 zoete witte wijn producerende enclaves Cérons, Barsac en Sauternes. Interessant is dat de 5 gemeenten met de appellation Barsac of Sauternes geen recht hebben op de appellation Graves voor hun niet - liquoreuze witte wijnen - men mag hiervoor slechts de lagere AC Bordeaux of Bordeaux Supérieur gebruiken. De Graves dankt zijn naam aan de kiezel- of grindhoudende bodem ( sol graveleux ) die in het hele gebied voorkomt, maar vooral bij Bordeaux te vinden is. De kiezels zijn er in verschillende kleuren, vormen en maten, en ook de herkomst verschilt vaak, maar wat alle soorten gemeen hebben, is dat ze net als in de Médoc voor een perfecte afwatering zorgen en de warmte goed vasthouden. Dat maakt ze tot een ideale bodem om druiven van topkwaliteit te telen. De Graves heeft echter, net als Entre - Deux - Mers aan de overkant van de Garonne, een nogal wisselvallige carrière gehad, vooral in het recente verleden. Pas de laatste 15 tot 20 jaar is het district erin geslaagd de reputatie van wijnen die hun naam waard zijn op te waarderen. Voordien was het voornamelijk bekend vanwege de productie van hun Graves Supérieur, die halfzoete witte wijn. Druivenrassen De druivenrassen : aangeplant anno 2000 : rode wijn : 48% Merlot, 39% Cabernet Sauvignon en 13% Cabernet Franc witte wijn : 73% Sémillon, 21% Sauvignon en 6% Muscadelle Sémillon rijpt laat en geeft zachte volle wijnen met een lage zuurtegraad. Dit ras kan droge, halfdroge of zoete wijnen opleveren. De bessen zijn zoet, sappig en aromatisch. Deze sterke plant is weinig gevoelig voor coulure en geeft een hoge opbrengst. De bessen zitten dicht opeen en bij rijpheid krijgen de doorzichtige schillen een mooie gouden kleur. Sémillon is oorspronkelijk afkomstig uit Sauternes en dus in de late herfst erg gevoelig voor pourriture noble. AOC Pessac-Leognan Pagina 3/5

4 Sauvignon is een vroegrijpende witte kwaliteitsdruif die goed bestand is tegen ziekten. De opbrengst is groot. De naam herinnert aan sauvage en de aroma s hebben inderdaad iets wildfris. Sauvignonwijn heeft een typische kruidige geur doorspekt met nuances van bessen, bladeren, aardbeien, asperges, lichte bloemengeuren, enz... met vaak bedwelmende impressies.deze sterke plant is slechts matig vruchtbaar en gevoelig voor coulure. Door de stijgende vraag naar droge en aromatische witte wijnen heeft deze druif de laatste jaren aan belang gewonnen. Muscadelle is een laatrijpe aromatische druif en geeft de wijn een zekere elegantie, finesse en kracht. Ze staat in voor een frisse zuurheid en een bloemig aroma met een lichte muskustoets. Dit ras is weinig gevoelig voor lentevorst omdat de plant laat uitloopt. Muscadelle heeft een goede vruchtzetting en coulure komt zelden voor, maar voor meeldauw is dit ras bijzonder gevoelig. Het vinificatieproces van droge witte wijn In de Bordeauxstreek worden de witte wijnen uitsluitend van witte druiven gemaakt. De belangrijkste zijn Sémillon en Cabernet Sauvignon, aangevuld met Muscadelle en de nog sporadisch aangeplante Merlot Blanc, Colombard, Ugni Blanc en Mauzac, die enkel dienen om kleine smaaknuances aan te brengen. De structuur van witte wijn is gebaseerd op het evenwicht van zoet en zuur. Bij rode wijn spelen naast deze twee elementen ook de tannines een belangrijke rol. Bovendien is witte wijn gevoeliger voor oxydatie. De keuze van de oogstdatum voor witte druiven is van primordiaal belang, want de druiven moeten enerzijds rijp zijn en toch nog voldoende zuur bevatten om een frisse witte wijn te geven. Bij overrijpe druiven ontwikkelt zich al heel vlug schimmelvorming en dat kan de aroma s vernietigen. Manuele pluk van witte druiven is aangewezen, omdat de oogstmachine nogal brutaal de trossen van de wijnstokken verwijdert waardoor er vlug oxydatie optreedt. Wijnbouwers die machinaal oogsten, werken daarom vaak s nachts omdat de temperaturen dan lager zijn. Hoe dan ook, voor kwaliteitswijn is handpluk een must. Bovendien wordt er selectief geoogst, al naargelang de rijpheidsgraad van de verschillende rassen. Om beschadiging te vermijden, worden de afgeknipte trossen in kleine mandjes gelegd. Voor witte wijn is het van groot belang zo snel mogelijk het sap van de schillen te scheiden. Bij aankomst in de wijnkelder worden de druiven dadelijk gekneusd en geperst. Zoals hiervoor al aangestipt is een zachte persing bij lagere temperaturen aangewezen. Slechts het beste sap ( druppelwijn of vin de goutte ) komt in aanmerking voor vergisting tot kwaliteitswijn. Dit is ongeveer 70 tot 80 % van het sap, want hoe krachtiger de persing, hoe minder de kwaliteit wordt. Het geperste sap krijgt onmiddellijk een dosis zwaveldioxyde toegediend. Enerzijds om oxydatie te verhinderen, maar ook omdat zwaveldioxyde de klaring van de most bevordert. Een pittig detail:hoe gezonder de geplukte druiven zijn, hoe minder zwaveldioxyde noodzakelijk is. Ene belangrijke handeling is de klaring van het geperste druivesap (débourage). Om kwaliteitswijn te maken, is het van groot belang dat het sap zo zuiver mogelijk is. Daarom worden alle rondzwevende deeltjes voor de gisting verwijderd. Volgens de traditionele methode laat men in een frisse ruimte de most 24 uur bezinken en dan tapt men het heldere sap af. In sommige bedrijven, vooral waar grote hoeveelheden witte wijn worden geproduceerd, gebruikt men centrifuges om de most te klaren. Om de bezinking van de onzuiverheden te versnellen, voegt men bentoniet (een soort kleiaarde) toe. AOC Pessac-Leognan Pagina 4/5

5 Omdat alleen het sap wordt gebruikt en de gistcellen op de verwijderde schillen zitten, is toevoeging van reincultuurgisten meestal noodzakelijk om het fermentatieproces op te starten. Het principe van de alcoholische gisteing is voor rode en witte wijn vrijwel gelijk. Toch zijn er enkele verschillen. Om de fruitige aroma s in de witte wijn maximaal te bewaren, mag de gistingstemperatuur niet boven de 18 tot 20 C gaan. De gising is afgelopen zodra de restsuiker minder dan 2 gr/l bedraagt. De malolactische gisting (omzetting van appelzuur in zachter melkzuur) wordt meestal niet uitgevoerd, omdat witte wijn nood heeft aan een zekere zuurtegraad. Er wordt ook een koude behandeling toegepast waardoor tartraten en andere opgeloste stoffen gemakkelijker neerslaan. Om witte wijn te maken, gebruikt men alleen het geperste sap. Maar de schillen zijn rijk aan tannines en bevatten bovendien typische aroma s. Zoals reeds gezegd, heeft Denis Dubourieu de methode van de macération pelliculaire ontwikkeld.de wijnbouwer kneust een gedeelte van de (zeer gezonde) oogst en laat het sap samen met de schillen enkele uren inweken (macérer). Dat gebeurt bij een lage temperatuur (ong. 15 C) om te vermijden dat de gisting op gang zou komen. Door dit schilcontact krijgt de wijn een grotere dosis geur- en smaakstoffen. Bovandien is de wijn meestal completer,zachter en soepeler. En tweede methode die de laatste jaren ingang vond,is de fermentatie op nieuwe eikehouten vaten. Slechts kwaliteitswijnen komen daarvoor in aanmerking,zoals bv. de wite Graveswijnen. Nieuwe eik geeft de wijn een rijkere structuur,maar de juiste smaakdosering vraagt vakmanschap. Produktiehoeveelheden Productieoppervlakte : rood : 1892 ha Pessac-Léognan: rood : 709 ha wit : 967 ha wit : 282 ha supérieur : 419 ha Productie: rood : flessen Pessac-Léognan : rood : hl wit : flessen wit : hl supérieur : flessen Topjaren Uitstekende jaren : 1971, 1975, 1980, 1988, 1989, 1990 Zeer goede jaren : 1976, 1978, 1979, 1981, 1982, 1983, 1996 Goede jaren : 1987, 1993, 1997, Serveertips Serveertip : tussen de 8 en Gedegusteerde wijnen Château Cabannieux ,78,- GB Domaine de Courteillac ,- Terroir du Vin L de La Louvière ,39,- GB Ch. La Louvière ,82,- GB Ch. Latour-Martillac ,14,- GB AOC Pessac-Leognan Pagina 5/5