Zorginkoop langdurige zorg 2015

Transcriptie

1 Zorginkoop langdurige zorg 2015 V&V en GZ Disclaimer De documenten opgesteld door het zorgkantoor ten behoeve van de inkoop van langdurige zorg 2015 zijn onder voorbehoud van wijzigend beleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Nederlandse Zorg autoriteit (NZa). Het Zorgkantoor behoudt zich het recht voor om een correctie in de inkoopdocumenten, de procedure en wijziging of aanpassing van de voorschriften van de inkoopprocedure toe te passen indien na bekendmaking van deze documenten maatregelen door de overheid worden getroffen die van invloed zijn op de beschikbare contracteerruimte, de afspraken die het zorgkantoor met zorgaanbieders op grond van deze maatregelen dient te maken dan wel een wijziging betreffen van de AWBZ-regelgeving. Zorgverzekeraars Nederland Juni 2014

2 Inhoud 1. Inleiding Opvragen documenten Definitie bestaande en nieuwe zorgaanbieders Bestaande zorgaanbieders Nieuwe zorgaanbieders Toetsingskader nieuwe zorgaanbieders Bestuursverklaring: Aanvullende eisen Eisen aan het ondernemingsplan Aanvullende eisen Uniforme aanscherpingen landelijke beleidsregels Uniforme aanscherping afwezigheidsdagen (CA ) Uniforme aanscherping toeslag epilepsie (CA ) Uniforme aanscherping toeslag invasieve beademing (CA ) Uniforme aanscherping toeslag non-invasieve beademing (CA ) Uniforme aanscherping toeslag observatie (CA ) Inkoopthema s Algemeen Administratieve lasten Kwaliteit Innovatie Stimuleren nieuwe innovatie door middel van landelijk toetsingskader Stimuleren van implementatie van best practices Extramuraliseren Moeilijk plaatsbare cliënten Versterken eigen regie en participatie Eigen regie en participatie Gezondheid Vitaliteit en Welbevinden Integrale benadering Doelmatigheid Meerjarige overeenkomsten Productspecificaties Wet en regelgeving Cliëntkeuze Behandeling Productspecificaties GZ sector Productspecificaties GZ algemeen Productspecificaties per ZZP GZ Zorgzwaartepakketten V&V sector Productspecificaties V&V algemeen Productspecificaties per ZZP V&V Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 2

3 1. Inleiding De langdurige zorg staat aan de vooravond van een belangrijke hervorming en transitie, waarvan de kaders nog niet geheel duidelijk zijn. Zo dient er onder andere nog besluitvorming te worden geformuleerd over de Wet langdurige zorg (hierna: Wlz) door onder andere het ministerie van VWS. Binnen deze context treffen de zorgkantoren de voorbereidingen voor de zorginkoop Uitgangspunt van de zorgkantoren is het voeren van een bestendig beleid. Allereerst hebben zorgkantoren voor 2015 een behoorlijke eerste slag gemaakt tot uniformering. Hierbij is rekening gehouden met het verschil in ambitie voor de sectoren V&V en GZ op langere termijn. Gezamenlijk zijn een aantal thema s benoemd die zorgkantoren belangrijk vinden als beweging voor de sectoren V&V en GZ. Kritisch is gekeken naar passende inkoopcriteria, waar de zorgkantoren graag -in samenwerking met het veld naar de toekomst toe- nadere uitwerking aan geven. Het doel is om de (ervaren) administratieve lasten te verminderen. Zorgaanbieders die werken met meerdere zorgkantoren gaan door de uniformeringsslag minder administratieve lasten ervaren. Zorgaanbieders die niet met meerdere zorgkantoren werken, kunnen dit jaar te maken hebben met (grote) wijzigingen in het inkoopbeleid ten opzichte van vorig jaar. Naast meer uniformering is er ook kritisch gekeken naar mogelijkheden van vereenvoudiging. Uitgangspunt vanuit het perspectief van de zorgkantoren is dat in beginsel uitsluitend gebruik wordt gemaakt van reeds beschikbare gegevens. Zorgkantoren vragen alleen aanvullende informatie en/of documenten op, indien noodzakelijk en ten dienste van hun rol en verantwoordelijkheid in het stelsel. Daarnaast komt het inkoopbeleid tot stand in een tijd van onzekerheid over de inrichting van de langdurige zorg. Zo is de Jeugdwet aangenomen door de Eerste Kamer, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning wordt 8 juli in de Eerste Kamer behandeld, de begeleiding gaat naar de Wmo, de wijkverpleging wordt overgeheveld naar de Zvw. Op dit moment is de Wlz nog niet behandeld in het parlement. Ten tijde van het schrijven van dit document vindt de eerste schriftelijke ronde plaats van de Tweede Kamer over de Wlz. Naar verwachting wordt de Wlz na het zomerreces aangeboden aan de Eerste Kamer. Aangezien de Wet formeel nog niet is aangenomen, betekent dit dat Zorgkantoren inkopen onder het regime van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (hierna: AWBZ), zij het in afgeslankte vorm. Zoals aangegeven anticiperen zorgkantoren waar mogelijk in de voorbereiding wel op de toekomstige situatie. Dit betekent dat de voorbereidingen zijn gestart in de beleving dat de inkoop 2015 alleen de zware intramurale oudere- en gehandicaptenzorg bevat. Aangezien er nog geen volledige besluitvorming heeft plaatsgevonden, is het mogelijk dat de komende periode een aantal onderdelen en/of onderwerpen gaan wijzigen. Zorgkantoren bepalen dan de impact op het huidige inkoopbeleid en komen mogelijk met aanpassingen. Als voorbeeld hiervan is gedurende het schrijven van dit document bekend geworden dat ook een deel van de langdurige GGZ achterblijft in de AWBZ. Hierover wordt momenteel in overleg met het veld aparte afspraken gemaakt wat resulteert in een aanvulling op voorliggend inkoopkader. Gezien bovenstaande opdracht en ontwikkelingen is anders dan voorgaande jaren, gekozen om voor 2015 geen zorginkoopgids AWBZ 2015 op te stellen. Voor u ligt het inkoopdocument Zorginkoop langdurige zorg Het inkoopdocument Zorginkoop langdurige zorg 2015 geeft de beweging en de afspraken weer, die zorgkantoren voor 2015 gezamenlijk maken. Dit document vormt de basis van het inkoopbeleid van zorgkantoren, en wordt overgenomen in het inkoopbeleid van de concessiehouder. Aan dit document kunnen geen rechten worden ontleend. De inkoopdocumenten van de concessiehouders zijn leidend. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 3

4 2. Opvragen documenten Zorgkantoren maken bij de zorginkoop onderscheid tussen bestaande zorgaanbieders en nieuwe zorgaanbieders. Bestaande zorgaanbieders hebben een overeenkomst, productieafspraak of een historisch budget met een zorgkantoor. Er zijn drie type nieuwe zorgaanbieders: Geheel nieuwe zorgaanbieders; Nieuwe zorgaanbieders in de regio; Nieuwe zorgaanbieders intramuraal. Zorgkantoren hanteren allen dezelfde bestuursverklaring. Hierbij geldt: voor bestaande zorgaanbieders dat er geen documenten worden uitgevraagd. De bestuursverklaring is afdoende. In de overeenkomst wordt een passage opgenomen dat de zorgaanbieder verantwoordelijk is om indien er wijzigingen plaatsvinden dit te melden aan het zorgkantoor. voor geheel nieuwe zorgaanbieders dat de bestuursverklaring moet worden ingevuld en dat aangetoond moet worden dat er is voldaan aan een aantal voorwaarden uit de bestuursverklaring. voor zorgaanbieders nieuw in de regio geldt dat de zorgaanbieder de bestuursverklaring moet invullen en moet aangeven dat hij beschikt over een overeenkomst met een ander zorgkantoor voor voor zorgaanbieders nieuw intramuraal geldt dat de zorgaanbieder de bestuursverklaring moet invullen en aan een aantal aanvullende voorwaarden zal moeten voldoen. (Zie voor definities paragraaf 2.1 hieronder). Alle nieuwe type zorgaanbieders overleggen bij inschrijving het ondernemingsplan. Nieuwe zorgaanbieders intramuraal moeten bij inschrijving beschikken over een Toelating WTZi. Zorgkantoren kunnen naast de bestuursverklaring en de formats van de inkoopcriteria de volgende aanvullende documenten opvragen bij de zorgaanbieder (meer gericht op relatie/onderhandeling): het format inkoopafspraak 2015; een (korte) inhoudelijke onderbouwing bij (onderdelen van) het offerteformat dat nodig is om te komen tot een concrete inkoopafspraak. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 4

5 2.1. Definitie bestaande en nieuwe zorgaanbieders Zorgkantoren differentiëren bij de zorginkoop tussen bestaande zorgaanbieders en nieuwe zorgaanbieders. Daarbij wordt het volgende onderscheid gehanteerd Bestaande zorgaanbieders Zorgkantoren onderscheiden twee typen zorgaanbieders: bestaand en nieuw, indien uw inschrijving onder zowel bestaand als nieuw valt, dan valt u onder type nieuw. Een bestaande zorgaanbieder heeft voor 2014: met het zorgkantoor van de regio waarvoor hij voor 2015 wil inschrijven, een overeenkomst voor de levering van AWBZ zorg en/of een productieafspraak en heeft daadwerkelijk productie geleverd ten laste van de contracteerruimte van datzelfde zorgkantoor of met het zorgkantoor van de regio waarvoor hij voor 2015 wil inschrijven, een productieafspraak ten laste van de contracteerruimte van datzelfde zorgkantoor waarbij het budget is overgeheveld naar een ander zorgkantoor of een historisch budget bij zorgkantoor X voor het leveren van zorg in regio Y van zorgkantoor Y waarvoor hij voor 2015 wil inschrijven, waarbij zorgkantoor X voor 2015 instemt met overheveling van budget naar de contracteerruimte van zorgkantoor Y Nieuwe zorgaanbieders Zorgkantoren onderscheiden de volgende typen nieuwe zorgaanbieders, indien uw inschrijving onder zowel Nieuw in de regio als Nieuw intramuraal valt, dan geldt de categorie Nieuw intramuraal. Geheel nieuw: zorgaanbieders die voor 2014 geen overeenkomst hebben met enig zorgkantoor. Zorgaanbieders die in 2014 als onderaannemer hebben gewerkt of alleen zorg hebben geleverd die door cliënten met een PGB is ingekocht, worden ook beschouwd als geheel nieuw. Nieuw in de regio: zorgaanbieders die voor 2014 een overeenkomst voor levering van zorg hebben met zorgkantoor X in regio X en ook daadwerkelijk productie leveren, maar die geen overeenkomst hebben met zorgkantoor Y in regio Y voor dezelfde zorg als geleverd in regio X, en willen inschrijven in regio Y voor dezelfde zorg als in regio X. Nieuw intramuraal (incl. VPT): zorgaanbieders die voor 2014 voor alleen extramurale zorgprestaties een overeenkomst hebben met enig zorgkantoor (ongeacht de regio), die willen inschrijven om intramurale zorg (inclusief VPT) te gaan leveren Toetsingskader nieuwe zorgaanbieders In deze paragraaf wordt het toetsingskader voor nieuwe zorgaanbieders toegelicht. De volgende onderdelen komen aan bod: bestuursverklaring; aanvullende eisen. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 5

6 Bestuursverklaring: Voor geheel nieuwe zorgaanbieders geldt dat zij de bestuursverklaring moeten invullen en aantonen dat zij aan een aantal voorwaarden uit de bestuursverklaring voldoen, zoals bijvoorbeeld het toesturen van het uittreksel KvK, maar ook statuten, toelating etc. Voor zorgaanbieders nieuw in de regio geldt dat de zorgaanbieder de bestuursverklaring moet invullen en moet aangeven dat hij beschikt over een overeenkomst met een ander zorgkantoor voor Er is geen onderbouwing of aanleveren van gegevens nodig, zorgkantoren regelen dat onderling. In de bestuursverklaring wordt gevraagd aan te geven met welk(e) zorgkanto(o)r(en) een overeenkomst is afgesloten. Zorgkantoren nemen met elkaar contact op om de inschrijving van de nieuwe zorgaanbieder te bespreken en te vragen of er inderdaad al een overeenkomst is en of er punten zijn die de aandacht behoeven. De uitkomst van dit contact is eenduidig, de zorgaanbieder voldoet aan de betreffende eisen voor alle regio s of voor geen van de regio s. Of het zorgkantoor daadwerkelijk een overeenkomst aanbiedt is afhankelijk van diens beoordeling van het ondernemingsplan en in relatie tot de regionale behoefte en het soort inkoopprocedure dat wordt gevoerd. Pas als het zorgkantoor een productieafspraak maakt met de zorgaanbieder, biedt het zorgkantoor de zorgaanbieder een overeenkomst aan. Voor zorgaanbieders nieuw intramuraal geldt dat de zorgaanbieder de bestuursverklaring moet invullen en aan een aantal aanvullende voorwaarden zal moeten voldoen die hieronder zijn aangegeven Aanvullende eisen Aanvullende voorwaarden geheel nieuwe zorgaanbieders Geheel nieuwe zorgaanbieders die in aanmerking willen komen voor een overeenkomst met een zorgkantoor dienen te voldoen aan de volgende aanvullende voorwaarden (de voorwaarden zijn cumulatief): Nieuwe zorgaanbieders dienen over een Verklaring Omtrent Gedrag voor rechtspersonen te overleggen (VOG RP). Nieuwe zorgaanbieders overleggen bij inschrijving, een uittreksel van inschrijving bij de Kamer van Koophandel (niet ouder dan 1 januari 2014) en de statuten van de inschrijvende zorgaanbieder. Nieuwe zorgaanbieders overleggen bij inschrijving een Toelating WTZi voor de prestatie(s) waar ze zich voor inschrijven voldoen aantoonbaar aan de vereisten voor deze toelating. Nieuwe zorgaanbieders hebben zelf zorgverlenend personeel in loondienst en zetten hun productiebudget niet grotendeels door aan onderaannemers. Nieuwe zorgaanbieders beschikken over voldoende gekwalificeerd zorgverlenend personeel, (zoals beschreven is in de productspecificaties zowel van toepassing voor ZZP als VPT), de geleverde zorg wordt uitsluitend door gekwalificeerd personeel geleverd. De geleverde zorg voldoet aan de eisen en voorwaarden zoals gesteld in de vigerende beleidsregels, de productspecificaties en tenminste aan hetgeen binnen de kring van beroepsbeoefenaren gebruikelijk is Nieuwe zorgaanbieders voldoen op 1 januari 2015 aan de onderdelen "Zorglevering" en "Kwaliteitssystemen" zoals opgenomen in de Overeenkomst 2015 zorgkantoor zorgaanbieder AWBZ (respectievelijk artikel 1 en artikel 12 van deel III van de overeenkomst). Nieuwe zorgaanbieders krijgen zes maanden na aanvang van de overeenkomst de tijd om te voldoen aan de eis rondom het uitvoeren van een clienttevredenheidsonderzoek. Nieuwe zorgaanbieders dienen in het verleden geen onderwerp te zijn geweest van een (fraude)onderzoek of strafrechtelijk onderzoek dooreen zorgkantoor, de FIOD of een andere Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 6

7 toezichthoudende instantie zoals IGZ, met als uitkomst het oordeel dat de zorgaanbieder tekort geschoten is in de nakoming van op hem rustende verplichtingen Aanvullende voorwaarden geheel nieuwe zorgaanbieders en zorgaanbieders nieuw voor de regio en zorgaanbieders nieuw intramuraal. Alle typen nieuwe zorgaanbieders overleggen bij inschrijving een ondernemingsplan dat voldoet aan de eisen zoals beschreven bij paragraaf Aanvullende voorwaarden zorgaanbieders nieuw intramuraal Zorgaanbieders nieuw intramuraal overleggen bij inschrijving een Toelating WTZi, waaruit blijkt dat zij verblijf met of zonder behandeling mogen leveren en voldoen aantoonbaar aan de vereisten voor deze toelating Eisen aan het ondernemingsplan Van de geheel nieuwe zorgaanbieders, de zorgaanbieders nieuw in de regio en de zorgaanbieders nieuw intramuraal, wordt verlangd dat zij een ondernemingsplan indienen dat ten tijde van de sluiting van de inschrijving, niet ouder is dan 12 maanden. Ook moet het gericht zijn op een onderneming die zorg in natura biedt waarop uit hoofde van de AWBZ, een aanspraak bestaat. Het ondernemingsplan van de inschrijvende zorgaanbieder dient betrekking te hebben op verlening van die zorg in de regio alsmede in de sector waar die onderneming zich voor inschrijft. Een volledig ondernemingsplan bestaat uit een aantal onderdelen. In onderstaande tabel staat per type nieuwe zorgaanbieder vermeld, welke onderdelen in het ondernemingsplan moeten worden uitgewerkt. In het ondernemingsplan dient de zorgaanbieder duidelijk aan te geven onder welk type zorgaanbieders zijn organisatie behoort. Tabel 1. Onderdelen ondernemingsplan voor (deels) nieuwe zorgaanbieders Organisati e inrichting Missie en strategie Omgevings analyse Bedrijfsplan Marketing plan Financieel plan Nieuwe aanbieder V V V V V V Nieuw de regio in V V Nieuw intramura V 1 V V V 2 al 1 Voor dit onderdeel geldt dat alleen moet worden aangetoond dat de levering van zorg wordt geleverd door voldoende gekwalificeerd personeel. 2 Voor dit onderdeel geldt dat alleen de investeringsbegroting een realistische omzet prognose en de resultaatrekening moeten worden opgeleverd. Hieronder is een toelichting op de afzonderlijke onderdelen van het ondernemingsplan opgenomen. Indien een nieuwe zorgaanbieder een ondernemingsplan indient dat incompleet is volgens bovenstaande tabel en/of niet volledig voldoet aan de hierna beschreven eisen, dan wordt die zorgaanbieder van verdere deelname uitgesloten. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 7

8 1. Organisatie-inrichting Van nieuwe zorgaanbieders wordt verlangd dat zij in het ondernemingsplan beschrijven: aanwezigheid, tenaamstelling en samenstelling Raad van Bestuur of directie; aanwezigheid, tenaamstelling en samenstelling van onafhankelijk, statutair geborgd toezichthoudend orgaan (bijvoorbeeld Raad van Toezicht); aanwezigheid, tenaamstelling en samenstelling onafhankelijke klachtencommissie en cliëntenraad; implementatie van de Zorgbrede Governancecode; levering van de zorg door voldoende gekwalificeerd personeel; toelichting op een eventuele holding- of concernconstructie. 2. Missie en strategie Dit onderdeel is een korte beschrijving van de algemene bedrijfsdoelstelling en bevat: de algemene doelstelling (doelgroep, de behoefte van de potentiële cliënt die de zorgaanbieder gaat vervullen en de manier waarop dat gebeurt); beschrijving van de te leveren producten en diensten; de bedrijfsactiviteit (wat gaat er concreet gebeuren); de kwantitatieve vertaling (omzet, winst, cliënten, marktaandeel); de kwalitatieve vertaling (de bedrijfsfilosofie, te hanteren methodieken en de door de sector geldende kwaliteitsstandaarden). 3. Omgevingsanalyse De omgevingsanalyse resulteert in een duidelijk beeld van alle factoren die wel van invloed zijn op het bedrijfsplan, maar waar door de organisatie geen directe invloed op kan worden uitgeoefend. De volgende onderwerpen kunnen hierbij benoemd worden: De (toekomstige) rol en/of functie in samenwerkingsverbanden waaraan de nieuwe zorgaanbieder reeds deelneemt of gaat deelnemen. Op welke wijze gaat de nieuwe zorgaanbieder samenwerking zoeken met bijvoorbeeld gemeenten, ketenpartners, andere zorgaanbieders? Concurrenten: wie wordt gezien als de (grootste) concurrent, hoe ziet de marktverdeling er volgens de nieuwe zorgaanbieder uit, welk aandeel denkt de nieuwe zorgaanbieder te kunnen verwerven? 4. Bedrijfsplan Een adequaat ondernemingsplan dat voldoet aan de richtlijnen van de Kamer van Koophandel en waaruit daarnaast ten minste blijkt: welke zorgprestaties de zorgaanbieder wil gaan leveren; waar de zorgaanbieder deze zorgprestaties wil gaan leveren; op welke doelgroep deze zorg zich richt; voor welke leemte in het huidige zorgaanbod, in de regio waar de zorgaanbieder offreert, de zorgaanbieder een adequaat aanbod biedt; op welke wijze het geoffreerde aanbod zich onderscheidt van andere zorgaanbieders; hoe de zorgaanbieder gaat zorgen voor een snelle en juiste administratieve afhandeling conform AWBZ -eisen voor zorg in natura. 5. Marketingplan Een marketingstrategie uitgewerkt in een apart strategisch marketingplan waarbij de missie en visie van een onderneming worden vertaald naar een strategie. Onderwerpen die hier beschreven kunnen worden zijn: Hoe bereik je de doelgroep? Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 8

9 Plaats: op welke fysieke plaats of in welke omgeving de dienst wordt geleverd, en met welke bestemming (bijvoorbeeld zorg in de wijk)? 6. Financieel plan In het financiële plan worden verschillende financiële onderdelen van de startende zorgaanbieder behandeld. Zorgkantoren verwachten hierbij een solide, goed onderbouwd en beargumenteerd financieel plan, dat duidelijk en helder inzicht verschaft in de onderneming. Gebruik hiervoor de formats van de Kamer van Koophandel. Een aantal onderdelen moet hierbij helder en duidelijk zijn uitgewerkt: een investeringsbegroting; een realistische omzetprognose; een balans; een liquiditeitsprognose; een resultatenrekening. Voor zorgaanbieders nieuw in de regio bestudeert het zorgkantoor de jaarrekening van het voorafgaande jaar (de zorgaanbieder hoeft dit niet mee te sturen). Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 9

10 3. Aanvullende eisen Landelijke beleidsregels Zorgkantoren hanteren de landelijk vastgestelde beleidsregels. Deze worden in beginsel niet aangescherpt. Om recht te doen aan de rol die zorgkantoren hebben, namelijk het inkopen van voldoende, kwalitatief verantwoorde en doelmatige zorg, stellen zorgkantoren eisen aan specifieke zorg. Voor een vijftal beleidsregels stellen zorgkantoren collectief aanvullende eisen, het betreft: financiering van afwezigheidsdagen; instellingsvereisten aan zorgaanbieders voor de toeslag epilepsiezorg; kwaliteits- en deskundigheidseisen voor de toeslag aan non-invasieve beademing; kwaliteits- en deskundigheidseisen voor de toeslag aan invasieve beademing; kwaliteits- en deskundigheidseisen voor de toeslag aan observatie; een aanscherping t.o.v. de landelijke beleidsregel. Zorgkantoren zien deze aanscherping bij voorkeur opgenomen in de beleidsregels Uniforme aanscherpingen landelijke beleidsregels Om recht te doen aan de rol die zorgkantoren hebben, namelijk het inkopen van voldoende, kwalitatief verantwoorde en doelmatige zorg, stellen zorgkantoren eisen aan specifieke zorg. In enkele gevallen zijn de gevraagde eisen aan zorg scherper dan beschreven in de NZa beleidsregels. Aangezien zorgkantoren deze aanvullende eisen collectief stellen, is het wenselijk dat deze landen in de beleidsregels. Dit is echter niet gebeurd. Voor afwezigheidsdagen is een maximum gesteld omwille van meer doelmatige zorgverlening en gepast gebruik. Het NZa beleid rondom afwezigheid ten aanzien van verblijf zonder behandeling (voor alle sectoren) is erg ruim, afwezigheid kan in die gevallen volgens de NZa beleidsregel immers onbeperkt worden gedeclareerd. Wij stellen dat de toeslag voor epilepsiezorg, invasieve en non-invasieve beademingszorg en observatiezorg geleverd dient te worden door instellingen met deze expertise. De hieronder beschreven kwaliteitsvoorwaarden zijn daarbij randvoorwaardelijk om de toeslag te kunnen declareren Uniforme aanscherping afwezigheidsdagen In aanvulling op de beleidsregel geldt voor afwezigheid het volgende: Voor zorgaanbieders die zijn toegelaten voor verblijf en/of verblijf met behandeling van verzekerden, met een somatische/psychogeriatrische aandoening of beperking of met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap, komen de volgende dagen in aanmerking voor bekostiging ter hoogte van het afgesproken tarief: Afwezigheid door tijdelijke opname in een andere instelling zijnde: een verblijfplaats met behandeling komend van een verblijfplaats zonder behandeling een ziekenhuis een revalidatiecentrum een GGZ verblijf met behandeling in de Zvw. Hiervoor geldt een periode van maximaal 3 maanden met de mogelijkheid voor verlenging van 3 maanden. Deze verlenging moet worden aangevraagd bij het zorgkantoor. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 10

11 Dit kan alleen als er perspectief is voor terugkeer naar de oorspronkelijke verblijfssetting binnen een termijn van 3 maanden met eventuele verlenging met 3 maanden. Tijdelijke afwezigheid van een cliënt door vakantie: Met ingang van de eerste dag van afwezigheid van de cliënt, met een maximum van 42 dagen op jaarbasis. Hierin tellen de weekenddagen in de aaneengesloten vakantieperiode mee. Tijdelijke afwezigheid door vakantie voor cliënten die als leerling voor dagonderwijs staan ingeschreven en dit onderwijs ook daadwerkelijk volgen: Met ingang van de eerste dag van afwezigheid van de cliënt tot een maximum van de wettelijke vakantieduur. Dit is een maximum van 12 weken. Hierin tellen de weekenddagen in de aaneengesloten vakantieperiode mee. Het aantal weekenden per jaar dat weekendverlof kan worden opgenomen is niet gemaximeerd Uniforme aanscherping toeslag epilepsie De zorg wordt geleverd door een instelling die het volledige spectrum aan epilepsiezorg op een kwalitatief toereikend niveau aanbiedt; hiertoe behoort ook gespecialiseerd onderwijs voor epilepsie; De zorg wordt geleverd door een zorgaanbieder die zowel derdelijns klinische, als langdurige epilepsiezorg levert en daarmee een landelijke functie voor deze specifieke doelgroep vervult; De zorg wordt geleverd door een zorgaanbieder die voortdurend wetenschappelijk onderzoek verricht op het gebied van epilepsie, in samenwerking met academische partners. De zorgaanbieder heeft geborgd dat de resultaten en recente ontwikkelingen in de klinische en langdurige zorg worden geïmplementeerd; Alle medewerkers die directe cliëntcontacten (kunnen) hebben (dus zowel zorgverlenend als niet zorgverlenend personeel) zijn toegerust om adequaat te handelen in relatie tot de specifieke doelgroep Uniforme aanscherping toeslag invasieve beademing Het personeel dient zowel bekwaam als snel bij de apparatuur beschikbaar te zijn; Deze prestatie met bijbehorende tariefafspraak is zowel van toepassing op de planbare als de niet planbare inzet van personeel. De invasieve beademing dient 24uur per dag beschikbaar te zijn inclusief waarborg van technische veiligheid; Cliëntkenmerk: cliënten die zijn aangewezen op invasieve ofwel tracheostomale beademing (dus niet de non-invasieve beademing); Grondslag indicatie: LG, VG SOM en PG: Gezien het medisch-specialistische karakter van deze toeslag kan deze zorg alleen worden geleverd waar (behandeling) wordt geboden. Dit wordt zoveel als mogelijk geclusterd geleverd. Er zijn aantoonbaar contacten met medisch specialisten en zowel het centrum voor thuisbeademing (CTB); De zorgaanbieder conformeert zich aan de Veldnorm Chronische Beademing; Het personeel dat betrokken is bij de invasieve beademing van cliënten is hiertoe aantoonbaar geschoold. Bij scholing is één van de vier centra voor thuisbeademing betrokken; De organisatie heeft kennis en kunde continu paraat en maakt deze specialistische functie bekend op haar website en in het foldermateriaal; Binnen de afdeling of het Multidisciplinair Team is een vaste aandachtfunctionaris voor invasieve beademing; Samenwerking met nabij gelegen ziekenhuis voor snel reageren in crisissituaties. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 11

12 Uniforme aanscherping toeslag non-invasieve beademing Veiligheid van de cliënt met zijn beademingssysteem moet te allen tijde gegarandeerd zijn; Het alarmeringssysteem dient onderscheid te kunnen maken tussen cliëntvraag en het (beademings)apparaat/alarm; De bekabeling (inclusief hoofdkabel) moet beveiligd zijn waardoor kabelbreuk geen uitval van apparatuur veroorzaakt; Het personeel dient zowel bekwaam als tijdig beschikbaar te zijn bij het apparaat. Er zijn aantoonbaar contacten met medisch specialisten en het centrum voor thuisbeademing (CTB) en de zorgaanbieder conformeert zich aan de Veldnorm Chronische Beademing; Samenwerking met nabij gelegen ziekenhuis voor snel reageren in crisissituaties Uniforme aanscherping toeslag observatie De zorgaanbieder verzorgt voor deze functie een regionaal aanbod; Bij cliënten die worden opgenomen op een observatieplaats is vastgesteld dat observatie uitsluitend kan plaatsvinden binnen een klinische setting. In algemene zin heeft ambulante observatie de voorkeur; In de indicatie van de cliënt is opgenomen dat observatie en diagnostiek noodzakelijk zijn. De zorgaanbieder heeft criteria ontwikkeld op basis waarvan een cliënt opgenomen wordt op een observatieplaats; Observatie vindt in eerste instantie plaats binnen een periode van een half jaar of korter. Deze periode kan eventueel verlengd worden met drie maanden tot in totaliteit maximaal een jaar observatie; Zorgaanbieders met wie een observatietoeslag wordt afgesproken, beschikken over voldoende deskundigheid om observatie en diagnostiek te kunnen uitvoeren; De behandelaar is eindverantwoordelijk voor het observatieproces en het resultaat van de observatie in de vorm van een observatierapport (en behandeladvies). De begeleiding van de cliënt binnen de observatieplaatsen en het uitvoeren van taken t.a.v. het observatieproces vindt plaats door medewerkers op HBO niveau. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 12

13 4. Inkoopthema s Gezamenlijk zijn een aantal thema s benoemd die zorgkantoren belangrijk vinden als beweging voor de sectoren V&V en GZ. Kritisch is gekeken naar passende inkoopcriteria waar de zorgkantoren graag, in samenwerking met het veld en toekomstgericht, nadere uitwerking aan geven. In totaal zijn er 9 zorgthema s voor de GZ en 8 zorgthema s voor de V&V. In tabel 2 is een overzicht van de zorgthema s per sector. Voor de thema s kwaliteit, innovatie en integrale zorg is een criterium opgesteld. Dit is tevens in tabel 2 weergegeven. De beschreven criteria zijn inkoopcriteria, niet per definitie prijscriteria. Het zorgkantoor is vrij in het toepassen van een inkoopcriterium. Dat wil zeggen dat zorgkantoren de vrijheid hebben om te bepalen of het criterium resulteert in bijvoorbeeld: o een prijs of volume afspraak; o een verbeterafspraak; o of een gespreksonderwerp tussen zorgaanbieder en zorgkantoor. Een aantal eigen criteria is nodig. Enerzijds om bestendig beleid te kunnen voeren en eerder gemaakte afspraken na te kunnen komen. Anderzijds voor invulling van eigen marktanalyse en regio specifieke onderwerpen Algemeen In dit hoofdstuk worden de zorgthema s beschreven die zorgkantoren belangrijk achten. Voor de GZ gelden er 9 thema s en voor de V&V 8 thema s (zie tabel 2). Drie thema s worden vervat in uniforme inkoopcriteria (kwaliteit, innovatie en integrale zorg). In de GZ is er daarnaast ruimte voor maximaal 3 eigen criteria. Voor de V&V is er ruimte voor maximaal 5 eigen criteria. Deze criteria moeten gekoppeld zijn aan de 9 genoemde thema s, eigen marktanalyse of aan het huidige beleid. Het zorgkantoor onderbouwt en beargumenteert waarom deze aanvullende criteria nodig zijn. Per inkoopcriterium geven zorgkantoren aan wat de uniforme bewijslast en toetsing is. Tabel 2. Zorgthema s inkoop criteria Thema s GZ Thema s GZ Criteria (uniform) 1. Administratieve lasten V V V&V Thema s 2. Kwaliteit V V V V 3. Innovatie a. Nieuwe innovatie b. Best practice V V V V 4. Extramuraliseren V V 5. Moeilijk plaatsbaren cliënten V 6. Versterken eigen regie/participatie V V 7. Gezondheid, vitaliteit en welbevinden V V 8. Integrale benadering V V V V 9. Doelmatigheid V V V&V Criteria (uniform) Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 13

14 4.2. Administratieve lasten Regels en administratie in de zorg zijn onontkoombaar. De langdurige zorg wordt betaald uit collectieve middelen en de maatschappij eist een verantwoording over de uitgaven van deze middelen. De verantwoording schiet het doel voorbij wanneer er in de zorg te veel wordt gefocust op het voeren van administratie en registratie. Deregulatie lijkt de nieuw ingeslagen weg. Dit is onder andere te zien aan de pilots die de afgelopen jaren op het thema administratieve lastenvermindering lopen en hebben gelopen. Zorgkantoren ondersteunen deze lijn en willen actief bijdragen aan het terugdringen van administratieve lasten. Zorgkantoren hebben hier bij deze inkoopronde bewust naar gekeken. Zo is de overeenkomst uniform opgesteld en is bij het opstellen van inkoopcriteria de vraag gesteld of de regel of het criterium noodzakelijk is, of wat gevraagd wordt proportioneel is met het oog op wat zorgkantoren willen bereiken. Zorgaanbieders gaan dit jaar merken dat er minder of soms anders wordt uitgevraagd dan voorheen. Uitgangspunt hierbij is dat zorgkantoren zoveel mogelijk gebruik maken van reeds beschikbare gegevens, mits deze voldoende toegankelijk en actueel zijn. Daarnaast streven zorgkantoren naar een bestendige lijn ten aanzien van de inkoopcriteria en volgen zij het principe high trust, high penalty, dat resulteert in minder bewijslast. Onder high trust wordt verstaan dat zorgkantoren in grotere mate erop vertrouwen dat zorgaanbieders aan de gestelde regelgeving en eisen voldoen. Het is aan de zorgaanbieder zelf om aan te geven wanneer hij niet (of niet meer) aan de voorwaarden voldoet. Bij een ongewijzigde situatie wordt van zorgaanbieders niet gevraagd bewijsstukken opnieuw aan te leveren. Zorgkantoren willen in principe deze verantwoordelijkheid bij de zorgaanbieder laten en willen werken vanuit een basis van vertrouwen. Wanneer er een basis van vertrouwen is tussen zorgkantoor en zorgaanbieder, scheelt dit in de bewijslast. Echter, als het vertrouwen wordt geschaad gaan zorgkantoren over op high penalty. Verder hebben de zorgkantoren een uniformeringslag gemaakt. Zo is de uitvraag van zorgkantoren aan zorgaanbieders voor het overgrote deel gelijkgetrokken met daarbij het behoud van regionale verschillen. In de praktijk zal dit resulteren in een lastenvermindering voor zorgaanbieders die te maken hebben met verschillende zorgkantoren. Ook op inkoopcriteria is een uniformeringslag toegepast. Daar waar zorgkantoren nog verschillende inkoopcriteria hanteren en andere documenten opvragen, vloeit dit voort uit de regionale behoefte. Niet alleen zorgkantoren hebben de taak om administratieve lasten te beperken, alle partijen (zorgaanbieders, toezichthouders en overheid) moeten kritisch kijken naar de toepassing en uitwerking van de regels. Er is een behoorlijke variatie in hoe partijen de regels toepassen en dus hoeveel tijd dit qua registratie en administratie vraagt. Startpunt voor deregulering ligt dan ook in hoge mate bij de verschillende partijen zelf. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 14

15 4.3. Kwaliteit Zorgkantoren hebben de verantwoordelijkheid om voor hun verzekerden zorg te dragen voor kwalitatief goede en betaalbare gezondheidszorg. In juli 2011 heeft ZN het visiedocument Visie op kwaliteit, samenwerken voor de verzekerde uitgebracht. In dit visiedocument stellen zorgverzekeraars (zowel voor de care en cure) vast dat zij zonder gemeenschappelijke uitgangspunten noodzakelijke kwaliteitsverbeteringen in de zorg niet kunnen realiseren en daarom eenheid van taal willen realiseren. Dit maakt het makkelijker om de juiste kwaliteitsinformatie te verzamelen en verzekerden goed te informeren over kwaliteitsverschillen in de zorg. Zorgkantoren werken samen in het bepalen van relevante kwaliteitsindicatoren, het verzamelen van kwaliteitsgegevens en het verwerken/normeren van deze kwaliteitsgegevens. Vervolgens kunnen zorgkantoren naar hun eigen inzicht de kwaliteitsinformatie gebruiken in de zorginkoop. Het gezamenlijk kwaliteitsbeleid van zorgkantoren berust op de drie pijlers, te weten: 1. (Medisch) Inhoudelijke kwaliteit: zorg moet voldoen aan de professionele standaard, zorg moet veilig en effectief zijn en integraal worden geleverd. Zorgkantoren leggen de focus op uitkomsten van zorg en kwaliteit van leven/kwaliteit van bestaan. 2. Klantgerichtheid: de zorg is toegesneden op de wensen van de cliënt. De cliënt krijgt alle aandacht en informatie en kan makkelijk terecht. 3. Doelmatigheid: de prijs/kwaliteit verhouding van de zorg. Wat kwalitatief goede zorg is binnen de langdurige zorg en aan welke randvoorwaarden deze moet voldoen, moet opnieuw geformuleerd worden. Kwaliteit is een containerbegrip en een goede operationalisering hiervan is op zijn plaats. In de sector VV&T is het de komende periode de opdracht aan partijen om te definiëren wat wordt verstaan onder goede kwaliteit in de langdurige zorg. Zorgkantoren en het Zorginstituut Nederland zien hier met name een rol voor de professional (werkzaam bij de zorgaanbieder) en de cliëntorganisaties. Vervolgens dient deze vertaald te worden in een objectieve vergelijkbare maat voor zorgkantoren die bijdraagt bij het inkopen op uitkomsten en het stimuleren van verbeteringen. In 2015 gaan zorgkantoren graag het gesprek aan om te komen tot een concrete ontwikkelagenda met de ambitie om voor de zorginkoop 2016 de eerste resultaten te benutten. Tot er een alternatief is gebruiken zorgkantoren de huidige bestaande instrumenten. Voor de gehandicaptenzorg sluiten zorgkantoren aan bij het kwaliteitskader GZ, zoals ontwikkeld door de eigen branche. Kwaliteit bij de zorginkoop 2015 In het zorggebied Verpleging, Verzorging (V&V) en Gehandicaptenzorg (GZ) staat het verlenen van zorg op maat centraal. Voor de kwaliteit van leven is het belangrijk dat zorg en ondersteuning afgestemd is op de individuele behoeften van de verzekerden. De zorg moet voldoen aan de professionele standaard, is veilig en effectief, en wordt integraal geleverd. Daarnaast moet de zorg ook toegesneden zijn op de behoefte van de cliënt. Informatie over de kwaliteit en betaalbaarheid van zorg op zorgaanbiedersniveau kan uit diverse bronnen worden gehaald. Zorgkantoren gebruiken onder andere de gegevens van de landelijke kwaliteitskaders voor het beoordelen van de kwaliteit van zorg. Echter, kwaliteit van zorg is meer dan alleen de informatie die voortkomt uit de indicatoren, zorgkantoren kijken ook naar andere bronnen. Te denken valt aan de ervaringen van de experimenten regelarm, ervaringen van specifieke doelgroepen en uitkomsten van dossieronderzoek. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 15

16 Overeenkomst 2015 Allereerst stellen zorgkantoren middels de overeenkomst 2015, contractuele voorwaarden op het gebied van kwaliteit. Aan deze voorwaarden dient een zorgaanbieder te voldoen om überhaupt in aanmerking te komen voor een overeenkomst. Zo zijn er voorwaarden bepaald voor het transparant maken van de kwaliteitsgegevens voor de cliënt, het delen van de gegevens van de cliënt als ook het samenwerken met de cliëntenraden bij het opstellen van verbeterplannen. Kwaliteitskaders/indicatoren Daarnaast onderschrijven zorgkantoren de kwaliteitskaders GZ en V&V. Zorgkantoren vragen naast het kader geen eigen kwaliteitsindicatoren uit. Deze kwaliteitskaders zijn leidend voor het inkopen op kwaliteit. Dit betekent dat criteria die via het kwaliteitskader uitgevraagd worden, niet in aanvullende inkoopcriteria door zorgkantoren worden vervat. Normering De gegevens die voortkomen uit de kwaliteitskaders worden voor beide sectoren geformuleerd in een norm. Deze norm bepaalt eenduidig of een zorgaanbieder wel of niet hier aan voldoet. Dit leidt er toe dat er geen verschil kan zijn tussen zorgkantoren. Indien een zorgaanbieder voldoet, voldoet hij voor ieder zorgkantoor. De wijze van toepassing en weging kan wel per zorgkantoor verschillen. Ter illustratie: een zorgaanbieder scoort positief ten opzichte van de norm, hoe het zorgkantoor met deze norm omgaat (tarief, gesprekken, verbeterplan etc.) is aan het zorgkantoor zelf. Dit wordt door het zorgkantoor vastgelegd in het inkoopbeleid. Tevens wordt in het inkoopbeleid de methodiek uitgelegd hoe tot de norm gekomen is. Zorgaanbieders worden tijdens aan de inkoopprocedure op de hoogte gebracht hoe zij scoren ten aanzien van deze norm. Transparantie Zorgkantoren vinden het belangrijk dat de kwaliteitsgegevens (openbaar) beschikbaar komen. Deze informatie is noodzakelijk voor keuze-informatie voor verzekerden, zodat zij weloverwogen kunnen kiezen. Ook vinden zorgkantoren het belangrijk dat deze gegevens gedeeld worden met de cliëntenraad/cliëntenraden zodat er afspraken gemaakt worden over verbetertrajecten. Verstevigen positie cliëntenraad Zorgkantoren vinden het van groot belang dat de cliënt betrokken is bij de wijze waarop zorg wordt geleverd. Een van de manieren waarop de cliënt inspraak heeft op de zorg in een instelling is door middel van de cliëntenraad. Zorginkopers gaan graag in gesprek met cliëntenraden om te bezien op welke manier de zorgverlening en inspraak beter kan. Inspraak en regie van de cliënt over zijn zorgplan en over de instelling zijn namelijk van groot belang voor de ervaren kwaliteit van leven. Zorgkantoren hebben voor de (centrale) cliëntenraad een enquête ontwikkeld met een tiental vragen. Hierin zijn de opmerkingen van de landelijke cliëntorganisaties meegenomen. Van de enquete zijn verschillende versies beschikbaar. Zo is er is een enquête ontwikkeld voor cliënten in een instelling voor verpleging en verzorging, maar zijn er ook twee verschillende enquêtes voor de gehandicaptenzorg. Deze enquêtes worden via de zorgaanbieder aangeleverd bij de (centrale) cliëntenraad en zodoende dat de cliëntenraad deze rechtstreeks aan het zorgkantoor kan retourneren. De uitkomsten van deze enquête dienen als input te worden gebruikt voor gesprekken/bijeenkomsten tussen het zorgkantoor en de cliëntenraden. Ook kunnen ze in overleg met de cliëntenraad worden gebruikt in gesprek tussen zorgkantoor en zorgaanbieder. Het invullen van de enquête is niet verplicht en er hangt geen criterium aan. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 16

17 4.4. Innovatie Het ministerie van VWS verstaat onder een innovatief zorgaanbod: nieuwe zorg- en ondersteuningsconcepten die door bestaande en nieuwe zorgaanbieders worden aangeboden ten behoeve van burgers/cliënten in de langdurige zorg en die binnen de context van de AWBZ wordt aangeboden. Dit kan worden bereikt door nieuwe, inhoudelijke zorgconcepten en/of toepassing van (nieuwe) technologie in de zorg. Als resultaat van deze innovatie wordt het versterken van de eigen regie en zelf-/samenredzaamheid beoogd, alsmede het verhogen van de (arbeids)productiviteit in de zorg met gelijkblijvende kwaliteit. Zorgkantoren willen enerzijds de ontwikkeling van deze nieuwe innovaties stimuleren. Zorgkantoren zijn van mening dat de huidige regelgeving, zoals de beleidsregel Innovatie van de NZa dit belemmert en doen een alternatief voorstel. Anderzijds stimuleren van zorgaanbieders om bestaande en bewezen concepten/best practices van andere zorgaanbieders binnen de eigen organisatie te implementeren. Voor het jaar 2015 wordt dan ook het volgende onderscheid gemaakt: Stimuleren nieuwe innovatie door middel van landelijk toetsingskader; Stimuleren van implementatie best practices Stimuleren nieuwe innovatie door middel van landelijk toetsingskader ZN vraagt VWS en de NZa de beleidsregel Innovatie te laten vervallen en de middelen onder de contracteerruimte te brengen. Zorgkantoren hebben de wens om gezamenlijk met zorgbranches en cliëntenorganisaties een toetsingskader te ontwikkelen voor innovatie om recht te doen aan de behoefte van het veld. Aan de NZa is gevraagd om te starten met een verkennend onderzoek waar onder andere gekeken wordt naar: de knelpunten ten aanzien van de huidige beleidsregel Innovatie; welke instrumenten er zijn en/of alternatieven er zijn om innovatie te stimuleren; de samenhang met het experimenteerartikel in de Wlz; Zorgkantoren zien een landelijk toetsingskader als volgt: Door innovatie kan onder meer worden voorgesorteerd op arbeidsmarktproblematiek en bezuinigingen. Ook biedt innovatie ruimte voor ontwikkeling van nieuwe, slimme en betere zorg. Het stimuleren van innovaties die bijdragen aan het verbeteren van efficiëntere processen, betere kwaliteit van zorg, integrale zorg en substitutie van professionele zorg naar mantelzorg of zelfzorg gaan cruciaal worden. Zorgkantoren zijn van mening dat het in deze markt met name de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieders zelf is om te vernieuwen. Investeren in nieuwe ontwikkelingen doen zorgaanbieders in principe zelf, en indien succesvol verdient dit zichzelf later terug. Zorgkantoren kunnen hen hierin stimuleren en faciliteren en witte vlekken oppakken. Daarbij wordt geadviseerd hoofdzakelijk te kijken naar bewezen concepten die verder opgeschaald worden in plaats van het stimuleren van nieuwe ideeën. Uitgangspunten zijn hierbij in ieder geval: Innovatie vindt niet exclusief plaats bij nieuwe zorgaanbieders. Ook bestaande zorgaanbieders kunnen innovatieve projecten opstarten; Innovatie moet betrekking hebben op verbetering van de langdurige zorg; Innovatie komt tot stand in samenwerking met zorgkantoren, cliëntenorganisaties en zorgaanbieders. Innovatie moet leiden tot: nieuwe zorg- en ondersteuningsconcepten. Bijvoorbeeld een verbetering van integrale zorg, inzet van een hoger deskundigheidsniveau, betere sturingsmogelijkheden op nieuwe inhoudelijke concepten; vernieuwde samenwerking tussen zorgaanbieders in de AWBZ; Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 17

18 nieuwe en betere toepassing van technologie in de zorg. Resultaten hiervan zijn: versterking van zelf- en samenredzaamheid/eigen regie; verhoging van (arbeids-)productiviteit in de zorg met gelijkblijvende kwaliteit; verbeterde kwaliteit van zorg. Dit voorstel wordt in de loop van 2015 in samenspraak met partijen vorm gegeven Stimuleren van implementatie van best practices Innovatie biedt ruimte voor ontwikkeling van nieuwe, slimme en betere zorg. Het stimuleren van innovaties die bijdragen aan het verbeteren van efficiëntere processen, integrale zorg en substitutie van professionele zorg naar mantelzorg of zelfzorg zullen in de toekomst cruciaal worden. Door innovatie kan onder meer worden voorgesorteerd op arbeidsmarktproblematiek en bezuinigingen. Zorgkantoren zijn van mening dat het met name de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieders zelf is om te vernieuwen. Investeren in nieuwe ontwikkelingen doen zorginstellingen in principe zelf. Indien dit succesvol is, verdient dit zichzelf later namelijk terug. Om te voorkomen dat zorgaanbieders het wiel opnieuw gaan uitvinden, willen zorgkantoren voor het jaar 2015 aanbieders stimuleren van elkaar te leren door mogelijk te maken dat best practices of elders bewezen innovatieve concepten worden geïmplementeerd in de eigen organisatie. Voorwaarden zijn dat deze best practices gericht zijn op de zorg en de later genoemde thema s. Innovatie gericht op de organisatorische en bedrijfsmatige processen worden door de zorgaanbieders uit het instellingsbudget gefinancierd. Een best practice is een techniek, werkmethode of activiteit die zich als effectiever heeft bewezen dan enige andere techniek, methode etc. De gedachte is dat met de juiste werkmethode een project uitgevoerd kan worden met minder problemen, minder onvoorziene complicaties en betere eindresultaten. Het is dus voor organisaties belangrijk de "best practices" binnen hun branche, in dit geval de V&V of GZ, te kennen en de eigen manier van werken hiermee te kunnen vergelijken. De best practices van de ene organisatie hoeft niet een passende best practices voor een andere organisatie te zijn. Een goed begrip van de context, de randvoorwaarden en de kritieke succesfactoren is essentieel Extramuraliseren VWS voert een beleid dat erop gericht is mensen langer thuis te laten wonen met ondersteuning vanuit het sociale- en zorgnetwerk rondom de cliënt. De zorgkantoren onderschrijven dit beleid maar realiseren zich dat dit ook consequenties heeft voor de intramurale capaciteitsontwikkeling in de AWBZ. De zorgkantoren achten het noodzakelijk om eenduidige uitgangspunten te ontwikkelen zodat ook in de toekomst voldoende AWBZ van een goede kwaliteit kan worden ingekocht. De onderstaande beschrijving dient als toelichting op dit beleid waarbij een nadrukkelijk voorbehoud geldt met betrekking tot landelijke beleidswijzingen. Nieuwe dynamiek bij doorgang Wlz De Wlz gaat een andere dynamiek kennen dan de huidige AWBZ. Door de vrije keuze voor VPT, het onderbrengen van PGB onder de contracteerruimte, en het overgangsrecht voor mensen op de wachtlijst, is het moeilijk de verblijfscapaciteit te voorspellen die zorgkantoren moeten inkopen. Daarnaast zijn ook ontwikkelingen te bespeuren in de private markt. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 18

19 Deze dynamiek betekent voor zorgkantoren dat nog meer dan voorheen, de cliënt als uitgangspunt genomen dient te worden. De focus komt te liggen op het aantal cliënten waarvoor zorgkantoren een zorgplicht hebben in plaats van het aantal bedden dat moet worden ingekocht. Het aantal cliënten wordt door de overheid beperkt tot de hoge ZZP s, te weten: ZZP V&V 4 tot en met 10, ZZP VG 3 tot en met 8, sterk gedragsgestoord licht verstandelijk gehandicapt SGLVG01, ZZP LG 2 en 4 tot en met 7, ZZP ZGAUD 2 tot en met 4 en ZZP ZGVIS 2 tot en met 5 en LVG ZZP 1 tot en met 5 voor volwassenen. De ZZP s VV4 en GZ3 worden (conform brief wlz kenmerk LZ) in 2015 niet ge-extramuraliseerd. Zorgkantoren hebben de taak om in deze dynamiek toch de noodzakelijke ombuigingen te realiseren waarbij enerzijds recht wordt gedaan aan de vrije cliëntkeuze voor VPT, PGB of een ZIN in een verblijfsinstelling en kwaliteit van zorg, en anderzijds zorgaanbieders zoeken naar zekerheden waarbinnen zij hun ondernemerschap kunnen tonen. VWS en zorgkantoren zijn zich bewust van de opgave van afbouw van capaciteit. Afgesproken is dat zorgkantoren de afbouw van deze capaciteit afstemmen op het gebruik van intramurale zorg zowel voor cliënten die nu in zorg zitten als voor cliënten met een laag zzp die in 2015 in een instelling instromen. De contracteerruimte is door VWS geraamd op basis van verwachte afbouw. De zorgkantoren worden geacht om productieafspraken te maken voor deze cliënten op basis hiervan. De volumeontwikkelingen op het terrein van langer thuis zullen VWS, zorgkantoren en de NZa nauwgezet gemonitord worden. Daar wordt dit najaar mee gestart. Indien zich afwijkingen van de ramingen voordoen die financiële consequenties hebben dan zal ik het initiatief nemen om dat met genoemde partijen te bespreken. Voor een nadere uitwerking hiervan en voor de maatregelen die VWS bereid is te nemen bij knelpunten verwijzen wij u naar de brief van VWS betreffende het financieel kader 2015 aan de NZa ( LZ). Met aanbieders zal binnen voornoemde kaders het gesprek gevoerd moeten worden over toekomstige ontwikkelingen en de benodigde capaciteit. Voorspellen van capaciteit De ontwikkeling van de vraag laat zich lastig voorspellen. De vraag is of cliënten met een meer complexe zorgvraag in de toekomst blijven kiezen voor opname als alles wordt ingericht op de levering van (complexe) zorg thuis. Het door VWS benoemde overgangsrecht heeft ook op korte termijn een effect, omdat deze groep cliënten in 2015 een definitieve keuze moet maken. De nieuwe dynamiek die de Wlz in gang zet, gaat ondernemerschap van zorgaanbieders vergen om zodoende flexibel op de vrije cliëntkeuzes te kunnen inspelen. Taakstelling Zorgkantoren hebben te maken met kortingen op de contracteerruimte. Bovendien is er maar een beperkte groeiruimte beschikbaar voor de langdurige zorg. Hierdoor ontstaat een spanning tussen de huidige capaciteit en de toekomstige capaciteit. Zorgaanbieders moeten hierop inspelen. Sector V&V De taakstellingen kennen een verschillend tempo per sector. Zo wordt de V&V sector geconfronteerd met een hoger tempo van extramuralisering dan de GZ sector, mede veroorzaakt door de kortere gemiddelde verblijfsduur in de V&V. Wij verwachten dat er tot het jaar 2019 sprake is van een afname van de AWBZ-indicaties en dat vanaf 2019 richting het jaar 2025 er mogelijk weer een grote vraag naar voorzieningen ontstaat. Per regio kan dit tijdstip en het tempo uiteraard verschillen. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 19

20 Sector GZ De sector GZ kent een ander tempo van extramuralisering dan de V&V. Er is sprake van historische regionale verschillen. Hierdoor kan geen relatie gelegd worden tussen het aantal plaatsen en bijvoorbeeld demografische ontwikkeling. Cliënten wonen vanaf relatief jonge leeftijd voor meerdere jaren in een instelling. De taakstellingen van de overheid dienen in dit licht te worden bezien, evenals de effecten op de wachtlijsten en de gevolgen voor gezinnen met een verstandelijk beperkt kind. Afbouw en eventuele noodzakelijke groei moeten daarom in regionaal/lokaal perspectief beoordeeld worden, in dialoog met de zorgaanbieders. Bepalen intramurale capaciteit Het hanteren van een normering om te bepalen welke capaciteit af- of opgebouwd dient te worden biedt geen definitieve zekerheden en is in het licht van de hervorming van de Langdurige Zorg een te smalle benadering. Wel kunnen rekenmodellen, bijvoorbeeld zoals de TNO Caretool, behulpzaam zijn in de raming van de benodigde capaciteit aan AWBZ-zorg. Of dit verblijfsinstellingen moeten zijn, VPT-voorzieningen of anderszins valt nog nader te bezien en gaat bepaald worden door de zorgvragers. Voorlopige analyse laat zien dat de capaciteitsontwikkeling tussen de diverse regio s en per sector zeer verschillend kan zijn. Vanuit de rol van zorgkantoren om voldoende kwalitatief verantwoorde intramurale AWBZ-zorg in te kopen, willen zorgkantoren met zorgaanbieders in gesprek over de toekomstig in te kopen intramurale zorg. Dit doen zorgkantoren bij de inkoop 2015, rekening houdend met de volgende uitgangspunten: De vraagontwikkeling: o de veranderende (verzilvering van de) zorgvraag; o demografische ontwikkelingen in de regio; o speciale doelgroepen; o ontwikkeling van de wachtlijsten; o voldoende spreiding rekening houdend met toegankelijkheid. Het beschikbare financiële kader: regulier/vpt/pgb o meer sturen op de vraag van de cliënt en wachtlijsten en niet op aanbod. De uitkomsten vanuit de regionale analyse, waarbij zorgkantoren de spreiding, specialisatie en beschikbaarheid meewegen. o Spreiding Door witte vlekken te benoemen is het mogelijk in een regio tot keuzes te komen ten aanzien van spreiding. o Specialisatie Landelijk zijn er een aantal zorgaanbieders die zeer gespecialiseerd zijn in zorg voor een doelgroep met een relatief klein volume. Als gevolg van de specialisatie in combinatie met het volume richten deze zorgaanbieders zich op een groter werkgebied dan zorgaanbieders van reguliere ouderenzorg of de gehandicaptenzorg. Daarnaast kunnen zorgaanbieders binnen een regio gespecialiseerd zijn in zorg voor een doelgroep met een relatief groot volume. o Beschikbaarheid Aangezien zorgkantoren de keuze van de cliënt van groot belang vinden, sluit het meenemen van wachtlijsten optimaal aan bij de mogelijkheid om keuzes in de regio te onderbouwen. De wijze waarop de instelling vorm geeft aan het thema extramuraliseren is gespreksonderwerp tussen zorgkantoor en zorgaanbieder. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 20

21 4.7. Moeilijk plaatsbare cliënten Er bestaat een duidelijk te objectiveren kleine groep cliënten binnen de gehandicaptensector die veel inspanning vraagt van alle betrokkenen als het gaat om het vinden van een goede woonplek. Deze groepen cliënten vraagt in de huidige praktijk veel afstemming tussen financiers, zorgaanbieders, Centra voor Consultatie en Expertise (CCE s), MEE en het netwerk van de cliënt. In het licht van de wens van zorgkantoren tot een meer integrale benadering te komen van deze moeilijk plaatsbare cliënten met een complexe zorgvraag gelden de volgende uitgangspunten: Zorgkantoren kopen zorg in ten behoeve van moeilijk plaatsbare cliënten met extreme gedragsproblematiek (staande praktijk); Zorgkantoren nemen de regie in het verkrijgen van meer inzicht in de omvang van de groep moeilijk plaatsbare cliënten en de benodigde deskundigheid om deze problematiek op te lossen. Zoals reeds in een aantal zorgkantoorregio s gebruikelijk is wordt daartoe regionaal casusoverleg met betrokken zorgaanbieders, het zorgkantoor en het CCE gehouden. Indien er op regionaal niveau geen perspectief kan worden geboden wordt interregionaal samengewerkt. De wijze waarop de instelling vorm geeft aan het thema moeilijk plaatsbare cliënten is gespreksonderwerp tussen zorgkantoor en zorgaanbieder Versterken eigen regie en participatie Eigen regie en participatie De zorgkantoren willen bereiken dat mensen zorg ontvangen die aansluit bij hun doelen, wensen en mogelijkheden. De zorg aan de cliënt moet ondersteunend zijn aan het leven dat de cliënt nastreeft. Uiteraard gaat het hierbij altijd om ontwikkeling naar vermogen. Kortom: het individu is het uitgangspunt bij het denken over kwaliteit van leven. Eigen regie is voor de individuele cliënten niet altijd volledig mogelijk. Goede ondersteuning daarbij, maakt zelfbepaling zo optimaal mogelijk en verhoogt de kwaliteit van leven. Zorgplan Zorgkantoren vinden het belangrijk dat zorg en ondersteuning van de cliënt vorm krijgt vanuit het perspectief van de cliënt. Dat resulteert in zorg die ondersteunend is aan het leven dat de cliënt leidt. Eigen regie en participatie van de cliënt zijn daarbij belangrijke uitgangspunten. Het zorgplan speelt daarbij een centrale rol. Daarin worden namelijk de afspraken tussen de cliënt en de zorgaanbieder vastgelegd. De evaluatie van het Besluit zorgplanbespreking en onderzoek door Vilans 1 tonen aan dat er nog verbeteringen nodig zijn. Zorgkantoren willen dat het zorgplan een instrument van de cliënt is waarmee de cliënt kan werken aan zijn persoonlijke wensen en ambities en de grip op zijn leven kan versterken. Dit (indien gewenst) met behulp van mensen in zijn omgeving die daar aan kunnen bijdragen. Ook uit gesprekken met cliëntorganisaties en cliëntenraden blijkt dat er een verschil is in de theoretische kwaliteit en de dagelijkse praktijk rondom de functie van het zorgplan. Belangrijkste aandachtspunten die naar voren komen zijn: 1 Evaluatie Besluit zorgplanbespreking, Ploegman, M. Gijzel, H. Otte, W. Deloitte, 11 februari Herps M.A., Buntinx W.H.E & Curfs L.M.G. (2012). In dialoog over het ondersteuningsplan. Een exploratief onderzoek naar de betrokkenheid van mensen met verstandelijke beperkingen bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van hun ondersteuningplan. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 21

22 individuele wensen meer honoreren en mogelijkheden van cliënten beter benutten; beter perspectief formuleren en samen kijken of doelen worden bereikt. Hierbij expliciet benoemen wat de omgeving aan participatiemogelijkheden biedt en wat de rol van naastbetrokkenen hierin is; het taalgebruik moet cliëntvriendelijker; de cliënt zich eigenaar laten voelen van zijn of haar zorgplan; de omvang van het zorgplan beperken (maak onderscheid tussen zorgplan en zorgdossier); het verbeteren van ondersteuning bieden aan de cliënt bij het opstellen en bespreken van het zorgplan. Participatie Een noodzakelijke voorwaarde voor kwaliteit van leven is inclusie en maatschappelijke participatie. Dit geldt ook voor mensen die langdurig zijn aangewezen op integrale zorg. Zorgkantoren zijn van mening dat voor deze cliënten steeds op individueel niveau beoordeeld moet worden welke mogelijkheden er zijn die leiden tot maatschappelijke participatie. Het zoveel mogelijk gebruik maken van reguliere voorzieningen en deelname aan reguliere, maatschappelijke activiteiten zijn daarbij richtinggevend. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten op het bestaande netwerk van de cliënt (familie, vrienden en overig netwerk). Ondersteuning en de context waarbinnen die ondersteuning geboden wordt, waarborgt dat de relatie met bestaande netwerken in stand blijft. Indien wenselijk worden relaties uitgebreid. Inkoopthema De zorgaanbieder richt zich in 2015 actief op het versterken van mogelijkheden voor cliënten tot eigen regie en participatie. Het zorgplan vormt een weerslag van de in dat kader gemaakte afspraken met de cliënt. Het actief versterken van mogelijkheden tot eigen regie richt zich onder andere op de volgende aspecten: 1. De cliënt voelt zich eigenaar van zijn individuele zorgplan. Het zorgplan is in voor de cliënt begrijpelijke taal opgeschreven; 2. De zorgaanbieder ondersteunt de cliënt bij het betrekken van zijn netwerk t.b.v. het formuleren van zijn of haar wensen en behoeften en het benoemen van de rol die elke afzonderlijke naastbetrokkene heeft; 3. In het zorgplan staat omschreven wat de rol is van het netwerk van de cliënt (waaronder eventuele vrijwilligers of mantelzorgers), daar waar dat mogelijk en gewenst is en deze een actieve rol speelt in het zorgverleningsproces; 4. In het zorgplan staat omschreven op welke manier er voor de individuele cliënt aandacht is voor een integraal dienstverleningsconcept, waarbinnen aandacht is voor wonen, dagbesteding, werken, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning en mobiliteit. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van reguliere in plaats van categorale voorzieningen. Hiertoe worden lokale/bereikbare participatiemogelijkheden omschreven; 5. De zorgaanbieder en de cliënt komen de afspraken in het zorgplan na; de zorgaanbieder beoordeelt in de periodieke bespreking van het zorgplan, zoals vastgelegd in de wet, of de beoogde resultaten zijn behaald en legt dit vast; 6. De zorgverleners die voor de verschillende onderdelen van de zorgverlening verantwoordelijk zijn, hebben die onderdelen op elkaar afgestemd zodat de cliënt duidelijk weet wie daarop aangesproken kan worden. De wijze waarop de instelling vorm geeft aan het thema versterken eigen regie en participatie is gespreksonderwerp tussen zorgkantoor en zorgaanbieder. Een zorgaanbieder die een best practice Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 22

23 implementeert in 2015 die bijdraagt aan het versterken van de eigen regie en participatie van cliënten kunnen hun voorstel hiertoe indienen onder het criterium innovatie. Gezondheid Vitaliteit en Welbevinden Gezondheid, vitaliteit en welbevinden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Juist bij kwetsbare ouderen en mensen met een ernstige of meervoudige beperking, die langdurig zijn aangewezen op zorg, staat dit extra onder druk. Recente wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat er nog veel mogelijkheden liggen om vitaliteit, gezondheid en welbevinden van cliënten in de langdurige zorg te bevorderen. Zo is juiste diagnostiek een belangrijk thema. Tegelijkertijd zijn er in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg allerlei succesvolle programma s ontwikkeld. In de eerste plaats zijn er programma s gericht op het bevorderen van gezondheid (gezond eten en drinken). Daarnaast zijn er programma s die bijdragen aan kwaliteit van leven omdat ze plezier genereren als ze aansluiten op de wensen, mogelijkheden en behoeften van individuele cliënten. Denk aan programma s op het gebied van bewegen en muziek of op leefstijlbegeleiding. De programma s hebben tevens een preventieve werking. Ze kunnen verergering van, of het ontstaan van nieuwe aandoeningen voorkomen. In het kader van gezondheid, vitaliteit en welbevinden is het van belang dat een juiste diagnostiek voor cliënten systematisch in de werkwijzen bij zorgaanbieders wordt geborgd. Diagnostiek waarbij de meeste recente wetenschappelijke inzichten leidend zijn en waarbij de benodigde samenwerking met relevante partners tot stand is gebracht. Ter illustratie: ongediagnostiseerde visus- of gehoorverlies leiden tot onbegrepen gedrag en in het slechtste geval ten onrechte tot (gedrags)- medicatie. Onvoldoende mondzorg leidt tot verergering of ontstaan van onbegrepen ontstekingsreacties elders in het lichaam en dus tot lagere kwaliteit van leven voor de oudere bewoner door pijn en ongemak. Doel De zorgkantoren willen bereiken dat de gezondheid en het welbevinden van cliënten verbetert. Om hier toe te komen kunnen zorgaanbieders systematische (verbeter-)programma s invoeren gericht op gezond leven, vitaliteit en welbevinden. Deze (verbeter-)programma s moeten goed en systematisch geborgd worden in het beleid van de organisatie en in het individuele zorgplan van de cliënt. Succesvolle programma s kenmerken zich doordat ze concrete verbeterdoelen stellen. Verbeterdoelen gericht op voorkomen van verergering, voorkomen van aandoeningen, van zorgverzwaring en goede diagnostisering. Daarmee dragen ze bij aan de kwaliteit van leven voor de individuele cliënt. Inzet Zorgkantoren verwachten van zorgaanbieders dat zij in 2015: 1. Succesvolle bestaande programma s -best practice of evidence based- implementeren op het gebied van welbevinden en gezondheid met goede borging in de zorgplannen. 2. Adequate diagnostiek- en screeningsprogramma s ontwikkelen en invoeren, met een optimale balans tussen onder- en over diagnostiek. De wijze waarop de instelling vorm geeft aan het thema gezondheid, vitaliteit en welbevinden is gespreksonderwerp tussen zorgkantoor en zorgaanbieder Integrale benadering Zorgkantoren zijn van mening dat (langdurige) zorg gericht moet zijn op kwaliteit van leven en dus verweven moet zijn met een breed dienstverleningsconcept, dat aansluit op de behoeften van de cliënt. Dat kan alleen als zorg integraal wordt aangeboden, door zorgaanbieders gezamenlijk, maar Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 23

24 ook door samen te werken over de domeinen AWBZ, Wmo en Zvw heen. Hierdoor neemt de kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven voor cliënten toe omdat individuele maatwerkoplossingen mogelijk zijn. Integrale zorg omvat alle aspecten van zorg: medisch, paramedisch, psychosociaal en verpleegkundig, en is daardoor per definitie multidisciplinair. De meeste mensen zijn lang actief, participeren zelf in de zorg voor elkaar. Ze hebben bij ongemak en ziekte enige coaching en advies nodig van deskundigen om een minimaal beroep te hoeven doen op hulp. Het is de relatief kleine groep van veelal hoogbejaarde ouderen, mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking en/of psychiatrische problematiek die meer complexe zorg nodig heeft, omdat hun problematiek ingewikkeld is geworden: comorbiditeit, functionele beperkingen, kwetsbaarheid, toenemend regieverlies en wegvallen van het natuurlijke netwerk. De problematiek speelt op meer leefgebieden, dus moet ook de zorg en coördinatie van zorg meer terreinen bestrijken. Deze complexe langdurige en vaak continue zorg is dan ook per definitie integrale zorg. Zorgkantoren vragen van zorgaanbieders een actieve rol te spelen in de keten van zorg en welzijn waarbinnen cliënten zich bewegen. Zorgaanbieders dienen over grenzen van wet- en regelgeving heen te kijken om in samenwerking met ketenpartners passende zorg te organiseren voor cliënten. Uitgangspunt hierbij zijn de mogelijkheden van de cliënt. Daarbij dient rekening gehouden te worden met de belastbaarheid van de sociale omgeving (mantelzorg en vrijwilligers) van de cliënt. Voor elke cliënt geldt dat maatwerk niet statisch is, maar vraagt om permanent samen optrekken van professional en cliënt en zijn (mantel-) zorgsysteem. Integrale zorg: resultaatgerichte samenwerking Zorgkantoren streven naar een integrale benadering van zorg waarin cliënten zo weinig mogelijk last hebben van bestaande schotten tussen AWBZ, Zvw en Wmo. Vooral voor cliënten met een meervoudige zorgvraag kan deze integrale kijk van belang zijn. Soms is er samenwerking tussen zorgaanbieders in sectoren nodig om de ouder wordende cliënten met een verstandelijke beperking van goede zorg te voorzien, bijvoorbeeld door gecombineerde huisvesting of uitwisseling van personeel om de geboden kwaliteit van zorg als ook de deskundigheid van personeel te waarborgen. In andere gevallen kunnen zorgaanbieders voorzieningen samenvoegen of openstellen waarbinnen de cliënt op het juiste moment de meest passende zorg krijgt en waarbij de zorg op meerdere locaties op integrale wijze kan worden aangeboden. De verkregen schaal en hierdoor toegenomen verbreding van specialistische kennis draagt ook bij aan deskundigheidsbevordering en beheersing van de kosten. Zorgkantoren vragen aan zorgaanbieders om hun aanbod zoveel mogelijk in samenhang met andere partijen te realiseren en daarbij te sturen op specialisatie of waar nodig op samenwerking. Dat moet leiden tot verplichtende afspraken met betrekking tot het (behandel)aanbod rekening houdend met de grenzen van de mededinging. Onderlinge expertise uitwisseling tussen zorgaanbieders heeft als doel zicht te krijgen op de beschikbare expertise en hiervan laagdrempelig gebruik te maken t.b.v. een passend zorgaanbod voor individuele cliënten. Het resultaat van de samenwerking is: 1. toename en verdieping van deskundigheid bij deelnemende organisaties en toename effectieve inzet van expertise in een keten; 2. effectieve toepassing van expertise ten gunste van individuele cliënten; 3. meer duidelijkheid omtrent doelgroep, bevordering van kwalitatief goede zorg in bestaande situaties, dan wel doorstroming van cliënten waar nodig; Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 24

25 4. ontschotting tussen GGZ en VG-zorg, leidend tot een integrale aanpak ten behoeve van een passend zorgaanbod voor VG cliënten met ASS en/of VG cliënten met psychiatrische problematiek; 5. ontschotting tussen V&V en GZ-zorg, leidend tot een integrale aanpak van bijvoorbeeld de problematiek van dementerenden met gedragsproblematiek of verstandelijk gehandicapten met dementie Doelmatigheid Zorgkantoren spannen zich in om doelmatige zorg in te kopen, zorgaanbieders spannen zich in om doelmatige zorg te leveren, te benchmarken en het openbaar te maken. Dit doen zij onder druk van externe ontwikkelingen als een toenemende zorgvraag van chronisch zieke, ouder wordende cliënten met een chronische aandoening of beperking, budgettaire druk door taakstellingen en soms schaarste van personeel. Vanuit dit perspectief is doelmatigheid meer dan onderhandelingen over het tarief. Er wordt tevens gekeken naar bereikte resultaten voor de cliënt in termen van medische uitkomsten en kwaliteit van leven. Goede zorg betekent ook voldoende zorg. Zorgkantoren verkennen de vraagontwikkeling en ontwikkeling van het zorgaanbod ten behoeve van de zorginkoop in hun eigen regio (kwantitatieve marktanalyse). Hierbij kan onder meer gebruik gemaakt worden van (regionale) indicatie- en declaratiegegevens en gegevens verzameld door Vektis in Zorgprisma. Uitgaande van de benodigde capaciteit, zetten de zorgkantoren de beschikbare financiële middelen zo optimaal mogelijk in om een zo groot mogelijke waarde voor de cliënt te behalen. Zorgkantoren zetten zich in voor gepast gebruik. Onder gepast gebruik van zorg wordt verstaan die zorg die voor de gebruiker, op het moment van gebruik, noodzakelijk, effectief en doelmatig is. Het geld dat beschikbaar is in de zorg kan beter worden gebruikt en ongepast gebruik dient te worden voorkomen. Op die manier krijgt iedere patiënt de zorg die hij of zij nodig heeft en worden de kosten van de zorg in de hand gehouden. Zorgaanbieders worden beoordeeld op doelmatigheid door zorgkantoren, aan de hand van een aantal instrumenten. Zorgkantoren zetten zich in om nieuwe instrumenten te ontwikkelen die de doelmatigheid meten, maar zetten zich ook in om de huidige instrumenten te verbeteren. Ze doen dit graag in overleg met andere partijen. Zorgkantoren hebben de ambitie om in 2015 een benchmark te ontwikkelen op prijs, kwaliteit en gepast gebruik. Via de eigen systemen en via Vektis (landelijke data) beschikken de zorgkantoren over steeds meer declaratiegegevens. Zorgkantoren gaan deze benchmarkinformatie inzetten richting zorgaanbieders. Allereerst is dat met behulp van gesprekken met zorgaanbieders. In 2015 gaan zorgkantoren hiermee een start maken en de informatie als spiegelinformatie gebruiken, waarmee zorgaanbieders hun eigen prestaties kunnen verbeteren. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 25

26 5. Meerjarige overeenkomsten Zorgkantoren willen de mogelijkheden van meerjarige overeenkomsten onderzoeken. In 2015 willen zij een eerste stap zetten gericht op en passend bij de toekomstige langdurige zorg. Allereerst is het belangrijk om met elkaar te bepalen wat de wensen en behoeften zijn ten aanzien van meerjarige overeenkomsten. Een operationalisatie van het begrip is dan ook de eerste stap. Zorgaanbieders geven al langer aan een sterke voorkeur te hebben voor meerjarige overeenkomsten. In de memorie van toelichting op het wetsvoorstel Wlz reikt VWS de volgende argumenten aan voor meerjarige overeenkomsten: Meerjarige overeenkomsten zijn een vliegwiel voor kwaliteit en innovatie in de zorg; Er kunnen afspraken gemaakt worden over de inhoud van zorg, de visie van de zorgaanbieder en het basisbudget gekoppeld aan de geïndiceerde zorg; Het biedt duidelijkheid en zekerheid voor de zorgaanbieders en zijn cliënten, maar ook voor de financiers; Er kunnen investeringen in de toekomst worden gedaan; Er kan onder andere tegen een lager rentetarief worden geleend voor investeringen; Meerjarige innovatieprogramma s krijgen een betere kans van slagen; Er kan beter gestuurd worden op de inhoud van de zorg; Er kunnen betere afspraken over ketenzorg worden gemaakt; Er wordt een wezenlijke bijdrage geleverd aan de reductie van administratieve lasten. Voor zorgkantoren zijn meerjarige overeenkomsten geen doel op zich. Het is immers belangrijk dat een zorgkantoor, gezien de rol die het heeft in het kader van doelmatige inkoop, kan differentiëren tussen zorgaanbieders en flexibel moet kunnen blijven inspelen op nieuw aanbod en een veranderende zorgvraag. Samen met de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, BTN en ActiZ willen zorgkantoren een verkenning opstarten, naar de mogelijkheid van een pilot waarin geëxperimenteerd zal worden met meerjarige overeenkomsten tussen het zorgkantoor en zorgaanbieder. De meerjarige afspraken zullen waarschijnlijk grotendeels inhoudelijk van aard zijn en vormkrijgen door middel van een meerjarige raamovereenkomst. Meerjarige overeenkomsten kunnen echter geen financiële zekerheid of garanties bieden. Zorgkantoren starten graag zo spoedig mogelijk met deze verkenning. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 26

27 6. Productspecificaties Zorgkantoren hanteren gezamenlijk productspecificaties voor zorgzwaartepakketten (ZZP s) ten behoeve van de zorginkoop De productspecificaties ZZP zijn een aanvulling op bestaande kwaliteitseisen die door het veld zijn afgesproken. Deze kwaliteitseisen zijn niet altijd specifiek genoeg voor het maken van afspraken over de te leveren zorg conform ZZP s. Daarom hebben zorgkantoren voor bepaalde ZZP s productspecificaties opgesteld, waarmee vooraf heldere afspraken over kwaliteit van zorg kunnen worden gemaakt. Zo hechten zorgkantoren bijvoorbeeld grote waarde aan deskundigheid van personeel, het nemen van verantwoordelijkheid en het werken volgens procesbeschrijvingen en protocollen. De specificaties zijn behulpzaam bij het contact tussen zorgkantoor en zorgaanbieder t.a.v. de kwaliteit van de in te kopen en te leveren ZZP s. Deze productspecificaties zijn gebaseerd op de kennis die we momenteel van de AWBZ hebben. Deze zijn derhalve nog onder voorbehoud Wet en regelgeving Zowel zorgkantoren als zorgaanbieders zijn verplicht om aan de landelijke wet- en regelgeving te voldoen, onder meer door: prestatiebeschrijvingen ZZP zoals vastgelegd in beleidsregels van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa); afbakening van aanspraken door het Zorginstituut Nederland; kwaliteitsnormen van de IGZ, inclusief bouwkundige eisen; wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). Rekening houdend met de huidige wet- en regelgeving, zijn de productspecificaties ZZP 2015 geformuleerd. Deze worden door alle zorgkantoren gehanteerd en als bijlage bij de inkoopdocumenten 2015 gevoegd. De specificaties zijn behulpzaam bij het contact tussen zorgkantoor en zorgaanbieder over de kwaliteit van de in te kopen en te leveren ZZP s Cliëntkeuze Om het cliëntenperspectief te benadrukken stellen zorgkantoren een aantal algemene voorwaarden aan instellingen met wie zij een ZZP-afspraak maken: Het zorgplan wordt met de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger opgesteld. Bij het vaststellen van een zorgplan is de wens van de cliënt het uitgangspunt. Het zorgplan wordt volgens de frequentie van de geldende wetgeving met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger besproken. Bijstellingen en veranderingen in het zorgplan worden schriftelijk vastgelegd. De zorg wordt conform het gemaakte zorgplan geboden Behandeling Voor het verlenen van intramurale zorg dient een zorgaanbieder te beschikken over een toelating (art. 5 WTZi). In de toelating wordt onderscheid gemaakt tussen: verblijf met behandeling; verblijf zonder behandeling. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 27

28 De toelating vermeldt het aantal verblijfsplaatsen met en zonder behandeling. De bekostiging van de zorgaanbieder is afhankelijk van de toelating die de zorgaanbieder heeft op grond van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) én de indicatie van de cliënt én de productieafspraak die is gemaakt. Indien een zorgaanbieder geen toelating heeft voor verblijf én behandeling, wordt de component behandeling van een ZZP niet op grond van de AWBZ bekostigd, maar kan een beroep worden gedaan op de Zvw. In de tarieven van de zorgzwaartepakketten (exclusief behandeling) is wel rekening gehouden met de bekostiging van beperkte inzet van behandelaars op de achtergrond. De behandeling wordt gefinancierd uit de AWBZ, indien: 1. de zorgaanbieder is toegelaten voor behandeling; 2. de cliënt een indicatie voor behandeling heeft; 3. de zorgaanbieder een productieafspraak voor ZZP s inclusief behandeling heeft gemaakt; De behandelcomponent heeft betrekking op zowel behandeling artikel 8 van het Besluit zorgaanspraken als op artikel 15 van datzelfde besluit: Artikel 8: Besluit zorgaanspraken AWBZ: Behandeling omvat door een instelling te verlenen behandeling van specifiek medische, specifiek gedragswetenschappelijke of specifieke paramedische aard gericht op herstel of voorkoming van verergering van gedragsproblemen in verband met een zodanige aandoening, beperking of handicap. Artikel 15: Besluit zorgaanspraken AWBZ: Voor zover gepaard gaande met verblijf in dezelfde instelling, omvat de zorg zoals bedoeld in de artikelen 8 en 13, tevens 1. Geneeskundige zorg van algemeen medische aard, niet zijnde paramedische zorg; 2. Behandeling van een psychiatrische aandoening indien de behandeling integraal onderdeel is van de in artikel 8 genoemde aandoeningen of handicaps; 3. Farmaceutische zorg 4. Hulpmiddelen, noodzakelijk in verband met de in de instelling gegeven zorg; 5. Tandheelkundige zorg; 6. Kleding die verband houdt met het karakter en de doelstelling van de instelling; 7. Individueel gebruik van rolstoel. Voor een nadere toelichting op de afbakening tussen behandeling AWBZ en behandeling Zvw wordt verwezen naar de indicatiewijzer van het CIZ Productspecificaties GZ sector Deze paragraaf heeft betrekking op de ZZP s in de sector gehandicaptenzorg (GZ). Vanaf 1 januari 2013 ontvingen mensen met een ZZP 1 en 2 geen intramurale indicatie meer. Omdat er cliënten zijn die dit ZZP voor die tijd hebben verkregen en daar nu nog recht op hebben, worden deze ZZP s nog ingekocht. Daarom zijn deze lage ZZP s nog opgenomen in de tabel. In de toekomst wordt het aantal ZZP s nog verder beperkt. Per 1 januari 2015 vallen cliënten onder de 18 jaar met een VG 1-3 en LVG 1-5 indicatie onder de Jeugdwet. Voor cliënten onder de 18 wordt deze zorg dus niet meer ingekocht door zorgkantoren. Bestaande volwassen cliënten met een VG3 indicatie vallen onder het overgangsrecht. Voor deze cliënten wordt in 2015 in ieder geval nog ingekocht door het zorgkantoor. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 28

29 Tabel 3. Zorgzwaartepakketten sector GZ Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 29

30 Productspecificaties GZ algemeen Voor alle ZZP s VG, LVG, SGLVG, LG en ZG hanteren zorgkantoren de volgende productspecificaties: Het is aan zorgaanbieders om te zorgen dat goed en voldoende gekwalificeerd personeel aanwezig is (zie bijlage). De samenstelling kan verschillen voor verschillende doelgroepen, ook als deze dezelfde ZZP-indicatie hebben. Het schema geeft een beeld van de deskundigheden die gezien de inhoud van de ZZP s logischerwijze zijn betrokken bij de zorglevering. Voor de dagbesteding geldt dat er sprake moet zijn van een structurele tijdsbesteding met een welomschreven doel, conform het zorgplan van de cliënt. Hieronder wordt niet verstaan een reguliere dagstructurering zoals die in de woon-/verblijfsituatie wordt geboden of een welzijnsactiviteit zoals zang, bingo, uitstapjes en dergelijke. Specifiek voor de dagbesteding bij de zorgverlening van ZZP LG inclusief dagbesteding voor oudere cliënten met somatische problematiek is de dagbesteding gericht op het structureren van de dag, praktische ondersteuning en op het oefenen van vaardigheden die de zelfredzaamheid bevorderen Productspecificaties per ZZP GZ Verstandelijk Gehandicaptenzorg Voor ZZP 1 VG, 2 VG en 3 VG gelden de volgende productspecificaties: De woonondersteuner is aanwezig. Voor ZZP 4 VG geldt: De woonondersteuner is voortdurend in de nabijheid. Dat wil zeggen dat er altijd iemand in het pand aanwezig is als er cliënten aanwezig zijn; Indien een cliënt, verpleegkundige zorg nodig heeft, is deze deskundigheid beschikbaar. De deskundige is bevoegd en in staat om specifiek verpleegkundige handelingen uit te voeren. Voor ZZP 5 VG geldt: De behandelaar is eindverantwoordelijk of betrokken bij het zorgplan: AVG-arts en gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar; De woonondersteuner is voortdurend in de nabijheid. Dat wil zeggen dat er altijd iemand in het pand aanwezig is als er cliënten aanwezig zijn; Er is verpleegkundige hulp en advies beschikbaar, deze moet bevoegd en in staat zijn specifiek verpleegkundige handelingen uit te voeren. Voor ZZP 6 VG geldt: De behandelaar is eindverantwoordelijk voor het zorgplan: AVG-arts en gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar; Er wordt 7 x 24 uur ondersteuning geboden door gekwalificeerd personeel. Voor ZZP 7 VG geldt: De behandelaar is verantwoordelijk voor zorgplan: AVG-arts en gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar; Er is permanent toezicht en mogelijkheid tot direct ingrijpen; Er is een adequaat alarmeringssysteem en direct back-up van collega s aanwezig; Individuele risico s zoals agressie en veiligheidsaspecten worden vastgelegd in het zorgplan; Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 30

31 Er is periodieke scholing met betrekking tot agressieregulering, gedragsproblemen etc.; Middelen en maatregelen BOPZ moeten kunnen worden toegepast. Voor ZZP 8 VG geldt: De woonondersteuner is voortdurend in de nabijheid; Bij deze cliënten is regelmatig sprake van specifiek verpleegkundig handelen in verband met diverse aandoeningen. Er dient daarom verpleegkundige hulp/inzet en advies beschikbaar te zijn dat bevoegd en bekwaam is ten aanzien van het uitvoeren van verpleegkundige handelingen. Licht Verstandelijk Gehandicaptenzorg ZZP 1, 2 en 3 LVG kunnen worden geleverd door zowel LVG-behandelcentra als VG-instellingen. ZZP 4 en 5 LVG zijn voorbehouden aan LVG-behandelcentra. Er moet een op ontwikkeling/behandeling gericht zorg- of ondersteuningsplan aanwezig zijn, waarbij de behandelaar eindverantwoordelijk is. Voor ZZP 1 LVG en 2 LVG geldt: De behandelaar is eindverantwoordelijk voor het zorgplan: behandelaars bij zorgverlening betrokken: (AVG-) arts en gedragsdeskundige/psycholoog beschikbaar voor advies. Voor ZZP 3 LVG geldt: De behandelaar is eindverantwoordelijk voor het zorgplan: behandelaars bij zorgverlening betrokken: (AVG-)arts en gedragsdeskundige/psycholoog beschikbaar voor advies; Dag en nacht heersen een adequate vorm van toezicht en permanente alertheid op eventuele onveilige situaties; Er wordt 7x 24 uur ondersteuning geboden door gekwalificeerd personeel. Voor ZZP 4 LVG geldt: De behandelaar met GGZ deskundigheid is als onderdeel van het multidisciplinaire team verantwoordelijk voor het opstellen en evalueren van het zorgplan. Behandelaar bij zorgverlening betrokken: (AVG-)arts en gedragsdeskundige/psycholoog beschikbaar voor advies; Dag en nacht heersen een adequate vorm van toezicht en permanente alertheid op eventuele onveilige situaties; Er is een adequaat alarmeringssysteem en direct back-up van collega s aanwezig; Er is sprake van terrein gebonden voorziening, een drie-milieus voorziening (onderwijs/werk, vrije tijd, wonen); Indien school niet geleverd kan worden dient de instelling zelf de dagbesteding te regelen; Middelen en maatregelen BOPZ moeten kunnen worden toegepast. Voor ZZP 5 LVG geldt: De behandelaar met GGZ-deskundigheid is als onderdeel van het multidisciplinaire team verantwoordelijk voor het opstellen en evalueren van het zorgplan: AVG-arts en gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar; Permanent toezicht en mogelijkheid tot direct ingrijpen; Er is een adequaat alarmeringssysteem en direct back-up van collega s aanwezig; Individuele risico s zoals agressie en veiligheidsaspecten worden vastgelegd in het zorgplan; Periodieke scholing met betrekking tot agressieregulering, gedragsproblemen etc.; Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 31

32 Middelen en maatregelen BOPZ moeten kunnen worden toegepast; Er is sprake van terrein gebonden voorziening, een drie-milieus voorziening (onderwijs/werk, vrije tijd, wonen); Het gaat om besloten verblijf. De kamers dienen afgesloten te kunnen worden. Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Gehandicaptenzorg Voor ZZP 1 SGLVG geldt: ZZP 1 SGLVG is voorbehouden aan de SGLVG-behandelcentra; De behandelaar met GGZ-deskundigheid is als onderdeel van het multidisciplinaire team verantwoordelijk voor het opstellen en evalueren van het behandelplan: AVG-arts en gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar; Permanent toezicht en mogelijkheid tot direct ingrijpen; Er is een adequaat alarmeringssysteem en direct back-up van collega s aanwezig; Individuele risico s zoals agressie en veiligheidsaspecten worden vastgelegd in het zorgplan; Periodieke scholing met betrekking tot agressieregulering, gedragsproblemen etc.; Middelen en maatregelen BOPZ moeten kunnen worden toegepast; Er is sprake van (terrein)gebonden voorziening, een drie-milieus voorziening (onderwijs/werk, vrije tijd, wonen); Het gaat om be- en/of gesloten verblijfsplaatsen. Lichamelijk Gehandicaptenzorg Voor ZZP 1 en 2 LG geldt: s Nachts is er een oproepbare wacht; Woonondersteuner niveau 2 is aanwezig; Er is een verpleegkundige op afroep beschikbaar. Voor ZZP 3 LG geldt: s Nachts is er een wakende of slapende wacht; Woonondersteuner niveau 3 is aanwezig; Behandelaar bij zorgverlening betrokken: arts, psychiater/gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar, reageert binnen 10 minuten; Er is een verpleegkundige op afroep beschikbaar. Voor ZZP 4 LG geldt: s Nachts is er een wakende of slapende wacht; Woonondersteuner niveau 3 is aanwezig; Behandelaar bij zorgverlening betrokken: arts, psychiater/gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar, reageert binnen 10 minuten; Er is verpleegkundige hulp en advies beschikbaar. Voor ZZP 5, 6 en 7 LG geldt: s Nachts is er een wakende of slapende wacht; Woonondersteuner niveau 3 is voortdurend in de nabijheid; Behandelaar bij zorgverlening betrokken: arts, psychiater/gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar, reageert binnen 10 minuten; Er is een verpleegkundige aanwezig. Zintuigelijk Gehandicaptenzorg: auditief, communicatief en visueel Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 32

33 Voor alle ZZP s ZG, zowel auditief en communicatief als visueel, gelden de volgende productspecificaties: De ZG is een kleine maar diverse doelgroep waarbij specifieke deskundigheid, zoals bijvoorbeeld het beheersen van communicatiemethoden (gebarentaal, braille) wordt gevraagd. Deze specifieke deskundigheid dient binnen de instelling aanwezig te zijn om te kunnen ontwikkelen en de continuïteit en behoud van de zorg die nodig is te kunnen garanderen; Om dit te kunnen bewerkstelligen dient er een bepaald volume aanwezig te zijn; De diversiteit is deels ingegeven omdat er veelal sprake is van een combinatie van beperkingen, wat er voor zorgt dat de problematiek complex is. Medewerkers moeten geschoold zijn in de specifieke ondersteuning die ontstaat door de combinatie van beperkingen; Er moet een infrastructuur met een multidisciplinair en interdisciplinair karakter aanwezig zijn; Leefomgeving moet zijn aangepast op de zintuiglijke beperking. Voorbeelden: akoestische aspecten, verlichting en inrichting van de ruimten, gebouw gebonden hulpmiddelen. Voor ZZP 1 ZG-aud geldt: s Nachts is er een oproepbare wacht; Woonondersteuner niveau 2 is aanwezig. Deze woonondersteuner is speciaal geschoold op gebied van communicatie met cliënten. Voor ZZP 2 t/m 4 ZG-aud geldt: s Nachts is er een wakende of slapende wacht; Woonondersteuner niveau 3 is voortdurend in de nabijheid. Deze woonondersteuner is speciaal geschoold op gebied van communicatie met cliënten; Behandelaar bij zorgverlening betrokken: arts, psychiater/gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar, reageert binnen 10 minuten. Voor ZZP 1 en 2 ZG-vis geldt: s Nachts is er een oproepbare wacht; Woonondersteuner niveau 2 is aanwezig. Deze woonondersteuner is speciaal geschoold op gebied van communicatie met cliënten; Er is een verpleegkundige op afroep beschikbaar. Voor ZZP 3 t/m 5 ZG-vis geldt: s Nachts is er een wakende of slapende wacht; Woonondersteuner niveau 3 is voortdurend in de nabijheid. Deze woonondersteuner is speciaal geschoold op gebied van communicatie met cliënten; Behandelaar bij zorgverlening betrokken: arts, psychiater/gedragskundige/psycholoog 7 x 24 uur bereikbaar, reageert binnen 10 minuten; Voor wat betreft de deskundigheid en voorzieningen GZ kan worden aangesloten bij het schema voor de LG (zie onderstaande tabel voor verwijzingen). Voor wat betreft de samenwerkingsovereenkomst of ketenzorgafspraak geldt dat deze indien nodig wordt gemaakt met de oogarts (ZG-vis) of audioloog (ZG-aud). Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 33

34 Tabel 4. Verwijzingen voor benodigd deskundigheidsniveau Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 34

35 Tabel 5. Productspecificaties ZZP VG: verblijf zonder behandeling Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 35

36 Tabel 6. Productspecificaties ZZP LG Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 36

37 6.5. Zorgzwaartepakketten V&V sector Deze paragraaf heeft betrekking op de volgende ZZP s in de sector verpleging en verzorging (V&V). Deze bevat ook lage ZZP s die inmiddels niet meer geïndiceerd worden. Vanaf 2013 zijn geen ZZP s 1 en 2 meer geïndiceerd, en vanaf 2014 geen ZZP 3 meer voor nieuwe cliënten. Voor de cliënten die deze indicaties reeds voor die tijd kregen worden deze lage ZZP s nog ingekocht en zijn daarom ook in de productspecificaties meegenomen. Tabel 7. Zorgzwaartepakketten sector V&V Productspecificaties V&V algemeen Voor alle pakketten ZZP 1 V&V tot en met 10 V&V geldt: Het is aan zorgaanbieders om te zorgen dat voldoende gekwalificeerd personeel aanwezig is. De samenstelling van de personele inzet kan verschillen voor verschillende doelgroepen, ook als deze dezelfde ZZP-indicatie hebben. Het schema in de bijlage geeft een beeld van deskundigheden die gezien de inhoud van de ZZP s aanwezig moeten zijn/betrokken zijn bij de zorglevering. Daarnaast dient de zorgaanbieder te voorzien in een optimaal welzijn van de cliënt; De deskundigheid van personeel is toegespitst op de zorgzwaarte, individuele gezondheidsrisico s en specifieke situaties van de in het ZZP beschreven doelgroepen; De zorgaanbieder is in staat een dagprogramma aan te bieden passend bij de wens van de cliënt, zo nodig middels een samenwerking met een andere zorgaanbieder. Er is daarbij voldoende ruimte voor invulling door de professional en de cliënt. Het dagprogramma is vastgelegd in het individueel zorgplan Productspecificaties per ZZP V&V Voor ZZP 3 t/m 8 V&V gelden aanvullend de volgende productspecificaties:

38 Er is minimaal twee keer per jaar een multidisciplinair overleg op cliëntniveau. Dit in aanwezigheid van alle betrokken disciplines. Bij instabiele of veranderende gezondheidstoestand dient de frequentie van het multidisciplinaire overleg verhoogd te worden. Afspraken worden vastgelegd in het zorgplan. Voor ZZP 4, 5 en 7 V&V gelden aanvullend de volgende productspecificaties: Indien deze ZZP s worden geleverd aan cliënten met dementie, dient de zorgaanbieder samenwerkingsafspraken te hebben, met regionale dementienetwerken gericht op expertiseontwikkeling voor zorg aan deze cliënten. De zorg is geprotocolleerd volgens de Zorgstandaard dementie. Voor ZZP 9b V&V (herstelgerichte behandeling met verpleging en verzorging) geldt: Het betreft herstelgerichte zorg voor de (veelal) oudere patiënt. De geriatrische cliënt wordt gekenmerkt door frailty (verhoogde somatische, psychische en sociale kwetsbaarheid en regieverlies over het eigen leven) en veelal co-morbiditeit. Naast somatische en/of psychogeriatrische co-morbiditeit is meer en meer sprake van psychiatrische en sociaalpsychologische problematiek (waaronder verslavingsproblematiek); De zorg behelst niet psychogeriatrische reactivering (behandeling, begeleiding en ondersteuning gericht op geestelijke beperkingen van ouderen); De deskundigheid van personeel is toegespitst op de zorgzwaarte, individuele gezondheidsrisico s en specifieke situaties van de in het ZZP beschreven doelgroepen; Gezien het medisch-specialistische karakter van dit ZZP-pakket kan deze zorg alleen worden geleverd waar behandeling wordt geboden. Dit wordt zoveel als mogelijk geclusterd geleverd. Voor ZZP 10 V&V gelden de volgende productspecificaties: Er is sprake van een setting met eenpersoonskamer; De zorg is geprotocolleerd volgens de landelijk erkende standaard; De zorgaanbieder is aangesloten bij, en participeert actief in een palliatief netwerk; De zorgaanbieder maakt zichtbaar dat hij ook de naasten van de cliënt begeleiding biedt; De zorgaanbieder maakt zichtbaar dat de cliënt de gewenste geestelijke/spirituele zorg wordt aangeboden. Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 38

39 Tabel 8. Productspecificaties ZZP V&V Definitieve versie juni 2014 Zorginkoop langdurige zorg 2015 Pagina 39