Inkoopdocument Inkoop AWBZ zorg verpleging en verzorging

Transcriptie

1 Inkoopdocument 2015 Inkoop AWBZ zorg verpleging en verzorging Gewijzigde versie 1 augustus 2014

2 INKOOPDOCUMENT VERPLEGING & VERZORGING Inkoop Langdurige Zorg 2015 door Menzis voor de regio s ARNHEM GRONINGEN TWENTE (gewijzigde versie 1 augustus 2014) Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

3 Inhoud VOORWOORD... 4 LEESWIJZER... 5 DEFINITIES... 6 ALGEMEEN... 9 DEEL I - LANDELIJK UNIFORM INKOOPBELEID INKOOPTHEMA S ADMINISTRATIEVE LASTEN KWALITEIT INNOVATIE STIMULEREN NIEUWE INNOVATIE DOOR MIDDEL VAN LANDELIJK TOETSINGSKADER STIMULEREN VAN IMPLEMENTATIE VAN BEST PRACTICES EXTRAMURALISEREN VERSTERKEN EIGEN REGIE EN PARTICIPATIE GEZONDHEID VITALITEIT EN WELBEVINDEN INTEGRALE BENADERING DOELMATIGHEID DEEL II - INKOOPBELEID EN INKOOPPROCEDURE VAN MENZIS OPDRACHTGEVER, OPDRACHT, OMVANG VAN DE OPDRACHT OPDRACHTGEVER OPDRACHT Aanleiding Beschrijving Opdracht OMVANG VAN DE OPDRACHT CONTRACTEERRUIMTE OVEREENKOMST INKOOPPROCEDURE INDIENEN OFFERTE INTRA- EN EXTRAMURALE ZORG Webapplicatie Gebruik van de webapplicatie INDIENEN VAN DE INSCHRIJVING VOORWAARDEN OFFERTE Geldigheidsduur Onvoorwaardelijke Offerte Informatie verifiëring Kosten aanbieden Offerte Wijzigingen in situatie zorgaanbieder VRAGEN MET BETREKKING TOT DE OPDRACHT TEGENSTRIJDIGHEDEN / ONJUISTHEDEN PLANNING ONDERAANNEMERS GEHEIMHOUDING VOORBEHOUD OPDRACHTVERSTREKKING BEOORDELING EN OPDRACHTVERSTREKKING Toelichting op Offerte Beoordelingsprocedure Termijn van beoordeling Bekendmakingen beslissingen inzake aanvraag Offerte en gunnen Opdracht Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

4 5. BESTUURSVERKLARING EN DEFINITIE ZORGAANBIEDER BESTUURSVERKLARING DEFINITIE BESTAANDE EN NIEUWE ZORGAANBIEDERS Bestaande zorgaanbieders Nieuwe zorgaanbieders Eisen aan het ondernemingsplan SPECIFIEKE INKOOPVOORWAARDEN INTRAMURALE VERPLEGING EN VERZORGING UITGANGSPUNTEN INTRAMURALE ZORG KAVELINDELING V &V PRODUCTIEAFSPRAAK EN HERSCHIKKING SECTOR V&V Initiële Productieafspraak Herschikking Sector V&V Productieafspraken en herschikking nieuwe zorgaanbieders TARIEF STELLING INTRAMURALE VERPLEGING EN VERZORGING Inleiding Eigen verklaring Basistarief Sector V&V Opslagen en malussen tarief intramuraal sector V&V EXTRAMURALE ZORG PERSOONLIJKE VERZORGING, VERPLEGING EN BEGELEIDING PRODUCTIEAFSPRAAK Vaststelling tarief Vaststelling volume ZORG GELEVERD DOOR ZZP ERS EXTRAMURALE BEHANDELING Productieafspraak PRODUCTSPECIFICATIES WET EN REGELGEVING KLANTKEUZE BEHANDELING PRODUCTSPECIFICATIES V&V Productspecificaties V&V algemeen Productspecificaties per ZZP V&V BIJLAGE 1: PUBLIEKSVERSIE CQ METING BIJLAGE 2. UNIFORME AANSCHERPINGEN LANDELIJKE BELEIDSREGELS UNIFORME AANSCHERPING AFWEZIGHEIDSDAGEN (CA ) UNIFORME AANSCHERPING TOESLAG EPILEPSIE (CA ) UNIFORME AANSCHERPING TOESLAG INVASIEVE BEADEMING (CA ) UNIFORME AANSCHERPING TOESLAG NON-INVASIEVE BEADEMING (CA ) UNIFORME AANSCHERPING TOESLAG OBSERVATIE (CA ) Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

5 Voorwoord Voor u ligt het inkoopdocument 2015 Verpleging en Verzorging van de Menzis Zorgkantoren. In dit document staat verwoord onder welke voorwaarden zorgaanbieders een overeenkomst kunnen sluiten met Menzis voor het jaar Dit document kwam tot stand tegen de achtergrond van onzekerheid over de inrichting van de langdurige zorg. De politieke besluitvorming over de Wlz is nog niet afgerond. Het is daarom onzeker of Zorgkantoren vanaf 1 januari 2015 inkopen onder het regime van de Wlz of de huidige AWBZ. In dit inkoopdocument anticipeert Menzis op de toekomstige situatie dat Zorgkantoren alleen de zware intramurale ouderen- en gehandicaptenzorg inkopen, maar vooralsnog onder het regime van de AWBZ. Zorgkantoren hebben zich ten doel gesteld een belangrijke slag te maken in de uniformering van het inkoopbeleid. Dit Inkoopdocument is dan ook voor een groot deel gebaseerd op de afspraken die de Zorgkantoren daarover landelijk maakten. Daarnaast is op onderdelen sprake van continuering van het beleid dat Menzis de afgelopen jaren vorm gaf. Zo stimuleert Menzis binnen de Verpleging en Verzorging zorgaanbieders om zorgmedewerkers aansluiting te laten zoeken bij, en zich te laten registreren in, het Kwaliteitsregister Verpleging en Verzorging. Menzis vindt het belangrijk dat de zorg die zij inkoopt aansluit op de behoeften en wensen van klanten. Wij hebben daarom klantvertegenwoordigende partijen en klantenraden om advies gevraagd. Onder meer naar aanleiding daarvan zal Menzis in 2015 binnen de Verpleging en Verzorging het effectieve gebruik van zorgplannen monitoren. Voor Menzis blijft het uitgangspunt in het inkoopbeleid dat de beschikbaarheid van kwalitatief goede en betaalbare zorg gegarandeerd is. Het aanbod moet aansluiten bij de behoefte van mensen om zolang mogelijk zelf, of met ondersteuning van hun naasten, regie te kunnen blijven voeren over hun leven. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

6 Leeswijzer Dit inkoopdocument bestaat uit 2 delen. Het eerste deel betreft het landelijk uniform inkoopbeleid met daarin de inkoopthema s beschreven. Het tweede deel betreft het inkoopbeleid- en procedure van Menzis voor de sector Verpleging en Verzorging. Hieronder een korte weergave van de belangrijkste onderwerpen in dat deel. Procedure De inkoop van de AWBZ zorg door de Menzis Zorgkantoren vindt plaats via de procedure, inclusief de bijbehorende tijdlijn, zoals is beschreven in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 bevat de voorwaarden waaraan de inschrijver moet voldoen om in aanmerking te komen voor een overeenkomst. Offertes dienen voor vrijdag 15 augustus 2014, 17:00 uur door Menzis te zijn ontvangen. Webapplicatie De inschrijving verloopt via een webapplicatie. De webapplicatie is zodanig opgebouwd dat de zorgaanbieder via de applicatie aan Menzis alle informatie aanlevert die nodig is om de offerte te kunnen beoordelen. De webapplicatie is beschikbaar via of via Het gebruik van de webapplicatie wordt beschreven in paragraaf Volume Per november 2014 wordt met de zorgaanbieder een initiële productieafspraak gemaakt voor 2015 en in november 2015 een herschikkingsafspraak. De wijze waarop bij die afspraken het volume wordt bepaald, wordt beschreven in paragraaf 6.5 Tarief In de inkoopprocedure wordt door middel van opslagen en malussen een tarief vastgesteld voor prestaties waarvoor de inschrijver een gunning ontvangt. Het tarief wordt vastgesteld als percentage van het NZa-maximumtarief. Het basispercentage voor de V&V bedraagt 94% van het NZa-maximumtarief. Opslagen zijn mogelijk tot een totaal van maximaal 3%. De voorwaarden waaronder het tarief wordt bepaald, staan beschreven in paragraaf 6.6. Nieuwe zorgaanbieders Er wordt onderscheid gemaakt tussen bestaande en nieuwe zorgaanbieders. De verschillen tussen die zorgaanbieders en de verschillende voorwaarden die daarbij van toepassing zijn worden beschreven in paragraaf 5.2. Onderscheid tussen de verschillende soorten zorgaanbieders heeft voor de inschrijfprocedure vooral betrekking op de informatie die moet worden aangeleverd. Bijlagen In de bijlagen wordt op een aantal onderdelen informatie gegeven als aanvulling op de hoofdtekst. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

7 Definities AZR: Een systeem dat op klantniveau elektronisch gegevens uitwisselt tussen ketenpartijen. Dit gebeurt op basis van landelijk vastgestelde standaarden. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de afzonderlijke processen is verdeeld over de ketenpartijen. Behandeling (BH): De functie Behandeling zoals omschreven in het Besluit Zorgaanspraken AWBZ en de daarbij behorende prestaties, conform de beleidsregels van de NZa. Doorcontractering: Zie Onderaanneming. Fraude: Onder fraude wordt verstaan het opzettelijk plegen of trachten te plegen van valsheid in geschrifte, bedrog, benadeling van schuldeisers of rechthebbenden en/of verduistering bij de uitvoering van de AWBZ door de zorgaanbieder, met het doel een prestatie, vergoeding, betaling of ander voordeel te krijgen waarop de zorgaanbieder geen recht heeft of recht kan hebben. GGZ: Geestelijke Gezondheidszorg. Hoofdaannemer: De zorgaanbieder die voor de uitvoering van de Opdracht één of meerdere Onderaannemers wenst in te schakelen en die, indien hem de Opdracht wordt gegund, de enige contractuele wederpartij van Menzis zal zijn. Indicatiebesluit: Het besluit van het daartoe bevoegde indicatieorgaan waarin de zorgaanspraak van een Verzekerde is vastgesteld. Inkoopdocument: Dit document met bijlagen. Kavels: Een prestatiesegment waarvoor de zorgaanbieder een Offerte kan indienen voor de functies waarvoor de zorgaanbieder is toegelaten. De Kavelindeling is nader omschreven in paragraaf 6.4 Klant: Verzekerde die aanspraak maakt op Zorg Mededeling van de gunningsbeslissing (per mail): De keuze van Menzis voor de zorgaanbieder aan wie zij voornemens is te gunnen. Deze mededeling houdt geen aanvaarding in van een aanbod van een zorgaanbieder. Nieuwe (zorg)aanbieder: Een zorgaanbieder waarmee Menzis gedurende het jaar 2014 geen Overeenkomst voor intramurale Zorg heeft gesloten in één van haar regio s of een zorgaanbieder waarmee Menzis gedurende het jaar 2014 een Overeenkomst voor intramurale zorg heeft gesloten in één van haar regio s en die nu wil inschrijven voor een andere regio. De nieuwe zorgaanbieder is nader omschreven in paragraaf Nota van inlichtingen: Een schriftelijke weergave van verstrekte inlichtingen naar aanleiding van vragen en/of opmerkingen ten aanzien van het Inkoopdocument en Bijlagen. Offerte: Een inschrijving naar aanleiding van dit Inkoopdocument. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

8 Onderaannemerschap: Er is sprake van onderaanneming indien een zorgaanbieder (de hoofdaannemer) voor (een deel van) daadwerkelijke zorg een andere zorgaanbieder of ZZP-er (de onderaannemer) inschakelt. Opdracht: De Opdracht zoals beschreven in het Inkoopdocument en Bijlagen; gezien de omvang van deze Opdracht wordt deze verdeeld in deelopdrachten, te verrichten door verschillende zorgaanbieders. Overeenkomst: De als Bijlage B bijgevoegde Overeenkomst (eventueel) gewijzigd bij Nota van inlichtingen. Overgangsrecht: Het overgangsrecht, zoals verwoord in de (concept) wettekst en Memorie van Toelichting van de Wet Langdurige zorg, voor klanten met een ZZP indicatie, die deze indicatie verzilveren middels een extramuraal zorgarrangement (functies en klassen). Productieafspraak: Door Partijen overeengekomen volume en prijs voor een prestatie of geheel van prestaties. Sector: Verdeling van de AWBZ-zorg in Verpleging & Verzorging (V&V), Gehandicaptenzorg (GZ). Verzekerde: Degene die verzekerd is ingevolge de AWBZ en als zodanig bij een zorgverzekeraar is ingeschreven. VPT: Volledig Pakket Thuis. WLZ: Wet Langdurige Zorg. ZN: Zorgverzekeraars Nederland. (Zorg)aanbieder: De onderneming die een Offerte indient naar aanleiding van dit inkoopdocument. Zie voor nadere definiering paragraaf en Zorg c.q. Zorgverlening: De Zorg, omschreven bij of krachtens het bepaalde in de AWBZ en het Besluit Zorgaanspraken AWBZ, voor zover de zorgaanbieder daarvoor is toegelaten en waarover een Productieafspraak is gemaakt. Zorgkantoor: Een instelling als bedoeld in artikel 3, tweede lid, van het Administratiebesluit Bijzondere Ziektekostenverzekering die door de Zorgverzekeraar is gemandateerd en gemachtigd op te treden in een bepaalde regio in casu Stichting Zorgkantoor Menzis. Zorgkantoorregio( s): De regio waarin het Zorgkantoor actief is. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

9 Zorg(leef)plan: Een concrete invulling van de door de zorgaanbieder te verlenen Zorg per Verzekerde, gebaseerd op de geïndiceerde Zorg. Het Zorgplan wordt overeengekomen tussen Verzekerde en de zorgaanbieder. Het Zorgplan wordt ook wel individueel begeleidingsplan, behandelplan of ondersteuningsplan genoemd. Zorgverzekeraar: Een Zorgverzekeraar als bedoeld in artikel 1 onderdeel b van de Zorgverzekeringswet, die zich overeenkomstig artikel 33 AWBZ als zodanig heeft aangemeld voor de uitvoering van de AWBZ en daarvoor is toegelaten. ZZP ers: Zelfstandigen Zonder Personeel, die beschikken over een VAR-WUO verklaring. ZZP: Zorgzwaartepakket. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

10 Algemeen De langdurige zorg staat aan de vooravond van een belangrijke hervorming en transitie. De kaders zijn echter nog niet geheel duidelijk. Zo dient er onder andere nog besluitvorming over de Wet langdurige zorg plaats te vinden. Binnen deze context treffen de Zorgkantoren de voorbereidingen en uitwerking voor de zorginkoop Uitgangspunt van de Zorgkantoren is het voeren van een bestendig beleid. Echter voor 2015 hebben Zorgkantoren te maken met een tweeledige opdracht die op onderdelen zorgt voor een breuk tussen het beleid 2014 en 2015 én waarbij Zorgkantoren door de onzekerheden over de toekomstige (budgettaire) kaders moeten anticiperen op de toekomst. Allereerst hebben Zorgkantoren voor 2015 een behoorlijke eerste slag gemaakt tot uniformering. Hierbij is rekening gehouden met het verschil in ambitie voor de sectoren V&V en GZ op langere termijn. Gezamenlijk zijn een aantal thema s benoemd die Zorgkantoren belangrijk vinden als beweging voor de sectoren V&V en GZ. Kritisch is gekeken naar passende inkoopcriteria, waar de Zorgkantoren graag in samenwerking met het veld naar de toekomst toe nadere uitwerking aan geven. Het doel is om de (ervaren) administratieve lasten te verminderen. zorgaanbieders die werken met meerdere Zorgkantoren gaan door de uniformeringsslag minder administratieve lasten ervaren. zorgaanbieders die niet met meerdere Zorgkantoren werken kunnen dit jaar te maken hebben met (grote) wijzigingen in het inkoopbeleid ten opzichte van vorig jaar. Naast meer uniformering is er ook kritisch gekeken naar mogelijkheden van vereenvoudiging. Uitgangspunt van de Zorgkantoren is dat in beginsel uitsluitend gebruik wordt gemaakt van reeds beschikbare gegevens. Zorgkantoren vragen alleen aanvullende informatie en/of documenten op indien noodzakelijk en ten diensten van hun rol en verantwoordelijkheid in het stelsel. Daarnaast komt het inkoopbeleid tot stand in een tijd van onzekerheid over de inrichting van de langdurige zorg. Op dit moment is de Wlz in behandeling in het parlement. Het is daarom onzeker of Zorgkantoren vanaf 1 januari 2015 inkopen onder het regime van de Wlz of de huidige AWBZ. Zoals aangegeven anticiperen Zorgkantoren in de voorbereiding wel op de toekomstige situatie. Dit betekent dat de voorbereidingen zijn gestart in de beleving dat de inkoop 2015 alleen de zware intramurale ouderen-en gehandicaptenzorg bevat. Dat is er ook de reden van dat de inkoop van de zorg die onder volgens de (nog niet aangenomen) Wlz onder het overgangsrecht zou vallen, afzonderlijk van de inkoop van zware intramurale zorg wordt omschreven. Ten tijde van deze voorbereidingen is bekend geworden dat ook een deel van de langdurige GGZ achterblijft in de Wlz. Hierover worden momenteel in overleg met het veld aparte afspraken gemaakt. Zolang VWS nog geen reactie heeft gegeven op de ZN-brief van 18 juli, gaan de Zorgkantoren er van uit dat kortdurend eerstelijns verblijf met ingang van naar de Zvw wordt overgeheveld. Wanneer VWS met aangepast beleid komt, zullen de zorgverzekeraars hieraan invulling geven. Zodra duidelijk wordt dat kortdurend eerstelijns verblijf alsnog in de AWBZ/Wlz blijft, zullen de Zorgkantoren bekend maken op welke wijze reeds in 2014 voor herstelzorggecontracteerde zorgaanbieders voor kortdurend eerstelijns verblijf productieafspraken kunnen maken. Gezien bovenstaande opdracht en ontwikkelingen anders is dan voorgaande jaren is landelijk door Zorgkantoren gezamenlijk het inkoopdocument Zorginkoop langdurige zorg 2015 opgesteld. Dit inkoopdocument geeft de beweging en de afspraken weer die Zorgkantoren voor 2015 gezamenlijk maken. Dit document vormt de basis van het inkoopbeleid van zorgkantoren, en is integraal overgenomen in het inkoopbeleid van Menzis Het landelijk inkoopdocument is opgesteld voor de sectoren GZ en V&V. Dit document is toegeschreven naar de sector V&V. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

11 Deel I - Landelijk uniform Inkoopbeleid Inkoopthema s In dit hoofdstuk worden de inkoopthema s, zoals deze landelijk gezamenlijk door de Zorgkantoren zijn uitgewerkt in het inkoopdocument Zorginkoop langdurige Zorg weergegeven. Het document is te downloaden via de website van ZN, Hoewel het document opgesteld is voor beide sectoren, ligt de nadruk hier op de V&V. Voor de V&V gelden 8 inkoopthema s. Drie thema s zijn vervat in landelijk uniforme inkoopcriteria; kwaliteit, innovatie en integrale zorg. Daarnaast hebben Zorgkantoren de mogelijkheid een beperkt aantal eigen criteria toe te voegen (Zie de uitwerking van de criteria door Menzis in deel II hoofdstuk 6). Thema s 1. Administratieve lasten V V&V Thema s 2. Kwaliteit V V 3. Innovatie a. Nieuwe innovatie b. Best practice 4. Extramuraliseren V 5. Versterken eigen regie/participatie V 6. Gezondheid, vitaliteit en welbevinden V 7. Integrale zorg V V 8. Doelmatigheid V Tabel 1. Zorgthema s Inkoop criteria 1. Administratieve lasten V V&V Criteria (uniform) Regels en administratie in de zorg zijn onontkoombaar. De langdurige zorg wordt betaald uit collectieve middelen en de maatschappij eist een verantwoording over de uitgaven van deze middelen. De verantwoording schiet het doel voorbij wanneer er in de zorg te veel wordt gefocust op het voeren van administratie en registratie. Deregulatie lijkt de nieuw ingeslagen weg. Dit is onder andere te zien aan de pilots die de afgelopen jaren op het thema administratieve lastenvermindering lopen en hebben gelopen. Zorgkantoren ondersteunen deze lijn en willen actief bijdragen aan het terugdringen van administratieve lasten. Zorgkantoren hebben hier bij deze inkoopronde bewust naar gekeken. Zo is de overeenkomst uniform opgesteld en is bij het opstellen van inkoopcriteria de vraag gesteld of de regel of het criterium noodzakelijk is, of wat gevraagd wordt proportioneel is met het oog op wat Zorgkantoren willen bereiken. zorgaanbieders gaan dit jaar merken dat er minder of soms anders wordt uitgevraagd dan voorheen. Uitgangspunt hierbij is dat Zorgkantoren zoveel mogelijk gebruik maken van reeds beschikbare gegevens, mits deze voldoende toegankelijk en actueel zijn. Daarnaast streven Zorgkantoren naar een bestendige lijn ten aanzien van de inkoopcriteria en volgen zij het principe high trust, high penalty, dat resulteert in minder bewijslast. Onder high trust wordt verstaan dat Zorgkantoren in grotere mate erop vertrouwen dat zorgaanbieders aan de gestelde regelgeving en eisen voldoen. Het is aan de zorgaanbieder zelf om aan te geven wanneer hij niet (of niet meer) aan de voorwaarden voldoet. Bij een ongewijzigde situatie wordt van zorgaanbieders niet gevraagd bewijsstukken opnieuw aan te leveren. Zorgkantoren willen in principe deze verantwoordelijkheid bij de zorgaanbieder laten en willen werken vanuit een basis van vertrouwen. Wanneer er een basis van vertrouwen is tussen zorgkantoor en zorgaanbieder, scheelt dit in de bewijslast. Echter, als het vertrouwen wordt geschaad gaan Zorgkantoren over op high penalty. V Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

12 Verder hebben de Zorgkantoren een uniformeringslag gemaakt. Zo is de uitvraag van Zorgkantoren aan zorgaanbieders voor het overgrote deel gelijkgetrokken met daarbij het behoud van regionale verschillen. In de praktijk zal dit resulteren in een lastenvermindering voor zorgaanbieders die te maken hebben met verschillende zorgkantoren. Ook op inkoopcriteria is een uniformeringslag toegepast. Daar waar Zorgkantoren nog verschillende inkoopcriteria hanteren en andere documenten opvragen, vloeit dit voort uit de regionale behoefte. Niet alleen Zorgkantoren hebben de taak om administratieve lasten te beperken, alle partijen (zorgaanbieders, toezichthouders en overheid) moeten kritisch kijken naar de toepassing en uitwerking van de regels. Er is een behoorlijke variatie in hoe partijen de regels toepassen en dus hoeveel tijd dit qua registratie en administratie vraagt. Startpunt voor deregulering ligt dan ook in hoge mate bij de verschillende partijen zelf. 2. Kwaliteit Zorgkantoren hebben de verantwoordelijkheid om voor hun verzekerden zorg te dragen voor kwalitatief goede en betaalbare gezondheidszorg. In juli 2011 heeft ZN het visiedocument Visie op kwaliteit, samenwerken voor de verzekerde uitgebracht. In dit visiedocument stellen zorgverzekeraars (zowel voor de care en cure) vast dat zij zonder gemeenschappelijke uitgangspunten noodzakelijke kwaliteitsverbeteringen in de zorg niet kunnen realiseren en daarom eenheid van taal willen realiseren. Dit maakt het makkelijker om de juiste kwaliteitsinformatie te verzamelen en verzekerden goed te informeren over kwaliteitsverschillen in de zorg. Zorgkantoren werken samen in het bepalen van relevante kwaliteitsindicatoren, het verzamelen van kwaliteitsgegevens en het verwerken/normeren van deze kwaliteitsgegevens. Vervolgens kunnen Zorgkantoren naar hun eigen inzicht de kwaliteitsinformatie gebruiken in de zorginkoop. Het gezamenlijk kwaliteitsbeleid van Zorgkantoren berust op de drie pijlers, te weten: 1. (Medisch) Inhoudelijke kwaliteit: zorg moet voldoen aan de professionele standaard, zorg moet veilig en effectief zijn en integraal worden geleverd. Zorgkantoren leggen de focus op uitkomsten van zorg en kwaliteit van leven/kwaliteit van bestaan. 2. Klantgerichtheid: de zorg is toegesneden op de wensen van de klant. De klant krijgt alle aandacht en informatie en kan makkelijk terecht. 3. Doelmatigheid: de prijs/kwaliteit verhouding van de zorg. Wat kwalitatief goede zorg is binnen de langdurige zorg en aan welke randvoorwaarden deze moet voldoen, moet opnieuw geformuleerd worden. Kwaliteit is een containerbegrip en een goede operationalisering hiervan is op zijn plaats. In de sector Verpleging en Verzorging is het de komende periode de opdracht aan partijen om te definiëren wat wordt verstaan onder goede kwaliteit in de langdurige zorg. Zorgkantoren en het Zorginstituut Nederland zien hier met name een rol voor de professional (werkzaam bij de zorgaanbieder) en de klantorganisaties. Vervolgens dient deze vertaald te worden in een objectieve vergelijkbare maat voor Zorgkantoren die bijdraagt bij het inkopen op uitkomsten en het stimuleren van verbeteringen. In 2015 gaan Zorgkantoren graag het gesprek aan om te komen tot een concrete ontwikkelagenda met de ambitie om voor de zorginkoop 2016 de eerste resultaten te benutten. Tot er een alternatief is gebruiken Zorgkantoren de huidige bestaande instrumenten. Kwaliteit bij de zorginkoop 2015 In het zorggebied Verpleging en Verzorging staat het verlenen van zorg op maat centraal. Voor de kwaliteit van leven is het belangrijk dat zorg en ondersteuning afgestemd is op de individuele behoeften van de verzekerden. De zorg moet voldoen aan de professionele standaard, is veilig en effectief, en wordt integraal geleverd. Daarnaast moet de zorg ook toegesneden zijn op de behoefte van de klant. Informatie over de kwaliteit en betaalbaarheid van zorg op zorgaanbiedersniveau kan uit diverse bronnen worden gehaald. Zorgkantoren gebruiken onder andere de gegevens van de landelijke kwaliteitskaders voor het beoordelen van de kwaliteit van zorg. Echter, kwaliteit van zorg is meer dan alleen de informatie die voortkomt uit de indicatoren, Zorgkantoren kijken ook naar andere bronnen. Te denken valt aan de ervaringen van de experimenten regelarm, ervaringen van specifieke doelgroepen en uitkomsten van dossieronderzoek. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

13 Overeenkomst 2015 Allereerst stellen Zorgkantoren middels de overeenkomst 2015, contractuele voorwaarden op het gebied van kwaliteit. Aan deze voorwaarden dient een zorgaanbieder te voldoen om überhaupt in aanmerking te komen voor een overeenkomst. Zo zijn er voorwaarden bepaald voor het transparant maken van de kwaliteitsgegevens voor de klant, het delen van de gegevens van de klant als ook het samenwerken met de cliëntenraden bij het opstellen van verbeterplannen. Kwaliteitskaders/indicatoren Daarnaast onderschrijven Zorgkantoren de kwaliteitskaders V&V. Zorgkantoren vragen naast het kader geen eigen kwaliteitsindicatoren uit. Deze kwaliteitskaders zijn leidend voor het inkopen op kwaliteit. Dit betekent dat criteria die via het kwaliteitskader uitgevraagd worden, niet in aanvullende inkoopcriteria door Zorgkantoren worden vervat. Normering De gegevens die voortkomen uit de kwaliteitskaders worden voor beide sectoren geformuleerd in een norm. Deze norm bepaalt eenduidig of een zorgaanbieder wel of niet hier aan voldoet. Dit leidt er toe dat er geen verschil kan zijn tussen zorgkantoren. Indien een zorgaanbieder voldoet, voldoet hij voor ieder Zorgkantoor. De wijze van toepassing en weging kan wel per Zorgkantoor verschillen. Ter illustratie: een zorgaanbieder scoort positief ten opzichte van de norm, hoe het Zorgkantoor met deze norm omgaat (tarief, gesprekken, verbeterplan etc.) is aan het Zorgkantoor zelf. Dit wordt door het Zorgkantoor vastgelegd in het inkoopbeleid. Tevens wordt in het inkoopbeleid de methodiek uitgelegd hoe tot de norm gekomen is. zorgaanbieders worden tijdens de inkoopprocedure op de hoogte gebracht over hoe zij scoren ten aanzien van deze norm. Criterium CQ V&V Zorgkantoren hanteren in de zorginkoop 2015 uniforme normen voor de beoordeling van de kwaliteitsindicatoren in de sector V&V. Door middel van een uniforme normering van de zorg voor kwaliteit indicatoren krijgen organisatorische eenheden (OE s ontsluitingsniveau van gegevens binnen de VVT) bij alle Zorgkantoren dezelfde waardering. Uniformering vindt plaats doordat alle Zorgkantoren gezamenlijk een norm hebben geformuleerd op het gebied van kwaliteit. De Zorgkantoren baseren zich daarbij op een door Mediquest ontwikkelde methodiek voor het in kaart brengen van de kwaliteit in de V&V. De uiteindelijke score van de kwaliteitsindicatoren op instellingsniveau wordt vervolgens vertaald in een kleurtoekenning: Groen (boven het branchegemiddelde); Oranje (overeenkomstig het branchegemiddelde); Rood (beneden het branchegemiddelde). Norm percentage: De zorgaanbieder voldoet aan het criterium kwaliteit voor de V&V indien 65% van de intramurale OE s onderdeel uitmaakt van de beste 25% van alle OE s. Transparantie Zorgkantoren vinden het belangrijk dat de kwaliteitsgegevens (openbaar) beschikbaar komen. Deze informatie is noodzakelijk voor keuze-informatie voor verzekerden, zodat zij weloverwogen kunnen kiezen. Ook vinden Zorgkantoren het belangrijk dat deze gegevens gedeeld worden met de cliëntenraad/cliëntenraden zodat er afspraken gemaakt worden over verbetertrajecten. Verstevigen positie cliëntenraad Zorgkantoren vinden het van groot belang dat de klant betrokken is bij de wijze waarop zorg wordt geleverd. Een van de manieren waarop de klant inspraak heeft op de zorg in een instelling is door middel van de cliëntenraad. Zorginkopers gaan graag in gesprek met cliëntenraden om te bezien op welke manier de zorgverlening en inspraak beter kan. Inspraak en regie van de klant over zijn zorgplan en over de instelling zijn namelijk van groot belang voor de ervaren kwaliteit van leven. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

14 Zorgkantoren hebben voor de (centrale) cliëntenraad een enquête ontwikkeld met een tiental vragen. Hierin zijn de opmerkingen van de landelijke klantorganisaties meegenomen. Van de enquête zijn verschillende versies beschikbaar. Zo is er is een enquête ontwikkeld voor klanten in een instelling voor Verpleging en Verzorging. Deze enquête wordt via de zorgaanbieder aangeleverd bij de (centrale) cliëntenraad en zodoende dat de cliëntenraad deze rechtstreeks aan het Zorgkantoor kan retourneren. De uitkomsten van deze enquête dienen als input te worden gebruikt voor gesprekken/bijeenkomsten tussen het Zorgkantoor en de cliëntenraden. Ook kunnen ze in overleg met de cliëntenraad worden gebruikt in gesprek tussen Zorgkantoor en zorgaanbieder. Het invullen van de enquête is niet verplicht en er hangt geen criterium aan. 3. Innovatie Het ministerie van VWS verstaat onder een innovatief zorgaanbod: nieuwe zorg- en ondersteuningsconcepten die door bestaande en nieuwe zorgaanbieders worden aangeboden ten behoeve van burgers/klanten in de langdurige zorg en die binnen de context van de AWBZ wordt aangeboden. Dit kan worden bereikt door nieuwe, inhoudelijke zorgconcepten en/of toepassing van (nieuwe) technologie in de zorg. Als resultaat van deze innovatie wordt het versterken van de eigen regie en zelf-/samenredzaamheid beoogd, alsmede het verhogen van de (arbeids)productiviteit in de zorg met gelijkblijvende kwaliteit. Zorgkantoren willen enerzijds de ontwikkeling van deze nieuwe innovaties stimuleren. Zorgkantoren zijn van mening dat de huidige regelgeving, zoals de beleidsregel Innovatie van de NZa, dit belemmert en doen een alternatief voorstel. Anderzijds stimuleren van zorgaanbieders om bestaande en bewezen concepten/best practices van andere zorgaanbieders binnen de eigen organisatie te implementeren. Voor het jaar 2015 wordt dan ook het volgende onderscheid gemaakt: Stimuleren nieuwe innovatie door middel van landelijk toetsingskader; Stimuleren van implementatie best practices Stimuleren nieuwe innovatie door middel van landelijk toetsingskader ZN vraagt VWS en de NZa de beleidsregel Innovatie te laten vervallen en de middelen onder de contracteerruimte te brengen. Zorgkantoren hebben de wens om gezamenlijk met zorgbranches en klantenorganisaties een toetsingskader te ontwikkelen voor innovatie om recht te doen aan de behoefte van het veld. Aan de NZa is gevraagd om te starten met een verkennend onderzoek waar onder andere gekeken wordt naar: de knelpunten ten aanzien van de huidige beleidsregel Innovatie; welke instrumenten en/of alternatieven er zijn om innovatie te stimuleren; de samenhang met het experimenteerartikel in de Wlz; Zorgkantoren zien een landelijk toetsingskader als volgt: Door innovatie kan onder meer worden voorgesorteerd op arbeidsmarktproblematiek en bezuinigingen. Ook biedt innovatie ruimte voor ontwikkeling van nieuwe, slimme en betere zorg. Het stimuleren van innovaties die bijdragen aan het verbeteren van efficiëntere processen, betere kwaliteit van zorg, integrale zorg en substitutie van professionele zorg naar mantelzorg of zelfzorg gaan cruciaal worden. Zorgkantoren zijn van mening dat het in deze markt met name de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieders zelf is om te vernieuwen. Investeren in nieuwe ontwikkelingen doen zorgaanbieders in principe zelf, en indien succesvol verdient dit zichzelf later terug. Zorgkantoren kunnen hen hierin stimuleren en faciliteren en witte vlekken oppakken. Daarbij wordt geadviseerd hoofdzakelijk te kijken naar bewezen concepten die verder opgeschaald worden in plaats van het stimuleren van nieuwe ideeën. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

15 Uitgangspunten zijn hierbij in ieder geval: Innovatie vindt niet exclusief plaats bij nieuwe zorgaanbieders. Ook bestaande zorgaanbieders kunnen innovatieve projecten opstarten; Innovatie moet betrekking hebben op verbetering van de langdurige zorg; Innovatie komt tot stand in samenwerking met zorgkantoren, klantenorganisaties en zorgaanbieders. Innovatie moet leiden tot: nieuwe zorg- en ondersteuningsconcepten. Bijvoorbeeld een verbetering van integrale zorg, inzet van een hoger deskundigheidsniveau, betere sturingsmogelijkheden op nieuwe inhoudelijke concepten; vernieuwde samenwerking tussen zorgaanbieders in de AWBZ; nieuwe en betere toepassing van technologie in de zorg. Resultaten hiervan zijn: versterking van zelf- en samenredzaamheid/eigen regie; verhoging van (arbeids-)productiviteit in de zorg met gelijkblijvende kwaliteit; verbeterde kwaliteit van zorg. Dit voorstel wordt in de loop van 2015 in samenspraak met partijen vorm gegeven Stimuleren van implementatie van best practices Innovatie biedt ruimte voor ontwikkeling van nieuwe, slimme en betere zorg. Het stimuleren van innovaties die bijdragen aan het verbeteren van efficiëntere processen, integrale zorg en substitutie van professionele zorg naar mantelzorg of zelfzorg zullen in de toekomst cruciaal worden. Door innovatie kan onder meer worden voorgesorteerd op arbeidsmarktproblematiek en bezuinigingen. Zorgkantoren zijn van mening dat het met name de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieders zelf is om te vernieuwen. Investeren in nieuwe ontwikkelingen doen zorginstellingen in principe zelf. Indien dit succesvol is, verdient dit zichzelf later namelijk terug. Om te voorkomen dat zorgaanbieders het wiel opnieuw gaan uitvinden, willen Zorgkantoren voor het jaar 2015 zorgaanbieders stimuleren van elkaar te leren door mogelijk te maken dat best practices of elders bewezen innovatieve concepten worden geïmplementeerd in de eigen organisatie. Voorwaarden zijn dat deze best practices gericht zijn op de zorg en de thema s, zoals genoemd in het hierna opgenomen inkoopcriterium. Innovatie gericht op de organisatorische en bedrijfsmatige processen worden door de zorgaanbieders uit het instellingsbudget gefinancierd. Een best practice is een techniek, werkmethode of activiteit die zich als effectiever heeft bewezen dan enige andere techniek, methode etc. De gedachte is dat met de juiste werkmethode een project uitgevoerd kan worden met minder problemen, minder onvoorziene complicaties en betere eindresultaten. Het is dus voor organisaties belangrijk de "best practices" binnen hun branche, in dit geval de V&V, te kennen en de eigen manier van werken hiermee te kunnen vergelijken. De best practices van de ene organisatie hoeft niet een passende best practices voor een andere organisatie te zijn. Een goed begrip van de context, de randvoorwaarden en de kritieke succesfactoren is essentieel. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

16 Criterium Innovatie (best practices) De aanbieder kan één of meerdere best practices of elders bewezen innovatieve concepten in het jaar 2015 implementeren binnen de eigen organisatie. Het gaat hierbij om innovaties die direct bijdragen aan een doelmatige inzet van zorg, toename van de arbeidsproductiviteit en een betere kwaliteit van zorg en zijn gericht op één van de volgende thema s: bevorderen van de eigen regie en/of zelf-/samenredzaamheid; vitaliteit; integrale benadering; meer inzet van mantelzorg of zelfzorg; vermindering van complexe zorgvraagstukken. Om als een best practice te gelden stellen zorgkantoren als voorwaarde dat er wordt samengewerkt met een universiteit, hogeschool of ander kennisinstituut. Dit blijkt uit het plan van aanpak van de aanbieder. Innovaties waarvan verwacht mag worden dat de aanbieder deze uitvoert vanuit de reguliere bedrijfsvoering, vallen niet onder dit criterium. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld het digitaliseren van het zorgplan. Ook innovaties die via ander fondsen worden gefinancieerd vallen hier buiten. Beoordeling hiervan is aan het Zorgkantoor. Voorwaarden: De zorgaanbieder dient een plan van aanpak in waarin hij aantoont dat de best practice wordt geïmplementeerd op het gebied van één van de eerder genoemde thema s en bijdragen aan doelmatige inzet van zorg, toename van de arbeidsproductiviteit en een betere kwaliteit van de zorg.. Zorgaanbieders die een best practice implementeren, stimuleren intercollegiale werkbezoeken en meeloopstages. Het plan van aanpak moet bij inschrijving worden ingediend volgens een door het zorgkantoor beschikbaar gesteld format. Het plan van aanpak moet met de cliëntenraad zijn besproken. De zorgaanbieder geeft voor een door het Zorgkantoor te bepalen datum inzicht over de voortgang van de implementatie van de best practice is. Het Zorgkantoor zal het plan van aanpak bovendien toetsen op de volgende uitgangspunten: Betreft het de implementatie van één of meerdere best-practises en/of elders bewezen innovatieve concepten gericht op de één van de eerder genoemde thema s. De beoogde resultaten zijn gericht op de AWBZ/Wlz-klant en zijn AWBZ/Wlz-zorgvraag. Het project vindt plaats in 2015, en moet in principe zijn geïmplementeerd in het jaar Indien dit niet wordt gehaald, wordt dit besproken met het Zorgkantoor. Het plan van aanpak zoals geformuleerd door de zorgaanbieder is SMART en voldoende ambitieus passend bij de ambitie en de mogelijkheden van de zorgaanbieder. De kosten van het project moet minimaal in verhouding staan tot de incentive die er tegenover staat. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

17 4. Extramuraliseren VWS voert een beleid dat erop gericht is mensen langer thuis te laten wonen met ondersteuning vanuit het sociale- en zorgnetwerk rondom de klant. De Zorgkantoren onderschrijven dit beleid maar realiseren zich dat dit ook consequenties heeft voor de intramurale capaciteitsontwikkeling in de AWBZ. De Zorgkantoren achten het noodzakelijk om eenduidige uitgangspunten te ontwikkelen zodat ook in de toekomst voldoende AWBZ zorg van een goede kwaliteit kan worden ingekocht. De onderstaande beschrijving dient als toelichting op dit beleid waarbij een nadrukkelijk voorbehoud geldt met betrekking tot landelijke beleidswijzingen. Nieuwe dynamiek bij doorgang Wlz De Wlz gaat een andere dynamiek kennen dan de huidige AWBZ. Door de vrije keuze voor VPT, het onderbrengen van PGB onder de contracteerruimte, en het overgangsrecht voor mensen op de wachtlijst, is het moeilijk de verblijfscapaciteit te voorspellen die Zorgkantoren moeten inkopen. Daarnaast ontwikkelt ook de private markt zich. Deze dynamiek betekent voor Zorgkantoren dat nog meer dan voorheen, de klant als uitgangspunt genomen dient te worden. De focus komt te liggen op het aantal klanten waarvoor Zorgkantoren een zorgplicht hebben in plaats van het aantal bedden dat moet worden ingekocht. Het aantal klanten wordt door de overheid beperkt tot de hoge ZZP s, voor de V&V betreft dat ZZP V&V 4 tot en met 10. ZZP VV4 wordt (conform brief Wlz kenmerk LZ) in 2015 niet ge-extramuraliseerd. Zorgkantoren hebben de taak om in deze dynamiek toch de noodzakelijke ombuigingen te realiseren waarbij enerzijds recht wordt gedaan aan de vrije klantkeuze voor VPT, PGB of ZIN in een verblijfsinstelling en kwaliteit van zorg, en anderzijds aan zorgaanbieders die zoeken naar zekerheden waarbinnen zij hun ondernemerschap kunnen tonen. VWS en Zorgkantoren zijn zich bewust van de opgave van afbouw van capaciteit. Afgesproken is dat Zorgkantoren de afbouw van deze capaciteit afstemmen op het gebruik van intramurale zorg zowel voor klanten die nu in zorg zitten als voor klanten met een laag zzp die in 2015 in een instelling instromen. De contracteerruimte is door VWS geraamd op basis van verwachte afbouw. De Zorgkantoren worden geacht om productieafspraken te maken voor deze klanten op basis hiervan. De volumeontwikkelingen op het terrein van langer thuis zullen VWS, Zorgkantoren en de NZa nauwgezet gemonitord worden. Daar wordt dit najaar mee gestart. Indien zich afwijkingen van de ramingen voordoen die financiële consequenties hebben dan zal VWS het initiatief nemen om dat met genoemde partijen te bespreken. Voor een nadere uitwerking hiervan en voor de maatregelen die VWS bereid is te nemen bij knelpunten wordt verwezen naar de brief van VWS betreffende het financieel kader 2015 aan de NZa ( kenmerk LZ). Met zorgaanbieders zal binnen voornoemde kaders het gesprek gevoerd moeten worden over toekomstige ontwikkelingen en de benodigde capaciteit. Voorspellen van capaciteit De ontwikkeling van de vraag laat zich lastig voorspellen. De vraag is of klanten met een meer complexe zorgvraag in de toekomst blijven kiezen voor opname als alles wordt ingericht op de levering van (complexe) zorg thuis. Het door VWS benoemde overgangsrecht heeft ook op korte termijn een effect, omdat deze groep klanten in 2015 een definitieve keuze moet maken. De nieuwe dynamiek die de Wlz in gang zet, gaat ondernemerschap van zorgaanbieders vergen om zodoende flexibel op de vrije klantkeuzes te kunnen inspelen. Taakstelling Zorgkantoren krijgen te maken met kortingen op de contracteerruimte. Bovendien is er maar een beperkte groeiruimte beschikbaar voor de langdurige zorg. Hierdoor ontstaat een spanning tussen de huidige capaciteit en de toekomstige capaciteit. zorgaanbieders moeten hierop inspelen. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

18 Sector V&V De taakstellingen kennen een verschillend tempo per sector. Zo wordt de V&V sector geconfronteerd met een hoger tempo van extramuralisering dan de GZ sector, mede veroorzaakt door de kortere gemiddelde verblijfsduur in de V&V. Wij verwachten dat er tot het jaar 2019 sprake is van een afname van de AWBZ-indicaties en dat vanaf 2019 richting het jaar 2025 er mogelijk weer een grote vraag naar voorzieningen ontstaat. Per regio kan dit tijdstip en het tempo uiteraard verschillen. Bepalen intramurale capaciteit Het hanteren van een normering om te bepalen welke capaciteit af- of opgebouwd dient te worden biedt geen definitieve zekerheden en is in het licht van de hervorming van de langdurige zorg een te smalle benadering. Wel kunnen rekenmodellen, bijvoorbeeld zoals de TNO Caretool, behulpzaam zijn in de raming van de benodigde capaciteit aan AWBZ-zorg. Of dit verblijfsinstellingen moeten zijn, VPT-voorzieningen of anderszins valt nog nader te bezien en gaat bepaald worden door de zorgvragers. Voorlopige analyse laat zien dat de capaciteitsontwikkeling tussen de diverse regio s en per sector zeer verschillend kan zijn. Vanuit de rol van Zorgkantoren om voldoende kwalitatief verantwoorde intramurale AWBZ-zorg in te kopen, willen Zorgkantoren met zorgaanbieders in gesprek over de toekomstig in te kopen intramurale zorg. Dit doen Zorgkantoren bij de inkoop 2015, rekening houdend met de volgende uitgangspunten: De vraagontwikkeling: o de veranderende (verzilvering van de) zorgvraag; o demografische ontwikkelingen in de regio; o speciale doelgroepen; o ontwikkeling van de wachtlijsten; o voldoende spreiding rekening houdend met toegankelijkheid. Het beschikbare financiële kader: regulier/vpt/pgb: o meer sturen op de vraag van de klant en wachtlijsten en niet op aanbod. De uitkomsten vanuit de regionale analyse, waarbij Zorgkantoren de spreiding, specialisatie en beschikbaarheid meewegen. Spreiding Door witte vlekken te benoemen is het mogelijk in een regio tot keuzes te komen ten aanzien van spreiding. Specialisatie Landelijk zijn er een aantal zorgaanbieders die zeer gespecialiseerd zijn in zorg voor een doelgroep met een relatief klein volume. Als gevolg van de specialisatie in combinatie met het volume richten deze zorgaanbieders zich op een groter werkgebied dan zorgaanbieders van reguliere ouderenzorg. Daarnaast kunnen zorgaanbieders binnen een regio gespecialiseerd zijn in zorg voor een doelgroep met een relatief groot volume. Beschikbaarheid Aangezien Zorgkantoren de keuze van de klant van groot belang vinden, sluit het meenemen van wachtlijsten optimaal aan bij de mogelijkheid om keuzes in de regio te onderbouwen. De wijze waarop de instelling vorm geeft aan het thema extramuraliseren is gespreksonderwerp tussen Zorgkantoor en zorgaanbieder. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

19 5. Versterken eigen regie en participatie Eigen regie en participatie De Zorgkantoren willen bereiken dat mensen zorg ontvangen die aansluit bij hun doelen, wensen en mogelijkheden. De zorg aan de klant moet ondersteunend zijn aan het leven dat de klant nastreeft. Uiteraard gaat het hierbij altijd om ontwikkeling naar vermogen. Kortom: het individu is het uitgangspunt bij het denken over kwaliteit van leven. Eigen regie is voor de individuele klanten niet altijd volledig mogelijk. Goede ondersteuning daarbij, maakt zelfbepaling zo optimaal mogelijk en verhoogt de kwaliteit van leven. Zorgplan Zorgkantoren vinden het belangrijk dat zorg en ondersteuning van de klant vorm krijgt vanuit het perspectief van de klant. Dat resulteert in zorg die ondersteunend is aan het leven dat de klant leidt. Eigen regie en participatie van de klant zijn daarbij belangrijke uitgangspunten. Het zorgplan speelt daarbij een centrale rol. Daarin worden namelijk de afspraken tussen de klant en de zorgaanbieder vastgelegd. De evaluatie van het Besluit zorgplanbespreking en onderzoek door Vilans 1 tonen aan dat er nog verbeteringen nodig zijn. Zorgkantoren willen dat het zorgplan een instrument van de klant is waarmee de klant kan werken aan zijn persoonlijke wensen en ambities en de grip op zijn leven kan versterken. Dit (indien gewenst) met behulp van mensen in zijn omgeving die daar aan kunnen bijdragen. Ook uit gesprekken met klantorganisaties en cliëntenraden blijkt dat er een verschil is in de theoretische kwaliteit en de dagelijkse praktijk rondom de functie van het zorgplan. Belangrijkste aandachtspunten die naar voren komen zijn: individuele wensen meer honoreren en mogelijkheden van klanten beter benutten; beter perspectief formuleren en samen kijken of doelen worden bereikt. Hierbij expliciet benoemen wat de omgeving aan participatiemogelijkheden biedt en wat de rol van naastbetrokkenen hierin is; het taalgebruik moet klantvriendelijker; de klant zich eigenaar laten voelen van zijn of haar zorgplan; de omvang van het zorgplan beperken (maak onderscheid tussen zorgplan en zorgdossier); het verbeteren van ondersteuning bieden aan de klant bij het opstellen en bespreken van het zorgplan. Participatie Een noodzakelijke voorwaarde voor kwaliteit van leven is inclusie en maatschappelijke participatie. Dit geldt ook voor mensen die langdurig zijn aangewezen op integrale zorg. Zorgkantoren zijn van mening dat voor deze klanten steeds op individueel niveau beoordeeld moet worden welke mogelijkheden er zijn die leiden tot maatschappelijke participatie. Het zoveel mogelijk gebruik maken van reguliere voorzieningen en deelname aan reguliere, maatschappelijke activiteiten zijn daarbij richtinggevend. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten op het bestaande netwerk van de klant (familie, vrienden en overig netwerk). Ondersteuning en de context waarbinnen die ondersteuning geboden wordt, waarborgt dat de relatie met bestaande netwerken in stand blijft. Indien wenselijk worden relaties uitgebreid. 1 Evaluatie Besluit zorgplanbespreking, Ploegman, M. Gijzel, H. Otte, W. Deloitte, 11 februari Herps M.A., Buntinx W.H.E & Curfs L.M.G. (2012). In dialoog over het ondersteuningsplan. Een exploratief onderzoek naar de betrokkenheid van mensen met verstandelijke beperkingen bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van hun ondersteuningplan. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

20 Inkoopthema De zorgaanbieder richt zich in 2015 actief op het versterken van mogelijkheden voor klanten tot eigen regie en participatie. Het zorgplan vormt een weerslag van de in dat kader gemaakte afspraken met de klant. Het actief versterken van mogelijkheden tot eigen regie richt zich onder andere op de volgende aspecten: 1. De klant voelt zich eigenaar van zijn individuele zorgplan. Het zorgplan is in voor de klant begrijpelijke taal opgeschreven; 2. De zorgaanbieder ondersteunt de klant bij het betrekken van zijn netwerk t.b.v. het formuleren van zijn of haar wensen en behoeften en het benoemen van de rol die elke afzonderlijke naastbetrokkene heeft; 3. In het zorgplan staat omschreven wat de rol is van het netwerk van de klant (waaronder eventuele vrijwilligers of mantelzorgers), daar waar dat mogelijk en gewenst is en deze een actieve rol speelt in het zorgverleningsproces; 4. In het zorgplan staat omschreven op welke manier er voor de individuele klant aandacht is voor een integraal dienstverleningsconcept, waarbinnen aandacht is voor wonen, dagbesteding, werken, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning en mobiliteit. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van reguliere in plaats van categorale voorzieningen. Hiertoe worden lokale/bereikbare participatiemogelijkheden omschreven; 5. De zorgaanbieder en de klant komen de afspraken in het zorgplan na; de zorgaanbieder beoordeelt in de periodieke bespreking van het zorgplan, zoals vastgelegd in de wet, of de beoogde resultaten zijn behaald en legt dit vast; 6. De zorgverleners die voor de verschillende onderdelen van de zorgverlening verantwoordelijk zijn, hebben die onderdelen op elkaar afgestemd zodat de klant duidelijk weet wie daarop aangesproken kan worden. De wijze waarop de instelling vorm geeft aan het thema versterken eigen regie en participatie is gespreksonderwerp tussen Zorgkantoor en zorgaanbieder. Een zorgaanbieder die een best practice implementeert in 2015 die bijdraagt aan het versterken van de eigen regie en participatie van klanten kunnen hun voorstel hiertoe indienen onder het criterium innovatie. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg

21 6. Gezondheid Vitaliteit en Welbevinden Gezondheid, vitaliteit en welbevinden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Juist bij kwetsbare ouderen en mensen met een ernstige of meervoudige beperking, die langdurig zijn aangewezen op zorg, staat dit extra onder druk. Recente wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat er nog veel mogelijkheden liggen om vitaliteit, gezondheid en welbevinden van klanten in de langdurige zorg te bevorderen. Zo is juiste diagnostiek een belangrijk thema. Tegelijkertijd zijn er in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg allerlei succesvolle programma s ontwikkeld. In de eerste plaats zijn er programma s gericht op het bevorderen van gezondheid (gezond eten en drinken). Daarnaast zijn er programma s die bijdragen aan kwaliteit van leven omdat ze plezier genereren als ze aansluiten op de wensen, mogelijkheden en behoeften van individuele klanten. Denk aan programma s op het gebied van bewegen en muziek of op leefstijlbegeleiding. De programma s hebben tevens een preventieve werking. Ze kunnen verergering van, of het ontstaan van nieuwe aandoeningen voorkomen. In het kader van gezondheid, vitaliteit en welbevinden is het van belang dat een juiste diagnostiek voor klanten systematisch in de werkwijzen bij zorgaanbieders wordt geborgd. Diagnostiek waarbij de meeste recente wetenschappelijke inzichten leidend zijn en waarbij de benodigde samenwerking met relevante partners tot stand is gebracht. Ter illustratie: ongediagnostiseerde visus- of gehoorverlies leiden tot onbegrepen gedrag en in het slechtste geval ten onrechte tot (gedrags)- medicatie. Onvoldoende mondzorg leidt tot verergering of ontstaan van onbegrepen ontstekingsreacties elders in het lichaam en dus tot lagere kwaliteit van leven voor de oudere bewoner door pijn en ongemak. Doel De Zorgkantoren willen bereiken dat de gezondheid en het welbevinden van klanten verbetert. Om hier toe te komen kunnen zorgaanbieders systematische (verbeter-)programma s invoeren gericht op gezond leven, vitaliteit en welbevinden. Deze (verbeter-)programma s moeten goed en systematisch geborgd worden in het beleid van de organisatie en in het individuele zorgplan van de klant. Succesvolle programma s kenmerken zich doordat ze concrete verbeterdoelen stellen. Verbeterdoelen gericht op voorkomen van verergering, voorkomen van aandoeningen, van zorgverzwaring en goede diagnostisering. Daarmee dragen ze bij aan de kwaliteit van leven voor de individuele klant. Inzet Zorgkantoren verwachten van zorgaanbieders dat zij in 2015: 1. Succesvolle bestaande programma s -best practice of evidence based- implementeren op het gebied van welbevinden en gezondheid met goede borging in de zorgplannen. 2. Adequate diagnostiek- en screeningsprogramma s ontwikkelen en invoeren, met een optimale balans tussen onder- en over diagnostiek. De wijze waarop de instelling vorm geeft aan het thema gezondheid, vitaliteit en welbevinden is gespreksonderwerp tussen Zorgkantoor en zorgaanbieder. Menzis Inkoopdocument V&V Langdurige Zorg