Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate

Transcriptie

1 Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate Brugstraat 2 Postbus 126 T +31 (0) F +31 (0) I AC Almelo

2 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate JAARVERSLAG juni 2009

3 Inhoudsopgave Jaarverslag Karakteristieken van het pensioenfonds... 3 Personalia, stand per 11 juni Profiel... 4 Organisatie... 5 Kerncijfers... 7 Verslag van het verantwoordingsorgaan... 9 Verslag van het Bestuur Hoofdlijnen Algemene ontwikkelingen in de pensioenwereld Belangrijkste interne ontwikkelingen Goed pensioenfondsbestuur Financiële paragraaf Beleggingenparagraaf Pensioenparagraaf Actuariële paragraaf Risicoparagraaf Toekomstparagraaf Jaarrekening Balans per 31 december 2008, na resultaatbestemming Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht Toelichting behorende tot de jaarrekening Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Actuariële verklaring Accountantsverklaring Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 2

4 Karakteristieken van het pensioenfonds Personalia, stand per 11 juni 2009 De samenstelling van het Algemeen Bestuur is als volgt: Naam Functie Vertegenwoordiging Lid sinds Einde zittingsduur L.J. Kuipers Voorzitter Werkgever n.v.t. G.J. Getkate 2 e Voorzitter Werkgever n.v.t. J.H.A.J. Gritter Lid Werkgever n.v.t. F.R. Spaan Lid Werkgever n.v.t. S. Malgaz Lid Werkgever n.v.t. J.C.M. Halkes Lid Werkgever n.v.t. J. Vlietstra Lid Deelnemers H.G.M. Arendsen Lid Deelnemers S. Canel Secretaris Deelnemers H.J. Dul 2 e Secretaris Gepensioneerden J.J. de Jong Lid Gepensioneerden J. Lock Lid Gepensioneerden De samenstelling van het Dagelijks Bestuur is als volgt: Naam Functie Vertegenwoordiging Lid sinds Einde zittingsduur L.J. Kuipers Voorzitter Werkgever n.v.t. G.J. Getkate 2 e Voorzitter Werkgever n.v.t. S. Canel Secretaris Deelnemers H.J. Dul 2 e Secretaris Gepensioneerden De samenstelling van het verantwoordingsorgaan is als volgt: Naam Functie Vertegenwoordiging Lid sinds Einde zittingsduur B.A.F. Keijzer Voorzitter Werkgever F. ten Oever 2 e Voorzitter Werkgever H.B.F. Boerrigter Lid Deelnemers D. Rosman Secretaris Deelnemers L.J.F. Fens 2 e Secretaris Gepensioneerden J. Hartkamp Lid Gepensioneerden Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 3

5 De samenstelling van de beleggingscommissie is als volgt: Naam Functie H.G. Noorlander-Bunt Voorzitter F.R. Spaan Lid C. Roozemond Lid H. Scheppink Lid De samenstelling van de uitvoeringsorganisatie is als volgt: Naam Functie W.B.E. Rutgers S.I. Kroeze-Stiggelbout N.F. Bosma J.H. Schoemaker Manager pensioenfonds Assistent manager Secretarieel adm. medewerker Financieel adm. medewerker Actuarissen R. Kruijff, AAG adviserend actuaris van Towers Perrin W. Eikelboom, AAG certificerend actuaris van Towers Perrin Accountant KPMG Accountants N.V. Profiel Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate (hierna het Pensioenfonds ), statutair gevestigd te Almelo is opgericht op 30 december De laatste statutenwijziging was op 21 februari De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Het Pensioenfonds is een ondernemingspensioenfonds en is aangesloten bij koepelorganisatie OPF. Het Pensioenfonds heeft tot doel uitvoering te geven aan het pensioenreglement, zoals dat geldt voor de aangesloten ondernemingen. Hiertoe wordt voor 14 aangesloten werkgevers en deelnemers en gewezen deelnemers circa EUR 271 miljoen vermogen belegd. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 4

6 Organisatie Bestuur Het Bestuur van het Pensioenfonds heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan een uitvoeringsorganisatie. Deze werkzaamheden betreffen vermogensbeheer, pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Uitgangspunt is dat het Bestuur, conform de eisen van de Pensioenwet verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. Het Bestuur heeft uitsluitend bevoegdheden conform de statuten, reglementen en de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota van het Pensioenfonds. Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur van het Pensioenfonds wordt gevormd door de voorzitter, de secretaris, de 2 e voorzitter en de 2 e secretaris. Alle operationele besluiten worden voorgelegd aan ten minste één medebestuurslid. Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan is op 21 februari 2008 ingesteld. De belangrijkste taken van het verantwoordingsorgaan, conform De Principes voor goed pensioenfondsbestuur, zijn: - De bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het Bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere informatie, waaronder de bevindingen van het interne toezichtorgaan, over het door het Bestuur gevoerde beleid, alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. Dit oordeel wordt, samen met de reactie van het Bestuur daarop, bekend gemaakt en in het jaarverslag opgenomen. - Het verantwoordingsorgaan heeft ten minste voorts de volgende rechten: - het recht op overleg met het Bestuur; - het recht op overleg met de externe accountant en de externe actuaris; - het recht op informatie; - het recht op een schriftelijke en beargumenteerde reactie op het oordeel dat het verantwoordingsorgaan heeft gegeven over het door het Bestuur uitgevoerde beleid. Intern toezicht Voor het Intern toezicht is gekozen voor een visitatiecommissie, die eens in de drie jaar de beleids- en bestuursprocedures en -processen, de checks and balances, de wijze waarop de uitvoering van de regeling wordt bestuurd en aangestuurd en de wijze waarop wordt omgegaan met de risico's op de langere termijn voor (de dekkingsgraad van) het Pensioenfonds beoordeelt. Het Bestuur zal zich nog beraden over de personele invulling van de visitatiecommissie. Uitvoeringsorganisatie De uitvoeringsorganisatie bestaat uit vier medewerkers (3,8 fte), waaronder de manager pensioenfonds. Allen hebben een dienstverband met het Pensioenfonds. De werkzaamheden betreffen op hoofdlijnen het uitvoeren van de pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 5

7 Vermogensbeheer Het vermogensbeheer is uitbesteed aan de volgende vermogensbeheerders: Barclays Global Investors, Pimco, Altera Vastgoed, ING Real Estate, Lupus Alpha en Crédit Agricole. Beleggingscommissie De beleggingscommissie heeft als mandaat het monitoren van de vermogensbeheerders, het uitvoeren en opstellen van het beleggingsbeleid. De commissie is samengesteld uit leden die door het Bestuur worden benoemd. De beleggingscommissie laat zich bijstaan door een externe beleggingsadviseur. Externe ondersteuning Het Pensioenfonds wordt bijgestaan door een externe adviserende actuaris, een externe beleggingsadviseur en ten behoeve van de periodieke ALM-studie een gespecialiseerde ALM-adviseur. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 6

8 Kerncijfers 1 Bedragen x EUR Aantal deelnemers Deelnemers Gewezen deelnemers Gepensioneerden Totaal aantal deelnemers Indexatie Indexatie actieven per 1 januari volgend op boekjaar 3 0,00% 1,50% 1,50% n.v.t. n.v.t. Indexatie inactieven per 1 januari volgend op boekjaar 0,00% 1,48% 1,25% 1,45% 0,82% Pensioenuitvoering Feitelijke premie (doorsneepremie) Kostendekkende premie (marktrente) Gedempte kostendekkende premie (4% rekenrente) Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Vermogenssituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen Pensioenverplichtingen Aanwezige dekkingsgraad 98,4% 132,4% 123,8% 119,0% 114,1% Vereiste dekkingsgraad DNB 116,8% 118,4% 126,6% 125,8% 125,0% 1 Tot en met boekjaar 2006 waren de cijfers gebaseerd op Actuariële Principes Pensioenfonds (APP). Vanaf boekjaar 2007 zijn de cijfers gebaseerd op het Financieel Toetsingskader (FTK). 2 Arbeidsongeschikte deelnemers worden meegeteld bij de actieve deelnemers. 3 Tot boekjaar 2006 was sprake van een eindloonregeling voor de pensioenopbouw over het salarisgedeelte. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 7

9 Bedragen x EUR Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten, saldo activa en passiva Overige beleggingen Totaal belegd vermogen Beleggingsperformance Beleggingsrendement in % 4-9,8 2,3 7,2 12,7 8,2 Benchmark in % -9,1 2,1 5,6 12,8 8,7 Outperformance / underperformance (-) -0,7 0,2 1,6-0,1-0,5 4 De rendementen zijn berekend volgens een gestandaardiseerde methode GIPS (Global Investment Performance Standard). Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 8

10 Verslag van het verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan (VO) heeft in 2008 ter informatie de notulen van de vergaderingen van het Algemeen Bestuur van het Pensioenfonds, de managementrapportages en een brief van het Pensioenfonds d.d. 17 december 2008 betreffende indexatie en pensioenpremie 2009 ontvangen. Het VO heeft een positief advies uitgebracht over de voorgestelde regeling vrijwilligersvergoeding voor gepensioneerde bestuursleden, gepensioneerde leden van het VO en gepensioneerde leden van de beleggingscommissie vanaf 1 januari Het VO vond het onderhavige voorstel evenwichtig en redelijk. In 2008 is door het Pensioenfonds een aanvang gemaakt met het opstellen van een herstelplan, een Asset Liability Management (ALM)-studie en een continuïteitsanalyse. Hieruit zullen conclusies getrokken worden met betrekking tot het beleggings- en premiebeleid en risicobeheersing. Het VO heeft na informatie over deze onderwerpen het belang beklemtoond van deskundigheidsbevordering, communicatiebeleid en intern toezicht (visitatiecommissie). Het VO heeft in gezamenlijk overleg met accountant, actuarissen en Dagelijks Bestuur in het kader van haar taken kennis genomen van het jaarverslag en de jaarrekening Het Bestuur heeft het VO over alle belangrijke ontwikkelingen geïnformeerd. Op basis van de jaarstukken en de overige verstrekte informatie heeft het VO zich een adequaat beeld kunnen vormen van de financiële situatie, het gevoerde beleid en de uitvoering van dit beleid. Het VO concludeert op basis van de ter beschikking gestelde documenten en mondelinge toelichtingen dat het Bestuur van het Pensioenfonds op adequate wijze haar beleid heeft uitgevoerd, waarbij de belangen van alle betrokkenen evenwichtig zijn behartigd. Reactie van het bestuur Het Bestuur heeft kennis genomen van het verslag van het VO. Zij is het geheel eens met de aandacht voor deskundigheidsbevordering, communicatiebeleid en intern toezicht. Het Bestuur is van mening dat zij in het verslagjaar al veel aandacht heeft besteed aan deskundigheid en communicatie en zal dit de komende jaren de benodigde aandacht blijven geven. In de loop van 2009 zal een Visitatiecommissie worden ingesteld. Almelo, 11 juni 2009 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate Het verantwoordingsorgaan Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 9

11 Verslag van het Bestuur Hoofdlijnen De wereld werd in de 2 e helft van 2008 getroffen door een economische crisis. Deze crisis en de lage rente waartegen de toekomstige pensioenverplichtingen contant gemaakt moeten worden, hebben de financiële positie van Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate (hierna het Pensioenfonds ) fors aangetast. Hierdoor heeft het Bestuur helaas moeten besluiten de pensioenrechten en aanspraken per 1 januari 2009 niet te indexeren en de werkgeverspremie te verhogen. Het Pensioenfonds werkt aan herstel van de financiële positie. Het Pensioenfonds heeft op 31 maart 2009 een herstelplan ingediend bij de Nederlandsche Bank (DNB) gebaseerd op de uitgangspunten van DNB en overeenkomstig het beleid zoals vastgelegd in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota. Financiële positie De financiële crisis had grote gevolgen voor de financiële positie van het Pensioenfonds. Het negatieve beleggingsrendement en de gedaalde rente zorgen voor een forse daling van de dekkingsgraad. De vereiste dekkingsgraad bedraagt 116,8%; de dekkingsgraad is ultimo 2008 tot 98,4% gezakt. In de financiële opzet van de pensioenregeling zijn premie en indexering afhankelijk van de financiële positie. Het Bestuur heeft in december 2008 besloten de pensioenrechten en aanspraken in 2009 niet te indexeren en de werkgeverspremie te verhogen met een opslag van 50%. Deze financiële opzet zorgt voor herstelkracht in economisch slechtere tijden waarbij de dekkingsgraad onder het minimaal vereiste niveau is gezakt. Beleggingen Het totale rendement over 2008 was fors negatief (-9,8%) en lag onder het rendement van de gebruikte benchmark (-9,1%). De slechte rendementen zijn te wijten aan de kredietcrisis die in 2008 de voorloper was van een financiële en economische crisis. Algemene ontwikkelingen in de pensioenwereld Pensioenwet: verdere implementatie informatieverplichtingen De Pensioenwet is op 1 januari 2007 ingevoerd. De sleutelbegrippen van de Pensioenwet zijn toegang, toezicht en transparantie. Een deel van de Pensioenwet is echter pas per 1 januari 2008 in werking getreden. Dit betreft de wettelijke informatieverplichtingen die inhoud geven aan het begrip transparantie. Bepaald is welke informatie aan wie moet worden verstrekt en op welke wijze dat moet gebeuren. In de Pensioenwet is ook vastgelegd dat de informatieverstrekking aan deelnemers en overige belanghebbenden moet gebeuren in duidelijke en begrijpelijke bewoordingen. Daarover heeft de Autoriteit Financiële Markten inmiddels een leidraad uitgebracht. Ook in 2008 is een aanmerkelijke inspanning verricht om de communicatie van het Pensioenfonds te laten voldoen aan de Pensioenwet. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 10

12 Veegwet De Pensioenwet heeft de Pensioen- en spaarfondsenwet per 1 januari 2007 vervangen. In 2008 is de Pensioenwet nog op een paar punten gewijzigd door de zogenaamde Veegwet Pensioenwet. De wijzigingen waren vooral technisch van aard. Wel relevant is een wijziging in de manier waarop het pensioenfonds informatie mag verstrekken. In principe moet informatieverstrekking schriftelijk gebeuren tenzij de belanghebbende toestemming geeft om elektronisch te worden geïnformeerd. Indexatielabel Voorzien was dat pensioenfondsen en verzekeraars vanaf 1 januari 2009 werknemers en gepensioneerden op beeldende wijze zouden moeten informeren over de indexering in relatie tot de ontwikkeling van de prijzen. Hiervoor is het toeslagenlabel, ook wel indexatielabel genoemd, ontwikkeld. Het feit dat als gevolg van de kredietcrisis de meerderheid van de fondsen een herstelplan moet indienen heeft er echter toe geleid dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) pensioenfondsen de mogelijkheid biedt om in 2009 het indexatielabel nog niet op te nemen in hun communicatie-uitingen. In plaats daarvan moeten de fondsen hun deelnemers middels een modelbrief adequaat voorlichten over het herstelplan, de maatregelen daarin en de gevolgen voor de deelnemers. Algemene pensioeninstelling Het kabinet studeert al enige tijd op de introductie van een algemene pensioeninstelling (api). Zij heeft in het voorjaar in een adviesaanvraag aan de Stichting van de Arbeid (STAR) aangekondigd drie fasen te onderscheiden: introductie op korte termijn van een premiepensioeninstelling die zuivere defined contributionregelingen mag aanbieden; mogelijk maken dat ondernemingspensioenfondsen aan meerdere ondernemingen verbonden kunnen zijn; introductie van een algemene pensioeninstelling die (ook) defined benefitregelingen mag uitvoeren. Verderop in het jaar heeft het ministerie van Financiën partijen in het pensioenveld geconsulteerd over een voorontwerp van een wet voor een premiepensioeninstelling (ppi). Het kabinet heeft het wetsvoorstel in november 2008 aan de Raad van State voorgelegd. Eveneens in november 2008 heeft het kabinet bij de STAR een adviesaanvraag ingediend over de tweede fase: het verruimen van de mogelijkheid om een ondernemingspensioenfonds toe te staan voor meerdere ondernemingen als pensioenuitvoerder op te treden. Op de invoering van een volwaardige api, die moet worden geregeld in de Pensioenwet, studeert het kabinet nog. Pensioenfiscaliteit In 2008 is er veel aandacht geweest voor de vergrijzing en de gevolgen daarvan voor de arbeidsmarkt. Het kabinet wil graag bereiken dat ouderen langer doorwerken. Er is ook veel te doen geweest over buitensporige beloningen. Men wil deze beloningen tegengaan en ook de pensioenopbouw hierover inperken. Voorts is in de lagere regelgeving aandacht geweest voor de flexibilisering van pensioen. Langer doorwerken wordt fiscaal gestimuleerd door het invoeren van een doorwerkbonus. Deze is opgenomen in het Belastingplan 2009 en is per 1 januari 2009 ingegaan. Het tegengaan van buitensporige beloningen en pensioenopbouw daarover heeft geleid tot het Wetsvoorstel Belastingheffing excessieve beloningsbestanddelen, dat per 1 januari 2009 van kracht is geworden. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 11

13 In het kader van flexibilisering zijn de kaders waarbinnen een pensioen mag worden vervroegd, uitgesteld of in hoogte mag variëren, nader ingevuld. Ontwikkelingen in Brussel Recentelijk is een discussie over hervorming van het Europese toezichtskader voor pensioenfondsen opgelaaid als gevolg van de ontwikkeling van Solvency II, het nieuwe toezichtskader voor verzekeraars. Dankzij een stevige lobby vanuit de pensioensector lijkt het onverkort toepassen van Solvency II op pensioenfondsen voorlopig van de baan. Dat is positief voor het Nederlandse pensioensysteem dat anders geconfronteerd zou worden met substantieel hogere buffervereisten, die een goed en betaalbaar pensioen in de weg zouden staan. Desondanks is het verstandig om actief na te denken over een mogelijk nieuw Europees toezichtkader voor pensioenfondsen. De Nederlandse koepelorganisaties en de actuariële beroepsgroep via het Actuarieel Genootschap vervullen die actieve rol in de discussie. Pensioenregister In de Pensioenwet is bepaald dat pensioenuitvoerders van pensioenregelingen een Pensioenregister moeten inrichten, dat uiterlijk op 1 januari 2011 operationeel is. In mei 2008 is de Stichting Pensioenregister opgericht, een samenwerkingsverband van pensioenkoepels, verzekeraars en de Sociale Verzekeringsbank, die de verdere voorbereiding en invoering van het Pensioenregister ter hand gaat nemen. Pensioenfondsen en pensioenuitvoerders zullen regelmatig worden geïnformeerd over de voortgang; de eerste brieven zijn in oktober 2008 en begin 2009 verzonden. Wetsvoorstel uitstel AOW Op 18 november 2008 heeft de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een wetsvoorstel ingediend dat het mogelijk moet gaan maken dat AOW-gerechtigden de ingangsdatum van het AOW-pensioen met maximaal 5 jaar uitstellen. Het doel van het wetsvoorstel is tweeledig; enerzijds een cultuuromslag bereiken waarbij mensen 65 jaar niet meer als definitief eindpunt zien van hun werkzame leven. Daarnaast krijgt men de keuzemogelijkheid om na 65 de AOW geheel of gedeeltelijk te ontvangen. De AOW wordt dan een individuele keuze, gebaseerd op de fysieke en financiële mogelijkheden van mensen. Mensen kunnen er dan voor kiezen werken geleidelijk af te bouwen. Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering De Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering (FVP) gebruikt haar middelen om de pensioenvoorzieningen voor werkloze werknemers vanaf 40 jaar voort te zetten alsmede een pensioenvoorziening te bieden bij overlijden van jonger dan 40-jarige werklozen. Bij het persbericht van 11 december 2008 heeft het FVP-bestuur aangekondigd dat zij heeft besloten de FVP-bijdrageregeling met één jaar te verlengen tot 1 januari Werknemers die met ingang van 1 januari 2011 WWgerechtigd worden, komen niet meer in aanmerking voor een bijdrage uit de FVP-regeling. Voor alle werknemers die nu WW-gerechtigd zijn of vóór 1 januari 2011 WW-gerechtigd worden blijft gelden dat de FVP-bijdrage een voorwaardelijk karakter heeft en dus geen harde garanties gelden. Dit voorwaardelijk karakter geldt des te meer onder de huidige financiële omstandigheden. Zonodig zal het FVP-bestuur gebruik maken van zijn bevoegdheid om de FVP-bijdrage aan te passen. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 12

14 Belangrijkste interne ontwikkelingen Communicatie Alle actieve deelnemers hebben in het 2 e kwartaal van 2008 informatie ontvangen over hun opgebouwde en te bereiken pensioen. Dit pensioenoverzicht is vormgegeven volgens de richtlijnen voor het Uniform Pensioenoverzicht (UPO). De procedure rond de beëindiging van het deelnemerschap van Plasticum Group per 31 december 2007 is afgerond. Alle premievrije deelnemers van Plasticum Group hebben van het Pensioenfonds in juni 2008 een UPO einde deelneming ontvangen. Eind februari 2008 is het PensioenNieuws verstuurd naar alle actieve deelnemers (werknemers) en een PensioenKrant naar alle pensioengerechtigden. In de documenten zijn onder andere een verslag van de gehouden voorlichtingsbijeenkomsten, informatie over indexatie, algemene ontwikkelingen (bij het Pensioenfonds) en doelgroepspecifieke artikelen opgenomen. De uitgaven verschijnen niet op vaste momenten, maar worden alleen uitgebracht op momenten dat er daadwerkelijk nieuws is. In 2008 is besloten geen verkorte uitgave van het jaarverslag, ook wel jaarbericht genoemd, te versturen. Een samenvatting van het jaarverslag 2007 is opgenomen in een 2 e editie van het PensioenNieuws en de PensioenKrant. De 2 e editie van het PensioenNieuws en de PensioenKrant is in september 2008 verstuurd naar alle actieve deelnemers respectievelijk pensioengerechtigden. In januari 2009 is een brief verstuurd naar alle deelnemers (werknemers, gepensioneerden en gewezen deelnemers) met daarin informatie over de indexatie per 1 januari 2009 en de financiële situatie bij het Pensioenfonds. Pensioenplanner Het Pensioenfonds heeft een pensioenplanner ingericht. Deze zal in 2009 in gebruik worden genomen. Met de pensioenplanner kan de deelnemers een beeld worden gegeven van hun pensioensituatie. De deelnemer wordt de mogelijkheid geboden in een persoonlijk gesprek zijn of haar huidige en gewenste pensioensituatie inzichtelijk te maken. Controle FVP KPMG heeft de door het Pensioenfonds ontvangen FVP-bijdragen alsmede de gegevensaanlevering aan Stichting FVP gecontroleerd. KPMG heeft een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven. SUT Het Pensioenfonds toekomende deel van de SUT-reserve ad EUR 1,2 miljoen is uitgekeerd door de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Mode-, Interieur-, Tapijt- en Textielindustrie. Voor het uit te keren bedrag is door het Pensioenfonds en door Koninklijke TenCate een waarborgovereenkomst getekend. Het bedrag is volledig aangewend voor de uitkeringen in het kader van de tijdelijke aanvullingsregeling van het Pensioenfonds. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 13

15 Vergoedingsregeling gepensioneerde bestuursleden Het Bestuur van het Pensioenfonds heeft een regeling vrijwilligersvergoeding (maximaal EUR 1.500,- per kalenderjaar) voor gepensioneerde bestuursleden, gepensioneerde leden van het Verantwoordingsorgaan en gepensioneerde leden van de beleggingscommissie ingesteld. Het Verantwoordingsorgaan heeft hierover een positief advies uitgebracht. De regeling is fiscaal goedgekeurd en is ingegaan per 1 januari Beleid afkoop kleine pensioenen In de Pensioenwet is bepaald dat een pensioen dat lager is dan EUR 406,44 bruto per jaar (afkoopgrens 2008) mag worden afgekocht. Het Bestuur van het Pensioenfonds heeft besloten voorlopig geen actief beleid te voeren bij de afkoop van kleine pensioenen. De circa 280 personen in het bestand van het Pensioenfonds die voor afkoop in aanmerking komen zullen niet actief worden benaderd. Evaluatie vermogensbeheerders In opdracht van de beleggingscommissie heeft Towers Perrin over de periode augustus 2005 tot en met september 2008 een lange termijn performance-evaluatie uitgevoerd van de vermogensbeheerders van Pensioenfonds TenCate. Het Bestuur heeft besloten de bestaande overeenkomsten met de huidige vermogensbeheerders te continueren. ALM-studie In het 4 e kwartaal van 2008 is gestart met een nieuwe Asset Liability Management (ALM)-studie. In het eerste kwartaal van 2009 is de ALM-studie afgerond. Daarna is een continuïteitsanalyse uitgevoerd. De continuïteitsanalyse is samen met het herstelplan op 31 maart 2009 ingediend bij DNB. Klachten en geschillen In het afgelopen jaar zijn er geen klachten ontvangen of geschillen van deelnemers binnengekomen. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 14

16 Goed pensioenfondsbestuur Deskundigheidsbevordering In het afgelopen jaar is aandacht besteed aan de deskundigheidsbevordering van het Bestuur. Het Pensioenfonds heeft de deskundigheid van het Bestuur in kaart gebracht met de kennisreflector van Stichting Pensioen Opleidingen (SPO). Het Bestuur moest een honderdtal vragen over de volgende deskundigheidsgebieden (vermogensbeheer en actuariële aspecten zijn als twee aparte deskundigheidsgebieden geformuleerd) beantwoorden: A Het besturen van een organisatie; B Relevante wet- en regelgeving; C Pensioenregelingen en pensioensoorten; D-1 Vermogensbeheer; D-2 Actuarieel plus verslaglegging; E Administratieve organisatie en interne controle; F Uitbesteding van werkzaamheden; G Communicatie. Bestuursleden hebben een bepaalde deskundigheid nodig: op niveau 1 (kennis en inzicht) en op niveau 2 (oordeelsvorming in verband met de besluitvorming). Deskundigheidsniveau 1 is de basisdeskundigheid die iedere bestuurder binnen één jaar na zijn benoeming moet hebben. Deskundigheidsniveau 2 is vereist voor het bestuur als geheel, wat betekent dat per deskundigheidsgebied (zie hierboven) ten minste twee bestuurders dit niveau moeten hebben. Volgens SPO wordt aan deskundigheidsniveau 1 voldaan als op de kennisreflector een score van minimaal 63% (gemiddelde score) is behaald. Het Bestuur van het Pensioenfonds heeft een gemiddelde score behaald van 59%. Op basis van deze uitslag is tijdens de voorlichtingsbijeenkomst op 6 november 2008 een groot gedeelte van de dag besteed aan deskundigheidsbevordering. Hiertoe werden door de heer W. Eikelboom, certificerend actuaris van Towers Perrin, drie onderwerpen behandeld: relevante wet- en regelgeving, communicatie en risicobeheersing. Het is de bedoeling op basis van de toegewezen deskundigheidsgebieden jaarlijks te bepalen welke acties moeten worden ondernomen om de vereiste deskundigheid te halen respectievelijk te behouden. Deskundigheidsmatrix Mede naar aanleiding van de door het Bestuur behaalde resultaten op de kennisreflector van SPO en ook met het oog op de deskundigheid van de nieuwe bestuursleden heeft het Pensioenfonds haar deskundigheidsmatrix aangepast. Pensioenfonds TenCate beschikt nu bij alle 7 deskundigheidsterreinen over minimaal vier bestuursleden op deskundigheidsniveau 2, terwijl een aantal van 2 vereist is. De deskundigheidsmatrix maakt onderdeel uit van het deskundigheidsplan. Bij iedere benoeming van een bestuurslid moet een aan de nieuwe situatie aangepaste deskundigheidsmatrix aan DNB worden overlegd. Naleving wet- en regelgeving Het Bestuur is niet bekend met overtredingen van wet- en regelgeving. In het boekjaar is op 2 december gemeld dat het Pensioenfonds een reservetekort en een dekkingstekort heeft. Toelichting op het herstelplan is opgenomen in de financiële paragraaf op bladzijde 18. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 15

17 Gedragscode De wetgever vereist dat het pensioenfonds over een gedragscode beschikt. De huidige gedragscode van het Pensioenfonds was gedateerd en is zodanig aangepast dat deze aansluit bij de door de Koepels ontwikkelde Modelgedragscode Pensioenfondsen Alle direct bij het Pensioenfonds betrokkenen (Bestuur en medewerkers) hebben zich geconformeerd aan de aangepaste gedragscode van het Pensioenfonds door het ondertekenen ervan. Naast de aangepaste gedragscode is ook een compliance program voor het Pensioenfonds opgesteld. Het compliance program fungeert als een leidraad hoe wordt omgegaan met de (uitvoering van) de gedragscode. Volgens de aangepaste gedragscode moet het bestuur een (interne) compliance officer aanwijzen. Het Pensioenfonds is bezig de functie van compliance officer in te vullen. Toezichthouder Gedurende het boekjaar heeft DNB een beperkt onderzoek uitgevoerd bij het Pensioenfonds. De onderzoeksbevindingen zijn besproken met het Dagelijks Bestuur en de manager van het Pensioenfonds en daarna schriftelijk bevestigd door DNB. De bevindingen van DNB leidden niet tot extra bestuursmaatregelen. Het Pensioenfonds heeft in samenwerking met de accountant van KPMG en de adviserend actuaris op 13 oktober 2008 schriftelijk gereageerd op de opmerkingen van DNB naar aanleiding van de ingediende Staten Hierop is geen reactie ontvangen van DNB. Met ingang van oktober 2008 zijn de pensioenfondsen tot nader order verplicht uiterlijk binnen vijf werkdagen na het einde van iedere maand de dekkingsgraad op te geven aan DNB. Bestuurssamenstelling Per 30 november 2008 was de heer A.J. Oude Hergelink, deelnemerslid/ secretaris, aftredend en niet herkiesbaar. De heer S. Canel is door de COR benoemd als opvolger. De heer C.P.C.G. de Bruijn is, in verband met zijn pensionering, per 1 juni 2008 afgetreden als deelnemerslid. De heer H.G.M. Arendsen is door de COR benoemd als opvolger. De heer A. Schipper is op zijn verzoek per 30 november 2008 afgetreden als gepensioneerdenlid. De heer J. Lock is door de Vereniging van Gepensioneerden Koninklijke Ten Cate benoemd als opvolger. De nieuwe bestuursleden hebben inmiddels de toetsingsprocedure van DNB voor deskundigheid en betrouwbaarheid met succes doorlopen. Bestuursvergaderingen Het Algemeen Bestuur van het Pensioenfonds heeft het afgelopen jaar viermaal vergaderd. Daarnaast is een aparte vergadering gehouden, waarin het jaarverslag 2007 door het Bestuur is vastgesteld. De belangrijkste onderwerpen die aan de orde zijn geweest zijn: Search (nieuwe) Investment Consultant; Besluit indexatiekorting en premie-opslag 2009; Instelling regeling vrijwilligersvergoeding; Evaluatie vermogensbeheerders; Pension Fund Governance; Compliance; Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 16

18 ALM-studie, continuïteitsanalyse en herstelplan; Beleid afkoop kleine pensioenen. Het Dagelijks Bestuur heeft het afgelopen jaar elfmaal vergaderd. Samenstelling beleggingscommissie De samenstelling van de beleggingscommissie is aan het begin van het verslagjaar gewijzigd. De heer H. Scheppink had in december 2006 afscheid genomen als lid van de Beleggingscommissie, maar is per 1 januari 2008 op voordracht van de Vereniging van Gepensioneerden Koninklijke Ten Cate opnieuw toegetreden als lid van de beleggingscommissie. Het Algemeen Bestuur heeft, op advies van de beleggingscommissie, de heer C. Roozemond met ingang van 1 oktober 2008 benoemd als lid van de beleggingscommissie. Vanaf 1 januari 2009 heeft mevrouw H.G. Noorlander-Bunt het voorzitterschap van de beleggingscommissie overgenomen van de heer A.J. Oude Hergelink. De beleggingscommissie heeft een Verklaring Beleggingsbeginselen 2008 opgesteld. Deze is goedgekeurd door het Algemeen Bestuur. De Verklaring Beleggingsbeginselen is in juni 2008 verstuurd naar DNB. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 17

19 Financiële paragraaf Samenvatting van de financiële positie van het fonds en ontwikkelingen gedurende het jaar Bedragen x EUR Technische Voorzieningen Pensioenvermogen Dekkingsgraad EUR EUR % Stand per 1 januari ,4 Beleggingsresultaten, rentetoevoeging en indexatie ,8 Premiebijdragen ,0 Uitkeringen ,2 Overige ,6 Stand per 31 december ,4 De verslechtering van de dekkingsgraad is voornamelijk het gevolg van de daling van de marktrente en de negatieve beleggingsresultaten. Het saldo van baten en lasten kan als volgt worden geanalyseerd: Bedragen x EUR Premieresultaat Interestresultaat Overig resultaat Totaal Ultimo 2008 bedraagt de gemiddeld gewogen rekenrente circa 3,6% (2007: 4,8%). De dekkingsgraad ultimo jaar (op basis van de jaarrekening) heeft zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld: Dekkingsgraad ultimo 98,4% 132,4% 123,8% 119,0% 114,1% Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 18

20 Herstelplan Dekkingsgraad Per 31 december 2008 bedraagt de dekkingsgraad van het Pensioenfonds 98,4% (2007: 132,4%). Solvabiliteitseisen Ultimo 2008 bedraagt het eigen vermogen negatief EUR 4,3 miljoen. Het minimaal vereist eigen vermogen bedraagt EUR 13,8 miljoen en het vereist eigen vermogen EUR 46,5 miljoen. Per 31 december 2008 voldoet het Pensioenfonds niet aan beide normen. Hierdoor is zowel sprake van een reservetekort als een dekkingstekort. Door het Bestuur van het Pensioenfonds is op 2 december 2008 melding gedaan aan de toezichthouder DNB van het dekkingstekort. Dientengevolge is een korte termijn- en lange termijnherstelplan opgesteld. Herstelplan In de vergadering van 12 februari 2009 heeft het Bestuur de inhoud vastgelegd. Het herstelplan is vervolgens ingediend bij DNB. DNB heeft toegezegd het ingediende herstelplan uiterlijk 1 juli 2009 te toetsen. Belangrijkste uitkomsten van het herstelplan Het Pensioenfonds maakt gebruik van de eenmalige mogelijkheid die de Minister heeft geboden om binnen 5 jaar (in plaats van 3 jaar; dus uiterlijk 31 december 2013) het minimaal vereist eigen vermogen te bereiken. Bij het opstellen van het herstelplan heeft het Bestuur zich laten ondersteunen door externe adviseurs en is het voorgenomen beleggingsbeleid afgestemd met de beleggingscommissie. Met de werkgever is overleg gevoerd over de (extra) bijdrage. Het herstelplan is opgesteld met inachtneming van de uitgangspunten zoals die door DNB zijn voorgeschreven. Nadrukkelijk merken wij op dat inherent aan de modelmatige aanpak ook het herstelplan een benadering van de werkelijkheid is. Dit betekent dat de werkelijke ontwikkeling van de dekkingsgraad in positieve of negatieve zin kan afwijken van het verwachte herstelpad. De belangrijkste uitgangspunten van het beleid tijdens de herstelperiode zijn: Zolang de dekkingsgraad lager is dan 110% zullen de gepensioneerden en gewezen deelnemers in principe geen indexatie ontvangen. De actieve deelnemers ontvangen in principe het positieve verschil tussen loon- en prijsinflatie mits de dekkingsgraad hoger is dan 105%. Zolang de dekkingsgraad lager is dan 110% zal het werkgeversdeel van de standaardpremie met 50% worden verhoogd. Het werknemersdeel zal niet worden verhoogd. Ligt de dekkingsgraad tussen 110% en de vereiste dekkingsgraad dan ontvangen de deelnemers een gedeeltelijke (lineair oplopende) indexatie. Is de dekkingsgraad hoger dan de vereiste dekkingsgraad dan ontvangen deelnemers in principe volledige indexatie. Het beleggingsbeleid wordt (vooralsnog) niet aangepast. De belangrijkste uitkomsten van het herstelplan zijn: In 2010 en 2011 zal naar verwachting nog geen sprake zijn van indexatie; In de periode zal naar verwachting ongeveer 70% van de inflatie aan indexatie worden toegekend; Naar verwachting zal in 2010 en 2011 het werkgeversdeel van de standaardpremie in principe verhoogd blijven met 50%. Jaarverslag 2008 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 19