Financieel perspectiefnota gemeente IJsselstein

Transcriptie

1 Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein

2 Inhoudsopgave Inleiding en leeswijzer... 3 Hoofdstuk 1 Actuele financiële situatie Ontwikkeling saldo begroting Ontwikkeling algemene reserve... 8 Hoofdstuk 2 Financiële gevolgen voorstellen nieuw beleid Financiële gevolgen voorstellen kadernota Afweging voorstellen met structurele financiële gevolgen Afweging voorstellen met incidentele financiële gevolgen Hoofdstuk 3 Financieel technische begrotingsuitgangspunten Besluit begroting en verantwoording (BBV) Rekenrente Indexering van lasten en baten Bijlagen Bijlage 1: Actueel overzicht van incidentele baten en lasten Bijlage 2: Actueel overzicht van de ontwikkeling van de reserve openbare ruimte Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 2

3 Inleiding en leeswijzer Hierbij bieden wij u de financieel perspectiefnota 2018 van de gemeente IJsselstein aan. Deze nota moet in samenhang worden gezien met de kadernota In de kadernota zijn de beleidsinhoudelijke voorstellen van de fracties uit de gemeenteraad en van het college opgenomen. Op basis daarvan kan de inhoudelijke afweging van deze voorstellen plaatsvinden. Doel van dit document is de integrale financiële afweging van deze voorstellen in relatie tot het actuele financiële perspectief te faciliteren. Dit document geeft een zo compleet mogelijk beeld van de financiële stand van zaken en alle financieel af te wegen voorstellen voor nieuw beleid. Daarnaast worden in deze nota de financiële uitgangspunten voor de uitwerking van de programmabegroting 2018 opgenomen en toegelicht. In het eerste hoofdstuk wordt het huidige actuele financiële beeld van de gemeente weergegeven. Het financiële beeld bestaat uit het saldo van en ruimte in de begroting, maar ook in ruimte in de algemene reserve. Vervolgens worden in het tweede hoofdstuk alle voorstellen opgesomd waarvan na de behandeling van de kadernota 2018 alleen nog de financiële afweging gemaakt wordt. Tot slot gaat het derde hoofdstuk in op de (vooral technische) financiële uitgangspunten die worden gehanteerd bij het uitwerken van de programmabegroting Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 3

4 Hoofdstuk 1 Actuele financiële situatie 1.1 Ontwikkeling saldo begroting Hierna volgt een overzicht van de ontwikkeling van het begrotingssaldo vanaf de najaarsrapportage 2016 (december 2016) tot en met heden (mei 2017): Omschrijving (bedragen x 1) Begroting Saldo begroting na najaarsrapportage N N V V V Financiële bijstellingen uit nota integrale afweging beleid N N N N N Financiële gevolgen beleid 2017 (mutatie t.o.v. kadernota 2017) N N N N N Totaal vastgesteld saldo begroting N N V V V Saldo voorgestelde bijstelling voorjaarsrapportage N N N N N Actueel saldo begroting na voorjaarsrapportage N N N V V Toelichting Het saldo van de jaarschijf 2021 van de begroting is nog niet bepaald. Ten opzichte van het saldo van 2020 wordt deze mogelijk beïnvloed door de voorgenomen investeringen op het gebied van onderwijshuisvesting. Bij de uitwerking van de programmabegroting 2018 wordt ook de planning hiervan en de gevolgen voor de begroting geactualiseerd. Financiële bijstellingen In de voorjaarsrapportage 2017 is nog geen rekening gehouden met de financiële gevolgen van de meicirculaire 2017 van het gemeentefonds en de bijstelling die wordt verwacht op de bijdrage aan UW Samenwerking. Duidelijk is dat de kosten van de personele bezetting van UW Samenwerking hoger zijn dan de begroting toelaat en de taakstelling die drukt op personeel niet gerealiseerd wordt. Onderstaand eerst een overzicht van de financiële bijstelling en deze zijn daarna nader toegelicht. Omschrijving (bedragen x 1) Begroting Mutaties meicirculaire 2017 gemeentefonds: Accresontwikkeling V V V V V Reserveren accresontwikkeling (buffer en prijsontwikkeling) N N N N N Decentralisaties incl. Wmo huishoudelijke hulp V V V V V Reserveren middelen sociaal domein N N N N N Taakmutaties V V V V Reservering taakmutaties N N N N Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 4

5 Omschrijving (bedragen x 1) Begroting WOZ-mutaties V V V V V Verhoogde asielinstroom V Reserveren middelen verhoogde asielinstroom N Terugdraaien geraamde bijdrage asielinstroom meicirculaire N Hoeveelheidsverschillen P.M. P.M. P.M. P.M. P.M. Overige mutaties gemeentefonds V V V V V Effect meicirculaire 2017 gemeentefonds N V V V V Bijstelling begroting UW samenwerking, aandeel IJsselstein N N N N N Gedeeltelijke vrijval stelpost accresbuffer / prijsontwikkeling V V V V V Totaal financiële bijstellingen N V N N N Toelichting Meicirculaire 2017 gemeentefonds De meicirculaire 2017 van het gemeentefonds resulteert voor de gemeente in een fors hogere algemene uitkering. Dit komt hoofdzakelijk door accresontwikkeling, ontwikkeling uitkeringen voor het decentralisaties / sociaal domein, taakmutaties en overige algemene ontwikkelingen. Accresontwikkeling De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Volgens het systeem van samen de trap op en samen de trap af hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de omvang van het gemeentefonds. De jaarlijkse toename of afname van het gemeentefonds, voorvloeiend uit de trap op trap af methode wordt het accres genoemd. De accressen zijn naar boven bijgesteld. Voorgesteld wordt de accresontwikkeling, die per circulaire sterk fluctueert in de begroting volledig te reserveren in de stelpost accresbuffer / prijsontwikkeling, zodat deze ingezet kan worden om deze fluctuaties op te vangen en om kostenontwikkeling in de gemeentelijke begroting op te kunnen vangen. De stelpost accresbuffer / prijsontwikkeling neemt hierdoor sterk toe en het jaarlijkse saldo van deze post is dusdanig hoog, dat een aanzienlijk deel hiervan naar onze mening kan vrijvallen. Zie ook verderop (pag. 6 en 7) in deze rapportage. Middelen decentralisaties / sociaal domein Op alle terreinen (Participatie, jeugd en Wmo) ontvang de gemeente een hogere bijdrage. Dit is deels compensatie voor de reguliere prijsontwikkeling. Daarnaast vindt compensatie plaats voor volumeontwikkeling en correctie op de uitname van herinstromers Wlz. Ook worden middelen op het gebied van jeugd en WSW door het rijk anders verdeeld over gemeenten. Hier staat ook een andere verdeling van de zorgkosten tegenover, waardoor dit per geen financieel effect voor de gemeente heeft. Voorgesteld wordt de extra middelen voor de decentralisatie als budget toe te voegen aan programma Inkomen, jeugd en Wmo. Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 5

6 Taakmutatie(s) De taakmutatie in deze circulaire betreft de betaling aan de VNG. Vanaf 2018 vinden uit het gemeentefonds geen betalingen meer plaats aan de VNG. Dit resulteert in een voordeel. Voorgesteld wordt deze te reserveren ter dekking van bijdragen aan een Fonds Gemeentelijke Uitvoering die de VNG in het leven gaat roepen. WOZ In deze circulaire is een correctie verwerkt voor de landelijke ontwikkeling van de WOZ-waarde. Verhoogde asielinstroom In deze circulaire in bepaald wat de hoogte is van de uitkering op basis van het uitwerkingsakkoord verhoogde asielinstroom. Uitkering vindt plaats op basis van het aantal geplaatste vergunninghouders. De uitkering is door het rijk bekostigd uit een eerdere uitname uit het gemeentefonds, waar we via de meicirculaire 2016 over zijn geïnformeerd. Bij de verwerking van de gevolgen van die circulaire, is aangenomen dat de te uiteindelijke uitkering gelijk zal zijn aan de financiële gevolgen voor de gemeenten van deze uitname. Dit blijkt voor 2017 niet het geval. Dit leidt tot een incidenteel nadeel. Daarnaast wordt voorgesteld het ontvangen bedrag te reserveren voor een integrale aanpak voor preventie ten behoeve van de gezondheid van vergunninghouders. Hoeveelheidsverschillen De verschillen in de algemene uitkering als gevolg van het actualiseren van de (lokale) hoeveelheden zijn nog niet uitgewerkt en nader geanalyseerd. Dat volgt bij de uitwerking van de begroting en de najaarsrapportage Wij verwachten hier per saldo beperkte financiële effecten. Bijstelling begroting UW Samenwerking, aandeel IJsselstein Onlangs bent u geïnformeerd over de ontwikkelingen ten aanzien van de kosten van UW Samenwerking. Na een forse overschrijding in de jaarrekening 2016 is de begroting 2017 en de financiële stand van zaken nader geanalyseerd. Ook is een inschatting gemaakt voor 2018 en volgende jaren. Duidelijk is dat de taakstelling die verwerkt is op de personeelskosten niet gerealiseerd kan worden. Ook is nog onzeker of de taakstelling op de kosten van ICT voor de volgende jaren daadwerkelijk voor de geraamde omvang gerealiseerd wordt. Dat vraagt nog nader onderzoek. Vervangingsplannen voor ICT-voorzieningen worden daartoe geactualiseerd. Op basis van informatie op dit moment, wordt voor 2017 een totaal nadeel op UW Samenwerking verwacht van en voor 2018 en de jaren erna van Dit nadeel is opgebouwd uit het niet realiseren van de taakstelling van voor 2017 en vanaf 2018 en hogere kosten. Gecorrigeerd voor de taakstelling zijn de hogere kosten voor 2017 dus en vanaf Het aandeel van IJsselstein in het nadeel over 2017 is ca (ca. 70% van ) en vanaf 2018 is dit ca (ca. 70% van ). Een deel van de hogere lasten (ca ) hangt samen met extra personele inzet van sociaal team en jeugd team. Hiervoor is dekking beschikbaar in de begroting van de gemeente, waardoor het uiteindelijke nadeel voor IJsselstein wordt ingeschat op voor 2018 en de jaren erna. Wij gaan ervan uit dat deze bijstelling het worst case -scenario is ten aanzien van UW Samenwerking. Wij zijn in afwachting van de mogelijke maatregelen die UW Samenwerking uitwerkt om het tekort te reduceren. Verwachting is dat standaardisatie van werkwijze en voortzetting van acties uit het Focus-traject hier aan gaan bijdragen. Daarnaast worden nog nieuwe afspraken gemaakt over de verdeelsleutels en verdeling van kosten van UW Samenwerking. Gedeeltelijke vrijval stelpost accresbuffer / prijsontwikkeling Zoals hiervoor is toegelicht, worden mutaties in het accres in de algemene uitkering gereserveerd in de begroting van de gemeente. Met deze post wordt een buffer gevormd om tegenvallers en fluctuaties in het accres op basis van de circulaires van het gemeentefonds op te vangen. Daarnaast dient deze post om de prijsontwikkeling in de begroting van de gemeente op te vangen. Deze post is na de laatste circulaires fors toegenomen en gelet op de noodzaak financiële Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 6

7 ruimte te vinden in de begroting ter dekking van het nadeel op de kosten van UW Samenwerking, kan daardoor naar onze mening een groot deel ervan vrijvallen. Na deze vrijval resteert een naar onze mening minimaal noodzakelijk omvang van deze post. Onderstaand een overzicht van de ontwikkeling van deze post en de berekening van het bedrag dat vrijvalt. Daarbij is ervan uitgegaan dat voor 2018 en volgende jaren een bedrag van een minimale maar acceptabele omvang is om nog beperkte fluctuaties in de algemene uitkering op te vangen en om reguliere inflatie- of kostenontwikkeling in de begroting van de gemeente op te vangen. Vrijval betekent wel dat de gemeente in de toekomst meer afhankelijk wordt van uitkomsten van circulaires van het gemeentefonds. Omschrijving (bedragen x 1) Begroting Saldo buffer accres / prijsontwikkeling na VJR BIJ: Mutatie a.g.v. meicirculaire 2017 gemeentefonds AF: Benodigd t.b.v. loonkostenontwikkeling UW AF: Benodigd t.b.v. overige prijsontw. begr. 2017/2018 en buffer Vrijval buffer accres / prijsontwikkeling Financiële gevolgen bijstellingen Voorgesteld wordt in te stemmen met de hiervoor toegelichte financiële bijstellingen. Voor 2017 wordt dit verwerkt in de begrotingswijziging van de najaarsrapportage 2017 en voor de jaren erna vindt dit plaats in de programmabegroting Een overzicht van de ontwikkeling van het actuele begrotingssaldo na de hiervoor toegelichte bijstellingen: Omschrijving (bedragen x 1) Begroting Actueel saldo begroting na voorjaarsrapportage N N N V V Saldo financiële bijstellingen N V N N N Actueel saldo begroting na bijstellingen N N N N N Waarvan incidentele posten N N N N P.M. Waarvan structurele posten N N N V P.M. Conclusie Op basis van bovenstaande informatie concluderen wij dat uit financieel oogpunt, beperkte ruimte in het structurele begrotingssaldo is voor voorstellen voor nieuw beleid. Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 7

8 Structureel en reëel financieel evenwicht De provincie ziet er als toezichthouder op toe dat de gemeente een begroting vaststelt die structureel en reëel in evenwicht is. Hoewel het onderscheid tussen incidentele en structurele posten niet altijd zuiver te maken is, wordt er wel steeds nadrukkelijker aandacht voor gevraagd. Dit uit zich ook in één van de nieuwe verplichting kengetallen (structurele exploitatieruimte), die het gevolg zijn van de doorontwikkeling van het besluit begroting en verantwoording gemeenten (BBV). In bijlage 1 is een actueel overzicht opgenomen van het saldo van de incidentele posten in de begroting van de gemeente. Daarnaast heeft de provincie aangegeven dat geen sprake mag zijn van een opschuivend sluitend meerjarenperspectief waarin alleen steeds het laatste jaar van de meerjarenraming structureel financieel evenwicht wordt bereikt. De begrotingssaldi van de structurele posten van de jaarschijven 2019 en 2020 dienen dus tenminste positief te zijn na de uitwerking van de programmabegroting Ontwikkeling algemene reserve Vrije financiële ruimte in de algemene reserve bestaat uit het actuele saldo van de reserve minus 1,5 keer het berekende bedrag van de financiële risico s. Deze berekening wordt iedere begroting en jaarrekening geactualiseerd. Een actueel overzicht van de ontwikkeling van de algemene reserve. Ter informatie zijn hier de gele voorstellen uit de kadernota en financieel perspectiefnota 2017 waar de financiële middelen nog niet definitief voor vrijgegeven zijn gemarkeerd in bovenstaand overzicht. Inzet hiervan kan daarmee ook heroverwogen worden. Omschrijving (bedragen x 1.000) Saldo algemene reserve per begin jaar , , , , ,3 Afwikkeling resultaat voorgaande jaar, incl. resultaatbestemmingen , ,0-543,1-311,1-40,4 Af: onttrekking t.b.v. parkeerexploitatie (nov 2013 / mei 2015 / nov 2016) -62,0-165,0-95,0-7,0 Af: onttrekking t.b.v. uitvoeringsagenda economische visie (sept. 2015) -15,0 Af: onttrekking t.b.v. beleidsplan duurzaamheid (kadernota 2017) -37,5-37,5-37,5-37,5 Af: onttrekking t.b.v. woonunits Poortdijk (kadernota 2017) -7,5 Af: onttrekking t.b.v. passantenhaven Eiteren (kadernota 2017) [geel] -500,0 Af: onttrekking t.b.v. digitale dienverlening (kadernota 2017) -16,5 Af: onttrekking t.b.v. onderzoek gevolgen parkeerbeleid (kadernota 2017) [geel] -50,0 Af: onttrekking t.b.v. stimuleren fietsgebruik (kadernota 2017) [geel] -10,0 Af: onttrekking t.b.v. omgevingsvisie (kadernota 2017) [geel] -80,0 Af: onttrekking t.b.v. bestemmingsplan landelijk gebied (kadernota 2017) [geel] -70,0 Af: onttrekking t.b.v. behoud Nicolaasbasiliek (kadernota 2017) -35,0 Af: onttrekking t.b.v. doorontwikkeling UW Samenwerking (1e jaarschijf) -500,5 Af: onttrekking t.b.v. doorontwikkeling UW Samenwerking (2e en 3e jaarschijf) [geel] -572,0 [geel] -572,0 Af: onttrekking t.b.v. investeringsbijdrage HCIJ (februari 2017) -560,0 Af: onttrekking t.b.v. verbouwing stadhuis, aanvullend (februari 2017) -53,0 Af: onttrekking t.b.v. benchmarkonderzoek (april 2017) -35,0 Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 8

9 Omschrijving (bedragen x 1.000) Af: onttrekking t.b.v. additionele bijdrage Stadsmuseum (nov 2016 / feb 2017) -25,0-25,0-25,0 Af: onttrekking t.b.v. stadsmarketing (mei 2017) -70,0 Af: onttrekking t.b.v. bestuurskrachtmeting (juli 2017) -27,2 Af: onttrekking t.b.v. incidentele kosten Parkeerservice (juli 2017) -200,0 Bij: dotatie a.g.v. liquidatie-uitkering WMMN (juli 2017) 28,3 Bij: dotatie a.g.v. liquidatie-uitkering BRU (juli 2017) 180,0 Saldo algemene reserve per einde jaar , , , , ,9 Berekende risico's o.b.v. jaarrekening , , , , ,5 Factor weerstandsvermogen 1,75 1,63 1,47 1,42 1,42 Vrij aanwendbaar (saldo minus 1,5 keer het risicobedrag) 2.233, ,2-252,4-608,0-648,4 Inclusief de te verwachten winst uit grondexploitaties in 2018 is de ontwikkeling als volgt: Saldo algemene reserve per einde jaar (na winst grondexploitaties) , , , , ,9 Berekende risico's o.b.v. jaarrekening , , , , ,5 Factor weerstandsvermogen (na winst uit grondexploitaties) 1,75 1,93 1,77 1,72 1,72 Vrij aanwendbaar (saldo minus 1,5 keer het risicobedrag) 2.233, , , , ,6 Toelichting Door de bijstelling van het saldo van de begroting, is de geprognosticeerde omvang van de algemene reserve lager dan in de voorjaarsrapportage is weergegeven. Het berekende bedrag van financiële risico s neemt vanaf 2018 af. Dit komt door de toename van de reserve decentralisaties als de resultaatbestemming van de jaarrekening 2016 conform voorstel wordt vastgesteld. Deze reserve dient ook ter dekking van risico s op dit gebied, waardoor het saldo van risico s dat binnen de algemene reserve opgevangen dient te worden, afneemt. Eind 2017 is de factor weerstandsvermogen met 1,75 nog boven het minimum van 1,5. Ook in 2018 is deze nog hoger dan 1,5. Vanaf 2019 neemt deze af tot onder het minimum van 1,5. Indien rekening wordt gehouden met de te verwachten winst uit grondexploitaties Floridalaan en Panoven die voor 2018 verwacht worden (ad ) blijft de factor weerstandsvermogen boven de 1,5. Er is bij deze opstellen rekening gehouden met frictiekosten voor transformatie WSW / Pauw bedrijven. Deze kosten kunnen worden opgevangen binnen de reserve decentralisaties. Conclusie Op basis van bovenstaande informatie concluderen wij dat uit financieel oogpunt vooralsnog geen ruimte in de algemene reserve is voor voorstellen voor nieuw beleid. Inzet van incidentele middelen Inzet van reserves wordt in beginsel altijd als incidenteel aangemerkt. Vanuit financieel oogpunt verdient het de voorkeur hiermee dan ook zuiver incidentele lasten (zoals bijvoorbeeld projectkosten of kosten van een eenmalig onderzoek) te dekken. Uitzondering hierop zijn onttrekkingen ter dekking van Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 9

10 kapitaallasten. Kapitaallasten van investeringen zijn structurele lasten. De onttrekkingen aan de reserve worden ook als structureel aangemerkt als hiermee kapitaallasten over de gehele levensduur van de investeringen worden gedekt. Belangrijke kanttekening hierbij is dat deze wijze van dekken van kapitaallasten van investeringen aan het einde van de economische levensduur niet automatisch middelen beschikbaar zijn voor vervanging zonder dat dat gevolgen heeft voor het saldo van de begroting of voor de reserves. In het volgende hoofdstuk zijn de financiële gevolgen weergegeven van de voorstellen uit de kadernota Bij deze voorstellen is aangeven of deze structurele financiële gevolgen hebben of dat deze, mede gelet op de beperkte ruimte in het begrotingssaldo, uit incidentele financiële ruimte kunnen worden gedekt (zie de kolom "I/S" in de tabel in paragraaf 2.1). Indien deze uit incidentele financiële ruimte kunnen worden gedekt is (in de laatste kolom in de tabel in paragraaf 2.1) aangegeven wat het totaal aan incidentele kosten over de gehele looptijd is. Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 10

11 Hoofdstuk 2 Financiële gevolgen voorstellen nieuw beleid 2.1 Financiële gevolgen voorstellen kadernota 2018 Hierna volgt een overzicht van de financiële gevolgen van de voorstellen zoals in de kadernota 2018 zijn opgenomen. De kleur is overgenomen van de codering in de kadernota Onderstaand overzicht geeft eerst een compleet beeld van de financiële gevolgen van alle voorstellen weer. Ten behoeve van de financiële afweging zijn in paragraaf 2.2 vervolgens de voorstellen met structurele financiële gevolgen overgenomen en afgezet tegen het actuele saldo van de structurele posten van begroting. In paragraaf 2.3 zijn de voorstellen overgenomen die uit incidentele middelen bekostigd kunnen worden en afzet tegen de incidentele financiële ruimte. Totaaloverzicht financiële gevolgen voorstellen kadernota 2018: Omschrijving (bedragen x 1) Kleur kadernota I/S Begroting Totaal incidentele kosten 1.1 Betere financiële controle en transparantie Rood S 3.1a Bevordering recreatie Noord IJsseldijk Groen I N N 3.1b Fietsverbinding langs IJsselwetering Groen S N N N N 3.2 Voorbereiding Omgevingswet Groen I P.M. P.M. 3.3a Verbeteren groene infrastructuur, incidentele kosten Groen I N N 3.3b Verbeteren groene infrastructuur, structurele kosten Groen S N N N N 3.4 Betere scheiding van restafval, projectleiding Groen I N N N 3.5 Regiomarketing en deelname vastgoedbeurs Groen S N N N N 3.6 U-THUIS klimaat neutraal wonen Groen S N N N N N Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 11

12 2.2 Afweging voorstellen met structurele financiële gevolgen In onderstaand overzicht zijn de voorstellen uit de paragraaf hiervoor opgenomen met structurele financiële gevolgen. Dekking voor deze voorstellen kan alleen gevonden worden in het saldo van de structurele posten in de begroting na bijstelling. Omschrijving (bedragen x 1) Kleur Begroting kadernota Betere financiële controle en transparantie Rood 3.1b Fietsverbinding langs IJsselwetering Groen N N N N 3.3b Verbeteren groene infrastructuur, structurele kosten Groen N N N N 3.5 Regiomarketing en deelname vastgoedbeurs Groen N N N N 3.6 U-THUIS klimaatneutraal wonen Groen N N N N N Totaal "groene" voorstellen N N N N N Saldo begroting structurele posten N N N V P.M. Saldo begroting structurele posten inclusief "groene" voorstellen N N N N P.M. *) Deze voorstellen hebben ook incidentele financiële gevolgen die opgenomen zijn in paragraaf 2.3 hierna. Conclusie en voorstel De voorstellen hebben per saldo beperkte financiële gevolgen voor de begroting van de gemeente. De huidige nota geeft een eerste inzicht in de ontwikkelingen in de financiële positie van de gemeente. Bij de nadere uitwerking van de begroting verwachten wij voor de jaarschijven 2019 en daarna voldoende financiële ruimte te vinden deze beleidsontwikkelingen te kunnen bekostigen en financieel evenwicht in de meerjarenraming vast te houden. Voorgesteld wordt de groene voorstellen uit de kadernota 2018 over te nemen en te verwerken in de programmabegroting Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 12

13 2.3 Afweging voorstellen met incidentele financiële gevolgen In onderstaand overzicht zijn de voorstellen uit paragraaf 2.1 opgenomen die uit incidentele financiële ruimte kunnen worden gedekt en afgezet tegen de incidentele ruimte. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen incidentele middelen voor voorstellen die kunnen worden gedekt uit de algemene reserve en in voorstellen die ten laste van overige reserves komen. Omschrijving (bedragen x 1) Kleur kadernota Totaal incidentele kosten Waarvan algemene reserve Overige Toelichting 3.1a Bevordering recreatie Noord IJsseldijk Groen Reserve openb. ruimte 3.2 Voorbereiding Omgevingswet Groen P.M. P.M. 3.3a Verbeteren groene infrastructuur, incidentele kosten Groen Reserve openb. ruimte 3.4 Betere scheiding van restafval, projectleiding Groen Reserve afvalstoffen Totaal "groene" voorstellen Saldo incidentele ruimte Saldo incidentele ruimte inclusief "groene" voorstellen Conclusie en voorstel Afgezien van voorstel 3.2 voorbereiding op de Omgevingswet zijn er geen voorstellen uit de kadernota 2018 die ten laste komen van de algemene reserve. De kosten hiervoor zijn nog niet ingeschat. Wel is duidelijk dat hiervoor een substantieel bedrag benodigd is. Voorgesteld wordt de groene voorstellen 3.1 en 3.3 en 3.4 over te nemen en uit te werken in de programmabegroting Voorgesteld wordt de voorstellen 3.1 en 3.3 te bekostigen uit de reserve openbare ruimte. (Ter informatie is in bijlage 2 een actueel overzicht van de verwachte ontwikkeling van deze reserve opgenomen.) En tot slot wordt voorgesteld voorstel 3.4 ten laste van de egalisatiereserve afvalstoffenheffing te brengen. Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 13

14 Hoofdstuk 3 Financieel technische begrotingsuitgangspunten 3.1 Besluit begroting en verantwoording (BBV) Overhead De kosten van overhead zijn een substantiële kostenpost in de begroting van gemeenten. Om dit inzichtelijk te maken is in de vernieuwing van BBV voorgeschreven dat deze kosten afzonderlijk worden weergegeven. In de programma s worden dan alleen de kosten van de primaire processen opgenomen en hoeft dus geen complexe wijze van toerekening van overhead plaats te vinden. Tot overhead worden naast alle loonkosten van de zogenaamde PIOFACH-functies 1, ook de ICT kosten van alle PIOFACH-systemen, alle huisvestingskosten, de uitbestedingskosten van bedrijfsvoering en naar rato de rentekosten die niet zijn toe te delen aan de taakvelden in het primaire proces gerekend. Het centraal begroten van de kosten van overhead betekent dat het niet mogelijk is om uit de taakvelden alle kosten voor deze tarieven, die maximaal kostendekkend mogen zijn, in een keer uit de uitvoeringsinformatie af te leiden. Om deze reden is het van belang dat op een andere wijze uit de begroting blijkt hoe de tarieven worden berekend en welke (beleids)keuzes bij de berekening ervan worden gemaakt. Daarom wordt in de paragraaf lokale heffingen opgenomen hoe bij de berekening van tarieven bewerkstelligd wordt dat de geraamde baten de ter zake geraamde lasten niet overschrijden als de beleidsuitgangspunten die ten grondslag liggen aan deze berekeningen en hoe die uitgangspunten bij de tariefstelling worden gehanteerd. Dit geldt dus alleen voor de belastingen en rechten waarvoor uitsluitend kostendekkende tarieven mogen worden geheven, zoals bijvoorbeeld de rioolheffing en de tarieven van de leges. Overhead wordt aan de heffingen toegerekend op basis van de personele inzet van UW Samenwerking over de verschillende taakvelden. Rente Bij de vernieuwing van het BBV is de toerekening van rente een belangrijk aandachtspunt. Het toerekenen van rente over investeringen en grondexploitaties aan de taakvelden is met ingang van 2018 verplicht. Bij de gemeente vond dit ten aanzien van investering al plaats, dus dat leidt niet tot een verandering. Wat daarnaast anders wordt is de berekening van de rekenrente. De berekenwijze hiervan is nu voorgeschreven. De totale kosten van rente wordt berekend over de totaal te financieren activa. Keuze die de gemeente hierin kan maken is of naast betaalde rente over leningen ook rente wordt berekend over het eigen vermogen. De rente die over het eigen vermogen mag worden gerekend is in de nieuwe regelgeving gemaximeerd op de rente die over de leningen wordt betaald. De commissie BBV adviseert gemeenten dit vanwege het verlangde inzicht, eenvoud en transparantie niet meer te doen. Dit is voor de commissie BBV onderwerp van nader onderzoek en dit leidt mogelijk tot een nieuwe aanpassing van de regelgeving De uiteindelijke rekenrente mag worden afgerond op een veelvoud van een half procent. Het renteresultaat mag dan ook maar maximaal 0,5% zijn. 1 Personeel, Inkoop, Organisatie, Financiën, Automatisering, Communicatie en Huisvesting Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 14

15 3.2 Rekenrente Wij zijn van mening dat elk beslag dat op het vermogen van de gemeente wordt gelegd op dezelfde wijze financieel moet worden behandeld. Daarnaast vinden wij het onwenselijk dat de hoogte van kostprijzen, waar ook rente deel van uitmaakt, afhankelijk is van de vermogenspositie van de gemeente. Wij stellen daarom voor om ook rente te berekenen over het eigen vermogen en daarvoor uit te gaan van de gemiddelde te betalen rente over langlopende leningen voor Deze is geraamd op 2,9%. Wij stellen voor de om de rekenrente voor 2018 en de jaren erna te handhaven op 3,0%. De rente die aan grondexploitaties toegerekend moet worden, wordt op een andere wijze berekend. Hierbij mag geen rente over het eigen vermogen worden toegerekend. Voor 2017 is de rente die aan grondexploitaties moet worden toegerekend berekend op 1,7%. Bij de uitwerking van de programmabegroting 2018 wordt dit voor 2018 opnieuw berekend op basis van de actuele leningenportefeuille en laatste inzichten in de vermogenspositie. 3.3 Indexering van lasten en baten Veel posten binnen de begroting van de gemeente zijn onderhevig aan prijsontwikkeling. Prijsontwikkeling in de lasten zijn onder andere het gevolg van ontwikkeling in de markt of van wijzigingen in loonkosten als gevolg van nieuwe cao s. Ruimte voor prijsontwikkeling in de lasten ontstaat enerzijds doordat als gevolg van (prijs)ontwikkelingen in begroting van het rijk ook de algemene uit het gemeentefonds mee-ontwikkelt ( trap op, trap af-systematiek ). Dit wordt de accresontwikkeling genoemd. Daarnaast ontstaat ruimte doordat ook andere baten van de gemeente worden geïndexeerd. Deze baten bestaan voor een belangrijk deel uit algemene lokale belastingen. Prijsindexering algemene lokale belastingen en overige baten De prijsindexering van de algemene lokale belastingen en de overige baten worden afgeleid van de informatie over prijsontwikkeling die in de circulaires over de ontwikkeling van het gemeentefonds zijn weergegeven. Deze zijn gebaseerd op de prijsontwikkeling van het bruto binnenlands product (BBP). Voor 2018 zijn deze in laatste circulaires geraamd op 1,4%. Voorgesteld wordt bij de begroting uit te gaan van een verhoging van de algemene lokale belastingen en overige baten voor 2018 van 1,4%. Prijsindexering begrotingen gemeenschappelijke regelingen De bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen worden geraamd op de bijdragen volgens de door het algemeen bestuur van de betreffende regelingen vastgestelde begrotingen. De prijsontwikkeling in deze begrotingen worden opgevangen binnen de stelpost prijsontwikkeling van de gemeente. Prijsindexering te verstrekken gemeentelijke subsidies Voor enkele subsidies is de methodiek ten aanzien van de indexering meerjarig vastgelegd in overeenkomsten. Voor de overige subsidies wordt in beginsel rekening gehouden met indexering van de bijdrage met dezelfde index als gehanteerd voor de algemene gemeentelijke lokale lasten. Voor 2018 wordt deze geraamd op 1,0%. Dit percentage ligt iets lager dan de algemene prijsontwikkeling van 1,4%. Dat komt doordat het subsidieproces al eerder is gestart en de ontwikkeling is gebaseerd op de prijsontwikkeling op basis van de septembercirculaire 2016 van het gemeentefonds. Een hogere kostenontwikkeling moet door de aanvrager worden onderbouwd. Dit kan het geval zijn bij enkele gesubsidieerde organisaties die te maken hebben met een ontwikkeling in de cao s die boven de 1,0% uitgaan. Verder worden, conform het voorstel uit de kadernota 2016, subsidies niet meer automatisch geïndexeerd als deze niet in de aanvraag is meegenomen. En incidentele subsidiebudgetten worden niet geïndexeerd. Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 15

16 Bijlagen Bijlage 1: Actueel overzicht van incidentele baten en lasten Onderstaand is een overzicht opgenomen van incidentele lasten en baten die van invloed zijn op het saldo van de begroting: Omschrijving (bedragen x 1) Begroting Incidentele lasten: IHP, sloop Baanbreker IHP, sloop sporthal Touwlaan IHP, dotatie egalisatiereserve IHP Taxatie gebouwen i.v.m. verzekeringen Plan van aanpak omgevingswet Totaal incidentele lasten Incidentele baten: Onttrekking algemene reserve t.b.v. parkeerexploitatie IHP, opbrengst herontwikkeling Centrum IHP, onttrekking egalisatiereserve IHP Onttrekking algemene reserve additionele bijdrage stadsmuseum Totaal incidentele baten Saldo incidentele lasten en baten Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 16

17 Bijlage 2: Actueel overzicht van de ontwikkeling van de reserve openbare ruimte Onderstaand een actueel overzicht van de verwachte ontwikkeling van de reserve openbare ruimte. De gele voorstellen uit de kadernota en financieel perspectiefnota 2017 die nog niet definitief vrijgegeven, zijn in dit overzicht gemarkeerd. Bedrag s.v.z. Omschrijving (bedragen in ) jun 2017 Toelichting Opbouw startvermogen reserve per eind 2015: Gedeeltelijke vrijval voorziening onderhoud gebouwen September 2016 / Jaarrekening 2015 Gedeeltelijke vrijval voorziening wegen in September 2016 / Jaarrekening 2015 Vrijval voorziening beschoeiingen September 2016 / Jaarrekening 2015 Extra dotatie voorziening bruggen September 2016 / Jaarrekening 2015 Totaal saldo reserve per eind Mutaties in 2016: Verkeersmaatregelen Touwlaan December 2016 / Najaarsrapportage 2016 Totaal saldo reserve per eind Nog te verwachten mutaties 2017: Bijdrage provincie / lokaal maatwerk verkeersmaatregelen Touwlaan Volgt via najaarsrapportage 2017 Startvermogen in te stellen voorziening VRI's Maart 2017 / actualisatie beheerplannen Startvermogen in te stellen voorziening baggeren Maart 2017 / actualisatie beheerplannen Startvermogen opnieuw te onderbouwen voorziening beschoeiingen Eind 2017 / begin 2018 actualisatie plannen vervolg Startvermogen in te stellen voorziening speelplaatsen Eind 2017 / begin 2018 actualisatie plannen vervolg Aanvullende gedeeltelijke vrijval voorziening wegen in Juli 2017 / Jaarrekening 2016 Saldo budget beheerplannen 2017 toevoegen aan reserve Juli 2017 / Jaarrekening 2016 Correctie reserve voor opbouw onderhoud Nicolaas Basiliek Juli 2017 Voorjaarsrapportage 2015 Ruimte onvoorzien t.b.v. overige beheerplannen Eind 2017 / begin 2018 actualisatie plannen vervolg Saldo reserve beschikbaar voor openbare ruimte Voorstellen kadernota 2017 t.l.v. reserve: Aanpassingen Benschopperweg (voorstel 3.21) September 2016 / Kadernota 2017 Toegankelijkheid binnenstad (voorstel 3.19) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Verbeteren uitstraling Kronenburgplantsoen (voorstel 3.20) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Aanpassen inrichting Havenstraat (voorstel 3.22) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Aanpassing Vingerhoekhof, planvorming (voorstel 3.23) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Mobiliteitsagenda IV, fietsstraat Eiteren / Panoven (voorstel 3.25) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Mobiliteitsagenda IV, Baronieweg / Tuinensingel (voorstel 3.26) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 17

18 Bedrag s.v.z. Omschrijving (bedragen in ) jun 2017 Toelichting Mobiliteitsagenda IV, verkeersveiligheidsplan analyse (voorstel 3.27) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Mobiliteitsagenda IV, knelpunten wegennet analyse (voorstel 3.28) [geel] September 2016 / Kadernota 2017 Mobiliteitsagenda IV, fietsvisie voorbereiding (voorstel 3.29) September 2016 / Kadernota 2017 Resterend saldo Financieel perspectiefnota 2018 gemeente IJsselstein Pagina 18