BELEID BIJ EEN BABY NA ANTENATALE BLOOTSTELLING AAN DRUGS
|
|
- Joanna van de Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BELEID BIJ EEN BABY NA ANTENATALE BLOOTSTELLING AAN DRUGS Koen Smets, versie juli 2015 INLEIDING De humane literatuur over dit onderwerp beperkt zich tot rapporteren van gevallen of reeksen van blootstelling aan drugs tijdens de zwangerschap. Dierexperimenteel onderzoek beperkt zich meestal tot het nagaan van teratogeniciteit en toxische effecten op korte en lange termijn. Het is dus heel moeilijk om evidence based richtlijnen te geven. Onderstaande beleidslijnen zijn dan ook gebaseerd op literatuur, protocols van andere, meestal Amerikaanse centra, aangepast aan onze regionale situatie, en eigen ervaringen. We beperken ons tot drugs in de enge zin: alcohol en nicotine worden niet behandeld. Ook medicatie, genomen in de marge van de drugverslaving, wordt buiten beschouwing gelaten. Het neonataal abstinentiesyndroom (NAS) wordt niet telkens opnieuw beschreven: de symptomen staan opgesomd in de Finneganscore. Een combinatie van neurovegetatieve, cardiorespiratoire en gastro-intestinale symptomen is heel suggestief voor een abstinentiesyndroom. Wij hebben gekozen voor een indeling volgens gebruikt product, waarbij we systematisch volgende vragen behandelen: 1. Baby observeren en hoelang? 2. Welke klinische problemen kunnen we verwachten en hoe worden die best behandeld? 3. Welke aanvullende onderzoeken zijn zinvol? 4. Mag borstvoeding gegeven worden? 5. Te verwachten gevolgen op langere termijn.
2 2 Voor de behandeling wordt enkel de stofnaam vermeld. Voor doseringsschema s wordt verwezen naar de klappertekst Aanpak van het neonataal abstinentiesyndroom. ENKELE AANDACHTSPUNTEN De clinicus moet alert blijven bij elke baby van een (ex-)drugverslaafde moeder. De anamnese naar middelengebruik is vaak onbetrouwbaar. Bij klinisch vermoeden van NAS en/of teratogene verschijnselen dient verdere actie ondernomen te worden. Wees heel voorzichtig met gebruik van naloxone in de verloskamer bij een neurologisch-respiratoir onderdrukte neonaat na chronische antenatale blootstelling aan opioïden: dit kan een ernstig NAS uitlokken, met therapieresistente convulsies, die dan het best behandeld worden met morfine. In de RIZIV-overeenkomst voor cardiorespiratoire monitoring tegen wiegendood is een pasgeborene van een drugsverslaafde moeder rechthebbende voor thuismonitoring in afwachting van een polysomnografie. AFSPRAKEN 1. Observatie van de baby (= Finneganscore opmaken) gebeurt op materniteit. 2. Behandeling van een NAS gebeurt altijd via opname op N*/NIC.
3 3
4 4 SYNOPTISCHE TABEL BLOOTSTELLING OBSERVATIE NAS R/ ONDERZOEKEN BORSTVOEDING Buprenorfine 1 week Morfine Polysomnografie Ja Cannabis/hasj/marihuana 1 week Fenobaribital Polysomnografie; COS Ja Chlorophenylpiperazine Geen gegevens Geen gegevens Geen gegevens Geen gegevens Cocaïne 4 dagen Neurotoxisch: fenobarbital APD placenta; echo hersenen + hart + abdomen; oftalmo; ECG; EEG; BERA; polysomnografie; COS Ja, mits wekelijkse controle van baby (klinisch) en moeder (urine) Ecstasy Geen Zeer zelden en Herhaalde blootstelling: echocardio; RX totaal Ja licht: fenobarbital skelet Gammahydroxyboterzuur Geen (1 case Geen (1 case Geen (1 case report) Geen gegevens (vloeibare ecstasy) report) report) Heroïne e.a. opioïden 1 week Morfine Polysomnografie Neen Lysergeenzuurdiethylamide (LSD) Geen Niet van toepassing RX totaal skelet; oftalmo Neen Methadon 1 week Morfine Electrocardiogram (lang QTc?) Ja Paramethoxyamfetamine (PMA) Geen gegevens Geen gegevens Geen gegevens Geen gegevens
5 5 BUPRENORFINE Semi-synthetisch thebaïnederivaat 2 Neonataal Observatie gedurende 7 dagen 2. Neonataal abstinentie syndroom komt voor in ruim de helft van de gevallen, maar is meestal niet zeer uitgesproken 1-3. Er is geen verband tussen de maternale dosis en de ernst van het NAS. Wel zou de ernst van het NAS minder zijn wanneer buprenorfine reeds preconceptioneel genomen werd 3. Behandeling is niet altijd nodig en gebeurt met morfine 1,3. Borstvoeding Buprenorfine komt voor in moedermelk, wellicht in kleine hoeveelheden 3. Voorzichtigheid tijdens de lactatieperiode is aangewezen, maar borstvoeding wordt toegelaten aangezien het de nood aan behandeling voor NAS kan verminderen 3. Lange termijn Prenatale blootstelling aan buprenorfine verhoogt de kans op wiegendood, mogelijk in geval van suboptimaal behandeld NAS 2. Referenties 1. M Behnke, VC Smith, Committee on substance abuse, committee on fetus and newborn: Prenatal substance abuse: short- and long-term effects on the exposed fetus. Pediatrics 2013; 131: e1009-e P Patel, ME Abdel-Latif, B Hazelton, A Wodak, J Chen, F Emsley, JM Feller, K Lui, JL Oei: Perinatal outcomes of Australian buprenorphine-exposed mothers and their newborn infants. Journal of Paediatrics and Child Health 2013; 49: UA Pritham, JA Paul, MJ Hayes: Opioid dependency in pregnancy and length of stay for neonatal abstinence syndrome. JOGNN 2012; 41:
6 6 CANNABIS/HASJ/MARIHUANA 8 1. Tot nu toe werd geen teratogeen effect van in utero blootstelling aan cannabis vastgesteld 9. De meest gerapporteerde uitkomst is lager geboortegewicht ( g lager), mogelijk door placentaire insufficiëntie, aangezien pulsatility index en resistance index in de A Uterina verhoogd zijn. Andere bevindingen zijn kortere geboortelengte (- 0,5 cm), kleinere hoofdomtrek en kortere zwangerschapsduur. 2. Observatie nodig gedurende één week voor NAS. 3. NAS (kan tot 30 dagen duren): beven, vlug opschrikken, slaapstoornissen (minder rustige slaap), hoge schrei, overdreven zuigreflex 4. Behandelen met fenobarbital. Electro-encefalogram kan subtiele veranderingen in slaappatronen vertonen tijdens de 1 ste 2 levensdagen Bij frekwent gebruik (=minstens eenmaal per week) tijdens de zwangerschap is er een licht verhoogd risico op wiegendood: het is nuttig in voorkomend geval een polysomnografie af te spreken Borstvoeding toegelaten: tetrahydrocannabinol wordt uitgescheiden, geabsorbeerd en gemetaboliseerd, meestal echter zonder effect op het kind. Sufheid wordt wel vermeld 5. Bij chronische blootstelling is er een negatief impact op de neurologische ontwikkeling. 6. Mogelijke gevolgen op lange termijn bij de mens: o Geheugenstoornissen 2,7. o Prepubertair: hyperactief, aandachttekort, impulsief, meer criminaliteit (vooral na blootstelling in 2 de en 3 de trimester: cumulatief effect?) 2,3. o Associatie met ontwikkelen van niet-lymfatische leukemie 6.
7 7 o Veranderingen in neurale activiteit in de prefrontale cortex, gemeten met fmri op de leeftijd van 18 tot 22 jaar 7. Ratexperimenten met langdurige blootstelling (dagelijks, maar lage tot matige dosis) tijdens zwangerschap 2 : o Geheugenstoornissen, vermoedelijk permanent, vooral door hippocampale dysfunctie 7. o Motorische hyperactiviteit die verdwijnt op volwassen leeftijd. Referenties 1. RK Scragg, EA Mitchell, RP Ford et al: Maternal cannabis use in the sudden death syndrome. Acta Paediatr 2001; 90: G Mereu, M Fà, L Ferraro et al: Prenatal exposure to a cannaboid agonist produces memory deficits linked to dysfunction in hippocampal long-term potentiation and glutamate release. PNAS 2003; 100: L Goldschmidt, NL Day, GA Richardson: Effects of prenatal marijuana exposure on child behavior problems at age 10. Neurotoxicol Teratol 2000; 22: PA Fried, AM Smith: A literature review of the consequences of prenatal marihuana exposure. An emerging theme of a deficiency in aspects of executive function. Neurotoxicol Teratol 2001; 23: S Kacew: Adverse effects of drugs and chemicals in breast milk on the nursing infant. J Clin Pharmacol 1993; 33: S Bhatia, JP Neglia: Epidemiology of childhood acute myelogenous leukemia. J Pediatr Hematol Oncol 1995; 17: N Solowij, R Battisti: The chronic effects of cannabis on memory in humans: a review. Current Drug Abuse Reviews 2008; 1: A Keymeulen, K Smets, C Bultynck: Gevolgen van cannabisgebruik tijdens de zwangerschap. Tijdschr voor Geneeskunde 2008; 64: JKL Gunn, CB Rosales, KE Center, AV Nuñez, SJ Gibson, JE Ehire: The effects of prenatal cannabis exposure on fetal development and pregnancy outcomes: a protocol. BMJ Open 2015; 5: e Doi: /bmjopen
8 8 CHLOROPHENYLPIPERAZINE CPP of 1-(3-chlorophenyl)piperazine kan voorkomen als metaboliet van trazodone (Nestrolan, Trazolan ). Wordt gebruikt in mengsels van illegale drugs of als verborgen toevoeging in ecstasytabletten. Het werd voor de eerste keer geïdentificeerd door Zweden in Over de effecten is weinig geweten: angst, rillingen, duizeligheid, hoofdpijn en misselijkheid kunnen optreden. Geen gegevens gekend bij de mens omtrent gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding.
9 9 COCAINE 1. Observatie nodig gedurende 4 dagen voor het optreden van een neurotoxisch beeld. 2. Te verwachten problemen zijn: prematuriteit (VLBW-baby s lijken wel minder nood aan beademing en surfactant te hebben), IUGR, microcefalie (dosiseffect), cystische hersenletsels, hersenbloeding, herseninfarct, encefalocoele, tortueuze dilatatie van de irisvaten (verdwijnt over enkele maanden zonder visusstoornissen), pariëtaal botdefect, genito-urinaire afwijkingen (vooral na 1 ste trimester gebruik; o.a. prune belly, hoefijzernier, unieke nier, ontdubbelde nier, hydro-ureteronefrose, hypospadie), lidmaatreductie, darmatresie, darminfarct en andere 1,6-9,11. Er is echter geen consistent patroon van afwijkingen 11. Placentaire infarcten ondersteunen een vasculair disruptie-effect 1. Teratogeen effect niet significant gestegen indien beperkt gebruik (0,2 2 mg/kg) van cumulatief niet meer dan 10 g tijdens het 1 ste trimester 1. Kans op strabisme is 4x verhoogd 9. Verder vond men ook letsels aan N Opticus (atrofie), uitgesproken ooglidoedeem en vertraagde visuele rijping 9. Cocaïne veroorzaakt problemen met de auditieve informatieverwerking (vertraagde perifere neurale transmissie van de sensoriële informatie), die wellicht transiënt zijn 9. Ontwikkelingsstoornissen van het centraal zenuwstelsel worden vooral gezien na blootstelling tijdens het 3 de trimester van de zwangerschap, wanneer de precursorcellen van de neuronen prolifereren. Dit fenomeen wordt verklaard door de verminderde expressie van het gen dat codeert voor een eiwit, cycline A, in de precursorcellen van de neuronen. Er is een verhoogde incidentie (6,5 %) van cardiovasculaire afwijkingen, zoals perifere pulmonaalstenose, persisterende ductus arteriosus, ventrikel- en atriumseptumdefect 9. Ook transiënte STsegment optrekking, passend bij transiënte myocardischemie, wordt 6 keer meer gezien 9. Sommigen vonden een dosisgebonden afname van hartslagvariabiliteit met lagere vagale tonus in de 1 ste 72 levensuren, effect dat verdween bij 2 tot 6 maanden; anderen daarentegen vonden een verhoogde hartslagvariabiliteit 9. Abnormaal gedrag: (grove) tremoren, dystone bewegingen, prikkelbaarheid, abnormaal slaappatroon, slecht drinken (soms langdurig sondevoeding),
10 10 braken, diarree, koorts, niezen, hoge schrei, extreme zuigreflex, hyperactieve Mororeflex, tachypnoe, hypertonie, zelden convulsies 1,3,6,9. Hierbij gaat het om een direct neuro-excitatorisch effect en minder om abstinentie 3,9. Het beeld is meestal minder erg dan een NAS na narcotica 6. De symptomen beginnen meestal op dag 1-2, soms pas op dag 3, en bereiken hun maximum na 2 à 3 dagen 9. De klinische manifestatie vertoont een dosis-respons effect 9. Behandeling: fenobarbital (geen morfine: cocaïne is geen narcoticum). Meer kans op NEC (Bell stadium II), begin op D19 ± Laag hartdebiet 5. Dierexperimentele gegevens: cryptorchidie, hydronefrose, skeletafwijkingen (extra ribben, misvormd sternum, gespleten xiphoïd), exencefalie, oogmalformaties (anoftalmie, misvormde of ontbrekende lens), vertraagde schedelverbening 1,3. Uit inbeslagnames van de politie blijkt dat soms tot 50 % van de cocaïne onzuiver is en versneden met andere producten. Dat vergroot de gezondheidsrisico s voor moeder en kind. 3. Anatomopathologisch onderzoek van de placenta aanvragen via de verloskundigen. Echografie hersenen, hart en abdomen; oftalmologisch onderzoek. EEG: transiënte (toch soms tot 12 maanden) EEG-veranderingen: irritatief 3. BERA. Mogelijk verhoogde kans op wiegendood 2,9 : polysomnografie afspreken. Opvolging via COS. 4. Borstvoeding wordt sterk afgeraden: acute intoxicatie mogelijk met braken, diarree, prikkelbaarheid, hypertensie 4,10. Indien de moeder absoluut borstvoeding wil geven, maak dan volgende afspraken met haar 10 : wekelijks urinecontrole op cocaïne, wekelijks klinisch nazicht van de baby; maternale urine positief: controle urine baby; symptomatische baby met positieve urine: stop borstvoeding. Zo de baby symptomatisch is met negatieve urine: overweeg abstinentie op opioïden, barbituraten, alcohol, SSRI s of benzodiazepinen, en denk ook aan infectie of sepsis. 5. Gevolgen op lange termijn: inconsistente informatie. De kinderen met microcefalie vertonen geen inhaalgroei van hun hoofdomtrek op 2 jaar, wat gecorreleerd is met ontwikkelingsachterstand. Stoornissen in cognitieve, motore, spraak- en gedragsontwikkeling werden op niet-consistente wijze
11 11 vastgesteld 9. Zij worden soms pas duidelijk op 18 maanden 9. Jongens zouden gevoeliger zijn voor motore sequelen dan meisjes 9. Sommigen stelden een dosis-respons effect vast 9. Een studie bij jarigen die sinds de 4 de zwangerschapsmaand prospectief gevolgd werden, vond geen problemen met de globale cognitieve ontwikkeling, leercapaciteiten en geheugen 12. Eerste trimester prenatale blootstelling aan cocaïne was wel significant gerelateerd met delinquent gedrag, zwakker probleemoplossend vermogen en abstract redeneren. Tevens vond men een lager lichaamsgewicht, kortere gestalte en kleinere hoofdomtrek op 15-jarige leeftijd. Referenties 1. HE Hoyme, KL Jones, SD Dixon et al: Prenatal cocaine exposure and fetal vascular disruption. Pediatrics 1990; 85: DJ Durand, AM Espinoza, BG Nickerson: Association between prenatal cocaine exposure and sudden infant death syndrome. J Pediatr 1990; 117: PL Doering, CL Davidson, L LaFauce et al: Effects of cocaine on the human fetus: a review of clinical studies. DICP 1989; 23: HC Farrar, GL Kearns: Cocaine: clinical pharmacology and toxicology. J Pediatr 1989; 115: C Czyrko, CA Del Pin, JA O Neill et al: Maternal cocaine abuse and necrotizing enterocolitis: outcome and survival. J Pediatr Surg 1991; 26: EH Roland, JJ Volpe: Effect of maternal cocaine use on the fetus and newborn: review of the literature. Pediatr Neurosci 1989; 15: IJ Chasnoff, DR Griffith, C Freier et al: Cocaine/polydrug use in pregnancy: two year follow-up. Pediatrics 1992; 89: IL Hand, L Noble, TJ McVeigh et al: The effects of intrauterine cocaine exposure on the respiratory status of the very low birth weight infant. J Perinatol 2001; 21: C Schiller, P Jackson Allen: Follow-up of infants prenatally exposed to cocaine. Pediatr Nurs 2005; 31: M Sarkar, J Djulus, G Koren: When a cocaine-using mother wishes to breastfeed: proposed guidelines. Ther Drug Monit 2005; 27: K Laureys, M Dhont: Cocaïne en zwangerschap. Tijdschr voor Geneeskunde 2008; 64: GA Richardson, L Goldschmidt, C Larkby, NL Day: Effects of prenatal cocaine exposure on adolescent development. Neurotoxicology and Teratology 2015; 49:
12 12 ECSTASY 4 1. Observatie niet nodig. 2. Eenmalige blootstelling zonder maternale toxiciteit verhoogt niet de kans op malformatie 1. Bij herhaalde blootstelling vindt men meer cardiovasculaire afwijkingen (VSD en/of ASD), musculoskeletale afwijkingen (klompvoeten), prematuriteit (OR 4.11, 95% BI ), laag geboortegewicht (OR 3.97, 95% BI ; gewichtsverschil 279 g, 95% BI 485 g g) en dysmaturiteit (OR 5.79, 95% BI ) 2, 4. Amfetaminederivaten hebben sterkere sympathomimetische eigenschappen dan cocaïne 4. Toediening van metamfetamine aan schapen vermindert de uterusdoorbloeding en verhoogt de uteriene vasculaire weerstand en de foetale bloeddruk op dosis-gerelateerde wijze 4. Methyleendioxymetamfetamine wordt gemakkelijk verdeeld naar het centraal zenuwstelsel 4. NAS: zeldzaam (2 à 3 %) en licht, indien nodig te behandelen met fenobarbital. 3. Na herhaalde blootstellingen: cardioconsult; RX totaal skelet. 4. Borstvoeding toegelaten: voorlopig te weinig argumenten om te verbieden. 5. Gevolgen op lange termijn: de Drugs and Infancy Study toonde aan dat baby s van jonge moeders die MDMA gebruikten tijdens het 1 ste zwangerschapstrimester een sterk vertraagde psychomotore ontwikkeling kennen 5. Mogelijk vertoonden deze moeders en ook hun foetus hoge cortisolspiegels door MDMA-gebruik, aangezien cortisol door de placenta gaat. Hoge cortisolspiegels schaden het neuropsychobiologisch welzijn van volwassenen. De ontwikkelingsachterstand kan dus veroorzaakt worden door invloed van hoge cortisolspiegels op de foetale hypothalamus-hypofyse-bijnieras en serotonerge activiteit. Referenties 1. PR McElhatton, DN Bateman, C Evans et al: Does prenatal exposure to ecstasy cause congenital malformations? A prospective follow-up of 92 pregnancies. Br J Clin Pharmacol 1998; 45: 183P-215P. 2. PR McElhatton, DN Bateman, C Evans et al: Congenital anomalies after prenatal ecstasy exposure. The Lancet 1999; 354: K Smets: Ecstasygebruik tijdens de zwangerschap: risico s voor moeder en kind. Tijdschr Belgische kinderarts 2001; 3: NNN Ladhani, PS Shah, K Murphy, Knowledge Synthesis Group on Determinants of Preterm/LBW births: Prenatal amphetamine exposure and birth outcomes: A systematic review and meta-analyses. Am J Obstet Gynecol DOI: /j.ajog AC Parrott, DG Moore, JJD Turner, J Goodwin, MO Min, LT Singer: MDMA and heightened cortisol: a neurohormonal perspective on the pregnancy outcomes of mothers used Ecstasy during pregnancy. Hum Psychopharmacol Clin Exp 2014; 29: 1-7.
13 13 GAMMAHYDROXYBOTERZUUR (GHB, vloeibare ecstasy) Eén case report vermeldt de geboorte van een gezonde baby met goede Apgarscore, geboren uit een moeder die binnenkwam met respiratoire depressie door GHB-gebruik 2. Geen gegevens gekend bij de mens omtrent gebruik tijdens borstvoeding. Geen teratogene effecten na injectie in bevruchte kippeneieren 1. Referenties 1. FL Cavender, EJ Sowinski. Glycols. In: Clayton GD, Clayton FE, editors. Patty's Industrial hygiene and toxicology, Volume II, Patr F. 4th Ed. New York: John Wiley & Sons, Inc.; p KM Kuczkowski: Liquid ecstasy during pregnancy. Anaesthesia 2004; 59: 926.
14 14 HEROINE en andere opioïden 1. Observatie nodig gedurende één week voor NAS. 2. Geen verhoogde kans op congenitale afwijkingen, wel een verhoogd risico op neonatale mortaliteit 1,4. Meer kans op dysmaturiteit. Tot 80 % doet NAS: convulsies, prikkelbaarheid enz 1. Dit begint meestal binnen de eerste levensweek, meestal binnen de 1 ste 24 tot 48 uur, zelden nog na 3 weken 3,4. Slecht of ongecoördineerd drinken, snelle darmtransit en verhoogd calorieverbruik door prikkelbaarkeid, tachypnoe en slecht slaappatroon, dragen alle bij tot excessief gewichtsverlies na de geboorte 5. Behandeling: morfine. Symptomen van NAS die behandeling noodzakelijk maken, kunnen 6 weken of langer aanhouden De kans op wiegendood is 4 tot 5 maal verhoogd: spreek een polysomnografie af. 4. Borstvoeding verboden: opioïden komen in grote hoeveelheden in moedermelk terecht en kunnen centrale en respiratoire depressie geven 2. Bovendien kunnen bij bruusk stoppen van borstvoeding ontwenningsverschijnselen optreden. 5. Gevolgen op lange termijn worden wellicht vooral bepaald door socioeconomische factoren. Opiaatblootstelling tijdens de zwangerschap vermindert bij proefdieren de corticale densiteit aan neuronen, en neuronale uitlopers en dendritische en axonale vertakkingen zijn kleiner 3. Het is niet gekend of dit enige betekenis heeft bij de mens. Soms stelt men een ontwikkelingsvertraging vast in de kleuterperiode. Ook gedragsstoornissen (teruggetrokken, depressief, agressief, hyperactief) worden in die levensfaze beschreven. Referenties 1. BB Little, LM Snell, VR Klein et al: Maternal and fetal effects of heroin addiction during pregnancy. J Reprod Med 1990; 35: S Kacew: Adverse effects of drugs and chemicals in breast milk on the nursing infant. J Clin Pharmacol 1993; 33: K Dysart, H Hsieh, K Kaltenbach, JS Greenspan: Sequela of preterm versus term infants born to mothers on a methadone maintenance program: differential course of neonatal abstinence syndrome. J Perinat Med 2007; 35: N Ebner, K Rohrmeister, B Winklbaur et al: Management of neonatal abstinence syndrome in neonates born to opioid maintained women. Drug and Alcohol Dependence 2007; 87: C Dryden, D Young, N Campbell, H Mactier: Postnatal weight loss in substitute methadone-exposed infants: implications for the management of breast feeding. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2010; DOI: 1136/adc
15 15 LYSERGEENZUURDIETHYLAMIDE (LSD) 1. Geen gegevens om observatie te ondersteunen. 2. In vitro experimenten suggereren dat LSD chromosoomafwijkingen kan veroorzaken. Het wordt algemeen aanvaard dat inname van matige hoeveelheden zuivere LSD niet teratogeen is, maar toch werden afwijkingen gerapporteerd, zelfs na minimaal gebruik in het 1 ste trimester 1-4 : malformaties van extremiteiten; aanlegstoornissen van de ogen (enophthalmie, iriscoloboma, cataract, corneavertroebeling); skeletdysplasie (spina bifida); gelaatsafwijkingen; centraal zenuwstelselafwijkingen. 3. RX totaal skelet; oftalmologisch onderzoek. 4. Borstvoeding verboden: gegevens ontbreken, maar LSD heeft een laag moleculair gewicht en zal dus wellicht overgaan in moedermelk. Het heeft bovendien sterke effecten bij extreem lage concentraties. Deze drug activeert de serotoninerge receptor 5HT-2A. Dit kan aanleiding geven tot verhoogde spiertonus en hyperthermie. 5. Gevolgen op lange termijn niet gekend. Referenties 1. U von Mandach, MM Rabner, J Wisser et al: LSD- und Cannabis-Konsum während der frühen Schwangerschaft mit gutem perinatalen Ausgang. Fallbericht und Literaturübersicht. Gynak Geburtshilfliche Rundsch 1999; 39: S Margolis, L Martin: Anophthalmia in an infant of parents using LSD. Ann Ophthalmol 1980; 12: CC Chan, M Fishman, PR Egbert: Multiple ocular anomalies associated with maternal LSD ingestion. Arch Ophthalmol 1978; 96: NJ McLane, DM Carroll: Ocular manifestations of drug abuse. Survey of Opthalmology 1986; 30:
16 16 METHADON 1. Observatie nodig gedurende één week voor NAS. 2. NAS: treedt op bij % van de baby s en begint meestal op de 3 de levensdag, maar kan soms pas na 4 weken beginnen 2,10. Gastro-intestinale symptomen (braken en/of diarree gepaard met dehydratie en slechte gewichtsevolutie) zonder andere symptomen zijn een indicatie tot behandeling, ongeacht de score. Prematuren zouden minder centraal zenuwstelsel symptomen vertonen dan voldragen baby s 8. Methadon wordt gemetaboliseerd in de lever door P450 systemen, die bij de prematuur nog onrijp zijn. Hierdoor vertraagt de inactivering en verlengt het halfleven van methadon, zodat de serumconcentratie bij de prematuur meer geleidelijk daalt. Bovendien neemt de transplacentale transfer van methadon toe met vorderende zwangerschapsduur, zodat de preterme meer beschermd is door de placentaire barrière dan het voldragen kind. Men is het er niet over eens of de intensiteit en de duur van het NAS gecorreleerd zijn met de maternale dosis, maar vermoedelijk is dit niet het geval 1,6,8,10. Hyperfagie (> 190 tot 290 ml/kg/dag) is een uiting van hogere metabole behoeften tijdens NAS en gaat niet gepaard met snellere gewichtstoename of gastro-intestinale bezwaren 4. Men moet zelfs rekening houden met een excessief gewichtsverlies, dat meer uitgesproken is bij borstgevoede dan bij flesgevoede kinderen 11. Het dieptepunt van het gewicht komt meestal later (dag 5) en het duurt langer vooraleer de baby s hun geboortegewicht hebben teruggewonnen. Behandeling: morfine is eerste keus 2,5. Fenobarbital niet omdat het de gastrointestinale symptomen niet bestrijdt en de behandelingsduur langer is dan met morfine (sommige centra gebruiken toch fenobarbital als eerste keus - Princess Margaret Hospital for Children, Perth, Australië) 10. Behandelingsduur varieert van enkele dagen tot 3 weken 10. Preterme zuigelingen blijken minder medicatie nodig te hebben dan voldragen baby s 8. Simultane blootstelling aan benzodiazepines kan een heropflakkering van het NAS geven na 7-14 dagen en verlengt gevoelig de behandelingsduur 1,3. Associatie van fenobarbital kan dan nodig zijn 3. Ritmestoornissen: methadonbehandeling is een welgekende oorzaak van QTverlenging bij volwassenen. Klinisch significante QT-verlenging bij een pasgeborene na antenatale blootstelling aan methadone werd beschreven 7. Bradycardie of onregelmatige hartslag bij een pasgeborene waarvan de moeder methadone nam tijdens de zwangerschap, mag dus niet verwaarloosd worden en een electrocardiogram dient afgenomen te worden. Flash visual evoked potentials zijn meer afwijkend in de 1 ste 2 levensweken 9. Mogelijk bestaat er hierbij een additieve rol van benzodiazepinegebruik. Het is nog niet duidelijk of deze veranderingen transiënte effecten zijn van nog circulerend methadone en/of andere stoffen, dan wel het gevolg van een teratogene blootstelling met lange termijn implicaties voor de visuele functie. 3. Electrocardiogram (QTc verlenging?). 4. Borstvoeding toegelaten, ook bij hogere doses (> 40 mg/dag) methadon 6, 12. De hoeveelheid methadon aldus ingenomen door de neonaat zal niet volstaan om het NAS te voorkomen, maar er zijn aanwijzingen dat het minder ernstig zou verlopen 11. Eventueel excessief gewichtsverlies en het traag opnieuw bijkomen in gewicht van de baby mag niet onmiddellijk toegeschreven worden aan falende borstvoeding, maar een tolerante houding tegenover
17 17 gewichtsverlies onder goede supervisie is te verkiezen boven het vroegtijdig inschakelen van flesvoeding. Controle natriëmie bij gewichtsverlies > 12 % ter exclusie van hypernatriëmie kan deze houding ondersteunen. 5. Gevolgen op lange termijn worden wellicht vooral bepaald door socioeconomische factoren. Visuele functie mogelijk gecompromiteerd 9? Hoewel het geboortegewicht op een later tijdstip bereikt wordt, is de verdere gewichtsevolutie meestal niet problematisch 11. Referenties 1. V Berghella, PJ Lim, MK Hill et al: Maternal methadone dose and neonatal withdrawal. Am J Obstet Gynecol 2003; 189: American Academy of Pediatrics, Committee on Drugs: Neonatal Drug Withdrawal. Pediatrics 1998; 101: LR Sutton, SA Hinderliter: Diazepam abuse in pregnant women on methadone maintenance. Implications for the neonate. Clin Pediatr Phila 1990; 29: A Martinez, B Kastner, HW Taeusch: Hyperphagia in neonates withdrawing from methadone. Arch Dis Child Fetal Neonat Ed 1999; May: F178-F L Jackson, A Ting, S McKay et al: A randomised controlled trial of morphine versus phenobarbitone for neonatal abstinence syndrome. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2004; 89: F300-F EJ Begg, TJ Malpas, LP Hackett et al: Distribution of R- and S-methadone into human milk during multiple, medium to high oral dosing. Br J Clin Pharmacol 2001; 52: T Hussain, AK Ewer: Maternal methadone may cause arrhythmias in neonates. Acta Paediatr 2007; 96: K Dysart, H Hsieh, K Kaltenbach, JS Greenspan: Sequela of preterm versus term infants born to mothers on a methadone maintenance program: differential course of neonatal abstinence syndrome. J Perinat Med 2007; 35: DOI /JPM L McGlone, H Mactier, R Hamilton, MS Bradnam, RG Boulton, W Borland, M Hepburn, DL McCulloch: Visual evoked potentials in infants exposed to methadone in utero. Arch Dis Child 2008: DOI: /adc N Ebner, K Rohrmeister, B Winklbaur et al: Management of neonatal abstinence syndrome in neonates born to opioid maintained women. Drug and Alcohol Dependence 2007; 87: C Dryden, D Young, N Campbell, H Mactier. Postnatal weight loss in substitute methadone-exposed infants: implications for the management of breast feeding. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2010; DOI: /adc UA Pritham, JA Paul, MJ Hayes. Opioid dependency in pregnancy and length of stay for neonatal abstinence syndrome. JOGNN 2012; 41:
18 18 PARAMETHOXYAMFETAMINE (PMA) Paramethoxyamfetamine komt voor in zogenaamde Ufo tabletten, mogelijk in combinatie met andere amfetaminen zoals methamfetamine en 3-4- methyleendioxymethamfetamine. Acute intoxicaties bij volwassenen kunnen snel dodelijk zijn. Geen informatie in wetenschappelijke literatuur en op internet omtrent gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding.
ZWANGERSCHAP EN DRUGS. bij de pasgeborene. K. SMETS 1, 2
!"#$%&'()*+,,(*-./..%01/$.2*!"2*/()*342*5667 D E P R A K T I J K ZWANGERSCHAP EN DRUGS Beleid bij de pasgeborene K. SMETS 1, 2 Inleiding In veel landen van de Europese Unie is er de laatste tien jaar een
Nadere informatieDruggebruik tijdens de zwangerschap
1 Tijdschrift voor Vroedvrouwen, 16(3) PRENATAAL Druggebruik tijdens de zwangerschap Koenraad Smets 1, Caroline Van Der Straeten 2, Annelies Keymeulen 1 1 Neonatoloog, Universitair Ziekenhuis Gent 2 NICU-verpleegkundige,
Nadere informatiecannabisbladeren vanuit Nederland
Het komt niet door mijn marihuana, schat Is cannabis wel zo onschuldig als het lijkt? Prof. dr. Koen Smets UZ Gent, dienst Neonatale Intensieve Zorgen Studiedag vroedvrouwen 24 maart 2015 Epidemiologie
Nadere informatieDr. Ann Verschelde 07/11/2014
Dr. Ann Verschelde 07/11/2014 Ontwikkelen van ontwenningsverschijnselen na de geboorte van een neonaat die in utero blootgesteld werd aan drugs. 2003 National survey drug abuse and health 4.3% zwangere
Nadere informatieAddendum bij de multidisciplinaire richtlijn Dreigende Vroeggeboorte gepubliceerd in 2011. Opgesteld door de Otterlo Werkgroep, versie 2014
Addendum bij de multidisciplinaire richtlijn Dreigende Vroeggeboorte gepubliceerd in 2011 Opgesteld door de Otterlo Werkgroep, versie 2014 Uitgangsvraag: Leidt een rescue -behandeling met corticosteroïden
Nadere informatieRichtlijn Maternaal drugsgebruik
: Pagina 1 van 5 Doel Controles en adviezen bij maternaal drugsgebruik. Doelgroep Kinderarts en gynaecoloog. Algemene aandachtspunten Overtuig je van de juiste patiënt door naam en geboortedatum te controleren.
Nadere informatieMaternaal drugsgebruik
Maternaal drugsgebruik Maternaal drugsgebruik is een serieus probleem voor zowel moeder als kind. Helaas komt het nog geregeld voor dat moeders tijdens de zwangerschap drugs, alcohol of nicotine gebruiken.
Nadere informatieGevolgen van drugsgebruik op de zwangerschap, neonaat en lactatie: een literatuuroverzicht
Gevolgen van drugsgebruik op de zwangerschap, neonaat en lactatie: een literatuuroverzicht Angel Wever, Martine Wassen Prenataal drugsgebruik is een toenemend ernstig probleem dat kan leiden tot complicaties
Nadere informatieIntoxicaties bij een kinderen Kim Horsnell Kinderarts-intensivist Erasmus MC Sophia
Intoxicaties bij een kinderen Kim Horsnell Kinderarts-intensivist Erasmus MC Sophia WES Symposium Maart 2012 Intoxicaties bij kinderen WES Symposium Maart 2012 Casus WES Symposium Maart 2012 8 maanden
Nadere informatieFetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING
Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities in Early Childhood Health The Generation R Study Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Sociaal-economische gezondheidsverschillen vormen een groot maatschappelijk
Nadere informatiePsychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater
Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieDrugs en alcohol gebruik bij zwangeren
Drugs en alcohol gebruik bij zwangeren Risico s en DILEMMA s VOOR MOEDER EN KIND 16 april 2013 Mary Janssen van Raaij & Susanne Wegen Programma Inleiding Gevolgen voor de moeder Gevolgen voor het kind
Nadere informatieZwanger & Verslaafd Linda Bakker & Plien Kok
Zwanger & Verslaafd Linda Bakker & Plien Kok Inleiding - wie zijn wij - samenwerking - meldpunt - on-/mogelijkheden - Kahoot - invloed middelengebruik - samenvatting - vragen Zwanger & Verslaafd 2 Wie
Nadere informatieStop or Go? TerugvalprevenBe training bij het begeleid ahouwen van anbdepressiva in de zwangerschap.
Stop or Go? TerugvalprevenBe training bij het begeleid ahouwen van anbdepressiva in de zwangerschap. Promovendi: Drs. Nina Molenaar, arts, Erasmus MC Marlies Brouwer, MSc, psycholoog, UU Projectleiders:
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Neonatale invasieve candida infectie.
Neonatale invasieve candida infectie Wat is een neonatale invasieve candida infectie? Een neonatale invasieve candida infectie is een infectie bij pasgeboren baby (vaak een baby die te vroeg geboren is)
Nadere informatieStop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap.
Stop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap. Promovendi: Drs. Nina Molenaar, arts, Erasmus MC Marlies Brouwer, MSc, psycholoog, UU Projectleaders:
Nadere informatieZwangerschap bij de psychiatrische patient. Cijfers telefoondienst TIS. TIS kenniscentrum. vragen/exposities SSRI s 20-11-2015
Zwangerschap bij de psychiatrische patient Bernke te Winkel Wetenschappelijk medewerker Teratologie Informatie Service TIS kenniscentrum Cijfers telefoondienst TIS Informatie geven Website (en boek) -
Nadere informatie11/01/2013. Een minuutje geduld. Geboorte.. De mens. Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? . andere zoogdieren
Geboorte.. De mens Een minuutje geduld Vroeg- of Laattijdig afnavelen Dr. David Van Laere Neonatoloog UZ Antwerpen. andere zoogdieren Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? Zoek de verschillen?
Nadere informatieCHAPTER 12. Samenvatting
CHAPTER 12 Samenvatting Samenvatting 177 In hoofdstuk 1 wordt een toegenomen overleving gerapporteerd van zeer vroeggeboren kinderen, gerelateerd aan enkele nieuwe interventies in de perinatologie. Uitkomsten
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting Samenvatting 149 Dit proefschrift richt zich op symptomen van neonatale adaptatie (NA) na blootstelling aan selectieve antidepressiva (SA) in utero. Deze symptomen zijn meestal
Nadere informatieAlcoholgebruik voor, tijdens en na de zwangerschap
Alcoholgebruik voor, tijdens en na de zwangerschap Kencijfers van de Vlaamse geboortecohorte JOnG! Karel Hoppenbrouwers Dienst Jeugdgezondheidszorg KU Leuven Inhoud van de presentatie Wat is gekend i.v.m.
Nadere informatieKetenprotocol. Minder leven. Auteurs: E. Davelaar & S. van der Lugt
Ketenprotocol Auteurs: E. Davelaar & S. van der Lugt Datum: September 2015 Algemeen Het Verloskundig Samenwerkings Verband Zoetermeer (VSV Zoetermeer ) is in 2012 formeel opgericht ter verbetering van
Nadere informatieborstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk.
Kinderwens, en : trazodon 2519 t/m 2522 NNH = Number Needed to Harm; non-sri = geen serotonineheropnameremmer; RR = Relatieve Risico; RV = Risico Verschil; SNRI =serotonine-noradrenalineheropnameremmer;
Nadere informatieHEEFT HET GEBRUIK VAN HEEFT HET GEBRUIK VAN TEPELHOEDJES 4/16/2013 TEPELHOEDJES INVLOED OP DE MELKPODUCTIE? INVLOED OP DE MELKPRODUCTIE?
HEEFT HET GEBRUIK VAN TEPELHOEDJES INVLOED OP DE MELKPODUCTIE? Een blik in de literatuur. Ilse Dejaeger HEEFT HET GEBRUIK VAN TEPELHOEDJES INVLOED OP DE MELKPRODUCTIE? Inleiding Zoekstrategie Literatuur
Nadere informatieVSV ACHTERHOEK OOST. Drugsgebruik ACHTERGRONDINFORMATIE. Wat zijn drugs?
VSV ACHTERHOEK OOST Drugsgebruik ACHTERGRONDINFORMATIE Wat zijn drugs? Drugs zijn middelen die de hersenen prikkelen. Hierdoor verandert iemands stemming en de manier waarop de gebruiker zichzelf en zijn
Nadere informatieAlcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael
Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:
Nadere informatieVascularisatie van het placenta bed in het eerste trimester
Doel van de studie Vascularisatie van het placenta bed in het eerste trimester Symposium Jonge Zwangerschap 08-02-2013 Averil Reus Arts Prenatale Geneeskunde 1. Het introduceren van een nieuwe techniek
Nadere informatieKraamafdeling. Vroegtijdige weeën. gebroken vliezen en vroeggeboorte
Kraamafdeling Vroegtijdige weeën gebroken vliezen en vroeggeboorte In deze folder leest u over de oorzaak, gevolgen en behandeling van vroegtijdige weeën. Een zwangerschap duurt gemiddeld 40 weken, maar
Nadere informatieVlaamse consensus over beleid bij congenitale toxoplasmose (CT)
Vlaamse consensus over beleid bij congenitale toxoplasmose (CT) A. Zecic NICU, UZ Gent Transmissierisico tijdens de zwangerschap Maternale seroconversie Incidentie Ziekte bij pasgeborene 1e trim 15 % ernstig
Nadere informatieNAS en FAS baby s: gevolgen van middelengebruik in de zwangerschap. Net even te veel? WES - regio Rotterdam 15 maart 2012 Barbara Sibbles
NAS en FAS baby s: gevolgen van middelengebruik in de zwangerschap Net even te veel? WES - regio Rotterdam 15 maart 2012 Barbara Sibbles Hippocrates, 4e eeuw b.c. Van de vierde tot de zevende maand mogen
Nadere informatiePlasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap
Samenvatting Plasma volume expansie in ernstige hypertensieve aandoeningen van de zwangerschap Samenvatting Dit proefschrift beschrijft het effect van plasma volume expansie in de behandeling van ernstige
Nadere informatieYellow so what? De gele zuigeling Diagnostiek en Behandeling. Christian Hulzebos, kinderarts-neonatoloog
Yellow so what? De gele zuigeling Diagnostiek en Behandeling Christian Hulzebos, kinderarts-neonatoloog Inhoud: vragen vanuit de praktijk Welk kind loopt eigenlijk het meeste risico op ernstige hyperbilirubinemie?
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20953 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bruine, Francisca Teresa de Title: Advanced MR brain imaging in preterm infants
Nadere informatiefaculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB
Datum 22-06-2015 1 Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Opzet en eerste resultaten Linda Visser Annette van der Putten Gertruud Schalen Bieuwe van der Meulen
Nadere informatieLange termijn gevolgen van neonatale pijn
Together into the future Lange termijn gevolgen van neonatale pijn Christ-jan van Ganzewinkel Verpleegkundig Specialist Intensieve Zorg bij Somatische Aandoeningen Máxima Medisch Centrum Veldhoven Vraagje.heb
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS. Domperidone EG 10 mg tabletten. Domperidone maleaat
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Domperidone EG 10 mg tabletten Domperidone maleaat Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat belangrijke informatie Dit geneesmiddel kunt u zonder voorschrift
Nadere informatieop het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen
De gevolgen van prenatale stress op het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen De ontwikkeling begint prenataal Dierstudies: prenatale stress Programmerend
Nadere informatieFarmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie. Critically Appraised Topic
Farmacotherapie in de acute fase van alcoholdetoxificatie Critically Appraised Topic Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring
Nadere informatieRichtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding
Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Onderbouwing Conclusies Vaak is het door keuze van het juiste geneesmiddel mogelijk om borstvoeding veilig te handhaven 11. Niveau 4 Toelichting Indien
Nadere informatieDo s and Don ts bij de acute opvang van een prematuur. Odile Frauenfelder MA-ANP Verpleegkundig Specialist Neonatologie
Do s and Don ts bij de acute opvang van een prematuur Odile Frauenfelder MA-ANP Verpleegkundig Specialist Neonatologie Wat kunt u verwachten Verschillen tussen term en preterm Consequenties voor de opvang
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting De groei en de ontwikkeling van diverse orgaansystemen en regelmechanismen in de foetus tijdens de periode in de baarmoeder worden verstoord door vroeggeboorte.
Nadere informatieZwangerschap en een Her2/Neu positief Mammacarcinoom. 4 e Nascholingsdag Targeted Therapy, 8 april 2010. Casus
Zwangerschap en een Her2/Neu positief Mammacarcinoom Jan Willem de Groot Carolien Schröder 4 e Nascholingsdag Targeted Therapy, 8 april 200 Casus 33-jarige vrouw 7 weken gemelli-zwangerschap Palpabele
Nadere informatieDisclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen onderzoekt de ontwikkeling van kinderen in de regio Utrecht Inhoud Kader en doel YOUth Normale ontwikkeling van de hersenen Abnormale
Nadere informatieIs geboren worden pijnlijk? Is geboren worden pijnlijk? Is geboren worden pijnlijk? Pijn bij pasgeborenen en de gevolgen voor het latere leven
Pijn bij pasgeborenen en de gevolgen voor het latere leven Richard van Lingen has nothing to disclose It is easier to build strong children than to repair broken men Frederick Douglass 700 612 600 500
Nadere informatieNEONATAAL BELEID BIJ MATERNALE SEROCONVERSIE VOOR CYTOMEGALOVIRUS TIJDENS DE ZWANGERSCHAP OF NEONATAAL VERMOEDEN VAN CONGENITALE INFECTIE
NEONATAAL BELEID BIJ MATERNALE SEROCONVERSIE VOOR CYTOMEGALOVIRUS TIJDENS DE ZWANGERSCHAP OF NEONATAAL VERMOEDEN VAN CONGENITALE INFECTIE 1. Diagnosestelling bij de pasgeborene Annelies Keymeulen April
Nadere informatieAangeboren hartafwijkingen, een prenatale diagnose. Lieke Rozendaal Kindercardioloog LUMC 20-01-2015
Aangeboren hartafwijkingen, een prenatale diagnose Lieke Rozendaal Kindercardioloog LUMC 20-01-2015 20 januari 2015 Aangeboren hartafwijkingen (AHA) Zeldzaam: 6-8 op 1000 pasgeborenen Complexe hartafwijkingen:
Nadere informatieZuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene?
Zuurstof of niet bij reanimatie pasgeborene? 6e Nationale Reanimatie Congres Frank van den Dungen Kinderarts-neonatoloog Afd. IC Neonatologie VU medisch centrum NVK werkgroep Reanimatie Pasgeborenen INHOUD
Nadere informatieHet nagaan van het verloop van borstvoeding bij de pasgeborene
INFANT BREASTFEEDING ASSESSMENT TOOL (IBFAT) Matthews M.K. (1988) Developing an instrument to assess infant breastfeeding behavior in early neonatal period. Midwifery, 4, 154-165. Meetinstrument Afkorting
Nadere informatieSamenvatting Chapter 15
Samenvattting Samenvatting Chapter 15 Er zijn 2 soorten tweelingen: een-eiig en twee-eiig. Twee-eiige tweelingen komen vaker voor dan een-eiige tweelingen (65% versus 35%). Alle tweeeiige tweelingen hebben
Nadere informatieNeDerLANDse samenvatting
CHAPTER 10 259 NEDERLANDSE SAMENVATTING Benzodiazepines zijn psychotrope middelen met anxiolytische, sederende, spierverslappende en hypnotische effecten. In de praktijk worden zij voornamelijk ingezet
Nadere informatieProtocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas
Protocol Obesitas 1.0 Definitie obesitas Obesitas is een abnormale gezondheidstoestand waarbij er een overschot aan vetweefsel is. De meest gebruikte definitie is gebaseerd op de Quetelet-index of Body
Nadere informatieProbably not important
Probably not important Definitie counseling Laagdrempelige vorm van (emotionele) hulpverlening Letterlijk: raadgeven Het doel van counseling is het helpen van mensen bij: Het oplossen of hanteren van problemen
Nadere informatieNieuwste inzichten in het drinken bij prematuren. Ilon Moor-van Nugteren Erasmus MC-Sophia 13 februari 2017
Nieuwste inzichten in het drinken bij prematuren Ilon Moor-van Nugteren Erasmus MC-Sophia 13 februari 2017 Stelling Recent onderzoek in Groningen heeft voedingsproblemen op 3-jarige leeftijd bij 35 prematuren
Nadere informatieBIJSLUITER Atosiban Devrimed 6,75 mg/0,9 ml
BIJSLUITER Atosiban Devrimed 6,75 mg/0,9 ml 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Atosiban Devrimed 6,75 mg/0,9 ml oplossing voor injectie Atosiban Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel
Nadere informatieProtocol SSRI/SNRI gebruik in de zwangerschap en de behandeling van de
Protocol SSRI/SNRI gebruik in de zwangerschap en de behandeling van de pasgeborene. VSV Refaja Gemaakt op: Auteur: Versie Geldig tot: 01-04-2016 26-03-2014 (herziene versie) Marjon Riksen (gynaecoloog),
Nadere informatieMRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie
MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie Department of Pediatrics / Child Neurology Center for Childhood White Matter Disorders VU University Medical Center Amsterdam, NL Hersenen en
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. BRONCHOSEDAL Dextromethorphan HBr 1,5 mg/ml siroop. Dextromethorfanhydrobromide
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER BRONCHOSEDAL Dextromethorphan HBr 1,5 mg/ml siroop Dextromethorfanhydrobromide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat
Nadere informatieVoeding na ontslag. Eerste symposium regionale neonatologie. Sophie van der Schoor OLVG, Amsterdam
Voeding na ontslag Eerste symposium regionale neonatologie Sophie van der Schoor OLVG, Amsterdam Presentatie 1. Belang groei eerste jaar 2. Wel of niet verrijkte voeding/bmf 3. Best practice 4. Conclusie
Nadere informatieMarlies Peters. Workshop Vermoeidheid
Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren
Nadere informatieDe Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie. Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie
De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie Waarom een richtlijn Prevalentie depressie 20%, angststoornissen
Nadere informatieVroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte
Vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte Deze brochure geeft informatie over de oorzaak, gevolgen en behandeling van vroegtijdige weeën, een dreigende vroeggeboorte en vroegtijdig gebroken vliezen.
Nadere informatieAantal te voorkomen bloedingen door vitamine K-deficiëntie
Aantal te voorkomen bloedingen door vitamine K-deficiëntie Nr. 2017/04A, Den Haag 11 april 2017 Achtergronddocument bij: Vitamine K bij zuigelingen Nr. 2017/04, Den Haag 11 april 2017 Aantal te voorkomen
Nadere informatieDe medische ontwikkelingen op het grensvlak van levensvatbaarheid. Mirjam van Weissenbruch
De medische ontwikkelingen op het grensvlak van levensvatbaarheid Mirjam van Weissenbruch Agenda Inleiding Historisch perspectief Ontwikkelingen in de neonatologie De regels in Nederland Wat mag wel wat
Nadere informatieANESTHESIE TIJDENS LACTATIE
ANESTHESIE TIJDENS LACTATIE Inleiding Borstvoeding is momenteel gouden standaard WHO en AAP bevelen borstvoeding gedurende 6 maanden aan meer en meer moeders die operatie (vb. Sterilisatie-curretage) ondergaan
Nadere informatieDe kater komt later...
De kater komt later... Dr. Tibor M. Brunt Psychofarmacoloog Programma Drug Monitoring Trimbosinstituut. Psychiatrie, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam. 21-3-2016 Inhoud 1. Prevalentie ecstasygebruik
Nadere informatieMiddelenmisbruik en crisis
Middelenmisbruik en crisis Een lastige combinatie Mike Veereschild Tom Buysse Middelengebonden spoedeisende situaties Intoxicatie van een verslavend middel Onthouding van een verslavend middel Kernsymptomen
Nadere informatieMedicalisering van de partus:
Medicalisering van de partus: Gevolgen voor de borstvoeding Rob Hardeman Klinisch verloskundige Ziekenhuis Rivierenland Tiel "Borstvoeding loont" 7-10-2008 Medicaliseren van de partus Actief ingrijpen
Nadere informatieLangetermijn opvolging van prematuren
Langetermijn opvolging van prematuren Prof. dr. Koenraad Smets Dienst Neonatale intensieve zorg Universitair ziekenhuis Gent 23 november 2016 THEMA S! Groei! Wiegendood! Longproblemen! Vitaminen e.a. supplementen!
Nadere informatieBijsluiter: Informatie voor de gebruik(st)er. BRONCHOSEDAL Dextromethorphan HBr 1,5 mg/ml siroop. Dextromethorfanhydrobromide
Bijsluiter: Informatie voor de gebruik(st)er BRONCHOSEDAL Dextromethorphan HBr 1,5 mg/ml siroop Dextromethorfanhydrobromide Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door, want deze bevat belangrijke informatie
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Dextromethorphan Teva 1,5 mg/ml drank dextromethorphan hydrobromide
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Dextromethorphan Teva 1,5 mg/ml drank dextromethorphan hydrobromide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TROC TABLETTEN. Acetylsalicylzuur - Paracetamol - Coffeïne-anhydraat
MELISANA N.V., Kareelovenlaan 1, Pagina 1 van 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TROC TABLETTEN Acetylsalicylzuur - Paracetamol - Coffeïne-anhydraat Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat
Nadere informatieVRAAGBAAK MIGRATIE VAN BISPHENOL A VAN VERPAKKING NAAR VOEDSEL. Door. De Bont, R., Van Larebeke, N.
VRAAGBAAK MIGRATIE VAN BISPHENOL A VAN VERPAKKING NAAR VOEDSEL Door De Bont, R., Van Larebeke, N. 2004 Luik 1: Beleidsondersteuning MIGRATIE VAN BISPHENOL A UIT VERPAKKINGSMATERIAAL NAAR VOEDSEL EN DRANK
Nadere informatiestoppen zware drinkers minder vaak met het drinken van alcoholhoudende drank dan vrouwen met een lager alcoholgebruik.
Samenvatting In Nederland gebruikt ongeveer 80% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd alcoholhoudende drank. Veel vrouwen staken het alcoholgebruik zodra ze zwanger zijn of eerder al, als ze zwanger
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 1 Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrondinformatie van de relatie tussen intrauteriene groeivertraging, waarvan het lage geboortegewicht een uiting kan zijn, en de gevolgen in de
Nadere informatieErytrocytentransfusie: van literatuur naar praktijk.
Erytrocytentransfusie: van literatuur naar praktijk. Amerik de Mol Kinderarts-neonatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis 1 e Symposium Regionale Neonatologie Inhoud Cochrane review Eén review, één richtlijn?
Nadere informatiePatiënteninformatie. Informatie voor ouders van prematuren
Informatie voor ouders van prematuren Inleiding De medewerkers van de kinderafdeling heten u en uw baby hartelijk welkom op onze afdeling. Vanwege prematuriteit heeft uw baby zorg nodig op onze afdeling.
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieProefschrift. Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems. Merel Griffith - Lendering. Samenvatting
Proefschrift Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems Merel Griffith - Lendering Samenvatting Het gebruik van cannabis is gerelateerd aan een breed scala van psychische problemen, waaronder
Nadere informatieMiddelengebruik: Cannabisgebruik
Middelengebruik: Cannabisgebruik Inleiding Cannabisgebruik geeft zowel gezondheidsrisico s, psychosociale gevolgen als wettelijke consequenties 1,2. Frequent gebruik van cannabis wordt geassocieerd met
Nadere informatieGeneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding
Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelen en zwangerschap Enige tientallen jaren geleden dacht men nog dat ongeboren kinderen in de baarmoeder goed beschermd waren tegen schadelijke
Nadere informatieEen gezonde start? Cohorte 0-jarigen. Cohorte 0-jarigen: Aspecten van de gezondheid en groei van een Vlaamse geboortecohorte
Cohorte 0-jarigen Een gezonde start? Aspecten van de gezondheid en groei van een Vlaamse geboortecohorte Cécile Guérin - Mathieu Roelants Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Studiedag SWVG Leuven, 2 december
Nadere informatiePRENATALE BLOOTSTELLING AAN ALCOHOL
Foetale Alcohol Spectrum Stoornissen Effecten van prenatale blootstelling aan alcohol Drs. Sandra Knuiman Onderwerpen presentatie Universiteit Utrecht Child and Adolescent Studies s.knuiman@uu.nl PRENATALE
Nadere informatieJe ziet ze niet, maar ze kunnen er wel zijn: Hersenbloedingen bij de premature neonaat. Karianne Kraft Kinderarts-neonatoloog UMCG maart 2019
Je ziet ze niet, maar ze kunnen er wel zijn: Hersenbloedingen bij de premature neonaat Karianne Kraft Kinderarts-neonatoloog UMCG maart 2019 Inhoud Hersenbloedingen: Wie? epidemiologie & risicofactoren
Nadere informatie13/11/12. General Movements. posturale reacties >4-5m primitieve reflexen <4-6m
Is mijn kind normaal dokter? Knipperlichten en alarmsignalen tijdens de ontwikkeling Symposium 15 jaar kinderneurologie Jessa Ziekenhuis Dr. W. Werckx General Movements spontane motoriek van foetus en
Nadere informatieFemke Gresnigt SEH-arts KNMG OLVG Amsterdam Lid sectie toxicologie NVSHA Bestuurslid NVSHA portefeuille Opleiding & Onderwijs
Femke Gresnigt SEH-arts KNMG OLVG Amsterdam Lid sectie toxicologie NVSHA Bestuurslid NVSHA portefeuille Opleiding & Onderwijs Ecstasy in het OLVG Cijfers OLVG Casuïstiek ernstige complicaties Hyperthermie
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Het foetaal alcohol syndroom. www.kinderneurologie.eu
Het foetaal alcohol syndroom Wat is het foetaal alcohol syndroom? Het foetaal alcohol syndroom is een combinatie van aangeboren afwijkingen bij een baby die veroorzaakt zijn door alcohol gebruik van de
Nadere informatieHelp!? mijn kind is obees Dr. Geert Van Moer
Help!? mijn kind is obees Dr. Geert Van Moer Overzicht presentatie 1. Enkele definities 2. Oorzaken obesitas op kinderleeftijd 3. Aanpak obesitas Pagina 2 Wanneer spreken we van overgewicht of obesitas
Nadere informatieCognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Nadere informatieARIPIPRAZOLE TEVA JOUW HANDLEIDING INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN / VERZORGERS. (door de arts af te geven aan elke patiënt/verzorger)
De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel ARIPIPRAZOLE TEVA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan
Nadere informatieErvaring Aantal ouderen bestudeerd in Randomized Controlled Trials (RCTs) 196 patiënten, gemiddelde leeftijd 67 jaar.(4)
Fosinopril C09AA09, januari 2018 Indicatie Hypertensie en hartfalen. Standpunt Ephor In het rapport over de ACE-remmers van december 2017 wordt fosinopril door Ephor als behandeling van hypertensie niet
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Oxazepam Mylan 10 mg, tabletten Oxazepam Mylan 50 mg, tabletten. oxazepam
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Oxazepam Mylan 10 mg, tabletten Oxazepam Mylan 50 mg, tabletten oxazepam Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Achtergrond In 2016 werden in Nederland 169.136 kinderen geboren; hiervan werden 11.622 kinderen prematuur ofwel te vroeg geboren (na minder dan 37 weken zwangerschap) en 2.295 extreem prematuur (na minder
Nadere informatieSamenvatting 9 122 Chapter 9 Diabetes mellitus is geassocieerd met langzaam progressieve veranderingen in het brein, een complicatie die diabetische encefalopathie genoemd wordt. Eerdere studies laten
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
165 DE ACHTERGROND VAN HET ONDERZOEK Ecstasy behoort wereldwijd tot een van de meest gebruikte illegale drugs en wordt met name gebruikt door adolescenten en jong volwassenen. Het hoofdbestanddeel van
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nicotine en alcohol kunnen de placenta passeren en zo het risico op nadelige uitkomsten voor het ongeboren kind verhogen. Stoppen met roken en alcoholgebruik tijdens de zwangerschap lijkt vanzelfsprekend,
Nadere informatieSSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed
SSRI-gebruik tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Verloskunde Alle partijen aangesloten bij het VSV Nijmegen en omstreken F.Vandenbussche R. Verlaak,
Nadere informatieBIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TROC TABLETTEN. Acetylsalicylzuur - Paracetamol - Coffeïne-anhydraat
MELISANA N.V., Kareelovenlaan 1, Pagina 1 van 10 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TROC TABLETTEN Acetylsalicylzuur - Paracetamol - Coffeïne-anhydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel
Nadere informatieInduction of Labor versus Expectant management in women with Preterm Prelabor Rupture of Membranes between 34 and 37 weeks
Induction of Labor versus Expectant management in women with Preterm Prelabor Rupture of Membranes between 34 and 37 weeks David van der Ham namens de PPROMEXIL projectgroep ISRCTN 29313500 ZonMW projectnummer:
Nadere informatieDrugs en zwangerschap. De meest gestelde vragen
Drugs en zwangerschap. De meest gestelde vragen V.U.: Frieda Matthys, Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen vzw, VAD, Vanderlindenstraat 15, 1030 Brussel - december 2011 (herziene herdruk) -
Nadere informatie