Zwangerschap bij de psychiatrische patient. Cijfers telefoondienst TIS. TIS kenniscentrum. vragen/exposities SSRI s

Transcriptie

1 Zwangerschap bij de psychiatrische patient Bernke te Winkel Wetenschappelijk medewerker Teratologie Informatie Service TIS kenniscentrum Cijfers telefoondienst TIS Informatie geven Website (en boek) - Telefoondienst zorgverleners Informatie verzamelen vragen/exposities SSRI s 1

2 Vraag 1 Bijsluitertekst paroxetine Een 35 jarige vrouw komt bij u. Ze heeft ontdekt dat ze 7 weken zwanger is en gebruikt paroxetine 30mg vanwege een depressie in Ze heeft de bijsluiter gelezen. Haar vraag is wat nu? Wat is uw advies? Website CBG algemene tekst paroxetine 20mg (geraadpleegd ) Antwoorden vraag 1 SSRI gebruik bij zwangeren A. Meteen stoppen met paroxetine B. Afbouwen en overgaan op citalopram C. Doorgaan met huidige medicatie D. Zwangerschap afbreken Bakker MK, BJCP 2007 GIP database 2014 ATC code middel vrouwen, leeftijd jaar N06AA amitriptyline N06AB paroxetine citalopram N06AX venlafaxine

3 Depressie en zwangerschap 1 Mogelijke consequenties : Onttrekken prenatale zorg Gebruik van tabak, alcohol en drugs Geen eetlust en verminderde gewichtsgroei Slapeloosheid, angststoornissen Verergering klachten / Suïcide gedachten Geen borstvoeding Verminderde moeder kind binding Depressie en zwangerschap 2 Mogelijke consequenties: Aangeboren afwijkingen Miskramen Vroeggeboorte Laag geboorte gewicht Vraag 2 Hoeveel gepubliceerde ervaring is er met SSRI gebruik, vroeg in de zwangerschap? A. Tussen en zwangerschappen B. Tussen en zwangerschappen C. Tussen en zwangerschappen D. > zwangerschappen Vraag 2 juiste antwoord Hoeveel gepubliceerde ervaring is er met SSRI gebruik, vroeg in de zwangerschap? A. Tussen en zwangerschappen B. Tussen en zwangerschappen C. Tussen en zwangerschappen D. > zwangerschappen 3

4 Ter illustratie Zweden Twee studies uit Scandinavië Zweden bezoek verloskundige algemene populatie 3 registers MBR, RCM,ZH levendgeborenen tot 1 jaar na geboorte leeftijd, pariteit, jaar, roken en BMI Denemarken prescriptiebestanden algemene populatie ZH register levendgeborenen tot 1 jaar na geboorte leeftijd, pariteit, jaar roken, inkomen en opleiding N gebruik totaal MCM hartafwijkingen septumdefecten SSRI OR 95%CI OR 95%CI OR 95%CI populatie SSRI ,94 (0,87-1,01) 0,92 (0,81-1,05) 0,94 (0,80-1,14) fluoxetine ,92 (0,81-1,05) 1,03 (0,81-1,32) 0,93 (0,68-1,29) citalopram ,94 (0,83-1,07) 0,80 (0,63-1,02) 0,83 (0,62-1,11) paroxetine ,11 (0,87-1,40) 1,63 (1,79-2,27) 1,67 (1,12-2,50) sertraline ,91 (0,79-1,04) 0,82 (0,64-1,05) 0,90 (0,67-1,19) Denemarken SSRI of depressie? N gebruik totaal MCM hartafwijkingen septumdefecten OR 95%CI OR 95%CI OR 95%CI SSRI ,33 (1,61-1,63) 2,01 (1,60-2,53) 2,04 (1,53-2,72) fluoxetine 928 1,18 (0,86-1,61) 2,05 (1,27-3,31) 1,73 (0,89-3,33) citalopram ,51 (1,21-1,87) 1,91 (1,31-2,53) 1,86 (1,15-3,00) paroxetine 568 1,25 (0,84-1,85) 1,54 (0,77-3,10) 1,89 (0,85-4,23) sertraline 817 1,41 (1,03-1,92) 2,73 (1,75-4,26) 3,09 (1,82-5,25) Studie Scandinavische landen Standaard uitkomsten Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden Precriptie bestanden (SSRI s en venlafaxine) Algemene populatie Diverse registers Levendgeborenen Tot 1 jaar na geboorte Leeftijd, pariteit, jaar, roken, comedicatie, volgorde geboorte, land, diabetes 4

5 Andere factoren? Onderzoek binnen gezin Nieuwe insteek Uitkomsten analyseren binnen gezinsverbanden - 1 kind blootgesteld - Broer of zus niet blootgesteld SSRI gebruik en zwangerschap Aangeboren afwijkingen Neonatale adaptatie PPHN Ontwikkeling kind op lange termijn Bewijs voor humane teratogeniciteit 1 1. Bewijs voor blootstelling aan stof in de kritieke periode van de zwangerschap 2. Consistente uitkomsten in twee of meer epidemiologische studies van goede kwaliteit Controle confounders Voldoende grote aantallen Exclusie positieve en negatieve factoren Prospectieve studies Relatief risico 6 Shephard, Teratology 1994 Bewijs voor humane teratogeniciteit 2 3. Uitgebreide beschrijving van de cases 4. Zeldzame blootstellingen geassocieerd met zeldzame afwijkingen 5. Teratogeniciteit in dierexperimenten, belangrijk maar niet essentieel 6. De associatie moet biologisch plausibel zijn 7. Bewijs in experimentele omstandigheden dat de stof in onveranderde vorm actief is Shephard, Teratology 1994 Bewijs voor humane teratogeniciteit 3 Essentiele criteria: 1, 2 en 3 of 1, 3 en 4 Behulpzaam maar niet essentieel 5, 6 en 7 Dosis effect relatie is niet goed vast te stellen bij humane toepassing Shephard, Teratolgy

6 Welke significantie? Depressie of antidepressiva? Statistische significantie Een term die aangeeft of aangenomen dat een waargenomen effect wel of niet door toeval is ontstaan (vaak een relatief risico) Klinische significantie /relevantie Wat belangrijk is voor een zwangere en haar zorgverlener (vaak een absoluut risico) Onzekerheden Overwegingen Aanbevelingen zorg uit richtlijn Wat is de indicatie? Is er op dit moment medicatie nodig? - Zo ja, welk middel wordt er gebruik? Voorkeursmiddel ja/nee? Risico terugval? Kinderwens of al zwanger? Borstvoeding geven ja/nee? Voorschrijven aan vrouwen in vruchtbare leeftijd - bespreek kinderwens Preconceptioneel consult Zwangerschap - Individueel behandelplan Bevalling - Poliklinisch en 12 uur klinische observatie neonaat 6

7 Website LKPZ TIS kenniscentrum Informatie geven Website (en boek) - Telefoondienst zorgverleners Landelijk register pregnant Informatie verzamelen, systematisch bundelen 7