De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie. Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie. Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie"

Frank Groen
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De Multidisciplinaire Richtlijn SSRI s tijdens zwangerschap, kraambed en lactatie Tom Schneider, gynaecoloog Mede namens de Richtlijncommissie

2 Waarom een richtlijn Prevalentie depressie 20%, angststoornissen 19,2%, mn bij vrouwen Vaak medicamenteus behandeld Toenemende mate SSRI s (Selective Serotonin Reuptake Inhibitor) Primaire indicatiegebied SSRI s: klinisch relevante angst- en/of depressieve klachten Antidepressiva gebruik tijdens de zwangerschap: 2-3 % ( Ververs e.a. 2006; Bakker e.a. 2008) (= vrouwen in Ned./jr) voornamelijk SSRI s

3 Over welke SSRI s In Nederland verkrijgbare SSRI s: Citalopram (Cipramil ) Escitalopram (Lexapro ) Fluoxetine (Prozac ) Fluvoxamine (Fevarin ) Paroxetine (Seroxat ) Sertraline (Zoloft )

4 Voorbereidende fase Onder andere: Knelpunten Patiëntenparticipatie - focusgroep Belangenverstrengeling Bestek van de richtlijn + taakverdeling

5 Uitgangsvragen 1. Effecten van de psychiatrische aandoening zelf op zwangerschap - nulmeting 2. Zwangerschaps- en baringscomplicaties 3. Effecten op het kind: a) Aangeboren afwijkingen b) Vroege effecten c) Late effecten 4. Lactatie 5. Staken medicatie 6. Integratief hoofdstuk 7. Organisatie van zorg

6 Belangrijkste conclusies: angst en depressie leiden tot Vroeggeboorte Laag geboortegewicht

7 Belangrijkste aanbevelingen In de zwangerschap behandelen. Dit hoeft niet altijd medicamenteus, bv ook cognitieve gedragstherapie en meer, bv op de dagbehandeling in het Erasmus MC.

8 Uitgangsvragen 1. Effecten van de psychiatrische aandoening zelf op zwangerschap - nulmeting 2. Zwangerschaps- en baringscomplicaties 3. Effecten op het kind: a) Aangeboren afwijkingen b) Vroege effecten c) Late effecten 4. Lactatie 5. Staken medicatie 6. Integratief hoofdstuk 7. Organisatie van zorg

9 Belangrijkste conclusies Zwangerschaps-en baringscomplicaties Mogelijke aanwijzingen (1 van 3) voor relatie tussen paroxetine-gebruik en spontane miskramen. aanwijzingen voor dosis-effect relatie bij paroxetine >20 mg. Geen relatie SSRI en kunstverlossing, sectio caesarea, fluxus postpartum Geen adequaat onderzoek mbt. diabetes gravidarum, zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie.

10 Belangrijkste aanbevelingen Zwangerschaps-en baringscomplicaties geen reden om SSRI s te ontraden geen indicatie voor extra controles of overname controles in 2e lijn. risico op miskramen lijkt geen reden om paroxetine tijdens zwangerschap te staken; overwegen preconceptioneel te wisselen en in 1e trimester te doseren tot maximaal 20 mg.

11 Uitgangsvragen 1. Effecten van de psychiatrische aandoening zelf op zwangerschap - nulmeting 2. Zwangerschaps- en baringscomplicaties 3. Effecten op het kind: a) Aangeboren afwijkingen b) Vroege effecten c) Late effecten 4. Lactatie 5. Staken medicatie 6. Integratief hoofdstuk 7. Organisatie van zorg

12 Belangrijkste conclusies Aangeboren afwijkingen Er zijn aanwijzingen voor mogelijke associaties van SSRI s als groep met: klompvoeten, neuraalbuisdefecten, omphalocele, craniostenose. (maar 1 vd 8 artikelen) Geen verband gevonden tussen SSRI s als groep en complexe of ernstige structurele hartafwijkingen. Wel aanwijzingen voor associatie met ASD en VSD en RVOTO. Bij gebruik meerdere SSRI s hoger risico.

13 Belangrijkste aanbevelingen Aangeboren afwijkingen Verhoogd risico van hartseptumdefecten in relatie tot SSRI-gebruik van max. 1.5% (OR 2-3,5) dient preconceptioneel besproken te worden. De risico s op overige afwijkingen zijn zeer laag en kunnen volledigheidshalve benoemd worden, in relatie tot achtergrondrisico. Vanwege risico bij paroxetine: overweeg preconceptioneel over te gaan naar ander SSRI. Indien paroxetine dan maximaal 20 mg. Tijdens de zwangerschap geen reden SSRI te ontraden of van middel te wisselen. Structureel echoscopisch onderzoek (SEO) volstaat.

14 Uitgangsvragen 1. Effecten van de psychiatrische aandoening zelf op zwangerschap - nulmeting 2. Zwangerschaps- en baringscomplicaties 3. Effecten op het kind: a) Aangeboren afwijkingen b) Vroege effecten c) Late effecten 4. Lactatie 5. Staken medicatie 6. Integratief hoofdstuk 7. Organisatie van zorg

15 Belangrijkste conclusies Vroege effecten kind Aanwijzingen voor relatie met groei < 10e percentiel verhoogd risico NICU-opname (1.6-4x), symptomen van matige neonatale adaptatie (25-30%). PPHN. niet geassocieerd met vroeggeboorte of serotoniteit. Geen onderzoek naar: Apgar-score, navelstreng ph, opname kinderafdeling, invloed van dosering, effecten bij afzonderlijke SSRI s.

16 Belangrijkste aanbevelingen Vroege effecten kind Ouders en zorgverleners moeten geïnformeerd worden over kunnen optreden van matige neonatale adaptatie. Postpartum hierop observeren (thuis of op kraamafdeling) bijv. 3 dd Finnigan-score; Folder over symptomen + wat te doen. Alhoewel risico op PPHN klein en bewijskracht laag, gezien ernst en acuutheid van de aandoening waarvoor directe beademing noodzakelijk is, overweging geven om in het ziekenhuis te bevallen. En vanwege risico op PPHN dan nog minimaal 6 uur op kraamafdeling observeren.

17 Uitgangsvragen 1. Effecten van de psychiatrische aandoening zelf op zwangerschap - nulmeting 2. Zwangerschaps- en baringscomplicaties 3. Effecten op het kind: a) Aangeboren afwijkingen b) Vroege effecten c) Late effecten 4. Lactatie 5. Staken medicatie 6. Integratief hoofdstuk 7. Organisatie van zorg

18 Belangrijkste conclusies Lactatie Alle SSRI s worden in de moedermelk uitgescheiden. Plasmaconcentraties bij kind onmeetbaar laag (<5 ng/ml), behalve voor voor fluoxetine (tot 100 ng/ml). (ZL) Weinig tot geen informatie over de vroege neonatale effecten van blootstelling aan SSRI s via moedermelk. Geen gegevens bekend over lange termijn effecten (>2 jaar) bij kind op motorische ontwikkeling, cognitie, gedrag, sociaal-emotionele ontwikkeling.

19 Dilemma s voorbeeld: PPHN zwangerschappen met levendgeboren kind per jaar 2.5 % SSRI = 4700 kinderen Achtergrondrisico op PPHN ongeveer 1.2/1000=222 kinderen 2.5 % daarvan SSRI-gebruik achtergrond risico=7 kinderen 1.8/1000 extra bij SSRI gebruik in derde trimester = 7 a 8 kinderen echter ook studies die geen relatie vinden. PPHN is ernstige aandoening, vereist spoedbehandeling. Mortaliteit bij geavanceerde zorg toch nog 10-20%.

20 Dilemma s voorbeeld: PPHN (2) Mogelijk overschatting, in onderzoeken geen onderscheid tussen primaire en secundaire PPHN (bijv. door meconiumaspiratie, sepsis, pneumonie, hartaandoeningen).

21 Maar FDA: FACTS ABOUT SSRI s 14 december 2011 THERE ARE NO ADEQUATE AND WELL CONTROLLED STUDIES OF SSRI s IN PREGNANT WOMEN.

Vergelijkbare documenten

SSRI. Protocol NVOG/NVK 2012 VSV Geert Jan Blok

SSRI. Protocol NVOG/NVK 2012 VSV Geert Jan Blok SSRI Protocol NVOG/NVK 2012 VSV 14-01-14 Geert Jan Blok Preconceptionele periode: Er bestaat geen duidelijke voorkeur voor een bepaalde SSRI. Indien een patiënte al goed is ingesteld op een bepaalde SSRI