onderwerp: Voorstel wijziging Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland 2010

Transcriptie

1 zaaknummer: blad: 1/9 datum nota: programma: 1. Bestuur en veiligheid werkdoel: Gem. samenw. veiligheidsregio (VNOG) onderwerp: Voorstel wijziging Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland 2010 advies: akkoord Kennis te nemen van het voorstel voor de gewijzigde gemeenschappelijke regeling VNOG. De raad voor te stellen als zienswijze in te brengen om niet in te stemmen met de voorgestelde wijziging tenzij er naast een ingroeitermijn wordt voorzien in een substantiële permanente demping van het financiële nadeel van de nadeeln en wordt voorzien in een onderbouwing van de herverdeeleffecten. bespreken )^ besluit: het besluit staat op pagina 3 Secr. / Dir. Burg. Weth. Weth. Weth. Weth. Oortgiesen Van Beem Gommers Saris Te Gronde Aalderink U- fa behandeld door: F. Starke team: Mens en Omgeving collegiaal overleg gepleegd met: P. Sterenborg team: Planning en Control manager: Mw. D. Kerkdijk financiële consequenties: Nee Ja, gedekt in begroting Ja, niet gedekt in begroting, dekking via: ^ Ja, anders: structurele verhoging bijdrage aan VNOG oplopend tot ,- in 2020 is/wordt opgenomen op de termijnagenda Jaar: Kwartaal: Onbepaald: S niet op termijnagenda aanvrager is op grond van artikel 4:7 van de Algemene wet bestuursrecht geïnformeerd over het (gedeeltelijk) negatieve advies: Ja Nee El n.v.t. de geadresseerde en evt. andere belanghebbenden die naar verwachting bedenkingen hebben tegen het advies, zijn op grond van artikel 4:8 van de Algemene wet bestuursrecht gehoord: Ja Nee n.v.t. niet openbaar openbaar (met uitgestelde publicatie) openbaar (met directe publicatie) kritische termijn voor besluitvorming Nee Ja, nl. en vanwege: collegebehandeling vanwege raadsbehandeling 25/26 mei en AB portefeuillehouder: drs. M.J. van Beem naar raadscommissie: Nee Ja, ter informatie / voor overieg met college 3 Ja, ter voorbereiding behandeling cq. besluitvorming raad naar raad: Nee 13 Ja communicatie via: Persbericht Anders, nl El n.v.t.

2 B&W nota bijlagen: 1. Consultatie voorstel tot wijziging GR VNOG Tekst concept-wijziging GR VNOG Toelichting GR 4. Overzicht wijziging GR 2017 vs GR Notitie Govemance in de VNOG 6. Samenvatting notitie 'oranje kolom deel 1' 7. Raadsvoorstel 8. Concept-raadsbesluit 9. Concept-brief aan VNOG

3 besluit blad: 3/9 datum nota: onderwerp: Voorstel wijziging Gemeenschappelijke Regeling VNOG 2010 behandeld door: F. Starke datum besluit door college B&W: 25 april 2016 besluit: 1. Kennisgenomen van het voorstel voor de gewijzigde gemeenschappelijke regeling VNOG. 2. De raad voorstellen als zienswijze in te brengen om niet in te stemmen met de voorgestelde wijziging tenzij er naast een ingroeitermijn wordt voorzien in een substantiële permanente demping van het financiële nadeel van de nadeeln en wordt voorzien in een onderbouwing van de herverdeeleffecten. overwegingen college indien besluit afwijkend is van het ambtelijk advies: paraaf secretaris:

4 blad: 4/9 datum nota: inleiding: De huidige gemeenschappelijke regeling (GR) van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG) dateert van In de afgelopen jaren zijn er diverse ontwikkelingen geweest waardoor het wijzigen van de GR gewenst is. Onder meer de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen, de wijziging van de Politiewet en de resultaten van het reorganisatieprogramma 'VNOG Risicogericht' worden hiermee verwerkt in de GR. Op 31 maart 2016 is de voorgestelde nieuwe regeling in het Algemeen Bestuur (AB) behandeld. Twee onderwerpen uit de GR zijn als aparte agendapunten behandeld en in stemming gebracht en aangenomen. Het gaat hierbij om een wijziging van het financieel verdeelmodel (70 stemmen voor en 15 stemmen tegen, waaronder ) en de systematiek van de stemverhoudingen (unaniem aangenomen). Nu wordt de gewijzigde GR voorgelegd aan de 22 raden om hen de gelegenheid te geven een zienswijze in te dienen. Deze zienswijzen worden in de vergadering van het AB VNOG op 30 juni behandeld. De definitieve besluitvorming vindt plaats in het AB VNOG van december. De wijziging komt tot stand indien tweederde van de colleges, die tezamen tweederde van het aantal stemmen in het AB VNOG vertegenwoordigen tot de wijziging, hebben besloten advies: 1. Kennis te nemen van het voorstel voor de gewijzigde gemeenschappelijke regeling VNOG. 2. De raad voor te stellen als zienswijze in te brengen om niet in te stemmen met de voorgestelde wijziging tenzij er naast een ingroeitermijn wordt voorzien in een substantiële permanente demping van het financiële nadeel van de nadeeln en wordt voorzien in een onderbouwing van de herverdeeleffecten. argumenten/onderbouwing: De redenen voor het wijzigen van de regeling zijn uiteenlopend van aard en hebben een groot aantal meer en minder belangrijke wijzigingen tot gevolg. Voor een totaaloverzicht wordt venwezen naar de bijlagen Tekst concept-wijziging Gemeenschappelijke regeling VNOG 2017', 'Toelichting GR 2017', 'Overzicht wijziging GR 2017 versus huidige GR 2010', 'Notitie Govemance in de VNOG' en de 'Samenvatting notitie oranje kolom deel 1'. In dit collegevoorstel worden slechts de belangrijkste wijzigingen behandeld, te weten Algemeen uitgangspunt Zo staan er in de huidige regeling bepalingen die ook al bij wet zijn geregeld, door deze er in de wijziging uit te halen wordt de leesbaarheid van de regeling vergroot Wijziging Wet gemeenschappelijke regelingen Bovendien is de Wet gemeenschappelijke regelingen (WGR) aangepast sinds het vaststellen van de huidige GR in Een van de belangrijkste wijzigingen van de WGR, die inhoud van de gemeenschappelijke regeling raakt betreft de bevoegdheidstoekenning (attributie) aan het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. Voor een gemeenschappelijke regeling blijft weliswaar het monistisch stelsel gelden, maar beschikt het dagelijks bestuur op basis van de WGR over eigenstandige bevoegdheden Koppeling met Politiewet Door een eerdere wijziging van de Politiewet is de koppeling tussen de voorzitter van de veiligheidsregio en de regionaal korpsbeheerder van de politie komen te vervallen. De GR dient hierop te worden aangepast.

5 185 blad: 5/9 datum nota: VNOG Risicogericht Tenslotte leiden de resultaten van het reorganisatieprogramma 'VNOG Risicogericht' tot wijzigingen op enkele elementen van de regelingen. a. gebiedsgebonden commissies VNOG Risicogericht houdt een reorganisatie in waarbij de decentrale sturing in brandweerclusters komt te vervallen. De VNOG wordt een centraal aangestuurde en centraal gefinancierde organisatie. De bestuurscommissies veriiezen hiermee hun budgetverantwoordelijkheid. Dit leidt ertoe dat bepalingen over de bestuurscommissies brandweer en de clusters komen te vervallen per De bestuurscommissies worden vervangen door zogenaamde gebiedsgebonden commissies, waarin de burgemeesters plaatsnemen uit het (oude) cluster en waar de inzet van de basis brandweerzorg aan de orde komen. b. het financieel verdeelmodel Gezien de centralisering van de sturing en financiering van de VNOG is er behoefte aan een nieuw -eenduidig- financieel verdeelmodel. In het AB van 31 maart 2016 is met 70 stemmen voor en 15 stemmen tegen gekozen voor een model op basis van de verhouding van het in de algemene uitkering van het fonds opgenomen bedrag voor het cluster OOV/brandweer en rampenbestrijding. Per wordt met ingang van 2017 op basis hiervan een percentage voor de financiële bijdrage vastgesteld, dit percentage wordt elke vier jaar herzien. De uitkering in het genoemde cluster van het fonds wordt elke paar jaar herzien, dit heeft natuurlijk invloed op de verhouding tussen n. Het verdeelmodel zal worden ingevoerd met een ingroeitermijn van 3 jaren, waarbij het ingroeipad als volgt zal worden verdeeld. In jaar 1 wordt 25% van het herverdeeleffect betaald, in jaar 2 50% en in jaar 3 75%. Vanaf 2020 zal de financiering volledig volgens het nieuwe verdeelmodel zijn ingericht. Het door het AB gekozen financieel verdeelmodel heeft forse herverdeeleffecten tot gevolg. Voor een deel zijn deze voor onze te verklaren. Het model op basis waarvan de uitkering in het cluster OOV/brandweer en rampenbestrijding tot stand komt voorspelt op een aantal risicofactoren hoeveel kosten een op dit gebied zou hebben. De brandweer in is al jarenlang kosteneffectief ingericht: er is maar één -weliswaar goed uitgerustebrandweerkazerne en de BWAO heeft op een slimme manier de afschrijving van het materieel ingericht. Daarnaast heeft de BWAO in haar brandweerorganisatie structurele vacatureruimte niet ingevuld en is er bij aanvang gekozen voor een platte organisatie zonder managementlaag. De geografische situering van de kazerne heeft ook invloed op de opkomsttijden van de brandweer, die in al jarenlang ondermaats zijn. In veel gevallen wordt de normtijd niet behaald.

6 blad: 6/9 datum nota: S,0X Model lil Verandering in bijdrage per inwoner tav. de huidige bijdrage 25.0» Fijuuf 10 Verandering in bijdrage per inwoner bij model op basis van het fonds t.o.w. het historische kaampatroon c. de stemverhouding Er komt een nieuwe systematiek voor wat betreft de stemverhouding. In het AB van 31 maart 2016 zijn diverse alternatieven afgewogen en is unaniem gekozen voor de variant 'staffel met demping'. Hierbij is sprake van een gewogen stemverhouding. Het nemen van besluiten door het algemeen bestuur vindt plaats volgens de volgende stemverdeling: I. Gemeenten < inwoners; 1 stem; II. Gemeenten met inwoners; 2 stemmen III. Gemeenten met inwoners; 3 stemmen IV. Gemeenten met inwoners; 4 stemmen V. Gemeenten met inwoners; 5 stemmen VI. Gemeenten met of meer inwoners: 6 stemmen. De valt in deze staffel in categorie II. In vergelijking met het huidige systeem (1 stem per inwoners of een gedeelte daarvan) neemt het belang van hiermee toe van 3 stemmen op een totaal van 91 (ongeveer 3,2%) naar 2 stemmen op een totaal van 50 (4%). Met de n in de Achterhoek Oost samen is die verhouding respectievelijk 15,4% en 18%. De meeste n hebben in het nieuwe voorstel 1 of 2 stemmen. Slechts Berkeiland, Zutphen, Harderwijk, Doetinchem (alle 3) en Apeldoorn (6) hebben er meer De invloed van de kleine n in het totaal groeit daarmee ten opzichte van de grotere n. d. de govemance en inbedding van de 'oranje kolom' De uitkomsten van de in de zomer van 2015 gepresenteerde notitie 'govemance in de VNOG' en de notitie 'oranje kolom deel 1' zijn voor zover dit betrekking heeft op de GR verwerkt in de concept tekst. De lijke bijdrage aan de rampenbestrijding (bevolkingszorg) wordt de oranje kolom genoemd. Deze staat als volwaardig element naast de brandweer (rode kolom), GHOR (witte kolom) en politie (blauwe kolom). De oranje kolom wordt expliciet opgenomen in de GR VNOG. De gedachte hierachter is dat de VNOG-organisatie in gezamenlijkheid moet zorgdragen voor de veiligheid van de burgers. Hiermee wordt een duidelijke positie ingenomen binnen het bestuur van de VNOG. De afdeling crisisbeheersing bewaakt de belangen van de oranje kolom en valt

7 Winteiswijk blad: 7/9 datum nota: functioneel onder het Multidisciplinair Veiligheidsoverleg. Binnen de Managementraad heeft het afdelingshoofd crisisbeheersing ook zitting. De Coördinerend Functionaris Gemeenten neemt als adviseur deel aan de vergaderingen van het Algemeen- en Dagelijks Bestuur en is tevens agenda lid van de Managementraad VNOG. In de praktijk moet bij het opnemen van de oranje kolom in de GR gedacht worden aan de ondersteuning van de samenwerking tussen de n. Tevens gaat het ook over het aanbieden van opleidings- en oefenprogramma's voor de ambtenaren die belast zijn met de uitvoering van de lijke processen De raad heeft verzocht betrokken te blijven bij de ontwikkelingen rondom VNOG risicogericht Het treffen van de gemeenschappelijke regeling gebeurt door de colleges van de deelnemende n. Ingevolge de Wet gemeenschappelijke regelingen dienen de raden daarvoor toestemming te geven. Dit geldt ook ingeval de regeling wordt gewijzigd. Het is aan het college om te bezien op welk moment de raad in de procedure wordt betrokken. De raad van heeft al vaker verzocht om betrokken te blijven bij de ontwikkelingen rondom VNOG risicogericht. Daarom is het goed om de raad op dit moment in de gelegenheid te stellen een zienswijze aan het AB VNOG op te sturen De raad heeft het college op 26 november 2015 verzocht met alle mogelijke middelen te komen tot model 'Slagkracht' of het model 'Gemeentefonds' met een substantiële demping Het model 'Slagkracht' kent onvoldoende draagvlak binnen het AB VNOG, zoals ook inhoudelijk op deze motie is teruggekoppeld. Door te voorzien in een ingroeitermijn van 3 jaren bij het gekozen model 'Gemeentefonds' zou gemotiveerd kunnen worden dat wel voorzien is in een substantiële demping. Het gaat dan slechts om een incidentele oplossing. Er is ook aan de VNOG meegedeeld dat door de n in Achterhoek Oost verwacht wordt dat deze substantiële demping permanent is. Deze consultatieronde is het moment om deze voorwaarde nogmaals te stellen en slechts onder die voorwaarde akkoord te kunnen gaan met de voorgestelde wijzigingen Ook in andere veiligheidsregio's is een solidair systeem mogelijk gebleken Uit een peiling in het najaar van 2015 blijkt dat 6 van de 25 veiligheidsregio's een verdeelmodel op basis van het fonds toepassen. In zowel in de regio's Hollands Midden als in Utrecht is bij de invoering van dit model een oplossing gekozen waarbij zo solidair mogelijk met de herverdeeleffecten is omgegaan. In Hollands Midden heeft men gekozen voor een ingroeitermijn van maar liefst zeven jaren, gecombineerd met een bezuiniging van 16,6% te realiseren in diezelfde periode. In Utrecht is vanuit het principe dat geen enkele nadeel mocht ondervinden gekozen voor een combinatie van een bezuiniging (waarvan de baten ten gunste komen van de nadeeln) en een solidaire demping Bij grote herverdeeleffecten hoort een onderbouwing van de verschillen De uitkering in het fonds is gebaseerd op een reeks indicatoren die leiden tot een voorspelling van de uitgaven op een bepaald thema. Gezien de enorme herverdeeleffecten in de regio is een uitleg van de herverdeeleffecten voor zowel college als raad van belang. Daarnaast wordt er vanuit de n in de Achterhoek Oost gezocht naar een externe deskundige die op basis van de diverse beleidsdocumenten en -keuzes hier een uitleg voor kan geven.

8 blad: 8/9 datum nota: betrokkenenparagraaf: In voorgaande vergaderingen van de bestuurscommissie Achterhoek Oost hebben de burgemeesters van de n Aalten, Berkelland, Oost Gelre en afgesproken gezamenlijk te gaan voor het fondsmodel met permanente substantiële demping. Daarom wordt onder deze n ambtelijk afgestemd over de inhoud van de betreffende zienswijzen. advisering externe adviesorganen/belangenorganisaties: scenario's (indien gewenst/mogelijk): financiële paragraaf incl. financiële risico's en fiscale consequenties: zie punt 1.4.b. financieel verdeelmodel voor de financiële risico's voor de. overige risico's: aspecten duurzaamheid: vervolgprocedure en planning: In onderstaande tabel is de planning voor de wijziging van de GR in het jaar 2016 te zien. Het AB VNOG stelt voor om de wijzigingsprocedure in twee stappen te doen: 1. Een consultatieronde langs de colleges en raden met als doel zoveel mogelijk informatie te verzamelen voor het definitieve wijzigingsvoorstel. De gevraagde zienswijze is ten behoeve van deze consultatieronde. 2. Besluitvorming door de colleges en raden om de wijziging tot stand te laten komen Datum Wie Wat 10 maart 2016 Cie Middelen Adviseren DB over concept-tekst wijziging GR voor consultatieronde colleges 17 maart 2016 DB Instemmen met concept-voorstel AB 31 maart 2016 AB Vaststellen concept-wijzigingstekst April-mei 2016 Colleges Consultatie over concept-wijzigingstekst (evt in afstemming met de raad) 1 juni 2016 Colleges Uiterste reactiedatum voor de zienswijze 9 juni 2016 Cie middelen Adviseren DB over concept-tekst wijziging GR door colleges 16 juni 2016 DB Voorbereiding formeel voorstel tot wijziging regeling 30 juni 2016 AB Wijzigingstekst vaststellen en procedure starten

9 blad: 9/9 datum nota: Juli - oktober Colleges Besluiten over wijzigingsvoorstel (met toestemming van de raden) 24 november 2016 Cie Middelen Adviseren DB 1 december 2016 DB Voorbereiden besluitvorming AB 15 december 2016 AB 1. Nagaan of regeling is gewijzigd 2. Datum van inwerkingtreding bepalen relatie met andere besluitvorming/andere projecten: integriteitstoets: overige opmerkingen: