Verbreed gemeentelijk rioleringsplan Waddinxveen

Transcriptie

1 Verbreed gemeentelijk rioleringsplan Waddinxveen Planperiode Stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater Ontwerp Gemeente Waddinxveen Grontmij Nederland B.V. Houten, 7 maart 2011

2 Verantwoording Titel : Verbreed gemeentelijk rioleringsplan Waddinxveen Subtitel : Planperiode Projectnummer : Stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater Referentienummer : vgrp Waddinxveen Revisie : c8 Datum : 7 maart 2011 Auteur(s) : ir. M.Ph. Bunt adres : michel.bunt@grontmij.nl Gecontroleerd door : ir. K.J. van Esch Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : ir. J.M. Kunst Paraaf goedgekeurd : Contact : Grontmij Nederland B.V. De Molen DB Houten Postbus DC Houten T F Pagina 2 van 45

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding... 5 Geldigheidsduur Procedures Termen en definities Leeswijzer Evaluatie GRP Inleiding Algemene evaluatie GRP Evaluatie rioleringsbeleid en maatregelen Resultaten benchmark rioleringszorg Gewenste situatie Inleiding Waarom rioleringszorg? Relaties met andere plannen en regelgeving Zorgplicht stedelijk afvalwater Zorgplicht hemelwater Zorgplicht grondwater Doelen, functionele eisen en maatstaven Voorwaarden voor effectief beheer Huidige situatie en toetsing Inleiding Totaal overzicht aanwezige voorzieningen Stedelijk afvalwater Hemelwater Grondwater Verordeningen en vergunningen De opgave Inleiding Aanleg van voorzieningen Beheer van bestaande rioleringsvoorzieningen Grondwater Organisatie en financiën Personele middelen Financiële middelen Kostendekking Pagina 3 van 45

4 Inhoudsopgave (vervolg) Bijlagen: Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Bijlage 5: Bijlage 6: Bijlage 7: Wet- en regelgeving Doelen, functionele eisen en maatstaven Tabellen Overzicht kosten planperiode Woordenlijst Referenties Reacties van derden Bijlage 8: Benchmark rioleringszorg 2010 Bijlage 9: Overzicht overstorten in rioolstelsel Pagina 4 van 45

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Goede riolering is nodig voor de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Om zorg te dragen voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater zijn voorzieningen nodig. Aanleg en beheer van deze voorzieningen is een gemeentelijke taak die zijn wettelijke basis vindt in de Wet milieubeheer (art ) en de Waterwet (art. 3.5 en 3.6). Het opstellen van een verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vgrp) is een wettelijke verplichting die is vastgelegd in de wet milieubeheer artikel Met het verstrijken van de planperiode en het in werking treden van nieuwe wetgeving, zoals de Waterwet en de Wet gemeentelijke watertaken, is het noodzakelijk de bestaande GRP n te actualiseren en te verbreden met de zorgplicht voor het grondwater tot een zogenaamd verbreed GRP (vgrp). Per is de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken van kracht, figuur A geeft de essentie weer van deze wet. Deze wet is opgenomen in de Waterwet. De zorgplicht voor inzameling en transport van afvalwater is vervangen door drie zorgplichten: a. Zorgplicht voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater; figuur A Essentie Wet gemeentelijke watertaken b. Zorgplicht voor doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater; c. Zorgplicht voor het grondwater. De zorgplicht grondwater is in de wet als volgt geformuleerd: het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort. Dit vgrp geeft aan hoe de gemeente Waddinxveen met deze drie zorgplichten omgaat. Het maken van goede beleidsafwegingen op het terrein van beheer openbare ruimte, bescherming van bodem en waterkwaliteit, en de zorg voor het totale watersysteem worden steeds belangrijker. Ook het financiële beleid, de inzet van middelen en toenemende lastendruk zijn belangrijke aandachtspunten. 1.2 Geldigheidsduur In dit vgrp is weergegeven hoe de gemeente haar zorgplichten de komende planperiode vorm wil geven. De gemeente stelt zelf de geldigheidsduur van dit plan vast. De geldigheidsduur van dit beleidsplan is vier jaar: 2011 t/m De peildatum van dit vgrp is 1 januari 2011 en alle genoemde bedragen zijn op prijspeil 1 januari Evaluatie van de voortgang en eventuele bijstelling moet bij grote veranderingen plaatsvinden, in 2014 vind een algehele evaluatie en actualisatie van het vgrp plaats. 1.3 Procedures Dit vgrp is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen Grontmij en de gemeente. Bij de voorbereiding is ook het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en het Pagina 5 van 45

6 Inleiding Hoogheemraadschap van Rijnland betrokken. Voor vaststelling door de gemeenteraad is het ontwerp-vgrp ter becommentariëring gezonden aan de bij wet genoemde instanties (Wm 4.23): Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, als beheerder van het oppervlaktewater (kwantiteit en kwaliteit) en als beheerder van de zuivering; Hoogheemraadschap van Rijnland, als beheerder van het oppervlaktewater (kwantiteit en kwaliteit) en als beheerder van de zuivering; de provincie Zuid Holland. In bijlage 8 zijn de reacties van bovenstaande instanties opgenomen. Na de formele vaststelling door de gemeenteraad zal het vastgestelde plan worden toegezonden aan de bovenvermelde instanties. Bovendien moet de vaststelling van het vgrp in tenminste één dag- of nieuwsblad worden gepubliceerd waarna het vgrp voor de burgers ter inzage wordt gelegd. 1.4 Termen en definities Dit vgrp is een gemeentelijk plan, waar de gemeenteraad zich over moet uitspreken. Het is echter niet alleen voor de politiek geschreven, maar ook voor afstemming en overleg met de in de Wm genoemde instanties. Dit heeft tot gevolg dat in dit vgrp vaktaal wordt gebruikt. In dit vgrp is daarom een uitgebreide verklarende woordenlijst opgenomen in bijlage Leeswijzer Dit vgrp is conform de aanbevelingen in de Leidraad Riolering (ref.1) opgezet en bestaat uit de volgende onderdelen: Hoofdstuk 1 is de inleiding, met de aanleiding, de geldigheidsduur en een leeswijzer. In hoofdstuk 2 komt de evaluatie van het gevoerde rioleringsbeleid tot en met 2010 aan de orde. De uitkomsten vormen de beginsituatie voor het vgrp Samenvatting Evaluatie huidige GRP H 2 In hoofdstuk 3 'Gewenste situatie wordt allereerst de vraag Waarom rioleringszorg beantwoord. Het gaat hierbij om de rioleringszorg in brede zin: stedelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater en grondwatermaatregelen. Vervolgens wordt voor de komende planperiode (en de periode daarna) het gemeentelijk beleid weergegeven en de hieruit voortkomende doelen en functionele eisen. Dit geeft een toetsingskader waarmee onder meer de gevolgen voor het milieu (Wm artikel 4.22 lid 2d) worden aangegeven. In hoofdstuk 4 'Toetsing huidige situatie' is getoetst in hoeverre nu al aan de eisen wordt voldaan. Ook geeft dit hoofdstuk het in de wet gevraagde overzicht van de aanwezige voorzieningen (Wm, artikel 4.22 lid 2a). Gewenste situatie/toetsingskader Wat willen we? Doelen, eisen en maatstaven Toetsing huidige situatie wat hebben we nu? De opgave wat moeten we doen? aanleg, onderzoek en maatregelen Organisatie en financiën Wat hebben we nodig? In hoofdstuk 5 'De opgave' worden in hoofdlijnen de maatre- Personeel, financieel gelen weergegeven die nodig zijn om de gestelde doelen te kunnen realiseren. Daarmee wordt invulling gegeven aan lid 2b en 2c van artikel 4.22 van de Wet milieubeheer. H 3 H 4 H 5 H 6 In hoofdstuk 6 'Organisatie en financiën' wordt de in hoofdstuk 5 weergegeven strategie vertaald naar benodigde personele en financiële middelen en een wijze van kostendekking (Wm, artikel 4.22 lid e). Tabellen met een letter (bijvoorbeeld tabel A) zijn in de rapporttekst opgenomen, tabellen met een cijfer in bijlage 3. Pagina 6 van 45

7 2 Evaluatie GRP Inleiding Voorafgaand aan het opstellen van het nieuwe vgrp, is het goed terug te kijken naar het beleid en de uitgevoerde activiteiten in de achterliggende periode. De resultaten bepalen mede de vertrekpositie voor het nieuwe vgrp. Bij de evaluatie wordt voor zowel het stedelijk afvalwater als het hemelwater gekeken naar het beleid en de geplande maatregelen en onderzoeken uit de vorige planperiode. Het grondwater was nog geen onderdeel van het GRP , beleid was daarmee nog niet geformuleerd in het GRP. De evaluatie vindt plaats op de volgende onderwerpen: algemeen, aanleg van riolering bij bestaande bebouwing en bij nieuwbouw, het voorgenomen onderzoeksprogramma en het voorgenomen maatregelenprogramma. Per onderwerp wordt kort en op hoofdlijnen beschreven wat was voorgenomen om in de afgelopen periode uit te voeren en wat hiervan is gerealiseerd. 2.2 Algemene evaluatie GRP In 1998 heeft Waddinxveen haar eerste GRP vastgesteld. In dit GRP is beschreven hoe de opbouw en werking van het lokale rioolstelsel is. Tevens heeft de gemeente hierin inhoud gegeven aan haar rioleringstaken over de planperiode De looptijd van het eerste GRP is verlegd tot eind Het tweede GRP heeft als looptijd Door de veranderde wetgeving heeft de gemeente onder andere een nieuwe zorgplicht gekregen (grondwater) hierdoor was het noodzakelijk dat het huidige GRP aangepast zou worden aan de veranderende wet en regelgeving. Het huidige GRP heeft een grote bijdrage geleverd aan de positieve ontwikkeling van het rioolstelsel voor Waddinxveen. Het GRP voldeed aan het doel waarvoor deze is opgesteld en heeft een duidelijk beeld gegeven met betrekking tot de financiering. Het aantal benodigde fte s voor de uitvoering van de rioleringszorg was te laag geschat. 2.3 Evaluatie rioleringsbeleid en maatregelen Aanleg van riolering bij bestaande bebouwing In het GRP is aangegeven dat er nog 428 ongerioleerde percelen buiten de bebouwde kom aangesloten moesten worden op (druk)riolering. Per eind december 2010 kan gesteld worden dat al deze percelen zijn aangesloten op drukriolering. Bij twee percelen is een IBA aangelegd Aanleg van riolering bij nieuwbouw Bij nieuwbouw van woningen is altijd gescheiden riolering aangelegd behoudens kleine inbreidingen, bij kleine uitbreidingen is de woning aangesloten op het aanwezige stelseltype in de omgeving Onderzoeken Het jaarlijks onderzoeksprogramma bestaat uit het opstellen van een operationeel plan, het actueel houden van de systeem- en objectgegevens van de riolering (inventarisatie), het inspecteren van de vrijvervalriolering, het controleren van het functioneren van de gemalen en drukriolering en een aantal eenmalige onderzoeken. Operationele plannen Het opstellen van de operationele plannen is niet uitgevoerd, dit was wel opgenomen in het GRP. Het operationeel plan moet een nadrukkelijk integraal karakter hebben en afstemming met groen en wegen, water en openbare verlichting hebben. Pagina 7 van 45

8 Evaluatie GRP Inventarisatie De gemeente beschikt over het beheersysteem Groenestein. De rioleringsgegevens zijn voor een deel opgeslagen in dit systeem en voor een deel in digitale tekeningen. Een eenduidig overzicht van alle rioleringsgegevens in een digitaal bestand is nog niet aanwezig. Inspectie van de vrijvervalriolering Het inspecteren van de vrijvervalriolering, in combinatie met de reiniging, is grotendeels uitgevoerd. Het merendeel van de vrijvervalriolering is in de laatste 10 jaar geïnspecteerd. De inspectieresultaten zijn nog niet allemaal opgeslagen in het rioleringsgegevensbestand. Meetplan riolering/monitoring In 2006 is het meetplan riooloverstorten opgesteld. Conform dit plan wordt een zevental overstorten gemonitord. De jaarlijkse verslaglegging van de meetresultaten aan de Hoogheemraadschappen is uitgevoerd. De voorgenomen evaluatie van het meetplan is niet uitgevoerd. Afvalwaterstudie De afvalwaterstudie Kortenoord is voor onder andere de gemeente Waddinxveen is in uitvoering. Gebleken is dat de zuivering op termijn aangepast moet worden in relatie tot de Zuidplaspolder ontwikkelingen. Wel is het mogelijk om de uitbreiding op het eigen terrein van de zuivering te laten plaatsvinden. Een en ander is nog onderwerp van studie. Waterplan In februari 2010 is het Waterplan Boskoop Waddinxveen definitief door de gemeenteraad vastgesteld. Het Waterplan Boskoop en Waddinxveen is opgesteld met als doel het realiseren van een veerkrachtig en gezond watersysteem voor mens en natuur in de toekomst. Er is afdoende bescherming tegen het (hoog) water. Het Waterplan leidt tot een kwaliteitsimpuls aan de beleving en het beheer van het water in en om Waddinxveen Maatregelenprogramma Het maatregelenprogramma bestaat uit het jaarlijks onderhoud aan de rioleringsvoorzieningen (reguliere maatregelen), het opstellen en uitvoeren van maatregelen in het kader van de basisinspanning, waterkwaliteitsspoor of verbetering van het functioneren in algemene zin (projectmatige maatregelen). Reguliere maatregelen De reiniging van de vrijvervalriolen is uitgevoerd conform de beheerstrategie. Dit geldt ook voor de kolken die 1 x per jaar worden gereinigd. Het onderhoud aan de rioolgemalen is ook uitgevoerd zoals is beschreven in het GRP Projectmatige maatregelen Naast reguliere onderhoudsmaatregelen zijn er projectmatige maatregelen noodzakelijk. Met het uitvoeren van de maatregelen in het kader van het emissiespoor en waterkwaliteitsspoor voldoet de gemeente aan de basisinspanning en het waterkwaliteitsspoor. Voorgenomen maatregelen ten behoeve van de bestaande voorzieningen zoals het vervangen van vrijvervalriolering en het relinen van vrijvervalriolering is in uitvoering. De voorgenomen vervanging van het mechanisch/elektrisch deel van enkele gemalen en pompputten is uitgevoerd. Alle ongezuiverde lozingen in het buitengebied van Waddinxveen zijn gesaneerd. Maatregelen in het kader van de basisinspanning zijn voor een deel uitgevoerd zoals het opheffen, aanpassen en verplaatsen van overstorten. Enkele maatregelen zoals het aanpassen van gemaalcapaciteiten, het afkoppelen van verhard oppervlak en het creëren van interne overstorten is in uitvoering. De maatregelen in het kader van het waterkwaliteitsspoor zijn voor een deel uitgevoerd zoals het aanleggen van twee randvoorzieningen, aanschaf meetapparatuur en aanpakken van knelpunt overstorten. Het verbeteren van de doorstroming in Oostpolderwijk en Zuidplas is niet uitgevoerd. Pagina 8 van 45

9 Evaluatie GRP Samenvatting evaluatie In figuur B is een samenvatting weergegeven van de voorgenomen en uitgevoerde onderzoeken en maatregelen. Deze evaluatie heeft betrekking op de jaren In het GRP zijn veel onderzoeken opgenomen. Een deel van deze onderzoeken zijn inmiddels uitgevoerd. Halverwege 2007 is de gemeente begonnen met de voorbereiding van de uitvoering van verbeteringsmaatregelen. De maatregelen in het kader van de basisinspanning en waterkwaliteitsspoor zijn voor een deel nog in uitvoering. Het reguliere onderhoud aan de riolering, gemalen en drukriolering is volgens plan uitgevoerd. Reguliere maatregelen 100% 80% 97% Maatregelen waterkwaliteitsspoor 82% 60% 40% 20% 0% 46% Onderzoek en studie voorgenomen gerealiseerd Maatregelen emissiespoor 59% 50% projectmatige maatregelen bestaande voorzieningen 100% Aanpak ongezuiverde lozingen figuur B Samenvatting evaluatie Samengevat kan worden gesteld dat: De gemeente een nieuwe zorgplicht met betrekking tot het grondwater heeft gekregen en dat de gemeente invulling moet geven aan de vernieuwde zorgplichten voor het stedelijk afvalwater en het hemelwater. Er in de komende periode nog aandacht nodig is voor het uitvoeren van de verbeteringsmaatregelen aan de riolering. Er aandacht besteedt moet worden aan het opstellen van operationele programma s. Het actualiseren en actueel houden van het rioleringsbeheersysteem extra aandacht vergt. 2.4 Resultaten benchmark rioleringszorg 2010 De Benchmark rioleringszorg is de landelijke prestatievergelijking waarmee gemeenten inzicht geven en krijgen in de kenmerken en prestaties van hun riolering(szorg). De benchmark vloeit voort uit de wens van gemeenten om (1) transparant te zijn over hun dienstverlening naar burgers, bestuurders en andere belanghebbenden, en (2) vanuit onderlinge vergelijking te komen tot verdere verbetering van de invulling van hun watertaken. De conclusie van de benchmark voor Waddinxveen is: Waddinxveen is een middelgrote, matig stedelijke gemeente in West-Nederland, voornamelijk gelegen op zeer slechte grond (kleiveen). Er ligt relatief veel gescheiden en relatief weinig mechanische riolering. De rioolheffing 2010 per meerpersoonshuishouden is gemiddeld. Er is de afgelopen jaren weinig geïnvesteerd in vervanging en verbetering van het stelsel en de beheerkosten zijn gemiddeld. Waddinxveen kende afgelopen jaren situaties met wateroverlast en neemt maatregelen om toekomstige wateroverlast tegen te gaan. In de afgelopen decennia zijn milieu- en waterkwaliteitsdoelstellingen steeds belangrijker geworden. De gemeente voldoet per 1 januari 2010 voor 100% aan de emissieafspraken met de waterbeheerder. In bijlage 9 is het gemeenterapport 2010 opgenomen. Pagina 9 van 45

10

11 3 Gewenste situatie 3.1 Inleiding Met de invoering van de drie zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater, moet de gemeente haar beleid op deze gebieden vastleggen. Dit hoofdstuk geeft de gewenste situatie weer voor het beleid ten aanzien van deze drie zorgplichten. 3.2 Waarom rioleringszorg? Van oudsher was de bescherming van de volksgezondheid de belangrijkste functie van de riolering. Door verschillende deskundigen in binnen- en buitenland wordt de aanleg van rioolstelsels zelfs gezien als de grootste bijdrage aan de volksgezondheid van de afgelopen eeuw. In de loop der jaren zijn de aspecten van ont- en afwatering van het stedelijk gebied en de bescherming van het milieu daarbij gekomen als nevenfuncties. Het doel van de riolering is daarom als volgt gedefinieerd: Doel van het aanleggen van riolering is om: de volksgezondheid te beschermen: de aanleg en het beheer van riolering zorgt ervoor dat verontreinigd afvalwater uit de directe leefomgeving wordt verwijderd; de kwaliteit van de leefomgeving op peil te houden: de riolering zorgt voor de ontwatering van de bebouwde omgeving door naast het afvalwater van huishoudens en bedrijven ook het overtollige regenwater van daken, pleinen, wegen e.d. en overtollig grondwater in te zamelen en af te voeren; de bodem, het grond- en oppervlaktewater te beschermen: door de aanleg van riolering of individuele afvalwaterbehandelingsystemen wordt de directe ongezuiverde lozing van afvalwater op bodem- of oppervlaktewater voorkomen. 3.3 Relaties met andere plannen en regelgeving Riolering staat niet op zichzelf maar maakt onderdeel uit van een groter geheel, de waterketen (drinkwatervoorziening - riolering rioolwaterzuivering) en het watersysteem (grondwater - oppervlaktewater). In figuur C zijn de relaties van de riolering met de waterketen en het watersysteem weergegeven. figuur C Relatie riolering - waterketen watersysteem Pagina 11 van 45

12 Gewenste situatie Het vgrp heeft relaties met andere (beleids)plannen, zowel van de gemeente als van andere overheden. De wet- en regelgeving maakt onderscheid naar de drie verschillende invalshoeken water, milieu en ruimtelijke ordening en bouwen. De wet- en regelgeving en beleidsplannen kunnen directe invloed hebben op de beleidskeuzes en de te nemen maatregelen en op de actuele uitvoeringstermijn van de maatregelen die in dit vgrp aan de orde komen. In bijlage 1 is aangegeven welke plannen en wet- en regelgeving van invloed zijn op de (afval)waterketen. Een aantal relaties is daar kort toegelicht. Voor uitgebreide informatie wordt verwezen naar de betreffende (beleids)stukken. 3.4 Zorgplicht stedelijk afvalwater De gemeente draagt zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen. Deze wettelijke verplichting om stedelijk afvalwater in te zamelen bestond voorheen ook al. De zorgplicht voor stedelijk afvalwater is vanuit de Wet milieubeheer een resultaatsverplichting. Al het vrijkomende stedelijke afvalwater dient binnen het gemeentelijke grondgebied ingezameld te worden. Indien de gemeente de inzameling niet meer doelmatig acht kan de gemeente ontheffing aanvragen bij de provincie. In de oude wetgeving kon de zorgplicht strikt genomen alleen door aansluiting op de riolering worden ingevuld. Toepassing van individuele afvalwatervoorzieningen in de bebouwde kom was formeel niet mogelijk. De gemeente kan nu zelf kiezen via welke voorzieningen ze haar zorgplicht invult, zowel voor de bebouwde kom als voor het buitengebied. In plaats van een openbaar vuilwaterriool zijn andere systemen toegestaan mits daarmee minstens een zelfde graad van milieubescherming wordt bereikt. De effecten op het milieu en de kosten van de maatregel zijn dus bepalend voor deze afweging. Naast het inzamelen is ook het transporteren van stedelijk afvalwater vastgelegd in de Wet milieubeheer. Voor het transport van stedelijk afvalwater naar een rioolwaterzuiveringsinrichting (RWZI) moeten de riolen groot genoeg zijn en moet het water door de riolen onder vrijverval naar het gemaal of ander lozingspunt binnen een bepaalde tijd kunnen afstromen. De voorzieningen mogen ook niet vervuild zijn met zand of andere ongerechtigheden. De gemalen moeten voldoende capaciteit hebben om het afvalwater te kunnen verpompen en bedrijfszeker zijn. Om het stedelijke afvalwater te kunnen inzamelen en transporteren, moeten de buizen, putten, etc. in goede staat zijn. Tijdige vervanging, renovatie of reparatie is daarbij noodzaak. Deze zorgplicht heeft ook betrekking op wateroverlast tijdens regen bij gemengde riolering. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen, moet de riolering als totaal voldoende afvoercapaciteit hebben. Invulling zorgplicht stedelijk afvalwater De gemeente Waddinxveen heeft de resultaatsverplichting geleverd om bestaande panden binnen en buiten de bebouwde kom op de (druk)riolering aan te sluiten. Het stedelijk afvalwater wordt door middel van vrijvervalriolering in de bebouwde kom en drukriolering in het buitengebied ingezameld en getransporteerd naar het overnamepunt van het Hoogheemraadschap. Als er een perceel aangetroffen wordt, dat nog niet is aangesloten op riolering of een IBA (Individueel Behandelingssysteem voor Afvalwater), wordt deze nog niet aangesloten lozing alsnog gesaneerd. Voor nieuwe gebieden zoals de wijk Triangel blijft vrijvervalriolering in de vorm van een (verbeterd) gescheiden stelsel het uitgangspunt. Eventuele nieuwe ontwikkelingen komen ten laste van de grondexploitatie. 3.5 Zorgplicht hemelwater De principeaanpak in het omgaan met de waterstromen is het scheiden van schoonwater- en vuilwaterstromen. De zorgplicht voor hemelwater heeft het karakter van een inspanningsverplichting en houdt in dat de gemeente zorg dient te dragen voor een doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater, voor zover van degene die zich daarvan ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen, redelijkerwijs niet kan worden gevergd het afvloeiende hemelwater op of in de bodem of in het oppervlaktewater te brengen. De particulier heeft in de wet nadrukkelijk een eigen verantwoordelijkheid. Voor het invullen van de zorgplicht inzamelen en verwerken van hemelwater zijn beleidskeuzes nodig. De belangrijkste beleidskeuzes met betrekking tot hemelwater hebben te maken met de Pagina 12 van 45

13 Gewenste situatie mate van ontvlechting van verschillende waterstromen, bovengrondse- of ondergrondse afvoer van hemelwater, klimaatadaptatie en de rol van de particulier in de omgang met hemelwater. lokale verwerking inzameling + transport grondwater grondwater oppervlaktewater oppervlaktewater zuivering zuivering eigen eigen voorzieningen voorzieningen hemelwater hemelwater infiltratie infiltratie RWA,. RWA,. geen geen voorkeur voorkeur boven- of ondergronds? De hemelwaterzorgplicht omvat het door de gemeente aanbieden van een voorziening waarin het hemelwater geloosd kan worden. Welke voorziening dit is, maakt voor de zorgplicht niet uit, hoewel er beleidsmatig een voorkeur bestaat voor gescheiden rioleren. Die voorkeur is ook in de wet vastgelegd in de vorm van een voorkeursvolgorde. Het is overigens geen (wettelijke) verplichting om afvalwaterstromen te scheiden. Afkoppelen en klimaatadaptatie Het scheiden (ontvlechten) van hemelwater is geen doel op zich maar een bewuste keuze, omdat dit vooral voor bestaand stedelijk gebied niet overal binnen de gemeente binnen een redelijke termijn en acceptabele kosten haalbaar is. Het afkoppelen (ontvlechten) lift in beginsel mee met reguliere rioolvervanging of herinrichting. De wetgeving gaat er vanuit dat hemelwater in de meeste gevallen schoon genoeg is om zonder behandeling in het milieu terug te laten vloeien. Het is wenselijk het hemel- en grondwater zo weinig mogelijk te vermengen met huishoudelijk afvalwater. In de wet wordt dit aangeduid met de term ontvlechting. Het doel voor afkoppelen (niet aankoppelen van hemelwater) is: het relatief schone hemelwater kan direct worden teruggebracht in het milieu, om bijvoorbeeld het grondwater aan te vullen; het hemelwater hoeft niet te worden getransporteerd (energie besparing) naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI); door de aanvoer van minder hemelwater op de RWZI kan het zuiveringsrendement worden vergroot; door klimaatontwikkelingen wordt verwacht dat de regenval heviger zal worden, wat eerder tot overlast kan leiden. Door het hemelwater te ontvlechten wordt de riolering ontlast en zijn er meer mogelijkheden om (water)overlast te voorkomen of reduceren; beperking van rioolwateroverstorting uit het gemengde stelsel op het oppervlaktewater. De gemeente Waddinxveen heeft in het veleden al verschillende keuzes gemaakt met betrekking tot het afkoppelen/niet aankoppelen van afvoerend verhard oppervlak. Deze keuzes zijn vastgelegd in het gemeentelijk rioleringsplan en in het waterplan van de gemeente Boskoop en Waddinxveen. De gewenste situatie voor het omgaan met hemelwater heeft ook betrekking op wateroverlast tijdens regen. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen, moet de riolering als totaal voldoende afvoercapaciteit hebben. Wateroverlast kan ontstaan als bij hevige regen niet al het water direct kan worden afgevoerd: het met huishoudelijk afvalwater vermengde regenwater stort over op oppervlaktewater, komt uit de riolering op straat of het regenwater kan bijvoorbeeld door verstopte kolken of overbelasting niet in de riolen komen. De capaciteit van de riolering is immers niet onbeperkt. Op grond van een uitspraak op 10 juni 2009 van de voorzieningenrechter van de rechtbank te Middelburg kan worden geconcludeerd dat de zorgplicht van de gemeente er toe moet leiden dat schade zoveel mogelijk wordt voorkomen. Een landelijk geaccepteerde maatstaf zoals die ook in de gemeente Waddinxveen wordt gehanteerd is dat een theoretische bui die maximaal eenmaal in de twee jaar voorkomt, verwerkt moet kunnen worden door het rioolstelsel (gemiddeld minder dan één keer per twee jaar water op straat ). Pagina 13 van 45

14 Gewenste situatie Tijdens hydraulische doorrekening van het stelsel zal ook gecontroleerd worden hoe het stelsel reageert op zwaardere buien gezien de klimaatsverandering. Klimaatverandering leidt tot toename van hevige buien en daardoor vaker water op straat. Water op straat is hinderlijk maar pas een echt probleem als water gebouwen in stroomt, doorgaande wegen geblokkeerd raken of water uit het riool stroomt. Het bovengronds bergen en afvoeren van regenwater is soms onvermijdelijk om regenwateroverlast te voorkomen. Water op straat is dus ook een oplossing mits in goede banen geleid. De gemeente moet de openbare ruimte zo inrichten dat er meer water gedurende korte tijd en op een veilige manier bovengronds geborgen kan worden. Gemeente Waddinxveen maakt bij water-op-straat onderscheid in drie definities waarbij ernstige hinder en overlast altijd voorkomen dienen te worden. Hinder: kortdurende beperkte hoeveelheden water-op-straat ; Ernstige hinder: forse hoeveelheden water-op-straat, ondergelopen tunnels, opdrijvende putdeksels; Overlast: langdurig en op grote schaal water-op-straat, water in winkels, bedrijven en woningen met materiële schade en ernstige belemmering van het (economische) verkeer. Invulling hemelwater zorgplicht Het beleid van de gemeente Waddinxveen is dat zij waar mogelijk wil afkoppelen. Het heeft de voorkeur om de ingeslagen weg te vervolgen, maar zonder de realiteit uit het oog te verliezen. Vanuit de wettelijke zorgplicht voor hemelwaterverwerking onderscheidt de gemeende Waddinxveen twee stappen (bron: waterplan Waddinxveen). de gemeentelijke zorgplicht is van toepassing als redelijkerwijs niet gevergd kan worden van de grondeigenaar zelf hemelwater op zijn perceel te verwerken. De gemeente heeft dan een inspanningsverplichting voor het aanbieden van aansluiting op de riolering dan wel een andere voorziening. Beleidsuitgangspunten voor de invulling van deze zorgplicht zijn: doelmatigheid is het centrale criterium; toepassing van de wettelijke voorkeursvolgorde voor het omgaan met hemel- en afvalwater. Dat betekent toepassing van de drietrapsstrategie: bij voorkeur schoonhouden, vervolgens scheiden (van hemel- en afvalwaterstromen), dan zuiveren; in de beoordeling van de effecten op het watersysteem tellen zowel kwantiteitsaspecten als kwaliteitsaspecten (een mogelijk gunstig waterkwaliteitseffect kan bijv. toevoer zijn van schoon hemelwater via afkoppelen naar doodlopende einden van watergangen). het doel van het afkoppelen is niet om uiteindelijk een gescheiden systeem te hebben in de hele gemeente. Het doel van afkoppelen is wel om de waterkwaliteit te verbeteren en mogelijke wateroverlast te verminderen. De Hoogheemraadschappen stimuleren het afkoppelen van verhard oppervlak wel indien dit doelmatig is. Gemeente Waddinxveen maakt bij water-op-straat onderscheid in drie definities waarbij ernstige hinder en overlast altijd voorkomen dienen te worden. Rol van de particulier Op particulier terrein is, volgens de wet, primair de eigenaar verantwoordelijk voor de afvoer en verwerking van hemelwater, bij voorkeur naar oppervlaktewater of in de bodem. De bodemopbouw binnen de gemeente is van groot belang voor de mogelijkheid tot infiltratie van hemelwater in de bodem. Wanneer de particulier redelijkerwijs hiervoor niet kan zorg dragen, is de gemeente verplicht een voorziening aan te bieden voor de afvoer van hemelwater van particuliere percelen. De gemeente heeft de mogelijkheid om een hemelwaterverordening op te stellen om ervoor te zorgen dat particulieren meewerken met het afkoppelen van verhard oppervlak op particulier terrein. Pagina 14 van 45

15 Gewenste situatie Rol van de particulier bij verwerking hemelwater Uitgangspunt is dat de grondeigenaar zoveel mogelijk zelf hemelwater verwerkt op eigen terrein en hiermee dus het gemeentelijk (riolerings)systeem minimaal belast. De particulier heeft zoveel mogelijk de eigen verantwoordelijkheid in de omgang met hemelwater, behalve voor het infiltreren in de bodem, op eigen terrein. Bij nieuwbouw moet de afvoer van hemelwater van het verhard oppervlak van de percelen die aan een watergang liggen rechtstreeks op deze watergang plaatsvinden. Overige percelen die niet aan een watergang liggen worden aangesloten op het gemeentelijke (verbeterd) gescheiden stelsel. Bij afkoppelprojecten in bestaand gebied wordt alleen het openbare verhard oppervlak afgekoppeld. Woningen worden aangesloten op het gemengde/vuilwaterstelsel omdat er geen gescheiden aanvoer plaatsvindt bij bestaande bouw. De particulieren hebben in bestaand gebied zoveel mogelijk eigen verantwoordelijkheid bij de verwerking van hemelwater op eigen terrein. Indien noodzakelijk hebben de particulieren wel de mogelijkheid om op een gemeentelijk stelsel aan te sluiten. Bij herbouw of vernieuwingsprojecten moeten de afvalwaterstromen bij de perceelgrens gescheiden worden aangeleverd. Hemel- grondwaterverordening De gemeente stelt vooralsnog geen hemelwaterverordening op. Eerst wordt een afkoppelplan opgesteld vervolgens wordt bezien of het opstellen van een hemelwaterverordening meerwaarde biedt. 3.6 Zorgplicht grondwater De zorgplicht grondwater is in de Waterwet als volgt geformuleerd: het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort. De zorgplicht heeft duidelijk het karakter van een inspanningsverplichting, waarbij de gemeente bij de uitvoering van haar taak de beleidsvrijheid heeft die aanpak te kiezen die, gelet op de lokale omstandigheden, doelmatig is. Dit wil zeggen dat de gemeente niet verantwoordelijk is voor handhaving van het grondwaterpeil in bebouwd gebied. De zorgplicht werkt niet met terugwerkende kracht en leidt niet tot aansprakelijkheid voor schadesituaties uit het verleden. In 2009 hebben de gemeente Bodegraven, Boskoop, Nieuwkoop, Reeuwijk, Rijnwoude en Waddinxveen de werkgroep samenwerking grondwater veengebieden ingesteld. Binnen deze werkgroep worden de mogelijkheden onderzocht om gezamenlijk een grondwatermeetnet op te richten om kosten te besparen bij de realisatie en exploitatie. Alvorens het grondwatermeetnet te ontwerpen moet duidelijk zijn waarom gemeten wordt. Na het opstellen van een gezamenlijke visie wordt voor elke gemeente apart grondwaterbeleid opgesteld. Uit het grondwaterbeleid volgen de doelstellingen van het meetnet. Naast doelstellingen voor het meetnet worden ook andere doelstellingen geformuleerd die betrekking hebben op een goede invulling van de zorgplicht grondwater. Pagina 15 van 45

16 Gewenste situatie Invulling grondwaterzorgplicht De gemeente Waddinxveen gaat er vooralsnog vanuit dat voor de beheersing van de grondwaterproblematiek in het bestaande stedelijk gebied te volstaan is met handhaving van bestaande voorzieningen voor grondwaterstandsregulering (met name het lekriool) en het voorkomen van grondwaterproblemen door openbare werken (bijv. door vervanging van lekke riolen die drainerend werken). Intensieve drainage om grondwaterstanden te beheersen is dan ook niet nodig en zelfs ongewenst omdat dit kan leiden tot versnelde bodemdaling en schade aan panden die niet op betonnen palen zijn gefundeerd. Uitgangspunt is dat de grondeigenaar zoveel mogelijk zelf grondwater verwerkt op eigen terrein en hiermee dus het gemeentelijk (riolerings)systeem minimaal belast. Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen willen de gemeenten in overleg met het hoogheemraadschap toezien op het voorkomen van grondwaterstandsproblemen. Aandachtspunten zijn dan een goede ont- en afwatering, vaststelling van voldoende hoge uitgiftepeilen en zo nodig verzorgen van drainage-/infiltratievoorzieningen naast riolering. De gemeente geeft invulling aan de zorgplicht grondwater, hierbij wordt onderscheidt gemaakt in: (1) de bestemmingsplanfase, (2) de (her)inrichtingsfase, (3) de beheerfase en (4) de loketfunctie. De gemeente gaat voortaan altijd de grondwatersituatie meenemen in de Waterparagraaf. Nieuwbouw- of herstructuringsplannen moeten voldoen aan het geldende bestemmingsplan, het Bouwbesluit en de gemeentelijke bouwverordening. De beheerfase richt zich voornamelijk op het beperken van grondwateroverlast. Het gaat daarbij om het aanpakken van structurele grondwaterproblemen. Van structureel grondwateroverlast is sprake indien alle volgende aspecten gelden: De problematiek is ernstig, wat zich uit in een of meerdere van de volgende verschijnselen: o o o Gezondheidsklachten (bijvoorbeeld als gevolg van optrekkend vocht door water in de kruipruimte in woningen met houten vloeren) Serieuze funderingsschade (houten palen of fundering op staal) Ernstige belemmering van het gebruiken van de grond waarvoor deze bestemd is (bijvoorbeeld doordat de grond onbegaanbaar is Het probleem heeft enige omvang en speelt dus op buurtniveau De problematiek wordt aantoonbaar veroorzaakt door (verandering in) de grondwaterstand Klachten over grondwater komen binnen bij het gemeentelijke servicepunt. Deze worden vervolgens persoonlijk behandeld door de grondwatercoördinator. Rol van de particulier Net als bij de hemelwaterzorgplicht is op grond van de wetgeving de perceelseigenaar in eerste instantie verantwoordelijk voor het oplossen van zijn eigen grondwaterprobleem. Pas als dit in redelijkheid niet van hem gevraagd kan worden is er een taak weggelegd voor de gemeente in samenwerking met andere partijen zoals waterschap en provincie. De gemeente neemt in dat geval de regierol (grondwatercoördinator) op zich. De gemeente stelt zich tot doel de burger het mogelijk te maken deze verantwoordelijkheid te nemen. Dit zal voornamelijk bestaan uit het bieden van advies en (personele) ondersteuning door gebruik te maken van het centrale meldpunt (waterloket). In samenspraak met de betrokken partijen, de grondeigenaar, gemeente, Waterschap en Provincie, wordt de eventuele grondwateroverlast aangepakt. Hierbij is de gemeente het eerste aanspreekpunt voor de burger. De wet wijst hierbij uitdrukkelijk niet één van de overheden aan die zorgt voor een grondwaterstand. De gemeente treft in ieder geval maatregelen als grondeigenaar voor haar eigen grondgebied waarbij de maatregelen problemen moeten oplossen en doelmatig zijn. In het algemeen hebben bouwkundige maatregelen de voorkeur boven waterhuishoudkundige maatregelen. Ten aanzien van de grondwaterzorgplicht heeft de gemeente, op basis van de huidige beperkte kennis van de grondwaterstanden in de gemeente, haar beleid voorlopig geformuleerd. Om beter inzicht te krijgen in met name de fluctuaties van de Pagina 16 van 45

17 Gewenste situatie grondwaterstanden wordt er onderzoek gedaan. Met de uitkomsten van dit onderzoek zal het grondwaterbeleid eventueel herzien worden. Rol van de particulier bij verwerking grondwater De particulier zal alles in het werk stellen om grondwateroverlast op eigen terrein te bestrijden. Mocht dit niet lukken dan zal de gemeente, in de vorm van gemeenschappelijke voorzieningen, de overlast bestrijden. De perceelseigenaar dient zelf te zorgen dat verblijfsruimten vochtdicht zijn. Dit geldt niet voor kelders en kruipruimten zolang dit geen verblijfsruimten zijn, deze mogen dus lek zijn. Bij eventuele grondwaterproblemen is de particulier zelf verantwoordelijk voor de technische oplossing op eigen terrein. De financiële consequenties zijn ook voor de particulier. De aanlegkosten voor de aansluiting van een afvoer op een gemeentelijk voorziening zijn voor rekening van de betreffende particulier. Op eigen terrein legt de particulier zelf een voorziening aan. Op gemeentelijk gebied legt de gemeente op kosten van de particulier de aansluiting aan op het gemeentelijk stelsel. 3.7 Doelen, functionele eisen en maatstaven Met de rioleringszorg worden doelen nagestreefd. Door aan de doelen functionele eisen en maatstaven te koppelen wordt de rioleringszorg toetsbaar gemaakt, zie figuur D. figuur D Toetsingskader rioleringszorg De rioleringszorg in Waddinxveen dient de volgende doelen. Deze zijn aangepast op basis van de nieuwe rol ten aanzien van het hemelwater en grondwater en sluiten goed aan bij het gedachtegoed van de invoering van de verbrede watertaken. 1. Zorgen voor inzameling van stedelijk afvalwater. 2. Zorgen voor transport van stedelijk afvalwater. 3. Zorgen voor inzameling van hemelwater (voor zover niet door de particulier). 4. Zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater. 5. Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert. Functionele eisen en maatstaven In bijlage 2 (DOFEMA) zijn de functionele eisen en maatstaven weergegeven die de doelen inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater (1+2), inzamelen en verwerken van hemelwater (3+4) en het grondwaterdoel (5) toetsbaar maken. Meetmethoden Om de huidige situatie te toetsen aan de maatstaven, kunnen in sommige gevallen meerdere meetmethoden worden gehanteerd. Het is van belang om de bij de toetsing gebruikte meetmethode vast te leggen om een eenduidige en reproduceerbare toetsing te krijgen. In de module Doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden van de Leidraad Riolering wordt voor een aantal maatstaven een mogelijke meetmethode aangegeven. Pagina 17 van 45

18 Gewenste situatie 3.8 Voorwaarden voor effectief beheer De rioleringsbeheerder moet een aantal voorwaarden scheppen om een doelmatige inzameling, transport en verwerking te kunnen realiseren. Wanneer niet aan die voorwaarden wordt voldaan is een effectieve besturing niet mogelijk en kan de doelmatigheid van de inzameling en het transport niet worden gewaarborgd. Hier ligt ook de relatie met de eis uit de Wet Milieubeheer (art. 4.22) dat bekend moet zijn wat er aan rioleringsvoorzieningen aanwezig is en in welke staat zij verkeren. In bijlage 2 zijn de voorwaarden voor effectief beheer opgenomen. Pagina 18 van 45

19 4 Huidige situatie en toetsing 4.1 Inleiding Wat hebben we nu aan voorzieningen en hoe voldoen we aan de eisen? In dit hoofdstuk vindt de toetsing van de huidige situatie plaats. Deze toetsing is het uitgangspunt voor het bepalen van de benodigde maatregelen. Naarmate de gewenste en de huidige situatie meer van elkaar afwijken, zullen meer ingrijpende en omvangrijke maatregelen noodzakelijk zijn. 4.2 Totaal overzicht aanwezige voorzieningen In tabel A is een overzicht weergegeven van de aanwezige voorzieningen in de gemeente. De gegevens van de rioleringsobjecten zijn voor het merendeel opgenomen in een rioleringsbeheersysteem. De gegevens in het beheersysteem zijn niet bijgewerkt tot 2010, een deel van de revisiegegevens en een deel van de objectgegevens (drukriolering, gemalen en vrijvervalriolering) moet nog worden opgenomen in het rioleringsbeheersysteem. Aan de voorwaarde dat de rioleringsgegevens beschikbaar en toegankelijk zijn, wordt nog niet voldaan. Gedetailleerde informatie over de lay-out van de stelsels is opgenomen in het rioleringsbeheersysteem en vastgelegd in het basisrioleringsplan (BRP, mei 2005), waaronder de stelselgegevens en gegevens van de overstorten van waaruit (incidenteel) wordt geloosd. Wijzigingen t.o.v. de situatie in het BRP zullen met de betreffende waterbeheerder worden overlegd. In bijlage 10 wordt een overzicht van de overstorten in het gemengde rioolstelsel gegeven. tabel A Overzicht voorzieningen gemeente Waddinxveen object Vrijvervalriolering Eenheid GRP vgrp * gemengd riool km 69,9 67,5 * vuilwaterriool km 7,8 7,5 * hemelwaterriool km 9,6 22,2 * overstortleiding km - - * duikers km 3,8 * bergbezinkbassin st - 2 * inspectieputten st straatkolken st circa Drukriolering pompunits st drukriolering km 17,0 40,8 vrijverval km - Persleidingen km 1,8 Rioolgemalen st Overstorten (extern) Hemelwater overlaten st st Lamellenfilters st - - Pagina 19 van 45

20 Huidige situatie en toetsing 4.3 Stedelijk afvalwater Nog niet aangesloten bestaande bebouwing Binnen en buiten de bebouwde kom van Waddinxveen zijn alle percelen waar stedelijk afvalwater vrijkomt aangesloten op (druk)riolering (op twee na die op een IBA zijn aangesloten). Het aansluitpercentage bedraagt daarmee 100%. De gemeente voldoet hiermee aan de Wet milieubeheer en de Waterwet. Ook wordt voldaan aan maatstaf 1a Afvoer en behandeling van stedelijk afvalwater De inzameling en transport van stedelijk afvalwater binnen de bebouwde kom vindt hoofdzakelijk plaats door middel van vrijvervalriolen. In Waddinxveen zijn verschillende typen rioolstelsels aanwezig. In voornamelijk de recentere wijken o.a. Zuidplas, in de Zeeheldenwijk en Coenecoop bevindt zich een (verbeterd) gescheiden stelsel. In de overige delen is dit een gemengd stelsel of een drukriool (buiten de bebouwde kom). In de Zeeheldenwijk zijn alleen de droogweerafvoer en de dakoppervlakken op het riool aangesloten. Het stedelijk afvalwater wordt door rioolgemalen en persleidingen getransporteerd naar het overnamepunt van het waterschap. Dit overnamepunt kan het eindgemaal of de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) zijn. Vanaf dit overnamepunt transporteert het waterschap het stedelijk afvalwater naar de rwzi Randenburg waar het gezuiverd wordt voordat het geloosd wordt op het oppervlaktewater. Het afvalwater van Waddinxveen wordt grotendeels gezuiverd door het Hoogheemraadschap van Rijnland. Gemaal Distripark pompt het afvalwater naar de rwzi Kortenoord. Het stedelijk afvalwater van de toekomstige wijk De Triangel zal worden gezuiverd in de rwzi Kortenoord van Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Overzicht aanwezige voorzieningen Voor de inzameling en transport van stedelijk afvalwater is binnen de bebouwde kom circa 75 km vrijvervalriolering aangelegd. In het buitengebied is drukriolering aangelegd met een totale lengte van circa 41 km en 504 pompunits. In figuur E is de hoeveelheid aangelegde vrijvervalriolering en leeftijdsopbouw per type (gemengd, vuilwater en overstort) riool weergegeven Lengte vrijvervalriolering (m) Gemengd DWA-Riool figuur E Aanlegperiode vrijverval riolering voor inzameling stedelijk afvalwater Toestand van de objecten Inzicht in de toestand van de riolering is één van de noodzakelijke voorwaarden voor een effectief rioleringsbeheer. Het doel van rioolinspectie is het inzicht verkrijgen en houden in de kwaliteit van de riolen. De inspectieresultaten worden opgenomen in het rioleringsbeheersysteem. Bij Pagina 20 van 45

21 Huidige situatie en toetsing het opstellen van dit vgrp zijn niet alle beschikbare inspectieresultaten opgenomen in het rioleringsbeheersysteem. Voor een deel zijn de inspectieresultaten wel opgenomen in het rioleringsbeheersysteem. De opgenomen inspectieresultaten laten zien dat sinds 2003 circa 33% van de totale lengte gemengde en vuilwaterriolering geïnspecteerd is. De riolen zijn geïnspecteerd met behulp van videocamera. Met de keuze van een nieuw rioleringsbeheersysteem in 2011 zullen alle inspectieresultaten verwerkt worden. De waarnemingen zijn geclassificeerd volgens de Nederlandse Norm NEN 3399:2004 (ref. 3). Dit houdt in dat gekeken wordt naar zevenentwintig verschillende toestandsaspecten (bijvoorbeeld lekkage, zand- en vuilophoping, aantasting van het beton van de buis) die in hoofdgroepen waterdichtheid, stabiliteit en afstroming zijn ondergebracht. De waarnemingen worden in vijf klassen verdeeld, waarbij een klasse 1 betekent dat er niets aan de hand is en een klasse 5 dat het toestandsaspect in ernstige mate is waargenomen (bijvoorbeeld grondwater dat door een lekke voeg naar binnen spuit, een buis die voor een groot deel is gevuld met zand, aantasting van de buis zodat het grind uit het beton valt). In circa 62% van de geïnspecteerde gemengde en vuilwaterriolen is sprake van een ingrijpmaatstaf, deze riolen voldoen niet aan de gestelde eisen. In 38% van de geïnspecteerde riolen voldoet de toestand aan de gestelde eisen. Uit figuur F blijkt, dat van de ingrijpmaatstaven het grootste deel (circa 38%) te maken heeft met de waterdichtheid van de riolen en 18% te maken heeft met de stabiliteit. Circa 6% van de riolen heeft een ingrijpmaatstaf op afstroming. Dat wil zeggen dat de riolen vervuild zijn of dat er wortelingroei of obstakels zijn waargenomen. Ingrijpmaatstaven voor afstroming leiden alleen tot extra onderhoudswerkzaamheden (bijvoorbeeld reinigen van riolen). 18% 6% 38% geen bijzonderheden ingrijpmaatstaf waterdichtheid ingrijpmaatstaf stabiliteit ingrijpmaatstaf afstroming 38% figuur F Verdeling ingrijpmaatstaven in de gemengde riolering Uit de inspectieresultaten blijkt dat de toestand van de geïnspecteerde gemengde en vuilwater riolen niet voldoen aan de gestelde maatstaven, er komen immers ingrijpmaatstaven voor op de toestandsaspecten waterdichtheid, stabiliteit en afstroming. Uit de nadere beoordeling van deze inspectieresultaten zal moeten blijken wat de juiste te nemen maatregel is. De inspectiegegevens zijn verwerkt in de planningen voor reparatie en vervanging van vrijvervalriolering Functioneren van de objecten en het systeem De gemeente heeft samen met de Hoogheemraadschappen een aantal maatregelen opgesteld om de basisinspanning te kunnen bereiken in Dit zijn o.a.: het afkoppelen van hemelwater daar waar het mogelijk is; het tegengaan van overstorten door het aanleggen van twee bergbezinkbassins; het ophogen van drempels in riooloverstorten. De gemeente heeft twee bergbezinkbassins aangelegd en overstortdrempels opgehoogd. Het afkoppelen van verhard oppervlak ten behoeve van de basisinspanning is grotendeel uitgevoerd of is in uitvoering. Met het uitvoeren van deze maatregelen voldoet de gemeente aan de basisinspanning. In het kader van het waterkwaliteitsspoor zijn er door de Hoogheemraadschappen berekeningen uitgevoerd om de voorgenomen rioleringsmaatregelen te toetsen De waterkwaliteitsspoormaatregelen zijn nader uitgewerkt in uitvoeringsplannen. Hierin is een meetprogramma voor 7 overstorten opgenomen en worden gemalen aangepast voor real time control. Pagina 21 van 45

22 Huidige situatie en toetsing Tijdens droge en natte perioden zijn geen problemen bekend bij de afvoer van stedelijk afvalwater in de gemengde en vuilwaterstelsels. Het rioolstelsel heeft voldoende afvoercapaciteit. Monitoring Het verkrijgen van meer inzicht in overstortingsfrequentie- en duur is nuttig in het kader van het streven naar een meer doelmatige rioleringszorg. De meetopzet om te voldoen aan de meetdoelstelling 'basaal inzicht verkrijgen in overstortfrequentie en overstortduur' bestaat uit installatie van een overstortmeter ter plaatse van de (externe) overstort van het (verbeterd) gemengde rioolstelsel. In tabel B geeft een overzicht van de 7 meetlocaties in de riolering. tabel B Meetlocaties in de riolering Bemalingsgebied locatie Hoogheemraadschap Zuidplas 80 Gerstakker 126 HHSK Bomenwijk Sniepweg 12 HHSK St. Victorwijk St. Victorstraat 2 HHSK Bedrijventerrein Zuid Maarten Schoutenstraat 11 HHSK Groenswaard III Papaverveld bij brug HHR Vondelwijk Bilderdijklaan/Roemervisserstraat HHR Zeeheldenwijk De Ruijterstraat/Kromme Esse HHR Toetsing huidige situatie zorgplicht stedelijk afvalwater In deze paragraaf worden de in hoofdstuk 3 geformuleerde doelen en functionele eisen (gewenste situatie) voor de zorgplicht stedelijk afvalwater vergeleken met de huidige situatie. Wanneer huidige- en gewenste situatie niet overeenkomen wordt in hoofdstuk 5 de opgave bepaald om tot de gewenste situatie te komen. tabel C Toetsing huidige situatie zorgplicht stedelijk afvalwater, doel 1 Doel 1: Zorgen voor inzameling van stedelijk afvalwater Functionele eisen Toetsing huidige situatie Toelichting 1a. 1b. Alle percelen op het gemeentelijk gebied waar afvalwater vrijkomt moeten van een rioleringsaansluiting zijn voorzien, uitgezonderd bij specifieke situaties waar lokale behandeling een zelfde graad van milieubescherming biedt. Er mogen geen ongewenste lozingen op de riolering plaats te vinden. /? Alle percelen zijn aangesloten op (druk)riolering. Niet genoeg informatie beschikbaar. 1c. De objecten moeten in goede staat zijn. x Er komen ingrijpmaatstaven voor op de toestandsaspecten waterdichtheid en stabiliteit. Riolen en andere objecten dienen in hoge mate x Er komen ingrijpmaatstaven voor op de toestandsaspecten waterdichtheid. waterdicht te zijn, zodanig dat de hoeveelheid uittredend rioolwater en intredend grondwater 1d. beperkt 1e. blijft. Het scheiden van waterstromen in huishoudens, bedrijven en industrie dient te worden bevorderd. Pagina 22 van 45

23 Huidige situatie en toetsing tabel D Toetsing huidige situatie zorgplicht stedelijk afvalwater, doel 2 Doel 2: Zorgen voor transport van stedelijk afvalwater 2a. Functionele eisen De afvoercapaciteit moet voldoende zijn om bij droog weer het aanbod van stedelijk afvalwater te kunnen verwerken. Toetsing huidige situatie 2b. De afstroming dient gewaarborgd te zijn. Toelichting 2c. 2d. 2e. De verloren berging in het riool moet beperkt zijn. Volgens het basisrioleringsplan is de verloren berging in de gemengde rioolstelsels kleiner of gelijk aan 1%. Het afvalwater dient zonder overmatige aanrotting de rwzi te bereiken. De afvoercapaciteit van de gemengde riolering voor afvalwater moet toereikend zijn om het aanbod bij hevige neerslag te kunnen verwerken, uitgezonderd bij bepaalde buitengewone omstandigheden. Basisrioleringsplan geeft aan dat op een enkele locatie water op straat optreedt tijdens hevige neerslag. Dit wordt opgelost door uit te voeren maatregelen (afkoppelen). merendeel van het stelsel voldoet aan functionele eis. 2f. De objecten moeten in goede staat zijn. x Er komen ingrijpmaatstaven voor op de toestandsaspecten waterdichtheid en stabiliteit De vervuilingstoestand van de riolering dient acceptabel te x Er komen ingrijpmaatstaven voor op het toestandsaspect afstroming. 2g. zijn. 2h. De vuiluitworp door overstortingen uit gemengde rioolstelsels op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. /? Gemeente voldoet aan de basisinspanning. De waterkwaliteitsspoor doelstellingen in het gebied van Rijnland zijn gehaald. Voor het gebied van Schieland wordt nog een waterkwaliteitsspoor onderzoek uitgevoerd, het Hoogheemraadschap is hier de trekker. 4.4 Hemelwater Verwerking van hemelwater De inzameling van alleen hemelwater, bij (verbeterd) gescheiden stelsels, binnen de bebouwde kom vindt plaats middels vrijvervalriolering. Het hemelwater wordt bij verbeterd gescheiden stelsels via rioolgemalen en persleidingen deels afgevoerd naar de rwzi. De overige hemelwaterriolering loost het hemelwater direct op het oppervlaktewater. In de recentere wijken o.a. Zuidplas, in de Zeeheldenwijk en Coenecoop bevindt zich een (verbeterd) gescheiden stelsel In Waddinxveen zijn naast hemelwaterriolering geen andere voorzieningen voor de verwerking van hemelwater aangelegd Overzicht van aanwezige voorzieningen In totaal is er circa 22 km hemelwaterriolering (hwa) aangelegd. In het gemengde stelsel van Waddinxveen zijn in totaal 2 bergbezinkbassins (BBB) aangelegd. Er bevindt zich één BBB aan de Mozartlaan met een inhoud van 155 m 3 en één aan de Willem de Rijkelaan met een inhoud van 140 m 3. Deze bergbezinkbassins dienen er voor om tijdens hevige neerslag een deel van het overstortende (hemel)water te bergen en een deel van het aanwezige vuil in het water te laten bezinken waarna het weer in het gemengde stelsel wordt gepompt. In figuur G is de hoeveelheid aangelegde hemelwaterriolering en leeftijdsopbouw weergegeven. Pagina 23 van 45

24 Huidige situatie en toetsing Lengte vrijvervalriolering (m) figuur G Aanlegperiode vrijvervalriolering voor inzameling hemelwater Toestand van de objecten Sinds 2001 is er nauwelijks hemelwaterriolering geïnspecteerd. Over de toestand van de hemelwaterriolering is daarom geen informatie vanuit de camera-inspectie beschikbaar Functioneren van het hemelwaterstelsel De in de gemeente aanwezige hemelwaterstelsels functioneren hydraulisch in het algemeen goed. Dit houdt in dat er in de praktijk weinig tot geen knelpunten bekend zijn met betrekking tot water op straat tijdens hevige neerslag Toetsing huidige situatie hemelwater zorgplicht In deze paragraaf worden de in hoofdstuk 3 geformuleerde doelen en functionele eisen (gewenste situatie) voor de hemelwaterzorgplicht vergeleken met de huidige situatie. Wanneer huidige- en gewenste situatie niet overeenkomen wordt in hoofdstuk 5 de opgave bepaald om tot de gewenste situatie te komen. tabel E Toetsing huidige situatie hemelwaterzorgplicht, doel 3 Doel 3: Zorgen voor inzameling van hemelwater (voor zover niet door de particulier) Functionele eisen Toetsing huidige situatie Toelichting Alle percelen binnen het gemeentelijke 3a. 3b. 3c. grondgebied zijn voorzien van een aansluiting op de riolering. In beginsel wordt de hemelwaterafvoer geregeld door middel van een gescheiden stelsel. Schoon hemelwater dient indien mogelijk te worden hergebruikt en/of geïnfiltreerd te worden in de bodem dan wel afgevoerd te worden middels afwateringssloten. De vuiluitworp door regenwaterlozingen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. Het infiltreren of hergebruiken van hemelwater wordt niet toegepast in Waddinxveen. 3d. Adequate inzameling van hemelwater, voor zover de particulier niet redelijkerwijs in de verwerking kan voorzien. Pagina 24 van 45

25 Huidige situatie en toetsing 3e. 3f. 3g. De instroming in riolen via de kolken dient ongehinderd plaats te vinden. Beperkte hoeveelheid intredend grondwater of oppervlaktewater. Bij nieuwbouw of verbouw gescheiden aanlevering van vuilwater en hemelwater bij de perceelsgrens. tabel F Toetsing huidige situatie hemelwaterzorgplicht, doel 4 Doel 4: Zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater Functionele eisen Toetsing huidige situatie Toelichting 4a. 4b. De afvoercapaciteit van de riolering moet toereikend zijn om het aanbod bij hevige neerslag te kunnen verwerken, uitgezonderd bij bepaalde buitengewone omstandigheden. De vuiluitworp door overstortingen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. Er zijn weinig tot geen knelpunten bekend met op straat. De gemeente voldoet aan de basisinspanning, en er wordt voldaan aan de voorkeursvolgorde van het Hoogheemraadschap. Pagina 25 van 45

26 Huidige situatie en toetsing 4.5 Grondwater Overzicht aanwezige voorzieningen Het is belangrijk om een beeld te krijgen van de locale grondwaterstand en van de fluctuaties daarvan. De gemeente beschikt niet over een structureel opgezet grondwatermeetnet. Wel is er aan de zuidrand van Waddinxveen een TNO-peilbuis aanwezig. Omdat er in Waddinxveen veel oppervlaktewater aanwezig is en de bebouwing over een groot gebied verspreidt ligt geldt deze peilbuis als niet representatief voor de gehele bebouwde kom. De gemeente heeft een ontwerp van een grondwatermeetnet laten maken. Het grondwatermeetnet wordt in 2011 aangelegd, zie ook hoofdstuk 5. De doelstelling van het grondwatermeetnet is om: Meer inzicht te krijgen in de hoogte van de grondwaterstand in de diverse deelgebieden /functiegebieden binnen de bebouwde kom van de gemeente. Het gedrag van het grondwater binnen de bebouwde kom van de gemeente in het algemeen, onder andere seizoen fluctuaties, maxima en minima. In de gemeente is op veel locaties drainage aangelegd. Naast drainage is op verschillende locaties ook een lekriool aangelegd. Een overzicht waar drainage ligt is niet aanwezig. Ook over de toestand van de drainage is weinig informatie beschikbaar Inzicht in de grondwatersituatie De ondergrond van Waddinxveen bestaat deels uit veengebied en deels uit ontveend gebied waar zeeklei aan de oppervlakte komt. De maaiveldhoogte in het gebied varieert van NAP-5,4 tot -1,55 meter. In Waddinxveen komen diepe ontveende droogmakerijen (kleipolders) voor met een maaiveldniveau van circa NAP-5,4 tot 5,1 meter. De veenpolders liggen op NAP-2,1 tot - 1,55 meter. Onder de zeeklei ligt een zandpakket, dat een goed doorlatend watervoerend pakket vormt, zie figuur H. Gemiddeld bevindt de stijghoogte in het eerste watervoerende pakket in Waddinxveen zich op NAP-5,5 tot -5,0 meter. Dit is hoger dan het huidige zomer- en winterpeil in de klei polders, waaronder de Zuidplaspolder en de Middelburg en Tempelpolder. Daardoor treedt er op verschillende locaties in het gebied kwel op. figuur H Schematische dwarsdoorsnede Waddinxveen en omgeving Pagina 26 van 45

27 Huidige situatie en toetsing Horizontale grondwaterstroming Het ondiepe grondwater is voornamelijk van belang voor het al dan niet optreden van grondwateroverlast. De ondiepe grondwaterstroming is voornamelijk lokaal en onder invloed van oppervlaktewaterpeilen en maaiveldhoogten. Deze kan per locatie sterk van richting verschillen. Uit de stijghoogte-isohypsen van de digitale grondwaterkaart van TNO in het eerste watervoerende pakket blijkt dat de regionale grondwaterstroming klein is. Onder Waddinxveen stroomt het grondwater ongeveer m/jaar in de zuidelijke richting. Verticale grondwaterstroming Tussen het eerste en tweede watervoerende pakket is een klein stijghoogteverschil (<1m). De weerstand van de scheidende laag bedraagt circa 1500 dagen. Op basis hiervan wordt afgeleid dat er geen verticale stroming optreedt tussen de watervoerende pakketten 1 en 2. Het oppervlaktewaterpeil is lager dan de stijghoogte in het eerste watervoerende pakket. Het is daarom aannemelijk dat de freatische grondwaterstroming ook lager is dan de stijghoogte in het eerste watervoerende pakket. Op basis van deze gegevens kan gesteld worden dat er sprake is van een kwelsituatie. Deze kwelsituatie treedt alleen op in de kleigebieden zoals de Zuidplaspolder en polder De Noordplas. In veengebieden is sprake van infiltratie. Grondwateronttrekking In Waddinxveen bevinden zich twee grondwateronttrekkingen. In totaal wordt er jaarlijks circa 2,8 miljoen m 3 grondwater ontrokken uit het diepe grondwater. Houten palen Er is een aantal wijken bekend waar geen houten palen zijn toegepast (De Wijten en Zuidplas). In de overige wijken komt fundering van gebouwen op houten palen voor. Het is aannemelijk dat gebouwen met houten palen over het gehele oppervlak van die wijken verspreid liggen Klachten Voor zover bekend zijn er momenteel geen grote grondwaterproblemen. Betiteld als zodanig zijn problemen die tenminste op buurtniveau spelen en bestaan uit serieuze funderingsschade door grondwater en/of veel gezondheidsklachten door een te hoge grondwaterstand onder woningen met houten vloeren. Ondanks dat de grondwaterstanden hoog zijn, zijn er weinig klachten. De bewoners zijn zich er van bewust dat ze in een nat gebied leven. Wanneer er klachten over water in de kruipruimte zijn, heeft dit eerder te maken met inklinking van de bodem onder de kruipruimte dan stijgende grondwaterstanden. De gemeenten gaat er vooralsnog vanuit dat voor de beheersing van de grondwaterproblematiek in het bestaande stedelijk gebied te volstaan is met handhaving van bestaande voorzieningen voor grondwaterstandsregulering (met name het lekriool) en het voorkomen van grondwaterproblemen door openbare werken (bijv. door vervanging van lekke riolen die drainerend werken + aanleg van drainage). Intensieve drainage om grondwaterstanden te beheersen is dan ook niet nodig en zelfs ongewenst omdat dit kan leiden tot versnelde bodemdaling en schade aan panden die niet op betonnen palen zijn gefundeerd Potentiële probleemlocaties Een eerste verkenning van de grondwaterproblematiek binnen Waddinxveen in het kader van het vgrp Waddinxveen heeft geresulteerd in een indicatie van mogelijke probleemgebieden, zie figuur I. Het betreft hier nadrukkelijk een indicatie van mogelijke probleemgebieden Pagina 27 van 45

28 Huidige situatie en toetsing figuur I Mogelijk gebieden met grondwaterproblemen Toetsing huidige situatie In deze paragraaf worden de in hoofdstuk 3 geformuleerde doelen en functionele eisen (gewenste situatie) voor de grondwaterzorgplicht vergeleken met de huidige situatie. Wanneer huidige- en gewenste situatie niet overeenkomen wordt in hoofdstuk 5 de opgave bepaald om tot de gewenste situatie te komen. tabel G Toetsing huidige situatie grondwaterzorgplicht, doel 5 Doel 5: Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert Functionele eisen Toetsing huidige situatie Toelichting Grondwaterproblemen moeten worden voor- 5a. komen. Structurele grondwaterproblemen worden 5b. indien een doelmatige oplossing voorhanden is, in samenwerking met de betrokken bewoners en andere belanghebbenden aangepakt. 5c. De gemeente is aanspreekpunt voor bewoners met betrekking tot grondwater. Met het vaststellen van het vgrp wordt de grondwatercoördinator aangesteld. 4.6 Verordeningen en vergunningen In het kader van de Wet Algemene bepalingen Omgevingsrecht (WABO) en de Waterwet moet de vergunningverlening en handhaving afgestemd en gecoördineerd worden tussen de hoogheemraadschappen en de gemeente. In deze wetten wordt de invoering van de omgevingsvergunnning (per 1 oktober 2010) en de watervergunning geregeld. De WABO voorziet in de verlening van de omgevingsvergunning en vervangt de huidige vergunningen bouw-, kap-, sloop- en milieuvergunningen. De waterwet regelt de vergunningverlening voor het onttrekken en lozen van grondwater, het werken binnen een keurgebied (watergangen en waterkeringen) en voor lozingen op het oppervlaktewater. Pagina 28 van 45

29 Huidige situatie en toetsing De watervergunning en de omgevingsvergunning worden niet geïntegreerd. Het zijn afzonderlijke vergunningen die wel bij hetzelfde overheidsloket kunnen worden aangevraagd. De gemeente is aangemerkt als het overheidsloket van Nederland, dus in principe ook voor de watervergunning, ook al is zij hiervoor geen bevoegd gezag. De Wet samenhangende besluiten biedt de aanvrager wel de mogelijkheid om het bevoegd gezag te verzoeken beide vergunningen onderling goed af te stemmen. Op deze manier kan bijvoorbeeld worden voorkomen dat tegenstrijdige voorwaarden worden opgelegd. De controle van de vergunningen en naleving van de regelgeving betreffende de Wet milieubeheer wordt voor de gemeente uitgevoerd door de Milieudienst Midden-Holland. Er worden integrale controles uitgevoerd waarbij ook het aspect lozing van afvalwater wordt meegenomen. De controles (en vergunningverlening en handhaving) vinden periodiek plaats, afhankelijk van type lozing en type bedrijf (milieucategorie). Daarnaast vindt ook controle plaats naar aanleiding van klachten. Het handhavingsbeleid (de controles) is een gemeentelijke verantwoordelijkheid, de Milieudienst Midden-Holland is gemandateerd om deze controles bij bedrijven en instellingen uit te voeren. Voor werken in watergangen en waterkeringen is de controle in handen van het Hoogheemraadschap. Per 1 januari 2008 is het Activiteitenbesluit in werking getreden. De regels voor lozingen vanuit inrichtingen zijn zoveel mogelijk ondergebracht in het Activiteitenbesluit. Dat wil zeggen dat een groot deel van de voorkomende lozingen met de algemene regels uit het Activiteitenbesluit wordt geregeld, uitgezonderd de IPPC-inrichtingen (grote milieuvervuilende bedrijven). Verordeningen Momenteel zijn op rioleringsgebied de volgende verordeningen van kracht Verordening op de heffing en de invordering van Rioolheffing Pagina 29 van 45

30

31 5 De opgave 5.1 Inleiding De opgave (de strategie) geeft de hoofdlijnen weer van een aanpak die leidt tot het bereiken van de gestelde doelen (de gewenste situatie). Het is een samenspel van onderzoek en maatregelen geplaatst in de tijd. In dit hoofdstuk komt achtereenvolgens aan de orde: aanleg van voorzieningen bij bestaande bebouwing en bij nieuwbouw; het beheer van de bestaande voorzieningen; onderzoek (inventarisatie en beoordeling van de resultaten); opstellen en uitvoeren van maatregelen. Onder beheer wordt de zorg voor het functioneren van de buitenriolering verstaan. Onder maatregelen wordt verstaan: onderhoud, reparatie, renovatie, vervanging en verbetering. Maatregelen zijn erop gericht het goed functioneren van de rioleringsvoorzieningen te waarborgen of te verbeteren en bestaande constructies in goede staat te houden. 5.2 Aanleg van voorzieningen Naar verwachting zullen er in de gemeente in de periode circa woningen worden gerealiseerd, zie tabel H. tabel H Prognose woningbouw periode , gemeente Waddinxveen Locatie Zuidplas en Triangel Bomenwijk en Groenswaard Vondelwijk en Oranjewijk Zuid en Kromme Esse Centrumgebied Zuidplaspolder Diverse andere locaties Totaal Uitgangspunt is dat de grondeigenaar zoveel mogelijk zelf hemelwater verwerkt op eigen terrein en hiermee dus het gemeentelijk (riolerings)systeem minimaal belast. De particulier heeft zoveel mogelijk de eigen verantwoordelijkheid in de omgang met hemelwater op eigen terrein. Bij nieuwbouw moet de afvoer van hemelwater van het verhard oppervlak van de percelen die aan een watergang liggen rechtstreeks op deze watergang plaatsvinden. Overige percelen die niet aan een watergang liggen, worden aangesloten op het gemeentelijke (verbeterd) gescheiden stelsel. Particulieren krijgen geen eigen verantwoordelijkheid tot het bergen of infiltreren van hemelwater op eigen terrein. Bij herbouw of vernieuwingsprojecten moeten de afvalwaterstromen bij de perceelgrens gescheiden worden aangeleverd. Per plan wordt een afweging gemaakt op welke wijze er met het vrijkomende hemelwater om gegaan dient te worden, een en ander in overleg met gemeente en waterschap De kosten voor het ontwerp, besteksgereedmaken en de aanleg van riolering komen ten laste van de grondexploitatie. De lengte van de te beheren riolering zal hierdoor toenemen. De be- Pagina 31 van 45

32 De opgave heerkosten van de nieuwe voorzieningen zijn wel meegenomen in dit vgrp. De gegevens van nieuw aan te leggen riolering zullen in het rioleringsbeheersysteem van de gemeente worden opgenomen. 5.3 Beheer van bestaande rioleringsvoorzieningen Dagelijks beheer Dit gemeentelijk rioleringsplan is gebaseerd op gedetailleerde informatie, opgenomen in het rioleringsbeheersysteem van de gemeente. Om voldoende inzicht in de toestand en het functioneren van het rioolstelsel te houden, is structureel onderzoek noodzakelijk. Daarnaast is periodiek onderhoud aan de voorzieningen noodzakelijk om een goed functionerend systeem te kunnen blijven garanderen. Een samenvatting van de onderzoeksactiviteiten in het dagelijkse beheer is weergegeven in tabel I. En een samenvatting van de dagelijkse beheermaatregelen is opgenomen in tabel J. (1) Operationele plannen Dit vgrp bevat het rioleringsbeleid voor de planperiode Het geeft het kader waarbinnen het onderzoek en de maatregelen binnen de planperiode moeten worden uitgevoerd. Dit houdt in dat de hoofdlijnen van aanpak zijn weergegeven om de gestelde doelen dichterbij te brengen. De uitvoering van deze hoofdlijnen moet aansluiting vinden bij de planning van werkzaamheden binnen de gemeente. Hierbij spelen tal van min of meer complexe factoren. Wat betekent dat het kader van het vgrp jaarlijks moet worden uitgewerkt in operationele plannen (maatstaf V1a). Het uit te voeren onderzoek en de te nemen maatregelen kunnen hierin meer gedetailleerd worden beschreven. Ook kunnen dan optredende ontwikkelingen worden verwerkt. Het opstellen van operationele plannen wordt uitbesteed. De kosten voor het opstellen van operationele programma s bedragen jaarlijks 5.000,--. (2) Inventarisatie Gegevens zijn voor het rioleringsbeheer van groot belang, evenals de directe toegankelijkheid ervan. Om op adequate wijze de aan de riolering te verrichten maatregelen qua aard en omvang te kunnen bepalen, is een overzicht nodig van de in beheer zijnde voorzieningen. Dit overzicht is in digitale rioleringsbestanden aanwezig. Dit bestand is nog niet compleet. Niet alle rioleringsgegevens zijn in het bestand opgenomen en de opgenomen gegevens zijn nog niet 100% actueel. De reguliere terugkerende inventarisatie werkzaamheden zijn: periodiek (binnen twaalf maanden) bijwerken van de revisiegegevens; toevoegen van nieuw aangelegde riolering (nieuwbouw)/ drainage en/of hemelwaterafvoer; invoeren van inspectie- en reinigingsgegevens; bijhouden van meldingen en storingen. Het uitvoeren van deze werkzaamheden wordt in eigen beheer uitgevoerd. De wijzigingen en het aanvullingen van rioleringsgegevens moet één keer per jaar ingevoerd worden. Opleiding en up to date houden van kennis over het rioleringsbeheersysteem is noodzakelijk. Daarnaast moet meer structuur worden aangebracht in methode van archiveren. In 2011 wordt een nieuw rioleringsbeheerpakket aangeschaft. Vervolgens wordt ook het rioleringsgegevensbestand geactualiseerd en gecompleteerd, deze eenmalige werkzaamheden worden uitbesteed, de kosten hiervoor bedragen circa ,--. (3) Inspectie en controle vrijvervalriolering Om de kwaliteit van de vrijvervalriolering in beeld te brengen worden rioolinspecties uitgevoerd. Tijdens deze rioolinspecties door middel van videocamera, wordt het riool geclassificeerd op de toestandsaspecten zoals vastgesteld in de NEN 3399:2004. De basisstrategie voor het inspecteren van riolering is dat de riolering circa 1x 10 jaar wordt geïnspecteerd, dit komt neer op een jaarlijkse inspectie van circa 10 km. De jaarlijkse kosten voor het inspecteren van de riolering zijn opgenomen in tabel 6 in bijlage 3. Vanuit kostenoverwegingen en doelmatigheid worden het inspectieprogramma en het reinigingsprogramma gecombineerd uitgevoerd. Het bedrag voor inspecteren en reinigen zal toenemen met de groei van de te beheren lengte riolering. Na het inspecteren van de riolering zullen de inspectieresultaten beoordeeld moeten worden om de juiste maatregel te kunnen bepalen. Het beoordelen van de inspectieresultaten ( het om- Pagina 32 van 45

33 De opgave zetten van inspectiegegevens naar een extern werk) wordt uitbesteed. De jaarlijkse kosten hiervoor bedragen circa 6.000,--, zie tabel 5 in bijlage 3. In is een onderzoek opgenomen naar de toestand en het functioneren van de lekriolen, hiervoor is een bedrag van ,-- per jaar opgenomen, zie tabel 5 in bijlage 3. (4) Berekeningen Het hydraulisch en milieutechnisch functioneren van de vrijvervalriolering zal periodiek (1 x per 10 jaar) moeten worden gecontroleerd, onder andere naar aanleiding van wijzigingen in bebouwing, optredende problemen (wateroverlast) of wijziging in regelgeving. Het huidige basisrioleringsplan is opgesteld in In 2013 wordt het basisrioleringsplan (BRP) geactualiseerd. De kosten voor het actualiseren van het basisrioleringsplan bedragen circa ,--, zie tabel 5 in bijlage 3. Voor het uitvoeren van kleinere deelstudies, bijvoorbeeld naar aanleiding van klachten of vragen, actualisaties, etcetera is op jaarbasis een bedrag van ,-- opgenomen. Basisrioleringsplan en het Besluit Lozen Buiten Inrichtingen Het Basisrioleringsplan bevat het overzicht van lozingswerken (inclusief tekeningen) zoals bedoeld in het Ontwerpbesluit Lozen buiten Inrichtingen (BLBI) van augustus De Basisrioleringsplannen stellen we samen met de waterbeheerders op. In het Bestuursakkoord Waterketen van juli 2007 is afgesproken dat gemeente en waterbeheerders de afvalwaterketen (riolering en zuivering) beheren als ware het één systeem en als ware zij één verantwoordelijke partij. Dat houdt in dat de lay-out van het stelsel dat is afgesproken in het Basisrioleringsplan alleen wordt gewijzigd als de waterbeheerder het er mee eens is en vice versa. Met dit vgrp verankeren we deze gedragsregel. In 2011 wordt er een onderzoek uitgevoerd naar de stedelijke wateropgave vanuit de riolering. De noodzaak om dit onderzoek uit te voeren wordt mede ingegeven door de mogelijkheid van wateroverlast dat kan optreden bij extreme regenval. De analyse van risico s en oplossingsrichtingen bij extreme regenval vergt een aanpak die tot op heden geen standaard onderdeel vormt van een basisrioleringsplan. Met dit onderzoek wordt deze ontbrekende schakel in het vgrp aangevuld. Hiermee kan de gemeente risico s in beeld brengen en desgewenst onderzoeken op welke wijze overlast en schade als gevolg van extreme regenval kan worden voorkomen of beperkt. De kosten voor het uitbesteden van dit onderzoek bedragen circa ,--. Het onderzoek wordt in samenwerking met de Hoogheemraadschappen uitgevoerd hierbij wordt eventueel ook een NBW-toetsing door het Hoogheemraadschap uitgevoerd. (5) Actualisatie gemeentelijk rioleringsplan In 2014 zal dit gemeentelijk rioleringsplan geactualiseerd moeten worden. Hiervoor is een bedrag opgenomen van ,--. Het actualiseren van het GRP wordt eventueel in regionaal verband uitgevoerd. (6) Controle van verordeningen en vergunningen Het verlenen en handhaven van vergunningen op basis van de Wet Milieubeheer wordt namens de gemeente uitgevoerd door de Milieudienst Midden-Holland. De Milieudienst Midden-Holland voert milieucontroles uit naar aanleiding van klachten en incidenten. Vergunningverlening voor directe lozingen op oppervlaktewateren en de handhaving hiervan behoort tot het takenpakket van de Hoogheemraadschappen. Door de invoering van de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) komen lozingen van bedrijven op de riolering (zogenaamde indirecte lozingen) onder het gezag van de gemeente te vallen. Samenwerking met de Hoogheemraadschappen ligt hier voor de hand omdat de Hoogheemraadschappen tot de invoering van de Waterwet bevoegd gezag was. Samenvatting onderzoeksinspanningen planperiode In tabel I is de strategie voor het uitvoeren van onderzoek voor de komende periode weergegeven met daarbij een schatting van de bijbehorende kosten. Met de resultaten van de onderzoeken zal in 2014 het vgrp worden bijgesteld. Pagina 33 van 45

34 De opgave tabel I Samenvatting onderzoeksinspanningen (EURO) Onderzoeksactiviteit Kosten EURO jaarlijks Kleine ad-hoc onderzoeken jaarlijks Inspectie van vrijvervalriolering in exploitatie jaarlijks Beoordelen van inspectiegegevens en advies over de te nemen maatregelen jaarlijks Opstellen van operationele programma s Actualisatie vgrp Actualisatie basisrioleringsplan Eenmalige actualisatie gegevensbestand Onderzoek stedelijke wateropgave Onderzoek toestand en functioneren lekriolen (7) Onderhoud vrijverval riolering Om een goede werking van het volledige rioolstelsel (riolen, kolken en gemalen) te kunnen garanderen, dient de hoofdriolering structureel te worden gereinigd. Gemiddeld wordt de vrijvervalriolering in zijn totaal eens in de 10 jaar gereinigd. Bij een totaallengte van circa 97 km stelsel, komt dit neer op een jaarlijks reinigingprogramma van circa 10 km. Sterke vervuilende riolen worden vaker gereinigd, maatwerk in het reinigen van de riolering is belangrijk. Het reinigen van de riolen wordt uitbesteed. Het uitkomende rioolslib wordt jaarlijks op een verantwoorde wijze naar een erkende slibverwerker getransporteerd. De kosten voor het schoonmaken en inspecteren van riolen bedragen jaarlijks circa ,--, zie tabel 6 in bijlage 3. (8) Onderhoud straat- en trottoirkolken Het reinigen van de kolken is belangrijk om plasvorming op straat bij regenval te voorkomen en is een preventieve maatregel ter voorkoming van verontreiniging van het oppervlaktewater. In Waddinxveen worden de circa kolken 1 x per jaar gereinigd door een extern bedrijf, hiervan moeten er ongeveer kolken handmatig gereinigd worden. Het tussentijds reinigen of doorspuiten wordt in eigen beheer en met een eigen spuitwagen uitgevoerd. Het vrijkomende kolkenslib wordt volgens de geldende regels verwerkt. De jaarlijkse kosten voor het schoonmaken van de kolken bedragen circa ,--, zie tabel 6 in bijlage 3. De kosten voor het straatvegen worden voor 30% aan de rioleringszorg toegerekend. De jaarlijkse straatveegkosten bedragen circa ,--, zie tabel 6 in bijlage 3. (9) Onderhoud gemalen, drukriolering en randvoorzieningen De gemalen en pompunits (onderdeel van de drukriolering) worden 2 x maal per jaar geïnspecteerd en gereinigd. Het onderhoud aan de gemalen en pompunits wordt uitbesteed. Het onderhoud aan de pompunits in de drukriolering is afhankelijk van het gebied. De jaarlijkse kosten bedragen circa ,--, zie tabel 6 in bijlage 3. De pompunits zijn aangesloten op een telemetriesysteem, de kosten voor de periode bedragen jaarlijks ,--. (10) Onderhoud persleidingen De gemeente heeft momenteel geen gegevens voorhanden van de staat van de persleidingen (vervuiling, aantasting, mogelijke zettingen e.d.). Momenteel verricht de gemeente op ad-hoc basis onderhoud aan de persleidingen, dit beleid wordt in de komende planperiode voortgezet. (11) Onderhoud watergangen Om de afvoercapaciteit van de watergangen waarop overstorten en hemelwateruitlaten uitkomen te kunnen garanderen wordt 50% van de baggerkosten tot en met 2020 aan de rioleringszorg toegerekend. Jaarlijks gaat het om een bedrag van ,-- zie tabel 12 in bijlage 3. Pagina 34 van 45

35 De opgave (12) Onderhoud duikers en lekriolen De lekriolen en infiltratieriolen zorgen voor een constante grondwaterstand. Voor het jaarlijks onderhoud aan de lekriolen is een bedrag van ,-- opgenomen. Voor aanschaf van materialen is ,-- opgenomen, samen totaal ,--, zie tabel 6 in bijlage 3. Voor het onderhoud aan duikers is een jaarlijks bedrag opgenomen ,--, zie tabel 6 in bijlage 3. Samenvatting beheermaatregelen planperiode In tabel J is de opgave voor het uitvoeren van maatregelen voor de komende planperiode weergegeven met daarbij een schatting van de bijbehorende kosten. tabel J Samenvatting dagelijkse beheermaatregelen planperiode jaar Maatregel Kosten EURO jaarlijks Onderhoud vrijvervalriolering jaarlijks Onderhoud straat- en trottoirkolken jaarlijks Onderhoud gemalen, drukriolering en randvoorzieningen jaarlijks Onderhoud persleidingen - jaarlijks Straatveegkosten jaarlijks Onderhoud en aanschaf materialen lekriolen jaarlijks Onderhoud duikers Groot onderhoud Onder groot onderhoud worden maatregelen verstaan zoals reparatie, renovatie, vervanging en verbetering. Het treffen van groot onderhoud is erop gericht het goed functioneren van de rioleringsvoorzieningen te waarborgen of te verbeteren en bestaande constructies in goede staat te houden. Een samenvatting van groot onderhoud maatregelen in de planperiode met de (jaarlijkse) kosten is gegeven in tabel K. (13) Vervanging, renovatie en reparatie van drukriolering Voor vervanging van de drukriolering is uitgegaan van standaard afschrijvingstermijnen, gebaseerd op ervaringscijfers van de gemeente en landelijke trends. Zo functioneren de mechanische/elektrische componenten van een pompunit gemiddeld 15 jaar en de bouwkundige delen circa 40 jaar. Op basis van de standaardlevensduur voor het mechanisch en elektrische componenten komen er in de planperiode circa 146 pompunits in aanmerking om vervangen te worden. De totale kosten hiervoor bedragen circa ,-- zie tabel 4 in bijlage 3. Deze kosten zijn over de planperiode gemiddeld. (14) Vervanging, renovatie en reparatie van gemalen Voor vervanging van de rioolgemalen is net als bij de drukriolering uitgegaan van standaard afschrijvingstermijnen, gebaseerd op ervaringscijfers van de gemeente en landelijke trends. Ook voor gemalen geldt dat de mechanische/elektrische componenten van een gemaal gemiddeld 15 jaar functioneren en de bouwkundige delen circa 40 jaar. In de planperiode komt het mechanisch/elektrisch en bouwkundig deel van enkele gemalen in aanmerking om vervangen te worden, de kosten hiervoor bedragen circa ,--, zie de tabellen 1-3 in bijlage 3. (15) Vervanging, renovatie en reparatie van persleidingen Voor vervanging van de persleidingen is uitgegaan van standaard afschrijvingstermijnen van 40 jaar. Er is in deze planperiode geen vervanging voorzien van een persleiding. (16) Vervanging en reparatie van riolen Om de stabiliteit en waterdichtheid te waarborgen, is het nodig de riolering op tijd te repareren, te renoveren of te vervangen. Op basis van de beschikbare rioleringsgegevens is een vervangingsplanning op hoofdlijnen opgezet. Riolen krijgen een restlevensduur die is gebaseerd op Pagina 35 van 45

36 De opgave inspectie of daarvan is afgeleid. Indien geen inspectiegegevens beschikbaar zijn wordt uitgegaan van een standaardlevensduur van 60 jaar. Voor de bepaling van de aanpak op hoofdlijnen (strategische planning) is dit een goede en bruikbare systematiek. Bij het opstellen van de planning is onderscheid gemaakt in vervanging en reparatie van een riool. Indien mogelijk wordt een riool gerepareerd of gerelined. Aangenomen is dat een gerepareerd riool 25 jaar later alsnog vervangen moet worden. Een riool dat gerelined is kan theoretisch weer jaar mee. Voor de komende planperiode is ervan uitgegaan dat van de te vervangen steenachtige riolen (asbestcement riolen (AC-riolen), beton riolen) circa 60% gerelined kan worden. Op deze manier hoeft de buis niet vervangen te worden, hoeft de straat niet opengebroken te worden en wordt de overlast voor de omwonenden tot een minimum beperkt. De kosten voor het relinen in plaats van het vervangen van riolering zijn daarnaast ook structureel lager (circa 35% lager). In figuur J is de strategische vervangings-reparatie-relining planning van de vrijvervalriolering voor de lange termijn weergegeven. In de figuur is te zien dat de grote vervangingspiek na 2030 optreedt Investering (euro) relinen vervangen doorgeschoven repareren vervangen na repareren BOR projecten 2011 figuur J Strategische vervanging-reparatie-relining planning vrijvervalriolering In 2011 worden in ieder geval drie groot onderhoud projecten uitgevoerd. Hierbij wordt de riolering gerelined in de wijken: Oranjewijk, Groenswaard/Oostpolderweg/Vondelwijk en rond de hefbrug. De totale kosten voor deze projecten bedraagt circa 3 miljoen (excl. VAT). De levensduur van de vrijvervalriolen kan sterk uiteenlopen. Het tijdstip waarop de vrijvervalriolen moeten worden gerelined, gerepareerd of vervangen wordt niet alleen door de technische levensduur bepaald. Vervanging van andere infrastructuur (wegen, leidingen) of verbeteringsmaatregelen kunnen soms aanleiding zijn het riool voortijdig te vervangen. Bij het maken van planningen wordt daar rekening mee gehouden. In de komende planperiode komt circa 27 km riolering in aanmerking om vervangen, gerepareerd of gerelined te worden. Op basis van de beschikbare inspectiegegevens komt van deze 27 km circa 2,5 km gemengde riolering in aanmerking om vervangen te worden en kan circa 7 km gemengde riolering gerepareerd worden. Circa 7,5 km riolering wordt gerelined. Indien doelmatig wordt verhard oppervlak afgekoppeld. De resterende circa 10 km gemengde en hemelwaterriolering heeft een vervangingsjaar gekregen op basis van standaard levensduur. Eventuele vervanging van deze riolen is doorgeschoven naar de volgende planperiode. Deze riolen moeten eerst geïnspecteerd worden en de inspectiegegevens moeten beoordeeld worden om de juiste maatregel te kunnen bepalen. De vuilwaterriolering komt niet in aanmerking om in de planperiode gerepareerd of vervangen te worden. De totale kosten in de planperiode van dit vgrp voor het repareren, relinen en vervangen van vrijvervalriolering bedragen circa 5,4 mil- Pagina 36 van 45

37 De opgave joen, zie tabellen 8, 9 en 10 in bijlage 3. Bij het bepalen van de kosten is ervan uitgegaan dat de voorbereiding en toezicht van de investeringswerken in eigen beheer wordt gedaan, de V&T is op 20% gesteld. In de berekening van de vervangingskosten voor de vrijvervalriolering is rekening gehouden met de kosten voor het opbreken en aanbrengen van de wegverharding ter plaatse van de sleuf, met verkeersmaatregelen, met kosten voor het toegankelijk houden van de bebouwing en met kosten voor kolk- en huisaansluitleidingen (tot de erfgrens). Kosten voor de totale wegreconstructie zijn niet meegenomen. Samenvatting groot onderhoud planperiode In tabel K is de opgave voor het uitvoeren van groot onderhoud maatregelen voor de komende planperiode weergegeven met daarbij een schatting van de bijbehorende kosten. tabel K Samenvatting groot onderhoud planperiode jaar Maatregel Kosten EURO planperiode Vervanging/reparatie drukriolering (m/e) planperiode Vervanging/reparatie gemalen planperiode jaarlijks Vervanging/reparatie/relinen vrijvervalriolering Relinen Oranjewijk (Groot onderhoud riolering (BOR projecten 2011) inv. gedekt 2011 Relinen Groenswaard/Oostpolderwijk/Vondelwijk (Groot onderhoud inv. gedekt riolering (BOR projecten 2011) 2011 Vervangen riolering hefbrug Grondwater De nieuwe grondwaterzorgplicht betekent dat de gemeente in het openbaar gemeentelijke gebied maatregelen dient te treffen die structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk voorkomt of beperkt. Dit zover het doelmatige maatregelen betreft die niet tot de zorg van het Waterschap of de provincie behoren. Om te kunnen bepalen of er structurele grondwaterproblemen zijn in de gemeente moet er inzicht zijn in de gemeentelijke grondwaterstanden en de hieraan gerelateerde inrichtingsfuncties. Dit structurele inzicht is nu in beperkte mate aanwezig in de gemeente, zie ook hoofdstuk 4. Het verder in beeld brengen van de grondwatersituatie en eventuele knelpunten is een belangrijke doelstelling voor dit vgrp. De planperiode van dit vgrp, , wordt gebruikt om dit inzicht te vergroten. Om te kunnen beoordelen of de gemeente voldoet aan de maatstaven wordt de grondwaterstand gemeten over een bepaalde periode. In totaal worden er 25 grondwatermeetpunten ingericht, zie figuur K. figuur K Vastgestelde meetlocaties De kosten voor het gedurende 5 jaar meten van de grondwaterstand in de meetlocaties zijn weergegeven in tabel L. Voor de invulling van het grondwatermeetnet wordt gekozen voor het handmatig uitlezen van de meetpunten omdat dit in huidige situatie ook het geval is. Pagina 37 van 45

38 De opgave tabel L Meetkosten bij een meetperiode van 5 jaar handmatig automatisch volautomatisch Investeringskosten aanleg meetpunten aanschaf meetapparatuur inmeten Exploitatiekosten uitlezen verwerken onderhoud(scontract) analyse samenvatting totaal meetperiode totaal per jaar totaal per meetpunt/jaar In de gemeente zijn in het verleden op verschillende locaties zogenaamde lekriolen aangelegd. Deze lekriolen dienen ervoor om lokaal de grondwaterstand te regulieren. Over de toestand en het functioneren van deze lekriolen is geen of weinig informatie beschikbaar. Nader onderzoek moet uitwijzen of deze lekriolen in de komende periode vervangen of gerepareerd moeten worden, dan wel andere ingrepen de voorkeur verdienen (bijv. vervanging door open water). In de periode is daarom een onderzoek opgenomen naar de toestand en het functioneren van deze lekriolen opgenomen, de kosten hiervoor bedragen circa ,--, zie tabel 5 in bijlage 3. Pagina 38 van 45

39 6 Organisatie en financiën 6.1 Personele middelen In deze paragraaf wordt aandacht besteed aan de benodigde personele middelen om de werkzaamheden uit te kunnen voeren om de doelen van de rioleringszorg te kunnen halen. Uitgangspunt daarbij is de module Personele aspecten van de rioleringszorg (D2000) van de Leidraad Riolering. Een goede basis om te komen tot een beeld van de rioleringstaken, waar aan in de nabije toekomst invulling moet worden gegeven, is dit vgrp met planperiode 2011 t/m Aan de hand van vijf deeltaken is de benodigde formatie globaal bepaald. Uitgangspunt daarbij is de in de module Personele aspecten van de rioleringszorg beschreven voorbeeldgemeente. De vijf deeltaken zijn: 1. Planvorming 1.1. Opstellen verbreed GRP 1.2. Afstemmen met andere plannen 1.3. Opstellen jaarprogramma s 2. Onderzoek 2.1. Inventarisatie 2.2. Inspectie/controle 2.3. Meten 2.4. Berekenen 3. Onderhoud 3.1. Riolen/kolken 3.2. Gemalen/mechanische riolering 3.3. Infiltratievoorzieningen/lokale zuiveringen 3.4. Grondwatervoorzieningen 4. Maatregelen 4.1. Aanleg van riolering 4.2. reparatie van riolering 4.3. Renovatie/vervanging 4.4. Verbetering 5. Facilitair De situatie in de gemeente Waddinxveen wijkt op een aantal punten af van de voorbeeldgemeente; een lokale toespitsing is daarmee nodig. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld kenmerken van het rioolstelsel, omgevingsfactoren maar ook om de organisatie binnen de gemeente. De kengetallen van de voorbeeldgemeente zijn gebruikt om tot een eerste inschatting van de benodigde personele capaciteit te komen, zie tabel M en tabel N. Onder facilitair worden de werkzaamheden verstaan die te maken hebben met het actueel houden van bestanden en tekeningen. Met het aantal productieve dagen per jaar wordt bedoeld het aantal effectieve uren. Dit zijn de netto besteedbare dagen dus exclusief ziekte, studie, verlof en andere indirecte activiteiten. Schatting van de netto besteedbare dagen in Waddinxveen is 185 (circa 1500 uur). Pagina 39 van 45

40 Organisatie en financiën tabel M Schatting benodigde formatie voor planvorming, onderzoek en facilitair tijdbesteding max. tijdbesteding gemeente inwoners dagen/jaar uit te besteden % uitbesteed dagen/jaar Planvorming Gemeentelijk rioleringsplan 45 70% 70% 14 Afstemming en overleg Jaarprogramma's 70 40% 40% 42 Onderzoek Inventarisatie 5-5 Inspectie/controle 90 80% 80% 18 Meten 30 50% 50% 15 Functioneren (berekeningen, afkoppelplannen) Facilitair Verwerken revisiegegevens 10 90% 90% 1 Vergunningen en voorlichting gebruik Klachtenanalyse en -verwerking tijdsbesteding 170 fte 0,9 tabel N Schatting benodigde formatie voor onderhoud type stelsel lengte aantal km voorzieningen opmerkingen Gemengd 67,5 gescheiden 29,7 DWA+RWA! verbeterd gescheiden - DWA+RWA! aantal gemalen 14 Aantal pompunits drukriolering 504 Aantal bijzondere voorzieningen regenwater 0 Drainage schatting Onderhoud van: dagen/jaar % uitbesteed dagen gemeente Riolen/kolken % 55 Gemalen/mechanische riolering % 168 Infiltratievoorzieningen/lokale zuivering - 90% - Drainage - 90% - Planning en begeleiding totaal 238 Onderhoud van: fte % uitbesteed fte gemeente Riolen/kolken 1,50 80% 0,30 Gemalen/mechanische riolering 1,30 30% 0,91 Infiltratievoorzieningen/lokale zuivering - 90% - Drainage - 90% - Planning en begeleiding 0,08-0,08 totaal 1,29 Voor de invulling van de dagelijkse rioleringszorg in Waddinxveen is op basis van kentallen uit de Leidraad Riolering circa 0,9 (binnendienst) en 1,29 (buitendienst) nodig. In tabel O is de beschikbare formatie voor de komende planperiode opgenomen op basis van de begroting van Pagina 40 van 45

41 Organisatie en financiën tabel O Beschikbare personele middelen op basis van begroting 2011 kosten uren fte binnendienst db overhead excl hv rest , db overhead excl hv BOR planning , db afd BOR voorbereiding , db afd BOR voorbereiding ,42 subtotaal ,70 buitendienst db overhead excl hv rest , db overhead excl hv BOR planning , db afd BOR planning & uitvoering , db afd BOR planning & uitvoering , ,11 De inschatting van de benodigde personele middelen voor de dagelijkse rioleringszorg laat zien dat de in de begroting opgenomen uren en kosten nagenoeg voldoende is, voor de binnen en buitendienst is er een kleine onderbezetting. In de planperiode worden verschillende maatregelen uitgevoerd zoals het repareren en vervangen van vrijvervalriolering, afkoppelen van verhard oppervlak, vervangen van het mechanisch/elektrisch deel van drukriolering en gemalen en overige maatregelen. Voor de voorbereiding en toezicht van deze projecten is ook personeelscapaciteit nodig. Uitgaande van 20% voor voorbereiding en toezicht is er in de planperiode circa 1,37 fte per jaar nodig. De personeelskosten voor de voorbereiding en toezicht (in eigen beheer) van deze projecten zijn opgenomen in de totale projectkosten en zijn daarmee gedekt in dit vgrp. tabel P Schatting benodigde formatie voor maatregelen in de planperiode investeringen perc kosten maximale "kale"kostprijs V+T personeel uit te besteden % uitbesteding dagen/jaar gemeente aanleg nieuwbouw - 20% - 60% 60% pm aanleg bestaande bebouwing - 20% - 60% 60% pm drainage - 2% - 60% 60% pm vervanging, relinen, reparatie % % 0% 253 verbetering - 20% - 60% 60% pm Totaal 253 fte 1, Financiële middelen Algemeen Op korte termijn enerzijds en op de lange termijn (beschouwde periode van 60 jaar) anderzijds worden activiteiten uitgevoerd in het kader van aanleg en beheer van riolering. Deze activiteiten worden volgens de beschreven strategie uitgevoerd om de gestelde doelen te kunnen halen. In deze paragraaf worden de benodigde financiële middelen samengevat en wordt aangegeven hoe in de dekking van de kosten kan worden voorzien. Alle bedragen zijn op prijspeil 2011 en moeten dan ook voor de toekomst met de optredende inflatie worden geïndexeerd. De uitgaven zijn exclusief BTW. In de rioolheffingberekening is de op de algemene uitkering gekorte BTW-component wel betrokken. Pagina 41 van 45

42 Organisatie en financiën Vervangingswaarde De vervangingskosten van de riolen zijn berekend met behulp van kostenkengetallen uit de Leidraad riolering. Kosten voor eventuele verbetering/aanleg wegfundering zijn niet in de berekening betrokken. De vervangingswaarde van de verschillende rioleringsobjecten is als volgt: Gemengde riolering Bijlage 3: tabel Vuilwaterriolering Bijlage 3: tabel Hemelwaterriolering Bijlage 3: tabel Gemalen Bijlage 3: tabel Persleidingen Bijlage 3: tabel Drukriolering Bijlage 3: tabel Bergbezinkvoorzieningen (m/e) Bijlage 3: tabel totaal De gemiddelde vervangingswaarde van de vrijvervalriolen, bedraagt per strekkende meter riool circa 650,--. De gemiddelde vervangingswaarde van de drukriolering inclusief pompunits bedraagt circa ,-- per pompunit Total uitgaven Het totaal van de uitgaven dat met de aanleg (exclusief nieuwbouw) en het beheer van de riolering over de totale levenscyclus van zestig jaar gemoeid is, is samengevat weergegeven in tabel 13 in bijlage 3 (exclusief BTW). De periode van 60 jaar is gesteld omdat dan alle verwachte uitgaven in beeld zijn gebracht. In figuur L zijn de uitgaven voor de totale beschouwde periode opgenomen. En in figuur M zijn de kapitaallasten (oude en nieuwe) weggegeven EURO jaar onderzoek exploitatie kap.last.verl. vervanging milieumaatregelen grondwater maatregelen figuur L Overzicht jaarlijkse kosten voor rioleringszorg Pagina 42 van 45

43 Organisatie en financiën EURO jaar kap.last.verl. cum. nieuwe kapitaallasten figuur M Overzicht verloop oude en nieuwe kapitaallasten 6.3 Kostendekking Inleiding In deze paragraaf komt de kostendekking op de lange(re) termijn aan de orde. Er wordt uitgegaan van de kosten voor de gehele beschouwde periode , zoals die in 6.2 is weergegeven. Voor dekking van kosten van aanleg en beheer van riolering en grondwatervoorzieningen komen in het algemeen verschillende bronnen in aanmerking. Aanleg riolering van nieuwe bestemmingsplannen wordt bekostigd uit de exploitatieopzet van die plannen en zijn verdisconteerd in de m 2 -verkoopprijs. De kosten van beheer van riolering worden gedekt uit de rioolheffing. Het nieuwe artikel 228a van de Gemeentewet biedt de mogelijkheid om 1 of 2 heffingen in te stellen, één heffing voor het vuilwaterdeel en één heffing voor het hemelwater- en grondwaterdeel. Dit nieuwe beleid is erop gericht op het nastreven van een financiële ontvlechting van de waterketen en het watersysteem. Om dit te kunnen bereiken moeten alle in dit vgrp genoemde kosten worden toebedeeld aan één van deze twee posten. Voor een aantal zaken is dit vanzelfsprekend en voor minder vanzelfsprekende zaken wordt er een verdeelsleutel gebruikt. Voor de achtergrond van deze verdeelsleutel wordt verwezen naar het rapport Voorstel toerekeningssystematiek kosten voor vuilwater- en regenwaterafvoer, VROM oktober De gemeente is vrij om te kiezen of ze 1 of 2 heffingen willen instellen. In dit vgrp is uitgegaan van de berekening van 1 rioolheffing. Dit is gedaan omdat het beste aansluit bij de huidige situatie. Op deze manier wordt voorkomen dat de gemeente extra kosten moet maken om de verschillende heffingen te kunnen innen en te controleren Heffingseenheden Per 1/1/2011 bedraagt het aantal heffingseenheden (gebaseerd op de geraamde inkomsten van gedeeld door de hoogte van de heffing in 2010 van 197,64). In de rioolheffingsberekening is geen rekening gehouden met een stijging van het aantal heffingseenheden als gevolg van nieuwbouw Heffingsgrondslag In de gemeente Waddinxveen wordt rioolrecht geheven volgens de Verordening op de heffing en invordering rioolheffing 2011, die ook als grondslag voor de berekening in dit vgrp wordt gehanteerd. Pagina 43 van 45

44 Organisatie en financiën Met het verbreden van de gemeentelijke watertaken is het rioolrecht omgezet naar een nieuwe gemeentelijke heffing. Deze gemeentelijke heffing heeft dan het karakter van een bestemmingsheffing waarmee de kosten kunnen worden verhaald om collectieve maatregelen te treffen die de gemeente noodzakelijk acht voor een doelmatige werkende riolering en overige maatregelen ten aanzien hemelwater en grondwater. Deze heffing is gebaseerd op artikel 228a van de Gemeentewet Inkomsten anders dan rioolheffing De stand van de egalisatievoorziening bedraagt per 1/1/ ,-- en komt ten goede aan de riolering Rioolheffing De opbouw van de totale kosten per heffingseenheid voor de verschillende kostengroepen, is in figuur N aangegeven. Uit figuur N blijkt onder andere dat 44% van de totale kosten op langere termijn betrekking heeft op de vervanging en verbetering van de riolering. De jaarlijkse exploitatiekosten inclusief de structurele onderzoekskosten nemen 35% voor hun rekening. Van de totale kosten zijn 21% kapitaallasten die betrekking hebben op in het verleden gedane investering. 44% 21% 0% 1% 0% 34% Onderzoek ( totaal) Kapitaallasten verleden ( totaal) Overige milieumaatregelen ( totaal) Exploitatie ( totaal) Vervanging en verbetering ( totaal) Grondwatermaatregelen ( totaal) figuur N Opbouw totale kosten per heffingseenheid De rioolheffing in 2011 van 197,64 (per heffingseenheid per jaar) is lager dan de benodigde rioolheffing. Om de noodzakelijke uitgaven in de periode te kunnen doen is het nodig de rioolheffing te laten stijgen tot een bedrag van 273,19 in 2020, zie tabel Q. Met de periodieke bijstelling van dit vgrp zal bekeken moeten worden of de hoogte van de rioolheffing moet worden bijgesteld. tabel Q Stijging rioolheffing periode jaar tarief excl infl. corr stijging in eur excl infl. corr stijging in % excl infl. corr ,64 12,84 7,0% ,52 9,88 5,0% ,89 10,38 5,0% ,79 10,89 5,0% ,65 6,86 3,0% ,72 7,07 3,0% ,00 7,28 3,0% ,50 7,50 3,0% ,23 7,73 3,0% ,19 7,96 3,0% Pagina 44 van 45

45 Organisatie en financiën De bedragen zijn op prijspeil 1 januari Jaarlijks moeten deze met de optredende inflatie worden geïndexeerd. Risico lange termijn Op lange termijn zijn er risico s die van invloed zijn op de hoogte van de lasten en inkomsten voor rioleringszorg en waterhuishouding, deze risico s hebben betrekking op: Als gevolg van de kredietcrisis worden er op dit moment minder woningen gebouwd, waardoor de inkomsten minder groeien. Hoe lang de gevolgen van de kredietcrisis doorwerken is niet duidelijk; Om een idee te geven hoeveel invloed het minder bouwen van woningen heeft op de rioolheffing is een berekening gemaakt waarbij ervan wordt uitgegaan dat de nieuwbouw in de Triangel (het grootste uitbreidingsprogramma in Waddinxveen) niet wordt uitgevoerd. Het gaat hierbij om circa 2675 woningen. Niet realiseren van deze woningen heeft als effect dat de hoogte van het kostendekkende tarief van de rioolheffing met circa 30,-- moet stijgen. De wetgeving op het gebied van riolering en waterhuishouding is de laatste jaren steeds strenger geworden. Door de strengere randvoorwaarden is het noodzakelijk om investeringen te doen. Het kan zijn dat de wetgeving de komende jaren nog veeleisender gaat worden, waardoor nieuwe investeringen nodig zullen zijn. De invloed van genoemde aspecten zijn op dit moment niet te kwantificeren. Het feit dat het rioleringsgegevensbestand nog niet 100% compleet en actueel is zorgt ervoor dat het jaar van geplande vervanging of reparatie van de verschillende rioleringsobjecten zoals deze in dit vgrp zijn opgenomen kan veranderen. In 2011 wordt het rioleringsgegevensbestand helemaal geactualiseerd en gecompleteerd zodat met grotere zekerheid vastgesteld kan worden wat de daadwerkelijke vervangings- en reparatie behoefte is. Pagina 45 van 45

46 Bijlage 1 Wet- en regelgeving

47 Bijlage 1: Wet- en regelgeving Europese Kaderrichtlijn Water De Kaderrichtlijn Water (KRW) is erop gericht de kwaliteit van watersystemen te verbeteren, onder meer door lozingen aan te pakken, op Europees niveau. Verder is het de bedoeling het duurzaam gebruik van water te bevorderen en de verontreiniging van grondwater aanzienlijk te verminderen. Naast een verbetering van de waterkwaliteit is het streven ook de Europese waterwetgeving te harmoniseren, uiterlijk in De KRW stelt voor alle wateren een hoge ecologische en kwaliteitsdoelstelling. Met name voor wateren met verhoogde natuurdoelstellingen kan verwacht worden dat nog grote inspanningen geleverd moeten worden. Waterwet Acht bestaande wetten (o.a. Wet op de Waterhuishouding en Grondwaterwet) voor het waterbeheer in Nederland zijn vervangen door één Waterwet. De Waterwet regelt het beheer van oppervlaktewater en grondwater. De wet zal gericht zijn op het bereiken van doelstellingen van watersystemen (stroomgebieden), met een heldere verdeling van verantwoordelijkheden en taken tussen de verschillende betrokken overheden. Tevens is de wet gericht op een adequaat instrumentarium voor de uitvoering van het waterbeleid. Dit betreft dan met name een vermindering van regels, vergunningstelsels en administratieve lasten. In het kader van de Waterwet zullen zowel de overstortvergunningen als de aansluitvergunningen verdwijnen. Door de Waterwet zullen waterschappen, gemeenten en provincies beter in staat zijn wateroverlast, waterschaarste en watervervuiling tegen te gaan. Ook voorziet de wet in het toekennen van functies voor het gebruik van water zoals scheepvaart, drinkwatervoorziening, landbouw, industrie en recreatie. Op basis van de functie worden eisen gesteld aan de kwaliteit en de inrichting van het water. Wet Milieubeheer Met de inwerkingtreding van de Wet Milieubeheer zijn voorschriften gesteld aan het lozen van afvalwater. Lozingen op de riolering worden op basis van de Wet milieubeheer geregeld. Enerzijds mag het materiaal van de riolering niet worden aangetast, anderzijds mag ook de goede werking van de afvalwaterzuiveringsinrichting niet worden belemmerd. Tot slot is de kwaliteit van belang in verband met de overstortingen op oppervlaktewater. Een en ander is vastgelegd in de Instructieregeling lozingsvoorschriften milieubeheer. Bij Wet milieubeheercontroles bij bedrijven moet ook de rioleringscomponent worden meegenomen. Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION) De WION (ook wel bekend als Grondroerdersregeling) is 1 juli 2008 in werking getreden. De gemeente is als eigenaar van leidingen verplicht tot digitale toegankelijkheid van de leidinggegevens van hun netwerken en aanlevering hiervan bij het Kadaster. De verplichte aanlevering van informatie betekent voor gemeenten dat zij alle gegevens over leidingen in hun beheer digitaal beschikbaar moeten hebben. Nationaal waterplan Het ontwerp Nationaal Waterplan is de opvolger van de Vierde Nota Waterhuishouding uit 1998 en vervangt alle voorgaande Nota's Waterhuishouding. Het Nationaal Waterplan is opgesteld op basis van het wetsvoorstel Waterwet dat in 2009 in werking zal treden. Het Nationaal Waterplan beschrijft de hoofdlijnen van het nationale waterbeleid. Op basis van de Wet ruimtelijke ordening heeft het Nationaal Waterplan voor de ruimtelijke aspecten de status van structuurvisie. Belangrijke onderdelen van het Nationaal Waterplan zijn het nieuwe beleid op het gebied van waterveiligheid, het beleid voor het IJsselmeergebied, het Noordzeebeleid en de Stroomgebiedbeheerplannen op grond van de KRW. Tevens bevat het Nationaal Waterplan een eerste beleidsmatige uitwerking van de kabinetsreactie op het advies van de Deltacommissie. Als bijlage bij het ontwerp Nationaal Waterplan zijn beleidsnota's toegevoegd over waterveiligheid, het IJsselmeergebied en de Noordzee. Deze beleidsnota's vormen een nadere uitwerking en onderbouwing van de keuzes die in de hoofdtekst staan van het Nationaal Waterplan en dienen in samenhang ermee te worden gelezen. Tevens is een separate samenvatting opgesteld van de vier Stroomgebiedbeheerplannen. Deze maken alle onderdeel uit van het Nationaal Waterplan.

48 Bijlage 1: Wet- en regelgeving (Vervolg 1) Nationaal bestuursakkoord water In februari 2001 sloten het Rijk, IPO (Interprovinciaal Overleg), UvW (Unie van Waterschappen) en de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) de Startovereenkomst Waterbeleid 21e eeuw. Daarmee werd de eerste stap gezet in het tot stand brengen van de noodzakelijke gemeenschappelijke aanpak. Twee jaar later op 2 juli 2003 zijn de resultaten van die samenwerking en van voortschrijdende kennis en inzicht neergelegd in het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Twee belangrijke elementen uit de NBW betreffen: De noodzaak dat gemeenten in samenwerking met het waterschap een waterplan opstellen, mits sprake is van knelpunten in het watersysteem. De stedelijke wateropgave dient uiterlijk in 2009 te worden ingevuld door de gemeente samen met het waterschap, zodat voor de burgers ook in extreme situaties het houden van droge voeten wordt nagestreefd. Het Nationaal Bestuursakkoord Water is geactualiseerd. Hiermee onderstrepen de betrokken partijen nogmaals het belang van samenwerking om het water duurzaam en klimaatbestendig te beheren. In de nieuwe afspraken staat onder meer hoe de betrokken partijen moeten omgaan met nieuwe klimaatscenario s, de stedelijke wateropgave en de gevolgen voor de ruimtelijke ordening. Bestuursakkoord Waterketen 2007Op 5 juli 2007 heeft de VNG samen met andere betrokken partijen een bestuursakkoord waterketen afgesloten. Dit akkoord bevat afspraken die leiden tot versterking en verdere stimulering van het bottum-up samenwerkingsproces tussen gemeenten, drinkwaterbedrijven en waterschappen. Resultaat van deze afspraken moet zijn dat de doelmatigheid en transparantie van de uitvoering van de taken wordt vergroot. Het akkoord gaat ervan uit dat een doelmatigheid van 10 a 20 % over 10 jaar haalbaar is. Aandachtspunten voor de gemeenten uit het bestuursakkoord waterketen zijn met name Benchmarking rioleringszorg, intergemeentelijke samenwerking en permanente samenwerking met het waterschap. Een belangrijk speerpunt is het doen van vergelijkend onderzoek ter verbetering van de uitvoering van taken (benchmarking). Benchmarking biedt objectieve informatie om de uitvoering van taken te vergelijken en op basis daarvan verder verbeteringen door te voeren. In het bestuursakkoord wordt opgeroepen een benchmark uit te voeren. In 2010 zal een representatieve groep gemeenten een benchmark over 2009 hebben uitgevoerd. Het bestuursakkoord stelt tot doel dat gemeenten en waterschappen een permanente samenwerking in het afvalwaterbeheer realiseren en bestuurlijke overeenkomsten afsluiten om investeringen tegen de laagst maatschappelijke kosten te realiseren. Voor alle rioolwaterzuiveringsinstallaties en de aangesloten riolering dient in 2009 een optimalisatiestudie te zijn uitgevoerd, tenzij uit een snelle inventarisatie blijkt dat er geen optimalisatiekansen zijn. Het waterschap neemt hiertoe het initiatief. Het Rijk monitort de ontwikkeling van de doelmatigheid en transparantie ten opzichte van het referentiejaar In 2007 is de eerste monitor uitgevoerd. In 2009 en 2011 worden de tweede en de derde, de laatste, monitor uitgevoerd. Grondwaterplan Zuid-Holland (Provincie Zuid-Holland) In het grondwaterplan Zuid-Holland is het provinciale grondwaterbeleid voor de periode opgenomen. Het plan bevat een uitwerking van de hoofdlijnen van het provinciale grondwaterbeheer die in het Beleidsplan Groen, Water en Milieu zijn beschreven. De basis voor het provinciale grondwaterbeleid is dat er op een duurzame manier met het grondwater wordt omgegaan, zonder dat het evenwicht van het grondwatersysteem wordt verstoord. De hoeveelheid en kwaliteit van het grondwater moet geschikt zijn voor de grondgebruikfuncties die er van afhankelijk zijn. De provincie wil de doelstellingen uit het plan samen met andere overheden en maatschappelijke organisaties bereiken tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Waterbeheerplan Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard HHSK wil vanuit de eigen taak binnen de afvalwaterketen een bijdrage leveren aan duurzaamheid en een efficiënte en effectieve afvalwaterketen realiseren en in stand houden. Bij het leveren van een bijdrage aan duurzaamheid gaat HHSK uit van de waterkwaliteitstrits schoonhouden-scheiden-schoonmaken. Emissies van nutriënten, gewasbeschermingsmiddelen en zware

49 Bijlage 1: Wet- en regelgeving (Vervolg 2) metalen (prioritaire stoffen) naar het oppervlaktewater moeten zoveel mogelijk worden voorkomen. Door te investeren in het voorkomen van verontreinigingen, kunnen inspanningen ter bestrijding van de schadelijke effecten daarvan worden beperkt. Binnen de langetermijnvisie vormen de geldende waterkwaliteits- en emissienormen een belangrijk vertrekpunt. Het gaat dan om generieke normen voor het oppervlaktewater, maar ook om de meer specifieke KRW-doelstellingen, zoals de goede ecologische toestand in waterlichamen, een goede chemische toestand van alle watergangen en specifieke landelijke emissieeisen die gelden voor alle awzi s. HHSK heeft de ambitie om bestaande knelpunten op termijn op te lossen en toekomstige te voorkomen. Het gaat dan met name om: het beperken van emissies vanuit riolering; het monitoren van de afvalwaterketen, om daarmee beter inzicht te verkrijgen in emissies op oppervlaktewater; gescheiden afvoer van hemelwater en afvalwater; een doelmatige en duurzame afvoer van grondwater en drainagewater en het voorkomen van lekwater naar het riool (van ca. 55% rioolvreemd water afvoer anno 2008 naar max. 20% in 2040); een duurzame en kosteneffectieve verwijdering van stoffen uit afvalwater; een adequaat beheer en gebruik van meetgegevens. HHSK streeft ernaar om proactief te anticiperen op (toekomstig) beleid voor zowel de eigen bedrijfsvoering van awzi s als de emissies van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Door optimalisaties in het zuiveringenbeheer en een effectieve samenwerking met de gemeenten en andere ketenpartners wordt gewerkt naar een nog efficiëntere en meer (kosten-) effectieve aanpak. Hierbij wordt, naast standaardoplossingen, gebiedsgericht gewerkt en waar nodig gebruik gemaakt van maatwerkoplossingen. Ook het verwerken van afvalwater uit het beheersgebied van HHSK door omliggende waterschappen, en omgekeerd, levert een belangrijke bijdrage aan de efficiëntie. De bovenstaande kaart geeft een overzicht van de zuiveringen en afvalwatertransportleidingen van HHSK. Rioleringsbeleid Een effectieve werking van het rioolsysteem is van groot belang voor de waterkwaliteit, maar ook voor een effectief zuiveringsproces op de awzi s. Om overstorten van rioolwater naar het oppervlaktewater te voorkomen is het van belang dat het rioolsysteem juist is gedimensioneerd en dat relatief schone waterstromen niet naar de awzi s worden afgevoerd. Op het gebied van rioleringen heeft HHSK voor de planperiode de volgende doelen gesteld: Het informatiesysteem voor rioleringen is geoperationaliseerd en volledig ingevuld op basis van actuele informatie van gemeenten. In de nieuwe Gemeentelijke Rioleringsplannen (GRP) wordt naast waterkwaliteit aandacht gegeven aan de aspecten hemel- en grondwater. Bij de beoordeling van de Gemeentelijk Rioleringsplannen besteedt HHSK in de volle breedte aandacht aan al deze aspecten. De basisinspanning riolering van gemeenten en waterkwaliteits- spoormaatregelen (gekoppeld aan riolering) van de gemeenten zijn tijdig uitgevoerd; met het oog op een verbeterd beheer wordt hierbij mede getoetst aan beschikbare meetgegevens. Bij nieuwe en bestaande rioolstelsels is verharding verantwoord afgekoppeld. De belangrijkste bronnen van rioolvreemd water zijn aangepakt. Waterbeheerplan Hoogheemraadschap van Rijnland Voorkeursvolgorde voor Afvalwater Overeenkomstig het rijksbeleid (de voorkeursvolgorde uit Wm art 29 a en de doelmatigheidsdoelstelling uit het bestuursaccoord waterketen 2007) geeft Rijnland de voorkeur aan het scheiden van hemelwater en afvalwater, mits het doelmatig is. De voorkeursvolgorde voor de omgang met afvalwater houdt in dat het belang van de bescherming van het milieu vereist dat: a. het ontstaan van afvalwater wordt voorkomen of beperkt; b. verontreiniging van afvalwater wordt voorkomen of beperkt;

50 Bijlage 1: Wet- en regelgeving (Vervolg 3) c. afvalwaterstromen worden gescheiden gehouden, tenzij het niet gescheiden houden geen nadelige gevolgen heeft voor een doelmatig beheer van afvalwater; d. huishoudelijk afvalwater en afvalwater dat daarmee wat biologische afbreekbaarheid betreft overeenkomt, worden ingezameld en naar een inrichting als bedoeld in artikel 15a van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren getransporteerd; e. ander afvalwater dan bedoeld in onderdeel d zo nodig na zuivering bij de bron, wordt hergebruikt; f. ander afvalwater dan bedoeld in onderdeel d lokaal, zo nodig na retentie of zuivering bij de bron, in het milieu wordt gebracht en g. ander afvalwater dan bedoeld in onderdeel d dat naar een inrichting als bedoeld in artikel 15a van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren wordt getransporteerd. De gemeente kan gebruik maken van deze voorkeursvolgorde bij de totstandkoming van het gemeentelijk rioleringsplan (GRP). Deze voorkeursvolgorde is echter geen dogma. De uiteindelijke afweging zal lokaal moeten worden gemaakt, waarbij doelmatigheid van de oplossing centraal moet staan. Zorgplicht en preventieve maatregelen voor Hemelwater Voor de behandeling van hemelwater wijst Rijnland op de zorgplicht en op het nemen van preventieve maatregelen e.e.a. vooruitlopend op de definitieve invoering van het Besluit lozingen buiten inrichtingen. Het verdient aanbeveling daar waar mogelijk aandacht te besteden aan brongerichte maatregelen. Het argument daarbij is dat vanuit een wijder milieuperspectief preventie de voorkeur heeft boven end-of-pipe maatregelen. Uitgangspunt is dat het te lozen hemelwater geen significante verslechtering van de kwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater mag veroorzaken en emissie van vervuilende stoffen op het oppervlaktewater waar mogelijk wordt voorkomen. Door bijvoorbeeld: a. duurzaam bouwen; b. het toepassen berm- of bodempassage; c. toezicht en controle tijdens de aanlegfase ter voorkoming van verkeerde aansluitingen; d. juridische verankering van de particuliere verantwoordelijkheden (vergunningverlening); e. handhaving tijdens de beheerfase ter voorkoming van verkeerde aansluitingen (bijvoorbeeld middels controleputjes op de erfgrens); f. het regenwaterriool uit te voeren met (straat)kolken voorzien van extra zand- slibvang of zakputten (putten met verdiepte bodem) op tactische plekken in het stelsel; g. adequaat beheer van straatoppervlak, straatkolken en zakputten (straatvegen en kolken/putten zuigen); h. het toepassen van duurzaam onkruidbeheer; i. aangepaste gladheidbestrijding; j. het voorkomen van afstroming van hondenuitwerpselen; k. de bewoners, gebruikers en beheerders voor te lichten over de werking van de riolering en een juist gebruik hiervan; l. het vermijden van vervuilende activiteiten op straat zoals auto s wassen en repareren en chemische onkruidbestrijding. Daar waar ondanks de zorgplicht en de preventieve maatregelen het te lozen hemelwater naar verwachting een aanmerkelijk negatief effect heeft op de oppervlaktewaterkwaliteit, kan in overleg tussen gemeente en waterschap gekozen worden voor aanvullende voorzieningen, een verbeterd gescheiden stelsel of- als laatste keus - aansluiten op het gemengde stelsel. Ook kan de gemeente in overleg met het waterschap kiezen voor een generieke end-of-pipe aanpak. Deze keuze moet dan expliciet gemaakt worden in het GRP.

51 Bijlage 2 Doelen, functionele eisen en maatstaven

52 Bijlage 2: Doelen, functionele eisen en maatstaven Doel 1: Zorgen voor inzameling van stedelijk afvalwater Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden 1a. Alle percelen op het gemeentelijk gebied waar afvalwater vrijkomt Alle percelen binnen of buiten bebouwde kom moeten aangesloten Registratie van lozingssituatie van de percelen binnen en buiten moeten van een rioleringsaansluiting zijn voorzien, uitgezonderd bij specifieke situaties waar lokale behandeling een zelfde graad van milieubescherming biedt. zijn op riolering of op een lokale behandeling van het afvalwater (IBA) als dit eenzelfde graad van milieubescherming biedt tenzij dit niet doelmatig is met het oog op kosten en milieu en hiervoor ontheffing van de zorgplicht is verkregen. de bebouwde kom. 1b. Er mogen geen ongewenste lozingen op de riolering plaats te vinden. Geen overtredingen van de Lozingsvoorwaarden bij of krachtens de Wet milieubeheer en geen foutieve aansluitingen. 1c. De objecten moeten in goede staat zijn. Ingrijpmaatstaven voor waterdichtheid en stabiliteit mogen niet voorkomen. 1d. Riolen en andere objecten dienen in hoge mate waterdicht te zijn, Ingrijpmaatstaven voor waterdichtheid en stabiliteit (conform NEN zodanig dat de hoeveelheid uittredend rioolwater en intredend 3398) mogen niet voorkomen. grondwater beperkt blijft. 1e. Het scheiden van waterstromen in huishoudens, bedrijven en industrie dien te worden bevorderd. toepassen van gescheiden systemen in huishoudens, bedrijven en industrie. Controle, handhaving en registratie Visuele inspectie met classificatie volgens NEN Visuele inspectie met classificatie volgens NEN Controle, handhaving en registratie, bouwvergunning. Doel 2: Zorgen voor transport van stedelijk afvalwater Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden 2a. De afvoercapaciteit moet voldoende zijn om bij droog weer het aanbod van stedelijk afvalwater te kunnen verwerken. Uitgaande van de afvalwaterhoeveelheden uit huishoudens (12 l/inw.h) en bedrijven (25 m3/etm) mag de maximale vullingsgraad in een vuilwaterstelsel niet meer bedragen dan 30%. Hydraulische berekeningen 2b. De afstroming dient gewaarborgd te zijn. Ingrijpmaatstaven voor afstroming mogen niet voorkomen. Visuele inspectie met classificatie volgens NEN Alle inslagpeilen van gemalen moeten onder bob (laagste) aanvoerriool liggen. Persleidingen moeten in of zo dicht mogelijk bij ontvangende gemaal uitmonden. Waarneming Waarneming 2c. De verloren berging in het riool moet beperkt zijn. Verloren berging niet hoger dan 5% van de onderdrempelberging. Berekening van de verloren berging / inspectie. 2d. Het afvalwater dient zonder overmatige aanrotting de rwzi te bereiken. 2e. De afvoercapaciteit van de gemengde riolering voor afvalwater moet toereikend zijn om het aanbod bij hevige neerslag te kunnen verwerken, uitgezonderd bij bepaalde buitengewone omstandigheden. Verblijftijd van het afvalwater in het stelsel niet langer dan 15 uur. Bij berekening met bui 8 (herhalingstijd 1x per 2 jaar) uit de module C2100 van de Leidraad Riolering mag per knooppunt geen water op straat voorkomen en "problemen" bij zwaardere buien moeten bekend zijn. 2f. De objecten moeten in goede staat zijn. Ingrijpmaatstaven voor waterdichtheid en stabiliteit mogen niet voorkomen. 2g. De vervuilingstoestand van de riolering dient acceptabel te zijn. Ingrijpmaatstaven voor afstroming (conform NEN 3398) mogen niet voorkomen. 2h. De vuiluitworp door overstortingen uit gemengde rioolstelsels op De vuiluitworp mag de doelstelling van de oppervlaktewater dient beperkt te zijn. oppervlaktewaterkwaliteit niet in gevaar brengen; De vuiluitworp moet gemeentebreed voldoen aan de eenduidige basisinspanning van het CIW en eventuele aanvullende eisen vanuit het waterkwaliteitsspoor. Hydraulische berekening Hydraulische berekeningen conform Leidraad Riolering C2100 bij een gebeurtenis met een herhalingstijd van T=2 jaar (bui08) Visuele inspectie met classificatie volgens NEN Visuele inspectie met classificatie volgens NEN 3399 en hydraulische berekening. Tienjarige regenreeksberekeningen volgens de Leidraad Riolering.

53 Bijlage 2: Doelen, functionele eisen en maatstaven (Vervolg 1) Doel 3: Zorgen voor inzameling van hemelwater (voor zover niet door de particulier) Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden 3a. Alle percelen binnen het gemeentelijke grondgebied zijn voorzien van een aansluiting op de riolering. In beginsel wordt de hemelwaterafvoer geregeld door middel van een gescheiden stelsel. Alle percelen in bestaand bebouwd gebied zijn voorzien van een aansluiting op de riolering tenzij directe lozing is geoorloofd met het oog op het milieu; Afvoer van hemelwater bij nieuwbouw door middel van gescheiden stelsel. Registratie van lozingssituatie van de percelen binnen en buiten de bebouwde kom. 3b. Schoon hemelwater dient indien mogelijk te worden hergebruikt en/of geinfilteerd te worden in de bodem dn wel afgevoerd te worden middels afwateringssloten. 3c. De vuiluitworp door regenwaterlozingen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. 3d. Adequate inzameling van hemelwater, voor zover de particulier niet redelijkerwijs in de verwerking kan voorzien. Afkoppelen indien technisch uitvoerbaar, toelaatbaar voor het milieu en kosteneffectief. Resterende vuiluitworp mag geen belemmering vormen voor de waterkwaliteit (waterkwaliteitsspoor). Indien bij nieuwbouw het perceel grenst aan het oppervlaktewater dan voorziet de particulier, in overleg met de waterbeheerder, in de afvoer van het hemelwater van daken rechtstreeks op het oppervlaktewater. 3e. De instroming in riolen via de kolken dient ongehinderd plaats te Plasvorming bij kolken dient beperkt te zijn. vinden. 3f. Beperkte hoeveelheid intredend grondwater of oppervlaktewater. De hoeveelheid lekwater moet kleiner zijn dan 25% van de dwa van het gehele stelsel. 3g. Bij nieuwbouw of verbouw gescheiden aanlevering van vuilwater en hemelwater bij de perceelsgrens. toepassen van gescheiden systemen in huishoudens, bedrijven en industrie. Controle, handhaving en registratie Toetsing oppervlaktewaterkwaliteit Visuele waarnemingen en meldingenregistratie. Visuele waarnemingen en meldingenregistratie. Telemetrie en inspecties. Controle, handhaving en registratie, bouwvergunning. Doel 4: Zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden 4a. De afvoercapaciteit van de riolering moet toereikend zijn om het aanbod bij hevige neerslag te kunnen verwerken, uitgezonderd bij bepaalde buitengewone omstandigheden. Gemiddeld maximaal éénmaal per twee jaar water op straat (theoretisch) is toelaatbaar. Hydraulische berekeningen conform Leidraad Riolering C2100 bij een gebeurtenis met een herhalingstijd van T=2 jaar (bui08) 4b. De vuiluitworp door overstortingen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. De vuiluitworp uit gemengde rioolstelsels moet kleiner of gelijk zijn aan de vuiluitworp van het referentiestelsel volgens de eenduidige basisinspanning van de CIW. Berekenen en meten van vuiluitworp conform richtlijnen waterkwaliteitsbeheerder.

54 Bijlage 2: Doelen, functionele eisen en maatstaven (Vervolg 2) Doel 5: Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert Functionele eisen Maatstaven Meetmethoden 5a. Grondwaterproblemen moeten worden voorkomen. - In bestemmingsplannen wordt binnen de watertoets het grondwatersysteem behandeld en wordt een gebiedsspecifieke droogleggingeis vastgelegd. Indien te weinig data beschikbaar is wordt een droogleggingeis van minimaal 1 meter gehanteerd (verschil tussen de kruin van de weg en het oppervlaktewaterpeil). Op nieuwbouw of herstructureringslocaties wordt vroegtijdig het grondwaterpeil en grondwaterstroming gemeten dmv peilbuizen registratie. - De gemeente legt drainage mee bij vervanging van drainerende riolering, zodanig dat grondwaterstand maximaal tot net onder de onderkant kruipruimte reikt (0,9 m minus vloerpeil). Om de werking van de drainage te toetsen wordt een tijdelijk grondwatermeetnet aangelegd (1 jaar voor en 1 jaar na vervangingswerkzaamheden). 5b. Structurele grondwaterproblemen worden indien een doelmatige oplossing voorhanden is, in samenwerking met de betrokken bewoners en andere belanghebbenden aangepakt. 5c. De gemeente is aanspreekpunt voor bewoners met betrekking tot grondwater - De gemeente heeft inzicht in het effect van grootschalige grondwateronttrekkingen (> m3 per jaar). De gemeente heeft een overzicht van bedrijven met een onttrekkingsvergunning en meet de grondwaterstand rondom deze bedrijven. - Paalrot komt niet voor in de gemeente. De gemeente heeft het overzicht van panden met een houten fundering en monitoort de grondwaterstand bij deze panden. - De grondwatercoördinator doet onderzoek bij grondwaterklachten. De gemeente gaat de grondwaterstand meten in buurten waar veel grondwaterklachten vandaan komen. - De gemeente ontvangt drainagewater van particulieren indien Drainageplannen deze het niet kunnen verwerken op eigen terrein of kunnen lozen op oppervlaktewater. - De gemeente heeft een grondwatercoördinator. Functiebeschrijving betreffende medewerker. - Binnen de bestaande klachtenregistratie worden klachten over grondwater apart genoteerd. - Op de gemeente website wordt informatie over grondwater gepubliceerd. - De gemeente kan bewoners goed informeren en/of adviseren inzake grondwater. Uitdraai klachtenregistratiesysteem Gemeentelijke website De gemeente heeft globaal inzicht in het grondwatersysteem en de relatie met (hevige) neerslag door middel van een grondwatermeetnet en een regenmeter.

55 Bijlage 2: Doelen, functionele eisen en maatstaven Voorwaarden Maatstaven 1 Het rioleringsbeheer dient zo goed mogelijk te worden afgestemd op andere gemeentelijke taken. 1a Jaarlijks opstellen van operationele programma's. 1b Bij wegreconstructies dient door middel van inspectie en beoordeling te worden gecontroleerd of de riolering goed kan functioneren tot de volgende wegreconstructie. 1c In het vgrp moet de relatie met de overige gemeentelijke taken inzichtelijk worden gemaakt. 2 De gebruikers van de riolering dienen bekend te zijn en ongewenste lozingen dienen te worden voorkomen. 2a Naleving en actueel houden vergunningen. 2b Geen illegale of foutieve aansluitingen. Alleen opsporen nav problemen. 2c Actueel overzicht van alle gebruikers in het rioolheffingenbestand. 3 Inzicht in kosten op langere termijn. 3 4 Er dient inzicht te bestaan in de toestand en het functioneren van de riolering (onderscheiden in gemengde en gescheiden riolering). 4a 4b 4c 4d 4e Bij grote afwijkingen/wijzigingen van het kostendekkingsplan in het vgrp, deze actualiseren. Direct toegankelijkheid en beschikbaarheid rioleringsgegevens. Video-inspectie van de rioolstelsels, met een frequentie van 1x per 10 jaar. Verwerking revisiegegevens 1x per jaar. Periodieke hydraulische controle, 1x per 10 jaar. Verwerken van meetgegevens riolering, 2x per jaar. 5 Er dient zoveel mogelijk gebruik te worden gemaakt van duurzame, milieuvriendelijke en niet uitlogende materialen voor verharde oppervlakken die hemelwater afvoeren. 5 Toepassen van het pakket duurzaam bouwen en meenemen in afspraken met projectontwikkelaars. 6 Er dient een klantvriendelijke benadering te worden nagestreefd. 6a Meldingen moeten binnen 3 dagen zijn afgehandeld. 6b Voldoende voorlichting en informatie naar belanghebbenden. 7 De samenwerking tussen de gemeente en het Hoogheemraadschap dient effectief ingericht te worden. 7 Periodiek overleg tussen gemeente en Hoogheemraadschap, 2x per jaar. 8 De bedrijfszekerheid van gemalen en andere objecten moet gewaarborgd zijn. 8 Storingen moeten binnen 24 uur verholpen zijn. Binnen planperiode van dit vgrp moeten alle gemalen en drukrioleringsunits voorzien zijn van een automatische storingsmelding. 9 De riolering dient zodanig te worden ont- en belucht te zijn dat overlast door stank wordt voorkomen. 9 Geen structurele klachten. 10 Overlast tijdens werkzaamheden aan de riolering dient beperkt te zijn. 10 Goede afstemming van rioolwerken op werkzaamheden andere diensten en nutsbedrijven, bereikbaarheid percelen zoveel mogelijk handhaven.

56 Bijlage 3 Tabellen

57 Bijlage 3: Tabellen Gemalen Tabel 1 bedragen * EURO prijspeil 2011 Nr Lokatie gemaal 40 jaar 15 jaar aanlegjaar Cap investering vervanging bouwk deel investering vervanging mech/el deel bouwk mech/el m3/h 1e vv-jaar excl. BTW BTW 1e vv-jaar excl. BTW BTW 1 Willem de Rijkelaan (Vondelwijk) ,00 9, ,00 6,27 2 Sparregaarde (Groenswaard) ,00 9, ,00 6,27 3 Esdoornlaan (Bomenwijk) ,00 10, ,00 7,41 4 Scholen en sporthal (De Dreef) ,00 0, ,00 1,14 5 Maarten Schoutenstraat ,00 0, ,00 1,14 6 Sint Victorstraat (St. Victorwijk) ,00 0, ,00 1,14 7 Mercuriusweg ,00 9, ,00 6,27 8 Kastanjelaan (dwa) ,00 0, ,00 1,14 9 Nicolaaserf (Zuidplas) ,00 18, ,00 12,16 10 Zonnehof DWA ,00 0, ,00 1,14 11 Zonnehof RWA ,00 3, ,00 4,18 12 Sportpark De Sniep ,00 0, ,00 1,14 13 Limaweg ,00 0, ,00 1,14 14 Coenecoop ,00 6, ,00 5,70 TOTALEN BK 365,00 69,35 M/E 296,00 56,24 Kosten bepaald aan de hand van Leidraad Riolering, module D1100 Omrekenfactor index Leidraad (pp 2007) naar ,06 Formule: Kosten = factor * Basisprijs*capaciteit ^macht bouwkundig mech/elektr. capaciteit factor basisprijs macht factor basisprijs macht 0-10 m3/h m3/h 0, , , m3/h 0, ,35 0, , m3/h 0, , ,46 Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 17-feb-11

58 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 1) Gemalen Hemelwaterafvoer + Grondwaterafvoer Tabel 2 bedragen * EURO prijspeil jaar 15 jaar Nr Lokatie gemaal aanlegjaar Cap investering vervanging bouwk deel investering vervanging mech/el deel bouwk mech/el m3/h 1e vv-jaar excl. BTW BTW 1e vv-jaar excl. BTW BTW Bergbezinkbassin: 1 Mozartlaan (155m3) ,00 4,18 2 W. de Rijkelaan (140 m3) ,00 4,18 Hemelwatergemalen: Al000 Alexandertunnel Nt000 Noordtunnel TOTALEN 0,000 0,000 44,000 8,360 Kosten geschat aan de hand van Leidraad Riolering, module D1100 Omrekenfactor index Leidraad (pp 2007) naar ,06 Formule: Kosten = factor * Basisprijs*capaciteit ^macht bouwkundig mech/elektr. capaciteit factor basisprijs macht factor basisprijs macht 0-10 m3/h m3/h 0, , , m3/h 0, ,35 0, , m3/h 0, , ,46 Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 17-feb-11

59 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 2) Persleidingen gemengd Tabel 3 bedragen * EURO prijspeil jaar Nr persleiding behorend bij gemaal lengte diameter jaar 1e jaar Investering BTW (m) (mm) aanleg vervanging excl. BTW 1 Zonnehof ,94 5,88 2 Nicolaaserf (Zuidplas) ,13 42,20 3 Coenecoop ,89 4,73 TOTALEN ,96 52,81 Uitgangspunten vervangingsinvesteringen, in EURO, excl. BTW, prijspeil startjaar Vervangingskosten geschat : L[m] * D[mm] * 0,61 voor diameter mm 0,51 voor diameter mm Omrekenfactor index Leidraad (pp 2007) naar ,06 Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 17-feb-11

60 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 3) Mechanische riolering (droogweerafvoer) Tabel 4 bedragen * EURO prijspeil jaar 15 jaar Nr Druksysteem aantal leidinglengte jaar aanleg vervanging bouwkundig vervanging mech/el deel units druk vv bouwk. mech/el. 1e vv-jaar excl. BTW BTW 1e vv-jaar excl. BTW BTW 1 Abraham Kroesweg ,32 33, ,00 6,84 2 Akkeroord ,82 7, ,00 5,70 3 Alberdingk Thijmlaan ,54 7, ,00 6,84 4 Bloemendaalseweg ,63 47, ,00 41,04 5 Broekhuizen ,06 5, ,00 4,56 6 Brugweg ,42 46, ,00 30,78 7 G. van Dort Kroonweg ,00 31, ,00 27,36 8 Henergouweweg ,87 24, ,00 17,10 9 Henergouweweg ,02 39, ,00 34,20 10 Ijzermanweg ,44 4, ,00 3,42 11 Jan Dorrekenskade Oost ,30 0, ,00 1,14 12 Jan Dorrekenskade West ,43 1, ,00 1,14 13 Kouwehoek ,18 2, ,00 4,56 14 Kromme esse ,80 6, ,00 7,98 15 Limaweg ,99 5, ,00 2,28 16 Middelburgseweg ,39 18, ,00 9,12 17 Noordeinde noord ,26 78, ,00 59,28 18 Noordeinde zuid ,98 19, ,00 9,12 19 Noordkade ,04 45, ,00 77,52 20 Onderweg ,30 0, ,00 1,14 21 Onderweg ,10 10, ,00 19,38 22 Otweg ,60 1, ,00 2,28 23 Pater Jornaweg ,30 0, ,00 1,14 24 Plasweg ,82 34, ,00 35,34 25 St. Victorstraat ,86 5, ,00 3,42 26 't Weegje ,21 5, ,00 3,42 27 Tuinbouwweg ,37 22, ,00 19,38 28 Tweede Bloksweg ,49 1, ,00 1,14 29 Tweede Bloksweg ,01 62, ,00 42,18 30 Wilhelminakade ,68 32, ,00 25,08 31 Wilhelminakade ,51 11, ,00 3,42 32 Zesde Tochtweg ,23 9, ,00 6,84 33 Zuidelijke Dwarsweg ,30 20, ,00 17,10 34 Zuidelijke Rondweg ,46 10, ,00 3,42 35 Zuidkade ,08 8, ,00 7,98 36 Zuidkade ,64 21, ,00 22,80 37 Zuidkade ,30 0, ,00 1,14 38 Zwarteweg ,26 13, ,00 7,98 TOTALEN bk 3.662,99 695,97 m/e 3.024,00 574,56 Uitgangspunten vervangingsinvesteringen, in EURO, excl. BTW, prijspeil startjaar Index LR (pp 2007) -> pp startjaar: 1,06 Pompunit (bouwkundig ca.) Drukleiding per m1 49 Pompunit (mech/el) Vrijvervalleiding per m1 210 Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 17-feb-11

61 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 4) Onderzoeksuitgaven Tabel 5 bedragen in EURO prijspeil 2011 Uitgaven Vuilwater Hemelwater + GW Gemengd excl. BTW BTW excl. BTW BTW excl. BTW BTW STRUCTUREEL, Jaarlijks 1. Opstellen operationele programma's (in exploitatie, tabel 6) Inspectie vanuit de leiding (in exploitatie, tabel 6) Beoordeling riolering Diverse ad hoc studies Bestandsbeheer (in exploitatie, tabel 6) Exploitatiekosten grondwatermeetnet (5 jaar) Onderhoud klachten registratiesysteem (in exploitatie, tabel 6) INCIDENTEEL PLANPERIODE Vuilwater Hemelwater + GW Gemengd excl. BTW BTW excl. BTW BTW excl. BTW BTW 2011 Eenmalige actualisatie gegevensbestand Onderzoek stedeljke wateropgave Actualiseren van het basisrioleringsplan Actualiseren van het gemeentelijk rioleringsplan Onderzoek lekriolen Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 17-feb-11

62 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 5) Exploitatieuitgaven Tabel 6 bedragen in EURO prijspeil 2011 Uitgaven Vuilwater Hemelwater + GW Gemengd Omschrijving excl. BTW BTW excl. BTW BTW excl. BTW BTW * Beheerplan riolering db huisvesting (ex BOR bu., brandw) db huisvesting BOR planning db overhead excl hv rest db overhead excl hv BOR planning db afd BOR voorbereiding db afd BOR planning & uitvoering Actueel houden beheer riolering Opstellen operationele programma's Onderhoud klachtenreg.systeem * Onderhoud riolering uitbesteding werk energiekosten drukriolering zakelijke belastingen recognities/gebruiksrechten water aanschaf materiaal telefoonkosten vast bijdragen & contributies Kolkenzuigen Reinigen & inspectie riolering Telemetrie (5 jaar euro per jaar) Regulier onderhoud rioolgemalen groot onderhoud gebouwen db huisvesting (ex BOR bu., brandw) db huisvesting BOR planning db tractie db overhead excl hv rest db overhead excl hv BOR planning db afd BOR voorbereiding db afd BOR planning & uitvoering * Lasten rioolrechten db heffen en invordering db huisvesting (ex BOR bu., brandw) db overhead excl hv rest db afd BOR voorbereiding db stafafd financiën * Gebouwen gemalen energiekosten zakelijke belastingen verzekeringen * Onderhoud duikers/lekriolen Onderhoud lekriool en aanschaf materiaal Onderhoud duikers Overig Straatvegen (30%) Baggeren watergangen- en partijen, zie tabel Als gevolg van de uitbreiding van de riolering en de daaraan gerelateerde toename van het aantal heffingseenheden, nemen de exploitatielasten per extra eenheid per jaar toe met (in euro) Vuilwater Hemelwater + GW Gemengd excl. BTW BTW excl. BTW BTW excl. BTW BTW 0,00 0,00 0,00 0,00 88,00 10,00 Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 7-mrt-11

63 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 6) Gehanteerde technische levensduren rioleringsonderdelen Tabel 7 Riolen, putten en kolken: Riolen krijgen een levensduur die is gebaseerd op inspectie of daarvan is afgeleid. Indien geen inspectiegegevens beschikbaar zijn wordt uitgegaan van onderstaande standaardlevensduren. Afschrijving: Onderdeel technisch financieel - niet onderheide riolen onderheide riolen gerelinede riolen Persleidingen Onderdeel technisch financieel - bouwkundig Gemalen: Drukriolering: Onderdeel technisch financieel - mechanisch/electrisch bouwkundig Onderdeel technisch financieel - mechanisch/electrisch bouwkundig Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2015 Scenario: c1 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 14-jan-11

64 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 7) Vrijvervalriolen Tabel 8 prijspeil 2011 toeslagen Totaal gemiddeld onbepaald reparatie* Aannemer V & T Totaal vastgestelde (x 1.000) jaar relinen vervanging doorgeschoven dg DIALOG 23% 20% incl toesl. projecten** excl. BTW BTW , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 12 Totalen * Na 25 jaar worden de gerepareerde riolen alsnog vervangen. ** GO projecten: Hefbrug, Oranjewijk, Groenswaard/Oostrpolderwijk/Vondelwijk(benodigde investering, behalve Hefbrug is gedekt) Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 7-mrt-11

65 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 8) Vrijvervalriolen Vuilwater (DWA) Tabel 9 prijspeil 2011 toeslagen Totaal gemiddeld reparatie* Aannemer V & T Totaal (x 1.000) jaar relinen vervanging dg DIALOG 23% 20% incl toesl. excl. BTW BTW , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Totalen Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnr: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 7-mrt-11

66 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 9) Vrijvervalriolen Hemelwater en grondwater Tabel 10 bedragen * EURO prijspeil 2011 toeslagen Totaal gemiddeld onbepaald reparatie* Aannemer V & T Totaal (x 1.000) jaar relinen vervanging doorgeschoven dg DIALOG 23% 20% incl toesl. excl. BTW BTW , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,05 1 Totalen * Na 25 jaar worden de gerepareerde riolen alsnog vervangen. Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 7-mrt-11

67 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 10) Maatregelen Grondwater Tabel 11 bedragen * EURO prijspeil 2011 jaar omschrijving investering excl. BTW BTW 2011 Aanleg grondwatermeetnet zie tabel Inmeten zie tabel Exploitatiekosten grondwatermeetnet zie tabel Exploitatiekosten grondwatermeetnet zie tabel Exploitatiekosten grondwatermeetnet zie tabel Exploitatiekosten grondwatermeetnet zie tabel Exploitatiekosten grondwatermeetnet zie tabel 5 Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 7-mrt-11

68 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 11) Milieumaatregelen (Hemelwaterafvoer) Tabel 12 bedragen in EURO * 1000 prijspeil 2011 jaar omschrijving maatregel excl. BTW BTW 50% 2011 Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud Baggeren watergangen tbv hemelwaterafvoer, regulier onderhoud TOTAAL Project: GRP Waddinxveen 2011 t/m 2014 Scenario: c7 Projectnummer: Filenaam: GRP10-2.xls Datum: 17-feb-11

69 Bijlage 3: Tabellen (Vervolg 12) Tabel 13: Kostendekkingsberekening TOTAAL bedragen * EURO, tenzij anders vermeld kostendekkingsperiode: 2011 t/m 2070 Benodigde dekking Dekking Tariefegalisatiereserve te dekken te dekken tarief stijging in eur stijging in % eenheden dekking geindexeerde mutatie saldo jaar saldo (A) per eenheid excl infl. corr excl infl. corr excl infl. corr (B) and vorig jaar A-B *) ,22 197,64 12,84 7,0% ,22 207,52 9,88 5,0% ,25 217,89 10,38 5,0% ,57 228,79 10,89 5,0% ,73 235,65 6,86 3,0% ,05 242,72 7,07 3,0% ,92 250,00 7,28 3,0% ,04 257,50 7,50 3,0% ,54 265,23 7,73 3,0% ,99 273,19 7,96 3,0% ,25 273,19-0,0% ,17 273,19-0,0% ,28 273,19-0,0% ,65 273,19-0,0% ,25 273,19-0,0% ,99 273,19-0,0% ,50 273,19-0,0% ,97 273,19-0,0% ,28 273,19-0,0% ,57 273,19-0,0% ,66 273,19-0,0% ,29 273,19-0,0% ,92 273,19-0,0% ,25 273,19-0,0% ,12 273,19-0,0% ,47 273,19-0,0% ,53 273,19-0,0% ,32 273,19-0,0% ,05 273,19-0,0% ,87 273,19-0,0% ,40 273,19-0,0% ,35 273,19-0,0% ,18 273,19-0,0% ,10 273,19-0,0% ,70 273,19-0,0% ,58 273,19-0,0% ,80 273,19-0,0% ,14 273,19-0,0% ,14 273,19-0,0% ,92 273,19-0,0% ,70 273,19-0,0% ,65 273,19-0,0% ,42 273,19-0,0% ,84 273,19-0,0% ,84 273,19-0,0% ,20 273,19-0,0% ,96 273,19-0,0% ,48 273,19-0,0% ,24 273,19-0,0% ,38 273,19-0,0% ,17 273,19-0,0% ,47 273,19-0,0% ,80 273,19-0,0% ,49 273,19-0,0% ,40 273,19-0,0% ,23 273,19-0,0% ,88 273,19-0,0% ,04 273,19-0,0% ,68 273,19-0,0% ,44 273,19-0,0%

70 Bijlage 4 Overzicht kosten planperiode

71 Bijlage 4: Overzicht kosten planperiode Samenvatting groot onderhoud en dagelijk beheer in de periode prijspeil 2011 bedragen in euro, exclusief btw Totaal Groot onderhoud Investeringen Vervanging/relinen/reparatie vrijvervalriolering Riolering Hefbrug Relinen Oranjewijk invest. is gedekt Relinen Groenswaard/Oostpolderwijk/Vondelwijk invest. is gedekt Vervangen bouwkundig deel gemalen Vervangen m/e deel gemalen Vervangen bouwkundig deel drukriolering Vervangen m/e deel drukriolering Vervangen persleidingen Totaal groot onderhoud Dagelijk beheer/ Grondwater klein onderhoud Aanleg grondwatermeetnet Inmeten Exploitatiekosten grondwatermeetnet Totaal onderzoek Onderzoek Eenmalige actualisatie gegevensbestand Onderzoek stedeljke wateropgave Actualiseren van het basisrioleringsplan Actualiseren van het gemeentelijk rioleringsplan Beoordeling inspectieresultaten Diverse ad-hoc studies Onderzoek toestand en functioneren lekriolen Totaal grondwater-maatregelen Exploitatielasten * Beheerplan riolering db huisvesting (ex BOR bu., brandw) db huisvesting BOR planning db overhead excl hv rest db overhead excl hv BOR planning db afd BOR voorbereiding db afd BOR planning & uitvoering Actueel houden beheer riolering Opstellen operationele programma's Onderhoud klachtenreg.systeem * Onderhoud riolering uitbesteding werk energiekosten drukriolering zakelijke belastingen recognities/gebruiksrechten water aanschaf materiaal telefoonkosten vast bijdragen & contributies Kolkenzuigen Reinigen & inspectie riolering Telemetrie (5 jaar euro per jaar) Regulier onderhoud rioolgemalen groot onderhoud gebouwen db huisvesting (ex BOR bu., brandw) db huisvesting BOR planning db tractie db overhead excl hv rest db overhead excl hv BOR planning db afd BOR voorbereiding db afd BOR planning & uitvoering * Lasten rioolrechten db heffen en invordering db huisvesting (ex BOR bu., brandw) db overhead excl hv rest db afd BOR voorbereiding db stafafd financiën * Gebouwen gemalen energiekosten zakelijke belastingen verzekeringen * Onderhoud duikers/lekriolen Onderhoud lekriool en aanschaf materiaal Onderhoud duikers Overig Straatvegen (30%) Baggeren watergangen- en partijen Totaal exploitatie Kapitaallasten ,18 Totaal bestaande kapitaallasten , , , , , ,18 Totaal , , , , , ,68 Project: GRP Waddinxveen Scenario: c8 Projectnummer: Datum:

72 Bijlage 5 Woordenlijst

73 Bijlage 5: Woordenlijst De woorden en verklaringen in deze lijst zijn (voor een groot deel) afkomstig uit de NEN 3300 Buitenriolering Termen en definities en de publicatie Ontwatering in stedelijk gebied. AFKORTINGEN AMvB BBB BBL BRP GRP bob DWA HWA IBA NEN NPR RWA RWZI Wm Algemene Maatregel van Bestuur bergbezinkbassin bergbezinkleiding basisrioleringsplan gemeentelijk rioleringsplan binnenonderkant buis droogweerafvoer hemelwaterafvoer installatie voor individuele behandeling van afvalwater Nederlandse norm Nederlandse praktijkrichtlijn regenweerafvoer rioolwaterzuiveringinrichting Wet milieubeheer TERMEN EN DEFINITIES stedelijk afvalwater en hemelwater aangroei aansluitvergunning aantasting afkoppelen afvalwater afvoerend oppervlak afzetting basisinspanning basisrioleringsplan beheer bemalingsgebied beoordelen bergbezinkkelder berging bergingsverlies beslisboom aan- en afkoppelen verhard oppervlak classificatie controleren dg DIALOG Riolering droogweerafvoer (dwa) drukriolering dwa-rioolstelsel verzameling van organismen die zich op de buiswand hebben vastgehecht of in slierten aan de buiswand hangen vergunning op grond van de aansluitverordening en de Wvo die wordt afgegeven door het zuiveringsschap voor de aansluiting op de rioolwaterzuiveringsinrichting (RWZI) een wijziging van de structuur van de buiswand als gevolg van (bio)chemische of mechanische processen het niet meer inzamelen en naar de RWZI transporteren van hemelwater alle water waarvan de houder zich met het oog op de verwijdering daarvan ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen (opmerking: hieronder wordt dus ook afvloeiend regenwater begrepen) het naar de riolering afwaterende oppervlak aankoeking van slib, vet en kalk op de buiswand; tevens afzetting van bodemmateriaal anders dan zand ter plaatse van een buisverbinding of scheur Term die de waterkwaliteitsbeheerders gebruiken voor het aanduiden van de inspanningen die elke gemeente moet uitvoeren of uitgevoerd hebben om de vuiluitworp uit de riolering tot een bepaald niveau te reduceren document (tekening + toelichting en berekeningen) met de huidige situatie van de riolering en de uit te voeren verbeteringsmaatregelen zie rioleringsbeheer een rioleringsgebied waaruit het afvalwater door een gemaal wordt verwijderd het toetsen van een parameter aan de bijbehorende maatstaf en het geven van een oordeel over de uitkomsten van de toetsing reservoir voor de tijdelijke opslag van afvalwater waarin tevens slibafzetting plaatsvindt met een voorziening om het slib te kunnen verwijderen en waaruit overstortingen kunnen plaatsvinden de inhoud van de riolering uitgedrukt in m 3 of mm/ha de vermindering van berging door permanente vulling in de riolering als gevolg van verzakkingen hulpmiddel voor gemeenten en particulieren om verantwoorde beslissingen te nemen bij het aan- en afkoppelen van verhard oppervlak in West-Nederland op wijk- en straatniveau de indeling van toestandsaspecten in klassen controle, toezicht houden op (bijvoorbeeld op de naleving van voorschriften, op het beheer van een zaak, op de werking van een machine computerprogramma voor rioleringsbeheer de hoeveelheid afvalwater die per tijdseenheid in een droogweersituatie via het rioolstelsel wordt afgevoerd riolering waarbij het transport plaatsvindt door middel van pompjes en persleidingen zie vuilwaterrioolstelsel

74 Bijlage 5: Woordenlijst (Vervolg 1) emissiespoor externe overstort gemengd rioolstelsel gescheiden rioolstelsel hydraulisch hydraulische berekening ingrijpmaatstaf inhangend voegmateriaal inhangende rubberring inspectie lekkage maatstaf obstakels onderhoud onderzoek overstorting overstortput pompovercapaciteit randvoorziening regenwaterriool regenwaterrioolstelsel renovatie reparatie riolering rioleringsbeheer riool rioolput rioolwaterzuiveringsinrichting rwariool rwarioolstelsel scheuren verbeterd gescheiden rioolstelsel verbeteren vervangen onderdeel van het tweesporenbeleid van waterkwaliteitsbeheerders gericht op het tot een bepaald niveau terugbrengen van de emissies (vuiluitworp) uit een rioolstelsel, ongeacht de werkelijke waterkwaliteit rioolput voorzien van een overstortdrempel die loost buiten het in beschouwing genomen rioolstelsel, meestal op oppervlaktewater rioolstelsel, waarbij afvalwater inclusief ingezamelde neerslag door 1 leidingstelsel wordt getransporteerd rioolstelsel, waarbij afvalwater exclusief neerslag door een leidingstelsel wordt getransporteerd en neerslag door een afzonderlijk leidingstelsel rechtstreeks naar oppervlaktewater wordt afgevoerd waarbij van de leer van de praktische toepassing van waterbeweging gebruik wordt gemaakt het door rekenen bepalen van het hydraulisch functioneren van een rioolstelsel grenstoestand waarbij ingrijpen in de actuele toestand noodzakelijk is en waarbij maatregelen moeten worden opgesteld voegmateriaal (kit, bitumineuze profielstrip) dat uit de voeg in het doorstroomprofiel is gezakt of gedrukt een niet gescheurde rubberring die zichtbaar is of een gescheurde rubberring waarvan een gedeelte in het doorstroomprofiel hangt het waarnemen, herkennen en beschrijven van de toestand het intreden of uittreden van water via voegen, scheuren, langs inlaten of door de buiswand grenswaarde (getalsmatig) op basis waarvan geconcludeerd wordt of aan een functionele eis wordt voldaan voorwerpen in het riool die geen functie in rioleringstechnische zin hebben en geen deel uitmaken van een normale afvalwaterstroom herstel van het oorspronkelijke functioneren, waarbij de toestand van objecten ongewijzigd gehandhaafd wordt het verzamelen, ordenen, analyseren en verwerken van gegevens, zodanig dat informatie kan worden afgeleid over de toestand en het functioneren van de buitenriolering de lozing van afvalwater via een overstortdrempel naar oppervlaktewater rioolput voorzien van een overstortdrempel (poc) het deel van de pompcapaciteit dat beschikbaar is voor de regenwaterafvoer. Het andere deel van de capaciteit is beschikbaar voor de afvalwaterafvoer tijdens droog weer vloeistofdichte voorziening als onderdeel van het rioolstelsel die als doel heeft de lozing van vuil uit het rioolstelsel op oppervlaktewater te verminderen riool alleen bestemd voor de inzameling en het transport van neerslag rioolstelsel alleen bestemd voor de inzameling en het transport van neerslag herstel van het oorspronkelijke functioneren, waarbij een ingrijpende toestandswijziging wordt doorgevoerd; evenaren technische staat van nieuwaanleg herstel van het oorspronkelijke functioneren, waarbij een beperkte toestandswijziging wordt doorgevoerd het samenstel van riolen, rioolputten en bijbehorende voorzieningen voor de inzameling en het transport van afvalwater zorg voor het functioneren van de buitenriolering samenstel van buizen tussen twee putten bestemd voor de inzameling en/of het transport van afvalwater constructie toegang gevend tot het rioolstelsel (te herkennen aan gietijzeren deksels in de weg) het totaal van de grond, gebouwen en apparatuur voor de zuivering van afvalwater (RWZI) zie regenwaterriool zie regenwaterrioolstelsel het geheel van scheuren, barsten en breuken gescheiden rioolstelsel met voorzieningen waardoor de neerslag slechts bij wat grotere regenbuien naar oppervlaktewater wordt afgevoerd. Het meest vervuilde deel van de neerslag wordt 'geborgen' in de riolering en naar de zuivering afgevoerd. het aanpassen van het oorspronkelijke functioneren herstel van het oorspronkelijke functioneren, waarbij het bestaande object wordt verwijderd en een nieuw gelijkwaardig object wordt teruggeplaatst

75 Bijlage 5: Woordenlijst (Vervolg 2) visuele inspectie vrijvervalriool vuilemissie het op directe wijze dan wel op indirecte wijze via optische hulpmiddelen inspecteren van de toestand riool waardoor afvalwater door middel van de zwaartekracht wordt getransporteerd zie vuiluitworp vuiluitworp het totaal aan stoffen (niet zijnde water) geloosd uit een rioolstelsel op het oppervlaktewater via overstorten. Hierbij kan gedacht worden aan biologisch afbreekbare stoffen die bij afbraak in het water zuurstof verbruiken (BZV), aan stikstof en fosfaten en aan zware metalen vuilwaterriool vuilwaterrioolstelsel Waarschuwingsmaatstaf wadi waterkwaliteitsdoelstelling water op straat wateroverlast wortelingroei zandinloop zand en vuilophoping riool alleen bestemd voor de inzameling en het transport van huishoudelijk en bedrijfsafvalwater, niet zijnde neerslag rioolstelsel voor de inzameling en het transport van huishoudelijk en bedrijfsafvalwater, niet zijnde neerslag grenstoestand waarbij de actuele toestand discutabel is en nader onderzoek nodig is systeem voor hemelwater afvoer door drainage en infiltratie doelstelling voor de kwaliteit van een oppervlaktewater nodig om dat water een bepaalde functie te kunnen laten vervullen het optreden van waterstanden boven maaiveldniveau het optreden van waterstanden boven maaiveldniveau waarbij hinder of schade wordt ondervonden de wortels van bomen of planten, die door voegen, scheuren of via gebouw of kolkaansluitingen het riool zijn ingegroeid het intreden van zand via buisverbindingen of scheuren opgehoopt materiaal met een losse structuur

76 Bijlage 5: Woordenlijst (Vervolg 3) TERMEN EN DEFINITIES grondwater Afsluitende laag: DINO Doorlatendheid Drainage Drooglegging Laag in de bodem die zo wordt genoemd vanwege zijn eigenschap dat hij grondwater slecht doorlaat. Digitale Informatie Nederlandse Ondergrond, een direct benaderbare databank voor grondwatergegevens in beheer bij TNO Grondwater en Geo-Energie in Delft Het vermogen van de grond om water en/of lucht door te laten De afvoer van water over en door de grond en door het waterlopenstelsel De afstand tussen het oppervlaktewaterpeil en het maaiveld Freatisch grondwater Geohydrologie GHG Grondwater Grondwaterisohypse Grondwateronderlast Grondwateroverlast Infiltratie Kruipruimte Kwel Ontwatering Het grondwater in de bovenste bodemlaag, dat (indirect) in contact staat met de atmosfeer. De freatische grondwaterstand is een andere term voor grondwaterspiegel De leer van de grondwaterstroming en de -dynamiek in samenhang met de structuur en de opbouw van de ondergrond. Gemiddeld hoogste grondwaterstand. Dit is het gemiddelde van de drie hoogste grondwaterstanden van de afgelopen 8 jaren, gebaseerd op maandelijkse metingen. Water beneden het grondoppervlak, meestal beperkt tot het water beneden de Grondwaterspiegel Hoogtelijn voor de grondwaterstand of voor de stijghoogte van het grondwater. Een grondwaterisohypsenkaart geeft met lijnen (isohypsen) punten aan met gelijke stijghoogte. De kaart geeft onder andere informatie over de stromingsrichting van het grondwater Problemen die zich voordoen als gevolg van lage grondwaterstanden. Bijvoorbeeld aantasting van houten funderingen als gevolg van droogstand Wateroverlast door hoge grondwaterstanden. Bijvoorbeeld plasvorming op binnenterreinen of vocht in kruipruimten Intreding van water in de bodem Ruimte onder de beganegrondvloer in gebruik voor het bereiken van leidingen voor inspectie, onderhoud of reparatie, en voor ventilatie van de vloer en eventuele houten constructiedelen onder de woning Het uittreden van grondwater De afvoer van water uit percelen over en door de grond en eventueel door drains, kleine sloten en greppels naar een stelsel van grote waterlopen, met als functie afwatering Ontwateringsdiepte De afstand tussen de hoogste grondwaterstand tussen twee ontwateringsmiddelen (sloot, drain) en het maaiveld.

77 Bijlage 5: Woordenlijst (Vervolg 4) Onverzadigde zone Opbolling Peilbuis REGIS Stijghoogte Wadi Zetting Deel van de grond boven de grondwaterspiegel, waarin de bodemporiën zowel water als lucht bevatten. De verzadigde zone is het deel waar de poriën geheel gevuld zijn met water. Het maximale hoogteverschil tussen de grondwaterspiegel en de waterstand in de drainagebuizen en/of watergangen Algemene term voor een buis of soortgelijke constructie met een kleine diameter waarin een grondwaterstand c.q. stijghoogte kan worden gemeten Regionaal Geohydrologisch Informatiesysteem, een interactief informatiesysteem dat beschikt over voor het waterbeheer relevante en actuele gegevens. REGIS wordt beheerd door TNO. Hoogte boven een referentievlak tot waar het water in een peilbuis stijgt. Deze stijghoogte is afhankelijk van de druk van het grondwater ter plaatse van de opening onder in de peilbuis Voorziening voor de opvang, berging en afvoer van neerslag. In een komvormige greppel kan het regenwater infiltreren. Vervolgens kan infiltratie naar het grondwater plaatsvinden of afvoer via een drain. Bodemdaling als gevolg van inklinking, van krimp, door de bouw van kunstwerken, het ophogen van de grond of het aanbrengen van andere materialen

78 Bijlage 6 Referenties

79 Bijlage 6: Referenties 1. Leidraad Riolering; Stichting RIONED en ministerie van VROM; onder redactie van W.A. Faber, met medewerking van A.J.H. de Beaufort [et al]; Samson Tjeenk Willink, Alphen aan den Rijn, 1992; module inhoud en opzet gemeentelijk rioleringsplan ; A1050; module doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden ; A1100; module Personele aspecten van de rioleringszorg ; D Nederlandse Praktijkrichtlijn Buitenriolering Beheer, NPR 3220, Nederlands Normalisatie Instituut, 2 e druk, NEN 3399:2004, Buitenriolering - classificatie systeem bij visuele inspectie van objecten, NNI, januari NEN 3398:2004, Buitenriolering - Onderzoek en toestandsbeoordeling van objecten, NNI, januari 2004; (vervangt NPR 3398:1992, NEN 3398: 2003 Ontw.) 5. Nederlandse Praktijkrichtlijn Inspectie en toestandsbeoordeling van riolen, NPR 3398, Nederlands Normalisatie Instituut, april Provinciaal beleidsplan Groen, water en milieu, Provincie Zuid-Holland september Voorstel toerekeningssystematiek kosten voor vuilwater- en regenwaterafvoer, VROM oktober Meetplan riooloverstorten gemeente Waddinxveen, Oranjewoud, revisie mei Concept grondwaterbeleid gemeente Waddinxveen, Tauw 15 februari Ontwerp grondwatermeetnet Waddinxveen, Tauw 30 juni Gemeentelijk rioleringsplan Waddinxveen , Oranjewoud december Basisrioleringsplan gemeente Waddinxveen, Oranjewoud 17 mei Waterplan Boskoop en Waddinxveen, Witteveen en Bos oktober 2009

80 Bijlage 7 Reacties van derden

81 Bijlage 7: Reacties van derden

82 Bijlage 8 Benchmark rioleringszorg 2010

83 Bijlage 8: Benchmark rioleringszorg 2010

84 Bijlage 8: Benchmark rioleringszorg 2010 (Vervolg 1)

85 Bijlage 8: Benchmark rioleringszorg 2010 (Vervolg 2)

86 Bijlage 8: Benchmark rioleringszorg 2010 (Vervolg 3)