Gemeentelijk rioleringsplan Zoetermeer

Transcriptie

1 Gemeentelijk rioleringsplan Zoetermeer Stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater Planperiode Ontwerp Gemeente Zoetermeer Grontmij Nederland B.V. Houten, 30 mei 2011

2 Verantwoording Titel : Gemeentelijk rioleringsplan Zoetermeer Subtitel : Stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater Projectnummer : Planperiode Referentienummer : GM Revisie : d1 Datum : 30 mei 2011 Auteur(s) : ir. M.Ph. Bunt adres : michel.bunt@grontmij.nl Gecontroleerd door : ir. K.J. van Esch Paraaf gecontroleerd : Goedgekeurd door : dr.ir. A.J. Oomens Paraaf goedgekeurd : Contact : Grontmij Nederland B.V. De Molen DB Houten Postbus DC Houten T F Pagina 2 van 39

3 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Aanleiding Geldigheidsduur Procedures... 7 Termen en definities Leeswijzer Evaluatie GRP Zoetermeer Evaluatie GRP Gewenste situatie van de rioleringszorg Inleiding Waarom rioleringszorg? Relaties met andere plannen en regelgeving Zorgplicht stedelijk afvalwater Zorgplicht hemelwater Zorgplicht grondwater Voorwaarden voor effectief beheer Toetsing huidige situatie Inleiding Overzicht aanwezige voorzieningen Zorgplicht stedelijk afvalwater Zorgplicht hemelwater Zorgplicht grondwater De opgave Inleiding Uitvoeringsprogramma openbare ruimte Aanleg van voorzieningen Beheer van bestaande voorzieningen Organisatie en financiën Inleiding Personele middelen Financiële middelen Kostendekking Pagina 3 van 39

4 Samenvatting Aanleiding De gemeente Zoetermeer is wettelijk verantwoordelijk voor de invulling van drie watertaken. De zogenaamde zorgplicht betreffen: 1. De inzameling en transport van stedelijk afvalwater. 2. De inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater. 3. Het nemen van grondwatermaatregelen. In dit gemeentelijk rioleringsplan staat hoe Zoetermeer deze drie zorgplichten invult. Doel van het plan is om aan het bevoegd gezag te verantwoorden op welke wijze de gemeente haar watertaken uitvoert en in hoeverre zij voldoenden middelen heeft om dit in de toekomst te blijven doen. Hiermee voldoet de gemeente aan haar planverplichting zoals deze in de Wet milieubeheer (art. 4.22) is opgenomen. Tot 2008 had de gemeente de zorgplicht voor doelmatige inzameling en transport van afvalwater. De zorg voor de riolering is sinds 1 januari 2008 verbreed tot de bovengenoemde zorgplichten. Dit is het eerste verbrede gemeentelijk rioleringsplan waarin de drie zorgplichten zijn opgenomen. Het vgrp heeft als planperiode Doelstellingen en beleid Voor de invulling van de drie zorgplicht zijn er vijf doelen geformuleerd voor de komende planperiode. De doelen zijn in dit vgrp geconcretiseerd door middel van functionele eisen en maatstaven zodat getoetst kan worden of de situatie in Zoetermeer aan de gestelde doelen voldoet. De primaire doelen van de rioleringszorg voor de komende planperiode zijn: 1. Zorgen voor inzameling van stedelijk afvalwater. 2. Zorgen voor transport van stedelijk afvalwater. 3. Zorgen voor inzameling van hemelwater (voor zover niet door de particulier). 4. Zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater 5. Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert. Daarnaast is in dit vgrp een aantal beleidskeuzes opgenomen die betrekking hebben op de manier, waarop Zoetermeer haar zorgplichten wil invullen. De algemene beleidslijnen zijn: Zorgplicht Stedelijk afvalwater Hemelwater Grondwater Algemene beleidslijn - Resultaatsverplichting voor inzameling vrijkomend stedelijk afvalwater. - Zo veel mogelijk scheiding aan de bron van de componenten van stedelijk afvalwater. - De verwerking van hemelwater is een inspanningsverplichting en geen resultaatsverplichting. - De perceelseigenaar is in principe zelf verantwoordelijk dat hemelwater op zijn eigen terrein niet tot overlast en vervuiling leidt. - De gemeente is niet verplicht alle problemen door grondwaterstanden op te lossen. De gemeentelijke zorgplicht beperkt zich tot structurele problemen, voor zover deze kunnen worden opgelost door doelmatige maatregelen in openbaar terrein. - De gemeente is aanspreekbaar voor grondwateroverlast maar niet verantwoordelijk en aansprakelijk voor de grondwaterstand. - De particulier is op zijn eigen terrein verantwoordelijk voor het afvoeren van hemelwater en grondwater en beheren van zijn eigen voorzieningen hiervoor. Waar staan we nu? Pagina 4 van 39

5 Samenvatting Binnen en buiten de bebouwde kom van de gemeente Zoetermeer zijn alle percelen, op 14 na, waar afvalwater vrijkomt aangesloten op (druk)riolering. Deze 14 percelen worden in de komende planperiode aangesloten op drukriolering of op een IBA (3 stuks). Hiermee voldoet de gemeente aan haar wettelijke afvalwaterzorgplicht. De te beheren voorzieningen bestaan uit circa 5 km gemengde riolering, 349 km vuilwaterriolering, 391 km hemelwaterriolering, 31 km persleiding, 30 rioolgemalen in het vuilwaterstelsel en 30 gemalen in het schoonwaterstelsel, 19 km drukriolering met 129 pompunits. De vervangingswaarde van deze voorzieningen vertegenwoordigt een waarde van ongeveer 305 miljoen. De gegevens van de vrijvervalriolen zijn opgeslagen in het rioleringsbeheersysteem (dg DIALOG riolering) van de gemeente. De gegevens van de voorzieningen zijn volledig, actueel en goed toegankelijk. De toestand van de riolen wordt gecontroleerd door middel van videocamera inspecties. Sinds 2000 is circa 39% van de totale lengte dwa (+gemengde) riolering geïnspecteerd. Circa 17% van de dwa (+gemengde) riolering is voor 2000 geïnspecteerd, de inspectieresultaten zijn daarmee niet meer representatief voor de huidige toestand. Van de dwa-riolering is circa 45% niet geïnspecteerd. Een deel van deze dwa-riolering is relatief jong, de noodzaak om deze te inspecteren is nog niet aanwezig. De riolen zijn geïnspecteerd met behulp van videocamera. Ondanks het ontbreken van een structureel meetnet van peilbuizen heeft de gemeente een globaal inzicht in de optredende grondwaterstanden. De gebieden die gevoelig zijn voor (grond)wateroverlast zijn bekend bij de gemeente. Er zijn weinig klachten met betrekking tot het voorkomen van grondwateroverlast. In de gemeente Zoetermeer heeft inzicht in het hydraulisch- en milieutechnisch functioneren van de riolering. Tijdens (hevige) neerslag kan het rioolstelsel van Zoetermeer de hoeveelheden water goed verwerken. Op een enkele locatie treedt echter wel water op straat op. Dit heeft vaak te maken met een laag gelegen maaiveld of een lokaal te krap gedimensioneerd riool. De vuiluitworp op het oppervlaktewater vanuit de riolering voldoet aan de eisen van het waterschap. Wat moeten we doen in de planperiode en daarna? In dit vgrp staan de hoofdlijnen van aanpak om de doelen te halen. Dit beleid wordt jaarlijks uitgewerkt in gedetailleerde jaarprogramma s. Hierbij wordt rekening gehouden met de veelal complexe factoren die bij daadwerkelijke uitvoering van maatregelen een rol spelen en worden op projectniveau keuzes gemaakt. De toestand van vrijvervalriolen zal door videocamera inspectie worden onderzocht en de inspectiegegevens zullen in het rioleringsbeheersysteem worden opgeslagen. Jaarlijks wordt een deel van de riolering gereinigd en geïnspecteerd. Om een goede afstroming in de vrijvervalriolering te kunnen handhaven is regelmatig onderhoud nodig. In het vgrp is dit beschreven hoe dit wordt uitgevoerd. In de planperiode vindt er dagelijks beheer en groot onderhoud aan het rioolstelsel plaats. Het dagelijks beheer bestaat uit het uitvoeren van onderzoek en periodiek onderhoud. Het groot onderhoud aan het rioolstelsel bestaat uit het vervangen van het mechanisch/elektrisch deel van enkele gemalen en van enkele drukrioleringspompen. Daarnaast wordt een deel van de vrijvervalriolering vervangen of gerepareerd. Om kosten te kunnen besparen wordt een deel van de te vervangen riolering gerelined. Pagina 5 van 39

6 Samenvatting Wat gaat het kosten en hoe betalen we dat? De aanleg en beheer van de rioleringsvoorzieningen kost veel geld. Het totaal van de uitgaven dat met de aanleg (exclusief nieuwbouw) en het beheer van de riolering over de totale levenscyclus van zestig jaar gemoeid is, is samengevat weergegeven in Tabel A. De kosten worden gedekt door de inkomsten vanuit de rioolheffing. Tabel A Overzicht totaal uitgaven planperiode en daarna jaar Onderzoek Exploitatie Vervanging / verbetering Overige milieumaatregelen Grondwater maatregelen Totaal totaal planperiode Totaal Tegenover de kosten van het rioleringbeheer en onderhoud staan ook inkomsten. De volgende inkomsten worden verantwoord: Huis- en bedrijfsaansluiting op het riool Vergoeding afkomstig van de kern Benthuizen van de gemeente Rijnwoude, Deze vergoeding wordt in rekening gebracht in verband met het transport van afvalwater uit die gemeente door de riolering van de gemeente van Zoetermeer. Rioolheffing (klein en grootverbruik) Voor het klein verbruik wordt in 2010 een bedrag van (maximaal) 67,30 per aansluiting opgelegd. Dit bedrag is gesplitst in een vast bedrag per aansluiting van 28,30 voor het vuilwater en een variabel bedrag van 1,45% van de Woz- waarde (met een maximum Woz-waarde van ) voor het schoonwater. Voor het grootverbruik bedraagt het tarief voor het vuilwater 17,87 per 100 m 3 afvalwater. De totale opbrengst van het rioolrecht bedraagt voor 2011 op begrotingsbasis circa ,--. De voor de komende jaren afgesproken stijgingen (om de rioolheffing kostendekkend te maken) zijn door deze nieuwe berekening herzien. Pagina 6 van 39

7 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Voor het verwijderen van stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater uit de woonomgeving zijn er voorzieningen nodig. Aanleg en beheer van deze voorzieningen is een gemeentelijke taak die zijn wettelijke basis vindt in de Wet milieubeheer 1 en de Waterwet 2. Ze dragen bij aan de verbetering van de volksgezondheid, bescherming van het milieu en het tegengaan van wateroverlast. De gemeente is wettelijk verplicht een gemeentelijk rioleringsplan (GRP) op te stellen. De gemeenteraad stelt voor een nader vast te stellen planperiode een GRP vast. Met het deels verstrijken van de planperiode van het GRP Zoetermeer en het in werking treden van nieuwe wet- en regelgeving is het noodzakelijk het bestaande GRP te actualiseren. Daarnaast spelen actuele thema s als bezuinigingen en of de voorziening riolering nog toereikend is voor de toekomstige vervangingen met het oog op de komende bezuinigingen een belangrijke rol. Per is de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken van kracht. figuur A geeft de essentie weer. De zorgplicht voor inzameling en transport van afvalwater is vervangen door drie zorgplichten: Zorgplicht voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater Zorgplicht voor doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater; Zorgplicht voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen ten einde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de figuur A Essentie Wet gemeentelijke watertaken aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is. Vooral de grondwaterzorgplicht is nieuw. Dit zorgt ervoor dat het GRP verbreed wordt tot een zogenaamd verbreed GRP (vgrp). Dit vgrp geeft aan hoe Zoetermeer in de planperiode met deze drie zorgplichten omgaat. 1.2 Geldigheidsduur De gemeente stelt zelf de geldigheidsduur van het plan vast (art Wm). De geldigheidsduur van dit beleidsplan is 5 jaar (2011 t/m 2015). De financiële peildatum van dit GRP is 1 januari 2010 en alle genoemde bedragen zijn op prijspeil 1 januari In 2015 zal het vgrp aan de dan bestaande inzichten worden getoetst en, als dat nodig is, worden bijgesteld. 1.3 Procedures Dit GRP is in nauwe samenwerking tussen de gemeente en Grontmij tot stand gekomen. De Wet milieubeheer (art.4.23) schrijft voor dat bij de voorbereiding van het plan in ieder geval overleg plaats moet vinden met: Gedeputeerde Staten van de provincie (deze hebben een aanwijzingsbevoegdheid); 1 Wm art Waterwet art. 3.5 en 3.6 Pagina 7 van 39

8 Inleiding De beheerders van de zuiveringstechnische werken waarnaar het afvalwater wordt afgevoerd en als beheerder van het oppervlaktewater waarop wordt geloosd: Hoogheemraadschap van Delfland; Hoogheemraadschap van Rijnland; Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Tijdens het opstellen van het vgrp is overleg gevoerd met de Hoogheemraadschappen en de provincie Zuid-Holland. Na de formele vaststelling door de gemeenteraad zal het plan worden toegezonden aan de bovenvermelde instanties. Op basis van art Wm moet B&W de vaststelling van het GRP bekendmaken in ten minste één dag- of nieuwsblad. 1.4 Termen en definities Dit vgrp is een gemeentelijk plan, waar de gemeenteraad zich over moet uitspreken. Het is echter niet alleen voor de politiek geschreven, maar ook voor overleg met de in de Wm genoemde instanties. Dit heeft tot gevolg dat in dit vgrp vaktaal wordt gebruikt. In dit vgrp is daarom een uitgebreide verklarende woordenlijst opgenomen in bijlage Leeswijzer Het GRP is conform de aanbevelingen in de Leidraad Riolering opgezet en bestaat uit de volgende onderdelen: Hoofdstuk 1 is de inleiding, met de aanleiding, de geldigheidsduur en een leeswijzer. In hoofdstuk 2 komt de evaluatie van het gevoerde rioleringsbeleid tot en met 2009 aan de orde. De uitkomsten vormen de beginsituatie voor dit GRP. In hoofdstuk 3 'Gewenste situatie beschrijft voor de komende planperiode (en de periode daarna) de doelen. Hiermee wordt een toetsingskader gegeven waarmee onder meer de gevolgen voor het milieu (Wm artikel 4.22 lid 2d) kunnen worden aangegeven. In hoofdstuk 4 'Toetsing huidige situatie' wordt getoetst in hoeverre de doelen nu al zijn gerealiseerd. Hoofdstuk 5 geeft het in de wet gevraagde overzicht van de aanwezige voorzieningen (Wm, artikel 4.22 lid 2a). In hoofdstuk 5 'De opgave' worden in hoofdlijnen de maatregelen weergegeven die nodig zijn om de gestelde doelen te kunnen realiseren. Daarmee wordt invulling gegeven aan lid 2b en 2c van artikel 4.22 van de Wet milieubeheer. In hoofdstuk 6 'Organisatie en financiën' wordt de in hoofdstuk 6 weergegeven strategie vertaald naar benodigde personele en financiële middelen en een wijze van kostendekking (Wm, artikel 4.22 lid e). Tabellen met een letter (bijvoorbeeld tabel A) zijn in de rapporttekst opgenomen, tabellen met een cijfer in bijlage 3. Pagina 8 van 39

9 2 Evaluatie GRP Zoetermeer Evaluatie GRP In het GRP zijn ten aanzien van de rioleringszorg zeven hoofddoelen gesteld. Deze doelen hebben betrekking op de volksgezondheid, het milieu, overlast en het beheer, het zijn: 1. Inzameling van het binnen het gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater. 2. transport van het ingezamelde afvalwater naar het afleveringspunt van de zuiveringsbeheerder (eindgemaal Meerzicht (Oostergo). 3. het voorkomen van vuiluitworp naar oppervlaktewater. 4. het voorkomen van vuiluitworp naar bodem en grondwater. 5. het voorkomen van wateroverlast. 6. het voorkomen van overlast voor de gemeenschap (anders dan wateroverlast). 7. doelmatig beheer en een goed gebruik van de riolering. Om de gestelde doelen te behalen waren in de afgelopen planperiode veel maatregelen gepland. De maatregelen zijn onder te verdelen in een vijftal subcategorieën, te weten: aanleg, onderzoek, onderhoud, verbetering en vervanging. In deze paragraaf worden de belangrijkste evaluatiepunten genoemd. Uitvoeringsprogramma openbare ruimte Het GRP bevat de hoofdlijnen van de aanpak om het gestelde beleid uit te kunnen voeren. In het jaarlijks op te stellen uitvoeringsprogramma openbare ruimte worden de maatregelen die uitgevoerd worden op het gebied van groen, wegen, riolering, kunstwerken en openbare verlichting onderling afgestemd. In het beheerplan worden de maatregelen meer gedetailleerd beschreven. Aanleg van riolering bij bestaande bebouwing In het GRP was het voornemen opgenomen om de resterende 14 panden uit te sluiten op drukriolering of op een IBA. Op deze manier zou er dan worden voldaan aan het provinciale rioleringsbeleid in het buitengebied. Per januari 2010 kan gesteld worden dat dit voornemen om verschillende redenen nog niet is gehaald. tabel B Niet op riolering/iba aangesloten panden Straatnaam cluster Aantal panden 1 e Stationstraat 10 1 Bleiswijkseweg 7b 1 Meerpolder/Middelweg 4c/3 5 Nieuwe Hoefweg 8 1 Roeleveenseweg 1 6 totaal 14 De 6 panden aan de Roeleveenseweg (cluster 1) zijn nog niet aangesloten op de riolering van Leidschenveen door het ontbreken van overeenstemming over het tracé. Als een UPOR-project wordt drukriolering aangelegd in een totaal aanpak gelijktijdig met de herinrichting van deze weg. Van de 2 panden aan de Bleiswijkseweg (cluster 7b) is één pand gesloopt en het ander pand nog niet aangesloten op de gemeente Bleiswijk. Voor de twee panden aan de Nieuwe Hoefweg (cluster 8) is in 2009 riolering aangelegd aan de achterzijde in de wijk Oosterheem. Drukriolering is noodzakelijk om Nieuwe Hoefweg 4 te kunnen aansluiten vanwege de lengte van het perceel, dit heeft nog niet plaatsgevonden. Nieuwe Hoefweg 6 wordt gesloopt. Pagina 9 van 39

10 Evaluatie GRP Zoetermeer De drie panden aan de Meerpolder 42,44 en 46 (cluster 4c) zijn nog niet aangesloten door een conflict met de aanliggende grondeigenaar. Bij de twee panden aan de Middelweg (cluster 3) en het pand aan de Eerste Stationsstraat (cluster 10) zijn de IBA s nog niet aangelegd. Er is overleg geweest met deze bewoners. Inventarisatie en bestandbeheer De rioleringsgegevens zijn opgeslagen in het rioleringsbeheerpakket dg DIALOG. De revisiegegevens van de rioleringsobjecten worden bijgehouden en gecontroleerd op volledigheid en juistheid. De correcte revisiegegevens worden binnen 3 maanden na aanlevering verwerkt in het beheersysteem. Bij aanvang van het opstellen van het nieuwe GRP kan gesteld worden dat de rioleringsgegevens compleet en actueel zijn. Aanleg nieuwbouw In de periode zijn er veel woningen bijgebouwd in voornamelijk de wijk Oosterheem. De totale lengte aan riolering in Zoetermeer is daarbij toegenomen met circa 30 km. In Oosterheem is een gescheiden rioolstelsel aangelegd. Inspectie vrijvervalriolering Het is belangrijk om te toestand van de riolering op de langere termijn te kunnen bewaken om rioolinspecties uit te voeren. De rioolinspectie wordt uitgevoerd door middel van videocamera inspectie. De huidige inspectiestrategie is om jaarlijks circa 27 km vuilwaterriolering en circa 7 km schoonwaterriolering te inspecteren. Dit betekend dat jaarlijks circa 8% van het vuilwaterstelsel en circa 2% van het schoonwaterstelsel wordt geïnspecteerd. In tabel C is te zien hoeveel riolering er in de afgelopen periode is geïnspecteerd. Geconcludeerd kan worden dat de voorgenomen strategie is uitgevoerd. tabel C Geïnspecteerde lengte riolering jaar Lengte vuilwater Lengte schoonwater Totaal Periodiek onderhoud Het periodieke onderhoud zoals het reinigen van de riolering en straat- en trottoirkolken heeft plaatsgevonden zoals voorgenomen. Jaarlijks wordt circa 25% van het vuilwaterstelsel gereinigd en circa 10% van het schoonwaterstelsel. De kolken worden jaarlijks gereinigd met uitzondering van de kolken in wijken die in aanbouw zijn, deze worden vaker gereinigd. Groot onderhoud Groot onderhoud bestaat uit het vervangen van vrijvervalriolering, bouwkundige en mechanisch/elektrische delen van gemalen en drukriolering. Vervanging en relining In het GRP en in het vervangingsplan van het rioolstelsel stond dat circa 20 km riolering op het programma voor groot onderhoud. Hiervan is een deel vervangen en een deel gerelined. In de wijk Dorp is in de Zeeheldenbuurt-oost in 2007 en 2009 totaal circa 2 km riolering aangelegd. De Zeeheldenbuurt-west volgt in , circa 1,2 km. In de Schildersbuurt zal in 2010 ruim 2 km riolering worden aangelegd. In Driemanspolder is in ,2 km PVCriolering vervangen. Naast het vervangen van riolering is er voor gekozen om ruim 11 km te relinen. Hiervan is circa 7 km al uitgevoerd door middel van relining. Begin 2010 wordt nog 1 km relining uitgevoerd. Na een voorbereidingstijd zal in juni 2010 zal worden gestart met de laatste 3 km relining, een speciale kous in de 1 e secundaire persleiding. De vervanging en relining ligt, na een trage start, inmiddels redelijk op schema binnen de planperiode. Pagina 10 van 39

11 Evaluatie GRP Zoetermeer De verwachting is dat de 20 km vervanging en relining binnen de planperiode kunnen worden aangelegd mits de planvorming van de Zeeheldenbuurt-west niet uitloopt en er geen andere tegenslagen zijn. Vervanging Rioolgemaal Rokkeveenseweg De vervanging van rioolgemaal Rokkeveenseweg heeft in 2006 en 2007 plaatsgevonden. Het rioolgemaal Rokkeveen heeft door de vervanging weer voldoende pompcapaciteit en reservecapaciteit. Er hebben geen ernstige storingen plaatsgevonden. De sloop van het oude gemaal heeft nog niet plaatsgevonden. Door de herbestemming van het te slopen gemaal, waarvan de sloopvergunning is ingetrokken, dient voor de tweede buffertank opnieuw een locatie te worden gekozen. Door voortschrijdend inzicht is het niet meer noodzakelijk om een 2 e buffertank aan te leggen. Het laten vervallen van deze 2 e buffertank is gedaan in overleg met het Hoogheemraadschap van Schieland. 2e Secundaire Persleiding In het fietspad aan de noordzijde van de A12 is een nieuwe persleiding in van circa 3 km aangelegd tussen rioolgemaal Rokkeveenseweg en rioolgemaal Meerzicht. Het laatste stuk leiding vanaf het fietspad tot RG Meerzicht is begin 2010 aangelegd in de voorbereidende fase van de nieuwbouw van RG Meerzicht. Hier ligt een relatie met de aanleg van 3 km relining in de 1 e secundaire persleiding. Vanaf april-mei 2010 wordt gestart met voorbereidende werkzaamheden. Er wordt niet gestart alvorens de 2 e secundaire persleiding één maand heeft proefgedraaid. Gemaal Meerzicht In januari 2010 start het Hoogheemraadschap van Rijnland met de voorbereidende werkzaamheden voor de nieuwbouw van RG Meerzicht. De start van de nieuwbouw vindt volgens de huidige planning begin juni 2010 plaats. Door voortschrijdend inzicht en een energieonderzoek zijn de plannen en de start van de uitvoering gewijzigd. Op de oude locatie van RG Meerzicht wordt een deel van het oude gemaal gehandhaafd in de vorm van een reservepomp, nooduitlaat en kleine buffer van 750 m 3. De nieuwbouw van een aldaar geplande buffertank, met 3250 m 3 inhoud, overschrijdt het gemeentelijke budget en is daardoor niet uitvoerbaar. Het laten vervallen van deze geplande buffertank is gedaan in overleg met het Hoogheemraadschap van Rijnland. Vervanging rioolgemalen In 2009 is gestart met de vervanging van twee vijzelgemalen. Ook is in Palenstein een nieuw gemaal Van der Hagenstraat gebouwd om daarmee een knelpunt in het riool op te lossen. Vijzelgemaal Juweellaan is gesloopt en de nieuwbouw is opgeleverd begin oktober Vijzelgemaal Seghwaert is inmiddels gesloopt en de nieuwbouw is gereed begin Goed rioolgebruik In november 2009 heeft er een landelijke actie plaats gevonden voor het juiste gebruik van het riool. Hierbij is gewezen op het niet lozen van vet en hygiënische doekjes in het riool. Deze zaken worden vooral in de waaiers van pompen teruggevonden, (verstoppingen), waarbij ook storingen aan het elektromechanische gedeelte ontstaan. De afgelopen jaren is een duidelijke toename waargenomen van het aantal storingen. Gemeente Zoetermeer is daarom met deze landelijke actie van RIONED meegelift. Grondwater Eind 2009 is een grondwatermeetnet aangelegd in Zoetermeer. Op verschillende plaatsen is in het openbaar gebied extra drainage aangelegd naar aanleiding van klachten. Het aantal klachten over grondwater blijft op een zeer laag niveau. Een aantal klachten over grondwater heeft te maken met het ontbreken of niet goed functioneren van drainage op particulier terrein. Hierbij blijft de gemeente aanspreekbaar maar is de gemeente niet aansprakelijk. Bij het advies van de gemeente gaat speurwerk naar drainage in het bouwdossier en de huisaansluitingstekening vooraf. Pagina 11 van 39

12

13 3 Gewenste situatie van de rioleringszorg 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt beschreven waarom we riolering aanleggen en wat we hiermee op lange termijn willen bereiken (doel riolering). Voor het aanleggen en in stand houden van riolering is er door verschillende overheden beleid, wet- en regelgeving opgesteld. Vervolgens heeft de gemeente op basis van de huidige wet- en regelgeving beleidskeuzes en beleidsvoorkeuren geformuleerd. Deze beleidskeuzes worden toetsbaar gemaakt door middel van een set van doelen, functionele eisen en maatstaven. 3.2 Waarom rioleringszorg? Van oudsher was de bescherming van de volksgezondheid de belangrijkste functie van de riolering. Door verschillende deskundigen in binnen- en buitenland wordt de aanleg van rioolstelsels zelfs gezien als de grootste bijdrage aan de volksgezondheid van de afgelopen decennia. In de loop der jaren zijn de aspecten van ont- en afwatering van het stedelijk gebied en de bescherming van het milieu daarbij gekomen als nevenfuncties. Het doel van de riolering is daarom als volgt gedefinieerd (zie kader). Doel riolering de volksgezondheid beschermen: de aanleg en het beheer van riolering zorgt ervoor dat verontreinigd afvalwater uit de directe leefomgeving wordt verwijderd; de kwaliteit van de leefomgeving op peil houden: de riolering zorgt voor de ontwatering van de bebouwde omgeving door naast het afvalwater van huishoudens en bedrijven ook het overtollige regenwater van daken, pleinen, wegen e.d. in te zamelen en af te voeren; de bodem, het grond- en oppervlaktewater beschermen: door de aanleg van riolering of individuele afvalwaterbehandelingsystemen wordt de directe ongezuiverde lozing van afvalwater op bodem- of oppervlaktewater voorkomen. 3.3 Relaties met andere plannen en regelgeving Het vgrp heeft relaties met andere (beleids)plannen, zowel van de gemeente als van andere overheden. De wet- en regelgeving maakt onderscheid naar de drie verschillende invalshoeken water, milieu en ruimtelijke ordening en bouwen. De wet- en regelgeving en beleidsplannen kunnen directe invloed hebben op de beleidskeuzes en de te nemen maatregelen en op de actuele uitvoeringstermijn van de maatregelen die in dit vgrp aan de orde komen. In bijlage 1, is aangegeven welke plannen en wet- en regelgeving van invloed zijn op de (afval)waterketen. Een aantal relaties wordt daar kort toegelicht. Voor uitgebreide informatie wordt verwezen naar de betreffende (beleids)stukken. Pagina 13 van 39

14 Gewenste situatie van de rioleringszorg 3.4 Zorgplicht stedelijk afvalwater Gewenste situatie stedelijk afvalwater De gemeente draagt zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen. Deze wettelijke verplichting om stedelijk afvalwater in te zamelen bestond voorheen ook al. De zorgplicht voor stedelijk afvalwater is vanuit de Wet milieubeheer een resultaatsverplichting. Al het vrijkomende stedelijke afvalwater dient binnen het gemeentelijke grondgebied ingezameld te worden. Indien de gemeente de inzameling niet meer doelmatig acht kan de gemeente ontheffing aanvragen bij de provincie. In de oude wetgeving kon de zorgplicht strikt genomen alleen door aansluiting op de riolering worden ingevuld. Toepassing van individuele afvalwatervoorzieningen in de bebouwde kom was formeel niet mogelijk. De gemeente kan nu zelf kiezen via welke voorzieningen ze haar zorgplicht invult, zowel voor de bebouwde kom als voor het buitengebied. In plaats van een openbaar vuilwaterriool zijn andere systemen toegestaan mits daarmee minstens een zelfde graad van milieubescherming wordt bereikt. De effecten op het milieu en de kosten van de maatregel zijn dus bepalend voor deze afweging. Naast het inzamelen is ook het transporteren van stedelijk afvalwater vastgelegd in de Wet milieubeheer. Voor het transport van stedelijk afvalwater naar een rioolwaterzuiveringsinrichting (rwzi) moeten de riolen groot genoeg zijn en moet het water door de riolen onder vrijverval naar het gemaal of ander lozingspunt binnen een bepaalde tijd kunnen afstromen. De voorzieningen mogen ook niet vervuild zijn met zand of andere ongerechtigheden. De gemalen moeten voldoende capaciteit hebben om het afvalwater te kunnen verpompen en bedrijfszeker zijn. Om het stedelijke afvalwater te kunnen inzamelen en transporteren, moeten de buizen, putten, etc. in goede staat zijn. Tijdige vervanging, renovatie of reparatie is daarbij noodzaak. Dit doel heeft ook betrekking op wateroverlast tijdens regen. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen, moet de riolering als totaal voldoende afvoercapaciteit hebben. Invulling zorgplicht stedelijk afvalwater De gemeente Zoetermeer heeft de resultaatsverplichting geleverd om nagenoeg alle bestaande panden (op 14 na, deze worden in deze planperiode aangesloten op drukriolering) binnen en buiten de bebouwde kom op de riolering of op een IBA aan te sluiten. Het aansluitpercentage is daarmee 100%. Voor verdere invulling van deze zorgplicht zijn geen verdere afwegingen en keuzes nodig. Het afvalwater wordt door middel van vrijvervalriolering in de bebouwde kom en drukriolering in het buitengebied ingezameld en getransporteerd naar het overnamepunt van het Hoogheemraadschap. Het Hoogheemraadschap transporteert het afvalwater naar de rwzi waar het behandeld wordt Doelen, functionele eisen en maatstaven stedelijk afvalwater In de volgende tabellen zijn de functionele eisen en maatstaven weergegeven om invulling te geven aan de zorgplicht voor het inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater. De functionele eisen en maatstaven zijn vastgelegd in het GRP 2007 t/m 2011 en in dit vgrp weer overgenomen. tabel D Gewenste situatie voor de inzameling van stedelijk afvalwater Doel 1: Zorgen voor inzameling van stedelijk afvalwater Functionele eisen Maatstaven 1a. Alle percelen op het gemeentelijk gebied waar afvalwater vrijkomt Alle percelen binnen of buiten bebouwde kom moeten aangesloten moeten van een rioleringsaansluiting zijn voorzien, uitgezonderd zijn op riolering of op een lokale behandeling van het afvalwater bij specifieke situaties waar lokale behandeling een zelfde graad (IBA) als dit eenzelfde graad van milieubescherming biedt tenzij dit van milieubescherming biedt. niet doelmatig is met het oog op kosten en milieu. 1b. Er dienen geen ongewenste lozingen op de riolering plaats te vinden. Geen overtredingen van de Lozingsvoorwaarden bij of krachtens de Wet milieubeheer en geen foutieve aansluitingen. 1c. De huisaansluitleidingen moeten in goede staat zijn. Geen klachten over functioneren aansluitleidingen 1d. Riolen en andere objecten dienen in hoge mate waterdicht te zijn, zodanig dat de hoeveelheid uittredend rioolwater en intredend grondwater beperkt blijft. Ingrijpmaatstaven voor lekkage, inhangende rubberringen, verplaatsingen, beschadigingen en wortelingroei mogen niet voorkomen (conform NEN 3398). Pagina 14 van 39

15 Gewenste situatie van de rioleringszorg tabel E Gewenste situatie voor het transport van stedelijk afvalwater Doel 2: Zorgen voor transport van stedelijk afvalwater Functionele eisen 2a. De afvoercapaciteit moet voldoende zijn om bij droog weer het aanbod van stedelijk afvalwater te kunnen verwerken. Maatstaven Optimaal stelselontwerp, volgens landelijke normen. Geen verloren berging. 2b. De afstroming dient gewaarborgd te zijn. Ingrijpmaatstaven voor afstroming (conform NEN 3398) mogen niet voorkomen. 2c. Het afvalwater dient zonder overmatige aanrotting de rwzi te geen verloren berging. De maximale ledigingstijd is 12 uur. bereiken 2d. De afvoercapaciteit van de gemengde riolering voor afvalwater Bij berekening met bui 8 (herhalingstijd 1x per 2 jaar) uit de module moet toereikend zijn om het aanbod bij hevige neerslag te kunnen C2100 van de Leidraad Riolering mag per knooppunt geen water verwerken, uitgezonderd bij bepaalde buitengewone op straat voorkomen. omstandigheden. 2e. De objecten moeten in goede staat zijn. Ingrijpmaatstaven voor waterdichtheid en stabiliteit mogen niet voorkomen. 2f. De vervuilingstoestand van de riolering dient acceptabel te zijn. Ingrijpmaatstaven voor afstroming (conform NEN 3398) mogen niet voorkomen. 2g. De vuiluitworp door overstortingen uit gemengde rioolstelsels op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. De vuiluitworp mag de doelstelling van de oppervlaktewaterkwaliteit niet in gevaar brengen; De vuiluitworp moet voldoen aan de eenduidige basisinspanning van het CIW en eventuele aanvullende eisen vanuit het waterkwaliteitsspoor. 3.5 Zorgplicht hemelwater Gewenste situatie afvloeiend hemelwater De principeaanpak in het omgaan met de waterstromen is het scheiden van schoonwater en vuilwaterstromen. De zorgplicht voor hemelwater heeft het karakter van een inspanningsverplichting en houdt in dat de gemeente zorg dient te dragen voor een doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater, voor zover van degene die zich daarvan ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen, redelijkerwijs niet kan worden gevergd het afvloeiende hemelwater op of in de bodem of in het oppervlaktewater te brengen. De particulier krijgt in de wet nadrukkelijk een eigen verantwoordelijkheid. Voor het invullen van de zorgplicht inzamelen en verwerken van hemelwater zijn beleidskeuzes nodig. De belangrijkste beleidskeuzes met betrekking tot het hemelwater hebben te maken met de mate van ontvlechting van verschillende waterstromen, bovengrondse- of ondergrondse afvoer van hemelwater en de rol van de particulier in de omgang met hemelwater. lokale verwerking inzameling + transport grondwater grondwater oppervlaktewater oppervlaktewater zuivering zuivering eigen eigen voorzieningen voorzieningen hemelwater hemelwater infiltratie infiltratie RWA,. RWA,. geen geen voorkeur voorkeur boven- of ondergronds? Wm (art a) verordening voor regels aan lozing van hemelwater en grondwater Invulling hemelwaterzorgplicht De hemelwaterzorgplicht omvat het door de gemeente aanbieden van een voorziening waarin het hemelwater geloosd kan worden. Welke voorziening dit is, maakt voor de zorgplicht niet uit, hoewel er beleidsmatig een voorkeur bestaat voor gescheiden rioleren. Die voorkeur is ook in de wet vastgelegd in de vorm van een voorkeursvolgorde. Het is overigens geen (wettelijke) verplichting om afvalwaterstromen te scheiden. De wetgeving gaat er vanuit dat hemelwater in de meeste gevallen schoon genoeg is om zonder behandeling in het milieu terug te laten vloeien. Pagina 15 van 39

16 Gewenste situatie van de rioleringszorg Het rioolstelsel in Zoetermeer is een gescheiden stelsel. Voor een klein deel is er een gemengd stelsel aanwezig. Het gemengde gedeelte zal in de nabije toekomst omgebouwd worden tot een (verbeterd) gescheiden stelsel. Op particulier terrein is, volgens de wet, primair de eigenaar verantwoordelijk voor de afvoer en verwerking van hemelwater, bij voorkeur naar oppervlaktewater of in de bodem. De bodemopbouw binnen de gemeente is van groot belang voor de mogelijkheid tot infiltratie van hemelwater in de bodem. Wanneer de particulier redelijkerwijs hiervoor niet kan zorg dragen, is de gemeente verplicht een voorziening aan te bieden voor de afvoer van hemelwater van particuliere percelen. De gemeente heeft de mogelijkheid om een hemelwaterverordening op te stellen om ervoor te zorgen dat particulieren meewerken met het afkoppelen van verhard oppervlak op particulier terrein. In de komende planperiode maakt de gemeente geen gebruik van de mogelijkheid om een hemelwaterverordening op te stellen. De reden hiervoor is dat de gemeente Zoetermeer over een gescheiden stelsel beschikt waardoor het afkoppelen van verhard oppervlak al gerealiseerd is. De gewenste situatie voor het omgaan met hemelwater heeft ook betrekking op wateroverlast tijdens regen. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen, moet de riolering als totaal voldoende afvoercapaciteit hebben. Wateroverlast kan ontstaan als bij hevige regen niet al het water direct kan worden afgevoerd: het met huishoudelijk afvalwater vermengde regenwater stort over op oppervlaktewater, komt uit de riolering op straat of het regenwater kan bijvoorbeeld door verstopte kolken of overbelasting niet in de riolen komen. De capaciteit van de riolering is immers niet onbeperkt. Op grond van een uitspraak op 10 juni 2009 van de voorzieningenrechter van de rechtbank te Middelburg kan worden geconcludeerd dat de zorgplicht van de gemeente er toe moet leiden dat schade zoveel mogelijk wordt voorkomen. Een landelijk geaccepteerde maatstaf is dat een theoretische bui die maximaal eenmaal in de twee jaar voorkomt, verwerkt moet kunnen worden door het rioolstelsel (gemiddeld minder dan één keer per twee jaar water op straat ). Tijdens hydraulische doorrekening van het stelsel zal ook gecontroleerd worden hoe het stelsel reageert op zwaardere buien gezien de klimaatsverandering. Klimaatverandering leidt tot toename van hevige buien en daardoor vaker water op straat. Water op straat is hinderlijk maar pas een echt probleem als water gebouwen in stroomt, doorgaande wegen geblokkeerd raken of water uit het riool stroomt. Het bovengronds bergen en afvoeren van regenwater is soms onvermijdelijk om regenwateroverlast te voorkomen. Water op straat is dus ook een oplossing mits in goede banen geleid. De gemeente moet de openbare ruimte zo inrichten dat er meer water gedurende korte tijd en op een veilige manier bovengronds geborgen kan worden. Gemeente Zoetermeer maakt bij water-op-straat onderscheid in drie definities waarbij ernstige hinder en overlast altijd voorkomen dienen te worden. Hinder: kortdurende beperkte hoeveelheden water-op-straat ; Ernstige hinder: forse hoeveelheden water-op-straat, ondergelopen tunnels, opdrijvende putdeksels; Overlast: langdurig en op grote schaal water-op-straat, water in winkels, bedrijven en woningen met materiële schade en ernstige belemmering van het (economische) verkeer. Pagina 16 van 39

17 Gewenste situatie van de rioleringszorg Doelen, functionele eisen en maatstaven hemelwater In de volgende tabellen zijn de functionele eisen en maatstaven weergegeven om invulling te geven aan de zorgplicht voor de inzameling en verwerking van het hemelwater tabel F Gewenste situatie voor het inzamelen van hemelwater Doel 3: Zorgen voor inzameling van hemelwater (voor zover niet door de particulier) Functionele eisen Maatstaven 3a. Alle percelen binnen het gemeentelijke grondgebied zijn voorzien Alle percelen in bestaand bebouwd gebied zijn voorzien van een van een aansluiting op de riolering. In beginsel wordt de aansluiting op de riolering tenzij directe lozing is geoorloofd met hemelwaterafvoer niet aangesloten op het rioleringsstelsel. het oog op het milieu; Hemelwater van nieuwe bebouwing mag niet worden aangesloten op het gemengde rioleringstel. 3b. Adequate inzameling van hemelwater, voor zover de particulier niet redelijkerwijs in de verwerking kan voorzien. Indien bij nieuwbouw het perceel grenst aan het oppervlaktewater dan voorziet de particulier in de afvoer van het hemelwater van daken rechtstreeks op het oppervlaktewater. Overige percelen voeren hemelwater af via het gemeentelijk hemelwatersysteem. 3c. De instroming in riolen via de kolken dient ongehinderd plaats te Plasvorming bij kolken dient beperkt te zijn. vinden. 3d. Beperkte hoeveelheid intredend grondwater. Ingrijpmaatstaven voor waterdichtheid (conform NEN 3398) mogen niet voorkomen. tabel G Gewenste situatie voor de verwerking van hemelwater Doel 4: Zorgen voor verwerking van ingezameld hemelwater Functionele eisen Maatstaven 4a. De afvoercapaciteit van de riolering moet toereikend zijn om het Gemiddeld maximaal éénmaal per twee jaar water op straat aanbod bij hevige neerslag te kunnen verwerken, uitgezonderd bij (theoretisch). bepaalde buitengewone omstandigheden. 4b. De vuiluitworp door overstortingen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. 4c. De vuiluitworp door regenwaterlozingen op oppervlaktewater dient beperkt te zijn. De vuiluitworp uit gemengde rioolstelsels moet kleiner of gelijk zijn aan de vuiluitworp van het referentiestelsel volgens de eenduidige basisinspanning van de CIW. Resterende vuiluitworp mag geen belemmering vormen voor de waterkwaliteit. 3.6 Zorgplicht grondwater Gewenste situatie grondwater De zorgplicht grondwater is in de wet als volgt geformuleerd: het in het openbaar gemeentelijk gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort. De zorgplicht heeft duidelijk het karakter van een inspanningsverplichting, waarbij de gemeente bij de uitvoering van haar taak de beleidsvrijheid heeft die aanpak te kiezen die, gelet op de lokale omstandigheden, doelmatig is. Vragen die beantwoord moeten worden zijn: wat is doelmatig, wat is structureel en wat is de rol van de particulier. lokale verwerking inzameling + transport grondwater grondwater oppervlaktewater oppervlaktewater zuivering zuivering eigen eigen voorzieningen voorzieningen grondwater grondwater?? drainage drainage geen geen voorkeur voorkeur Wm (art a) verordening voor regels aan lozing van hemelwater en grondwater Pagina 17 van 39

18 Gewenste situatie van de rioleringszorg Om afwegingen rond het grondwater te kunnen maken moet een beeld bestaan over eventuele grondwaterproblemen. Gemeente Zoetermeer heeft beperkt onderzoek gedaan naar het voorkomen van grondwateroverlast in de gemeente. Uit dit onderzoek blijkt dat op enkele locaties grondwateroverlast voorkomt. Invulling grondwaterzorgplicht Bij problemen door (hoge) grondwaterstanden speelt in zijn algemeenheid de vraag in welke gevallen de gemeente maatregelen treft en wanneer het oplossen van problemen tot de verantwoordelijkheid van de particulier behoort. Grondwateroverlast (structureel) komt op enkele locaties voor in de gemeente Zoetermeer. Het doel van het opstellen van een grondwatermeetnet is om inzicht te krijgen in het grondwatersysteem. Dit inzicht in combinatie met inzicht over de opbouw van de bodem binnen de gemeente geeft ruim voldoende inzicht om eventuele structurele grondwateroverlast te bestrijden. De gemeentelijke invulling van de grondwaterzorgplicht omvat de volgende punten: De gemeente is niet verplicht alle problemen door grondwaterstanden op te lossen. De gemeentelijke zorgplicht beperkt zich tot structurele problemen, voor zover deze kunnen worden opgelost door doelmatige maatregelen in openbaar terrein. Voor het begrip doelmatig zijn niet eenvoudig universeel toepasbare regels te benoemen. Het is heel sterk afhankelijk van het probleem en de locatie wat de meest doelmatige aanpak is. Het is wel belangrijk om deze doelmatige aanpak samen met andere waterbeheerders en de betrokken particulieren te definiëren, zodat tegen de laagst maatschappelijke kosten een oplossing gevonden kan worden. Een maatregel / actie kan als doelmatig worden beschouwd wanneer de volgende principes in ogenschouw zijn gehouden: Het principe van "eigen verantwoordelijkheid" is gehanteerd. De eigenaar van het perceel is verantwoordelijk voor de staat van onderhoud van de aanwezige (drainerende) voorzieningen binnen de perceelgrenzen; De voorgestelde maatregel of actie mag geen nieuwe problemen introduceren; De kosten en baten van de maatregel of actie moeten maatschappelijk verantwoord zijn; Van de uit te voeren maatregel of actie is onderzocht of deze te combineren is met andere geplande werkzaamheden in de openbare ruimte; Bij het uitvoeren van de maatregel wordt gezocht naar een financieel samenwerkingverband tussen gemeente, particulieren en indien van toepassing het waterschap. De gemeente is aanspreekbaar voor grondwateroverlast maar niet verantwoordelijk en aansprakelijk voor de grondwaterstand. De gemeente is verantwoordelijk voor grondwateroverlast die ontstaat als gevolg van maatregelen die zijn genomen na het in werking treden van de zorgplicht ( ). Volgens de wet vormt de gemeente het loket voor klachten en zorgt in samenwerking met de waterbeheerder voor een doelmatige aanpak. Maatregelen in het openbare stedelijke gebied (aanleg drainage e.d.) komen voor rekening van de gemeente. De gemeente Zoetermeer is de regisseur en niet de beheerder van het grondwater binnen haar grondgebied en is daarmee het eerste aanspreekpunt voor de burgers of bedrijven. Hierbij neemt de gemeente Zoetermeer de verantwoording op zich voor de ontwatering in het openbaar terrein. De gemeente draagt geen verantwoordelijkheid voor de grondwaterstand op het particuliere terrein. De particulier is zelf verantwoordelijk voor de gevolgen en het treffen van maatregelen om een niet gewenste ontwateringssituatie tegen te gaan. Als de grondwaterstand in een openbare ruimte structureel minder is dan 0,70 meter onder straatniveau en leidt tot grondwateroverlast, dan treft de gemeente voorzieningen om de grondwaterstand tot dit niveau terug te brengen, bijvoorbeeld door aanleg van een drainagesysteem. De eigenaar is verantwoordelijk voor voorzieningen op het eigen terrein. De eigenaar is ook verantwoordelijk voor de bouwkundige staat van hun pand: een lekke kelder, souterrain of natte diepe kruipruimte zijn bouwkundige problemen, waarvan de aanpak een zorg is van de eigenaar. Pagina 18 van 39

19 Gewenste situatie van de rioleringszorg Bij een grondwaterpeil tussen de 0,7 en 1 meter onder straatniveau, plaatst de gemeente extra peilbuizen. Bovendien wordt de grondwaterstand dan vaker gemeten en wordt een monitoringsprogramma opgezet. Via het huidige meldpunt worden grondwaterklachten geregistreerd en afgehandeld. In de nieuwe gebieden wordt een peilbuizenmeetnet aangebracht. Hoge grondwaterstanden In Zoetermeer geldt als uitgangspunt dat de grondwaterstand zich ten minste 0,7 m onder de as van de weg dient te bevinden. Bij een hogere grondwaterstand kan opdooi en stabiliteitsverlies van wegen plaatsvinden, waardoor vaker wegonderhoud noodzakelijk zal zijn. Indien in natte perioden in het openbaar gebied structureel sprake is van een hogere grondwaterstand, zal de gemeente het initiatief nemen om de hoge grondwaterstanden tegen te gaan. In deze wegen wordt drainage aangelegd. Lage grondwaterstanden Nabij de weteringen en ter plaatse van oude bebouwing bevindt zich veen in de ondiepe ondergrond. In deze gebieden is het van belang dat de grondwaterstand niet te ver uitzakt. Bij structureel lagere grondwaterstanden dan de van nature laagst voorkomende, kan maaiveldzakking gaan optreden. Daarnaast geldt in deze gebieden dat diverse woningen op houten palen zijn gefundeerd. Bij deze woningen mag geen droogstand van de houten paalfunderingen plaatsvinden. Indien de grondwaterstand daalt onder het niveau van het bovenste funderingshout, kan aantasting van de fundering plaatsvinden. De grondwaterstand dient zich dus boven het niveau van het bovenste funderingshout te bevinden. De aanpak van grondwateroverlast is een samenspel van de grondeigenaar, gemeente, Waterschap en Provincie, de wet wijst hierbij uitdrukkelijk niet één van de overheden aan die zorgt voor een grondwaterstand. De gemeente treft in ieder geval maatregelen als grondeigenaar voor haar eigen grondgebied waarbij de maatregelen problemen moeten oplossen en doelmatig zijn. In het algemeen hebben bouwkundige maatregelen de voorkeur boven waterhuishoudkundige maatregelen. Pagina 19 van 39

20 Gewenste situatie van de rioleringszorg Doelen, functionele eisen en maatstaven grondwater In tabel H zijn de functionele eisen en maatstaven weergegeven om invulling te geven aan de zorgplicht voor het grondwater. tabel H Gewenste situatie grondwater Doel 5: Zorgen dat (voor zover mogelijk) het grondwater de bestemming van een gebied niet structureel belemmert Functionele eisen Maatstaven 5a. Adequate afvoer van overtollig grondwater (bij te hoge Ontwateringsdiepte minimaal 0,5 m - m.v. (tuinen en openbare grondwaterstanden). (beheerfase): groenvoorzieningen) Ontwateringsdiepte minimaal 0,3 m - kruin weg (woningen zonder kruipruimte) Ontwateringsdiepte minimaal 0,7 m - kruin weg (woningen met kruipruimte) Ontwateringsdiepte minimaal 0,5 m - kruin weg (parkeerplaatsen) Ontwateringsdiepte minimaal 0,7 m - kruin weg (wegen) 3.7 Voorwaarden voor effectief beheer De rioleringsbeheerder moet een aantal voorwaarden scheppen om een doelmatige inzameling, transport en verwerking te kunnen realiseren. Wanneer niet aan die voorwaarden wordt voldaan is een effectieve besturing niet mogelijk en kan de doelmatigheid van de inzameling en het transport niet worden gewaarborgd. tabel I Voorwaarden voor effectief beheer Voorwaarden 1 Het rioleringsbeheer dient zo goed mogelijk te worden afgestemd op andere gemeentelijke taken Maatstaven 1a. In het vgrp moet de relatie met de overige gemeentelijke taken inzichtelijk worden gemaakt. 2 De gebruikers van de riolering dienen bekend te zijn en ongewenste lozingen dienen te worden voorkomen. 1b. Bij wegreconstructies dient door middel van inspectie en beoordeling te worden gecontroleerd of de riolering goed kan functioneren tot de volgende wegreconstructie. 1c. Afstemming met andere beleidsvelden dan wegbeheer. 1d. In beheerplan openbare ruimte samenhang aangeven. 2a. Naleving en actueel houden vergunningen. 2b. Eenmaal per jaar rioleringsbestand controleren. 2c. Geen illegale of foutieve aansluitingen. 2d. Actueel overzicht van de aansluitingen op de riolering. 3 Inzicht in kosten op langere termijn. 3a. Alle kosten van de rioleringszorg minimaal één keer in beeld. 4 Er dient inzicht te bestaan in de toestand en het functioneren van de 4a. Direct toegankelijkheid en beschikbaarheid riolerings gegevens. riolering (onderscheiden in gemengde en gescheiden riolering). 4b. Bij normale jaarlijkse reiningingswerken dient circa 20% van het dwa stelsel geinspecteerd te worden. Bij hemelwaterriolen kan deze inspectie beperkt blijven tot 10% van de te reinigen lengte. 5 Er wordt indien mogelijk en zinvol gebruik gemaakt van duurzame en milieuvriendelijke materialen. 4c. Verwerking revisiegegevens binnen 3 maanden. 4d. Periodieke hydraulische controle vindt alleen plaats bij wijziging van verhard oppervlak of grootschalige nieuwbouw. 4e. Verwerken van meetgegevens riolering. 5a. Toepassing van o.a. nationaal pakket Duurzaam Bouwen in overeenstemming met het milieubeleidsplan. 6 Er dient een klantvriendelijke benadering te worden nagestreefd. 6a. Meldingen dienen snel en effectief afgehandeld te worden. 7 De samenwerking tussen de gemeente en het waterschap dient effectief ingericht te worden. 8 De bedrijfszekerheid van gemalen en andere objecten moet gewaarborgd zijn. 6b. Voldoende voorlichting en informatie naar belanghebbenden. 7a. Periodiek overleg tussen gemeente en waterschap en door samen te werken kan een kostenreductie gerealiseerd worden. 8a. Aantal storingen dient zo klein mogelijk te zijn. Gemalen en pompunits dienen van een automatische storingsmelding te zijn voorzien. Vrijvervalsystemen moeten altijd minimaal twee afvoermogelijkheden te hebben en bemalingsgebieden moeten voor noodgevallen over een secundaire afvoermogelijkheid beschikken. 9 De riolering dient zodanig te worden ont- en belucht te zijn dat overlast 9a. Geen klachten over overlast door stank op straat. door stank wordt voorkomen. 10 Overlast tijdens werkzaamheden aan de riolering dient beperkt te zijn. 10a. Goede afstemming van rioolwerken op werkzaamheden andere diensten en nutsbedrijven, bereikbaarheid percelen zoveel mogelijk handhaven. Er wordt ingegrepen als er een klacht is en er schade optreedt. Pagina 20 van 39