ArcheoPro Archeologisch rapport Nr 910

Transcriptie

1 ArcheoPro Archeologisch rapport Nr 910 Vdburghlaan, Tienray Gemeente Meerlo-Wansum Inventariserend Veldonderzoek (IVO-O); Bureauonderzoek en karterend booronderzoek Richard Exaltus Joep Orbons maart 2009 ArcheoPro

2 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 2 ArcheoPro Archeologisch rapport Nr 910 Vdburghlaan, Tienray Gemeente Meerlo-Wansum Inventariserend Veldonderzoek (IVO-O); Bureauonderzoek en karterend booronderzoek Colofon Opdrachtgever: NIPA bodem en milieu, Keizerstraat 6, 4064 ED Varik Status: versie Projectcode : S vd Burghlaan, Tienray Bestandsnaam : ArcheoPro, vd Burghlaan, Tienray, Opgesteld conform KNA 3.1 Archis onderzoeksmelding (CIS nummer): Bevoegd gezag: Gemeente Meerlo-Wansum Opslagplaats documentatie: Provincie Limburg Auteur: Richard Exaltus, Joep Orbons Projectleider : Richard Exaltus Projectmedewerkers: Walther van der Coelen, Hon Rik Onderaannemers: nvt Autorisatie: Drs. R.P. Exaltus; senior-archeoloog ISSN : Uitgegeven door Souterrains, Partner of ArcheoPro Copyright 2008 Souterrains, Maastricht Souterrains, Partner of ArcheoPro Holdaal 6 Tel : 0(0 31) BTW: NL B01 Kamer van Koophandel Zuid Limburg: NL 6228 GH Maastricht Fax: 0(0 31) j.orbons@souterrains.nl Postbank: Nederland Mobiel: 0(0-31) IBAN: NL29PSTB BIC/ Swift: PSTBN L21

3 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 3 Inhoudsopgave: Samenvatting Inleiding Algemeen Locatiegegevens: Onderzoek Bureauonderzoek Methode en bronnen Geo(morfo)logie, aardkunde en bodem Archeologie Informatie amateurarcheologen Historie Gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel Onderzoeksstrategie Veldonderzoek Verrichte werkzaamheden Resultaten booronderzoek Conclusies en aanbevelingen (selectieadvies) Verklarende woordenlijst Archeologische tijdschaal Bronnen Literatuur Bijlage 1: Boorbeschrijving... 25

4 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 4 Samenvatting Op 17 februari 2009 is door ArcheoPro een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O) uitgevoerd op een terrein aan de Burgemeester van de Berghlaan te Tienray. Het archeologisch onderzoek betrof een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O) met bureaustudie. Bureauonderzoek heeft tot doel om op basis van beschikbare informatie te komen tot een gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel. Het Inventariserend Veldonderzoek heeft vervolgens tot doel om het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel te toetsen door middel van veldwaarnemingen. Hiermee kan de vraagstelling beantwoord worden of binnen het plangebied archeologische waarden aanwezig (kunnen) zijn en of deze vervolgonderzoek en/of planaanpassing vereisen. Volgens het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel geldt voor het plangebied in verband met de ligging aan de oostrand van de historische kern van Tienray, een hoge archeologische verwachting voor archeologische resten de middeleeuwen en de nieuwe tijd. Voor resten uit het laat-paleolithicum, het mesolithicum, het neolithicum, de bronstijd, de ijzertijd en de Romeinse tijd geldt in verband met de relatief lage ligging, een middelhoge verwachting. Om de kans op het aantreffen van archeologische indicatoren zo groot mogelijk te maken zijn binnen het plangebied dertien boringen gezet met behulp van een zandguts en een megaboor. Uit het met de zandguts verrichte onderzoek blijkt dat de bodem binnen het plangebied overal tot grote diepte aan relatief moderne bodemverstoring blootgesteld heeft gestaan. Hierdoor is de bodem gemiddeld tot ongeveer zeventig centimeter diepte verstoord. Hieronder is nog nslechts het schone gele zand van de C-horizont aangetroffen. Ondanks het naboren met een megaboor en het zeven van het opgeboorde zand, zijn hier geen archeologische indicatoren aangetroffen. Op het oostelijke deel van de binnenhof heeft het booronderzoek in een op ongeveer vijf meter ten zuiden van de huidige boerderij gezette boring, ondoordringbaar baksteenpuin opgeleverd. Het kan niet worden uitgesloten dat het hier restanten betreft van een oudere (mogelijk laat-middeleeuwse) voorganger van de huidige boerderij gaat. In verband hiermee wordt geadviseerd om graafwerkzaamheden op het oostelijke deel van de binnenhof, die dieper reiken dan 60 cm beneden het huidige maaiveld, vooraf te laten gaan door een proefsleuvenonderzoek. Voor de overige delen van het plangebied geven de resultaten van het onderzoek geen aanleiding om archeologisch vervolgonderzoek te adviseren. Evenmin zijn hier tijdens het onderzoek archeologische resten aangetroffen waarmee tijdens de verdere planvorming of bij de uitvoering van de geplande werkzaamheden rekening zou moeten worden gehouden. In verband met het volledig ontbreken van archeologische indicatoren binnen het plangebied, zijn de KNA-onderdelen Waardestelling en Selectieadvies, in dit rapport niet nader uitgewerkt.

5 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 5 1 Inleiding 1.1 Algemeen - Opdrachtgever: NIPA bodem en milieu, Keizerstraat 6, 4064 ED Varik - Geplande ingrepen: Bouw vijf woonhuizen - Datum uitvoering veldwerk: 17 februari Archis onderzoeksmelding (CIS nummer): Opgesteld conform KNA Bevoegd gezag: Gemeente Meerlo-Wansum - Bewaarplaats vondsten: Provincie Limburg - Bewaarplaats documentatie: Provincie Limburg 1.2 Locatiegegevens: - Provincie: Limburg - Gemeente: Meerlo-Wansum - Plaats: Tienray - Toponiem: Burgemeester van de Berghlaan 2 - Globale ligging: Aan de westrand van de kern van Tienray - Hoekcoördinaten plangebied: o / o / o / o / Oppervlakte plangebied: 0.9 ha - Eigendom: Particulier - Grondgebruik: Boerderij met grasland - Hoogteligging: ± 19 m +NAP - Bepaling locaties: GPS Garmin, meetlinten - Onderzoeksgebied bureauonderzoek: Cirkel met een straal van één kilometer rond het centrum van het plangebied 1.3 Onderzoek Op 17 februari 2009 is door ArcheoPro een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O) uitgevoerd op een terrein aan de Burgemeester van de Berghlaan te Tienray. Het archeologisch onderzoek betrof een Inventariserend Veldonderzoek Overig (IVO-O) met bureaustudie. Bureauonderzoek heeft tot doel om op basis van beschikbare informatie te komen tot een gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel. Het Inventariserend Veldonderzoek heeft vervolgens tot doel om het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel te toetsen door middel van veldwaarnemingen. Hiermee kan de vraagstelling beantwoord worden of binnen het plangebied archeologische waarden aanwezig (kunnen) zijn en of deze vervolgonderzoek en/of planaanpassing vereisen. ArcheoPro voert haar onderzoeken uit conform de hiervoor vastgelegde normen en richtlijnen en is door de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) vergunning verleend tot het verrichten van bepaalde archeologische werkzaamheden in het kader van het doen van opgravingen, bestaande uit prospectie door middel van booronderzoek. Het onderzoek is uitgevoerd door drs. R.P. Exaltus (senior-archeoloog), ing. P.J. Orbons (senior vakspecialist) en W. vd Coelen, H. Rik (veldtechnici).

6 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 6 Figuur 1: De ligging van het plangebied (rood omlijnd) met daaromheen de cirkel die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.

7 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 7 2 Bureauonderzoek 2.1 Methode en bronnen Tijdens het bureauonderzoek wordt door de bestudering van beschikbare bronnen, kennis vergaard omtrent de bodem en geologie van het onderzoeksgebied en de hierin bekende en te verwachten archeologische waarden. Aan de hand van de resultaten van het bureauonderzoek kan de beste aanpak voor het veldonderzoek worden bepaald. Hierbij zijn de volgende bronnen geraadpleegd (voor bronvermelding; zie ook literatuurlijst, dit geldt ook voor de kaarten die in de tekst opgenomen zijn): -Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW) -Archeologische MonumentenKaart (AMK) -ARCHeologisch Informatie Systeem (ARCHIS) -Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) -Landschappen van Maas en Peel, J. Renes, Bodemkaart 1: Geomorfologische kaart 1: Tranchotkaart Kadastrale minuutplan met aanwijzende tafels, Grote historische atlas van Nederland 1: (Deel 4) -Grote historische topografische atlas van Nederland, provincie Limburg 1: Atlas van topografische kaarten Nederland , 1: Figuur 2: Luchtfoto met daarop rood omlijnd het onderzoeksgebied.

8 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina Geo(morfo)logie, aardkunde en bodem Tijdens een groot deel van de laatste ijstijd (het Weichselien), heerste in Nederland een poolklimaat. Door het ontbreken van begroeiing had de wind vrij spel en kon vanuit het Noordzeebekken dekzand worden afgezet. Dit dekzand behoort tot het Laagpakket van Wierden (Formatie van Boxtel). Op het noordoostelijke deel van het onderzoeksgbied ligt een dalvlakteterras (legenda-eenheid 4E9, figuur 4) dat aan een geul van een vlechtend afwateringsstelsel grenst (legenda-eenheid 2R10, figuur 4). Het betreft hier een oude stroomgeul van de Maas. Op het overgrote deel van het onderzoeksgebied is dit dekzand afgezet in de vorm van ruggen (legenda-eenheden 3L5, 3K14; figuur 4). Plaatselijk is dit dekzand her-afgezet in de vorm van lage landduinen (legenda-eenheid 4L8, figuur 4). Het westelijke deel van het plangebied ligt in een laaggelegen dalvormige laagte zonder veen (legenda-eenheid 2R5, figuur 4). Het betreft hier het dal van de Grote Molenbeek. Ondanks de vertroebeling door de aanwezige bebouwing, is op het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN; zie figuur 6) goed te zien dat het plangebied aan de rand van een beekdal ligt en dat de hogere delen van het dekzandlandschap op het westelijke- en het zuidoostelijke deel van het onderzoeksgebied liggen. Op relatief droge delen van het dekzandlandschap zijn veelal podzolbodems ontstaan. Intacte podzolgronden worden gekenmerkt door een uitspoelingslaag (E-horizont) en een inspoelingslaag (B-horizont). De B-horizont gaat veelal via een overgangslaag (de BC-horizont) over in het niet door bodemvorming beïnvloede zand (de C-horizont). Binnen het plangebied geeft de bodemkaart de aanwezigheid van vlakvaaggronden aan in leemarm en zwak lemig, fijn zand (legenda-eenheid Zn21G, figuur 5). Dit zijn jonge bodems met een weinig donker gekleurde bovengrond en door het ontbreken van roestvlekken een grauwe kleur. Ten noorden en ten zuiden van het plangebied geeft de bodemkaart de aanwezigheid van hoge zwarte enkeerdgronden aan. (legenda-eenheid zez23, figuur 5). De enkeerdgronden worden gekenmerkt door een tenminste 50 cm dikke zwarte humeuze bovengrond die veelal in de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd ( tot ± 1900), is ontstaan ten gevolge van eeuwenlange bemesting met potstalmest. Veelal gaat het esdek geleidelijk aan over in het niet door plaggenbemesting met humus verrijkte zand. Doordat enkeerdgronden vaak zijn aangelegd in gebieden waar oorspronkelijk podzolgronden zijn ontstaan, kunnen resten hiervan onder het esdek aanwezig zijn. (Zie figuur 3 uit Ten Cate et al. 1995) De dikte van een esdek is afhankelijk van de ouderdom en de intensiteit waarmee materiaal is opgebracht. Figuur 3: Voorbeeld van een hoge zwarte enkeerdgrond op een podzol profiel.

9 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 9 Figuur 4: Uitsnede uit de geomorfologische kaart met daarin rood omlijnd het plangebied met daaromheen de cirkel die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.

10 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 10 Figuur 5: Uitsnede uit de bodemkaart met daarin rood omlijnd het plangebied met daaromheen de cirkel die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.

11 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 11 Figuur 6: Uitsnede uit het Actueel Hoogtebestand Nederland met daarin rood omlijnd het plangebied met daaromheen de cirkel die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.

12 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina Archeologie Volgens de Indicatieve Kaart Archeologische Waarden (IKAW) ligt het plangebied in een zone met een hoge kans op het aantreffen van archeologische waarden. Binnen het onderzoeksgebied liggen één monument, twee waarnemingen en zes vondstmeldingen Het monument, 16231, overlapt aan de oostzijde het plangebied en betreft de oude dorpskern van Tienray die dateert uit de periode late middeleeuwen tot nieuwe tijd. Binnen dit monument ligt de waarneming die aardewerk uit de late middeleeuwen en de nieuwe tijd betreft. Ten noordoosten van het monument ligt een gebied dat in 2006 door Synthegra BV is onderzocht. In dit gebied ligt een vijftal vondstmeldingen. Ter plaatse zijn onbekende slakken uit de periode bronstijd tot nieuwe tijd aangetroffen (vondstmeldingen en ) en keramiek uit de perioden vroege Romeinse tijd tot vroege middeleeuwen (vondstmelding ), late middeleeuwen (vondstmeldingen , en ) en late middeleeuwen tot nieuwe tijd (vondstmeldingen en ). Het keramiek wordt omschreven als roodbakkend geglazuurd aardewerk, gladwandig, (grijsbakkend) gedraaid aardewerk en Paffrath aardewerk. Ten zuidoosten van het plangebied ligt op circa 140 meter afstand een gebied dat in 2006 door ADC ArcheoProjecten is onderzocht. In dit gebied komen geen vondstmeldingen of waarnemingen voor. De waarneming ligt circa 650 meter ten zuidwesten van het plangebied. Hier zijn uit de periode laat mesolithicum tot laat neolithicum een vuurstenen spits aangetroffen en uit de periode laat neolithicum tot vroege bronstijd een vuurstenen schrabber, een spits, een kling, een onbekend fragment vuursteen en een potbeker. Monumenten en waarnemingen Nummer Coördinaat Periode Vondsten / Late middeleeuwen tot nieuwe tijd De oude dorpskern van Tienray / Laat mesolithicum tot Een vuurstenen spits laat neolithicum Laat neolithicum tot vroege bronstijd Keramiek, een vuurstenen schrabber, spits en kling en een onbekend fragment vuursteen / Late middeleeuwen Keramiek Late middeleeuwen tot nieuwe tijd Keramiek / Late middeleeuwen Keramiek / Vroege Romeinse tijd tot Keramiek vroege middeleeuwen / Bronstijd tot nieuwe tijd Onbekende slakken / Late middeleeuwen Keramiek / Late middeleeuwen tot nieuwe tijd Keramiek / Vroege bronstijd tot nieuwe tijd Onbekende slakken Late middeleeuwen Late middeleeuwen tot nieuwe tijd Keramiek Keramiek 2.4 Informatie amateurarcheologen In de provinciale lijst van amateurarcheologen staan voor dit plangebied geen contactpersonen aangegeven.

13 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 13 Figuur 7: Kaart met Archis-gegevens met daarop een cirkel met een straal van één kilometer rond het plangebied die de buitengrens van het onderzoeksgebied aangeeft.

14 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina Historie De Tranchotkaart (zie figuur 8) uit 1805 laat zien dat het plangebied in die tijd uit een boerdrij-erf bestond met daaromheen enkele door houtwallen omgeven percelen. Langs de noordrand van het plangebied liep een pad dat de dorpskern (wellicht betreft het hier de brink) met het dal van de Grote Molenbeek verbond. Figuur 8: Uitsnede uit de Tranchotkaart van Volgens de kaart van Renes (zie figuur 9) ligt het plangebied in een gebied dat tussen 1805 en 1840 ontgonnen is maar de wegen zijn van voor Figuur 9: Uitsnede uit de kaart met historische

15 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 15 De kadasterkaart uit 1832 toont dat het plangebied bestaat uit delen van de percelen 75, 76, 77 en een stukje van 78 dat voor het toenmalige huis lag. Uit de aanwijzende tafels blijkt dat de percelen 75, 76 en 77 in eigendom waren bij Jan Custers; landbouwer te Tienray die het in gebruik had als respectievelijk bouwland, huis en tuin. Het deel van het perceel 78 dat voor het huis ligt was van de gemeente Tienray en was beplant met opgaande bomen. Figuur 10: Uitsnede uit de kadastrale kaart uit 1832

16 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 16 Figuur 11 toont achtereenvolgens topografische kaarten van het onderzoeksgebied uit 1845, 1895, 1936 en De beide negentiende eeuwse kaarten tonen een situatie die nog vrijwel identiek is aan de situatie zoals deze op de Tranchotkaart uit 1805 is afgebeeld; in het midden van het plangebied staat de bebouwing met daar omheen enkele door houtwallen omgeven percelen. Op de kaart uit 1936 zijn de percelen rond de bebouwing als één geheel aangegeven en is de bebouwing, ten opzichte van 1895, enigszins uitgebreid. Op het noordwestelijke deel van het plangebied wordt op deze kaart een boomgaard aangegeven. Dit is overigens ook al het geval op de uit 1895 daterende kaart. De kaart uit 2008 laat zien dat ten westen van de historische bebouwing inmiddels enkele schuren zijn verrezen. Figuur 11: Uitsneden uit de topografische kaarten uit achtereenvolgens: 1845, 1895, 1936 en 2008.

17 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina Gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel Specifieke ligging (locatie) Het plangebied ligt aan de westrand van de historische kern van Tienray, op de overgang naar het dal van de Grote Molenbeek. Verwachte perioden (datering) In verband met de ligging aan de oostrand van de historische kern van Tienray moet worden geconcludeerd dat voor het plangebied in elk geval een hoge archeologische verwachting geldt voor archeologische resten de middeleeuwen en de nieuwe tijd. Voor resten uit het laatpaleolithicum, het mesolithicum, het neolithicum, de bronstijd, de ijzertijd en de Romeinse tijd geldt in verband met de relatief lage ligging, een middelhoge verwachting. Complextypen Door de gedeeltelijke ligging van het plangebied in een beekdal is de kans op resten van nederzettingen of grafvelden uit het neolithicum, de bronstijd, de ijzertijd, en de Romeinse tijd, klein. Wel kunnen resten van (jacht) kampjes uit de steentijd aanwezig zijn evenals resten van specifiek aan water gebonden activiteiten. Uit de middeleeuwen en de nieuwe tijd kunnen met name huisplaatsen aanwezig zijn. De huidige bebouwing vormt grotendeels een huisplaats uit de nieuwe tijd. Uiterlijke kenmerken Nederzettingsresten uit alle perioden zullen binnen het plangebied uit vondststrooingen bestaan en/of uit opgevulde spoorvullingen onder de bouwvoor of onder het esdek. Mogelijke verstoringen Door het gebruik als (moes)tuin, akker, het planten en rooien van bomen en de uitbreiding van de bebouwing in de twintigste eeuw, kan aanzienlijke bodemverstoring zijn opgetreden.

18 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina Onderzoeksstrategie Tijdens het veldwerk moet allereerst worden vastgesteld hoe de bodem is opgebouwd, in hoeverre deze intact is en of hierin archeologische indicatoren aanwezig (kunnen) zijn. Om de bodemopbouw zo exact mogelijk te kunnen bestuderen kan het beste gebruik gemaakt worden van een guts. Indien blijkt dat de huidige grondbewerking tot in de natuurlijke bodem reikt en een goede vondstzichtbaarheid heerst, is een oppervlaktekartering het meest geschikt voor het opsporen van archeologische indicatoren. De meeste van de archeologische vondsten in de omgeving van het plangebied zijn immers gedaan als oppervlaktevondsten. Indien een oppervlaktekartering niet mogelijk is of in onvoldoende mate effectief zal zijn, wordt nageboord met een edelmanboor met een diameter van 15 cm. Het hiermee opgeboorde materiaal wordt gezeefd op een zeef met een maaswijdte van vier millimeter. Binnen het plangebied zijn 13 boorpunten verdeeld over een zo gelijkmatig mogelijk netwerk. Hierdoor wordt binnen het onbebouwde deel van het in het totaal 0,9 hectare grote plangebied een boordichtheid bereikt van ongeveer twintig boringen per hectare. Een dergelijke boordichtheid voldoet volgens de Leidraad inventariserend veldonderzoek; Deel: karterend booronderzoek (SIKB, 2006), als brede zoekoptie om vindplaatsen uit alle perioden, in zand op te sporen. Zelfs met de door ArcheoPro gehanteerde hoge boordichtheid is op basis van booronderzoek nooit te garanderen dat alle typen archeologische resten kunnen worden opgespoord. De kans op het aantreffen van grondsporen is bijvoorbeeld aanmerkelijk groter indien een proefsleuvenonderzoek wordt uitgevoerd. Een dergelijke aanpak zou echter in dit stadium van het onderzoek een te zwaar middel vormen en dient pas te worden toegepast na vaststelling dat een intact esdek (onverstoord bodemprofiel). Van alle boorpunten wordt de NAP-hoogte bepaald. Figuur 12: Plangebied nabij boring 2, gezien in oostelijke richting. De beide gebouwen op de achtergrond vormen de historische bebouwing zoals deze op de uit 1895 daterende topografische kaart staat afgebeeld.

19 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 19 3 Veldonderzoek 3.1 Verrichte werkzaamheden - Positie boringen: regelmatige verdeling over het plangebied, zie figuur Gebruikt boormateriaal: guts met diameter van 3 cm / edelmanboor met diameter van 15 cm. - Totaal aantal boringen: 13 - Boorgrid: 20x25 m - Boordichtheid: ongeveer twintig boringen per hectare - Geboorde diepte: m -Mv - Inmeten boorlocaties: GPS, meetlint en waterpas - Boorbeschrijving: Archeologische Standaard Boorbeschrijving (ASB 5.1) - Inspectie bodemontsluitingen en/of oppervlaktekartering: In verband met de begroeiing van het plangebied was geen oppervlaktekartering mogelijk 3.2 Resultaten booronderzoek De ligging van de boorpunten is weergegeven op de boorpuntenkaart. De resultaten van het booronderzoek zijn opgesomd in bijlage 1. Tijdens het veldonderzoek zijn 13 boringen zo gelijkmatig mogelijk over het plangebied verspreid. Bovenin de boringen 5, 6 en 9 tot en met13, is een enkele decimeters dikke laag humusrijk zand aangetroffen. Het betreft hier de bouwvoor die in dikte varieert van 10 cm in boring 12 tot 40 cm dikte in boring 6. In al deze boringen is onder de bouwvoor een zandpakket aangetroffen dat uit schoon geel zand bestaat met daarin brokken humusrijk zand. Hieronder is het schone gele zand van de C-horizont aangetroffen. In boring 4 bleek al direct vanaf het maaiveld een uit brokken bestaand zandpakket aanwezig te zijn. In de boringen 7 en 8 was dit eigenlijk ook het geval, alleen bestaat dit zandpakket hier overwegend uit humusrijk zand met daarin brokken schoon geel zand (zie figuur 13). In boring 7 bleek hieronder nog een zandpakket aanwezig dat uit schoon geel zand bestaat met daarin brokken humusrijk zand. Figuur 13: Foto van de gutskern van boorpunt 8 met daarin het overwegend uit humusrijk zand bestaande zandpakket met daarin brokken schoon geel zand. Tijdens het zeven van het opgeboorde zand zijn tot onderin de uit brokken bestaande zandlagen moderne insluitsels aangetroffen zoals glas en antraciet. Hieruit blijkt dat de uit brokken bestaande zandlagen het gevolg zijn van twintigste eeuwse bodemverstoring. In geen van deze boringen zijn insluitsels aangetroffen die van voor de negentiende/twintigste eeuw dateren. In de op de binnenhof gezette boringen 1, 2 en 3 is een ruim 70 cm dik pakket opgebracht zand aangetroffen. In de boringen 1 en 2 bleek het hieronder liggende zand door ijzerinspoeling donkergeel gekleurd te zijn. Deze BC-horizont gaat na enkele decimeters over in het schone gele zand van de C-horizont. In deze boringen zijn geen archeologische indicatoren aangetroffen. In boring 3 is onder een 70 cm dikke laag opgebracht zand, ondoordringbaar baksteenpuin aangetroffen.

20 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 20 Figuur 14: Boorprofielen

21 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 21 Figuur 15: Boorpunten met verstoringsdiepten.

22 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 22 4 Conclusies en aanbevelingen (selectieadvies) Volgens het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel geldt voor het plangebied in verband met de ligging aan de oostrand van de historische kern van Tienray, een hoge archeologische verwachting voor archeologische resten de middeleeuwen en de nieuwe tijd. Voor resten uit het laat-paleolithicum, het mesolithicum, het neolithicum, de bronstijd, de ijzertijd en de Romeinse tijd geldt in verband met de relatief lage ligging, een middelhoge verwachting. Om de kans op het aantreffen van archeologische indicatoren zo groot mogelijk te maken zijn binnen het plangebied dertien boringen gezet met behulp van een zandguts en een megaboor. Uit het met de zandguts verrichte onderzoek blijkt dat de bodem binnen het plangebied overal tot grote diepte aan relatief moderne bodemverstoring blootgesteld heeft gestaan. Hierdoor is de bodem gemiddeld tot ongeveer zeventig centimeter diepte verstoord. Hieronder is nog slechts het schone gele zand van de C-horizont aangetroffen. Ondanks het naboren met een megaboor en het zeven van het opgeboorde zand, zijn hier geen archeologische indicatoren aangetroffen. Op het oostelijke deel van de binnenhof heeft het booronderzoek in een op ongeveer vijf meter ten zuiden van de huidige boerderij gezette boring, ondoordringbaar baksteenpuin opgeleverd. Het kan niet worden uitgesloten dat het hier restanten betreft van een oudere (mogelijk laat-middeleeuwse) voorganger van de huidige boerderij gaat. In verband hiermee wordt geadviseerd om graafwerkzaamheden op het oostelijke deel van de binnenhof, die dieper reiken dan 60 cm beneden het huidige maaiveld, vooraf te laten gaan door een proefsleuvenonderzoek. Voor de overige delen van het plangebied geven de resultaten van het onderzoek geen aanleiding om archeologisch vervolgonderzoek te adviseren. Evenmin zijn hier tijdens het onderzoek archeologische resten aangetroffen waarmee tijdens de verdere planvorming of bij de uitvoering van de geplande werkzaamheden rekening zou moeten worden gehouden. In verband met het volledig ontbreken van archeologische indicatoren binnen het plangebied, zijn de KNA-onderdelen Waardestelling en Selectieadvies, in dit rapport niet nader uitgewerkt. In alle gevallen geldt dat indien archeologische materialen en/of sporen aangetroffen worden, deze gemeld dienen te worden bij de gemeente Meerlo-Wansum, conform Monumentenwet 1988, laatste wijzing van 1 september 2007, paragraaf 7, artikel 53 en verder.

23 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 23 Verklarende woordenlijst: GPS: Global Positioning System IVO: Inventariserend VeldOnderzoek NAP: Nieuw Amsterdams Peil. RACM: Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten. SIKB: Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer Archeologische tijdschaal Periode Datering Midden- en Laat Paleolithicum (oude steentijd) Mesolithicum (midden steentijd) Neoliticum (nieuwe steentijd) Bronstijd Ijzertijd v. chr Romeinse tijd 12 v chr n. chr. Vroege middeleeuwen Volle middeleeuwen Late middeleeuwen Nieuwe tijd heden Bronnen Grote historische Provincie Atlas van Nederland; deel 4 Zuid-Nederland : Topografische dienst Wolters Noordhoff Groningen 1990 Grote historische topografische Provincie Atlas Limburg; : Nieuwland Tilburg 2006 Grote topografische atlas van Nederland 1: Deel 4 Zuid-Nederland. Topografische dienst. Wolters Noordhoff Groningen 1997 Kadastrale minuut 1830 met aanwijzende tafels, ( Kadaster Topografische Dienst, Top25Raster, Top10Vector, GBKN kaarten, Emmen 2008 Luchtfoto, Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten, IKAW 2 (Indicatieve kaart Archeologische Waarden), Amersfoort. Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten, AMK (Archeologische monumentenkaart), Amersfoort. Rijksdienst voor archeologie, cultuurlandschap en monumenten, ARCHIS II (Archeologisch Informatie Systeem), Rijkswaterstaat, Servicedesk Data, AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland), Delft. Stichting voor Bodemkartering, Bodemkaart van Nederland 1: Wageningen, 1968.

24 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 24 Stichting voor Bodemkartering: Geomorfologische kaart van Nederland 1:50.000, Staring Centrum, Wageningen, 1989 Stichting voor Bodemkartering, Geologische kaart van Nederland 1: Wageningen, Tranchot en v. Muffling, Kartenaufnahme der Rheinlande Twaalf provinciën Atlas van topografische kaarten. Nederland Uitgeverij twaalf provinciën. Landsmeer. Literatuur Cate, J. A. M. ten. A. F. van Holst, H. Kleijer en J. Stolp, Handleiding bodemgeografisch onderzoek; richtlijnen en voorschriften. Deel A: Bodem. Wageningen, DLO-Staring Centrum. Technisch Document 19A. Es. Van W.A., Sarfatij, H. & P.J. Woltering (red.) Archeologie in Nederland; De rijkdom van het bodemarchief. Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek. Amersfoort. Kuiper, M. 2006/2007. Atlas van topografische kaarten Nederland, Uitgeverij 12 Provinciën, Landsmeer. Renes, J. Landschappen van Maas en Peel, Maastricht, 1999

25 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 25 Bijlage 1: Boorbeschrijving Algemene kopgegevens Soort boring BAR Projectnummer S Projectnaam Vd Burghlaan, Tienray Deelgebied Nvt Organisatie ArcheoPro CIS-code coördinaatsysteem RD2000 Coördinaatsysteemdatum ETRS89 Locatiebepaling GPS en meetlint Referentievlak NAP Bepaling maaiveldhoogte AHN Waterpas Boormethode Guts en edelman Boordiameter 3 cm en 15 cm Opdrachtgever NIPA Bodem en milieu, Varik Posities van de boringen (boorlocaties) Boornummer XCO YCO MA, M s tov NAP oorbeschrijving volgens ASB 5.1 Boor LDO Lithologie Kleur Overige kenmerken Nr GD B K BS BZ B G BH HK TK IK VL K CO PLH VS SST BHN BI GI 1 75 Z 1 GE GR OPG 85 Z 1 GE DO BHBC DEZ 120 Z 1 GE LI BHC DEZ 2 75 Z 1 GE GR OPG 100 Z 1 GE DO BHBC DEZ 130 Z 1 GE LI BHC DEZ 3 70 Z 1 GE GR OPG ONDOORDRINGBAAR BAKSTEENPUIN 4 90 Z 1 1 GE BR BR VRG 120 Z 1 GE LI BHC DEZ 5 35 Z 1 3 BR DO BOV 90 Z 1 1 GE BR BR VRG 120 Z 1 GE LI BHC DEZ 6 40 Z 1 3 BR DO BOV 70 Z 1 1 GE BR BR VRG 100 Z 1 GE LI BHC DEZ 7 55 Z 1 2 BR GE GE VRG 100 Z 1 1 GE BR VRG 150 Z 1 GE LI BR BHC DEZ 8 55 Z 1 2 BR GE GE VRG 100 Z 1 GE LI BHC DEZ 9 20 Z 1 3 BR DO BOV 55 Z 1 1 GE BR BR VRG 100 Z 1 GE LI BHC DEZ Z 1 3 BR DO BOV 75 Z 1 1 GE BR BR VRG 110 Z 1 GE LI BHC DEZ Z 1 3 BR DO BOV 57 Z 1 1 GE BR BR VRG 100 Z 1 GE LI BHC DEZ Z 1 3 BR DO BOV 32 Z 1 1 GE BR BR VRG 63 Z 1 GE LI BHC DEZ Z 1 3 BR DO BOV 65 Z 1 1 GE BR BR VRG 100 Z 1 GE LI BHC DEZ AIS

26 Archeologische onderzoek vdburghlaan, Tienray, Gemeente Meerlo-Wansum. ArcheoPro Rapport, 910, Pagina 26 Betekenis van de afkortingen: LDO Onderzijde boortraject Lithologie: GD Onverharde sedimenten: G = grind, K = klei, L = leem, V = veen en Z = zand Bijmengsels: BK = bijmengsel klei, BS = bijmengsel silt, BZ =bijmengsel zand, BG= bijmengsel grind, BH = bijmengsel humus. Betekenis toegevoegde cijfers: 1 = zwak, 2 = matig, 3 = sterk en 4 = uiterst. Kleur: HK = hoofdkleur, BL = blauw, BR = bruin, GE = geel, GN = groen, GR = grijs, OL = olijf, OR =oranje, PA = paars, RO = rood, RZ = roze, WI = wit, ZW = zwart. TK = Tweede kleur (kleurafkortingen als boven). IK = Intensiteit kleur: LI = licht en DO = donker VLK = Vlekken (V): 2 e en 3 e letter is kleurafkorting als boven, 1 = weinig, 2 = matig, 3= veel Overige kenmerken: CO = Consistentie (C ): ZSL-zeer slap, SLA-slap, MSL-matig slap, MST-matig stevig, STV-stevig PLH = plantenresten (PL0 = geen, PL1 = spoor, PL2 = weinig, PL3 = veel) VS = veensoorten SST = Sedimentaire structuren BHN = Bodemhorizont; BHC = C-horizont BI = Bodemkundige interpretaties; BOV = bouwvoor, ROG = rommelig GI = Geologische interpretaties AIS = Archeologische indicatoren